Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "architecture in the 20th century" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-51 z 51
    Tytuł:
    Brutalizm w architekturze - geneza kierunku
    Brutalism in architecture - the origin of style
    Autorzy:
    Niebrzydowski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398329.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    teoria architektury
    historia architektury XX w.
    brutalizm
    architectural theory
    history of architecture in the 20th century
    brutalism
    Opis:
    W latach 30. XX wieku pojawiła się w architekturze tendencja polegająca na odejściu od gładkiej, sterylnej estetyki maszyny. Wyrażała się ona nie tylko stosowaniem bardziej zróżnicowanych faktur, ale również mocną artykulacją form. Autor przedstawia warunki, zjawiska architektoniczne i twórczość projektantów, które przyczyniły się do ukształtowania nurtu brutalistycznego. W szczególności skupia się na kilku najważniejszych zagadnieniach, takich jak: dążenie do bardziej ekspresyjnych form złożonych z kontrastujących ze sobą brył, stosowanie materiałów w stanie surowym, eksponowanie faktury betonu, wprowadzenie brise soleil, zwrot w twórczości Le Corbusiera, regionalizm Aalto, działalność Smithsonów czy też nastroje społeczne po II wojnie światowej.
    The new observable tendencies to discontinue the smooth, aseptic aesthetic of a machine appeared as early as in the nineteen thirties. These trends in architecture were expressed by the use of more differentiated textures and by strong articulation of forms. The author presents conditions, tendencies and buildings which contributed to the origin of brutalism in architecture. He focuses particularly on the most important problems, such as: the trend towards more expressive forms composed of contrasting solids, the use of materials “as found”, the use of exposed concrete surfaces, the introduction of brise soleil, the change in creative activity of Le Corbusier, the regionalism in Aalto’s works, the theoretical activity of the Smithsons and generally the state of mind in the postwar world.
    Źródło:
    Architecturae et Artibus; 2009, 1, 1; 46-54
    2080-9638
    Pojawia się w:
    Architecturae et Artibus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kolegium Polonijne Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie-Przegorzałach jako przykład brutalizmu w Polsce
    College of Polish Emigrants Building at Jagiellonian University in Cracow-Przegorzały as an example of brutalism in Poland
    Autorzy:
    Niebrzydowski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398597.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    teoria architektury XX w.
    historia architektury XX w.
    brutalizm
    architektura polska
    theory and history of architecture in the 20th century
    brutalism
    architecture of Poland
    Opis:
    Budynek hotelowy Kolegium Polonijnego UJ w Krakowie jest jednym z nielicznych przykładów czystego brutalizmu w polskiej architekturze. Wzniesiony w specyficznej lokalizacji, obiekt wykorzystuje walory miejsca zgodnie z brutalistyczną ideą as found i prezentuje szereg cech charakterystycznych dla tego nurtu, m.in.: zorganizowanie rzutu wokół wewnętrznego dziedzińca, podkreślenie w formie układu funkcjonalnego – zwłaszcza przestrzeni komunikacyjnych, ukształtowanie formy poprzez kontrastowe zestawienie masywnych brył, wykorzystanie do kompozycji elewacji powtarzalnego elementu strukturalnego, zastosowanie surowych faktur cegły i betonu. W formie budynku można dostrzec inspiracje angielskimi realizacjami szkół wyższych z lat sześćdziesiątych XX wieku.
    The hotel building of College of Polish Emigrants at Jagiellonian University in Krakow is one of the few examples of pure brutalism in Polish architecture. Built in the specific location building uses values of a place in accordance with the brutalist idea “as found” and presents a number of characteristics of this trend, including: the plan organized around an central courtyard, emphasis in the form of a functional system – in particular the communication spaces, the architectural form composed of contrasting and massive blocks, the use of a repetitive structural element on elevations, the use of raw textures of brick and concrete. The architects of the building were inspired by English universities from the 1960s.
    Źródło:
    Architecturae et Artibus; 2013, 5, 3; 30-38
    2080-9638
    Pojawia się w:
    Architecturae et Artibus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena wartości zabytków epoki modernizmu z 1 poł. XX wieku. Propozycja metody klasyfikacji
    Evaluation of the value of modernism monuments from the 1st half of the XXth century. Proposals of the classification methods
    Autorzy:
    Lewicki, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/113957.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków
    Tematy:
    modernizm
    architektura XX w.
    zabytki XX wieku
    ocena wartości
    waloryzacja
    ochrona zabytków
    modernism
    architecture in the 20th century
    historical monuments of the 20th century
    assessing the value
    valorisation
    monument protection
    Opis:
    W pracy omówione zostały wszystkie próby oceny wartości zabytków XX wieku oraz wymienione najważniejsze polskie badania mające na celu ocenę XX-wiecznych budynków. Przedstawiono także kryteria ochrony architektury sporządzone w związku z przepisami wprowadzającymi pojęcie współczesnego dziedzictwa kulturowego zawartymi w ustawie o planowaniu przestrzennym z 2003 roku. Praca omawia wykorzystanie kryteriów oceny wartości XX-wiecznego budynku zgodnie z aktualnie obowiązującą Ustawą o ochronie zabytków. Obejmowałyby one wartość artystyczną - formę obiektu lub kompleksu, jego jakość i wpływ - autentyczność idei, materiału, funkcji, materiału konstrukcyjnego, ponadregionalną i lokalną nowość oraz wartość historyczną - miejsca, ludzi, wydarzeń - europejską, ponadregionalną i lokalną. Zasugerowano również, aby zróżnicować wartość zabytków na europejską, ponadregionalną i lokalną. W przypadku poszczególnych zabytków należałoby zastosować następujące kryteria: określenie wartości bezwzględnie chronionych, wartości, które można przekształcić oraz wartości utracone, ale potrzebne do odtworzenia. Należałoby zastosować regułę postulującą większy zakres ochrony w przypadku zabytków o wyższej randze. Podstawą do wyboru XX-wiecznych zabytków powinny być dokumenty źródłowe zweryfikowane literaturą i aktualnymi badaniami. Wybór tych obiektów winien być warunkowany następującymi wytycznymi: powinien być prosty i klarowny według dokładnie określonych kategorii i przy możliwie najmniejszej liczbie kryteriów oceny; powinien być zgodny z polskim prawem; musi umożliwiać selekcję zamiast pomnażać w bezmyślny sposób kolejne grupy cennych zabytków i wartości trudnych do zdefiniowania. Ocena wartości modernistycznych zabytków i selekcja najcenniejszych budynków powinny stanowić podstawę do ustalenia rodzaju ochrony zabytków z tego okresu.
    The work discusses all the attempts at assessing the value of the 20th-century monuments so far and mentions the most important Polish studies aimed at evaluating the 20th-century buildings. It also presents the criteria for architecture protection prepared in relation to regulations introducing the notion of contemporary culture heritage included in the act about spatial planning passed in 2003. The work supports using the criteria for assessing the value of 20th-century buildings in accordance to the currently binding Old Monuments Protection Law. Those would involve artistic value – the form of the object or complex, its quality and impact – European, over-regional and local; scientific value – authenticity of idea, material, function; construction, material, over-regional and local novelty; and historic value – of the place, people, events – European, over-regional and local. It was also suggested to diversify the value of monuments into that of European, over-regional and local rank. In case of individual monuments it would be necessary to apply the following criteria: determining the values absolutely protected, values possible to transform, and values lost but needed to recreate/reconstruct. The rule saying that the higher the rank of the building, the larger the range of protection would have to be applied. The basis for selecting outstanding monuments of the 20th century should be source documents verified by later literature and current research studies. The selection of outstanding buildings of the 20th century ought to possess three features: it should be simple and clear due to precisely defined categories and using the smallest possible number of evaluating criteria; it should conform with the Polish law; and it must allow for actual selection instead of mindless multiplying of subsequent groups of valuable monuments and values difficult to define. Assessing the value of modernist monuments and selecting the most valuable buildings should constitute the basis for establishing the varying degree of protection for monuments from that period.
    Źródło:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego; 2017, 3; 107-124
    2543-6422
    Pojawia się w:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imperatyw nowoczesności w XX-wiecznych wizjach przyszłych form zamieszkiwania – refleksja w kontekście pytania o dom jutra
    The Imperative of Modernity in the 20th Century Visions of Future Forms of Housing – Contemplation in Terms of the Question Regarding the House of Tomorrow
    Autorzy:
    Rytel, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/344939.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
    Tematy:
    modernizm
    nowoczesność
    architektura przyszłości
    dom jutra
    modernism
    modernity
    architecture of future
    tomorrow's house
    Opis:
    Wszystkie znaczące w rozwoju architektury XX wieku wizje przyszłych form zamieszkiwania charakteryzował imperatyw nowoczesności, zakorzeniony w wywodzącym się z oświeceniowych koncepcji paradygmacie modernizacyjnym. Wizjonerzy-projektanci przewidywali stosowanie materiałów i rozwiązań technologicznych ówcześnie najnowocześniejszych lub jeszcze będących w fazie badań, czy wręcz fantazji, – zarówno w koncepcjach i w eksperymentalnych realizacjach domu jutra, jak i w wizjonerskich projektach miast przyszłości. Jakie znaczenie dla rozważań na temat wizji domu i osiedla jutra ma dziś lekcja minionej epoki modernizmu? Stechnicyzowane wizje świata przyszłości odeszły do lamusa. Futurologiczne prognozy już tak dziś nie fascynują, ale też mniej przerażają. W społeczeństwie ponowoczesnym, stymulującym endogenne mechanizmy rozwoju w połączeniu z globalnym dostępem do informacji, kształtują się nowe wizje domu jutra. Postępująca świadomość ekologiczna w społeczeństwach wysoko rozwiniętych, rozpowszechnienie wiedzy na temat kumulacji niekorzystnego oddziaływania człowieka na środowisko i wzrost cen energii, znajdują odbicie między innymi w rosnącym zainteresowaniu nurtami architektury proekologicznej.
    All visions of future forms of housing, significant for the development of architecture in the 20th century, and characterized by the imperative of modernity, have been coined in the modernistic paradigm deriving from the Enlightenment ideas. Visionaries-designers predicted using materials and technological solutions, the brand new ones then, being tested, or just imagined – both in ideas and experimental realisations of house of tomorrow and in visionary projects of cities of the future. What impact on the contemplation of the vision of the house and housing development of tomorrow has the lesson of the past period of modernism? Technology-rich visions of the future world landed on the scrap heap. Futuristic predictions are not that fascinating any more, but not that scary either. In the post-modern society stimulating endogenous mechanisms of the development together with global access to information, new visions of house of tomorrow are being created. Increasingly broader ecological awareness in highly developed societies, the spread of knowledge on human harmful impact on the environment and an increase in energy prices, reflect among others in growing interest in environmental friendly trends of architecture.
    Źródło:
    Środowisko Mieszkaniowe; 2013, 12; 104-108
    1731-2442
    2543-8700
    Pojawia się w:
    Środowisko Mieszkaniowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu własnej tożsamości. Forma narodowa na tle zjawisk w architekturze czeskiej i słowackiej (czechosłowackiej) w pierwszej połowie XX wieku
    Searching the identity. National form in comparison to phenomena of Czech and Slovak (Czechoslovak) architecture in the 1st half of the 20th century
    Autorzy:
    Pszczółkowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370648.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    architektura
    czeski kubizm
    Jurkovič Dušan
    Gočár Josef
    rondokubizm
    styl narodowy
    architecture
    Czech Cubism
    national style
    Rondocubism
    Opis:
    Tematem artykułu są specyficzne cechy architektury czeskiej i słowackiej w pierwszych dekadach XX wieku (czeski kubizm, słowacki styl narodowy) oraz architektury czechosłowackiej po pierwszej wojnie światowej – tzw. rondokubizm, popularny zwłaszcza w pierwszej połowie lat 20. Czechizacja Słowacji po zjednoczeniu obu krajów spowodowała, że czeska forma rondokubizmu była bojkotowana przez architektów słowackich, a do wypracowania wspólnego stylu czechosłowackiego nigdy nie doszło.
    The main issue of this paper is characteristics of the unique features of Czech and Slovak architecture in the first decades of the 20th century (Cubism style, Slovak national style) and Czechoslovak architecture after the First World War, so-called Rondo-Cubism. The process of so called Czechization of Slovakia after those two countries were joined together made Slovak architects boycott Rondocubism. A unified Czechoslovak style has never come into existence.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2015, 24/1; 237-250
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The style forms of public utility buildings in the first half of 20th century in Poland
    Formy stylistyczne budynków użyteczności publicznej w pierwszej połowie XX wieku w Polsce
    Autorzy:
    Borcz, Z.
    Borcz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40896.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    Polska
    20th century
    architecture
    public utility building
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura; 2011, 10, 3
    1644-0633
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Technologia szlachetnych wypraw tynkarskich w architekturze I połowy XX w.
    Technology of stucco coatings in architecture of the first half of the 20th century
    Autorzy:
    Korpała, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/161204.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
    Tematy:
    wiek XX
    architektura
    dekoracja elewacji
    tynkowanie
    tynk szlachetny
    technologia
    nakładanie
    skład
    20th century
    architecture
    facade decoration
    rendering
    technology
    stucco
    application
    composition
    Opis:
    Tynki szlachetne były nieodłącznym elementem architektury XX wieku. Obecnie nastąpiły znaczące przemiany technologii budowlanych, co spowodowało radykalne zmiany technik wykonania tynków szlachetnych. Dlatego konieczne jest omówienie tradycyjnej technologii wykonywania tynków, której znajomość jest niezbędna przy konserwacji i odtwarzaniu elewacyjnych wypraw w budynkach z I połowy XX wieku. Dekoracje elewacji w tym okresie to zarówno imitacja okładzin kamiennych, jak i wykorzystanie dekoracyjnego potencjału struktury i faktury powierzchni tynków. Na podstawie publikacji źródłowych przedstawione zostały szczegółowe informacje na temat sposobów wykonywania różnych rodzajów tynków szlachetnych.
    Stuccoes were an intrinsic element of architecture of the 20th century. Nowadays, significant changes took place regarding construction technology, which caused radical changes in techniques of preparation of stuccoes. Therefore, it is necessary to describe the traditional technology of preparation of stuccoes, the knowledge of which is essential in conservation and reconstruction of elevation coatings in buildings from the first half of the 20th century. Decorations of elevations during that period include both imitation of stone facings as well as use of decorative potential of the structure and texture of the stucco surface. Based on source publications, the author presents detailed information on the methods of preparation of different kinds of stuccoes.
    Źródło:
    Przegląd Budowlany; 2018, 89, 6; 46-56
    0033-2038
    Pojawia się w:
    Przegląd Budowlany
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa budynki w Hansaviertel - modernistycznym "Mieście Przyszłości"
    Two buildings in Hansaviertel - modernist "City of the Future"
    Autorzy:
    Łodziński, P.
    Niebrzydowski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398609.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    modernizm
    wielorodzinne budynki mieszkalne
    Berlin–Hansaviertel
    historia architektury XX w.
    teoria architektury XX w.
    modernism
    apartment buildings
    theory of architecture of the 20th century
    history of architecture of the 20th century
    Opis:
    Berlińska dzielnica Hansaviertel, określana mianem “Stadt von Morgen” (“Miasto Przyszłości”), stanowi swoisty manifest urbanistyczny i architektoniczny powojennego modernizmu. zabudowa zaprojektowana przez wybitnych architektów niemieckich i zagranicznych ukazuje tendencje dominujące w architekturze mieszkaniowej lat pięćdziesiątych. W artykule przedstawiono dwa, zbliżone gabarytowo i formalnie, wielorodzinne budynki mieszkalne zaprojektowane przez Egona Eiermanna i Pierra Vago. Zwrócono uwagę na dążenie obu architektów do stworzenia oryginalnych układów funkcjonalno-przestrzennych wnętrz budynków oraz niebanalnych form architektonicznych symbolizujących nowoczesność.
    Hansaviertel in berlin is a district known as “Stadt von Morgen” (“City of the Future”). It’s a kind of urban and architectural manifesto of post-war modernism. buildings designed by famous architects from Germany and abroad show trends in residential architecture of 1950s. This paper presents two similar, in terms of overall dimensions and architectural form, multifamily residential buildings designed by Egon Eiermann and Pierre Vago. Attention was drawn to the idea of both of the architects to design a very original interior of the buildings and unusual architectural forms symbolizing modernity.
    Źródło:
    Architecturae et Artibus; 2012, 4, 4; 31-36
    2080-9638
    Pojawia się w:
    Architecturae et Artibus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region
    Wpływ zaborcy na kształt architektury drewnianej końca XIX i początku XX w. na terenie Lubelszczyzny
    Autorzy:
    Netczuk-Pol, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835717.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    wooden building
    Lublin region
    Russification
    19th century
    20th century
    zabudowa drewniana
    Lubelszczyzna
    rusyfikacja
    XIX w.
    XX w.
    Opis:
    The aim of the article was to present the influence of the Russian national architecture on the wooden architecture of the Lublin region, created at the turn of the 19th and 20th centuries, which was characterized by great distinctiveness. The subject of the work was to show the importance of increased Russification, which touched not only the spheres of social and cultural life, but also architecture.The article analyzes the preserved wooden architecture from the turn of the century in the present-day Lubelskie Region. The starting material used was the available archival materials and documentation prepared for the needs of the provincial conservator of monuments (the card for the records of architectural and construction monuments) and a local inspection was made to prepare photographic documentation of the current state. Characteristic wooden buildings were used as comparative material, built at the end of the 19th and the beginning of the 20th century in Samara, Russia. The buildings have a well-documented history and are well researched by local scientists. Additionally, they are kept almost intact. During the research, a comparative method was used for the existing wooden buildings in the Lublin region from the turn of the century with the Russian wooden buildings, mainly in terms of detail and façade decoration. It allowed us to notice the similarities between the details used in traditional wooden construction in the Lublin Province. It is especially visible in the details of the window decorations – richly decorated drip and window sills. It is an element characteristic only for the analyzed period, which confirms the thesis about the influence of the foreign invaders on the shape of architecture.
    Celem artykułu było przedstawienie wpływu architektury narodowej rosyjskiej na drewnianą architekturę Lubelszczyzny powstałą na przełomie XIX i XX w., która charakteryzowała się dużą odrębnością. Przedmiotem pracy było ukazanie znaczenia wzmożonej rusyfikacji, która dotykała nie tylko sfery życia społecznego, kulturalnego, ale także architektury.W artykule dokonano analizy zachowanej architektury drewnianej powstałej na przełomie wieków na terenie obecnego województwa lubelskiego. Jako materiał wyjściowy wykorzystano dostępne materiały archiwalne oraz dokumentację stworzoną na potrzeby wojewódzkiego konserwatora zabytków (karta ewidencji zabytków architektury i budownictwa) oraz dokonano wizji lokalnej w celu przygotowania dokumentacji fotograficznej stanu aktualnego. Jako materiał porównawczy posłużyła charakterystyczna zabudowa drewniana powstała pod koniec XIX i na początku XX w. w Samarze w Rosji. Zabudowa ta ma dobrze udokumentowaną historię oraz jest dobrze zbadana przez lokalnych naukowców. Dodatkowo przetrwała do dziś w stanie prawie nienaruszonym.Podczas badań porównano istniejącą zabudowę drewnianej Lubelszczyzny z przełomu wieków z zabudową drewnianą rosyjską przede wszystkim pod względem detalu i dekoracji fasady. Pozwoliło to na zauważenie podobieństw między detalami stosowanymi w tradycyjnym budownictwie drewnianym na terenie województwa lubelskiego. Szczególnie jest to widoczne w detalu stolarki okiennej – bogato dekorowane nad- i podokienniki. Jest to element charakterystyczny tylko dla badanego okresu, co potwierdza tezę o wpływie zaborcy na kształt architektury.
    Źródło:
    Architectus; 2021, Nr 1 (65); 11-20
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowa forma w architekturze łotewskiej i jej filiacje na przełomie XIX i XX wieku na przykładzie Rygi
    New form in Latvian architecture, and its affiliations at the turn of the 19th and the 20th century, on the example of Riga
    Autorzy:
    Tołłoczko, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/217590.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    architektura
    Łotwa
    architecture
    Latvia
    Opis:
    Tematem niniejszego artykułu jest zagadnienie rozwoju nowej formy w architekturze Rygi na przełomie XIX i XX wieku. Przez nową formę rozumiem tu styl, który nie zerwał jeszcze z tradycją, a jednocześnie nie poddał się zupełnie nowoczesności. Innymi słowy, jest to swoisty kompromis między historycznymi kanonami a nowymi, modernistycznymi regułami. Na bazie owego swoistego konsensusu lub może lepiej - stylowo-ideowej cohabitation wzniesiono w Rydze setki wspaniałych obiektów, których wartość artystyczną doceniono dopiero w latach siedemdziesiątych XX stulecia. Podziw dla kunsztu łotewskich architektów wzrasta obecnie dzięki znakomitej restauracji pomników tej architektury, która w latach sowieckiej okupacji była często zaniedbana bądź, co gorsza, lekceważona.
    The subject of this article is the issue of the development of the new form in Riga architecture at the turn of the 19th and 20th century. By the new form I mean here the style which did not completely break up with tradition yet, but at the same time did not fully embrace the modernity. In other words, it was a particular compromise between historic canons and the new modernist principles. On the basis of that specific consensus, or maybe the stylistic - idealistic cohabitation - hundreds of magnificent buildings, whose artistic value was finally appreciated in the 1970s, were erected in Riga. Admiration for the craftsmanship of Latvian architects is currently increasing due to excellent restoration work on monuments of this architecture which, during the years of Soviet occupation, were frequently neglected or, what was even worse, ignored.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2010, 27; 11-20
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ślady przeszłości w starych wnętrzach – architektura mazowieckich wnętrz z drugiej połowy XX wieku
    Vestiges of the past in old interiors – architecture of Mazovian interiors from the second half of the 20th century
    Autorzy:
    Plewka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460909.pdf
    Data publikacji:
    2018-12
    Wydawca:
    Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
    Tematy:
    residential interiors
    old interiors
    20th-century architecture
    Polish home
    interiors of the PRL
    recession
    post-war architecture
    past
    rural farm
    wnętrze mieszkalne
    stare wnętrza
    architektura XX w.
    polski dom
    wnętrza PRL
    destrukt
    architektura powojenna
    przeszłość
    gospodarstwo wiejskie
    Opis:
    Selected residential interiors and remnants of the architecture of the Mazovia region are special features in the surroundings. They were developed in the second half of the 20th century in the reality of the Polish People’s Republic. A photographic report is more an aesthetic impression than a realistic document, it is a cycle of exploration and reflection, a journey through selected residential buildings in Mazovia from the turn of the 19th and the 20th. The common features of the photographed houses are the interior design of the past decades, lack of innovation, devastation, desolation or execution without a design. As a result of various twists of fate, some dwellings are subject to gradual deterioration. The photographic project has been carried out for several years with breaks, it is a collection of photographs of the interiors of selected objects. Photographic recording is the provision of images of disappearing Polish homes. The project took into consideration freestanding buildings belonging to rural households and facilities located in small towns.
    Elementem szczególnym w otoczeniu są wybrane wnętrza mieszkalne i pozostałości architektury okolic Mazowsza. Zostały one zagospodarowane w drugiej połowie XX w., w realiach czasów PRL. Reportaż fotograficzny jest bardziej estetyczną impresją niż realistycznym dokumentem, stanowi cykl poszukiwań i rozważań, wędrówkę po wybranych obiektach mieszkalnych z przełomu XIX/XX w., położonych na terenie Mazowsza. „Cykl Fotografii” opatrzony jest komentarzem odnoszącym się do każdego ogniska domowego. Wnętrza powiązane są z historią ludzi, którzy je urządzali latami. Jako cechę wspólną fotografowanych domostw możemy uznać zagospodarowanie wnętrz w przeszłości, brak innowacji, dewastację, czasem opustoszenie lub realizację bez projektu. W wyniku kolei losu niektóre obiekty mieszkalne ulegają stopniowemu destruktowi. Niszczenie wnętrz widoczne jest w każdym przypadku, choć w różnym stopniu. Projekt fotograficzny, realizowany jest od kilku lat z przerwami i ma formę fotografii wnętrz, w wybranych obiektach. Zapis fotograficzny jest realizacją obrazów znikających mazowieckich domostw. W projekcie brane były pod uwagę wnętrza budynków wolnostojących, należące do gospodarstw wiejskich i obiekty zlokalizowane w małych miasteczkach. Przedmiotem badań były wnętrza wybranych obiektów, ale nie ich zewnętrzna bryła.
    Źródło:
    MAZOWSZE Studia Regionalne; 2018, 27; 123-137
    1689-4774
    Pojawia się w:
    MAZOWSZE Studia Regionalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływy zachodnie a orientalizm: włoscy architekci i restauratorzy w Stambule na przełomie XIX i XX wieku
    Between Westernization and Orientalism: Italian architects and restorers in Istanbul from the 19th century to the beginning of the 20th
    Autorzy:
    Boriani, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366572.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Turcja
    Stambuł
    architekci włoscy
    architektura XIX-XX w.
    Turkey
    Istanbul
    Italian architects
    19th and early 20th century architecture
    Opis:
    Kiedy w 1453 roku Osmanowie podbili Konstantynopol, wydawało się, że stosunki między Europą zachodnią a stolicą nowego imperium zostaną drastycznie ukrócone. W rzeczywistości jednak dyplomatyczne, kulturalne i handlowe kontakty wznowiono już niedługo potem. Sułtani, choć często toczyli wojny z Zachodem, umożliwili i przyczynili się do rozwoju relacji z krajami europejskimi. Nierzadko korzystali z usług tamtejszych artystów i architektów, zwłaszcza Włochów, wiedzieli bowiem, jakim ci ostatni cieszyli się uznaniem, i szanowali ich umiejętności. Pierwsze dekady XIX wieku przyniosły Europejczykom i Lewantyńczykom wiele możliwości zawodowych. Sułtani, świadomi potrzeby zmian administracyjnych i politycznych w swoim imperium, wyraźnie podupadającym na tle militarnych, technologicznych i gospodarczych sukcesów mocarstw europejskich, rozpoczęli szeroko zakrojony program reform. Program reform objął wszystkie sektory administracji państwowej i gospodarki: drogi i kolej, infrastrukturę miejską, wojsko, budownictwo i przestrzeń publiczną, banki i towarzystwa ubezpieczeniowe, a także działalność handlową. Aby urzeczywistnić tak szeroko zakrojone plany modernizacji, niezbędna okazała się pomoc europejskich inżynierów, architektów, lekarzy, techników i robotników z doświadczeniem w tych nowych dziedzinach, a także rzemieślników i artystów. Poniższy artykuł stanowi prezentację dokonań włoskich architektów i konserwatorów architektury w Stambule w XIX i na początku XX wieku.
    When Constantinople was conquered by the Ottomans in 1453 it seemed for a while that everything had been lost and that relations between Western Europe and the capital of the new empire would be dramatically curtailed. In reality diplomatic, cultural and commercial exchanges soon resumed. So while they were often at war with the West, the sultans permitted and facilitated the development not only of trade but also of cultural relations. It was not uncommon for them to request the services of artists and architects from Europe and in particular Italy, aware of their reputation and appreciative of their worth and skill. In fact it was in the early decades of the 19th century that job opportunities for Europeans and Levantines grew even more substantial: conscious of the need to reform the administration and political conduct of the empire, clearly in decline when compared with the military, technological and economic successes of the European powers, the sultans embarked on a crash course of reforms. Every sector of the administration of the state and the economy had to be involved in the programme of modernization: roads and railways, urban infrastructures, the army, public buildings and spaces, banks and insurance companies, commercial activities; to achieve this the contribution of Europeans would be indispensable: engineers, architects, physicians, technicians and workers with expertise in these new sectors, as well as craftsmen and artists, were offered great opportunities for employment. The article is a presentation of the achievements of Italian architects and architectural conservators in Istanbul in the 19th and early 20th century.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2012, 57, 3; 5-35
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    RUCH W KONCEPCYJNEJ ARCHITEKTURZE I URBANISTYCE XX WIEKU
    MOVEMENT IN THE CONCEPTUAL 20TH CENTURY ARCHITECTURE AND URBANISM
    Autorzy:
    Cudzik, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441743.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
    Tematy:
    architektura kinetyczna
    ruch
    przestrzeń
    utopia
    miasto
    urbanistyka
    metabolizm
    architecture kinetic
    metabolism
    movement
    space
    utopian
    city
    urbanism
    Opis:
    Artykuł opisuje zależność pomiędzy XX wiecznymi utopijnymi koncepcjami architektonicznymi zestawionymi z współcześnie realizowanymi obiektami lub prototypami, poprzez analizy wykorzystania ruchu w sztuce, ze szczególnym uwzględnieniem rzeźby i architektury. Ruch i dynamika od zawsze stanowiły element, który fascynował człowieka. Ruch pojawia się najpierw w rzeźbie za sprawą Marcela Duchampa, w ślad z jego dziełami idą między innymi Alexander Calder i George Ricky. Dopiero później architekci dostrzegają w nim element mogący zmienić sposób tworzenia i myślenia o architekturze. Jednym z pierwszych, którzy twierdzą, że architekturę i rzeźbę należy traktować jako tożsame, jedynie zróżnicowane skalą jest László Moholy-Nagy. Celem pracy jest opisanie oraz próba analizy podstaw idei ruchu w utopijnych koncepcjach architektonicznych i urbanistycznych XX wieku. Autor przedstawia reprezentatywne przykłady, a za takie uznaje teorie Yony Friedmana, japoński Metabolizm oraz koncepcje Archigramu. Zestawia je ze współcześnie realizowanymi obiektami lub prototypami - apartamentem Garego Changa i Muscle NSA autorstwa ONL. Praca stanowi próbę poszukiwania analogii pomiędzy wyżej wymienionymi koncepcjami, a współcześnie stosowanymi rozwiązaniami. Autor zauważa, że współcześni architekci bardzo chętnie wykorzystują, po odpowiednich modyfikacjach i doprecyzowaniu, koncepcje powstałe wcześniej jako wyłącznie utopijnie wizje.
    Article describes the relationship between utopian ideas of the twentieth century juxtaposed with contemporary architectural structures or prototypes through the analysis of the use of movement in art, focusing on sculpture and architecture. Motion and dynamics have always been part of what has fascinated humans. The movement appears first in sculpture through Marcel Duchamp, he is followed by Alexander Calder and George Ricky. Afterwards architects saw in movement an element that could change the way of thinking about development of contemporary architecture. One of the first who claim that the architecture and sculpture should be regarded as the same, the only difference being the scale, was László Moholy-Nagy. Main aim of this study is to describe and attempt to analyse the basis of the idea of utopian movement in architecture and urban planning concepts of the twentieth century. The author presents representative examples for the theories considering Yona Friedman, Japanese Metabolism and Archigram concepts and comparing them with contemporary objects or prototypes, for example Gary Chang apartment and ONL’s Muscle NSA. The work is an attempt to seek analogies between the above-mentioned concepts and solutions used today. The author notes that contemporary architects are eager to use the concepts of earlier utopian visions.
    Źródło:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo; 2012, 2/II; 63-72
    2299-1263
    2353-0987
    Pojawia się w:
    Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sztuka i wiara w poglądach i twórczości Antoniego Wiwulskiego
    Art and faith in the views and works of Antoni Wiwulski
    Autorzy:
    Stefański, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408006.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Antoni Wiwulski
    sztuka polska XX wieku
    polska architektura sakralna XX wieku
    rzeźba polska XX wieku
    sztuka Wilna XX wieku
    Polish art of the 20th century
    Polish sacred architecture of the 20th century
    Polish sculpture of the 20th century
    art of Vilnius of the 20th century
    Opis:
    Antoni Wiwulski (1877-1919) był artystą, który łączył w swojej twórczości pasję architekta i rzeźbiarza. Znany jest głównie dzięki swoim dwóm pomnikowym dziełom: krakowskiemu Pomnikowi Grunwaldzkiemu (1910) i wileńskim Trzem Krzyżom (1916). Jednak jego dorobek jest znacznie obszerniejszy i obok dzieł architektonicznych obejmuje dziesiątki mniejszych prac rzeźbiarskich. Jego twórczości nie można rozpatrywać bez bliższego spojrzenia na życie artysty i jego poglądy. Sztuka Wiwulskiego jest bowiem wyrazem złożonej osobowości ukształtowanej w toku zmiennych kolei życia, pod dużym wpływem matki i zaszczepionej mu przez nią religijności. Jego sztuka podporządkowana była podstawowym wartościom: religii i obowiązkom narodowym, czego poświadczenie można odnaleźć w bogatej pozostawionej przez niego korespondencji.
    Antoni Wiwulski (1877-1919) was an artist who in his work combined the passion of an architect and sculptor. He is mainly known for his two monumental works: the Grunwald Monument of Cracow (1910) and Three Crosses of Vilnius (1916). However, his oeuvre is much more extensive and in addition to architectural works includes dozens of smaller sculptural artworks. His creative activity cannot be assessed without a closer look at the artist’s life and convictions. Wiwulski’s art is an expression of a complex personality shaped in the course of the vicissitudes of life, heavily influenced by his mother and the religiosity she instilled in him. His art was subordinated to basic values: religion and national duties, which we find evidence in the rich correspondence he left behind.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 1, 30; 213-226
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Budowle służące zabawom przyjemnym a tem samem przy wodnej kuracji bardzo pożytecznym”. O drewnianych domach zdrojowych, teatrach i estradach w polskich uzdrowiskach w XIX i na początku XX wieku
    ‘Buildings Serving Pleasant Pastime, thus a Useful Complement to Water Therapy.’ On Wooden Spa Houses, Theatres, and Stages in Polish Resorts in the 19th and Early 20th Century
    Autorzy:
    Ruszczyk, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16005102.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    uzdrowiska
    architektura uzdrowiskowa
    drewniana architektura
    architektura XIX i początku XX w.
    spas
    spa architecture
    wooden architecture
    19th- and early-20th-century architecture
    Opis:
    Właściciele i administratorzy uzdrowisk, aby sprostać wymaganiom stawianym przez zamożnych gości, którzy oczekiwali nie tylko skutecznej kuracji, ale również bogatej oferty kulturalnej i towarzyskiej, musieli zapewnić rozmaite rozrywki i atrakcje. W związku z tym organizowali występy zespołów teatralnych, koncerty, bale, spotkania, odczyty itp. Dlatego w uzdrowiskach powstawały domy zdrojowe mieszczące sale balowe, czytelnie, restauracje, kawiarnie, pokoje do gier. Budowano też teatry, a w parkach estrady muzyczne. Artykuł poświęcony jest właśnie tym budynkom, pochodzącym z kilku wybranych uzdrowisk uważanych za polskie, powstałych na terenie I Rzeczpospolitej. Są to uzdrowiska najstarsze (z 1. połowy XIX w.), największe i działające do dzisiaj: Busko, Ciechocinek, Druskienniki, Iwonicz, Krynica, Solec, Szczawnica i Truskawiec oraz młodsze (z 2. połowy XIX w.), ale znane i nadal funkcjonujące – Zakopane i Połąga. Tematem są budynki drewniane, ponieważ to one do początków XX w. decydowały o krajobrazie architektonicznym polskich uzdrowisk. Większość z nich uległa zniszczeniu, znane są jedynie z materiałów ikonograficznych i opisów.
    In order to meet the expectations of wealthy visitors, who did not only anticipate effective treatment, but also rich cultural and social attractions, spa owners and administrators had to provide different entertainment and fun. With this purpose in mind they would hold shows of theatre companies, concerts, balls, soirees, lectures, etc. Therefore the spa houses raised in resorts featured ball rooms, reading rooms, restaurants, cafes, gaming rooms. Also theatres were built, and stages for music shows were mounted in parks. The paper is dedicated to these very buildings that came from several selected spas considered to be Polish and raised in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth. On the one hand they are the oldest spa resorts (from the first half of the 19th century), the largest and operating until this very day: Busko, Ciechocinek, Druskienniki (Druskininkai, t. Lithuania), Iwonicz, Krynica, Solec, Szczawnica, and Truskawiec (Truskavets, t. Ukraine), as well as newer ones on the other (from the second half of the 19th century), but well known and still operating today: Zakopane and Połąga (Palanga, t. Lithuania). The paper is focused on wooden structures, since it was them that until the early 20th century determined the architectural landscape of Polish spas. With the majority having been destroyed, they are known only from iconographic materials and descriptions.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 4; 601-640
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność polskich architektów w Tbilisi w XIX i początkach XX wieku
    Activities by polish architects in Tbilisi in the nineteenth and early twentieth century
    Autorzy:
    Opaska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366621.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Gruzja
    Tbilisi
    architektura XIX-XX w.
    Georgia
    architecture 19th-20th centuries
    Opis:
    W ciągu XIX i początkach XX wieku uformowała się w Tbilisi, wówczas siedzibie carskiego namiestnika Kaukazu i dynamicznie rozwijającym się centrum administracyjno - handlowym południa Rosji, kolonia polska licząca w 1876 r. 1592 a w 1910 r. już 7367 osób. Wśród licznych inżynierów, techników i robotników przemysłowych, lekarzy, nauczycieli oraz żołnierzy znalazło się także kilkudziesięciu architektów, rzeźbiarzy i malarzy polskiego pochodzenia. Oprócz mieszkających stale w gruzińskiej stolicy przyjeżdzali do Tbilisi również, w związku z realizacją różnorodnych inwestycji, polscy architekci z innych prowincji Cesarstwa Rosyjskiego. Na przełomie XIX i XX stulecia polscy projektanci oraz współpracujący z nimi przy wystroju wnętrz i elewacji rzeźbiarze i malarze - obok twórców narodowości gruzińskiej, niemieckiej, ormiańskiej i rosyjskiej — byli ważną częścią tamtejszego środowiska architektonicznego i artystycznego, o czym świadczy czy to zlecanie im ważnych i prestiżowych inwestycji, czy też fakt zajmowania przez nich wysokich urzędów w gubernialnej i miejskiej administracji architektoniczno - budowlanej. Dzieła polskich architektów w Tbilisi (m.in. Narcyza Zborzewskiego, Ksawerego Skórzyńskiego, Aleksandra Szymkiewicza, Aleksandra Stanisława Rogojskiego, Henryka Hryniewskiego, Bronisław Brochwicz-Rogóyski, Seweryna Nowomiejskiego, Pawła Zabłockiego-Dziesiatowskiego, Stanisława Mianowskiego, Konstantego Butkiewicza, Piotra Przybyszewskiego, Stefana Kryczyńskiego, Mikołaja Obłońskiego, Pawła Kognowickiego, Józefa Kognowickiego, Józefa Panasiewicza, Sawicz-Ryczgórskiego, J. Poznania, A. Nowaka), w tym szczególnie zaprojektowane przez nich gmachy publiczne, teatry, urzędy, instytucje, szkoły i siedziby organizacji oraz mieszkalne kamienice stanowią do dzisiaj istotny składnik krajobrazu architektonicznego gruzińskiej stolicy. W artykule przedstawiono sylwetki twórców oraz dzieła zrealizowane przez nich w Tbilisi, uwzględniajac także realizacje w innych gruzińskich miejscowościach, oraz krótko scharakteryzowano ich twórczy dorobek.
    During the nineteenth and early twentieth century was formed in Tbilisi, the seat of the Russian Emperor Viceroy of the Caucasus and the booming administrative and shopping center in southern Russia, Polish colony, in 1876 numbering 1592, in 1910 already 7367 people. Among the many engineers, technicians and industrial workers, doctors, teachers and soldiers, were also the architects, sculptors and painters of Polish origin. In addition to who have lived continuously in the Georgian capital, came to Tbilisi, in connection with the implementation of diverse investment, Polish architects from other provinces of the Russian Empire. At the turn of the nineteenth and twentieth century Polish designers as well sculptors and painters cooperating with them to interior and elevation decoration - in addition architects Georgian, German, Armenian and Russian nationality - were an important part of the local architectural and art environment, as evidenced by ordering them important and prestigious investment, as well the fact that occupy high offices in the provincial and municipal a architectural - building administration. Works of Polish architects in Tbilisi (Narcyz Zborzewski, Ksawery Skórzyński, Aleksander Szymkiewicz, Aleksander Stanisław Rogojski, Henryk Hryniewski, Bronisław Brochwicz-Rogóyski, Seweryn Nowomiejski, Paweł Zabłocki-Dziesiatowski, Stanisław Mianowski, Konstanty Butkiewicz, Piotr Przybyszewski, Stefan Kryczyński, Mikołaj Obłoński, Paweł Kognowicki, Józef Kognowicki, Józef Panasiewicz, Sawicz-Ryczgórski, J. Poznań, A. Nowak), especially designed for them public buildings, theaters, headquarters offices, institutions and residential buildings account for up to today an important component of architectural landscape Georgian capital. The article presents the profiles of architects and artists, works executed by them in Tbilisi, their works in other Georgian towns, and briefly characterized their creative achievements.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2012, 57, 1; 3-34
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościół parafialny w Kasince Małej – zapomniane dzieło Jana Sasa-Zubrzyckiego
    Parish church in Kasinka Mała – forgotten work of Jan Sas-Zubrzycki
    Autorzy:
    Stożek, Ł.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218313.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    historia architektury polskiej
    neogotyk
    architektura polska XIX-XX w.
    historyzm w architekturze
    Sas-Zubrzycki Jan
    Kasinka Mała
    history of Polish architecture
    neo-gothic
    architecture at the turn of the 19th and 20th century
    historicism in architecture
    Opis:
    Praca jest kontynuacją badań prowadzonych nad mniej znanymi dziełami krakowskiego architekta Jana Sasa-Zubrzyckiego zlokalizowanymi w Małopolsce. Opracowanie omawia wzniesiony przez Sasa-Zubrzyckiego w Kasince Małej kościół, którego konsekracja nastąpiła w roku 1913. To jedno z mniej znanych dzieł tego architekta, wzniesione w charakterystycznym dla jego projektów stylu, osadzonym mocno w propagowanym przez autora nurcie architektury neogotyckiej. Obiekt, choć niewielki, jest usytuowany na zamknięciu perspektywy przebiegającej obok ważnej drogi Lubień – Mszana Dolna. Stąd też szczególną rolę odgrywa w bryle kościoła pojedyncza wieża akcentująca wejście do świątyni. Układ przestrzenny obiektu, jak i bryła kościoła czerpią pełną garścią z historycznych przykładów architektury gotyckiej, ale także romańskiej i renesansowej.
    The work is a continuation of research on less known works of the Krakow architect Jan Sas-Zubrzycki located in Lesser Poland. The study discusses the church erected by Sas-Zubrzycki in Kasinka Mała, which was consecrated in 1913. It is one of the less well known works by that architect, built in the style set within the trend of neo-Gothic architecture propagated by the author and characteristic for his projects. Though small, the object is situated so as to close the perspective of the important road Lubień – Mszana Dolna running nearby. Hence a particular role in the bulk of the church is played by the single tower highlighting the entrance to the shrine. The spatial layout of the object and the bulk of the church itself draw extensively on historic examples of the Gothic, as well as Romanesque and Renaissance architecture.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2016, 47; 80-86
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura kościoła podominikańskiego w Lewinie Brzeskim od końca XIII do 2. połowy XX w.
    The architecture of the post-Dominican church in Lewin Brzeski from the end of the 13th to the 2nd half of the 20th century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/2193004.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    Śląsk
    Lewin Brzeski
    kościół
    architektura
    średniowiecze
    renesans
    barok
    Silesia
    church
    architecture
    Middle Ages
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    W artykule zaprezentowano wyniki badań kościoła podominikańskiego pw. św. św. Piotra i Pawła w Lewinie Brzeskim. We wstępie przedstawiono kwerendę źródeł pisanych i ikonograficznych oraz omówiono dotychczasową literaturę przedmiotu. W oparciu o badania architektoniczne oraz analizy porównawcze uznano, że świątynia powstała zapewne w 4. ćwierci XIII w. i składała się z prostokątnego prezbiterium i zakrystii. Rozwój jej bryły w średniowieczu, zapewne do schyłku XV w., przyniósł budowę niemal kwadratowego korpusu oraz wieży. Nowożytne przekształcenia kościoła związane były z adaptacją jego wnętrza na potrzeby sprawowania nabożeństw ewangelickich. W XVI w. powstały dwie kaplice po stronie południowej i kruchta północna. Natomiast w baroku podwyższono wieżę oraz dostawiono przybudówki wzdłuż elewacji zachodniej i empory we wnętrzu. Prace remontowe prowadzono w nim w 2. połowie XIX i na początku XX w. W trakcie wojny zniszczeniu uległ hełm wieży, który odbudowano w 1958 r.
    The article presents the transformations of the post-Dominican church of St Peter and St Paul in Lewin Brzeski. In the introduction an analysis of written and iconographic sources has been presented and the hitherto existing literature has been discussed. Based on the results of architectural research and comparative studies, it was acknowledged that probably its medieval form was created at the end of the 13th century up to the end of the 15th century. The Gothic church consisted of a rectangular presbytery and a sacristy. The development of its body in the Middle Ages, probably at the end of the 15th century, brought the construction of an almost aquare form and a tower. During the Renaissance, the western summit was rebuilt and two chapels on the south side and a porch from the north were added. In the Baroque, the tower was raised and two helmets were made (the first in 1660 and the second in 1763), and the annexes along the west facade were added, and galleries in the interiors were introduced. Renovation work was carried out in the 2nd half of the 19th and early 20th century. Military operations caused the collapse of the helmet and the upper patios of the tower. It was rebuilt and crowned with a pyramidal cupola in 1958.
    Źródło:
    Dziedzictwo architektoniczne. Badania podstawowe i ich dokumentowanie; 5-16
    9788374930437
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura i urbanistyka XIX- i XX-wiecznych zespołów zabudowy wojskowej na obszarze Śląska. Typologia, stylistyka, rewaloryzacja zespołów – studium wstępne
    The architecture and spatial disposition of 19thand 20th-century military building complexes in Silesia. Typology, design, regeneration – preliminary study
    Autorzy:
    Rudnicka-Bogusz, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293439.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    zespoły koszarowe
    Wrocław
    architektura
    obiekty administracji państwowej
    architektura XIX w.
    architektura XX w.
    military complexes
    architecture
    objects of state administration
    architecture of 19th c.
    architecture of 20th c.
    Opis:
    Architektura powstająca jedynie na zamówienie konkretnego inwestora jest dziedziną sztuki najbardziej podatną na wpływy zewnętrzne. To wypełnianie przestrzeni nie tylko formą materialną, ale również treścią ideową. Szczególnie architektura budynków związanych z administracją państwową jest papierkiem lakmusowym społecznych i politycznych transformacji. Na obszarze Śląska zespoły architektury wojskowej powstawały w dwóch głównych fazach związanych ze wzrostem znaczenia militaryzmu w polityce wewnętrznej: Prus w 2. poł. XIX w. i III Rzeszy w latach 30. XX w. Miały emanować ideą siły i jedności państwa, zawierały jednak równocześnie cechy stylistyczne i zdobycze funkcjonalne swoich czasów (Werkbund; ekspresjonizm), przetworzone w myśl obowiązującej ideologii. Reprezentują tzw. Herrschaftsarchitektur – „architekturę władzy” – i miały decydujący wpływ na kształtowanie lokalnej tożsamości. Ze względu na pełnioną funkcję znajdujące się na omawianym obszarze zespoły architektury wojskowej zasiedlała po 1945 r. armia (polska lub radziecka), zapewniając im przeważnie należyte utrzymanie. Stanowiąc do niedawna obiekty strategiczne, pozostawały przez wiele lat poza zasięgiem możliwych badań i analiz. W wyniku wycofania wojsk Federacji Rosyjskiej w 1993 r. oraz postępującej restrukturyzacji Wojska Polskiego w ciągu ostatnich 20 lat wiele z tych obiektów zostało opuszczonych. Obecnie nieużytkowane lub sprzedane prywatnym właścicielom ulegają degradacji, wyburzeniom lub przebudowie, uniemożliwiającym ich zbadanie. Ratunkiem przed ich dekapitalizacją jest włączenie w przestrzeń miejską, aby nie podzieliły losu wielu bezpowrotnie utraconych obiektów architektury przemysłowej i zabytków techniki z tego samego okresu. W artykule omówiono problematykę budowy, typologii i stylistyki oraz stanu zachowania obiektów koszarowych na Śląsku. Jest to studium wstępne do opracowania tematu celowości i możliwości rewaloryzacji tych obiektów.
    Architecture is the form of art most receptive to outer influences, because it is created entirely as a response to a specific demand. It fills the space not only with shapes but at the same time with ideas. This applies particularly to state-funded investments – administrative and government buildings – which by nature reflect social and political changes. In the researched area military installations were constructed in two main phases associated with the increase in militarism in the internal politics of Prussia and the German Reich – the second half of the 19th century and the 1930s – when multiple military facilities were built. The design was devised to emphasize their majesty and importance and so that they radiated the sense of unity and might of the state. At the same time they represented stylistic and functional characteristics of their times (Werkbund; expressionism), modified in accordance with the then-current ideology. These complexes represented the so called Herrschaftsarchitektur – the architecture of power – and they had important influence in shaping local identity communities on the verge of military conflict. After 1945, due to their function, the military installations were immediately inhabited by the Polish or Soviet army. As strategic objects, they were unavailable for research and analysis for many years, nevertheless in most cases, were properly maintained. When the Russian troops were withdrawn and the Polish Army was restructured, many installations were abandoned. Unused or else sold to private investors, they start to degrade, are demolished or remodeled, which in either case makes it difficult to study them. In order to save them, it is necessary to reintroduce them into the urban space, so that they do not share the fate of post-industrial edifices and engineering heritage of the same era, which were irreversibly lost. The article discusses the issues of construction, typology and stylistics and the state of preservation of the barracks in Silesia. It constitutes a preliminary study that aims to determine the benefits and possibility of restoration of these facilities.
    Źródło:
    Architectus; 2015, 2(42); 19-30
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dylematy polskiego modernizmu na Pomorzu Zachodnim w II połowie XX wieku
    The dilemmas of the polish modernism in West Pomerania in the 2nd half of the 20th century
    Autorzy:
    Szymski, A.M.
    Nowak, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218299.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    modernizm
    architektura geometryczna
    modernism
    geometric architecture
    Opis:
    Okres powojenny oznaczał dla architektury polskich ziem, a szczególnie dla terenu Pomorza Zachodniego „nowe otwarcie” pozbawione ‘naturalnej’ ciągłości tradycji i sentymentów. Przed pierwszymi, wykształconymi już w utworzonej w Szczecinie w 1947 roku Wyższej Szkole Inżynierskiej absolwentami skupionymi w oddziale szczecińskiego „Miastoprojektu” otwarły się praktycznie nieograniczone wprost możliwości. Wprowadzenie w życie wyniesionych z ukończonych trzyletnich studiów idei, głównie zdefiniowanych w abstrakcyjnym haśle „odbudowy przez przebudowę”, zaczęły powstawać z końcem lat 50. „nowe-stare miasta” w Szczecinie, Koszalinie, Stargardzie Szczecińskim, Słupsku, Kamieniu Pomorskim i w wielu innych mniejszych miejscowościach Pomorza Zachodniego, w powiązaniu z eksperymentami urbanistycznymi całkowicie zmieniając krajobraz Ziemi Pomorskiej.
    The post-war period had become for the architecture of Poland, in particular the West Pomerania, a “new opening” divested of a ‘natural’ continuity of tradition and sentiments. The first graduates, educated at the Higher School of Engineering established in Szczecin in 1947, grouped in the Szczecin-based branch of “Miastoprojekt”, encountered almost unlimited possibilities. By implementing the ideas and concepts learnt during the 3-year studies and defined in the abstract slogan “restoration through reconstruction”, by the end of the 1950s “new-old towns” began to emerge in Szczecin, Koszalin, Stargard Szczeciński, Słupsk, Kamień Pomorski and in many other townships across West Pomerania, followed by urbanistic experiments, thus altering the landscape of Pomerania entirely.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2017, 51; 95-103
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reprezentatywne czy wyjątkowe – dylematy ochrony dziedzictwa 2. połowy XX wieku
    Representative or unique – dilemmas in protecting architecture of the 2nd half of the 20th century
    Autorzy:
    Siwek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218012.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    ochrona zabytków
    wartościowanie
    doktryna konserwatorska
    architektura powojenna
    monument protection valuation
    conservation doctrine
    post-war architecture
    Opis:
    A. Riegl stwierdził, że każde ludzkie dzieło posiada wartość historyczną, co czyni je potencjalnym zabytkiem. Myśl tę potwierdzono w Karcie Weneckiej, gdzie stwierdzono: Pojęcie zabytku rozciąga się również na skromne obiekty, które z upływem czasu nabrały znaczenia kulturalnego. Echem tych sformułowań jest egalitaryzm ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, według której zabytkiem może być to, co jest świadectwem minionej epoki oraz ma wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Dla dzieł 2. połowy XX wieku (przynajmniej do 1989 r.) nie ma barier chronologicznych uznania za zabytek w myśl ustawy o ochronie zabytków, a zarazem jest to praktycznie jedyna skuteczna forma ochrony. Przy bogactwie zasobu pojawia się refl eksja o konieczności wyboru przedmiotu ochrony. Pytanie, czy chronić np. „blokowiska”, jest trudnym wyzwaniem dla służby konserwatorskiej. Wymusza weryfikację doktryny i kryteriów wyboru obiektów chronionych, skupienie się na dziełach wyjątkowych, kosztem liczebności powtarzalnych.
    A. Riegl claims that all man-made works have historical value which makes them potential monuments. The idea was confirmed in the Charter of Venice, which states: the concept of monument also applies to modest objects which, in the course of time, have acquired cultural significance. Those words were echoed in the egalitarian Monument Protection Act according to which everything that bears evidence of a bygone era and represents historic, artistic and scientific values may be a monument. For the works of the 2nd half of the 20th century (at least until 1989) there are no barriers of chronological recognition as monuments under the Monument Protection Law. This is the only effective form of monument protection. With the wealth of resources, there appears the need to reflect on the selection of protected objects. The question whether to protect serial houses is a difficult challenge for conservation officials. It demands verifying the doctrine, clarifying the criteria for the selection of protected buildings, focusing on exceptional objects at the expense of limiting the number of repetitive works.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2017, 49; 125-133
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modernisation of hospital buildings built in the 20th century in the context of architectural, functional and operational problems
    Modernizacja budynków szpitali powstałych w XX w. w kontekście problemów architektonicznych, funkcjonalnych i eksploatacyjnych
    Autorzy:
    Przesmycka, Natalia
    Strojny, Rafał
    Życzyńska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27312729.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    architecture
    healthcare facility
    hospital modernisation
    hospital of 20th century
    operation of hospital
    architektura
    obiekt służby zdrowia
    modernizacja szpitala
    szpital XX w.
    eksploatacja szpitala
    Opis:
    Hospital buildings are some of the most complex and fastest "ageing" building structures. The continuous development of technology and the need to adapt hospital buildings to modern needs leads to modernisation work. The aim of this research was to identify the problems associated with the modernisation of hospitals against the background of architectural, functional and operational issues arising from the changing utilisation and legal requirements for this type of facility. Among other things, it was examined what modernisation work had been carried out, what structures and technologies had been used in the hospitals surveyed (which has a significant impact on their susceptibility to changes related to adaptation to contemporary needs and functional requirements). A comparison was made between buildings selected from among all initially analysed hospital facilities in the Lubelskie Voivodeship. The types of modernisation works carried out in the last two decades and the most common problems were identified. The architecture and construction technologies of individual buildings were analysed. Based on the results of the research discussed, it is important to emphasise that when carrying out modernisation work in healthcare facilities, it is necessary to have a long-term plan taking into account the next stages of adaptation to growing needs and operational requirements. Not all buildings are susceptible to such changes, but in the current economic situation of the country and with today’s funding opportunities for public health facilities, as well as rising prices in the construction market, it is still more cost-effective to renovate and modernise existing facilities than to demolish them and build new ones.
    Budynki szpitali należą do jednych z najbardziej złożonych oraz najszybciej „starzejących się” obiektów budowlanych. Ciągły rozwój technologii oraz konieczność dostosowania budynków szpitali do współczesnych potrzeb prowadzi do prac modernizacyjnych. Celem badań było określenie problemów związanych z modernizacją szpitali na tle zagadnień architektonicznych, funkcjonalnych i eksploatacyjnych wynikających ze zmieniających się wymagań użytkowych i prawnych stawianych tego typu obiektom. Zbadano między innymi to, jakie prace modernizacyjne zostały wykonane, jakie konstrukcje i technologie stosowano w badanych szpitalach (co ma istotny wpływ na ich podatność na zmiany związane z adaptacją do współczesnych potrzeb i wymagań użytkowych). Porównano budynki wyłonione spośród przeanalizowanych wstępnie wszystkich obiektów szpitalnych na obszarze województwa lubelskiego. Określono rodzaje prac modernizacyjnych przeprowadzonych w ostatnich dwóch dekadach oraz najczęściej występujące problemy. Analizowano architekturę i technologie wznoszenia poszczególnych obiektów. Na podstawie wyników omówionych badań należy podkreślić, że przy prowadzeniu prac modernizacyjnych w obiektach służby zdrowia trzeba mieć dalekosiężny plan biorący pod uwagę kolejne etapy dostosowywania do rosnących potrzeb i wymagań eksploatacyjnych. Nie wszystkie budynki są na takie zmiany podatne, jednak w obecnej sytuacji ekonomicznej kraju i przy dzisiejszych możliwościach finansowania publicznych obiektów służby zdrowia, jak również rosnących cenach na rynku budowlanym, nadal bardziej opłacalne jest remontowanie i modernizowanie istniejących obiektów niż ich wyburzanie i wznoszenie nowych.
    Źródło:
    Architectus; 2023, 2 (74); 59--67
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Строительство города Магнитогорска 1930-е годы : к истории вопроса
    Building industry of Magnitogorsk city in 30ies years of XX century : question about the history
    Autorzy:
    Ceredina, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2068487.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska
    Tematy:
    architektura XX w.
    architektura rosyjska
    budownictwo
    Magnitogorsk
    architecture of 20th c.
    Russian architecture
    civil engineering
    Opis:
    Wydarzenia, które doprowadziły do rozpoczęcia budowy "socjalistycznego miasta" Magnitogorsk, nie są jeszcze dobrze zbadane. Celem artykułu jest uzupełnienie znanej historii projektowania Magnitogorska nieznanymi wcześniej materiałami z prywatnego archiwum architekta S.E. Czernyszewa.
    Events leading up to the start of construction of Magnitogorsk as socialist city is still not well understood. Known history of Magnitogorsk designing supplemented by unknown materials from personal archive of the architect S.E. Chernyshev.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo; 2011, 17 (167); 30-35
    0860-7214
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tynki szlachetne w architekturze z początku XX wieku – problematyka konserwatorska
    Stuccoes in architecture of the beginning of the 20th century – conservation issues
    Autorzy:
    Korpała, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/161249.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
    Tematy:
    architektura XX w.
    tynk elewacyjny
    technologia tradycyjna
    tynk szlachetny
    wartość historyczna
    wartość estetyczna
    autentyczność
    problem konserwatorski
    XX-century architecture
    facade render
    traditional technology
    stucco
    historic value
    aesthetic value
    authenticity aspect
    conservatory problem
    Opis:
    Elewacje XX-wiecznych budynków pokrytych tynkami szlachetnymi wciąż są traktowane z dużą nonszalancją, na skutek czego tynki te są wymieniane lub znikają pod warstwą termoizolacji. Problemem jest niezrozumienie historycznych i estetycznych wartości wypraw tynkarskich, a także brak wiedzy o sposobach ich wykonywania. Wartość materii XX-wiecznej nie jest mniejsza niż tej pochodzącej z epok starszych, a upływ czasu sprawia, że traktowanie jej jako współczesnej staje się całkowicie nieuzasadnione. Podczas modernizacji budynków należy respektować ideowe założenia stylu i dążyć do zachowania w możliwie największym stopniu oryginalnej substancji.
    Elevations of 20th century buildings covered with stuccoes are still treated with great nonchalance, as a result of which these stuccoes are replaced or disappear under a layer of thermal insulation. The problem lies in lack of understanding of historical and aesthetic values of plaster coatings as well as lack of knowledge about the methods of their creation. The value of the 20th century matter is not lesser than value of the matter dating from earlier periods, and because the flow of time treating it as contemporary becomes completely unjustified. During modernization of buildings, one should respect ideological assumptions of the style and strive to maintain the original substance to the highest possible degree.
    Źródło:
    Przegląd Budowlany; 2017, 88, 11; 56-61
    0033-2038
    Pojawia się w:
    Przegląd Budowlany
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany w krajobrazie wsi na przełomie XX i XXI wieku
    Changes in the rural landscape at the turn of the 20th and 21st century
    Autorzy:
    Borcz, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1186253.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
    Tematy:
    wieś
    krajobraz wiejski
    krajobraz rolniczy
    architektura regionalna
    village
    rural landscape
    regional architecture
    Opis:
    For many years or even centuries the traditional rural landscape was idealized by painters, landscape artists, extolled by poets and novelists, as a quiet area, full of green and close to nature. Villages change in respect of buildings, social-economical relations and landscape. Currently villages are multifunctional and only part of their inhabitants deal with agriculture. Particularly submissive to non-agricultural function development are villages situated in the suburban zone, where single-family building is developing dynamically. Taking into consideration the subject of the rural landscape it is necessary to realize the variety of functions which the buildings are to meet and special management of village areas. The agricultural landscape undergoes changes, which are influenced by intensifying mechanization, chemicalization and changes in the structure of farming. Conclusions, defining priorities of actions of local authorities, planners and dwellers in respect to the landscape are preserving the landscape of a village as an entirety, more detailed plans of special management, preservation and revitalization of green areas, preservation and management of surface water, popularizing regulations of regional architecture and landscape preservation among inhabitants of villages, social and educational organizations and local authorities.
    Źródło:
    Architektura Krajobrazu; 2005, 1-2; 4-9
    1641-5159
    Pojawia się w:
    Architektura Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Brutalist architecture in Islamic Countries on the example of the Middle East Technical University Campus in Ankara
    Architektura brutalistyczna w krajach islamskich na przykładzie kampusu Middle East Technical University w Ankarze
    Autorzy:
    Niebrzydowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2174413.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    theory of 20th century architecture
    brutalism
    Islamic countries
    Çinici Altuğ
    Çinici Behruz
    teoria architektury XX w.
    brutalizm
    kraje islamskie
    Opis:
    This article discusses brutalist architecture in Islamic countries. The brutalist trend developed after World War II. After its emergence in Europe, it spread quickly all over the world. In the 1960s, brutalism reached northern Africa and southern Asia, and thus most Islamic countries. The aim of the article is to present the scope of this trend, as well as to indicate examples of buildings and the most significant architects in this part of the world. Turkey turned out to be a particularly important country in the aspect of the conducted research. Detailed analyses concern the campus of Middle East Technical University in Ankara, especially the Faculty of Architecture Building. The building was designed by Altuğ and Behruz Çinici, a husband and wife team of architects, and completed in 1963. It is one of the first and one of the most representative examples of brutalism in Islamic countries. Due to the nature of the research problem and its complexity, a general method of historical and interpretative research was applied. It was based on comparative analysis of the creative ideas of architects and forms of brutalist buildings. In particular, the concepts guiding architects Altuğ and Behruz Çinici and the main elements of the brutalist doctrine were compared. The author also relied on his in situ research carried out in Turkey. The METU Faculty of Architecture Building reflects the most important features and elements of the trend including sincerity of materials, massiveness and heaviness, articulation of internal functions, concrete gargoyles and sun-breakers. However, the architects also applied a number of individual, unique solutions, inspired mainly by vernacular architecture. One of the most important conclusions is that the Çinicis followed some ideas of the New Brutalism, an architectural theory created in England by Alison and Peter Smithson.
    Przedmiotem badań omówionych w artykule jest architektura brutalistyczna w krajach islamskich. Nurt brutalistyczny rozwinął się po II wojnie światowej. Po ukształtowaniu się w Europie szybko rozprzestrzenił się na cały świat. W latach 60. XX w. brutalizm dotarł do północnej Afryki i południowej Azji, a tym samym do większości krajów islamskich. Celem artykułu jest przedstawienie zasięgu nurtu w tej części świata, a także wskazanie przykładów budynków i najważniejszych architektów. Nadzwyczaj istotnym krajem w aspekcie prowadzonych badań jest Turcja. Szczegółowe analizy dotyczą zatem kampusu Middle East Technical University w Ankarze, a zwłaszcza budynku Wydziału Architektury. Obiekt został zaprojektowany przez małżeństwo architektów Altuğ i Behruza Çinicich. Ukończono go w 1963 roku. Jest jednym z pierwszych i zarazem jednym z najbardziej reprezentatywnych przykładów brutalizmu w krajach islamskich. Ze względu na charakter problemu badawczego i jego złożoność zastosowano metodę badań historyczno-interpretacyjnych. Oparta została ona na analizie porównawczej idei twórczych architektów i form brutalistycznych budynków. W szczególności porównano koncepcje, którymi kierowali się architekci Altuğ i Behruz Çinici, oraz główne założenia doktryny brutalizmu. Autor opierał się także na swoich badaniach in situ przeprowadzonych w Turcji. Budynek Wydziału Architektury METU odzwierciedla najważniejsze cechy i elementy nurtu, w tym szczerość materiałów, masywność i ciężkość, artykulację wewnętrznych funkcji, betonowe rzygacze i brise soleil. Jednakże architekci zastosowali także wiele indywidualnych, unikatowych rozwiązań, inspirowanych przede wszystkim architekturą wernakularną. Jednym z najważniejszych wniosków płynących z przedstawionych analiz jest to, że Çinici inspirowali się wieloma ideami Nowego Brutalizmu, teorii architektonicznej stworzonej w Anglii przez Alison i Petera Smithsonów.
    Źródło:
    Architectus; 2022, 3 (71); 29--37
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura grup etnicznych a postawy ludności miejscowej Podkarpacia w 2. połowie XX wieku i na początku XXI wieku. Wybrane problemy
    The architecture of ethnic groups and the attitudes of the local population of the region of Podkarpacie in the second half of the 20th century and at the beginning of the 21st century. Selected problems
    Autorzy:
    Stojak, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078844.pdf
    Data publikacji:
    2019-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    ethnic groups
    identity
    Podkarpackie region
    architecture
    grupy etniczne
    tożsamość
    Podkarpacie
    architektura
    Opis:
    The region of Podkarpacie is a multiethnical, multicultural and multi-faith region situated in the south-east of Poland. It is a border region whose area overlaps with the Podkarpacie Province established in 1999. The contemporary, complex structure of the population of the region of Podkarpacie – shaped by the operation Vistula and the post-war resettlement of the residents from other regions of Poland, as well as labour migration from villages to cities – causes the formation of several directions in shaping the cultural landscape of the Podkarpacie countryside. The first of them is the tendency to preserve ethnic architecture, which is not homogeneous. On the one hand, there is a well-organised operation of two municipal open-air museums in the region of Podkarpacie, i.e. the Museum of Folk Architecture in Sanok and the Museum of Folk Culture in Kolbuszowa, which professionally preserve and scientifically develop both tangible and intangible cultural heritage of the Polish countryside. The operation of private cultural parks (e.g. Museums of Lemko Culture in Zyndranowa and the Museum of Lemko Culture in Olchowiec) as well as mini open-air museums operating in municipalities (e.g. open-air museum “Zagroda” in Markowa, “Kresowa Osada” in Basznia Dolna, “Zagroda Pogórzańska” in Gwoźnica – Biographical Museum of Julian Przyboś in Gwoźnica, “Zagroda Chłopska” in Godowa, Chałupa nr 84” in Glinnik Zaborowski, “Zagroda Kowalska” in Krzeszów Górny) is quite different. Each of these mini open-air museums tries to preserve the folk culture of individual ethnic groups in a different way. On the one hand, their activity aims at exposing tangible culture and popularizing folklore of ethnic groups; on the other hand, at selling food products and crafts, commercial and restaurant activity. In each of the cases, the organisers' effort is tremendous, especially that external financing of these activities is occasional, and work necessary to make these facilities operate properly is mainly based on the effort of enthusiasts. The second tendency – completely opposite to the above mentioned trends – is the destruction of traditional buildings and replacing them with contemporary, styleless architecture occurring all over Poland. There are three types of causes that may be responsible for this state: blurring the tradition as a symbol of backwardness (e.g. Dolne Nadsanie and the fight of priest W. Gaj-Piotrowski), migration of countryside residents to cities and construction of new housing estates due to fear of disclosure of belonging to a specific ethnic group (e.g. Low Beskids, Przemyśl County, Lubaczów County), as well as introducing modernity at all costs (Bieszczady – Olgierd Łotoczka's fight for the “wild Bieszczady” in the Łopiennik Valley). All the above mentioned actions – both in the past and at present – contribute to the image of the countryside in Podkarpacie.
    Podkarpacie jest wieloetnicznym, wielokulturowym i wielowyznaniowym regionem, położonym w południowo-wschodniej Polsce. Jest to region przygraniczny, którego obszar pokrywa się z utworzonym w 1999 roku województwem podkarpackim. Współczesna złożona struktura ludności Podkarpacia – ukształtowana akcją „Wisła” i powojennymi przesiedleniami mieszkańców z innych regionów Polski, a także migracją zarobkową ze wsi do miast – powoduje wykształcenie się kilku kierunków w kształtowaniu krajobrazu kulturowego podkarpackiej wsi. Pierwszą z nich jest tendencja do zachowania budownictwa etnicznego, która nie jest jednorodna. Z jednej strony jest to dobrze zorganizowana działalność dwóch samorządowych skansenów na Podkarpaciu, tj. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, które profesjonalnie przechowują i naukowo opracowują dziedzictwo kulturowe polskiej wsi, zarówno materialne, jak i niematerialne. Odmienna jest działalność prywatnych parków kulturowych (np. Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej i Muzeum Kultury Łemkowskiej w Olchowcu) oraz mini-skansenów na terenie gmin (Skansen Zagroda Muzeum Wsi Markowa, „Kresowa Osada” w Baszni Dolnej, „Zagroda Pogórzańska” w Gwoźnicy – Muzeum Biograficzne Juliana Przybosia w Gwoźnicy, „Zagroda Chłopska” w Godowej, „Chałupa nr 84” w Glinniku Zaborowskim, „Zagroda Kowalska” w Krzeszowie Górnym). Każdy z tych mini-skansenów inaczej stara się zachować kulturę ludową poszczególnych grup etnicznych. Z jednej strony działania te są ukierunkowane na eksponowanie kultury materialnej i upowszechnianie folkloru grupy etnicznej, zaś z drugiej – na sprzedaż produktów spożywczych i rzemiosła, działalność komercyjną i restauracyjną. W każdym z przypadków wysiłek organizatorów jest ogromny, tym bardziej że dofinansowanie zewnętrzne tych działań jest okazjonalne, a praca oparta jest głównie o wysiłek pasjonatów. Drugą tendencją – zupełnie przeciwstawną do powyższych trendów – jest niszczenie zabudowy tradycyjnej i zastępowanie jej budownictwem nowoczesnym i bezstylowym, występującym w całej Polsce. Zarysowują się tu trzy rodzaje przyczyn: zacieranie tradycji jako symbolu zacofania (np. Dolne Nadsanie i walka ks. W. Gaj-Piotrowskiego), ucieczka mieszkańców wsi do miast i budowanie nowych osiedli, wynikające z obaw nieujawnianie przynależności do konkretnej grupy etnicznej (np. Beskid Niski, powiat przemyski, lubaczowski) i wprowadzanie nowoczesności za wszelką cenę (Bieszczady – walka Olgierda Łotoczki o „dzikie Bieszczady” w Dolinie Łopiennika). Wszystkie powyższe działania – tak w przeszłości, jak i obecnie – składają się na obraz podkarpackiej wsi.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2019, 7, 7; 79-102
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dom podmiejski. Wielorodzinna architektura mieszkaniowa jako element urbanizacji obrzeżnych terenów aglomeracji szczecińskiej w końcu XX i początkach XXI w.
    Suburban Housing: Multifamily residential architecture as an element of urbanization in peripheral areas of the Szczecin agglomeration in the late 20th and early 21st century
    Autorzy:
    Bizio, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/345667.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
    Tematy:
    architektura mieszkaniowa
    urbanizacja
    Szczecin
    residential architecture
    urbanization
    Opis:
    Tematem artykułu są badania wielorodzinnej architektury mieszkaniowej, której powstanie po 1989 r. powiązane jest z procesami urbanizacji obrzeżnych terenów aglomeracji szczecińskiej. Wybrane, reprezentatywne przykłady poddano analizie ze względu na cechy kompozycji urbanistycznej. W artykule dokonano opisu kolejnych faz rozwoju aglomeracji szczecińskiej od końca XIX w. do czasów współczesnych w kontekście zmian form wielorodzinnej architektury mieszkaniowej, powstającej na obszarach podmiejskich. Dla potrzeb opracowania wprowadzono typologię rozwiązań ze względu na wielkość i rodzaj kompozycji. Omówiono problemy powstawania nowej architektury mieszkaniowej na obszarach byłych wsi, adaptacje i rozbudowy byłych zespołów majątków ziemskich i założeń przemysłowych. Omówiono także wpływ form procesów inwestycyjnych na kształt rozwiązań przestrzennych, oraz omówiono perspektywy dalszego rozwoju.
    The subject of the paper is the study of multifamily residential architecture, which was developed after 1989 and is directly related to the urbanization processes in the Szczecin agglomeration. Selected and representative examples were analyzed in terms of their characteristics of urban composition. The article describes the consecutive stages of development of the Szczecin agglomeration from the end of the 19th century to the present day in the context of changes in the shapes of multifamily residential architecture, emerging in suburban areas. For the purposes of the paper, typology of solutions was introduced based on the size and type of composition. Difficulties of creating new residential architecture in the areas of former villages, adaptations and extensions of former complexes of land estates and industrial complexes were discussed. The impact of the forms of investment processes on the shape of spatial solutions is also discussed, as well as the prospects for further development.
    Źródło:
    Środowisko Mieszkaniowe; 2019, 26; 81-94
    1731-2442
    2543-8700
    Pojawia się w:
    Środowisko Mieszkaniowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura Łodzi wczoraj i dziś - kuczki żydowskie
    Architecture in the city of Lodz from the 19th/20th century - Jewish sukkot then and now
    Autorzy:
    Przewlocka-Sionek, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40939.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    miasta
    Lodz
    kultura
    kultura zydowska
    architektura
    dziedzictwo kulturowe
    Zydzi
    Swieto Sukkot
    kuczki zydowskie
    kamienice
    konstrukcja
    balkony
    wykusze
    city
    Lodz city
    culture
    Jewish culture
    architecture
    cultural heritage
    Jewish people
    Sukkot
    tenement
    construction
    balcony
    bay window
    Opis:
    Łódź końca XIX i początku XX wieku była miastem silnie rozwijającym się pomimo sporego zróżnicowania kulturowego i dużych dystansów społecznych dzielących mieszczan w tym okresie. Po II wojnie światowej napływowa ludność i nowy ustrój przyczyniły się do utraty pamięci o wielokulturowym, szybko rozwijającym się mieście. Na szczęście wśród wielu zniszczeń i zaniedbań nadal widoczne są ślady dawnej potęgi i obecności wielu kultur, gdzie głównie architektura staje się wyróżnikiem danej społeczności i stanowi niepowtarzalną pamiątkę. W artykule skoncentrowano się na jednym z ważniejszych elementów religijnych kultury żydowskiej - kuczkach żydowskich, których spotkać w Łodzi można dość dużo. Zauważono zjawisko zaniku tradycyjnego przeznaczenia, omówiono symbolikę, konstrukcję i funkcję, jakie spełniały kiedyś i jakie spełniają dziś.
    At the turn of the century, Łódź was a flourishing city, despite significant cultural diversity and social distance dividing the townspeople at the time. After World War II, new immigrants to the city as well as the introduction of a new political system made the memory of a multicultural, flourishing city disappear. Luckily, amongst the damage and neglect, signs of previous impressiveness and multiculturalism can be noticed. Architecture becomes the indicator of a particular community, and constitutes a unique souvenir. This article focuses on one of the most important religious elements of the Jewish culture - suk-kah booths (sukkot) - which appear in significant numbers in the city of Łódź. The disappearance of their traditional purpose, their symbolism, and previous and current functions have been noted.
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura; 2014, 13, 3
    1644-0633
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przygotowania do odbudowy ewangelickich budynków kościelnych w Prusach Wschodnich w czasie pierwszej wojny światowej
    Preparations for the Reconstruction of Evangelical Church Buildings in East Prussia During the First World War
    Autorzy:
    Jodkowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1054994.pdf
    Data publikacji:
    2018-09-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    sacral architecture
    financing the reconstruction
    Germany in the first half of the 20th century
    Evangelical associations
    Opis:
    Military operations during the First World War resulted in material damage to Evangelical parish buildings in East Prussia. 26 temples and 26 rectories were destroyed, along with numerous residential, school and farm buildings. During the war, they were being rebuilt. This process was preceded by preparations that were to serve the introduction of legal and organizational solutions related primarily to the adaptation of temporary places of liturgical celebrations, the collection of the capital necessary to carry out the construction or the development of architectural designs. The state treasury, the local Church and believers not only from East Prussia, but also from the whole country, contributed to the financing of this reconstruction. The Church associations and organizations, in particular the Gustav Adolf Union, also contributed to this venture.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2018, 83, 3; 143-158
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzeń architektoniczna w adaptacjach filmowych prozy Jarosława Iwaszkiewicza w drugiej połowie xx wieku
    Architectural space in film adaptations of Jarosław Iwaszkiewicz literary Works in the Polish feature films of the second half of the 20th century
    Autorzy:
    Nadolny, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398629.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    architektura
    obraz filmowy
    adaptacja
    architecture
    motion picture
    adaptation
    Opis:
    W przypadku niniejszego tekstu skupiono się na relacjach zachodzących pomiędzy dziełem literackim a zawartym w nim opisie architektury, ukazanym następnie w obrazie filmowym. Rozważania będą prowadzone w odniesieniu do dwóch filmów ekranizujących prozę Jarosława Iwaszkiewicza, Matki Joanny od aniołów (1961) oraz Panien z Wilka (1979). Każdy z tych obrazów stał się na przestrzeni lat niedoścignionym wzorcem adaptacyjnym transpozycji literatury na obraz filmowy. Jednocześnie zwrócono uwagę na sposób przedstawiana architektury w filmie, nieczęsto bardzo odbiegający od literackiego pierwowzoru. Materiał badawczy przedstawiony w tekście został uzyskany w wyniku, kwerendy literaturowej oraz kwerendy materiałów archiwalnych w Filmotece Narodowej w Warszawie. Przedstawione w teście badania wskazują na fakt, iż architektura i obraz filmowy mają ze sobą wiele wspólnych punktów, które zostały ukazane w przedstawionym dyskursie naukowym.
    In this article I would like to focus on the interrelations between a literary work and a description of architecture included therein, which is then presented in a film image. The studies over the issue shall be based on two films that are the adaptations of the literary works of Jarosław Iwaszkiewicz, namely Matka Joanna od Aniołów (Mother Joan of the Angels, 1961) and Panny z Wilka (The Maids of Wilko, 1979). Each of the aforementioned films has become an unattainable ideal for any attempted film adaptations of literary works. At the same time, I would like to point out to the fact that the manner the architecture is shown in the film frequently diverges a lot from the manner it is presented in the literary work the film is based on. The research material presented in the text was collected in the course of literary enquires and archive enquiries filed with the National Film Archive in Warsaw. The studies presented in the article confirm that architecture and the film image have a number of aspects in common, which is disclosed in the scientific discourse of the article.
    Źródło:
    Architecturae et Artibus; 2017, 9, 4; 57-64
    2080-9638
    Pojawia się w:
    Architecturae et Artibus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola „Karty ewidencji obiektu nieruchomego” w systemie ochrony konserwatorskiej dziedzictwa architektonicznego 2 połowy XX wieku
    The role of the “Records card of immovable propertis” in the protection and conservation of architectural heritage 2nd half of the 20th century
    Autorzy:
    Włodarczyk, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/113885.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków
    Tematy:
    record cards of immovable properties
    historic preservation
    architecture of the second half of the 20th century
    contemporary cultural properties
    karty ewidencyjne nieruchomości
    zachowanie historyczne
    architektura drugiej połowy XX w.
    współczesne dobra kultury
    Opis:
    „Record cards of immovable properties” may be used for holding information about specific assets. This tool is of utmost importance for protecting and preserving architectural heritage assets built after the second World War in the second half of the 20th century. It allows for recognising a property in advance, defining the scope of protection (whether the entire property should be protected or only its particular elements), and specifying types of works which can be carried out to the property in question. This tool turns out to be particularly important in the event of changing ownership, carrying out renovation works or any other works pertaining to redevelopment, development, adaptation, etc. Additionally, it may be used for developing historic preservation guidelines for architectural designs and the areas they affect and, at the same time, preserving their initial form. Moreover, the tool in question allows historic preservation services to carry out such works to historic monuments and sites that will not only respect their cultural values but also „give them a new lease of life.” Furthermore, it may be used not only in scientific or academic works but also in works aimed at general public. In the current body of law, there are two types of „record cards of immovable properties.” The first one contains information on assets listed in the national register of historic monuments and sites. The second one provides data on assets not listed in this register - in this case, specific merit-related and graphical information is required. Its broader use by historic preservation service may result in increased effectiveness in preserving architectural heritage of the second half of the 20th century.
    Źródło:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego; 2016, 1; 129-133
    2543-6422
    Pojawia się w:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania pasa nadmorskiego Pomorza Zachodniego na przełomie XX i XXI w. Urbanizacja i komercjalizacja przestrzeni oraz ich wpływ na środowisko kulturowe i naturalne
    The architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania at the turn of the 19th to the 20th century. Urbanisation and commercialisation of space and their influence on the cultural and natural environment
    Autorzy:
    Bizio, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/344731.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
    Tematy:
    architektura terenów nadmorskich
    architektura mieszkaniowa
    Pomorze Zachodnie
    architecture of seaside regions
    residential architecture
    Western Pomerania
    Opis:
    Zmiany polityczne i gospodarcze, które rozpoczęły się w Polsce w 1989 r., wpłynęły także na rozwój architektury dedykowanej wypoczynkowi. Jednym z przykładów takich procesów mogą być przemiany architektury obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania pasa nadmorskiego Pomorza Zachodniego. Od blisko trzydziestu lat obserwować można coraz szersze procesy urbanizacji tych obszarów, które w niedalekiej jeszcze przeszłości pełniły funkcję leśne lub rolnicze. Zjawiska te wpisują się w szerszą perspektywę zmian cywilizacyjnych wpływających w konsekwencji na relację człowieka z krajobrazem nadmorskim. W pierwszej części artykułu przedstawiono rys historyczny dotyczący rozwoju miejscowości nadmorskich dzisiejszego Województwa Zachodniopomorskiego. Druga część artykułu poświęcona jest próbie wprowadzenia typologii w zakresie realizowanych po 1989 r. obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania, oraz oceny ich współczesnego wpływu na zmiany w środowisku kulturowym i naturalnym. Część trzecia to podsumowanie i próba określenia przyszłych kierunków rozwoju tego typu architektury na badanym obszarze.
    The political and economic changes that occurred in 1989 in Poland have influenced the development of recreational architecture and facilities. The transformations that took place within the field of the architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania exemplify these shifts. For nearly thirty years, one has been able to observe the progressing urbanisation of areas that were recently used for agriculture and forestry. These phenomena belong to a broader spectrum of civilisational changes that influence the relationship between seaside areas and the people who live in them. The opening section of the paper presents a historical overview of the development of seaside towns and cities in the area that constitutes the contemporary Western Pomerania. The following part is dedicated to an attempt at introducing a typology of recreational residences created after 1989 and presenting an evaluation of their present influence on the changes that take place in the cultural and natural environment. The third section offers a summary and an attempt at defining the directions of future development for this type of architecture in the studied regions.
    Źródło:
    Środowisko Mieszkaniowe; 2018, 24; 150-163
    1731-2442
    2543-8700
    Pojawia się w:
    Środowisko Mieszkaniowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między „koszarami czynszowymi” a blokami mieszkalnymi. Architektura domów urzędniczych spółdzielni mieszkaniowych we Wrocławiu na początku XX w.
    Between tenement buildings and blocks of flats. Architecture of buildings of civil servants housing cooperatives in Wrocław at the beginning of the 20th century
    Autorzy:
    Gryglewska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/293907.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    spółdzielnie mieszkaniowe
    architektura
    Wrocław
    Niemcy
    housing cooperatives
    architecture
    Germany
    Opis:
    Tematem artykułu jest architektura domów Towarzystwa Mieszkaniowego Urzędników (Beamten-Wohnungsverein zu Breslau eGmbH) oraz Towarzystwa Mieszkaniowego Miejskich Urzędników i Nauczycieli (Wohnungsverein städtischer Beamten und Lehrer zu Breslau eGmbH) – najstarszych i największych we Wrocławiu przed I wojną światową spółdzielni, których celem było dostarczenie zdrowych, solidnie wykonanych, nowocześnie wyposażonych mieszkań, o czynszach konkurencyjnych dla budownictwa komercyjnego. Zbadanie zachowanej dokumentacji archiwalnej pozwoliło na rozpoznanie uwarunkowań prawnych ich powstania oraz działalności inwestycyjnej, jak wybór i zakup terenu, finansowanie przedsięwzięcia, sposób wykonania projektów, ich autorstwo i organizacja budowy. W opracowaniu została omówiona architektura ośmiu zespołów budynków spółdzielczych wraz z ich otoczeniem, kameralnymi ogrodami i placami zabaw na dziedzińcach. Domy wznoszone w tradycyjnej zabudowie obrzeżnej wyróżniały się spośród sąsiednich kamienic czynszowych prostotą bryły i dekoracji elewacji. Już wtedy można było dostrzec tendencję do ujednolicania planu i elewacji długich budynków z kilkoma klatkami schodowymi, co prowadziło do powstania pierwszych domów typu „bloków mieszkalnych”. W artykule przeanalizowano sposób kształtowania mieszkań, ich rozplanowania, podziału funkcjonalnego, wielkości, udogodnień technicznych oraz wspólnego zaplecza gospodarczego, odpowiadających wymaganiom spółdzielców i współczesnym tendencjom reformatorskim, które znajdą swoją kontynuację w budownictwie mieszkaniowym w czasach Republiki Weimarskiej.
    The subject of the article is the architecture of the houses of the Housing Association of Civil Servants (Beamten-Wohnungsverein zu Breslau eGmbH) and the Housing Association of Municipal Civil Servants and Teachers (Wohnungsverein städtischer Beamten und Lehrer zu Breslau eGmbH) – the oldest and biggest cooperatives in Wrocław before World War I, the purpose of which was the construction of healthy, solid and modernly equipped apartments with rents competitive for commercial construction. Examination of the preserved archival documentation made it possible to identify the legal conditions of their establishment and investment activities such as land selection and purchase, project financing, project implementation, their authorship and organization of construction. The study discusses the architecture of eight complexes of cooperative buildings along with their surroundings, intimate gardens and playgrounds in the courtyards. The houses built in traditional perimeter development stood out from the neighbouring tenement houses by the simplicity of their shape and façade decorations. Already at that time a tendency to unify the plan and façade of long buildings with several staircases could be seen, which led to the creation of the first houses of the "residential blocks" type. The article analyzes the way apartments were shaped, their layout, functional division, size, technical facilities and common economic facilities, which met the requirements of cooperatives and modern reform tendencies, which would find their continuation in housing construction in the times of the Weimar Republic.
    Źródło:
    Architectus; 2020, 1 (61); 81-98
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Układy dworsko-folwarczne w ich kształcie w 2. połowie XIX i z początku XX wieku w krajobrazie współczesnego miasta
    Small Stately Homes of the Second Half of the 19th Century and the Beginning of the 20th Century in the Landscape of a Modern City
    Autorzy:
    Łakomy, Katarzyna
    Steuer-Jurek, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057006.pdf
    Data publikacji:
    2016-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    urbanistyka
    dwelling house and farm complexes
    spatial composition
    architecture
    urban planning
    układy dworsko-folwarczne
    układy przestrzenne
    architektura
    Opis:
    In Upper Silesia, many small stately homes developed in the period from the seventeenth to the early twentieth century. These small manor houses usually consisted of two parts: a dwelling house and a farm, and generally were established in suburban areas. Permanent component of this type of manors was verdure. Most of such buildings did not survive to this day, and even those that managed to survive either fell into disrepair or underwent many reconstructions. The article aims to present the issue of the small residences of the nobility of Upper Silesia, which now are located within administrative areas of present cities, discussing problems of transformation of these small mansions and their contemporary state of preservation. The study is based mainly on verification of their compositional systems, characteristics of the immediate surroundings and architecture, as well as accompanying verdure.
    Na Górnym Śląsku, w okresie od XVII do początków XX wieku, licznie rozwinęły się drobne siedziby szlacheckie. Zespoły te, zazwyczaj złożone z części dworskiej (o funkcji mieszkalnej) oraz gospodarczej, na ogół powstawały na terenach podmiejskich. Stałym komponentem tego typu założeń była zieleń. Obecnie wiele z nich nie zachowało się, natomiast te, które przetrwały, w większości znajdują się w stanie ruiny lub są mocno przebudowane. Artykuł ma na celu przedstawienie zagadnienia dotyczącego niewielkich siedzib szlachty górnośląskiej, które obecnie znajdują się na obszarach administracyjnych współczesnych miast. Przedstawiona została problematyka przemian tych układów oraz współczesny stan zachowania. W dużej mierze badania oparte są na prześledzeniu ich układów kompozycyjnych, charakterystyki najbliższego otoczenia i architektury, a także zieleni towarzyszącej.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2016, 4, 4; 52-74
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nurt narodowy w architekturze wybranych krajów Europy Środkowo-Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku
    National tendency in the architecture of selected countries of the East-Central Europe in the late 19th and the beginnig of the 20th century
    Autorzy:
    Pszczółkowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366595.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    styl narodowy
    wernakularyzm
    narodowy romantyzm
    Finlandia
    Estonia
    Czechy
    Słowacja
    Węgry
    Lindgren Armas
    Gesellius Herman
    Saarinen Eliel
    Hellat Georg
    Gočár Josef
    Jurkovič Dušan
    Lechner Ödön
    national style
    vernacular architecture
    National Romantic style
    Finland
    Bohemia
    Slovakia
    Hungary
    Opis:
    Nurt narodowy, będący charakterystycznym zjawiskiem w architekturze przełomu XIX i XX wieku miał dla narodów pozbawionych własnej państwowości szczególne znaczenie w Europie Środkowo-Wschodniej. Stał się sposobem na podtrzymanie kultury i tożsamości narodowej. Koncepcje architektury tego czasu różniły się inspiracjami, a zatem i formą architektoniczną, która wynikała z indywidualnej historii każdego z narodów, z kolei wspólne podłoże ideowe powodowało, że zaangażowani w te działania architekci niezależnie dochodzili do zbliżonych pod względem formalnym rozwiązań. Można w związku z tym wyróżnić dwa podstawowe wątki. Pierwszy – wątek mitologiczny (legendarny) szukający inspiracji w czasach przedchrześcijańskich, prehistorycznych czy starożytnych, drugi – wątek ludowy oparty na odkrywanym i badanym folklorze, łączonym z aktualną w tym czasie secesją. Formy narodowe przybierały nieraz postać antagonistyczną w stosunku do form dawnych, stosowanych przez dominujące kiedyś narody.Poszczególne wątki zazwyczaj współistniały i wzajemnie się splatały.
    National trends as characteristic phenomena in the architecture at the turn of the 19th and the 20th century, were of special importance for the nations deprived of the sovereignty in the East-Central Europe as a way to support the national identity. Individual ideas varied in terms of inspirations and architectural forms as they resulted from the individual experiences of the nations. On the other hand, common ideological ground was the reason for which architects involved in these activities came up with similar formal solutions. Therefore, we can distinguish two basic themes. The first, mythological (legendary) one looked for inspiration in pre-Christian, prehistoric or ancient times. The second, folk one, was based on folklore, not entirely discovered and examined. It was common to combine folklore with the up-to-date art nouveau. Sometimes, the national forms appeared as antagonistic towards those applied by the dominant nations. Taking inspirations from the areas under foreign rule, considered as the cradle of the nation was also a popular tendency. The individual motifs often coexisted and interspersed each other.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2015, 60, 2; 23-50
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gmach Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie
    The Chamber of Industry and Commerce building in Warsaw
    Autorzy:
    Szmitkowska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/145909.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    architektura XX w. pierwsza połowa
    Mączeński Zdzisław
    klasycyzujący modernizm
    Izba Przemysłowo-Handlowa w Warszawie
    Warsaw architecture of the first half of the 20th century
    classic modernism
    Chamber of Industry and Commerce in Warsaw
    Opis:
    Należący obecnie do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej gmach, położony w Warszawie przy ul. Senackiej róg Wiejskiej 10, wzniesiono w dwudziestoleciu międzywojennym jako siedzibę Izby Przemysłowo-Handlowej. Projektant obiektu - znany i ceniony warszawski architekt Zdzisław Mączeński - został wyłoniony w drodze konkursu zamkniętego w 1933 roku. Budynek realizowano w dwóch etapach w latach 1933-1934 oraz 1938-1939. Wyraz architektoniczny obiektu jest wynikiem zespolenia "miękkiego" funkcjonalizmu lat 30. z silnie zredukowanymi uniwersalnymi formami i regułami klasycznymi. Budynek wykazuje widoczne formalne podobieństwo do oficjalnej architektury faszystowskiej, z upodobaniem akcentującej siłę i monumentalizm, stanowiąc wybitny w polskiej architekturze przykład monumentalnego klasycyzującego modernizmu - tzw. "stylu 1937". Analiza materiałów archiwalnych przechowywanych przez rodzinę Z. Mączeńskiego pozwoliła na określenie nieprecyzyjnie podawanych dotąd dat budowy gmachu oraz poznanie okoliczności i chronologii powstawania projektowej dokumentacji. Licznie zgromadzone w rodzinnym archiwum rysunki projektowe umożliwiły wgląd w proces kształtowania bryły i krystalizowania się przyjętych rozwiązań architektonicznych.
    The edifice located in Warsaw on the corner of Senacka and 10 Wiejska Street currently being in the possession of the Chancellery of the President of the Republic of Poland, was originally erected in the twentieth century between the two world wars as a seat of the Chamber of Industry and Commerce. The designer of the building, the famous and esteemed Warsaw architect - Zdzisław Mączeński, was selected as the result of a closed architectural competition in 1933. The building was constructed in two stages, in 1933-1934 and 1938-1939. Its architectural expression is a result of combining the "soft" functionalism of the 1930s with the radically reduced universal Classical forms and rules. The building reveals visible formal similarity to the official fascist architecture, which relished in accenting power and monumentality, and is a remarkable example of Monumental Classiczing Modernism, the so called "1937 Style" in Polish architecture. The study of the archive materials being in the possession of Z. Mączeński's family enabled the author to determine the exact dates of the edifice's construction process, which had previously been imprecise, and also allowed her to learn the circumstances and the chronology of the formation of the design's documentation. Furthermore, numerous design drawings assembled in the family's archive afforded an insight into the process of modelling the solid and the crystallization of the final architectural solutions.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2011, 56, 1; 70-81
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Projektanci czasoprzestrzeni. Modernistyczna architektura w kadrze filmowym
    The Designers of Spacetime. Modernist Architecture in Film
    Autorzy:
    Uchowicz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341127.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    modernizm
    architektura XX wieku
    Praesens
    czasoprzestrzeń
    synteza sztuk
    reżyseria ruchu
    modernism
    architecture of 20th century
    spacetime
    synthesis of the arts
    design of movement
    Opis:
    Autorka omawia wybrane przykłady przenikania się architektury i filmu w dwudziestoleciu międzywojennym. Punkt wyjścia artykułu stanowi działalność grupy modernistów Praesens, zaś jego celem jest ukazanie modernizmu jako syntezy sztuk oraz interdyscyplinarnych dialogów artystycznych. Filmowo-architektoniczne związki zostały zaprezentowane z różnych perspektyw, począwszy od zaangażowania architektów w projekty scenograficzne (Szymon Syrkus, Andrzej Pronaszko), przez współpracę projektantów z reżyserami (Robert Mallet-Stevens, Marcel L’Herbier), komponowanie fotomontaży, po kształtowanie dekoracji na wzór nowoczesnych miast – i odwrotnie – projektowanie architektury na podstawie wizji scenicznych (Barbara i Stanisław Brukalscy). Relacje architektury i filmu objęły także nowy język architektoniczny, czego przykładem są stosowane przez architektów terminy zaczerpnięte z nomenklatury filmowej, takie jak „reżyseria ruchu” czy „czasoprzestrzeń”, komentowane równocześnie przez włoskiego teoretyka kina Ricciotta Canudo. Ponadto w tekście przypomniano biografie architektów, którzy po uzyskaniu dyplomu poświęcili się wyłącznie scenografii, otwierając tym samym nowe pole działalności zawodowej (Jacek Rotmil).
    The article discusses selected inter-war artistic projects in which architecture and film intersect. The activity of the group of modernist artists called Praesens serves as a starting point for a presentation of modernism as both a synthesis of the arts and as a space of interdisciplinary artistic dialogues. Several issues are addressed here to capture the relations between film and architecture, namely: the involvement of architects in stage design (as exemplified by Szymon Syrkus and Andrzej Pronaszko), collaboration between architects and film directors (Robert Mallet-Stevens, Marcel L’Herbier), the production of photomontages, the practice of modelling stage designs on architecture as well as designing architectural structures inspired by stage designs. Another question discussed is the new language of architecture exemplified by such terms as the design of movement or ‘spacetime’. These terms drawn from the language of the film were both commonly used by architects and widely commented on by Ricciotto Canudo, an Italian theoretician of cinema. Moreover, this paper recalls the biographies of architects who, after having graduated in architecture, devoted their lives and careers to stage design, entering a new field of artistic activity.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2020, 109; 138-158
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The formation of the space-and-planning structure of ukrainian stone churches in the territory of galicia at the end of the 18th - early 20th century
    Kształtowanie struktury przestrzennej cerkwi ziemi halickiej w końcu XVII do początku XX wieku
    Autorzy:
    Koznarska, H.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370574.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    sacral architecture
    church
    space-and-planning structure
    Galicia
    Lviv eparchy
    architektura sakralna
    cerkiew
    struktura przestrzenna
    Ziemia Halicka
    eparchia Lwowska
    Opis:
    Artykuł zawiera systematyzację kamiennych cerkwi Ziemi Halickiej, zbudowanych w 1772-1918, z punktu widzenia ich struktury przestrzennej. Przeprowadzono porównanie z poprzednimi badaniami naukowymi. Artykuł określa również związek między czynnikami społecznymi i politycznymi badanego okresu i procesem kształtowania ukraińskiej architektury sakralnej.
    The article contains the systematization of stone churches in the territory of Galicia built in 1772-1918, which was carried out on the basis of their space-and-planning structures. It also provides the comparison with previous scientific studies. The article also determines the connection between social and political factors of the studied period and the formation of Ukrainian sacral architecture.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2014, 21; 523-534
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Development of the architecture of the informal education institution in the period between the end of the 19th and the beginning of the 20th century
    Kształtowanie architektury instytucji nieformalnej edukacji w okresie końca XIX i początku XX wieku
    Autorzy:
    Kravchenko, Iryna L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370210.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    informal education buildings
    out-of-school institutions
    stages of development of informal (out-of-school) education
    compensatory establishments of informal education
    Opis:
    The historical analysis of development of the architecture of buildings for informal education is presented in the article in a link with social processes which took place from late XIX and to early XX century. Several historical facts of a beginning of on-line education, out-of-school establishments which had a compensatory nature at that time and examples of these architectural objects are described in the article. Timelines and typological boundaries are provided.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2019, 37; 197-206
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reprezentacje architektury w filmach science fiction jako symboliczny wyraz wizji przyszłości
    Representations of architecture in scence-fiction films as a symbolic expression of the vision of the future
    Autorzy:
    Wąs, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1197969.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    XX wiek
    filmy science fiction
    utopia
    dystopia
    przyszłość
    fantastyka naukowa
    20th century
    science fiction films
    future
    science fiction
    Opis:
    W filmach gatunku science fiction z II poł. XX i początku XXI w. zawartych zostało wiele wizji przyszłości, które były jednocześnie refleksją nad osiągnięciami i mankamentami współczesności. W latach 60. XX w. w dziełach kinematografii dominował optymizm i wiara w możliwość nigdy nie kończącego się postępu. Przewidywano zanik podziałów politycznych między blokami państw i wspólną eksplorację kosmosu. Scenografowie podejmowali współpracę z naukowcami, która przejawiała się w ukazywaniu kosmicznych konstrukcji dalece przewyższających realne możliwości techniczne. Poczynając od lat 70. XX w. w filmach zaczął narastać pesymizm i przekonanie, że przyszłość przyniesie przede wszystkim nasilenie negatywnych zjawisk teraźniejszości. Obawy przed przyszłością nasycone były wskazaniem na różne możliwe defekty i nierozwiązywalne sprzeczności między nimi. Kiedy zatem pewna część dystopijnych wizji obrazowała zagrożenie wzrostem przestępczości, to inna przedstawia przyszłość jako nasyconą mechanizmami kontroli państwowej i powszechnością inwigilacji. Pokazywane na ekranach lęki wzbudzał także przez rozrost wielkich korporacji, zwłaszcza zaś zyskiwanie przez nie wpływów politycznych czy też pozostawanie poza systemem demokracji. Twórcy filmów przedstawiali też swoje przypuszczenia związane z tworzeniem przez korporacje nowych rodzajów broni, których stosowanie przekraczało aktualne normy prawne. Szczególne zastrzeżenia dotyczyły badań nad bronią biologiczną i możliwością rozprzestrzenienia się śmiercionośnych wirusów. Trwogę wzbudził ponadto rozwój robotyki i badań nad sztuczną inteligencją, której skutkiem musiało być pojawienie się androidów i nieuchronnych napięć w ich relacjach z ludźmi. Osobnym problemem stały się dla filmowców hybrydy będące połączeniem ludzi i części elektronicznych. Podobnie zastanawiał scenarzystów i reżyserów rozwój inżynierii genetycznej, który prowadził do tworzenia zmutowanych osobników ludzkich. Pewna część filmowych dystopii rozważała możliwość upadku systemów demokratycznych i rozwoju w ich miejsce reżimów autorytarnych, często w oparciu o szerokie poparcie społeczne. W obrębie tej odmiany dystopii mieszczą się także filmy przestawiające konsekwencje współczesnego hedonizmu i konsumpcjonizmu. Problemem jest jednak, iż dzieła krytyczne wobec wymienionych zjawisk same bywały reklamami atrakcyjnych produktów.
    Science fiction films from the second half of the 20th and early 21st century, contain many visions of the future, that were also a reflection on the achievements and shortcomings of the present. In the 1960s, works of cinematography were dominated by optimism and faith in the possibility of never-ending progress. People predicted the vanishing of political divisions between blocks of states and future joint space exploration. The set designers collaborated with scientists, which manifested in the depiction of cosmic constructions far beyond the real technical possibilities. Beginning in the 1970s, pessimism and the belief that the future would primarily intensify the negative phenomena of the present began to increase in films. Fears of the future were saturated with an indication of various possible defects and insoluble contradictions between them. Therefore, while a certain part of dystopian visions portrayed the threat of an increase of crime, another presented the future as saturated with state control mechanisms and the universality of surveillance. The fears shown on the screens were also caused by the growth of large corporations, especially of their growing political influence or possibility of them remaining outside the system of democracy. The filmmakers also presented their suppositions related to the creation of new types of weapons by corporations, the use of which exceeded current legal norms. Particular reservations concerned the research on biological weapons and the possibility of the spread of deadly viruses. Moreover, the development of robotics and artificial intelligence research aroused fear, which must have resulted in the appearance of androids and the inevitable tensions in their relations with people. Hybrids being a combination of human body and electronic components have become a separate problem for filmmakers. Similarly, screenwriters and directors wondered about the development of genetic engineering that led to the creation of mutated human individuals. Some film dystopias considered the possibility of democratic systems collapsing and authoritarian regimes developing in their place, often based on broad public support. Within this variety of dystopia there are also films showing the consequences of modern hedonism and consumerism. The problem is, however, that works critical to these phenomena were themselves advertisements for attractive products.  
    Źródło:
    TECHNE. Seria Nowa; 2019, 3; 171-211
    2084-851X
    Pojawia się w:
    TECHNE. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W obszarze Formy Otwartej. Echa idei Oskara Hansena w strategiach artystycznych na pograniczu dyscyplin
    Within the Open Form. Echoes of Oskar Hansen’s idea in artistic strategies on the borderline of disciplines
    Autorzy:
    Jagiełło, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409276.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Associazione Italiana Polonisti (AIP)
    Tematy:
    Oskar Hansen
    Open Form
    20th-century Polish Architecture
    Warsaw Academy of Fine Arts
    20th-century Polish sculpture
    Opis:
    In 1959, a visionary architect, painter, sculptor and professor of the Warsaw Academy of Fine Arts, Oskar Hansen, formulated the Open Form theory. The piece of work in its convention was an integral part of the accompanying events and contexts. He, thus, opposed the art of the dominant object in space. During his didactic work at the Sculpture Department, Hansen shared his theory with many generations of students, encouraging them to artistic practice going beyond traditional disciplines, to use context as an integral part of the piece of work, to establish new, non-artistic relations and get rid of the fear of undefinition of the work. In the text, I will look at the idea of Open Form and its evolution based on the example of artistic creativity and attitude of the artists where the echoes of Oskar Hansen’s ideas are clearly seen: Grzegorz Kowalski, Paweł Althamer, Artur Żmijewski, Łukasz Surowiec and Krzysztof M. Bednarski.
    Źródło:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2018, 9; 104-126
    2384-9266
    Pojawia się w:
    pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walka o styl. Poszukiwania form narodowych w architekturze krajów jugosłowiańskich w I połowie XX wieku
    Struggling for the style. Searching for national forms in architecture of Yugoslav countries in the first half of the 20th century
    Autorzy:
    Pszczółkowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/370468.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    Branko Tanazević
    Drago Ibler
    Ivan Vurnik
    Jože Plečnik
    Momir Korunović
    styl narodowy
    styl serbo-bizantyjski
    national style
    Serbo-Byzantine style
    Opis:
    Przed pierwszą wojną światową w Serbii rozwinął się nurt narodowy oparty na inspiracjach bizantyjskich, a w latach międzywojennych nurt monumentalny. W architekturze słoweńskiej zwracają uwagę próby wypracowania formy narodowej, zdecydowanie jednak odmiennej od serbskiej, w Chorwacji wreszcie zrezygnowano zupełnie z konwencjonalnych poszukiwań narodowych na rzecz nowoczesności. Konfrontacja narodów tworzących państwo jugosłowiańskie spowodowała, że nie doszło do wypracowania wspólnej, powszechnie akceptowanej formy architektury jugosłowiańskiej.
    Before the war in Serbia there developed a tendency based on Byzantine inspirations; whereas in the interwar period it was monumentalism that grew in popularity. What grabs attention in Slovene architecture was looking for the national form, however very much different from the Serbian one. Finally, in Croatia, searching for national identity was left in favour of modernity. The clash between the nations of the Yugoslav state stopped the attempts to create a common united form of architecture.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2015, 24/2; 213-228
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Awangarda – od dynamiki ruchu do nowej narracji przestrzeni miejskiej
    Avant-garde – from the dynamic of movement to a new narration in urban space
    Autorzy:
    Kwiatkowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/146064.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    teoria przestrzeni
    architektura XX w.
    urbanistyka współczesna
    narracja przestrzeni
    kubofuturyzm
    awangarda lat 20. XX wieku
    theory of space
    20th century architecture
    contemporary urban planning
    urban narration
    cubo-futurism
    avant-garde of 1920s.
    Opis:
    Czasy awangardy lat 20. XX wieku przyniosły radykalne przewartościowania w dziedzinie sztuk wizualnych. Odrzucono dotychczasowe doświadczenia akademików, zerwano z perspektywą liniową. Wkrótce również odrzucono apoteozę dynamiki wielkiego miasta, stawiając w jej miejsce kult nowego człowieka, a konkretnie człowieka jako zbiorowości, czyli społeczeństwa zmiany. Miejsce dawnej grawitacji wypływającej z hierarchii przestrzeni miejskiej dającej spójność sceny, czyli kontekst zajął samodzielny przedmiot. Na jego bazie rozpoczęły się nowe poszukiwania postkubistycznej syntezy. Nie przekroczono jednak – jak się okazało aż do dnia dzisiejszego – granicy bezprzedmiotowości.
    The avant-garde ideas of the 1920s brought about a radical re-evaluation in visual arts. The scholarly approach to art was rejected, together with linear perspective. The idea of grand cities, no longer glorified, was soon replaced by an apotheosis of new man, yet understood as a community – a society of change. The gravity of spatial hierarchy which had hitherto given context and coherence to a scene was transferred to a single object. On its basis people started to look for a post-cubist synthesis. But the limit of abstraction, as it turns out, was to this day never crossed.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2016, 61, 3; 5-22
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Drewno w budownictwie oraz przedmiotach życia codziennego na terenie Kielecczyzny od końca XVII do początku XX wieku
    Wood species used in construction and the production of everyday objects on the Kielecczyzna region from the end of the 17th century to the beginning of the 20th
    Autorzy:
    Konofalska, E.
    Lachowicz, H.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/986608.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    drewno
    wykorzystanie
    gatunki drewna
    budownictwo drewniane
    budynki drewniane
    przedmioty codziennego uzytku
    przedmioty drewniane
    wiek XVII-XX
    Park Etnograficzny w Tokarni
    wood species
    open−air museum
    wooden architecture
    tokarnia
    Opis:
    The aim of the study was to research which wood species were used to make constructions and everyday objects in the Świętokrzyski, Rural Town, and Manor sectors of the Ethnographic Park (an open−air museum) in Tokarnia (central Poland). The objects on display are in the natural village environment. Apart from the traditional architecture there are also permanent exhibitions of furnishings belonging to people of different social classes. In all investigated sectors we found thirty five items. Wood species were determined using the macroscopic method. The Ethnographic Park archives contain residual information about wood species. Larch was the most commonly used wood species in the whole area. Other species used in the architecture include oak, pine and fir. Chairs and beds were made from pine and oak. For upright furniture, oak and less often pine were used. The other wood species used in this kind of furniture were larch, ash, beech and walnut. Kitchen utensils were mostly made from pine, poplar, birch, beech and oak. School utensils were made from beech, birch and pine. Oak, beech and birch were used in others items. Wood species used in construction and the production of everyday objects in the Kielce region from the end of the 17th century to the beginning of the 20th century. Localization and investigation into others traditional objects in świętokrzyskie voivodeship should be further discussed in the next study. Moreover, maps of tree stands from the end of the 17th century to the beginning of the 20th century should be analysed. Consideration of these aspects may help find the reason why larch was the most popular wood species in the Ethnographic Park in Tokarnia.
    Źródło:
    Sylwan; 2018, 162, 08; 696-704
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu. Proces przekształceń zespołu budynków od końca XIX wieku – rozbudowa o Nowe Archiwum Książęco-Biskupie i Bibliotekę Katedralną
    Archdiocese Museum in Wrocław. Transformation process of a group of buildings from the end of the 19ᵗʰ century – extension with New Ducal-Bishop Archives and the Cathedral Library
    Autorzy:
    Gryglewska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/217596.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    architektura XIX-XX w.
    neogotyk
    biblioteka magazynowa
    Ebers Joseph
    Wrocław
    19th/20th centuries architecture
    neo-Gothic
    storage library
    Wroclaw
    Opis:
    Częścią zespołu obecnego Muzeum Archidiecezjalnego, Archiwum Archidiecezjalnego i Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu jest zbudowany w 1896 r. według projektu architekta diecezjalnego Josepha Ebersa neogotycki budynek dawnego Nowego Archiwum Książęco-Biskupiego i Biblioteki Katedralnej przy ul. Kanonii 12–14. Jest on reprezentatywnym przykładem neogotyku szkoły hanowerskiej, stylu ukształtowanego w II połowie XIX w. w oparciu o formy północnoniemieckiego gotyku ceglanego i zasadę zgodności formy z funkcją, konstrukcją i właściwościami materiału. Budynek jest jednym z kilku zachowanych we Wrocławiu przykładów tzw. bibliotek magazynowych. Jego dużą część stanowi ogromny magazyn książek i archiwaliów, o konstrukcji przypominającej przemysłowe magazyny. Jest przykładem architektury rzeczowej, bez dekoracji, ukazującej w końcu XIX w. nowoczesne oblicze historyzmu.
    The neo-Gothic building of the former New Ducal-Bishop Archives and the Cathedral Library at 12–14 Kanonia Str. in Wrocław, designed by a diocese architect Joseph Ebers in 1896, is part of the complex of the present Archdiocese Museum, Archdiocese Archives and Capitulary Library. It is a representative example of the neo-Gothic of the Hanover school of architecture, a style shaped in the second half of the 19ᵗʰ century on the background of north German brick gothic and compatibility rule of form that resulted from function, structure and material properties. The building is one of the few preserved examples of the so-called storage libraries in Wrocław. Its big part consists of an enormous book and archive storerooms whose structure resembles industrial warehouses. It is an example of an objectivity architecture without any decorations expressing modern face of the historicism at the end of the 19ᵗʰ century.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 58; 48-59
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe wyniki badań systemów piecowo-kominowych z drugiej połowy XX wieku w wiejskich domach gminy Michałowo
    The recent studies on stove systems, dated back to the 2nd half of the 20th century, in vernacular houses in Michałowo commune, N-E Poland
    Autorzy:
    Drągowska, B.
    Drozdowicz, S.
    Ferdyn, P.
    Szewczyk, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/398569.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
    Tematy:
    architektura rodzima
    tradycyjne wnętrza domów
    domy wiejskie
    Białostocczyzna
    piece
    gmina Michałowo
    vernacular architecture
    vernacular home interiors
    country cottages
    stoves
    Michałowo commune
    Opis:
    W październiku 2014 roku przedsięwzięto badania terenowe dawnego ludowego budownictwa, jak też współczesnej ludowej estetyki architektonicznej na terenie gminy Michałowo. Wykonano inwentaryzacyjną dokumentację fotograficzną i rysunkową pięciu domów mieszkalnych, w tym czterech w samym Michałowie i jednego we wsi Topolany. Zamierzono rozpoznać specyficzne, być może – jak sądzono – unikalne cechy domu wiejskiego na badanym terytorium, co ostatecznie doprowadziło do skupienia uwagi badawczej na zastanych w inwentaryzowanych tu domach systemach piecowo-kominowych jako poznawczo najciekawszych, oryginalnych, determinujących rozplanowanie i funkcję domu wiejskiego. Piece te opisano i poparto ilustracjami uwypuklającymi ich specyfikę konstrukcyjną, estetyczną i funkcjonalną, rozpoznaną również na podstawie porównań z innymi rozwiązaniami systemów ogniowo-dymowych znanych na Białostocczyźnie i opisanych w literaturze przedmiotu.
    In October 2014, the field survey have been performed in rural areas of Michałowo commune, Podlasie province, N-E Poland. The specific results of the fruitful survey included drawings and photographs of five vernacular houses in Michałowo and its vicinity, in a village Topolany. On the basis of the survey findings, we point the issue of the most unique and specific features of vernacular home interiors in that territory. To recognize such features, we focus mostly on the supposed symbolic heart of a Podlasie home, namely, a stove or, rather, a stove-and-chimney complex system, which influences the whole home layout and its functional structure. Therefore, functional, aesthetic and structural features of such stove systems have been described and illustrated with the related inventory drawings and photographs, compared also to older stoves which descriptions or drawings can be found in the former stove fitting, architectural or ethnography literature.
    Źródło:
    Architecturae et Artibus; 2015, 7, 1; 10-24
    2080-9638
    Pojawia się w:
    Architecturae et Artibus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Burzyć, mieszkać, produkować. Ideowe podstawy urbanistycznej teorii awangardy rosyjskiej lat 20. i 30. XX wieku w projekcie Socgorodu Nikołaja Milutina
    Demolishing, dwelling, producing. Ideological foundations of Russian avant -garde urban planning theories in the 1920s and 1930s in Nikolay Milyutin’s project of Socgorod
    Autorzy:
    Juszkiewicz, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/707073.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Milyutin
    Sotsgorod
    theory of architecture
    theory of city planning
    avant-garde
    Russia
    20th century
    Milutin
    Socgorod
    teoria architektury
    teoria urbanistyki
    awangarda
    Rosja
    XX wiek
    Opis:
    The project of the socialist city devised by Nikolay Milyutin is presented in this article as the end point of Russian avant-garde urban planning in the 1920s and 1930s. Milyutin’s book Sotsgorod: The Problem of Building Socialist Cities, published in 1930, contains the main topics which the discussions and design practices of Russian urban planners centred on in those years. At the same time it was an attempt at a comprehensive formulation of the principles of designing contemporary forms of habitation, which according to Milyutin were to answer the needs and potential of a new revolutionary society. The essential demands that Milyutin formulated regarding required design practices that were in accordance with avant-garde ideas derived from ideological premises, related to a kind of structural formation of a settlement that effaced the differences between urban and rural areas and maximized its functionality. This meant having recourse to the concept of a linear city, with a functionally diverse system of building bands spaced along the main communication line. Like the avant-garde architects and planners, Milyutin argued that this would improve transport between the home and workplace, or areas with services or of recreation. The linear structure would also improve the condition of the dwellings, making them healthier to live in, and provide residents with equal access to all points of the settlement structure. Albeit less rigorously than members of the avant-garde, Milyutin also associated the nature of the linear socialist city with the project of anthropological revolution, on the strength of which, through dismantling of the family, the fundamental reconstruction of the social system was to take place. The functions fulfilled by the family were to be subjected to a strenuous process of socialization. However, Milyutin was more radical in terms of functionalization of the urban layout, choosing the process of continuous-flow manufacturing as a model of efficiency for the organization of the settlement, as well as emphasizing the need to recognize the temporary nature of new urban systems – both due to financial constraints (he advised putting up light wooden structures) and macroeconomic factors – related, for example, to the necessity of dismantling a city due to economic requirements (for example, the depletion of existing mineral deposits, or changes in the methods of production of certain goods).
    Źródło:
    Rocznik Historii Sztuki; 2014, 39; 143-155
    0080-3472
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacje księży Karola Dębińskiego i Feliksa Majewskiego z wizytacji duszpasterskich biskupa lubelskiego Franciszka Jaczewskiego jako źródło do badań architektury sakralnej w diecezji lubelskiej na początku XX wieku
    Bishop Franciszek Jaczewski’s Pastoral Visits in the Accounts of Priests Karol Dębiński and Feliks Majewski as a Source for Research on Sacred Architecture in the Lublin Diocese in the Early 20th Century
    Autorzy:
    Bartko-Malinowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850514.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    visitation
    church
    Fr. Karol Dębiński
    Bishop Franciszek Jaczewski
    Fr. Feliks Majewski
    Greek Catholics
    sacred architecture
    1905 decree on religious tolerance
    wizytacja
    kościół
    ks. Karol Dębiński
    bp Franciszek Jaczewski
    ks. Feliks Majewski
    grekokatolicy
    architektura sakralna
    ukaz tolerancyjny 1905
    Opis:
    Wizytacje duszpasterskie parafii stanowią jeden z obowiązków biskupów katolickich i powinny odbywać się corocznie. Każda wizytacja jest okazją zarówno do spojrzenia na problemy i potrzeby wiernych, jak i zapoznania się ze stanem zachowania świątyń parafialnych. Polityka wyznaniowa rządu carskiego prowadzona w Królestwie Polskim uniemożliwiała biskupom lubelskim i siedleckim odwiedzanie parafii leżących na terenach zamieszkiwanych przez ludność unicką. Wprowadzenie 17/30 kwietnia 1905 roku ukazu o tolerancji religijnej dało możliwość byłym unitom powrotu do Kościoła katolickiego, a duchowieństwu katolickiemu pozwoliło na szerszą działalność. Biskup lubelski Franciszek Jaczewski niezwłocznie skorzystał z tej sposobności i już 13 maja tego samego roku rozpoczął pierwszą wizytację południowo-wschodniej części diecezji lubelskiej. Tylko w 1905 roku biskup odwiedził 56 parafii, kolejne wizytacje prowadzone były w latach 1906 i 1907. Pierwsza podróż, będąca wydarzeniem wysokiej rangi, została opisana przez ks. Karola Dębińskiego, kolejna, przeprowadzona rok później, przez ks. Feliksa Majewskiego. Obie relacje z podróży dostarczają informacji na temat historii odwiedzanych miejscowości, historii parafii oraz kościołów, opisując ich wygląd zewnętrzny, stan zachowania oraz wyposażenie. Zawierają także bogaty materiał fotograficzny. Relacje te nierzadko prezentują poglądy i wrażenia piszących, co jednak nie umniejsza wartości zawartych w nich informacji. Dzięki rzetelności autorów relacje te są bardzo dobrym źródłem do badań nad odwiedzonymi przez biskupa obiektami, zwłaszcza że niektóre zostały przebudowane, a inne nie dotrwały do naszych czasów. Opisy świątyń są relacjami naocznych świadków i dla historyka sztuki zajmującego się architekturą Lubelszczyzny stanowią cenne źródło historyczne.             Pierwsza podróż, będąca wydarzeniem ogromnej rangi, została opisana przez ks. Karola Dębińskiego, kolejna, przeprowadzona rok później przez ks. Feliksa Majewskiego. Obie relacje z podróży dostarczają informacji na temat historii odwiedzanych miejscowości, historii parafii oraz kościołów opisując ich wygląd zewnętrzny, stan zachowania oraz wyposażenie. Zawierają także bogaty materiał fotograficzny. Relacje te nierzadko prezentują poglądy i wrażenia piszących, co jednak nie umniejsza wartości zawartych w nich informacji. Dzięki rzetelności autorów, relacje te są bardzo dobrym źródłem do badań nad odwiedzonymi przez biskupa obiektami, zwłaszcza, że niektóre zostały przebudowane, a inne nie dotrwały do naszych czasów. Opisy świątyń są relacjami naocznych świadków i dla historyka sztuki zajmującego się architekturą Lubelszczyzny stanowią cenne źródło historyczne.
    Pastoral visits of parishes, typically conducted on an annual basis, constitute a fundamental duty of Catholic bishops. Such visits serve as occasions for addressing the concerns and needs of the faithful, while also providing an opportunity to assess the state of parish churches. However, the religious policies enforced by the Russian government in the Kingdom of Poland imposed restrictions on the ability of the bishops of Lublin and Siedlce to visit parishes situated in regions inhabited by the Uniate population. The decree on religious tolerance of April 17/30, 1905 enabled former Uniates to return to the Catholic Church and expanded the scope of activities for the Catholic clergy. Bishop Franciszek Jaczewski of the Lublin Diocese promptly availed himself of this newfound opportunity and made the inaugural visit to the the south-eastern part of the Lublin Diocese on May 13 of the same year. In 1905 alone, the bishop visited a total of 56 parishes and continued his visits in 1906 and 1907. The first visit, which was of immense significance, was meticulously documented by Father Karol Dębiński, while the subsequent visit, conducted one year later, was chronicled by Father Feliks Majewski. These accounts provide insights into the historical background of the visited localities, the genesis of the parishes, and the architectural features of the ecclesiastical structures, including their external façades, state of preservation, and interior furnishings. Significantly, these narratives are complemented by rich photographic material. It is worth noting that these accounts often convey the subjective viewpoints and impressions of the authors, which, nevertheless, does not impinge on their informative value. Given the authors’ assiduousness, these reports are an invaluable source for investigating the objects visited by the bishop, especially considering that some have undergone alterations or have not survived till the present day. The meticulous descriptions of the ecclesiastical edifices, offered by first-hand witnesses, are of considerable historiographic significance, particularly for scholars of art history specialising in the sacred architecture of the Lublin region.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2023, 16, 1; 237-251
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompleks młyna solnego i magazynów byłej kopalni soli w Wapnie. Uwarunkowania i przesłanki do ochrony XX-wiecznych budowli poprzemysłowych jako trwałej ruiny
    Salt mill complex and warehouses of the former salt mine in Wapno. Considerations and premises for the protection of 20th-century post-industrial buildings as a permanent ruin
    Autorzy:
    Urbaniak, Miron
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/113869.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Lubelska. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków
    Tematy:
    kopalnia soli
    Wapno
    młyn solny
    architektura przemysłowa
    trwała ruina
    salt mine
    salt mill
    industrial architecture
    permanent ruin
    Opis:
    W dawnej kopalni soli zniszczonej przez wodę w 1977 r. w małej wiosce Wapno w Wielkopolsce widać z daleka zespół młyna solnego wraz z magazynami solnymi. Zaprojektowane przez prof. Bronisława Bukowskiego (1893-1965), wzniesione w latach 1929-1930 przez C. Lubińskiego i K. Jaskulskiego z Warszawy budynki mają żelbetowy system ramowy i słupową konstrukcję nośną. Układ charakteryzuje ogromna skala, nieproporcjonalna do rzeczywistych potrzeb wioski, co utrudnia wszelkie działania rewitalizacjne i adaptacjne do nowych funkcji. Jednak wartość budynków dla historii i panoramy miasta Wapno, będącym niegdyś stolicą największej w Polsce kopalni soli, dla krajobrazu kulturowego Wielkopolski, a wreszcie dla historii polskiego wydobycia soli i polskiej szkoły betonu i konstrukcji z betonu zbrojonego jest trudna do oszacowania. Dlatego bez względu na pogarszającą się kondycję kompleks powinien być chroniony i zachowany w krajobrazie kulturowym Wielkopolski jako cenny zabytek techniki. Tym samym jedynym sposobem na jego ochronę jest zachowanie go w postaci trwałej ruiny.
    In the former salt mine, destroyed by water in 1977, a salt mill complex together with salt warehouses can be seen from a distance in the small village of Wapno in Wielkopolska. Designed under the guidance of prof. Bronisław Bukowski (1893–1965), and erected in 1929–1930 by C. Lubiński and K. Jaskulski from Warsaw, the buildings have a reinforced concrete frame system and a supporting column support structure. The complete setup is characterized by a huge scale, disproportionate to the current needs of a small village, which hinders any possibility of revitalization and adaptation to new functions. However, the value of the buildings for the history and the Wapno panorama, which was once home to the largest salt mine in Poland, for the cultural landscape of Wielkopolska, and finally for the history of Polish salt mining and the Polish school of concrete and reinforced concrete construction, is difficult to be estimated. That is why regardless of the deteriorating condition, the complex should definitely be protected and preserved in the cultural landscape of Wielkopolska as a highly valuable technical monument. At the same time at this point the only way to protect it is to preserve it as a permanent ruin.
    Źródło:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego; 2018, 6; 213-223
    2543-6422
    Pojawia się w:
    Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Gotyk jakby z koronki dziergany”. Recepcja „stylu wiślano-bałtyckiego” w twórczości radomskich architektów przełomu XIX i XX wieku
    ‘As if Lace-Knitted Gothic’. Reception of the ‘Vistula-Baltic Style’ in the Oeuvre of Radom Architects from the Turn of the 20th Century
    Autorzy:
    Frejtag, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15582254.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    architektura historyzmu
    architektura neogotycka
    architektura neorosyjska
    styl rusko-bizantyjski
    styl wiślano-bałtycki
    Józef Pius Dziekoński (1844-1927)
    Józef Handzelewicz (1880-1963)
    Jan Fryderyk Heurich (1873-1925)
    Stefan Lamparski (1862-1937)
    Maurycy Skirgajłło (1857-1938)
    Zygmunt Słomiński (1879-1943)
    Józef Wesołowski
    August Załuski (1857-1931)
    Radom
    architecture of historicism
    Gothic Revival architecture
    Neo-Russian architecture
    Ruthenian-Byzantine style
    Vistula-Baltic style
    Józef Handzelewicz (1880–1963)
    Jan Fryderyk Heurich (1873–1925)
    Józef Pius Dziekoński (1844–1927)
    Stefan Lamparski (1862–1937)
    Maurycy Skirgajłło (1857–1938)
    Zygmunt Słomiński (1879–1943)
    August Załuski (1857–1931)
    Opis:
    Przełom XIX i XX stulecia to na ziemiach polskich okres intensywnych poszukiwań rodzimych form architektonicznych. Jedną z najbardziej popularnych w ówczesnym Królestwie Polskim kreacji stylistycznych tego typu był tzw. styl wiślano-bałtycki. Do jego rozpowszechnienia istotnie przyczyniła się twórczość Józefa Piusa Dziekońskiego, za którego sprawą szereg miejscowości Królestwa Polskiego ozdobiły sylwety owych „gotyckich”, „jakby z koronki dzierganych” świątyń. Jedną z nich był zaprojektowany dla Radomia kościół Opieki Najświętszej Marii Panny. W niniejszej pracy ukazano wpływ, jaki zaistnienie w przestrzeni Radomia tej neogotyckiej świątyni wywarło na twórczość miejscowych architektów, którzy poprzez zastosowanie we własnych dziełach spopularyzowanych przezeń form stylistycznych na stałe wprowadzili je do panoramy architektonicznej tego miasta.
    In Polish territories the turn of the 19th century was the period of searching for architectural forms stemming from the native tradition. Their identification and creative application, differently than in the case of independent European nations, were meant, first of all, to help identity the Polish cultural zone for the partitioning powers to see. Following the January Uprising, such processes intensified in the Congress Kingdom of Poland. The increasing expansion of the official architecture of the Russian Empire observed at the time, representing different variants of the so-called Neo-Russian style, inspired a vivid Polish reaction.             A widely-known example of such ‘struggles’ is the Warsaw’s Praga District where in response to the erection of the Neo-Russian Orthodox Church of Mary Magdalene the Neo-Gothic Catholic Church of St Michael the Archangel and St Florian the Martyr was raised. The emergence of that monumental structure drawing inspiration from the Polish Middle Ages began the period of an extreme popularity of that ‘native’ form of Gothic Revival within Warsaw, gradually more frequently applied also in secular architecture. Similar processes were observed in other Kingdom’s towns and partitioned territories. They are clearly discernible in Radom in whose centre one of the author-designed replicas of the Warsaw’s Praga church was raised at the turn of the 19th century. Similarly as in Warsaw, the raising of the Gothic Revival Church of the Protection of Our Lady (after Dziekoński’s design) expressed the reaction of the local Catholics to the erection at city centre’s most sumptuous location of a culturally-alien element, which the Neo-Russian Orthodox Church of St Nicolas the Wonderworker was. In Radom, just like in the Kingdom’s capital, this incited a rapid increase of the popularity of Gothic Revival forms, used in secular architecture at least until the end of the discussed era. The majority of the facilities created prior to 1914, whose designs were inspired by the new ‘Vistula-Baltic’ church by Dziekoński, were authored by local architects whose bond with Radom resulted mainly from the public functions they exerted at the Radom Town Hall or in the regional construction administration of the Radom Governorate. Around the time when the Radom Church of the Protection of Our Lady was created, they designed a number of public buildings and tenement houses whose appearance within the town’s texture testified to the importance of the architectural décor of the new church being raised parallelly.  
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 1; 133-170
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-51 z 51

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies