Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Eberhardt, Piotr" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-37 z 37
    Tytuł:
    Linia Curzona jako wschodnia granica Polski – geneza i uwarunkowania polityczne
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/654138.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Linia Curzona
    Polska
    Związek Radziecki
    Opis:
    The Curzon line as Poland’s eastern border – origin and political conditionsThe article is devoted to the forming of the contemporary eastern border of Poland, named in the subject literature “the Curzon line”. Its geographical location was put forward by Lord Curzon, British Foreign Minister at the time. It was not put to practice then. The conception was raised again during the last stage of World War II, and, since 1945, the Curzon line has been the eastern border of Poland.The first part of the article discusses the complex political, demographic, and national conditions on the area located between ethnic Poland and ethnic Russia, which until 1772 belonged to Poland, and later, during the three partitions were attached to the Russian Empire. Both countries were convinced about their justified historical rights to the territories being the meeting point of their geopolitical interests; setting a border to both Moscow’s and Warsaw’s satisfaction was unlikely.The next part of the article presents the political situation after the end of World War I, as well as the view of western countries (France, Great Britain, The USA) on the territorial range of the newly formed Polish country. The western Polish borders were settled at the peace conference in Versailles; the eastern borders, on the other hand, depended on the inevitable military conflict between Poland and Bolshevik Russia. The conflict lasted for two years and ended in signing Riga Treaty on March 18, 1921. The treaty established the new borders between the two countries. The possibilities of an intervention of the Ententa countries in the war were relatively small; they did, however, try to lead them to a political agreement through diplomatic negotiations. They were not interested in the defeat of Poland. They were also quite critical about maximalistic territorial demands presented by Poland. During the 1918‑1920 war, Britain proposed a solution that et the border meridionally, from Grodno in the north to the Karpaty in the south, and ran through Jałowka, Niemirow and Kryłow. The project received the name of “the Curzon line”. The article presents the beginnings of the concept, its authors, as well as the military and political circumstances, which made the realization of the idea impossible at the time.The subsequent part of the article discusses the geopolitical situation after Ribbentrop‑Molotow pact (1939‑1941), and after the German invasion on the USSR, the focal point being the verdicts passed at three great conferences of the anti‑Hitlerite coalition countries in Teheran and Jałta, where Polish eastern border was decided upon without being accepted by Poland. The location of the border was based on Lord Curzon’s suggestion of 1919, and was realized after World War II. It required only technical delimitation settlements. As a result of decisions made in Poczdam, the western border was relocated on the line of the Odra and the Nysa Łużycka. The Riga – Versailles Poland was replaced by one shaped by Jałta and Poczdam. The aforementioned border changes are analysed from a historical and geographical perspective.Линия Керзона – восточная граница Польши – генезис и политические условия.Статья посвящена формированию современной восточной границы Польши, которую в литературе общепринято называть линией Керзона. Проект прохождения этой линии был представлен в 1919 г тогдашним министром иностранных дел Великобритании лордом Керзоном, но в те времена так и не был реализован. Очередной раз об этой линии вспомнили в конечной фазе Второй мировой войны, а с 1945 г она становится восточной границей польского государства.В первой части статьи освещается сложная политическая и национально‑демографическая ситуация на территории, расположенной между этнической Польшей и этнической Россией, которая до 1772 г принадлежала I.Речи Посполитой, а потом в течение трех разделов была присоединена к Российской Империи. Оба государства были убеждены, что у них есть все законные исторические права на эту территорию, лежавшую на стыке их геополитических интересов. Посему определение восточной границы, удовлетворявшей интересы как Варшавы, так Москвы являлось малоправдоподобным.В следующей части статьи обсуждается политическая ситуация после окончания Первой мировой войны и позиция западных держав (Франции, Великобритании, США) по вопросу только что созданного польского государства. Западные границы Польши были установлены на конференции в Париже. Восточные же границы зависели от итогов военного конфликта между Польшей и большевистской Россией. Он продолжался два года и закончился подписанием Рижского мирного договора (18 марта 1921 г), который очертил новые границы между двумя государствами. Возможности влияния стран‑участниц Антанты на ход и результаты этой войны были относительно невелики. Тем не менее, западные державы предпринимали попытки дипломатическим путем привести оба государства к политическому компромиссу. Они не были заинтересованы поражением Польши, хотя достаточно критично оценивали ее максималистские желания, касающиеся восточной границы. Британская сторона во время войны 1918‑1920 гг. предложила разграничение границ, которое проходило от Гродно на севере до Карпат на юге через Яловку, Немиров и Крылов. Проект этот, как уже вспоминалось выше, был назван линией Керзона. В статье описывается генезис этой концепции, ее авторы, военные и политические условия, приведшие к тому, что она в тогдашних условиях не была реализована.В очередной части статьи описана геополитическая ситуация после заключения пакта Риббентропа‑ Молотова (1939‑1941), а в последствии после агрессии Германии на СССР . В статье уделяется большое внимание решениям, принятым на конференциях 3‑х великих держав антигитлеровской коалиции в Тегеране и в Крыму. На этих конференциях без согласия польской стороны было принято решение о прохождении восточной польской границы, которая напоминала концепцию лорда Керзона, выдвинутую в 1919 г. После окончания Второй мировой войны была она претворена в жизнь. Требовалось только проведение технических делимитационных работ. Одновременно с изменением восточной границы Польши в результате решений Постдамской конференции были изменены западные границы Польши на линии Одер – Ныса Лужицкая. На месте версальско‑рижской Польши появилось польское государство с границами ялтинско‑постдамскими. В статье изменения границ интерпретируются в географическом и историческом контексте.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2011, 46
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka demograficzna Polski
    The Demographic Problem of Poland
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849501.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Polska
    ludność
    prognozy demograficzne
    Polska
    population
    demographic prognoses
    Opis:
    The introductory part of the paper focuses on the demographic transformations in Poland in the first half of the twentieth century. The evolution of natural movement has been especially stressed here. In that period, the population of Poland had a very high birth rate. It followed from the dwindling but always high number of births, and the lowering death rate. The political and military events of the First and Second World Wars had brought about essential consequences. Especially the Second World War was fraught with consequences. As a result of demographic losses and changes of borders, the population of Poland diminished from 34.8 million (1939) to 23.9 million (1946). Then for a dozen of so years compensatory processes took place, which have recompensed the war losses. During further decades we dealt with a constant fall of the birth rate. It resulted from a diminished number of children. In the beginning of the 1990s, the population of Poland reached 38 million of inhabitants. The political transformation that took place in the last decade of the twentieth century have brought about far-reaching demographic results. A rapid fall of the birth rate, with the death rate at the same level, have made the birth rate dwindle. As a result, the demographic regress took place. The de-population processes embraced the majority of the country. In the final part of the paper the author arrives at a conclusion that these new tendencies in the natural movement are permanent. To prove this point we have one of demographic prognosis. According to its presuppositions, the population of Poland will diminish to the level of 26.3 million in 2050. The author claims that it will cause essential geopolitical, social, and economic consequences.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2007, 35, 1; 25-42
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kresy Wschodnie -- granice, terytorium, ludność polska
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr.
    Powiązania:
    Europa nieprowincjonalna : przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Łotwa, Ukraina, wschodnie pogranicze III Rzeczypospolitej Polskiej) w latach 1772-1999: praca zbiorowa / pod red. Krzysztofa Jasiewicza Warszawa Londyn, 1999. - S. 29-39
    Współwytwórcy:
    Jasiewicz, Krzysztof. Redakcja
    Data publikacji:
    1999
    Tematy:
    Granice Polska 1918-1939 r.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Sytuacja demograficzno-społeczne Federacji Rosyjskiej
    The Socio-demographic Situation of Russian Federation
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1857172.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Rosja
    demografia
    depopulacja
    Russia
    demography
    depopulation
    Opis:
    The paper shows some consequences of the outbreak of the Soviet Union and how the changes in its system have influenced the living conditions of Russian population and the demographic situation of Russian Federation. Economical failure, a result of mistakes in „perestroika,” has lowered the living standards, caused disproportions in affluence, and extended the phenomena of social pathologies. In effect, we saw essential demographic repercussions. The number of births has considerably diminished, a phenomenon which together with the rise in death rate have caused a successive depopulation. The statistical data show not only the level of demographic reproduction, but also they give some information about the number of abortions, divorces and other factors reveling the moral condition of Russian society. The demographic situation of Russian Federation has become an object of discussion in the Russian mass media and in scientific milieus. Some more interesting views of specialists and Russian activists have been presented here. Information on demography has been supplemented by statistical data showing the living standards of the Russian people. New phenomena have appeared recently (e.g. unemployment). Eventually, it has been pinpointed that the demographic-social process may exert a bad influence on the political situation of Russian Federation.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2003, 31, 1; 235-255
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Political borders in Polish territory according to the Soviet atlas of 1940
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/92560.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Oddział Kartograficzny Polskiego Towarzystwa Geograficznego
    Tematy:
    Karmannyj Atlas Mira
    border
    Polska
    Molotov-Ribbentrop pact
    Opis:
    The author presents Karmannyj Atlas Mira (Pocket Atlas of the World) which was published in Leningrad in 1940. It shows political borders existing in Polish territory at that time. Those borders resulted from the Soviet-German agreement reached in August and September 1939 in Moscow (the Molotov-Ribbentrop pact). On the maps in the Atlas the territories of central Poland are described as “Oblast Gosudarstvennych Interesov Germanii” (Area of the National Interest of Germany). The maps were reprinted in the article in the original version and underwent a historical, political and geographical analysis.
    Źródło:
    Polish Cartographical Review; 2019, 51, 4; 207-214
    2450-6974
    Pojawia się w:
    Polish Cartographical Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Roman Umiastowski - zapomniany polski geograf
    Roman Umiastowski - a forgotten Polish geographer
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965403.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Roman Umiastowski
    geografia wojenna
    geografia polityczna
    geography of war
    political geography
    Opis:
    W artykule przedstawiono drogę życiową i dokonania twórcze polskiego geografa Romana Umiastowskiego (1893–1982). Był on w okresie międzywojennym oficerem sztabowym wojska polskiego w stopniu pułkownika. Równocześnie był z zamiłowania geografem i autorem wielu książek i artykułów naukowych. W części wprowadzającej omówiono jego szlak bojowy na frontach I wojny światowej i walk o niepodległość Polski (1918–1920). Następnie zaprezentowano jego osiągnięcia, jako uczonego, publicystę i wykładowcę w wyższych szkołach wojskowych. Na początku lat 20. ubiegłego wieku napisał m.in. dwie książki – Terytorium Polski pod względem wojskowym oraz Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej i ziem ościennych. Były to, nie tylko w polskiej literaturze geograficznej, ale i w światowej, pozycje nowatorskie poświęcone geografii militarnej. Zostały omówione w nich założenia metodyczne oraz walory merytoryczne. Zaznaczono ponadto, że Umiastowski był także autorem opracowań z zakresu geografii politycznej, m.in. rozpatrywał stosunki polsko-rosyjskie i polsko- -niemieckie. Po agresji niemieckiej, a później sowieckiej na Polskę we wrześniu 1939 roku znalazł się we Francji, a później dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie nadal prowadził aktywną działalność publicystyczną. Po wojnie, aż do śmierci pozostał na emigracji, gdzie zajmował się działalnością kolekcjonerską zbierając stare mapy i ryciny, głównie dotyczące historii Polski w XVII i XVIII wieku.
    The paper presents the life and the creative deeds of the Polish geographer, Roman Umiastowski (1893–1982). During the inter-war period Umiastowski was a staff officer of the Polish army in the grade of a colonel. At the same time, he indulged very much in geography and authored numerous books and scientific articles. In the introductory part of the article the military deeds of Umiastoswki’s during the World War I and the struggle for the sovereignty of Poland (1918–1920) are outlined. Then, his achievements are presented as a scholar, a journalist and a lecturer of the higher military schools. Umiastowski wrote, in particular, at the beginning of the 1920s, two books. The first of those was entitled The territory of Poland in military terms, and the second – The military geography of the Polish Commonwealth and of the neighbouring countries. These books were definitely novel, not only in Polish literature, but also in the world literature, as devoted to the military geography. The two books are commented upon in the paper, along with their methodological prerequisites and the substantive qualities. The paper notes, as well, that Umiastowski authored also the reports concerning the political geography. Thus, in particular, he considered the Polish-Russian and the Polish-German relations. After the German and then the Soviet aggressions against Poland in September 1939, Umiastowski landed in France, to thereafter reach the United Kingdom, where he still conducted the journalist activity. After the WWII, until his death, he remained emigrant, while collecting old maps and engravings, mainly those concerning the history of Poland in the 17th and 18th centuries.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2014, 17
    1508-1117
    2353-4826
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procesy megaurbanizacyjne w świecie
    Mega-Urbanization Processes in the World
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834604.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    megaurbanizacja
    osadnictwo wielkomiejskie
    megalopolis
    miasta globalne
    mega-urbanization
    big-city settlement
    global cities
    Opis:
    The article is devoted to statistical analysis and assessment of urbanization processes. It is stressed that transformations of this kind are fairly complex and do not result only from the changes of relations between urban and rural population. They consist in complex economicalsocial phenomena that are reflected, among others, in formation of large urban complexes whose internal structure is ever more complicated. Their characteristic feature is spatial expansion. In the place where formerly only towns were, new, territorially extensive agglomerations and metropolises come into being. Because of a strong demographic dynamics resulting from the intensive development and technological progress, great urban complexes, numbering over 10 million inhabitants have appeared. The name of mega-agglomeration has been accepted for these new forms of urbanization. They have been defined and discussed on the basis of UN documentation. Attention has been paid to the fact that they develop most quickly in poor Third World countries. This has important social consequences. In the next part of the article the most modern and complex forms of nowadays urbanization have been discussed. In the areas with a lot of agglomerations new forms of big-city settlement are formed that are called “megalopolis”. They are listed and subjected to a proper geographical interpretation. They number several dozen million inhabitants each and their significance in the world is ever greater. A considerable part of the article is concerned with the so-called world or global cities. They are cities that perform the functions of the highest rank, mainly as far as the international finances are concerned. They are the seats of great corporations and concerns, banks and influential political and economic organizations. Studies conducted by a team of experts affiliated to the British University of Loughborough that has assumed the name “Globalization World Cities Study. Group GAWC” have been used here. On the basis of strictly defined criteria the team has distinguished 55 global cities. They have been divided into ranks and categories. London, New York, Paris and Tokyo have been included in the first rank. Also the rank of Warsaw has been defined; it has been given gamma rank and category 5. The classification is subjected to assessment. In the next part of the text the inner structure of the mentioned greatest global (world) cities is given and characterized. In the last part of the article it is indicated that the processes of mega-urbanization have a tendency to spread into new areas and continents. Disproportions between the areas of great concentration of population on the one hand and regions of demographic and economic regress on the other will increase. The most important consequences will occur in Asian, African and South American countries. In these parts of the world the processes of mega-urbanization will occur in a spontaneous way and may lead to an economic, social and ecological disaster.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2010, 38; 17-38
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608984.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    granica polsko-sowiecka
    wyznaczenie granicy
    delimitacja granicy
    Polish-Soviet frontier
    drawing the border
    border delimitation
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest wydarzeniom historycznym związanym z ostatecznym wytyczeniem po 1945 r. polskiej granicy wschodniej. To rozgraniczenie polityczne odgradzało Polskę od ZSRR. Powstało ono w rezultacie decyzji trzech wielkich mocarstw podjętych w Teheranie i Jałcie. W tekście zinterpretowano jej ostateczną delimitacje, która była zadaniem złożonym politycznie i technicznie. Kolejno omówiono granice na odcinku polsko-białoruskim i polsko-ukraińskim. Przedstawiono również uwarunkowania geograficzne i polityczne wymiany pogranicza między Polską a ZSRR, dokonane w 1951 r. The article is devoted to the historical events related to the final establishment of the Polish eastern frontier after 1945. This political boundary separated Poland from the USSR. It was made upon a decision of three superpowers at Teheran and Yalta. The text presents an interpretation of its final delimitation, which was a complex task politically and technically. Next, the boundaries on the Polish-Belarusian and Polish-Ukrainian sections are discussed. There is also an analysis of geographical and political circumstances of the exchange of frontier areas made by Poland and the Soviet Union in 1951.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 2
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapa polityczna przyszłej Europy Środkowej według Władimira Żyrinowskiego
    Political Map of Future Central Europe according to Vladimir Zhirinovsky
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540059.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Władimir Żyrinowski Rosjam Europa Środkowa
    mapa polityczna
    Russia
    Central Europe Vladimir Zhirinovsky political map
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest analizie mapy Europy Środkowo-Wschodniej autorstwa Władimira Żyrinowskiego, która ukazała się drukiem 29 stycznia 1994 r. na łamach paryskiego pisma „Le Monde”. Obejmuje ona część kontynentu europejskiego. Na południu obejmuje Włochy i Grecje, na północy skrawki półwyspu skandynawskiego. Natomiast na wschodzie mapa zawiera dużą część Ukrainy i Białoruś, zaś na zachodzie zasadniczą część Niemiec. Można przyjąć, że obiektem analizy jest terytorium położone miedzy Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem. Na mapie tej zakreślono zgeneralizowanymi liniami przyszłe granice polityczne państw. Tego rodzaju rozbiorowe rozgraniczenie przechodzi przez centralną Polskę miedzy Zatoką Gdańską a Karpatami. Cała zachodnia część Polski t.zn. Pomorze, Wielkopolska i Śląsk zostają przyłączone do Niemiec. Do przyszłej Rzeszy Niemieckiej Żyrinowski włącza Austrie, Republikę Czeską i Słowenię. Pomimo jej kuriozalnego charakteru odzwierciedla ona sposób myślenia i poglądy licznej rzeszy geopolityków rosyjskich. Należy wspomnieć, że była również niezmiernie krytycznie oceniona przez bardziej światłych geografów i demografów rosyjskich. Pokazała jednak równocześnie, że w Rosji istnieje pokaźna i wpływowa grupa działaczy politycznych, którzy nie pogodzili się z upadkiem imperium sowieckiego i tworzą stale różnorodne scenariusze przyszłych zmian terytorialnych w Europie i odzyskania utraconych krajów i prowincji. Zdając sobie sprawę ze swych ograniczonych możliwości, ciągle liczą na wykorzystanie rewizjonizmu i rewanżyzmu niemieckiego.
    Article analysis a map of Central and Eastern Europe by Vladimir Zhirinovsky, which was published on January 29, 1994 in “Le Monde”. It covers part of the European continent. In the south, covers Italy and as Greece, north of theScandinavian peninsula scraps. In contrast, in the East map contains a large part of Ukraine and Belarus, while in the West the essential part of Germany. It can be assumed that the object of analysis is the territory situated between the Baltic, the Black Sea and the Adriatic. On this map are defined lines of future political boundaries of states. This type of partitioning demarcation passes through central Poland between the Gulf of Gdansk and the Carpathians. The whole western part of the Poland, essentially Pomerania, Greater Poland and Silesia are connected to Germany. To the “future German Reich” Zhirinovsky adds Austria, the Czech Republic and Slovenia. Despite its bizarre nature, it reflects the way of thinking and ideas to a wide range of Russian geopoliticians. It should be mentioned that it was also extremely critically assessed by a more enlightened geographers and demographers Russian. But at the same time showed that in Russia there is a substantial and influential group of political activists, who have not come to terms with the collapse of the Soviet empire and create a permanently different scenarios for the future of territorial changes in Europe and to recover the lost country and province. Aware of his limited opportunities, are still counting on the use of German revisionism.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2015, 11; 9-19
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przeobrażenia demograficzne w Polsce i na Ukrainie w okresie transformacji ustrojowej
    Demographic Transformations in Poland and the Ukraine in the Period of Political Transformation
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1856479.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Polska
    Ukraina
    demografia
    przemiany
    Polska
    the Ukraine
    demography
    transformations
    Opis:
    The paper seeks to compare the demographic situation in Poland with that which is in the Ukraine. The statistical analysis takes into consideration the last decade of the 20th century, that is the period in which in both countries there were great socio-economical transformations. Before evaluating the ongoing process some demographic tendencies have been outlined, the tendencies that undergo now in Central-East Europe, the demographic dynamism during the last 50 years in Poland and the Ukraine has been shown. The evolution of demographic transformations during the communist regime was in both countries convergent, although the social transformations in the Ukraine were faster in the Ukraine than in Poland. The prognoses from the turn of the 1980s and 1990s did not predict any essential changes. It was expected that natural growth would stabilise at a (not high) level, a level that would gurantee small growth of population. It turned out, however, that political transformations had unexpectedly brought about demographic repercussions. The results of statistic analysis have proved that between 1990 and 2000 the rate of births in both countries was successively going down. At the same time the rate of deaths in the Ukraine considerably increased. This had resulted in a demographic regress in the Ukraine and the stabilisation of the rate of population in Poland. The number of population in the Ukraine had decreased by ca. 3.000.000 in the period between 1990 and 2000, whereas in Poland it became stable at 38.600.000 with a tendency to go down. The demographic tendencie revealed in the 1990s both in Poland and the Ukraine manifest permanence. Consequently, the hitherto prognoses with respect to the future have gone out of date. New trends of transformations show that the number of the population in the Ukraine will systematically go down. The demographic situation of Poland is more difficult to predict, but presumably it will reach the de-population stage and the people will grow old fast.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2004, 32, 1; 173-186
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje granic państwa polskiego u progu odzyskania niepodległości
    The concepts of the Polish state boundaries on the threshold of independence
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965458.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polish territory
    Polish borders
    concepts of Polish borders
    terytorium polski
    granice Polski
    polskie koncepcje graniczne
    Opis:
    W artykule przedstawiono koncepcje i wizje badaczy polskich działających w XIX i na początku XX w. Dotyczyły one rozległości terytorialnej odrodzonego w przyszłości państwa polskiego. Nawiązywały początkowo do granic historycznej Rzeczypospolitej. W późniejszym czasie uwzględniały również kryteria etniczne i strategiczne. Zaprezentowano na kolejnych mapach koncepcje Oskara Żebrowskiego, Stanisława Tomaszewskiego, Aleksandra Janowskiego, Czesława Jankowskiego, Włodzimierza Wakara, Wiktora Skargi-Dobrowolskiego, Józefa Jaskólskiego. Ostatnie dwa omówione programy terytorialne miały już charakter oficjalnych dokumentów. Pierwszy z nich był opracowany w Lozannie przez Komitet Narodowy Polski, ostatni zaś osobiście był przygotowany przez Romana Dmowskiego, ale reprezentował oficjalne stanowisko Rządu Polskiego.
    After the Polish-Lithuanian Commonwealth was liquidated and disappeared from the map of Europe at the end of the 18th century, and was partitioned by Russia, Prussia, and Austria, Polish activists of the independence movements never consented to the fact and continued to work for the revival of the Polish state. One of the issues pondered about was that of the future boundaries of this state. Initially, the issue was not complicated at all, since it was commonly held that the sole just solution would be the return to the historical boundaries of 1772. In the later period, the awareness arose that this option cannot be realised. This was not only the consequence of the stable and disadvantageous for Poland geopolitical situation in Europe, but also of the ethnic diversification of the territory of the former Commonwealth. That is why various concepts started to appear, concerning the future boundaries of Poland, considering the historical, geopolitical, strategic, and ethnic conditioning. These concepts were primarily the visions of individual scholars or activists, but often they did represent definite ideological and political orientations. The article presents and comments upon some of these designs. Those more original in substantive terms, and containing an interesting cartographic illustration, were selected for presentation. Thusthe article treats the concepts authored by: Oskar Żebrowski, Stanisław Tomaszewski, Aleksander Janowski, Czesław Jankowski, Włodzimierz Wakar, Wiktor Skarga-Dobrowolski, and Józef Jaskólski. These concepts, postulating the shape of boundaries of Poland, differed significantly as to the general territorial reach of the country and the shapes of its boundaries. Some of them were of clear maximalist character, while other ones were more moderate, and so had higher chances of implementation. The two last proposals for the boundaries of Poland, presented in the article, were already the official documents. The first of those two represented the position of the Polish National Committee, which was active in Lausanne in the years 1917–1918. The last concept of the boundary of Poland, shown in the article, was the official stance of the authorities of the newly re-established Polish state, which was presented at the Peace Conference in Paris in 1919. This concept was developed by Roman Dmowski, who headed Polish delegation at this conference. At the end of the article this most important design, prepared for the Versailles conference, is compared to the actual course of boundaries of the Polish state as it re-emerged after the First World War.
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2015, 4; 9-35
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludność polska na Białorusi, Litwie i Ukrainie według ostatnich spisów powszechnych
    Polish Population in Byelorussia, Lithuania and the Ukraine According to the Latest Censuses
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854106.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Białoruś
    Litwa
    Ukraina
    ludność polska
    Byelorussia
    Lithuania
    the Ukraine
    Polish population
    Opis:
    In the article the results are presented of the latest censuses carried out in Byelorussia in 1999, and in Lithuania and the Ukraine in 2001. The basic task of the study was to determine how big the Polish population was. The Byelorussian census showed 396 thousand, the Lithuanian one – 235 thousand, and the Ukrainian one – 144.1 thousand Poles. Altogether in the three mentioned countries bordering upon Poland the official census data showed 775.1 thousand Poles. This was 98.1 thousand fewer than the previous census carried out in the Soviet period (1989) showed. The author tries to explain the causes of this state of things. Earlier assessments done by Polish researchers showed that the data from Soviet censuses lowered the number of Poles and it was expected that the censuses carried out under new circumstances would show a considerably bigger Polish population. The results of these censuses did not confirm these research hypotheses. The constant decrease in the number of Poles in Byelorussia, Lithuania and the Ukraine results from assimilation processes that have been stimulated by social and economic changes. In the next part of the article the author tried to present the distribution of the Polish population according to the administrative units of the province or district level. A special attention was paid to the Vilnius district in Lithuania and the Grodno province in Byelorussia. In both these areas the Polish population tends to concentrate. On the other hand, the processes of atrophy of the Polish population go on in the Ukraine. This is due to the diffusion of the Polish population and its gradual sinking into the Ukrainian community.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2005, 33, 1; 145-164
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany narodowościowe w państwach bałtyckich na przełomie XX i XXI wieku
    Ethnic Transformations in the Baltic States at the Break of the 20th Century
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834975.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Litwa
    Łotwa
    Estonia
    demografia
    problematyka narodowościowa
    Lithuania
    Latvia
    demography
    ethnic issue
    Opis:
    The article is devoted to ethnic changes occurring on the territories of Lithuania, Latvia and Estonia in the last decades of the 20th and at the beginning of the 21st century. After an introduction in which historical-political situation is discussed, the next part of the article has a dualistic character. In the first part the ethnic situation of the three Baltic republics in the Soviet period are discussed. These were the years of intensive processes of Sovietization and Russification. A lot of migrants from other Soviet republics came to the Lithuanian, Latvian and Estonian Soviet republics. The newcomers who spoke Russian influenced their ethnic structure. At the same time they marginalized their mother tongues. The demographic-ethnic questions were documented with the data coming from the Soviet censuses conducted in 1959, 1970, 1979 and 1989. The second part of the text is concerned with the ethnic situation after Lithuania, Latvia and Estonia gained independence. On the basis of censuses and estimates new tendencies in ethnic changes are defined. They result from mass departures of the Russian-speaking population and from the increase of importance of the three native nations. The processes are documented with statistical data. The final effect of the work is a demographic-ethnic balance-sheet in a dynamic formula.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2009, 37; 95-113
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LICZEBNOŚĆ LUDNOŚCI POLSKIEJ NA BIAŁORUSI NA PRZEŁOMIE XX I XXI WIEKU WEDŁUG DANYCH SPISOWYCH
    THE COUNT OF THE POLISH POPULATION IN BELARUS AT THE TURN OF THE 20TH CENTURY ACCORDING TO THE CENSUS DATA
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/579871.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    BELARUS
    POLISH POPULATION
    DEMOGRAPHY
    Opis:
    The article presents the count and spatial distribution of the Polish population living on the territory of contemporary Belarus in the second half of the past century. The basis for the analysis were official population censuses which took place in the Soviet Union in 1959, 1970, 1979 and 1989 and in the Republic of Belarus in 1999 and in 2009. Two criteria of ethnicity have been considered: nationality and mother tongue. The number of Polish people has been established for the whole period on the provincial level and for 2009 on the district level. The results of subsequent censuses revealed a numerical regress of the Polish population. The article explains the reasons underlying this process, which was an effect of the existing sociopolitical situation.
    Źródło:
    Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2013, 39, 2(148); 123-134
    2081-4488
    2544-4972
    Pojawia się w:
    Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skład narodowościowy ludności Federacji Rosyjskiej na przełomie XX i XXI wieku
    Ethnic composition of the population of Russian Federation at the turn of the 19th and 20th centuries
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/684451.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Federacja Rosyjska
    demografia
    narodowości
    mniejszości narodowe
    Russian Federation
    demographics
    nationalities
    ethnic minorities
    Opis:
    The paper presents the population numbers and the distribution of the particular national and ethnic groups, inhabiting the territory of the present-day Russian Federation. The basis for the statistical analysis was constituted by the data from three national censuses (1959, 1989, and 2010). Two former ones were carried out yet during the existence of the Russian SSR, while the last one was realised by the statistical services of the Russian Federation. These censuses concerned the very same territory, thus securing full comparability of results. The introductory part of the paper presents the characterisation of the administrative breakdown of the vast territory in question, encompassing 17 million sq. km. This characterisation is insofar important as some of the administrative units, for which the statistical data were determined, had been defined on the basis of the ethnic criteria. Then, the first part of analysis refers to the Soviet part of the period considered (1959–1989). These years were marked by a high demographic dynamics, which concerned both the Russian population and the numerous ethnic minorities. In the second part of analysis the changes are shown in the numbers and geographical distribution of the selected nationalities after the systemic changes and the disintegration of the USSR (1989–2010). The rate of demographic and ethnic changes in this period was highly differentiated in both ethnic and territorial aspects. There has been a total decrease in the numbers of Slavonic population, especially the Russian one, with a growth of numbers of some of the ethnic minorities. The high demographic increase concerned primarily the population of the Muslim extraction. This phenomenon is described and commented upon in the paper. After the presentation of the analysis for the entire country, detailed considerations have been carried out for the Autonomous Republics and National Districts. In the summary of the article, the adopted principles are characterised of the demographic and national politics in the Russian Federation, along with their political consequences.
    W artykule opisano i skomentowano w ujęciu statycznym i dynamicznym przemiany demograficzno-etniczne zachodzące w Rosyjskiej SSR oraz Federacji Rosyjskiej. Przedstawiono liczebność i rozmieszczenie geograficzne poszczególnych narodowości zamieszkujących terytorium współczesnej Federacji Rosyjskiej. Podstawą analizy statystycznej, a następnie merytorycznej były trzy spisy ludności (1959, 1989, 2010). Porównanie danych z tych trzech przekrojów czasowych dało możliwość określenia stanu i przeobrażeń narodowościowych w ostatnich dekadach XX w. oraz w pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Skoncentrowano uwagę na sytuacji etnicznej w Autonomicznych Republikach i Okręgach Narodowościowych.
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 209-236
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rosyjski panslawizm jako idea geopolityczna
    The Russian Pan-slavim as a geopolitical idea
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540320.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Opis:
    Artykuł poświecony jest rosyjskiemu panslawizmowi. Ta idea filozoficznopolityczna miała również swoje oblicze geopolityczne. Powstała w rezultacie ewolucji poglądów formułowanych przez rosyjskich słowianofilów. Podstawowym jej celem było utworzenie pod zwierzchnictwem Rosji wielkiego Imperium Słowiańskiego. Koncepcja ta była popierana przez władze carskie, Cerkiew prawosławną oraz ówczesną elitę rosyjską. Wiele miejsca w artykule zajęło omówienie konfliktowych stosunków polsko-rosyjskich.
    It the article was presented a genesis, and then the development of Russian Pan-Slavism. This ideology had own geopolitical repercussions. Its basic aim was the creation federation of Slavic nations under Russian supremacy. Causes of its rising had political character and resulted from loss by Russia Crimean War, Polish Insurrection from 1863. and first of all the Turkish-Russian War (1875/1878). The need of coming with help oppressed by south Slavs' Turks stood an popular idea, which approached to it the Czarist Power, Orthodox church and then the political elites of Russia. The banner of Slavs' liberation became comfortable reason of construction an idea to necessity building a Grat Imperium and territorial throphies. Beyond of capture Balkans, the basic goal was conquesting Constantinople and contaimenting the Bosphorus and Dardanelless. The idea of Pan -Slavism shaped in result of evolution opinions delivered by the Russian Slavophiles. It was then Russian intellectuals who referenced to the Old Russian traditions and had hostile to cultural influences of West- European area. It was presented activity and outlook the main Russian Slavophiles: Iwan Kieriejewski, Alieksiej Chomiakow, Iwan Aksakow and Jurij Samarin and where was describted their philosophical and political opinions. In the article was presented their relation to the Poland matter of independence. They had negative opinions because, according to their, Poland was a state belong to Latin civilization, which will not subordinate despotic Russia. Slavophilism changed, in result of nationalist growth and xenophobic tendencies. Organizing II Slavic Downhill Congress in Moscow was inspiring this transformation event (1867), in which took apart all Slavic nations, except the Poles. The Pan-Slavistic ideas were universally accepted in Russian society. In the final effect, approved as the political and geopolical doctrine. In the example of achievements creatores, Pan-Slavism was a reported idea principles and geopolitical intentions, this conception. In presenting work M. Danilewski, was reported, praparation by him, territorial abattis future Slavic Federation. The Russian loss in the I World War and the Bolshevik revolt made up the end of Pan-Slavistic tenet. In later time linking to idea of Slavs unification had the episodic character and had not the large political meaning. It afterworld of article was including the opinion about Pan-Slavism from geopolitical side. Turn the attention, that this doctrine was the imperial conception and it aim, was not be include with creation of free Slavic states conception, but the Russian centralized empire. This idea was the one of great utopias, which came into being in XIX and under the end of XX this conception lost own timeliness.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2010, 2; 43-64
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany narodowościowe na ziemi łotewskiej w XX i na początku XXI wieku
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677929.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Latvia
    Latvians
    demography
    nationalities
    Opis:
    Ethnic Transformations on the Latvian Territory in the 20th Century and at the Beginning of the 21st CenturyThis paper presents demographic and ethnic transformations in the territory of Latvia. First, information is provided on the origins of the population of Latvian nationality. Then, ethnic composition of the population inhabiting the present-day Latvian territory at the end of the 19th century is characterised. The basis for the respective statistical analysis is constituted by the results of the Russian census of 1897. This census showed, side by side with the Latvian population, also important German, Russian, Jewish, and Polish minorities. The subsequent part of the paper is devoted to the ethnic situation in the interwar period. Here, the census carried out in 1935 is the main source of information. Essential demographic transformations took place during World War II. The paper accounts for the war losses, which in ethnic terms had a selective character. Latvian Jews were exterminated, while the remaining groups also suffered great losses. Then, the paper takes up the subject of the demographic-ethnic situation during the post-war Soviet occupation and the existence of the Latvian Soviet Socialist Republic. In this period, numerous migrants from the farther-off territories of the Soviet Union moved to Latvia, these Russian-speaking migrants being primarily of Russian nationality. This resulted in the essential shift in the ethnic composition of the population in Latvia. The effects are reflected in the data from the Soviet censuses of 1959 and 1989. The results of these censuses are subject to interpretation in the paper. The last part of the article is devoted to ethnic changes in the sovereign Latvian state. Statistical and substantive analysis was carried out using the census data of the year 2000, and the estimated data from the year 2014. The contemporary ethnic structure of the entire country and in individual provinces was established. Przemiany narodowościowe na ziemi łotewskiej w XX i na początku XXI wiekuW artykule przedstawiono przemiany demograficzno-etniczne na ziemi łotewskiej. We wstępie podano informacje o rodowodzie ludności narodowości łotewskiej. Następnie zaprezentowano i scharakteryzowano skład narodowościowy na współczesnym terytorium państwa łotewskiego w końcu XIX wieku. Podstawą analizy statystycznej były rezultaty spisu rosyjskiego z 1897 roku. Ujawnił on oprócz Łotyszy liczną mniejszość niemiecką, rosyjską, żydowską i polską. Kolejna część publikacji poświęcona jest sytuacji narodowościowej w okresie międzywojennym w niepodległym państwie łotewskim. Wykorzystano tu głównie spis przeprowadzony w 1935 roku. Poważne przeobrażenia demograficzne miały miejsce w latach II wojny światowej. Określono straty wojenne, które miały charakter selektywny w ujęciu narodowościowym. Przyniosły one eksterminację łotewskich Żydów oraz duże straty wśród pozostałych grup etnicznych. Dalsza część artykułu dotyczy sytuacji demograficzno-narodowościowej w okresie powojennej okupacji sowieckiej i istnienia Łotewskiej SRS. W tym czasie napłynęło na terytorium Łotwy wielu migrantów z głębi ZSRR. Była to ludność rosyjskojęzyczna, głównie narodowości rosyjskiej. Doprowadziło to do istotnej zmiany składu narodowościowego kraju. Odnotowały to spisy sowieckie z lat 1959 i 1989. Ich wyniki poddano interpretacji. Ostatnia część artykułu poświęcona jest zmianom narodowościowym zachodzącym już w suwerennym państwie łotewskim. Przeprowadzono analizę statystyczną i merytoryczną, korzystając z danych spisowych z 2000 roku oraz danych szacunkowych z 2014 roku. Określono współczesną strukturę narodowościową w skali całego kraju i wybranych prowincji.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2017, 49
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja granic powojennej Polski według Hipolta Gliwica
    The concept of post-war Polish borders by Hipolit Gliwic
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/539944.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Opis:
    Hipolit Gliwic was a famous political activist of the Second Republic of Poland. At the same time was active in Polish and world freemasonry, where he had a 33rd degree. He was secretary of the National Grand Lodge and a member of the Lodge “Copernicus”. Gliwic was born 24 May 1878 in Warsaw. He studied in Odessa and Sankt Petersburg. After graduation, he worked on the political level in the Polish Socialist Party and held responsible positions in industry associations. He was also a director of the syndicate of Russian metallurgy. After obtaining independence by Poland, Gliwic worked in the Polish diplomatic missions in Washington and Paris. After returning home, prepared and executed the Polish economic development project. He held the highest positions in the state. At the same time he was president of numerous industrial joint-stock companies, mining and banking. He represented Poland at a meeting of the League of Nations and the international economic conferences. He had the prestige and recognition of the most outstanding representatives of the world of politics and finance. During the occupation, worked closely with the command of the Home Army, which instructed him to prepare documentation on post-war reconstruction and development of the Polish economy, including the program of industrialization and urbanization of the country. Arrested by the Gestapo on April 8, 1943, he committed suicide in prison in Pawiak. Hipolit Gliwic expected compensation and the great shift of Polish west border on the Oder and Neisse. He assumed that all of East Prussia will become an integral part of Polish. In his vision Polish state territory would be slightly reduced (from 388 thousand km sq to 360 thousand km sq), but Poland gets richer areas, better managed, and the Polish territory is closed with broad access to the sea. In a Gliwic’s concept within the country there would be, apart from Gdynia, three major sea ports: Gdańsk, Szczecin, Königsberg.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2012, 5; 99-104
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje geopolityczne Iwana Dusińskiego
    Geopolitical concepts of Ivan Dusinsky
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18797220.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Ivan Dusinsky
    Russia
    Slavic nations
    Dusiński
    Rosja
    Słowiańszczyzna
    Opis:
    W treści artykułu przedstawiono dokonania twórcze rosyjskiego myśliciela Iwana Dusińskiego. Był on autorem interesującej książki opublikowanej w 1910 r. w Odessie, poświęconej problematyce geopolitycznej Cesarstwa Rosyjskiego. To prekursorskie dzieło naukowe zostało zaprezentowane i poddane interpretacji. Zwrócono uwagę na jego propozycję związaną z utworzeniem imperium słowiańskiego pod patronatem i zwierzchnictwem Rosji. Wymagało to opracowania zaprogramowanej i celowej polityki aneksyjnej, określono jej zakres terytorialny i konsekwencje geograficzne i polityczne. W zakończeniu zawarto stanowisko autora dotyczące przyszłości Polski.
    The paper presents the achievements of one of the pioneers of the Russian geopolitics, Ivan Dusinski. He was the author of the book, published in 1910 in Odessa, entitled Fundamental problems of the foreign politics of Russia in connection with the program of its military and maritime policies. This book was brought back to the public memory and published again in Moscow in 2003 under a mode adequate title of Geopolitics of Russia. The paper tries to demonstrate that this book, in view of the novelty of ideas and interesting interpretations is indeed worth considering and deserves a critical assessment. The contemporary Russian analysts consider Dusinski, side by side with Ratzel, Kjellén, Mackinder or Haushofer, among the great founders of the modern geopolitics. The paper presents the biography of Ivan Dusinski, as well as his political and philosophical views. He was a representative of the extreme nationalist and imperialist views. He aimed at the establishment of a great Russian empire through military conquests and territorial annexations. In order to render the ideological views of Dusinski and his territorial program only two most essential substantive questions were subject to analysis. The first of these is associated with the concept of Dusinski, stipulating the necessity of establishment of the great Slavonic community. The next one concerns the proposal and the program of annexations with respect to the Russia’s neighbours. The territorial reach of this program, along with its geographical and political consequences, are shown. Further, the opinion of Dusinski, concerning the future of Poland and Poles, has also been outlined. It is also indicated in the final remarks that the foundations of the modern Russian geopolitics have been established in the same period with the bases of the geopolitics in the world.
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2012, 1; 39-59
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wizja przyszłej Europy według mapy rosyjskiej z 1914 roku
    Vision of the Future Europe by Russian Map (1914)
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540010.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Opis:
    Author analyses Russian map created in 1914 which presented the expected post-war borders in Europe. Its title was “Map of the Future Europe” and it outlined continent’s political frontiers that should be expected after defeating German Empire and the Austro-Hungarian Empire by the Triple Entente (including Russia). The map is undoubtedly an exceptional work in terms of content and form, and its ideological message for many of the political events that took place in the twentieth century. Due to its originality is a historical document of considerable value, which should be the subject of further research by experts in the geo-political concepts and doctrines.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2013, 6; 9-15
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany narodowościowo-językowe ludności Białorusi na przełomie XX i XXI wieku
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678252.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Belarus
    Belarusians
    Russians
    Russification processes
    ethnicity
    language
    Opis:
    Ethnic and linguistic changes of the Belarusian population at the turn of the 21th centuryThe first part of the article presents historical background of the origin of the Belarusian nation, located in the area of a confrontation between Russia and Poland. This rivalry was won by Russia, and in effect Belarusian land was incorporated into the Russian Empire, and later into the Soviet state. The next part presents the 20th century ethnic structure as the consequence of the Bolshevik Revolution and World Wars I and II, resulting in some border changes, war loses and migration movements. The main part of the article deals with the ethnic and language changes which occurred in the last decade of the 20th and in the first decade of the 21st centuries. The statistical analysis and interpretation is based on data from three population censuses (1989, 1999, 2009). An ethnic structure and linguistic situation are presented with the emphasis placed on the status of the two languages commonly used in Belarus, i.e. Russian and Belarusian, as seen in two categories: of mother language and of the language used for communication at home. The conclusions prove the expansion of popularity of the Russian language and gradual decrease of the use of the Belarusian language, both in public and at home. The processes of Russification, which had begun in the Soviet period, are intensifying despite the fact that Belarus regained its political souverianity as a country. On the basis of quantitative data the author defines specific intensity and territorial distribution of the influence of the Russian language. The final part of the article shows political and geo-political consequences of these changes in Belarus.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2013, 43
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura narodowościowa ludności Polski
    The Ethnic Structure of Poland’s Population
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835179.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Polska
    Polacy
    mniejszości narodowe
    Polska
    Poles
    national minorities
    Opis:
    The article presents the results of the census conducted in April 2002. It contains statistical information referring to the ethnic composition of Poland’s population and the languages used by Polish citizens. The results of the census have shown that 38,230,100 people live on the territory of Poland. The Polish nationality was declared by 36,983,700 people. Another ethnic option was chosen by 471,500 people, that is by 1.2% of the whole of the population of the country. Silesians proved to be the greatest minority (173,200), Germans (152,900), Belorussians (48,700) and Ukrainians (31,000). Other ethnic groups proved to be less numerous. The author offers an interpretation of the census results. He pays a special attention to the problem of the Silesian minority, that is not considered a national group by specialists. He shows that the group has been undergoing Polish and German influences for many centuries. Silesians have spoken Polish and they have been faithful to Catholicism. This connected them to Poland. However, on the other hand they have accepted German civilization-cultural patterns. In the next part of the article data referring to the language spoken by the citizens of Poland are presented. Also in this domain complete supremacy of the Polish language is found, as 97.8% of Poland’s population recognize Polish as the language they speak at home. The second most popular language turns out to be German (206,600 people – 0.5% of the country’s population). Other languages play a marginal role. The national data compared to the ethnic structure are a basis for a territorial analysis. The author has made an analysis of places particular ethnic group live in and referred them to territorial administration units of the province and common level. He has proven that the German population is concentrated in Opole Silesia, and the Belorussian population in Podlasie, in the area of the Białowieska Forest. The presented statistical information and their introductory interpretation have confirmed the well-known fact that Poland is a mono-ethnic country. The role of ethnic and language minorities is only slight. The ethnic and language conformity is also connected with Poland’s religious specificity. A predominant part of the citizens of Poland has traditional bonds with Catholicism.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2008, 36, 1; 143-168
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fazy rozwoju demograficznego Polski
    Phases of the Demographic Change in Poland
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1833104.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    demografia
    transformacja demograficzna
    depopulacja
    migracje
    demography
    demographic transformation
    depopulation
    migrations
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie w długim okresie dynamiki demograficznej Polski. Pomimo wyraźnej odmienności, przeobrażenia demograficzne Polski zachodziły w sposób ewolucyjny według wyraźnie określonych cykli czasowych, poczynając od młodości demograficznej i wysokich współczynników przyrostu naturalnego a kończąc na stanie, w którym urodzone dzieci nie mogą zrekompensować ubytku naturalnego wywołanego wysoką umieralnością. Przejście od I do V fazy transformacji demograficznej trwało w Polsce ponad dwieście lat. Zmiany te były ściśle skorelowane z rozwojem gospodarczym, w tym z procesami urbanizacji, industrializacji i modernizacji społecznej. Nasilające się procesy depopulacyjne w większości państw europejskich przyniosą istotne konsekwencje migracyjne. Nieunikniony napływ do Europy, a zwłaszcza do państw Unii Europejskiej, wielomilionowych mas migrantów z III świata stanie się jednym z ważniejszych problemów społecznych. Konsekwencje tych masowych przemieszczeń międzykontynentalnych nie będą miały wymiaru tylko demograficznego, ale również polityczny i ekonomiczny.
    This article discusses a long-term demographic perspective for Poland. Irrespective of their diversified nature, the changes in the demographic structure of the Polish society have been evolutionary and took place in a phased manner. Starting with an early stage, when the birth rate was high, and ending in a situation where the number of newly-born children cannot make up for high mortality rate. It took over 200 years for Poland to move from phase I to V. The evolution has been strictly connected with the economic development of the country, including its urbanization, industrialization and social modernization. The aggravating population decline in the majority of the European states are about to evoke high-scale migration processes. The inevitable flow of migrants from the underdeveloped and developing parts of the world to Europe, and to EU in particular, will soon become a major social concern. The consequences of population displacements between continents will also affect its economic and political functioning.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2014, 42, 2; 135-160
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Yves Lacoste jako geograf i geopolityk
    Yves Lacoste as a geographer and a geopolitician
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965765.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Yves Lacoste
    geography
    geopolitics
    geografia francuska
    geopolityka francuska
    Opis:
    The article presents the worldview concept and the work of the outstanding French scholar Yves Lacoste. He is a senior among the French geographers and geopoliticians, professor emeritus of the University Paris VIII. At the beginning of the paper the development of the classical French geography is presented, its methodological foundations laid by Vidal de la Blache and his successors. It was characteristic of this stream of thought in geography that it emphasised the regional perspective and the use of results of historical studies. These traditions had an important influence on the intellectual attitude and the scholarly activity of Lacoste’s, who referred very strictly to the mainstream of French regional school. Then, the paper gives an account of the political views and the life of Lacoste, as well as of his publications, associated with the issues related to geopolitics and geostrategy. This required providing a perspective on the Lacoste’s approach to geopolitics as a new, controversial scientific discipline. The definition of this discipline and of its subject scope, used by Lacoste, is provided. The attention is paid to the significant arbitrariness in application of terminology, which brought important negative consequences as to the ways of analysing political, demo-graphic, military and social phenomena and processes, taking place in the concrete geo-graphical reality. The subsequent part of the article concerns the substantive assessment of the selected works of Lacoste’s. His book, entitled Geopolitics of the Mediterranean, which was also translated to Polish, stirred up quite an interest. The content of this book is outlined and the cognitive, as well as didactic qualities of this book are assessed. Given the place of birth of Lacoste (Fez in Morocco) and his life experience, no wonder he has been fascinated all the time by the consequences of colonialism, by the Muslim world, and by the issues related to the Arab countries. For this reason his opinions on the respective questions, still producing significant consequences for the former colonies and the former colonial empires, have been widely accepted. Nowadays, along with territory, demographic and economic potential, as well as military power, water resources have become an important, even though yet underestimated, geopolitical factor. This became the motivation for Lacoste to write a book, which was also translated into Polish. The analysis, presented in this book has quite a practical meaning, since water has been becoming a true strategic resource. Side by side with numerous books, Lacoste authored also and edited two atlases. One of them is a typical geographic atlas, showing on many maps France and the entire globe, according to continents and countries. The scientific value and the cartographic qualities of this atlas are assessed in the article. In a similar manner, another atlas – the Geopolitical Atlas – is also assessed. Particular attention is paid to the methodological aspects of this atlas and to the highly interesting graphic layout. This atlas contains a set of valuable maps and cartograms, showing the origins, the course and the consequences of the military conflicts, which took place in the 20th century in various regions of the world. Lacoste was the founder and the long time editor of the journal „Hérodote” which published the papers, written by the French geopoliticians and geographers. The journal gained a high esteem both in France and abroad. The scientific value and the significance in terms of promotion of the discipline are subject to assessment in the article. The article closes with the summary on the creative work of the French scholar, with special emphasis on his role in shaping the French school of geopolitics, encompassing his collaborators and followers.
    W artykule przedstawiono światopogląd ideowy i dokonania twórcze wybitnego fran-cuskiego uczonego Yves’a Lacoste’a. Jest on nestorem francuskich geografów i geopoli-tyków oraz emerytowanym profesorem Uniwersytetu Université Paris VIII. Zaprezento-wano założenia teoretyczno-metodologiczne oraz walory merytoryczno-interpretacyjne jego głównych dzieł naukowych. Dzięki inicjatywie i dużemu autorytetowi w środo-wisku intelektualistów francuskich utworzył znaną szkołę geopolityczną oraz patronował wychodzącemu od kilku dziesięcioleci pismu naukowemu pt. „Hérodote”, w którym są zamieszczane regularnie opracowania z zakresu geografii politycznej, geopolityki i geo-strategii.
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2014, 3; 243-279
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja Rzeszy Słowiańskiej według Karela Kramara
    The concept of the Slavonic Realm according to Karel Kramář
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540377.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Słowiańszczyzna
    Czechosłowacja
    Rosja
    panslawizm
    Slavonic realm
    Czechoslovakia
    Russia
    panslavism
    Opis:
    Przedstawiono w artykule propozycję geopolityczną opracowaną w 1914 r. przez wybitnego polityka czeskiego Karela Kramářa mającą na celu zjednoczenie wszystkich narodów słowiańskich w jednym wspólnym państwie, tzw. Rzeszy Słowiańskiej. Miało to się odbyć pod egidą imperatora rosyjskiego. Przed skomentowaniem tej koncepcji przedstawiono biografię, działalność polityczną i dokonania twórcze tego wybitnego męża stanu i pierwszego premiera Czechosłowacji. Reprezentował on poglądy panslawistyczne i filorosyjskie. Starano się również zrozumieć i wyjaśnić jego postawę wobec Polski i Polaków.
    The paper presents the geopolitical proposal, elaborated by the outstanding Czech politician, Karel Kramář (1860-1937), and made public in 1914. The doctrinal intention of this proposal was the unification of all the Slavonic nations in one common statehood, the so-called “Slavonic Realm”. This would take place under the auspices of the Russian emperor, after he tsarist Russia would have defeated the German Empire and the Austrian-Hungarian Empire in the approaching war. In the introductory part of the article the political biography of the statesman and the advocate of the alliance of the Slavic countries is outlined. Kramář represented the pan-Slavic and the philo-Russian views. He visited many times Russia, where he got acquainted with the intellectual elite, including the personal encounter with Lev Tolstoy (1890). Before the outbreak of the World War I he demanded federalisation of Austria-Hungary, and granting of the civil, as well as national freedoms to the Czechs. During the period of war he was condemned to death for his patriotic activity, but after a year in prison he was acquitted. After Czechoslovakia gained sovereignty, to which he also contributed in a certain degree, he took the position of the Prime Minister. Then, he participated in the Paris Conference, in Versailles, as the leader of the Czech delegation. He was the author of numerous books and articles, in which he would touch upon the historical, political, geopolitical, social and legal issues. In the further course of the paper the design for the creation of the Slavonic Realm, mentioned before, and the principles of its functioning, are presented. This would consist in the incorporation into the Russian Empire of five autonomous provinces, namely: Poland, Czechia, Serbia, Bulgaria, and Montenegro. Each of the five countries would enjoy the autonomy in the domain of national language and culture. Each of these provinces would be headed by the viceroy, nominated by the Emperor of Russia. The geographical boundaries of these five provinces were delineated, and the design for the constitution was presented and commented upon, developed by Kramář, meant to become the foundation for the future basic law for the territory of the Slavonic community and its constituent parts. The subsequent portion of the article is devoted to the position of Kramář’s regarding Poles and to his attempts, aiming at normalising the Polish-Russian relations. The Czech politician was aware of the fact that without the participation of Poles the entire geopolitical design may end up as failure. Despite numerous efforts, the attempts of Kramář’s were not bringing the expected results in this domain. This was, additionally, due to the fact that the political events, associated with the defeat of tsarist Russia in World War I, made the federalist design obsolete. In the concluding section the author evaluates the concept, forwarded by Kramář, from the point of view of its pragmatism and the capacity of implementation. It is also noted that the communist block, which took shape after World War II, even though pronouncing different principles and ideological doctrine, reminded in territorial terms the area delineated by Kramář and communicated by him in May 1914 to the Russian authorities.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2016, 18; 19-37
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konsekwecje geopolityczne depopulacji trzech państw bałtyckich
    Geopolitical consequences of depopulation in three Baltic States
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540093.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    geopolityka
    depopulacja
    demografia
    Estonia
    Łotwa
    Litwa
    geopolitics
    demography
    depopulation
    Latvia
    Lithuania
    Opis:
    We wstępnej części artykułu przedstawiono i poddano statystycznej i merytorycznej analizie i interpretacji przemiany demograficzno- narodowościowe zachodzące na terytorium trzech państw bałtyckich w ciągu całego XX wieku. Punktem wyjścia była ocena sytuacji politycznej i etnicznej na przełomie XIX i XX wieku. Następnie omówiono ewolucje zmian narodowościowych na tym obszarze w latach międzywojennych, oraz w długim okresie okupacji sowieckiej. Stanowiło to podstawę do zdiagnozowania współczesnych warunków demograficzno – narodowościowych. Kolejna część artykułu poświęcona została problematyce prognostycznej. Ujawniono , że trzy państwa bałtyckie (Estonia, Łotwa i Litwa) są zagrożone nasilającym się regresem demograficznym. Starano się uzasadnić , że dalsze intensywne procesy depopulacyjne będą miały istotne konsekwencje geopolityczne. Mogą bowiem doprowadzić w przyszłości do marginalizacji a nawet do utraty przez te państwa suwerenności i podmiotowości politycznej.
    The introductory part of the article presents the demographic and ethnic transformations, taking place during the entire 20th century on the territory of the three Baltic states (Estonia, Latvia and Lithuania). These transformations are then subject to statistical and substantive analysis and interpretation. The starting point for this analysis was constituted by the assessment of the political and ethnic situation at the turn of the 20th century. Next, the evolution of the ethnic changes on the territory considered was reported for the inter-war period and then for the long period of the Soviet occupation. This provided the basis for the diagnosing of the contemporary demographic and ethnic conditions. The subsequent part of the article is devoted to the prognostic analysis. It is shown that the three Baltic states are threatened with the intensifying demographic regression. An attempt was undertaken of demonstrating that continuing intensive depopulation processes shall have essential geopolitical consequences. These processes can, namely, lead in the future to the marginalisation and even to the loss of sovereignty and political independence by the countries in question.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2017, 19; 49-69
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procesy megalopolizacyjne i ich konsekwencje demograficzno-społeczne oraz geopolityczne
    Demographic, social and geopolitical consequences of mega-urbanization processes
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1386993.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    megaurbanizacja
    megalopolis
    miasta globalne
    mega-urbanization
    global cities
    Opis:
    Za jedną z najbardziej charakterystycznych cech współczesnej urbanizacji uważa się tzw. procesy megalopolizacji. Polegają one na formowaniu się wielkich aglomeracji i metropolii liczących po kilkanaście milionów mieszkańców. Te wielkie koncentracje osadnicze przyjęły nazwę „megalopolis”. Nie tylko są one wielkimi skupiskami ludności, lecz również pełnią różnorodne funkcje ekonomiczne i polityczne. Pierwsze z nich powstały w Europie i w Ameryce Północnej. Obecnie najwięcej ich jest na wschodzie i południu Azji. Najważniejsze z nich nazywane są w literaturze miastami światowymi lub miastami globalnymi. Znaczenie ich jest coraz większe i ich rozwój przynosi wiele pozytywnych i negatywnych implikacji społecznych i gospodarczych. Z tego też powodu stały się obiektem analiz i ocen naukowych, także w zakresie geopolityki.
    The article is devoted to statistical analysis and assessment of urbanization processes. It is stressed that transformations of this kind are fairly complex and to result only from the changes of relations between urban and rural population. They consist in complex economical – social phenomena that are reflected, among others, in formation of large urban complexes whose internal structure is ever more complicated. Their characteristic feature is spatial expansion. In the place where formerly only towns were, the new, territorially extensive agglomerations and metropolises come into being. Because of a strong demographic dynamics resulting from the intensive development and technological progress, great urban complexes numbering over 10 milllion inhabitans have appeared. Attention has been paid to the fact that they develop most quickly in poor Third World countries. In the next part of the article the most modern and complex forms of nowadays urbanization have been discussed. In the areas with a lot of agglomerations new forms of big-city settlements are formed that are called „megalopolis”. They number several dozen million inhabitans each and their significance in the world is ever greater. A considerable part of the article is concerned with the so-called world or global cities. Studies were conducted by a team of experts affiliated to the University of Loughborough that has assumed the name „Globalization World Cities Study. On the basis of strictly defined criteria the team has distinguished 55 global cities. In the next part of the text the inner structure of the mentioned greatest global cities is characterized. In the last part of the article it is indicated that the processes of megaurbanization have a tendency to spread into new areas.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2019, 28; 49-63
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka demograficzna tzw. ściany wschodniej Rzeczypospolitej Polskiej
    The Demographic Issue of the So-Called Eastern Wall of the Polish Republic
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834433.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    demografia
    ściana wschodnia
    ludność
    migracje
    demography
    “eastern wall”
    population
    migrants
    Opis:
    The article presents demographic changes occurring in the borderland area situated in the immediate neighborhood of the Polish-Lithuanian, Polish-Byelorussian and Polish-Ukrainian borders. In the Polish specialist literature the area is called “the Eastern Wall”. The author draws the reader’s attention to the lack of precision of this term and to the freedom with which it is used, as well as to the fact that with time it has been assuming a negative meaning. In order to check the research hypothesis saying that there are de-population areas near the eastern border of Poland an empirical analysis has been made. On the basis of statistical documents demographic changes have been presented and commented on, according to the three levels of local government administration (województwo, powiat, gmina). The most interesting facts have been revealed by an analysis of the lowest level units (gmina). Information has been compared about their population, according to five time points (1970, 1978, 1988, 1996, 2008). This has made it possible to define the demographic dynamics. The results are unambiguous, and they show that nearly all the studied gminas are characterized by demographic regress. The rate of decrease in their population has been accelerating with time. Depopulation processes are result of a negative migration balance and of the natural drop. The decreasing number of births is connected with an increase in death rate. The opinion about the existence of the so-called “Eastern Wall”, in which negative demographic-social processes are cumulated has been confirmed by facts. Empirical analysis based on the data from three first level units (województwo), 16 second level units (powiat) and 51 third level units (gmina)  has showed that the discussed eastern part of the borderland is not homogeneous and it is spatially differentiated.  It has been revealed that each of the borderland segments has its own, clearly distinguished, demographic specificity. The most unfavorable demographic situation, which is connected with the increasing depopulation processes, obtains in the central part of the Polish eastern border. The area is situated along the Polish-Byelorussian border, and partly at the northern part of the Polish-Ukrainian border. At this borderland segment, more than 600 km long, we see several negative phenomena and demographic processes overlapping, which in the future may lead to a complete depopulation of the borderland areas. This will give significant economic consequences. In the conclusion attempts are made to show that studies of the borderland areas not only have a great cognitive significance, but a planning significance as well, since they may be a premise for creating programs activating the area.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2011, 39; 271-291
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwarunkowania polityczne formowania się wschodniej granicy II Rzeczypospolitej
    Political conditions of the Second Commonwealth eastern borders formation
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540235.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    wojna polsko-bolszewicka
    granica wschodnia Polski
    Traktat Ryski
    Polish-Bolshevik war
    eastern border of Poland
    Treaty of Riga
    Opis:
    W artykule przedstawiono uwarunkowania polityczno-militarne i ich wpływ na uformowanie się po I wojnie światowej wschodniej granicy odrodzonej Polski. Była ta granica uzależniona od końcowego rezultatu wojny polsko-bolszewickiej, która trwała z różnym nasileniem w latach 1918-1920. W pierwszej fazie tego konfliktu zbrojnego przewaga była po stronie polskiej. Projektowano wówczas, że przyszła granica będzie przebiegała stosunkowo daleko na wschodzie. Miała mieć ona tradycyjnie układ południkowy i rozciągać się w przybliżeniu między rzeką Berezyną na północy i Dniestrem na południu. W sytuacji zbliżania się Armii Czerwonej do Wisły w sierpniu 1920 istniało prawdopodobieństwo likwidacji państwa polskiego. Dopiero pokonanie Armii Czerwonej w Bitwie Warszawskiej umożliwiło rozpoczęcie rokowań na tematy graniczne. W końcowej części artykułu zreferowano przebieg i wyniki Konferencji Pokojowej w Rydze. Ustalono na niej granicę między Polską a bolszewicką Rosją. Trwała ona od 12 października 1920 do 17 września 1939 roku, kiedy to została unicestwiona w rezultacie agresji sowieckiej na Polskę.
    The article presents the political and military conditions and their impact on the formation of the eastern border of the reborn Poland after World War I. This border was dependent on the final result of the Polish-Bolshevik war, which lasted with varying intensity in the years 1918 - 1920. In the first phase of this armed conflict, the advantage was on the Polish side. It was then planned that the future border would run relatively far to the east. It was supposed to have a longitudinal layout and spread approximately between the Berezina River in the north and the Dniester River in the south. In the situation of approaching the Red Army to the Vistula in August 1920, there was a likelihood of liquidation of the Polish state. It was only the defeat of the Red Army in the Battle of Warsaw that enabled the commencement of equivalent negotiations on border issues. In the final part of the article, the course and results of the Peace Conference in Riga were reported. A border was established between Poland and Bolshevik Russia. It lasted from October 12, 1920 to September 17, 1939, when it was annihilated as a result of Soviet aggression against Poland.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2018, 26; 9-31
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Powojenna zachodnia granica Polski wg Biura Prac Politycznych z października 1940 roku
    Post-war western Polish border according to the design of the Political Works Office of October 1940
    Autorzy:
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540188.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    II wojna światowa
    emigracyjny Rząd Polski w Londynie
    granica polsko-niemiecka
    Biuro Prac Politycznych
    II World War
    Polish Government-in-exile in London
    polishgerman border
    Political Works Office
    Opis:
    Biuro Prac Politycznych, instytucja powołana przez władze emigracyjnego Rządu Polskiego przebywającego w Londynie przygotowało w październiku 1940 roku opracowanie, w którym przedstawiono roszczenia terytorialne Polski wobec Niemiec i przebieg nowej, przewidywanej powojennej granicy polsko-niemieckiej. To mało znane opracowanie zostało w artykule przypomniane i poddane dokładnej analizie i ocenie geopolitycznej i geostrategicznej
    The Political Works Office, an institution established by the Polish Government-in-exile in London, prepared in October 1940 a study in which Poland's territorial claims on Germany and the course of the new post-war Polish-German border were overworked. This little-known study was reminded in the art
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2018, 24; 45-56
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe
    Autorzy:
    Barwiński, Marek
    Eberhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/books/31342773.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Opis:
    Przedmiotem pracy jest Podlasie oraz przebiegające przez jego terytorium pogranicze narodowościowo-wyznaniowe – wraz z jego specyficznymi cechami, przemianami, zróżnicowaniem i zasięgiem. O wyborze tego regionu, jako obszaru badań z zakresu geografii politycznej, dotyczących problematyki pograniczy etniczno-religijnych, zadecydowała jego niezwykła różnorodność i specyfika. Podlasie jest krainą historyczno-geograficzną, która przez stulecia pełniła funkcję pogranicza zarówno politycznego – pomiędzy Polską, Rusią i Litwą – jak i narodowościowego, gdzie dochodziło do przenikania się etnosu polskiego, litewskiego, białoruskiego i ukraińskiego. To z kolei determinowało kształtowanie się bardzo trwałej strefy pogranicza religijnego, językowego i kulturowego. Podlasie należy współcześnie do najbardziej zróżnicowanych pod względem narodowościowym obszarów Polski. Jest to zarówno pogranicze państwowe pomiędzy Polską i Białorusią, jak i wewnętrzne pogranicze etniczne, religijne, językowe i kulturowe. Narodem dominującym na tym obszarze są Polacy, jednak zamieszkujący tu Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Tatarzy, Cyganie, Ormianie, Rosjanie, Karaimi, tworzą prawdziwą mozaikę narodowościową, religijną, językową i kulturową. Charakterystyczną cechą struktury narodowościowej współczesnego Podlasia jest przemieszanie etniczne ludności oraz brak wyraźnych granic pomiędzy poszczególnymi grupami narodowymi. Na Podlasiu – szczególnie na północ od Bugu – nadal występują szerokie strefy przejściowe, w których mieszka obok siebie ludność różnych narodowości, wyznań i języków. Precyzyjne i jednoznaczne, a zarazem obiektywne, rozgraniczenie tych społeczności jest bardzo trudne, a często wręcz niemożliwe. Jest to utrudnione przede wszystkim przez częsty brak stereotypowej zależności pomiędzy deklarowaną narodowością a językiem ojczystym czy wyznaniem. Niejednokrotnie przynależność religijna jest istotniejszym elementem różnicującym niż przynależność narodowa. Wśród społeczności Podlasia nadal zachodzą procesy, w konsekwencji których zmienia się struktura narodowościowa. Dotyczy to głównie ludności prawosławnej, której część ulega polonizacji, a pewna grupa także swoistej rerutenizacji. Ponadto nadal znaczna część mieszkańców Podlasia – zwłaszcza na terenach wiejskich – głównie z powodu niechęci do samookreślenia się lub niewielkiej świadomości odrębności etnicznej, unika bezpośredniej deklaracji narodowościowej, określając się jako „tutejsi”. Wszystkie te elementy istotnie utrudniają obiektywne, a zarazem jednoznaczne, rozgraniczenie poszczególnych społeczności etniczno-religijnych Podlasia. Jednocześnie czynią ten obszar fascynującym polem badawczym dla wielu dyscyplin naukowych, w tym dla geografii politycznej, która dzięki umiejętności badania zjawisk w kontekście przestrzennym i czasowym ułatwia poznanie i zrozumienie wzajemnych relacji czynników politycznych, demograficznych, społecznych i kulturowych. Ponadto wyniki badań są cenne nie tylko z poznawczego punktu widzenia – również ze względu na współczesną dynamikę zachodzących na Podlasiu przemian narodowościowych, religijnych, społecznych, kulturowych, które w dalszym ciągu kształtują przebiegające przez ten obszar różnego rodzaju pogranicza.
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Książka
    Tytuł:
    Piotr Eberhardt – Słowiańska geopolityka. Twórcy rosyjskiej, ukraińskiej i czechosłowackiej geopolityki oraz ich koncepcje ideologiczno-terytorialne, Wydawnictwo Arcana, cykl Arkana historii, Kraków 2017, 357 ss.
    Piotr Eberhardt - Slavic geopolitics. Shapers of Russian, Ukrainian and Czechoslovak geopolitics and their ideological-territorial conceptions, Arcana Publishing House, Cracow 2017, pp. 357.
    Autorzy:
    Sobczyński, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18797225.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2017, 6; 330-335
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-37 z 37

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies