Fazy rozwoju demograficznego Polski

Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie w długim okresie dynamiki demograficznej Polski. Pomimo wyraźnej odmienności, przeobrażenia demograficzne Polski zachodziły w sposób ewolucyjny według wyraźnie określonych cykli czasowych, poczynając od młodości demograficznej i wysokich współczynników przyrostu naturalnego a kończąc na stanie, w którym urodzone dzieci nie mogą zrekompensować ubytku naturalnego wywołanego wysoką umieralnością. Przejście od I do V fazy transformacji demograficznej trwało w Polsce ponad dwieście lat. Zmiany te były ściśle skorelowane z rozwojem gospodarczym, w tym z procesami urbanizacji, industrializacji i modernizacji społecznej. Nasilające się procesy depopulacyjne w większości państw europejskich przyniosą istotne konsekwencje migracyjne. Nieunikniony napływ do Europy, a zwłaszcza do państw Unii Europejskiej, wielomilionowych mas migrantów z III świata stanie się jednym z ważniejszych problemów społecznych. Konsekwencje tych masowych przemieszczeń międzykontynentalnych nie będą miały wymiaru tylko demograficznego, ale również polityczny i ekonomiczny.

This article discusses a long-term demographic perspective for Poland. Irrespective of their diversified nature, the changes in the demographic structure of the Polish society have been evolutionary and took place in a phased manner. Starting with an early stage, when the birth rate was high, and ending in a situation where the number of newly-born children cannot make up for high mortality rate. It took over 200 years for Poland to move from phase I to V. The evolution has been strictly connected with the economic development of the country, including its urbanization, industrialization and social modernization. The aggravating population decline in the majority of the European states are about to evoke high-scale migration processes. The inevitable flow of migrants from the underdeveloped and developing parts of the world to Europe, and to EU in particular, will soon become a major social concern. The consequences of population displacements between continents will also affect its economic and political functioning.