Skład narodowościowy ludności Federacji Rosyjskiej na przełomie XX i XXI wieku

The paper presents the population numbers and the distribution of the particular national and ethnic groups, inhabiting the territory of the present-day Russian Federation. The basis for the statistical analysis was constituted by the data from three national censuses (1959, 1989, and 2010). Two former ones were carried out yet during the existence of the Russian SSR, while the last one was realised by the statistical services of the Russian Federation. These censuses concerned the very same territory, thus securing full comparability of results. The introductory part of the paper presents the characterisation of the administrative breakdown of the vast territory in question, encompassing 17 million sq. km. This characterisation is insofar important as some of the administrative units, for which the statistical data were determined, had been defined on the basis of the ethnic criteria. Then, the first part of analysis refers to the Soviet part of the period considered (1959–1989). These years were marked by a high demographic dynamics, which concerned both the Russian population and the numerous ethnic minorities. In the second part of analysis the changes are shown in the numbers and geographical distribution of the selected nationalities after the systemic changes and the disintegration of the USSR (1989–2010). The rate of demographic and ethnic changes in this period was highly differentiated in both ethnic and territorial aspects. There has been a total decrease in the numbers of Slavonic population, especially the Russian one, with a growth of numbers of some of the ethnic minorities. The high demographic increase concerned primarily the population of the Muslim extraction. This phenomenon is described and commented upon in the paper. After the presentation of the analysis for the entire country, detailed considerations have been carried out for the Autonomous Republics and National Districts. In the summary of the article, the adopted principles are characterised of the demographic and national politics in the Russian Federation, along with their political consequences.

W artykule opisano i skomentowano w ujęciu statycznym i dynamicznym przemiany demograficzno-etniczne zachodzące w Rosyjskiej SSR oraz Federacji Rosyjskiej. Przedstawiono liczebność i rozmieszczenie geograficzne poszczególnych narodowości zamieszkujących terytorium współczesnej Federacji Rosyjskiej. Podstawą analizy statystycznej, a następnie merytorycznej były trzy spisy ludności (1959, 1989, 2010). Porównanie danych z tych trzech przekrojów czasowych dało możliwość określenia stanu i przeobrażeń narodowościowych w ostatnich dekadach XX w. oraz w pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Skoncentrowano uwagę na sytuacji etnicznej w Autonomicznych Republikach i Okręgach Narodowościowych.