Celem opracowania było przypomnienie i przybliżenie w 2011r. - Międzynarodowym Roku Chemii oraz Jubileuszowym Roku Marii Skłodowskiej-Curie (1867-1934) - Jej wkładu w naukę światową i wiedzę o promieniotwórczości oraz w dziedzinę chemii, dzięki któremu był możliwy również dynamiczny rozwój nauk rolniczych oraz nauki o środowisku. W pracy przedstawiono niektóre metody radiochemiczne wykorzystywane w badaniach chemiczno-rolniczych. Na wybranych przykładach omówiono stosowanie izotopów promieniotwórczych - atomów znaczonych jako metodę badawczą zdarzeń i procesów, również ich przebiegu, w czasie historycznym Ziemi i człowieka oraz obecnie. Wskaźniki promieniotwórcze wykorzystano w badaniach przyczyn, dróg oraz dynamiki procesów przebiegających w glebach i roślinach (np. 40K, 32P, 59Fe, 15O) również do wyznaczenia wieku skał, minerałów, osadów oraz gleby (np. 14C, 238U, 235U, 232Th), a także w badaniach obiegu pierwiastków i ich promieniotwórczych izotopów w łańcuchu pokarmowym człowieka (np. 40K, 137Cs, 90Sr, 131I, 45Ca, 32P). Dalszy dynamiczny rozwój wiedzy oraz technik radiochemicznych umożliwił badania i monitoring rozproszonych w środowisku przyrodniczym radioizotopów naturalnych (np.40K, 238U, 210Pb, 210Po, 226Ra) i sztucznych (np. 32P, 59Fe, 60Co, 131I, 137Cs, 90Sr, 99Te), wprowadzonych do niego wskutek eksplozji nuklearnych, awarii reaktorów w elektrowniach jądrowych, a także pochodzących z różnego rodzaju odpadów promieniotwórczych. Stosowanie radioizotopów w laboratoryjnych badaniach procesów, odbywających się w warunkach kontrolowanych, umożliwia opis i ocenę ich przebiegu w środowisku przyrodniczym.
Regarding the celebration of the 2011 as an International Year of Chemistry as well as the 100th anniversary of the awarding Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) with individual Nobel Prize, the aim of this paper is to remind and illustrate the contribution of Maria Skłodowska-Curie to the world of science and to knowledge about radioactivity and chemistry. Thanks to Her achievements, dynamic development of agricultural and environmental sciences was also possible. The application of radioisotopes as a method of studying the events and processes in the Earth's history and human past and presence are discussed using selected examples. Radioactive tracers (for example 40K, 32P, 59Fe, 15O) were used to study the reasons, ways and dynamics of processes in soils and plants and to determine the age (radiometric dating) of rocks, minerals, sediments and soils (for example 14C, 238U, 235U, 232Th). Radiotracers were used in analysing the circulation of elements and their isotopes in the nutritional chain of humans (for example 40K, 137Cs, 90Sr, 131I, 45Ca, 32P). Furthermore, the dynamic progress of knowledge and of radiochemical techniques enabled the investigations and monitoring of natural (for example 40K, 238U, 210Pb, 210Po, 226Ra) and artificial (for example 32P, 59Fe, 60Co, 131I, 137Cs, 90Sr, 99Te) radioisotopes dispersed in the environment, released due to nuclear explosions, damage of reactors in the nuclear power plants and from different kind of radionuclide wastes. Application of radioisotopes in laboratory analyses of processes under controlled conditions permits the description and estimation of their ways in the natural environment.