Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Makowiec-Dabrowska, Teresa" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Analysis of bus drivers reaction to simulated traffic collision situations – eye-tracking studies
Autorzy:
Bortkiewicz, Alicja
Gadzicka, Elżbieta
Siedlecka, Jadwiga
Kosobudzki, Marcin
Dania, Marta
Szymczak, Wiesław
Jóźwiak, Zbigniew
Szyjkowska, Agata
Viebig, Piotr
Pas-Wyroślak, Alicja
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Kapitaniak, Bronisław
Hickman, Jeffrey S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2161982.pdf
Data publikacji:
2019-04-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
road safety
driver
eye-tracking
visual strategy
accidents
driving simulator
Opis:
Objectives The aim of the study was to establish whether the driver’s visual strategy may influence a driver’s behavior to avoid a crash in a high-risk situation. Any published papers on drivers’ visual strategies just before a crash were not found. Material and Methods Tests were performed using a high-tech driving bus simulator. Participants comprised 45 men drivers, aged 43.5±7.9 years old, seniority as a bus driver of 13.3±8.6 years. The tests were preceded by medical examinations: general, neurological and ophthalmological. Each participant drove the same city route for approximately 40 min (entire route – ER). In the final phase, a collision situation was simulated (a phantom car blocked the participant’s right of way). Driver’s visual strategy was analyzed using the FaceLab device with 2 cameras during ER and just before collision. The field-of-view covered by camera 1 was divided into 8 regions, by camera 2 into 10 regions. The distribution of gazes in regions was a criterion of visual strategy. Results Thirty-five drivers completed the simulated driving test, 14 escaped the collision, 21 crashed. These groups differed only in resting systolic blood pressure before the test. The analysis of covariance, after adjusting to this factor, indicated that during the ER visual strategy recorded by camera 1 did not differ between groups, in camera 2 the drivers in the crash group fixed their gaze more frequently (p = 0.049) in region 3 (close part of the road in front of the windshield). Just before the collision drivers who escaped the collision fixed their gaze significantly more often in region 6 (left side of the road) in camera 1 and in region 6 (in front of the windshield,) and region 10 (right side) in camera 2. Conclusions The visual strategy has an impact on the road safety. The analysis of visual strategies may be a useful tool for the training of drivers. Int J Occup Med Environ Health. 2019;32(2):161–74
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2019, 32, 2; 161-174
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dietary habits and myocardial infarction in occupationally active men
Autorzy:
Bortkiewicz, Alicja
Gadzicka, Elżbieta
Siedlecka, Jadwiga
Szyjkowska, Agata
Viebig, Piotr
Wranicz, Jerzy K.
Kurpesa, Małgorzata
Trzos, Ewa
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2161938.pdf
Data publikacji:
2019-11-15
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
nutrition
food
acute myocardial infarction
physical work
mental work
body mass index
Opis:
Objectives Only a few studies have been undertaken to analyze the dietary habits of people with cardiovascular diseases. The aim of this study was to evaluate the dietary behaviors of working people who were hospitalized due to experiencing the first acute cardiovascular incident. Material and Methods In the study, the Functional Activity Questionnaire was used. The study was conducted in 2 groups. The first group included all the men hospitalized during 1 year (January–December 2009) in 2 clinics of cardiology, who were professionally active until the first myocardial infarction (MI). It comprised 243 men aged 26–70 years. The reference group consisted of 403 men, blue- and white-collar workers, aged 35–65 years. Results The body mass index of the MI patients was significantly higher (p = 0.006). The frequency of consumption of particular products in the MI group and in the reference group differed significantly for 11 of 21 products. The MI patients significantly less frequently reported the daily consumption of fruit, raw vegetables, cheese, vegetable oils and fish. In this group, the consumption of salty (p = 0.0226) or fatty (p < 0.0001) foods was significantly higher. It was shown that, after adjusting for age, education and the type of work, the daily consumption of fish, salads and cooked vegetables, as well as fruit and vegetable oils, significantly reduced the risk of myocardial infarction. An increased MI risk was, in turn, associated with obesity and preference for fatty foods. Conclusions The authors found that diet significantly modified the MI risk in the examined workers. This indicates that an important aspect of prevention activities among working people should involve education about proper dietary habits. Int J Occup Med Environ Health. 2019;32(6):853–63
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2019, 32, 6; 853-863
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane choroby przewlekłe i ich czynniki ryzyka u nauczycieli
Selected chronic diseases and their risk factors in teachers
Autorzy:
Bortkiewicz, Alicja
Szyjkowska, Agata M.
Siedlecka, Jadwiga
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Gadzicka, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085458.pdf
Data publikacji:
2020-03-30
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
choroby przewlekłe
zawodowe czynniki ryzyka
nauczyciele
czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
choroby układu mięśniowo-szkieletowego
stres nauczycieli
chronic diseases
occupational risk factors
teachers
CVD risk factors
musculoskeletal disorders
teachers’ stress
Opis:
Choroby przewlekłe stanowią duży problem w wymiarach indywidualnym, społecznym i ekonomicznym oraz są przyczyną 60% zgonów na świecie, a szacuje się, że w 2020 r. odsetek ten wzrośnie do 72%. Wśród chorób przewlekłych największą grupę stanowią choroby układu krążenia (30%), nowotwory (13%), choroby układu oddechowego (7%) i cukrzyca (2%). Ich główne czynniki ryzyka to niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej i palenie tytoniu. Istotną rolę odgrywają także czynniki zawodowe i środowiskowe – u nauczycieli jest to hałas, na który skarży się 25% mężczyzn i 38% kobiet. W Polsce nie ma baz danych dotyczących chorób przewlekłych i ich czynników ryzyka w poszczególnych grupach zawodowych, w tym w grupie nauczycieli. Dobrze rozpoznany jest tylko problem zaburzeń głosu jako choroby zawodowej. Wśród nauczycieli w Polsce przeprowadzono nieliczne badania stanu zdrowia i stylu życia, ale ich wyników nie można uogólniać, gdyż badania były prowadzone różnymi metodami, w niewielkich grupach i w różnych regionach kraju. Z reprezentatywnego badania GUS pracowników działu „Edukacja” (brak danych o grupie samych nauczycieli) wśród problemów zdrowotnych dominowały dolegliwości ze strony układu mięśniowo- -szkieletowego (bóle pleców – 21,9%, bóle szyi, barku, ramion lub rąk, bioder, nóg i stóp – po ok. 10%). Bóle głowy lub przemęczenie oczu występowało u 14,6% badanych, stres, depresja i niepokój – u 7,3%, a choroby układu krążenia – u 4,6%. W celu ograniczenia występowania wśród nauczycieli chorób przewlekłych i ich negatywnych skutków należałoby podjąć wielokierunkowe działania, których pierwszym etapem powinno być przygotowanie diagnozy dotyczącej sytuacji zdrowotnej nauczycieli oraz czynników ryzyka chorób przewlekłych. Określenie problemów zdrowotnych tak ważnej grupy zawodowej jest istotnym zagadnieniem zdrowia publicznego.
Chronic diseases (ChDs) pose an essential problem from an individual, social and economic point of view. It is estimated that they account for 60% of all deaths worldwide, and this share is expected to rise to 72% by 2020. The most prevalent are cardiovascular diseases (30%), cancers (13%), respiratory diseases (7%), and diabetes (2%). Their major risk factors include unhealthy diet, the lack of physical activity, and tobacco smoking. Of significance are also occupational and environmental hazards. Among teachers, the factor with the highest impact is noise, reported by 25% of male and 38% of female teachers. In Poland, there are no databases on ChDs or risk factors in teachers; only voice disorders are well-recognized as an occupational disease. Only a few studies of health and lifestyle were conducted among teachers in Poland, but they cannot be generalized because they were carried out with different methods, in small groups of people and in various regions in the country. A representative study carried out by Statistics Poland (GUS) among education employees (with no separate data for teachers) revealed that the most prevalent were musculoskeletal disorders, including back-pain (21.9%), as well as painfulness of the neck, shoulder, hand, hip and leg (10% in each case). Headaches and eye fatigue were found in 14.6%; stress, anxiety and depression in 7.3%; and cardiovascular disorders in 4.6% of the study population. Defining health problems in this professional group is an important public health issue which should enable reducing the prevalence and adverse health effects of ChDs.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2020, 71, 2; 221-231
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Distribution of sleep components while working remotely
Autorzy:
Janc, Magdalena
Jankowska, Agnieszka
Jozwiak, Zbigniew
Makowiec-Dabrowska, Teresa
Jurewicz, Joanna
Polanska, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28761979.pdf
Data publikacji:
2024-03-05
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
sleep disorders
computer
chronotype
remote work
circadian system
external synchronizers of sleep
Opis:
Objectives The circadian system is the main regulator of almost all human physiological processes. The aim of this study was to assess sleep in the working population, in relation to the share of remote working. Material and Methods An online survey was conducted among students and staff representing 3 universities in Łódź, Poland (N = 1209). The participants were divided into 3 groups according to the percentage of time they worked remotely. Group I consisted of respondents performing tasks remotely for ≤45% of their working time; group II included respondents performing their duties remotely for >45–75% of their working time, and group III included those working >75% of their time remotely. Results performing their duties remotely for >45–75% of their working time, and group III included those working >75% of their time remotely. Results: In the study, the authors found the association between the length of time spent on a computer, the percentage of time working remotely, and the occurrence of physical symptoms and the prevalence of sleep disorders. The most significant difference between working days and days off in terms of the mid-point of sleep (1.5 h) was observed in group I, where there was the greatest variability in the form of work performance. The participants who worked most of their time remotely (group III) shifted their bedtime to midnight, both on working days and on days off. Conclusions The study highlights that increased remote computer use leads to a shift in sleeping patterns towards midnight. The participants with later midpoint of sleep hours were found to have a higher incidence of sleep disorders. The prevalence of sleep disorders was significantly impacted by prolonged mobile phone use before bedtime and long hours of computer use. Thus, limiting both the time spent in front of a computer and the use of mobile phones before bedtime is recommended.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2024, 37, 1; 34-44
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ergonomia i organizacja pracy zdalnej – aspekt zdrowotny i zalecenia dotyczące organizacji biura domowego
Ergonomics and organization of remote work – health aspect and recommendations for home office organization
Autorzy:
Janc, Magdalena
Lipiec, Ewa
Jóźwiak, Zbigniew
Polańska, Kinga
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432131.pdf
Data publikacji:
2024-03-22
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
rytm okołodobowy
dolegliwości mięśniowo-szkieletowe
praca zdalna
praca z monitorami ekranowymi
zespół widzenia komputerowego
ergonomia i organizacja pracy
circadian rhythm
musculoskeletal symptoms
remote work
working with screen-monitor devices
computer vision syndromes
ergonomics and organization of remote work
Opis:
Analizy dotyczące aktywności ekonomicznej ludności Polski wskazują, że w 2023 r. ok. 7% wszystkich pracujących wykonywało, zwykle lub czasami, pracę w formie zdalnej. Celem publikacji jest analiza wpływu pracy z wykorzystaniem urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe na narząd wzroku, występowanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, rytm okołodobowy oraz wskazanie rekomendacji dotyczących prawidłowej organizacji biura domowego. Dokonano narracyjnego przeglądu piśmiennictwa dotyczącego wpływu pracy z wykorzystaniem urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe na zdrowie pracowników oraz przedstawiono rekomendacje w tym zakresie. Najważniejszymi czynnikami decydującymi o obciążeniu narządu wzroku i układu mięśniowo-szkieletowego oraz wpływającymi na ogólny stan zdrowia i samopoczucie pracowników podczas pracy zdalnej są: właściwa aranżacja stanowiska pracy (zgodnie z zasadami ergonomii), odpowiednia organizacja pracy (ograniczenie czasu pracy przy komputerze/laptopie, stonowanie systematycznych, aktywnych przerw w pracy) oraz higiena snu. Kluczowe znaczenie ma wiedza zarówno pracodawców, profesjonalistów zajmujących się zdrowiem pracowników, jak i samych pracowników na temat znaczenia dla zdrowia właściwego przygotowania biura domowego.
Analyses of the economic activity of the Polish population indicate that in 2023, about 7% of all employees performed, usually or sometimes, their work in the form of remote work. The purpose of this publication is to analyze the impact of working with screen-monitor devices on computer vision syndromes, musculoskeletal disorders, circadian rhythm, and to identify recommendations for the proper organization of the home office. A narrative review of the existing literature on the impact of work with the use of devices equipped with screen monitors on the health of employees was performed, as well as recommendations in the above-mentioned area were presented. The most important factors determining the load on the visual organs and musculoskeletal system and affecting the overall health and well-being of employees during remote work are the proper arrangement of the workstation (in accordance with ergonomic principles) and the organization of work (limiting the time spent working at the computer/laptop, systematic active breaks) and healthy sleep habits. It is crucial that both employers, occupational health professionals and employees themselves are aware of the importance to their health of correct preparation of the home office, and have adequate knowledge in this regard.
Źródło:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety; 2024, 75, 1; 69-80
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ pracy/nauki zdalnej na występowanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w grupie pracowników i studentów uczelni wyższych
The influence of working/learning remotely on the prevalence of musculoskeletal complaints in a group of university staff and students
Autorzy:
Janc, Magdalena
Jóźwiak, Zbigniew
Jankowski, Wojciech
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Polańska, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197838.pdf
Data publikacji:
2023-03-08
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ergonomia
COVID-19
stanowiska komputerowe
praca/nauka zdalna
dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego
studenci i pracownicy uczelni wyższych
ergonomic
computer workstations
remote working and e-learning
musculoskeletal disorders
university students and workers
Opis:
Wstęp Epidemia COVID-19 przyczyniła się do zasadniczej zmiany stylu życia oraz sposobu nauki i pracy, co potencjalnie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zwłaszcza w kontekście dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Celem badania była ocena wpływu nauki i pracy zdalnej na niektóre aspekty stylu życia i sposób wykonywania nauki/pracy oraz występowanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych u studentów i pracowników uczelni wyższych w Łodzi. Materiał i metody Badaniem objętych zostało 914 studentów i 451 pracowników, którzy wypełnili anonimowy kwestionariusz online. Pytania dotyczyły 2 okresów: przed epidemią COVID-19 oraz w jej trakcie od października 2020 r. do czerwca 2021 r. i miały na celu uzyskanie informacji o stylu życia (w tym aktywności fizycznej, snu i odczuwanego stresu), ergonomii stanowisk pracy przy komputerze, występowania i nasilenia objawów mięśniowo-szkieletowych oraz bólu głowy. Wyniki W czasie epidemii istotnie wzrosło nasilenie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w grupie pracowników dydaktycznych (3,2±2,5 vs 4,1±3,0 pkt VAS), w grupie pracowników administracyjnych (3,1±2,5 vs 4,0±3,1 pkt VAS) oraz w grupie studentów (2,8±2,4 vs 3,5±2,8 pkt VAS). Na podstawie oceny stanowisk pracy metodą ROSA stwierdzono, że poziom obciążenia i ryzyka wystąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych był średni we wszystkich 3 grupach badanych. Wnioski W świetle uzyskanych wyników bardzo ważna jest edukacja w zakresie racjonalnego korzystania z urządzeń nowych technologii, w tym odpowiedniego zaprojektowania komputerowych stanowisk pracy/nauki, planowania przerw i czasu przeznaczonego na regenerację oraz aktywność fizyczną. Med. Pr. 2023;74(1):63–78
Background The COVID-19 pandemic has led to a fundamental change in the lifestyle and the ways of learning and working patterns which in turn might lead to health consequences including musculoskeletal disorders. The aim of this study was to evaluate the conditions of e-learning and remote working and the impact of the learning/working modality on the occurrence of musculoskeletal symptoms among university students and workers in Poland. Material and Methods This study covered 914 students and 451 employees who filled in an anonymous online questionnaire. The questions covered 2 periods: before the COVID-19 pandemic and during the period from October 2020 to June 2021 and were aimed at obtaining information about lifestyle (including physical activity, perceived stress and sleep pattern), ergonomic of computer workstations, the incidence and severity of musculoskeletal symptoms and headaches. Results During the outbreak, the severity of musculoskeletal complaints increased significantly in the teaching staff group (3.2±2.5 vs. 4.1±3.0 VAS pts), in the administrative staff group (3.1±2.5 vs. 4.0±3.1 VAS pts), and in the student group (2.8±2.4 vs. 3.5±2.8 VAS pts). The average level of burden and risk of musculoskeletal complaints was revealed by the assessment using the ROSA method, in all 3 study groups. Conclusions In light of current results, it is very important to educate people on the rational use of new technology devices, including the appropriate design of computer workstations, planning breaks and time for recovery and physical activity. Med Pr. 2023;74(1):63–78
Źródło:
Medycyna Pracy; 2023, 74, 1; 63-78
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ pracy/nauki zdalnej na występowanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w grupie pracowników i studentów uczelni wyższych
The influence of working/learning remotely on the prevalence of musculoskeletal complaints in a group of university staff and students
Autorzy:
Janc, Magdalena
Jóźwiak, Zbigniew
Jankowski, Wojciech
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Polańska, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2188850.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ergonomia
COVID-19
stanowiska komputerowe
praca/nauka zdalna
dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego
studenci i pracownicy uczelni wyższych
ergonomic
computer workstations
remote working and e-learning
musculoskeletal disorders
university students and workers
Opis:
Wstęp Epidemia COVID-19 przyczyniła się do zasadniczej zmiany stylu życia oraz sposobu nauki i pracy, co potencjalnie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zwłaszcza w kontekście dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Celem badania była ocena wpływu nauki i pracy zdalnej na niektóre aspekty stylu życia i sposób wykonywania nauki/pracy oraz występowanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych u studentów i pracowników uczelni wyższych w Łodzi. Materiał i metody Badaniem objętych zostało 914 studentów i 451 pracowników, którzy wypełnili anonimowy kwestionariusz online. Pytania dotyczyły 2 okresów: przed epidemią COVID-19 oraz w jej trakcie od października 2020 r. do czerwca 2021 r. i miały na celu uzyskanie informacji o stylu życia (w tym aktywności fizycznej, snu i odczuwanego stresu), ergonomii stanowisk pracy przy komputerze, występowania i nasilenia objawów mięśniowo-szkieletowych oraz bólu głowy. Wyniki W czasie epidemii istotnie wzrosło nasilenie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w grupie pracowników dydaktycznych (3,2±2,5 vs 4,1±3,0 pkt VAS), w grupie pracowników administracyjnych (3,1±2,5 vs 4,0±3,1 pkt VAS) oraz w grupie studentów (2,8±2,4 vs 3,5±2,8 pkt VAS). Na podstawie oceny stanowisk pracy metodą ROSA stwierdzono, że poziom obciążenia i ryzyka wystąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych był średni we wszystkich 3 grupach badanych. Wnioski W świetle uzyskanych wyników bardzo ważna jest edukacja w zakresie racjonalnego korzystania z urządzeń nowych technologii, w tym odpowiedniego zaprojektowania komputerowych stanowisk pracy/nauki, planowania przerw i czasu przeznaczonego na regenerację oraz aktywność fizyczną. Med. Pr. 2023;74(1)
Background The COVID-19 pandemic has led to a fundamental change in the lifestyle and the ways of learning and working patterns which in turn might lead to health consequences including musculoskeletal disorders. The aim of this study was to evaluate the conditions of e-learning and remote working and the impact of the learning/working modality on the occurrence of musculoskeletal symptoms among university students and workers in Poland. Material and Methods This study covered 914 students and 451 employees who filled in an anonymous online questionnaire. The questions covered 2 periods: before the COVID-19 pandemic and during the period from October 2020 to June 2021 and were aimed at obtaining information about lifestyle (including physical activity, perceived stress and sleep pattern), ergonomic of computer workstations, the incidence and severity of musculoskeletal symptoms and headaches. Results During the outbreak, the severity of musculoskeletal complaints increased significantly in the teaching staff group (3.2±2.5 vs. 4.1±3.0 VAS pts), in the administrative staff group (3.1±2.5 vs. 4.0±3.1 VAS pts), and in the student group (2.8±2.4 vs. 3.5±2.8 VAS pts). The average level of burden and risk of musculoskeletal complaints was revealed by the assessment using the ROSA method, in all 3 study groups. Conclusions In light of current results, it is very important to educate people on the rational use of new technology devices, including the appropriate design of computer workstations, planning breaks and time for recovery and physical activity. Med Pr. 2023;74(1)
Źródło:
Medycyna Pracy; 2023, 74, 1; 63-78
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie metody ROSA do oceny obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego na komputerowych stanowiskach pracy
Using of the ROSA method to assess the musculoskeletal load on computer workstations
Autorzy:
Jóźwiak, Zbigniew
Makowiec Dąbrowska, Teresa
Gadzicka, Elżbieta
Siedlecka, Jadwiga
Szyjkowska, Agata
Kosobudzki, Marcin
Viebig, Piotr
Bortkiewicz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162631.pdf
Data publikacji:
2019-12-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ergonomia
RULA
stanowisko komputerowe
obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego
dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego
ROSA
ergonomics
computer workstation
musculoskeletal load
musculoskeletal complaints
Rosa
Opis:
Wstęp Celem pracy było porównanie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego ocenianego za pomocą metody szybkiej oceny obciążenia fizycznego na stanowiskach w pracy biurowej (rapid office strain assessment − ROSA) i metody szybkiej oceny obciążenia fizycznego ze szczególnym uwzględnieniem kończyn górnych (rapid upper limb assessment − RULA) u operatorów komputerowych oraz określenie korelacji wyników z występowaniem i nasileniem dolegliwości mięśniowo-szkieletowych (musculoskeletal complaints − MSCs) u tych osób. Materiał i metody W grupie 72 osób (38 kobiet i 34 mężczyzn) pracujących przy komputerze > 4 godz./dobę do oceny obciążenia wykorzystano metody ROSA i RULA. Kwestionariusz wzorowany na Standardized Nordic Questionnary służył do oceny częstotliwości i nasilenia MSCs. Wyniki Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe wystąpiły u ok. 66% kobiet i 62% mężczyzn badanych w ciągu ostatniego roku. Wyniki uzyskane za pomocą obu metod nie były zbieżne. Końcowy wynik metody ROSA (skala 1−10 pkt) wynosił 26 pkt (M±SD = 3,51±1,09), a metody RULA (skala 1−7 pkt) – 2−4 pkt (M±SD = 3,00±0,17). Wartości ocen cząstkowych i oceny końcowej w metodzie ROSA były skorelowane z liczbą jednocześnie występujących dolegliwości oraz nasilenia dolegliwości w różnych okolicach układu mięśniowo-szkieletowego. Ocena pozycji poszczególnych części ciała podczas pracy u osób z dolegliwościami i bez nich, przeprowadzona za pomocą metody RULA, była prawie identyczna. Wnioski Wykazano, że metoda ROSA jest użytecznym i łatwym w użyciu narzędziem do oceny komputerowych stacji roboczych, którego stosowanie może być rozpowszechniane. Med. Pr. 2019;70(6):675–699
Background The aim of the study was to compare the musculoskeletal system load assessed using the rapid office strain assessment (ROSA) and rapid upper limb assessment (RULA) methods in computer operators, and to determine the correlation of the obtained results with the occurrence and intensity of musculoskeletal complaints (MSCs) in these individuals. Material and Methods In a group of 72 persons (38 women and 34 men) working with a computer for > 4 h/day, the ROSA and RULA methods were used to assess the load, while a questionnaire modeled on the Standardized Nordic Questionnary was used to assess the frequency and severity of MSCs. Results Musculoskeletal complaints occurred in about 66% of the investigated women and 62% of the investigated men within the previous year. The results of the ROSA and RULA methods were not convergent. The final result of the ROSA method (scale 1−10 pts) was 2−6 pts (M = 3.51±1.09), while the final result of the RULA method (scale 1−7 pts) ranged 2−4 pts (3.00±0.17). The values of partial and final scores in the ROSA method were correlated with the number of concurrent ailments and intensity of complaints in various regions of the musculoskeletal system. The assessment of the position of particular parts of the body during work, performed using the RULA method, in people with or without MSCs was almost identical. Conclusions The use of the ROSA method has shown that it is a useful and easy-to-use tool for assessing computer workstations and can be successfully disseminated. Med Pr. 2019;70(6):675–99
Źródło:
Medycyna Pracy; 2019, 70, 6; 675-699
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena obciążenia układu ruchu u ładowaczy nieczystości stałych
Assessment of musculoskeletal load in refuse collectors
Autorzy:
Jóźwiak, Zbigniew W.
Bortkiewicz, Alicja
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Kapitaniak, Bronisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166790.pdf
Data publikacji:
2014-11-04
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
ładowacze nieczystości
ergonomia
fizyczne obciążenie pracą
refuse collectors
ergonomics
physical workload
Opis:
Wstęp: Celem pracy była ocena obciążenia układu ruchu i jego zdrowotnych konsekwencji u ładowaczy nieczystości stałych, niezbędna do opracowania propozycji działań w kierunku minimalizacji przeciążeń układu ruchu. Materiał i metody: Badaniem objęto 15 ładowaczy w wieku 25-50 lat. Informacje na temat charakterystyki stanowiska pracy i subiektywnych odczuć pracowników w zakresie uciążliwości pracy oraz występowania dolegliwości uzyskano, stosując wywiad wolny i badanie kwestionariuszowe. Ponadto wykonano fotograficzną rejestrację typowych czynności roboczych oraz przy użyciu systemu GPS rejestrację drogi przebytej przez ładowaczy i szybkości ich przemieszczania się, pomiar siły niezbędnej do przemieszczania pojemników ze śmieciami, pomiar wydatku energetycznego (metodą kalorymetrii pośredniej), ocenę obciążenia przy użyciu systemu FirstBeat i metodą REBA oraz pomiar długości kręgosłupa metodą stadiometryczną. Wyniki: Ładowacze pracujący w zespołach 2-3-osobowych pokonują dziennie pieszo ok. 15 km w rejonach miejskich, a w wiejskich - ok. 18 km. Dolegliwości ze strony układu ruchu występowały najczęściej w okolicach stóp (60% badanych), kolan oraz nadgarstków i barków (ponad 40%). U wszystkich pracowników stwierdzono po pracy zmniejszenie długości kręgosłupa o 10-14 mm (średnio: 11,4 mm). Wnioski: Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na bardzo duże obciążenie fizyczne ładowaczy spowodowane sposobem wykonywania pracy i jej organizacją. Z tego względu konieczne jest wprowadzenie interwencji ergonomicznych, które powinny uwzględniać m.in. szkolenie pracowników w zakresie prawidłowych sposobów wykonywania pracy, wypoczynku aktywnego i biernego, ale także kontrolę stanu technicznego wyposażenia i pojemników na śmieci oraz renegocjację umów z klientami, zwłaszcza w zakresie ponadnormatywnego ładowania pojemników. Med. Pr. 2013;64(4):507–519
Background: The aim of this work was to assess the load on the musculoskeletal system and its effects in the collectors of solid refuse. The rationale behind this study was to formulate proposals how to reduce excessive musculoskeletal load in this group of workers. Material and Methods: The study group comprised 15 refuse collectors aged 25 to 50 years. Data about the workplace characteristics and subjective complaints of workers were collected by the free interview and questionnaire. During the survey the photorecording of the workpostures, the distance and velocity by GPS recorders, measurements of forces necessary to move containers, energy expenditure (lung ventilation method), workload estimation using the Firstbeat system and REBA method and stadiometry were done. Results: The distance walked daily by the collectors operating in terms of 2 to 3 in urban areas was about 15 km, and in rural areas about 18 km. The most frequent musculoskeletal complaints concerned the feet (60% subjects), knees, wrists and shoulders (over 40% subjects). After work-shift all examined workers had vertebral column shorter by 10 to 14 mm (11.4 mm mean). Conclusions: The results of our study show that the refuse collectors are subjected to a very high physical load because of the work organization and the way it is performed. To avoid adverse health effects and overload it is necessary to undertake ergonomic interventions, involving training of workers to improve the way of their job performance, active and passive leisure, technical control of the equipment and refuse containers, as well as the renegotiation of contracts with clients, especially those concerning non-standard containers. Med Pr 2013;64(4):507–519
Źródło:
Medycyna Pracy; 2013, 64, 4; 507-519
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinants of heavy smoking: Results from the global adult tobacco survey in Poland (2009–2010)
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Dziankowska-Zaborszczyk, Elżbieta
Fronczak, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2180117.pdf
Data publikacji:
2012-03-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
smoking
tobacco control
adults
Polska
Opis:
Objective: The aim of current analysis was to identify socio-demographic correlates of heavy smoking. Materials and Methods: Global Adult Tobacco Survey (GATS), a nationally representative household study was implemented in Poland between 2009 and 2010. We used data on representative sample of 1915 adults, age 25 years and older. The Odds Ratios (OR) and 95% Confidence Intervals (CI) for heavy smoking to the broad number of variables including age, age at smoking onset, education, occupational classification, living conditions, place of residence, place of residence at age about 14 years, awareness of smoking health consequences were tested in logistic regression model. Results: Among daily smokers the rate of heavy smokers was 63% in males and 45% in females (p < 0.001). The present study indicated that three characteristics: age, early age at smoking onset and lack of awareness of smoking health consequences were significantly associated with heavy smoking among both genders. Significantly higher risk of heavy smoking was observed among the 50–59 years of age population compared to the youngest group. The heavy smoking rate was highest among males who started smoking under age 14 years (OR = 3.1; 95% CI: 1.4–6.7; p < 0.001) and females that started smoking at age 14–17 years (OR = 2.3; 95% CI: 1.5–3.5; p < 0.0001) compared to those who started smoking at age 21 years or older. Heavy smoking was significantly correlated to lack of awareness of adverse health consequences of smoking (OR = 1.5; 95% CI: 1.1–2.03; p < 0.01 and OR = 1.5; 95% CI: 1.0–2.2; p < 0.01 for men and women, respectively) compared to aware respondents. Conclusions: These outcomes should be taken into account while developing tobacco control measures. Among other things, educational interventions to increase knowledge of adverse tobacco health effects should be widely implemented.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2012, 25, 1; 66-79
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heaviness of smoking among employed men and women in Poland
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Wojtysiak, Piotr
Usidame, Bukola
Dziankowska-Zaborszczyk, Elżbieta
Fronczak, Adam
Korytkowski, Przemysław
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2177067.pdf
Data publikacji:
2015-10-16
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
smoking
tobacco
smoking intensity
employees
GATS
Polska
Opis:
Objectives At least 50% of smokers die prematurely. Those who smoke heavily are at an increased health risk. The purpose of the current report was to evaluate socio-demographic correlates of heavy smoking among employed men and women. Material and Methods Data derive from the representative, household study – the Global Adult Tobacco Survey conducted in Poland over the years 2008–2010. Results Of 14 000 households selected for the survey, 7840 sampled individuals completed the interviews. Among 1189 daily smokers, the rate of heavy smokers was 63.5% in males and 43% in employed females (p < 0.001). The study showed that age and age at the smoking onset were significantly associated with heavy smoking among both genders. Among males and females the heavy smoking rate was the highest in the subjects that started smoking at the age between 14–17 years compared to those who started smoking at the age ≥ 21 years (odds ratio (OR) = 3.3, 95% confidence interval (CI): 2–5.5, p < 0.001 and OR = 2.7, 95% CI: 1.4–5.3, p < 0.0001, respectively). The men with house rules that prohibited smoking with some exceptions were 2.4 times more likely to be heavy smokers in comparison with those having rules which completely prohibited it (p < 0.01). The men working in workplaces where smoking was prohibited in all indoor areas were at lower odds of heavy smoking relative to those working in areas where smoking was allowed everywhere (OR = 0.5, 95% CI: 0.3–0.9, p < 0.05). Among the men, there was also an association between job features and heavy smoking, which was not observed among the women. Conclusions These findings should be taken into account while developing tobacco control measures addressed to economically active population.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2016, 29, 2; 191-208
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Implementation of smoke-free homes in Poland
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Fronczak, Adam
Usidame, Bukola
Dziankowska-Zaborszczyk, Elżbieta
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Wojtysiak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2177084.pdf
Data publikacji:
2015-09-18
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
environmental tobacco smoke pollution
environmental tobacco smoke
smoke-free home
tobacco control
adults
Polska
Opis:
Objectives Exposure to environmental tobacco smoke (ETS) constitutes a threat to the health of many people. In order to diminish ETS exposure, countries (including Poland) implemented legal restrictions of smoking in public places and worksites. Currently more attention is also paid to reduce overall and residential ETS exposure by voluntary smoke-free home policy adoption. The aim of current analysis was to evaluate the prevalence and determinants of implementing smoking bans at place of residence among economically active males and females in Poland. Material and Methods Data from cross-sectional, household study – Global Adult Tobacco Survey (GATS 2009–2010) were analyzed. The logistic regression model was applied for appropriate calculations. Results Out of 3696 studied subjects only 37.1% adopted total smoking ban within the home. Decreased likelihood of adopting total smoking bans was associated with current smoker status, low education attainment, lack of awareness on adverse health consequences of ETS, low level of support for tobacco control policies, and cohabitation with a smoker in both genders. Having smoke-free homes was also linked with age in women, place of residence and work smoking policy in indoor areas in men. Conclusions Targeted activities to encourage adopting voluntary smoke-free rules among groups least likely to implement 100% smoking bans in the home and activities to decrease social acceptance of smoking in the presence of nonsmokers, children, pregnant woman are urgently needed.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2016, 29, 1; 137-148
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palenie papierosów w populacji osób czynnych zawodowo
Cigarette smoking among economically active population
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Korytkowski, Przemysław
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166772.pdf
Data publikacji:
2014-11-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
palenie tytoniu
osoby dorosłe
Polska
GATS
smoking
adults
Polska
Opis:
Wstęp: Palenie tytoniu przyczynia się do powstawania znaczących szkód zdrowotnych oraz generuje istotne koszty społeczne i ekonomiczne. Niniejsza praca przedstawia rozpowszechnienie palenia papierosów oraz analizę zależności między wybranymi czynnikami społeczno-ekonomicznymi a codziennym paleniem tytoniu wśród osób aktywnych zawodowo. Materiał i metody: W niniejszej pracy wykorzystano dane dotyczące 2254 mężczyzn i 1666 kobiet czynnych zawodowo pochodzące z Globalnego Badania Używania Tytoniu (Global Adult Tobacco Survey - GATS). Wyniki: Wśród mężczyzn 37,3%, a wśród kobiet 28,2% badanych paliło regularnie papierosy. Regularne palenie tytoniu było związane z poziomem wykształcenia (u mężczyzn - podstawowe vs wyższe: OR = 3,2; 95% CI: 1,9-5,3; p < 0,001; zasadnicze vs wyższe: OR = 2,1; 95% CI: 1,5-3,0; p < 0,001; u kobiet - podstawowe vs wyższe: OR = 2,8; 95% CI: 1,4-5,5; p < 0,01; zasadnicze vs wyższe: OR = 1,9; 95% CI: 1,2-2,9; p < 0,01). Wiązało się także z wiekiem kobiet (40-49 lat vs 20-29 lat, OR = 1,64; 95% CI: 1,1-2,44; p < 0,01) i brakiem świadomości szkodliwości palenia (mężczyźni nieświadomi vs świadomi: OR = 2,9; 95% CI: 1,8-4,6; p < 0,01; kobiety nieświadome vs świadome: OR = 2,9; 95% CI: 1,5-5,7; p < 0,01). U ankietowanych, którzy deklarowali brak całkowitego zakazu palenia w miejscu pracy, ryzyko regularnego palenia papierosów było wielokrotnie wyższe w porównaniu z osobami deklarującymi obowiązywanie całkowitego zakazu palenia w tych miejscach. Wnioski: Konieczne są kompleksowe działania ograniczające rozpowszechnienie palenia wśród osób czynnych zawodowo. Med. Pr. 2013;64(3):359–371
Background: Tobacco smoking is one of the major risk factors for chronic diseases and results in huge economic and social costs. The aim of the study was to evaluate the prevalence of smoking. Moreover, we evaluated the association between selected socio-economic factors and tobacco smoking among economically active individuals. Material and Methods: The study population covered 2254 economically active men and 1666 women. Data were derived from the Global Adult Tobacco Survey (GATS). Results: About 37.3% of men and 28.2% of women smoke regularly. Daily smoking was significantly associated with low level of education in men (primary vs. high education OR = 3.2, 95% CI: 1.9-5.3; p < 0.001; vocational vs. high education: OR = 2.1, 95% CI: 1.5-3.0; p < 0.001) and women (primary vs. high education OR = 2.8, CI: 1.4-5.5; p < 0.01; vocational vs. high education: OR = 1.9, 95% CI: 1.2-2.9; p < 0.01). Daily smoking was significantly associated with age of women (40-49 years vs. 20-29 years OR = 1.64, 95% CI: 1.1-2.44; p < 0.01), lack of awareness of health effects of smoking in both genders (men unaware vs. aware: OR = 2.9, 95% CI: 1.8-4.6; p < 0.01 and women unaware vs. aware: OR = 2,9, 95% CI: 1.5-5.7; p < 0.01). Smoking was associated with lack of complete smoking bans at workplaces of respondents. Conclusions: Comprehensive interventions are needed to reduce the prevalence of smoking among economically active individuals. Med Pr 2013;64(3):359–371
Źródło:
Medycyna Pracy; 2013, 64, 3; 359-371
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prevalence and socio-demographic correlates of daily cigarette smoking in Poland: Results from the Global Adult Tobacco Survey (2009–2010)
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Dziankowska-Zaborszczyk, Elżbieta
Fronczak, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2180107.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
tobacco smoking
socio-demographic factors
adults
GATS
Polska
Opis:
Objectives: The aim of the study was to evaluate the prevalence and socio-demographic correlates of daily cigarette smoking among adults in Poland. Materials and Methods: A nationally representative household study was implemented between 2009 and 2010 to explore smoking pattern among the population aged 15 years and older. The smoking status and socio-demographic data were determined based on the Global Adult Tobacco Survey (GATS) questionnaire. Out of the 14 000 households selected for the survey, 7840 sampled persons completed the interviews, including 2162 respondents who declared daily smoking of cigarettes. Logistic regression models were applied to assess factors related to daily cigarette smoking. Results: Over 33% of men and 21% of women (p < 0.01) reported tobacco smoking on a daily basis. The significantly higher risk of smoking on a daily basis was observed among the male and female 20–59 years of age compared to the 60 or older population (p < 0.05). For men and women with the lower educational (primary/vocational/secondary) level, the risk of smoking was significantly higher than for the subjects with university degree (p < 0.05). The unemployed men smoked daily significantly more frequently than the employed ones (OR = 1.8; 95% CI: 1.4–2.4). This association was not observed among women (p > 0.05). The residents of urban areas smoked significantly more frequently than people living in rural settings (p < 0.05). Conclusions: Actions to tackle socio-economic inequalities in smoking need to be intensified. The antismoking efforts should be focused on the population of Poles at large and people with lower educational levels, unemployed men, and residents of large urban settings in particular. The tobacco control interventions should also address the population of women at reproductive age.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2012, 25, 2; 126-136
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Residential exposure to environmental tobacco smoke, and its associates: Findings from the Global Adult Tobacco Survey in Poland
Autorzy:
Kaleta, Dorota
Wojtysiak, Piotr
Usidame, Bukola
Dziankowska-Zaborszczyk, Elżbieta
Fronczak, Adam
Makowiec-Dąbrowska, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2177373.pdf
Data publikacji:
2015-05-20
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
environmental tobacco smoke pollution
involuntary smoking
smoking
tobacco control
adults
Polska
Opis:
Objectives Expanding the information on exposure to environmental tobacco smoke (ETS) at home and its associates is of great public health importance. The aim of the current analysis was to evaluate associates of exposure to environmental tobacco smoke among economically active male and female adults in Poland in their place of residence. Material and Methods Data on the representative sample of 7840 adults from the Global Adult Tobacco Survey (GATS) carried out in Poland in the years 2009 and 2010 were applied. The Global Adult Tobacco Survey is a nationally representative household study. The logistic regression model was used for relevant calculations. Results The exposure to environmental tobacco smoke in the place of living affected 59% of studied subjects. Out of non-smokers 42% of males and 46% females were exposed to the ETS in the at home. Increased risk of residential ETS exposure was associated with low education attainment, lack of awareness on adverse health consequences of second hand smoke (SHS), low level of support for tobacco control policies, living with a smoker. One of the factors associated with the ETS exposure was also the approval for smoking at home of both genders. The residential ETS exposure risk was the highest among males (odds ratio (OR) = 7.1, 95% confidence interval (CI): 6.1–13.8, p < 0.001) and females (OR = 8.1, 95% CI 6.5–11.8, p < 0.001) who declared that smoking was allowed in their place of residence compared to respondents who implemented smoking bans at their place of residence. Conclusions Campaigns to decrease social acceptance of smoking and encourage adopting voluntary smoke-free rules at home might decrease the ETS exposure and reduce related risks to the health of the Polish population. Educational interventions to warn about adverse health effects of the ETS should be broadly implemented particularly in high risk subpopulations.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2015, 28, 3; 557-570
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies