Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the interwar Poland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-48 z 48
    Tytuł:
    Некаторыя моманты беларускага нацыянальнага руху ў лёсе Фёдара Вернiкоўскага: самаацэнка i ацэнка паплечнiкаў
    O niektórych momentach białoruskiego ruchu narodowego w świetle losów Fiodora Wernikowskiego: samoocena i ocena współtowarzyszy
    Some stages of the Belarusian national movement in the fate of Fyodor Vernikovski: the self-assessment and assessment of close associates
    Autorzy:
    Лабынцаў, Юрый
    Шчавiнская, Ларыса
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944728.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Fyodor Vernikovsky
    Belarusian national movement
    Orthodox Church
    the interwar Poland
    fiodor wernikowski
    białoruski ruch narodowy
    cerkiew prawosławna
    ii rzeczpospolita
    Opis:
    Artykuł poświęcono jednemu z mniej znanych obecnie przywódców białoruskiego ruchu narodowego Fiodorowi Wernikowskiemu. Mniej lub bardziej szczegółowa ocena jego działalności, którą przeprowadził sam Wernikowski, jak również jego towarzysze broni stała się kanwą niniejszego artykułu. W analizie wykorzystano również inne źródła dokumentalne, związane z Wernikowskim i jego najbliższym otoczeniem.
    The article is devoted to a little-known leader of the Belarusian national movement Fyodor Vernikovsky. The author of the article focuses on detailed evaluation of his activity made by Vernikovsky himself and his close associates. In the analysis other documentary sources related to Vernikovsky and people around him within years were used.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2015, 7; 161-179
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa za bezprawne działania jego organów według ABGB w świetle wykładni Sądu Najwyższego (1918–1939). Przyczynek do dziejów austriackiej tradycji prawnej w Polsce
    The liability for damage caused on occasion of excercising public power. The discussion of the problem through prism of interpretation of the ABGB provisions as made by the Supreme Court (1918–1939). Some remarks on the history of Austrian legal tradition in Poland
    Autorzy:
    Dziadzio, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/923460.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    damages
    liability
    judiciary in the interwar Poland
    Austrian law
    Polish law
    legal tradition
    odszkodowanie
    odpowiedzialność
    sądownictwo międzywojenne w Polsce
    prawo austriackie
    prawo polskie
    tradycja prawna
    Opis:
    The paper analyses the fundamentals of civil law liability of the State for the harm resulting from the excercising of public power in both the Austrian constitutional monarchy(1867-1918) as well as in the Second Republic of Poland (1918-1939). The paper is designed to demonstrate the extent to which decisions of the Austrian Supreme Tribunal in the area of compensatory liability - were reflected in the decisions of the Polish Supreme Court of the inter-war time. The possibility of survival, in this area, of the Austrian legal thought in the independent Poland was justified both by the binding force of the same Civil Code (which was the ABGB still in force until 1946 in the area of former Austrian partition) as well as by similar constitutional regulations. Both the Austrian Constitution of December 1867 as well as the Polish Constitution of March 1921 accepted the liability of State for harm done to an individual by the agencies of State power, the harm resulting from the activities of the officials who operated contrary to law. Yet the regulations of both Constitutions were deprived of executory provisions. Similiar (and partly even identic) legal state was, to a large extent, decisive of the adopting by the Polish courts of the adjudicating line characteristic of the Austrian courts. The analysis of both the Austrian as well as the Polish court decisions disclosed that in numerous cases in which compensatory claims were raised the courts tended toward the weakening of the principle of the absence of liability of the State for the harm done by its agencies as due to the shortage of the detailed provisions. The first attempt to remedy this absence was made by the Supreme Tribunal (Ober-Gerichtshof) as well as by the Tribunal of State (Reichsgericht) in the monarchical Austria. The arguments resorted to by the two Tribunals facilitated the recognition in 1931 by the Polish Supreme Court of the principle of limited liability of State Treasury for the harm done to somebody as a result of excercising the public power by the State agencies.
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2012, 5, 4; 295-305
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz społecznych ruchów kobiet na łamach prasy dla katoliczek w Polsce międzywojennej
    The image of the women’s social movements in the catholic press in the interwar Poland
    Autorzy:
    Maj, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835036.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    prasa wyznaniowa
    ruchy społeczne
    aktywność społeczna katoliczek
    apostolstwo świeckie
    kobiety w Polsce międzywojennej
    religious press
    social movements
    social activity of Catholics
    secular apostole
    women in the interwar Poland
    Opis:
    Celem artykułu było ukazanie wybranych składników kultury organizacyjnej społecznych ruchów kobiet i ich odzwierciedlenia w prasie dla katoliczek w Polsce w latach 1918–1939. Prasa wyznaniowa stanowiła istotny segment produkcji wydawniczej, w której uwzględniono periodyki adresowane do kobiet. Prezentowała wartości narodowe i religijne, propagowała postawy czynnej obrony polskości i katolicyzmu przeciw zagrożeniu immoralizmem i kosmopolityzmem. W przekazie prasowym społeczne ruchy katoliczek były prężne, zintegrowane, silnie oddziałujące na członkinie. Na ich całościowy obraz składały się dwa obrazy cząstkowe: instytucjonalne i personalne. Z nich wynikało wyobrażenie Polki katoliczki i Matki-Polki, realizującej zadania apostolstwa świeckiego.
    The purpose of the article was to show some aspects of women’s social movements and related press for Catholic women in the interwar Poland. Back then the religious press was an important part of publishing. Some of the papers were published directly for women. These periodicals were supporting national and religious values, were propagating the need to defend Poland and the Catholic faith against the immorality and cosmopolitism. The social movements of Polish Catholic women were strong, integrated and influenced among their members. They were showing the ideal of women in the country – both Polish-Catholic and the “Polish-Mother” – who is considered a secular apostole.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2021, 2(11); 37-72
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycje zinstytucjonalizowanego poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego w Wielkopolsce przed rokiem 1945
    Institutiolized traditions of psychological and pedagogical counseling in Great Poland before 1945
    Autorzy:
    Knocińska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/955152.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Counseling, Psychological And Pedagogical Counseling Service, The Interwar Period (1918–1939), Great Poland
    Opis:
    The main aim of the dissertation is to present the institutionalized traditions of psychological and pedagogical counseling in Great Poland before 1945. It brings closer the socio-political situation as well as the conditions resulting from the development of the social sciences that influenced the beginning of the first counseling institutions in Great Poland and in the whole country. It also shows the individual counseling posts that started functioning in Poznan in 1945. The outbreak of the World War II interrupted the development of psychological and pedagogical counseling in Great Poland.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Wychowania; 2012, 28; 121-127
    1233-2224
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zjazdy kół krajoznawczych młodzieży w Polsce w pierwszej dekadzie dwudziestolecia międzywojennego
    Conventions of youth sightseeing clubs in Poland in the first decade of the Interwar Period
    Autorzy:
    Magiera, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956629.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    school sightseeing clubs
    convention of youth sightseeing clubs
    history of education in the Interwar Period in Poland
    student organizations
    Opis:
    Touring and regional trips were among important educational issues in the Second Republic of Poland, conducive to getting to know the immediate environment, regions and the country in general, underpinned by national, patriotic and civic upbringing. In the first decade of the Interwar Period, Poland had three models of school sightseeing clubs developed in Krakow in 1927, in Vilnius in 1928 and in Poznań in 1929. These events provided an opportunity to meet young people from various regions in Poland. Tutors of sightseeing circles; regional, school and church authorities; authorities of sightseeing initiatives launched by adults and the youth, university professors and representatives of urban elites were all participants of the movement. In addition to lectures and speeches, latest issues of the school sightseeing movement were discussed and experiences were shared. As a result, the students and the tutors got to know each other, established contacts and discussed the directions to be followed by school sightseeing clubs. The conventions were accompanied by trips and various forms of presenting the clubs’ achievements including exhibitions, school theatres, singing, dancing, evening performances and others.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 41; 97-112
    1233-2224
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkolne kasy oszczędności w okresie międzywojennym (1918–1939) w kontekście działań władz oświatowych
    School savings banks in the interwar period (1918–1939) in the context of the activities of educational authorities
    Autorzy:
    Magiera, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/957574.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    history of education in Poland in the interwar period
    school organisations
    school savings banks
    economic education
    Opis:
    The first school savings bank came into existence in Ghent, Belgium. It was founded by Francis Laurent in 1866. In Poland, the concept of saiving began to spread in the period of the National Education Commission, which recommended that children “practice thriftiness”. Since the beginning of the 19th century, local attempts to establish school savings banks were undertaken in the Polish lands that had been divided in the partitions. The propagation of thrift developed on a broader scale only after regaining independence, especially after the economic reforms of 1924. The Ministry of Education recommended that teachers introduce various forms of thrift: organising school savings banks, talks and lectures about saving, celebration of Savings Day and promoting the idea in society as a whole. The interest in the propagation of thrift in education was expressed by the central and local education authorities by issuing various types of legal acts on this subject. The intensive development of school savings banks started in 1925. Until 1935, these organisations operated on cooperative principles. After 1935 they were held under the auspices of the Postal Savings Bank, which was dissolved in 1947. The state-owned Common Savings Bank was created in its place, whose supervision of school savings banks continues to this day and is a statutory duty of the bank. Thus, the interwar experience in the field of organising school savings banks was continued after the Second World War and is still being implemented in the contemporary educational reality.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Wychowania; 2014, 32; 35-46
    1233-2224
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jewish childrens periodicals in Poland between the two world wars - in three languages
    Żydowskie czasopisma dla dzieci w Polsce międzywojennej - w trzech językach
    Autorzy:
    Bar-El, Adina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421565.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    History of the press in Poland 1918–1939
    Jewish press in Poland in Polish
    Yiddish and Hebrew in the interwar period
    Jewish children’s magazines and Jewish magazines for teens in Poland in the interwar period
    Opis:
    Jewish periodicals for children and youth were published in Poland between the two world wars by a variety of bodies: political parties, youth movements, social welfare institutions, educational networks and individual schools. These periodicals were written in three languages: Polish, Yiddish and Hebrew. The Jewish community in Poland during that period was highly heterogeneous in many ways — politically, socially and in the degree of religious observance. Each periodical refl ects the orientation and values of the body publishing it. This article reviews the Jewish periodicals for young people in each of the three languages, and notes these various orientations and values. The article is the fruit of many years of research in which these periodicals were located in Israel, in Poland and in the United States.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2013, 16, 1(31); 5-48
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przysposobienie spółdzielcze wiejskiej młodzieży pozaszkolnej w Polsce w okresie międzywojennym (1918–1939)
    The Preparation for the Cooperativisation of the Polish Rural Youth Not Included in School Teaching during the Interwar Period (1918–1939)
    Autorzy:
    MAGIERA, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/435730.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
    Tematy:
    polski ruch spółdzielczy, przysposobienie spółdzielcze w Polsce
    w okresie międzywojennym
    wiejska młodzież pozaszkolna w Polsce w okresie międzywojennym
    edukacja rolnicza w Polsce międzywojennej
    Polish cooperative movement
    the preparation for cooperation in Poland in interwar period (1918-1939)
    the Polish rural youth not included in the teaching in interwar
    period
    the agriculture education in interwar Poland.
    Opis:
    Dorobek polskiego ruchu spółdzielczego lat międzywojennych można rozpatrywać w zakresie ideowym, organizacyjnym, gospodarczym, społecznym i oświatowo-wychowawczym. Ruch spółdzielczy, będąc ruchem społecznym, prowadził systematyczną działalność oświatowo-wychowawczą i propagandową zarówno w społeczności dorosłych, jak i wśród dzieci i młodzieży szkolnej oraz pozaszkolnej. Piętnując egoizm i pogoń za zyskiem, spółdzielczość uczyła społecznych form pracy, wzajemnej pomocy, współdziałania, solidarności i stwarzała warunki życia dla najuboższych warstw. Spółdzielczość wspierała rodzinę oraz edukację dzieci, młodzieży i dorosłych. Propagowała rozwój spółdzielczości uczniowskiej oraz kształcenie i wychowanie spółdzielcze poprzez uwzględnienie spółdzielczości w programach nauczania wszystkich typów szkół. Z inicjatywy polskiego ruchu spółdzielczego powstało szkolnictwo spółdzielcze. W środowisku wiejskim spółdzielczość podnosiła poziom wiedzy i umiejętności rolników oraz sprzyjała ich aktywizacji. Prowadziła systematyczną działalność wychowawczą i propagandową, mającą na celu szerzenie idei spółdzielczych oraz teoretycznej i praktycznej wiedzy, potrzebnej do zakładania i funkcjonowania instytucji spółdzielczych. Polski ruch spółdzielczy próbował objąć systematycznym przysposobieniem spółdzielczym młodzież pozaszkolną. Jego celem było uświadomienie i wychowanie młodzieży pozaszkolnej w duchu idei spółdzielczej, nawiązanie kontaktu i współpracy ze spółdzielniami oraz kształtowania charakterów młodzieży wiejskiej. W wychowaniu spółdzielczym młodzieży pozaszkolnej ważne zadanie pełniły organizacje młodzieżowe, które poprzez propagowanie pomocy społecznej, samokształcenia i przysposobienia spółdzielczego przygotowywały młode pokolenie do udziału w spółdzielczości dorosłych. Ponadto, wśród młodzieży wiejskiej przysposobienie spółdzielcze odbywało się w ramach przysposobienia rolniczego. Stanowiło ono powszechną pozaszkolną drogę popularyzowania wśród młodzieży wiejskiej właściwych umiejętności pracy w gospodarstwie rolnym oraz takiego wychowania, które pobudzało młode pokolenie do aktywności gospodarczej i obywatelskiej, zmierzającej do poprawy jakości życia na wsi i jej przebudowy społeczno-gospodarczej.
    The output of the XXth century Polish cooperative movement can be considered in ideological, organisational, economic, social and educational terms. The cooperative movement had a significant effect on the educational and propagating activities for both adults and school children. The cooperative movement criticized egoism and the pursuit of profit, taught cooperative forms of work, mutual help, and solidarity as well as providing the basic necessities for the poor. It supported the family and the education of children, young people and adults. It propagated the development of student organizations, the cooperative education and upbringing through taking cooperation into consideration in curricula. Cooperative education was created at the Polish cooperative movement’s initiative. It raised the level of the farmer’s knowledge and skills. It was also conducive to their activation. It's educational and upbringing activities disseminated the idea of the cooperative. They also spread the theoretical and practical knowledge which was necessary to found and run cooperative institutions. The preparation for cooperativisaton was organised among young people and adults in both urban and rural areas. It was aimed at raising awareness and educating the youth not included in the school teaching in accordance with the idea of cooperation, establishing contact and cooperation with cooperatives as well as shaping the characters of the rural youth. Youth organisations played an important role in the teaching of cooperation for young people not included in the school teaching. They propagated social assistance, self-education, preparation for cooperation and prepared the young generation for participating in the cooperative movement of adults. Moreover, the preparation for cooperation among the rural youth was included in the agricultural education which was a common method of spreading amongst young people the necessary skills for agriculture. It also popularised that education which stimulated the younger generation to take part in economic and civil activities aimed towards the improvement of the quality of life and the socio-economic reconstruction of rural areas.
    Źródło:
    Wychowanie w Rodzinie; 2014, X, (2/2014); 95-116
    2082-9019
    Pojawia się w:
    Wychowanie w Rodzinie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska Marynarka Wojenna w działaniach dyplomatycznych na rzecz budowania bezpieczeństwa morskiego państwa w okresie międzywojennym
    The Polish Navy in diplomatic activities aimed at building the maritime security of the state in the interwar period
    Autorzy:
    Będźmirowski, Jerzy
    Nawrot, Dariusz
    Ziętarski, Mateusz
    Kufel, Jakub
    Gac, Miłosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32304204.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Fundacja PSC
    Tematy:
    Polish Navy
    maritime security of a state
    polish foreign policy between the years of 1919 and 1939
    political cum military situation of Poland in the interwar period
    Opis:
    The purpose of the article is to present the diplomatic activity of representatives of the Polish Navy, aimed at creating solid political and military foundations for the foundation, which was the maritime security of the state. Poland found itself in a new reality, becoming a coastal state. It had a maritime border and the company of states that were not satisfied with such a state, namely: the Weimar Republic and Bolshevik Russia. In addition to these countries, new countries have emerged in the Baltic Sea basin, such as Poland, Lithuania, Latvia, Estonia, and Finland. One cannot ignore the eternal Baltic States, i.e., Denmark and Sweden. Poland decided that its foreign policy in the Baltic Sea basin should be based on good neighborly relations with countries that, like it, have regained their independence, as well as with Denmark and Sweden. Today, from the perspective of several decades, it can be said that this task was difficult to implement. This was influenced by many factors, which will be presented in the article. Unfortunately, one of them, independent of the Polish side, were the provisions of the Treaty of Versailles, which were not able to prevent the revival of German power and the revolutionary Soviet Union. The Versailles order achieved neither legitimacy nor a balance of power. A key role in the foreign policy of coastal states is played by the navy, which is its most important component. The Navy is the only branch of the armed forces of a country that, through the sovereignty of the decks and their immunity, has a much greater diplomatic „potential” than the land forces or the air force. Therefore, representatives of the navy are participants in universally understood diplomacy and function as naval attachés. It is they who are responsible for maintaining „maritime” relations between the states with which international relations are maintained. It is they who prepare the visits of warships in a given country and take care of their proper setting. It was, it is, and it will be. Poland began to fit into this mechanism practically from the establishment of the Polish Navy and continues to this day. The presented article focuses on the diplomatic missions of PMI officers in the interwar period.
    Źródło:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne; 2023, 3(15); 157-178
    2719-9851
    Pojawia się w:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wzlot i upadek wojewody pomorskiego Wiktora Lamota (1928–1931). Z dziejów pomajowej elity władzy
    The rise and fall of the Pomeranian governor Wiktor Lamot (1928–1931). From the history of the power elites after the May coup d’etat
    Autorzy:
    Olstowski, Przemysław
    Łaszkiewicz, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1193922.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Interwar period in Poland
    Offices
    the Nonpartisan Bloc for Cooperation
    with the Government
    the May Coup d’Etat 1926
    Opis:
    The case of Wiktor Lamot, as opposed to the careers of other governors in Poland after the May coup d’etat, is worth a closer analysis. Prior to taking over the position of the head of the provincial office in Torun in August 1928 – after the sudden death of the first Pomeranian governor Kazimierz Mlodzianowski – Lamot had held the position of starost in Pińczów. Such a rapid promotion was still quite rare in the state administration of the Second Polish Republic. As the Pomeranian governor, he had to face the sharper policy towards the political opposition run by the authorities after the May coup d’etat. This greatly affected his work in Pomerania during the years 1928–1931. Apart from administering the province in an effective manner, the authorities in Warsaw demanded that he take decisive steps to develop the influence of new political circles and to reduce the influence of the opposition. He was the first Pomeranian governor after May 1926 to take such measures on a large scale. His term of office was characterised by changes of personnel in the state administration, the administration of justice, the extension – per fas et nef as – the structures of the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government along with the restrictive measures against the opposition press. All the above mentioned factors have shaped the historical memory of Wiktor Lamot and the way his term of office was evaluated in historiography, particularly in the period of the Polish People’s Republic. However, it is beyond doubt that the negative press campaign against him contributed to his being dismissed from his position as governor in November 1931.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2016, 81, 1; 97-130
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modernization on credit: The Szopki sketch comedy show in interwar Lublin
    Modernizacja na kredyt. Wokół Szopek lubelskiego Reflektora
    Autorzy:
    Wójtowicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087629.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Sketch comedy in Poland in the interwar period
    satire
    popular culture
    poetic avant-garde
    Lublin
    Jan Arnsztajn (1897–1934)
    Reflektor
    awangarda lubelska
    szopka satyryczna
    kultura popularna
    Opis:
    The sketch comedy Szopki, a show staged irregularly (1927–1931) by a trio of poets who clustered round the avant-garde magazine Reflektor was a fascinating artistic project combining literary aspiration and popular culture. This article tries to position Szopki in the context of the burgeoning entertainment industry and the specific social, political and economic conditions of Lublin, a provincial centre that joined an ambitious modernization project. However, to continue the Great Lublin Project the town needed to borrow more money it could not possibly pay back. No wonder the official narrative of modernization came under an unending barrage of ridicule and derision while local satire revelled in words like crisis, credit, bankruptcy, seizure and sale.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2021, 4; 553-570
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ ustawodawstwa Trzeciej Rzeszy na polskie projekty ustaw eugenicznych (1933-1939)
    Influence of the Third Reich’s Law on the Projects of Eugenic Legal Acts in Poland (1933-1939)
    Autorzy:
    Jędrysiak, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954675.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    eugenics
    Third Reich
    racism
    Germany
    Polska
    law
    Second Polish Republic
    Poland during the interwar period
    eugenika
    III Rzesza
    rasizm
    Niemcy
    Polska
    prawo
    II Rzeczpospolita
    Polska w okresie międzywojennym
    Opis:
    W polskim dyskursie naukowym temat rozwoju ruchu eugenicznego został już wielokrotnie poruszony. Wiele miejsca poświęcono zarówno ustawodawstwu przyjętemu w III Rzeszy jak i historii polskiego ruchu eugenicznego. Mniej miejsca we współczesnej nauce poświęcono jednak tematowi projektów polskich ustaw eugenicznych oraz ich analizy pod kątem prawnym, chociaż temat ten był komentowany przez prawników w okresie międzywojennym. Do tej pory nikt nie przebadał tego, w jakim stopniu koncepcje eugeniczne urzeczywistniane w nazistowskich Niemczech inspirowały polskie projekty analogicznych rozwiązań w zakresie prawa. Według części autorów inspiracje te są silne i łatwo dostrzegalne nawet po krótkiej analizie. Warto więc poddać tezę o silnym wpływie niemieckiego ustawodawstwa na polskie projekty krytycznej analizie. Celem pracy jest porównanie niemieckiego ustawodawstwa eugenicznego z polskimi koncepcjami w tym zakresie, w szczególności projektami autorstwa Leona Wernica. Dzięki wykorzystaniu metody prawno porównawczej w ujęciu historycznym wskazane zostały punkty zbieżne oraz rozbieżności w zakresie polskich projektów ustaw eugenicznych oraz ustaw nazistowskich: ustawy o zapobieganiu obciążeniom dziedzicznym i chorobowym potomstwa ustaw norymberskich, ustawy o ochronie zdrowa ludu niemieckiego. Polskie projekty to  opublikowany w 1934 r. projekt Ustawy z zakresu eugeniki zapobiegawczej, wydane w 1935 roku projekty czterech ustaw eugenicznych, a także ustawy: ,,O hamowaniu rozrodu osobników dysgenicznych” Wernica, ,,O hamowaniu rozrodu niepożądanego” Witolda Łuniewskiego oraz ,,Ustawy eugeniczna” Bohdana Ostromeckiego. Omówiona została także  tzw. ,,Ustawa eugeniczna” z 1938 roku. W pracy wskazano, iż jakkolwiek Wernic wprost wskazywał niekiedy na swoje inspiracje ustawodawstwem niemieckim i włoskim, tak koncepcje jego i innych polskich eugeników są oryginalne. Podobieństwa z ustawodawstwem niemieckim widać na przykładzie procedury sterylizacji czy też pewnej zgodności katalogu chorób, które kwalifikowały do sterylizacji. Propozycje polskie nie były jednak identyczne z nazistowskimi. Nie było w nich też treści rasistowskich oraz antyżydowskich. Co więcej, w Polsce mocniej niż w Niemczech akcentowano rolę tzw. eugeniki pozytywnej.
    The matter of development of the eugenic movement has already been described in Polish science. A lot has been written regarding both the law of the Third Reich, as well as the history of the Polish eugenic movement. However, the Polish project of eugenic laws have never been thoroughly analyzed from the legal point of view, despite this topic being an object to commentaries in the Interwar period. Up to this point no one attempted to analyze how strongly did the Nazi eugenic concepts influenced the Polish projects of eugenic laws. According to some authors such inspirations are easily noticeable. Thus the thesis that the German law strongly influenced the Polish projects shall be subjected to a critical analysis. The goal of the paper is to compare the German eugenic law with Polish concepts on that matter, especially projects made by Leon Wernic. Due to the use of the comparative legal analysis in the historical perspective, it was possible to indicate the similarities and dissimilarities between the Polish projects and the Nazi laws: Law for the Prevention of Hereditary and diseases of offspring; the Nuremberg Laws; the Law for the Protection of the Health of the German People. The Polish drafts include the Preventive Eugenics Act published in 1934, the drafts of four eugenics laws published in 1935; project of the law: ,,On the inhibition of reproduction of dysgenic individuals" created by Wernic; draft of the law ,,On the inhibition of undesirable reproduction" made by Witold Łuniewski and ,,Eugenics Laws" prepared by Bohdan Ostromecki. The so-called "Eugenics Act" of 1938 has also been analyzed. The paper indicates that although Wernic explicitly pointed out his inspiration by German and Italian legislation, his concepts as well as concepts of other Polish eugenicists are original. Similarities with German legislation can be seen for example in the procedure of sterilization or a certain concordance of the catalog of diseases which qualified for sterilization. The Polish proposals, however, were not identical with the Nazi proposals. Neither were they racist or anti-Jewish in content. Moreover, the role of so-called positive eugenics was more strongly emphasized in Poland than in Germany.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2021, 20, 1; 53-80
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Level of living of Polish citizens in the interwar period, and its diversification
    Autorzy:
    Leszczyńska, Cecylia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/603028.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    level of living
    standard of living
    interwar Poland
    income of the population
    consumption
    housing conditions
    Opis:
    The paper focuses on the analysis of the variety of standards of living within the society of interwar Poland. These were determined primarily by individual streams of income and the scope and availability of public services. The standard of living is represented through the analysis of the range of income and remuneration within basic social and professional groups, housing conditions, and the level of schooling. It needs to be added that the image of the standard of living of various social groups is incomplete, with biggest gaps appearing in the study of small trade (merchant activity, craft, cottage industry) and some groups within the peasant population.
    Źródło:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2016, 76
    0080-3634
    Pojawia się w:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odzyskanie dostępu do Bałtyku w 1920 roku i problem bezpieczeństwa morskiego Polski
    Recovery of access to the Baltic Sea in 1920 and Poland’s national maritime security
    Autorzy:
    Będźmirowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540023.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Polska Marynarka Wojenna
    bezpieczeństwo morskie państwa
    sytuacja polityczno-militarna w okresie międzywojennym
    Polish Navy
    maritime security of a state
    political and military situation of Poland in the interwar period
    Opis:
    W prezentowanym artykule, przedstawiono problematykę dotyczącą budowania bezpieczeństwa morskiego naszego państwa. Odzyskanie dostępu do morza, chociaż bardzo okrojonego, było bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach Polski. Naród był dumny i nie szczędził sił, ani środków aby jak najszybciej zagospodarować wybrzeże. Gospodarka morska i handel morski miały w przyszłości umiejscowić Polskę wśród państw nadmorskich, z dynamicznym rozwojem gospodarki. Zdawano sobie sprawę, że otrzymany dostęp do morza, wymagał zapewnienia bezpieczeństwa żegludze na wodach terytorialnych oraz tzw. torach podejściowych do portu Gdynia. Trzeba było uruchomić punkty obserwacyjne, służbę hydrograficzną, a co najważniejsze stworzyć flotę wojenną. Zadań ogrom, środków finansowych brak, a sąsiedzi głośno mówią o wyeliminowaniu w przyszłości Polski z areny międzynarodowej. Poszukiwania sojuszników w obrębie Morza Bałtyckiego nie powiodło się, a Wielka Brytania i Francja, dbały tylko o swoje partykularne interesy. Niestety zagrożeniem dla budowania bezpieczeństwa morskiego państwa, również okazali się decydenci zarówno w ówczesnym rządzie, jak i Ministerstwie Spraw Wojskowych. Chociaż mocno „sypano piaskiem po oczach” ówczesnemu Kierownictwu Marynarki Wojennej, to ono konsekwentnie starało się realizować zadania związane z bezpieczeństwem morskim państwa. Były to ciężkie lata. Wojna w 1939 r., obnażyła efekty złej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa realizowanej przez ówczesnych polityków. Artykuł ten powstał w oparciu o materiały archiwalne (Centralne Archiwum Wojskowe, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Marynarki Wojennej ) oraz bogatą literaturę.
    The following paper discusses the matter of building the maritime security of our country. Regaining the access to the sea, although limited greatly in scope, was a very important event in the history of Poland. The nation was proud and spared neither strength nor resources to develop the coastline as soon as possible. The maritime economy and maritime trade were meant to place Poland among the coastal states with a dynamic economy. Obviously, the regained access to the sea required that the safety of navigation in the territorial waters and the so-called “approach fairways” to the port of Gdynia be ensured. It was necessary to set up observation posts, hydrographic service and, most importantly, to create a war fleet. The tasks were immense, there were no financial means, and the neighbors were vocal in their talk of ejecting Poland from the international arena in the future. The quest for allies within the Baltic Sea proved unsuccessful, and Great Britain and France would only take care of their particular interests. Unfortunately, the decision-makers both in the then government and in the Ministry of Military Affairs also proved to be a threat to fostering the state's maritime security. Although time and again a spanner was thrown in the works of the then Naval Directorate, it consistently tried to carry out tasks related to the maritime security of the state. Those were some hard years. The war in 1939 exposed the effects of bad foreign and security policy pursued by the politicians of the time. The paper was based on archival materials (Central Military Archive, Archive of New Files, Naval Archive) and rich literature.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2020, 32; 9-34
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Byle polski sejm zaciszny, byle polski sejm spokojny”. Budowa i wygaszanie państwa prawa w II Rzeczypospolitej
    “May the Polish Sejm be Tranquil, may the Polish Sejm be Quiet”. Building and Phasing out the Legal State in the Second Polish Republic
    Autorzy:
    Stus, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1927195.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    II Rzeczpospolita
    Polska międzywojenna
    kreowanie ustroju państwa
    państwo prawa
    międzywojenny konstytucjonalizm
    Second Polish Republic
    Interwar Poland
    creating the state system
    legal state
    interwar constitutionalism
    Opis:
    Okres międzywojenny odegrał kluczową rolę w procesie urzeczywistniania idei państwa prawa w Polsce. Zaistniała wtedy, po raz pierwszy od czasu utraty suwerenności pod koniec XVIII w., nieskrępowana możliwość skonstruowania od podstaw formy rządów opartej na solidnych standardach demokracji i praworządności. Znalazła ona swój prawny wyraz w rozwiązaniach uchwalonej w 1921 r. konstytucji marcowej. Praktyczna realizacja postulatów państwa prawa w II Rzeczypospolitej odbiegała jednak od ideału. Zdecydowały o tym różne względy i wyzwania polityczne, społeczne, ekonomiczne i międzynarodowe. Nie zawsze fortunnie zredagowana konstytucja marcowa stała się przedmiotem zmasowanej krytykowana, a jej niewygodne rozwiązania ignorowano. Stopniowe odchodzenie od praworządności, naznaczone rosnącym autorytaryzmem obozu sanacyjnego po 1926 r., realizowało się na trzech płaszczyznach: tworzenia prawa, w tym kolejnych regulacji konstytucyjnych, jego interpretacji i stosowania. Następstwem tych procesów była stopniowa transformacja parlamentarno-gabinetowego „systemu marcowego” w autorytaryzm i towarzyszące jej „wygaszanie” państwa prawa. W artykule podjęto próbę analizy doświadczeń międzywojennych z punktu widzenia przebiegu tej degradacji praworządności oraz przyczyn jej nietrwałości w II Rzeczypospolitej.
    The inter-war period played the key role in the process of realizing the idea of the legal state in Poland. It brought the uninhibited opportunity to establish a new the form of government based on solid democratic standards and the rule of law for the first time since the country had lost its independence in the late 18th century. It was expressed in the legal instruments of the March Constitution of 1921. Practical enforcement of the legal state concept in the Second Polish Republic was far from ideal though. It resulted from various political, social, economic and international challenges. The March Constitution, not always clearly worded, was subject to widespread criticism and its cumbersome regulations were ignored. Moving gradually away from the rule of law, marked by the Sanacja elites becoming more authoritarian after 1926, was expressed on three levels: creating law, including subsequent constitutional regulations, it’s interpretations and enforcement. Gradual transformation of the parliamentary-cabinet system of the March Constitution into authoritarian state was the result of these processes. The article attempts to analyze the inter-war experience from the point of view of growing degradation of the rule of law and the reasons for its instability in the Second Polish Republic.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 3 (61); 79-92
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Duchowieństwo katolickie wobec zmian społecznych w okresie międzywojennym. Zarys problematyki badawczej
    The Catholic clergy in the face of social changes in the interwar period: An outline of research issues
    Autorzy:
    Bujak, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/784076.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Kościół katolicki
    duchowieństwo
    okres międzywojenny
    II Rzeczpospolita
    zmiany społeczne
    the Catholic Church
    the clergy
    the interwar period
    the Second Republic of Poland
    social changes
    Opis:
    The article presents the views of the Catholic clergy of the interwar period on selected aspects of the changes taking place in contemporary Polish society regarding religiosity, morality, the family, and the upbringing of younger generations. This analysis, which is preliminary and survey-oriented, discusses only some aspects of these issues in the context of the interwar Catholic renewal movements. The article is based on clergymen’s statements – primarily from the two former annexed territories: Prussian and Russian – included in the pages of two monthly magazines (influential and opinion-forming in the clerical milieu): Wiadomości dla Duchowieństwa published in Poznań, and Wiadomości Archidiecezjalnych Warszawskich published in Warsaw.  
    W artykule zostały zaprezentowane charakterystyczne dla duchowieństwa katolickiego okresu międzywojennego poglądy na wybrane aspekty zmian zachodzących w społeczeństwie polskim w tamtym czasie dotyczących religijności, obyczajowości, rodziny i wychowania młodego pokolenia. Analiza ma charakter wstępny i sondażowy. Omówione w niej zostały jedynie niektóre aspekty dotyczące tej problematyki, ukazane w kontekście międzywojennych prądów odnowy katolicyzmu. Podstawę źródłową stanowią wypowiedzi duchownych, głównie z dwóch dawnych zaborów pruskiego i rosyjskiego, zawarte na łamach dwóch wpływowych i opiniotwórczych w tych środowiskach miesięczników: poznańskich „Wiadomości dla Duchowieństwa” i wychodzących w Warszawie „Wiadomości Archidiecezjalnych Warszawskich”.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 73-92
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pozycja finansowo-prawna Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Polsce międzywojennej
    Autorzy:
    Żurek, Konrad Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158252.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Finance
    the Catholic Church
    Interwar Poland
    land reform
    Concordat
    Finanse
    Kościół katolicki
    Polska międzywojenna
    reforma rolna
    Konkordat
    Opis:
    Celem głównym niniejszego artykułu jest zaprezentowanie pozycji finansowej i prawnej Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego w Polsce po odzyskaniu niepodległości oraz opisanie drogi zmian prawnych, jakie dokonały się w wyniku zawarcia Konkordatu i przeprowadzenia reformy rolnej. Za sprawą umowy konkordatowej podpisanej w dniu 10 lutego 1925 r. zaobserwować można wzrost znaczenia Kościoła katolickiego w Polsce, co poświadczają liczne publikacje. W opracowaniu posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, zaś przedstawione w niniejszym artykule rezultaty mogą stanowić istotną wskazówkę dla osób interesujących się zagadnieniem relacji na linii państwo–Kościół, zarówno na płaszczyźnie prawnej, jak i historycznej.
    The paper aims at presenting the legal and financial position of the Latin Rite Catholic Church in Poland after the restoration of independence. Moreover, the study describes the path of legal changes that occurred as a result of the Concordat and land  reform. As evidenced by numerous publications, due to the concordat agreement signed on February 10th, 1925, an increase in the significance of the Catholic Church in Poland has been observed. The legal-dogmatic method has been applied  in the study. The results presented in the article might provide guidance for those interested in the issue of relations between the State and the Church, both on a legal and historical level.
    Źródło:
    Przegląd Prawno-Ekonomiczny; 2022, 4; 157-173
    1898-2166
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawno-Ekonomiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Style życia bezrobotnych w Drugiej Rzeczypospolitej: charakterystyka na podstawie pamiętników nadesłanych na konkurs „Życiorysy bezrobotnych” w 1938 roku
    The Lifestyle of the Unemployed in the Interwar Poland: a Description on the Basis of Memoirs Sent to the “Lives of the Unemployed” Competition in 1938
    Autorzy:
    Rura, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/781674.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    memoir competitions in Polish sociology
    “Lives of the Unemployed” competition of 1938
    Andrzej Siciński’s concept of lifestyles
    the unemployed in interwar Poland
    konkursy na pamiętniki w polskiej socjologii
    „Życiorysy bezrobotnych” z 1938 roku
    Andrzeja Sicińskiego koncepcja stylów życia
    bezrobotni w międzywojennej Polsce
    Opis:
    On the basis of memoirs sent to the “Lives of the Unemployed” competition in 1938 the author describes the lifestyles of the unemployed inhabitants of interwar Poland. He uses qualitative textual analysis and Andrzej Siciński’s concept of homo eligens. The article is divided into three parts. In the first, the author sets forth the theoretical background and departure point of his analysis. In the second he describes specific components of the lifestyles of the unemployed on the basis of their memoirs. In the third part, he draws conclusions and proposes a classification for the lifestyles of the unemployed in Poland in 1938.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2019, 63, 1; 69-82
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy Galicja i Małopolska w okresie ustalania granicy wschodniej Drugiej Rzeczypospolitej (na przykładzie „Gazety Lwowskiej” z lat 1918-1923)
    The names Galicja and Małopolska in the period of establishing eastern borders of the Second Republic of Poland (on the example of “Gazeta Lwowska” from 1918 to 1923)
    Autorzy:
    Sagan-Bielawa, Mirosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167448.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    funkcje nazw własnych
    choronimia
    okres międzywojenny
    Galicja
    Małopolska
    functions of proper names
    choronymy
    the interwar period
    Galicia
    Lesser Poland
    Opis:
    Artykuł porusza kwestię wykorzystania nazewnictwa w kreowaniu i opisywaniu rzeczywistości społecznej. Szczegółowym celem pracy jest omówienie funkcji nazw Galicja i Małopolska w okresie międzywojennym na przykładzie tekstów prasowych ukazujących się w „Gazecie Lwowskiej” w czasie, kiedy kształtowały się granice Drugiej Rzeczypospolitej i toczył spór o przynależność państwową wschodniej części Galicji. Podstawą badań jest materiał z numerów wydawanych pomiędzy listopadem 1918 r. a czerwcem 1923 r. Analiza materiału ma charakter ilościowy i jakościowy. Analiza ilościowa dotyczy zmieniającej się frekwencji każdej z obu nazw w „Gazecie Lwowskiej”, uwzględnia przy tym nazwy z członem określającym wschodni/zachodni oraz wyrazy pochodne, tj. przymiotniki małopolski/galicyjski oraz nazwy osobowe Galicjanin/Małopolanin. Analiza jakościowa ma na celu przedstawić kontekst użycia tego nazewnictwa, zakres obydwu nazw uwidoczniony w tekstach prasowych, a także strategię dyskursywną przyjmowaną przez autorów artykułów, w których nierzadko pojawiają się jednocześnie oba choronimy. Analiza pozwala pokazać funkcję ideologiczną, jaką pełniła nazwa Małopolska w okresie walki o granice państwa polskiego, oraz opisać zmieniające się w tamtym czasie znaczenie nazwy Galicja. Wnioski z pracy potwierdzają też ustalenia innych badaczy (Batowski, 1993; Hibel, 2014), iż w języku polskim Galicja Wschodnia istniała przede wszystkim jako element dyskursu międzynarodowego, natomiast w polityce wewnętrznej Polski zastąpiła ją nazwa Małopolska Wschodnia (lub Wschodnia Małopolska).  
    The study addresses the use of naming in creating and describing a given social reality. The specific purpose of this work is to discuss the function of the names Galicja and Małopolska in the interwar period on the example of press texts from “Gazeta Lwowska”. The object of study were publications issued between 1918 and 1923, when the borders of the Second Polish Republic were being formed and the Polish-Ukrainian dispute over the nationality of the eastern part of Galicia was taking place. The analysis of the material is both quantitative and qualitative. The quantitative analysis deals with the changing frequency of each of the two names in “Gazeta Lwowska”, taking into account names with a wschodnia/zachodnia (Eng. eastern/western) component and derivative words, i.e., the adjectives małopolski/galicyjski and the personal names Galicjanin/Małopolanin. The qualitative analysis shows the nomenclature in context, the range of both names, as well as the discursive strategy adopted by the authors of individual articles in which both choronyms frequently appear. The combination of these two methods makes it possible to show the ideological function played by the name Małopolska during the struggle for the borders of the Polish state, and to describe the changing meaning of the name Galicja at that time. The findings of the paper also support the findings of other researchers (Batowski, 1993; Hibel, 2014), namely that Eastern Galicia existed primarily in Polish as an element of international discourse, while in Polish domestic politics it was replaced by the name Wschodnia Małopolska.
    Źródło:
    Onomastica; 2022, 66; 109-124
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oskarżona II Rzeczpospolita. Komunistyczne represje wobec wojewodów okresu międzywojennego
    Accused Second Republic. Communist Repressions Against Voivodes of the Interwar Period
    Autorzy:
    Cichoracki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154467.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    II Rzeczpospolita
    międzywojenna administracja państwowa
    represje komunistyczne
    Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
    Second Republic of Poland
    interwar state administration
    communist repressions
    Ministry of Public Security
    voivodes of the interwar period
    Opis:
    Tekst poświęcony jest represjom komunistycznym, jakie spotkały pięciu urzędników administracji państwowej okresu II Rzeczypospolitej, pełniących przed 1939 r. funkcję wojewodów. Byli to: Stanisław Jarecki – wicewojewoda i p.o. wojewody kieleckiego i wojewoda stanisławowski, Henryk Józewski – wojewoda wołyński i łódzki, Wacław Kostek- Biernacki – wojewoda nowogródzki i poleski, Kazimierz Świtalski – wojewoda krakowski oraz Stanisław Twardo – wojewoda warszawski. Artykuł pokazuje, jak komunistyczny aparat represji postrzegał ich działalność w okresie międzywojennym. Zasygnalizowano mechanizmy prowadzenia śledztw i konstruowania aktów oskarżenia, omówiono także przebieg procesów, zachowanie byłych urzędników w warunkach pozbawienia wolności oraz stosunek władz komunistycznych do prób ich uwolnienia. Opracowanie oparto przede wszystkim na dokumentacji archiwalnej wytworzonej przez komunistyczne Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego i struktury aparatu sprawiedliwości.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 564-578
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawozdawczość źródłem do badań polityki bibliotecznej w Bibliotece KUL w latach 1918-1939
    Reporting as a source of research on the library policy in the KUL University Library in the years 1918-1939
    Autorzy:
    Nastalska-Wiśnicka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783805.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Biblioteka Uniwersytecka KUL
    1918-1939
    sprawozdawczość biblioteczna
    statystyka biblioteczna
    polityka biblioteczna
    the KUL University Library
    the Second Republic of Poland
    the interwar period
    library reporting
    library statistics
    library policy
    Opis:
    The reports prepared in 1925–1939 for the Ministry of Religious Affairs and Public Education and the Central Statistical Office – copies of which survived in the KUL University Archive – are one of the sources for reconstructing the library policy of the KUL University Library at its beginning. These reports contain the first numerical data which were later reproduced and published in the statistical yearbooks of the Republic of Poland. They also provide information on the library’s collection, acquisitions, personnel, and regulations on making the collection available to the public. The reports under study show that the books were primarily given to the library as gifts; the university did not have enough financial resources to purchase a large number of books, and its library became a legal depository only for a short time. Readers and researchers could access books and magazines in the reading room or borrow them; and due to the difficult housing conditions and the short opening hours of the library, it was mainly magazines that were read on-site.
    Jednym ze źródeł, pozwalającym odtworzyć politykę biblioteczną Biblioteki Uniwersyteckiej KUL w jej początkach, są sprawozdania przygotowywane w latach 1925-1939 dla Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz Głównego Urzędu Statystycznego, których odpisy zachowały się w Archiwum Uniwersyteckim KUL. Zawierają pierwsze zestawienia liczbowe powielane później na forum ogólnopolskim, np. w rocznikach statystycznych. Podają też informacje o zbiorach i nabytkach Biblioteki, składzie osobowym oraz udostępnianiu zbiorów. Wynika z nich, że głównym źródłem pozyskania książek były dary, ponieważ środki finansowe uczelni nie pozwalały na zakup większych partii, a egzemplarz obowiązkowy był przyznany Uniwersytetowi jedynie na krótko. Książki i czasopisma udostępniano zarówno na miejscu, jak i wypożyczano na zewnątrz, przy czym te ostatnia forma znacznie przewyższała wykorzystanie w czytelni. Było to związane przede wszystkim z trudnymi warunkami lokalowymi i krótkim czasem otwarcia Biblioteki.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 237-254
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zacofanie społeczno-gospodarcze na obszarach wiejskich Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Kirwiel, Eleonora
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687199.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    North-Eastern Borderlands of the Republic of Poland, interwar period, economic backwardness, rural areas
    Kresy Północno-Wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej, okres międzywojenny, zacofanie gospodarcze, obszary wiejskie
    северо-восточные окраины РП, межвоенный период, экономическая отста- лость, сельская местность
    Opis:
    The North-Eastern Borderlands of the Republic of Poland in the interwar period were the most economically and socially backward area, often called ‘Poland B’. It was primarily a rural region that significantly shaped the social and economic landscape of the area. The purpose of the article was to define and evaluate individual elements of the socio-economic backwardness of the rural areas in the North-Eastern Borderlands of the Second Republic of Poland. With the exception that the concept of socio-economic backwardness will be considered as an antonym of the concept of socio-economic development. Unlike the latter, which has a positive dimension and is included in the context of progress, the concept of backwardness is a determinant of reference to the category of backwardness, outdatedness, non-modernity and anachronism. In the case of the concept of backwardness, by analogy with the concept of development, the social aspect is a complementary feature of the economic approach, and vice versa, economic backwardness does not occur in isolation from the backwardness of the social structure. These two groups of factors will be the main sources of the research analysis, where the social approach will be analyzed in the group of specific terrain properties that significantly affected the image of the civilization backwardness in this area, while the conditions and economic processes will be covered separately. Such a presentation of the topic will give the opportunity for a broader perspective and a more in-depth analysis.
    Kresy Północno-Wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej okresu międzywojennego były terenem najbardziej zacofanym gospodarczo i społecznie, często nazywanym Polską. Był to teren przede wszystkim obszarów wiejskich w istotny sposób kształtujących krajobraz społeczny i gospodarczy terenu. Celem artykułu było zdefiniowanie oraz ocena poszczególnych elementów zacofania społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich Kresów Północno-Wschodnich II RP. Z tym, że pojęcie zapóźnienia społeczno-gospodarczego będzie rozpatrywane jako antonim pojęcia „rozwój społeczno- -gospodarczy”. W odróżnieniu od tego ostatniego, które ma wymiar pozytywny i ujmowane jest w kontekście postępu, pojęcie „zapóźnienia” jest wyznacznikiem odwołania się do kategorii zacofania, przestarzałości, nienowoczesności oraz anachroniczności. W przypadku pojęcia zapóźnienia, analogicznie do ujęcia pojęcia rozwoju, aspekt społeczny stanowi komplementarną cechę ujęcia gospodarczego i na odwrót zacofanie gospodarcze nie następuje w oderwaniu od zacofania struktury społecznej. Te dwie grupy czynników będą stanowić główne źródła analizy badawczej. Z tym że ujęcie społeczne przeanalizowano w grupie specyficznych właściwości terenu, które w sposób zasadniczy wpłynęły na obraz zapóźnień cywilizacyjnych tego terenu, a uwarunkowania oraz procesy gospodarcze zostaną ujęte odrębnie. Takie przedstawienie tematu da możliwość szerszej perspektywy oraz głębszej analizy.
    Северо-восточные приграничные районы Польской Республики в межвоенный период были наиболее экономически и социально отсталыми, часто называемыми "Польшей Б" (второй категории). Целью статьи было определить и оценить отдельные элементы соци- ально-экономической отсталости сельских районов северо-восточных окраин Второй Речи По- сполитой. Концепция социально-экономической отсталости, в данном случае, будет рассматри- ваться как антоним концепции социально-экономического развития. В отличие от последнего, который имеет позитивное измерение и включен в контекст прогресса, концепция отсталости является определяющим фактором для ссылки на категорию отсталости, устаревания, немод- ности и анахронизма. В случае концепции отсталости, по аналогии с концепцией развития, со- циальный аспект является дополнительным признаком экономического подхода, и, наоборот, экономическая отсталость не возникает в отрыве от отсталости социальной структуры. Эти две группы факторов станут основными источниками анализа исследований. Такое представ- ление темы даст возможность для более широкой перспективы и более глубокого анализа.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2019, 5, 2
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Urządzanie lasu w Polsce do 1939 roku. Część IV - urządzanie lasu na ziemiach polskich w latach 1918-1939
    Forest management in Poland until 1939. Part IV - forest management in Polish in years 1918-1939
    Autorzy:
    Jaszczak, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1013017.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    instrukcja urzadzania lasu
    historia
    Polska
    okres miedzywojenny
    lesnictwo
    urzadzanie lasu
    rozporzadzenia
    poland
    the interwar period
    forest management state forests and private forests
    Opis:
    The paper constitutes the fourth successive publication in the cycle presenting the history of forest management in Poland up to the year 1939 and deals with the history of forest management in Poland during the period between World War I and World War II. It presents instructions for the state and private forests which were in force at that period.
    Źródło:
    Sylwan; 2008, 152, 10; 3-13
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The bi-weekly Krasnoye Znamya (1925–1926) - a Russian-language periodical of the Polish Socialist Party (PPS)
    Autorzy:
    Suławka, Adam Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421756.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the 20th century (the interwar period)
    the Polish Socialist Party
    Russian-language press in Poland
    Polesie
    Stanisław Wolicki (1892–1963)
    II Rzeczpospolita
    PPS
    Stanisław Wolicki
    Łuniniec
    Pińsk
    Opis:
    Published in 1925–1926 at Łuniniec in Polesie Krasnoye Znamya was the only Russian-language paper of the Polish Socialist Party (PPS) in the interwar period. Its circulation fluctuated between 1500–2000 copies. Most of its articles were written by editor-in-chief and Sejm deputy Stanisław Wolicki. The paper ran into difficulties after launching a campaign of criticism against the local administration; nor could the championing unrealistically radical causes halt its rapid decline. When Wolicki became embroiled in a financial scandal, its fate was sealed.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2016, 19, 2
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Macierz wobec zagranicznych rodaków — przykład Niemiec w okresie międzywojennym
    External national homelands to foreign compatriots - the case Germans in the interwar period
    Autorzy:
    Hut, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/473281.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    zagraniczni rodacy
    zagraniczna ojczyzna
    mniejszość narodowa
    mniejszość niemiecka w Polsce
    międzywojenne Niemcy
    foreign nationals
    foreign homeland
    ethnic minority
    the German minority in Poland
    Germany in the interwar period
    Opis:
    Niniejszy artykuł opisuje przesłanki i formy wsparcia udzielanego zagranicznym Niemcom w okresie międzywojennym. Następnie przedstawiono relacje państw środkowoeuropejskich i ich zagranicznych rodaków. Współcześnie aktywną politykę umacniania związków z zagranicznymi rodakami prowadzą Węgry i Federacja Rosyjska. W dalszej części zaproponowano typologię modeli związków z zagranicznymi rodakami (model aktywnego wsparcia, model neutralny, model koncentracyjno-państwowy).
    This article describes the conditions and forms of support to foreign Germans in the interwar period. Then it presents relations of Central European states and their foreign compatriots. Currently, an active policy to strengthen relations with foreign compatriots takes place in Hungary and the Russian Federation. Later the author proposes a typology of model relationships with foreign compatriots (proactive support model, neutral model, converging-state model).
    Źródło:
    Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje; 2013, 21(2); 13-33
    1640-1808
    Pojawia się w:
    Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poradnictwo zawodowe w szkołach w okresie dwudziestolecia międzywojennego
    Professional counseling at schools during the interwar period in Poland
    Autorzy:
    Kozłowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460248.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    poradnictwo zawodowe
    psychotechnika
    dwudziestolecie międzywojenne
    doradca zawodowy
    historia poradnictwa
    poradnictwo szkolne
    professional counseling
    psychotechnique
    interwar period in Poland
    occupational counselor
    the history of the counseling
    school counseling
    Opis:
    Temat poradnictwa zawodowego na terenie szkół w II Rzeczpospolitej pozostaje wciąż bardzo słabo zbadany. Można wskazać na niewielką liczbę prac poruszających tą problematykę. Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie głównych działań, stosowanych metod i technik oraz wiodących zadań i ról podmiotów pracujących w obszarze poradnictwa zawodowego na terenie szkół w interesującym badacza momencie historycznym. Szczególny akcent w artykule jest położony na funkcję lekarza, psychologa szkolnego oraz nauczyciela. Istotne będzie także prześledzenie zasadniczych nurtów i idei, które wpływały na kształt poradnictwa zawodowego na terenie szkół.
    There is a small amount of publication about professional counseling during the interwar period in Poland. The main aim of the article is to present basic activities of school practice, methods and foreground tasks and jobs people, of those who gave professional advice of choosing a career. The author of the article wants to accent the special roles of the school’s physicians, psychologists and pedagogues. It is interesting to picture also the primal mainstreams and ideas which impacted on formation of school counseling in that time.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 337-341
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Editoral and thematic profiles of ephemeral school magazines published in Poland’s eastern voivodships in the interwar period
    Redakcyjno-pisarskie konstrukcje polskich jednodniówek szkolnych wydawanych w województwach wschodnich II Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Zimnoch, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058367.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    polish magazine publishing in the interwar period of the 20th century
    ephemeral school magazines
    Poland’s eastern voivodships
    jednodniówki szkolne
    1918-1939
    województwa wschodnie II Rzeczypospolitej
    Opis:
    This article analyzes the editoral and thematic structure of Polish school ephemera on the basis of seventeen single-issue publications of this kind published in Poland’s eastern voivodships in the interwar period. The author traces the origin of the texts and the process of its composition (gathering and selection of materials, editorial revisions, technical issues), examines the themes and tries to assesses the participation of students and teachers as well as the co-operation of the local community in each project. Finally, she reassesses of the role and the objectives of such publications.
    W artykule przeanalizowano redakcyjno-pisarską konstrukcję polskich jednodniówek szkolnych na podstawie 17 jednodniówek wydanych w województwach wschodnich II Rzeczypospolitej. Badania te ukazały pochodzenie materiałów oraz proces ich przygotowania (gromadzenie i selekcja, uwagi redakcyjne, sprawy techniczne), tematykę artykułów, zaangażowanie uczniów i nauczycieli, współpracę środowiska lokalnego, a także rolę i cel ich wydawania.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 4; 47-73
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między geografią a polityką. O pewnym międzywojennym dyskursie krajoznawczym
    Between geography and politics. About a certain interwar touring discourse
    Autorzy:
    Chomiuk, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/521370.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    dwudziestolecie międzywojenne
    literatura krajoznawcza
    „Cuda Polski”
    geografia wyobrażona
    polityka miejsca
    polityka pamięci
    The interwar period
    touring literature
    ”The Wonders of Poland”
    imaginative geography
    politics of place
    politics of memory
    Opis:
    Tematem artykułu jest opis geograficzno-politycznego dyskursu wpisanego w międzywojenną krajoznawczą serię wydawniczą „Cuda Polski”. Zawarte w poszczególnych tomach opisy regionów przedwojennej Rzeczypospolitej zostały poddane przez autorów zabiegom symbolicznej polonizacji, sprowadzającej narodowościowe zróżnicowanie polskiego państwa do wymiaru etnograficznej barwności. Ujawnieniu tych ideologicznych mechanizmów posłużyły w artykule odwołania do badawczych założeń geografii wyobrażonej, polityki miejsca i polityki pamięci.
    The subject of the article is a description of the geographical-political discourse entered in the interwar tourist series “The Wonders of Poland”. The descriptions of regions of the prewar Republic of Poland included in the individual volumes were subjected by the authors to the symbolic polonization, which reduced the national diversity of the Polish state to the ethnographic patchwork dimension. The disclosure of these ideological mechanisms was enabled in this article by references to the research assumptions of imaginative geography, politics of place and politics of memory.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2018, 10, 2; 55-69
    2083-7275
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z problematyki współpracy i konkurencji w polsko-skandynawskich relacjach gospodarczych w okresie międzywojennym XX wieku
    On the Cooperation and Competition in the Economic Relations Between Scandinavia and Poland in the Interwar Period of the 20th Century (1918-1939)
    Autorzy:
    Hajduk, Bolesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601869.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    economic relations between Scandinavia and Poland
    competition and cooperation in the mutual relations
    the interwar period of the 20th century
    relacje gospodarcze polsko-skandynawskie
    konkurencja i współpraca we wzajemnych kontaktach
    dwudziestolecie międzywojenne
    Opis:
    Możliwości i warunki do podjęcia współpracy oraz wystąpienia konkurencji we wzajemnych stosunkach gospodarczych pomiędzy odrodzonym w listopadzie 1918 r. państwem polskim a krajami nordyckimi zaistniały w rezultacie jego uznania de iure oraz zawarcia z nimi określonych porozumień natury ekonomicznej. Pierwsze inicjatywy zmierzające do nawiązania współpracy w dziedzinie gospodarczej podjęto jeszcze przed powstaniem niepodległego państwa polskiego. Wyraźny rozwój współpracy gospodarczej w różnych dziedzinach pomiędzy Polską i krajami nordyckimi nastąpił po ostatecznym ustaleniu granic państwowych, podpisaniu z nimi traktatów handlowych i nawigacyjnych, stabilizacji warunków gospodarczych, zwłaszcza finansowych, oraz ogólnego rozwoju gospodarki polskiej. W dziedzinie handlowej obszarami współpracy i zarazem konkurencji był eksport do państw skandynawskich polskich towarów, takich jak: węgiel i inne paliwa, wyroby hutnicze, drewno, artykuły włókiennicze i produkty rolne. Podobne przykłady współpracy i rywalizacji zaobserwować można w imporcie z krajów skandynawskich do Polski, m.in. tłuszczów jadalnych, smarowych, ryb i przetworów, nawozów sztucznych oraz maszyn i urządzeń. Płaszczyzny współpracy znajdowały się również w obszarze inwestycji kapitałowych w różnych gałęziach polskiego przemysłu elektrotechnicznego, drzewnego, włókienniczego, metalowego, spożywczego i zapałczanego. Jednakże inwestycje i działalność szwedzkiego koncernu Ivara Kreugera w Polsce wywarły, w rezultacie jego konkurencji, negatywny wpływ na polski przemysł zapałczany. Przykładem korzystnej współpracy polsko-skandynawskiej w dziedzinie portowej może być działalność spółki duńskiej Højgaard & Schultz AS. Wymieniona firma zbudowała w porcie handlowym Gdynia wszystkie falochrony i nabrzeża oraz przygotowała plany techniczne budowy poszczególnych obiektów. Ponadto wykonała wiele prac w strefie portowej i poza nią, m.in. w portach rybackich w Helu, Wielkiej Wsi (Władysławowie), obiekty hydrotechniczne w Oksywiu oraz zakład energetyczny w Czarnej Wodzie. Jednakże rozbudowa i wzrost obrotów w portach polskiego obszaru celnego wywołał działania konkurencyjne ze strony portów skandynawskich w zakresie obsługi ruchu towarowego, tranzytowego i osobowego. Dziedziną gospodarki, w której zaistniała współpraca polsko-skandynawska, był również przemysł stoczniowy. Jej przejawy to zakupy statków handlowych, jednostek rybackich i silników w stoczniach skandynawskich, usługi remontowe dla armatorów nordyckich wykonywane przez przedsiębiorstwa stoczniowe położone w polskim obszarze gospodarczym oraz kooperacja w postaci sprzedaży na rynki skandynawskie maszyn, urządzeń i elementów wyposażenia. Ponadto prowadzono stałą wymianę polskich studentów oraz inżynierów, zwłaszcza w duńskich zakładach przemysłu okrętowego. Konkretna współpraca polsko-skandynawska wystąpiła w dziedzinie żeglugi i obejmowała tworzenie mieszanych spółek armatorskich oraz wspólną obsługę niektórych szlaków żeglugowych i portów docelowych. Jednocześnie w obszarze aktywności żeglugowej zaobserwować można silną konkurencję pomiędzy armatorami polskimi oraz nordyckimi w przewozach towarów i osób. Ważną dziedziną współpracy, ale i konkurencji w kontaktach szczególnie z Danią, trwającej już od 1903 r., było rolnictwo. Polskie organizacje rolnicze i właściciele dużych gospodarstw korzystali z osiągnięć duńskiego rolnictwa w zakresie hodowli zwierząt i uprawy roślin oraz utrzymywali stały kontakt z stojącymi na wysokim poziomie organizacyjnym i produkcyjnym duńskimi ośrodkami produkcji rolnej, m.in. wysyłając na praktyki do Danii uczniów szkół rolniczych, studentów i inżynierów. Jednakże rozwój polskiego rolnictwa i podniesienie jakości produkcji rolnej prowadziły do konkurencji w zakresie eksportu na rynki trzecie, np. bekonów do Anglii. Współpraca oraz rywalizacja zaistniała także w polsko-skandynawskich kontaktach dotyczących rybołówstwa. Wykorzystanie skandynawskich, głównie duńskich, jednostek łowczych, sprzętu połowowego i instruktorów przyczyniło się w sposób zasadniczy do zapoczątkowania oraz rozwoju polskiego rybactwa na otwartym Bałtyku, wodach Kattegatu i Skagerraku i na Morzu Północnym. Na odnotowanie zasługuje współpraca, a także rozbieżności, ujawniające się pomiędzy polskimi i skandynawskimi delegatami na forum Międzynarodowej Rady Badań Morza z siedzibą w Kopenhadze, do której Polska przystąpiła w 1922 r.
    Undertaking cooperation (and appearing competition resulting from this cooperation) in the mutual economic relations between the Polish state, revived in November 1918, and the Nordic countries was possible after recognition de iure of Poland as a state by those countries and after signing economic agreements. The first attempts to establish economic cooperation took place even before the Polish state came into being. But a real economic cooperation between Poland and the Nordic countries did not flourish before the state’s frontiers had been finally fixed, the economic and navigational agreements had been signed, the economic relations had been stabilised, especially the financial ones, and the whole Polish economy had got started. In the field of economy Poland might cooperate (and compete) with the Nordic countries exporting there such goods as: coal, other fuels, smelting products, wood, textile products, and agricultural produce. On the other hand, the Scandinavian countries exported to Poland the following goods: edible fats, lubricants, fish and fish preserves, fertilisers, machines and technical equipment. The two regions cooperated also in the sphere of capital investments; the Nordic countries invested in the following Polish industries: electro-technical, wood, textile, metal, food, and match. The investments of the Swedish concern of Ivar Kreuger in Poland had a negative impact on the Polish match industry. A positive example of the cooperation between Poland and Scandinavia may be the activity of the Danish Company Højgaard & Schultz AS, which in the commercial port of Gdynia built all the breakwaters and quays, and prepared the technical documentation of many facilities. In addition the Company carried out some other works within and outside the port of Gdynia, among other things in the fishing port in Hel, Wielka Wieś (Władysławowo), and hydrotechnical facilities in Oksywie and the energetic company in Czarna Woda. Yet, a rise in the turnover in the ports of the Polish customs space caused some reactions on part of the Scandinavian ports in the sphere of freight, transit and passenger traffic. The shipbuilding industry was also an area of cooperation between Poland and Scandinavia. Poland purchased merchant ships, fishing vessels and engines in the Scandinavian shipyards and sold machines and equipment on the Nordic markets; in addition, Poland carried out repair works in its own shipyards for Nordic shipowners. Throughout this period an exchanges of students and engineers took place, especially with the Danish shipyards. Poland and Scandinavian countries cooperated also in the sphere of sea transport; mixed shipowner companies were created, some sea routes and some destination ports were operated by mixed companies. At the same time, it was visible that the competition between Polish and Nordic shipowners was growing in the passenger and freight traffic. An important field of cooperation (and competition) – especially with Denmark, which dated back to 1903 – was agriculture. Polish agricultural organisations and owners of big farms benefited from the achievements of Danish agriculture and were in constant contact with Danish centres of agricultural production, which represented a very high level. Poland sent to Denmark pupils and students of agricultural schools and agricultural specialists. Yet, the two countries competed on other markets, e.g. on the English market of bacon. Cooperation and competition in the relations between Poland and the Scandinavian countries were present also in the commercial fishing sector. The use of the Scandinavian, mainly Danish, fishing vessels, fishing equipment and instructors significantly contributed to the development of the Polish fishing sector within the Baltic Sea, Kattegat, Skagerrak and the North Sea. It is worth mentioning here the divergence and concurrence of opinions of the Polish and Scandinavian delegates revealed at the meetings of the International Council for the Exploration of the Sea headquartered in Copenhagen (ICES); Poland joined the ICES in 1922.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2015, 28; 89-124
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa administracji skarbowej w pierwszych latach Polski międzywojennej
    Building the fiscal administration in the first years of interwar Poland
    Autorzy:
    Witkowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945323.pdf
    Data publikacji:
    2021-04-01
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    administracja skarbowa
    izby skarbowe
    urzędy skarbowe
    Ministerstwo Skarbu
    Polska międzywojenna
    tax administration
    tax chambers
    fiscal and tax offices
    Ministry of the Treasury
    interwar Poland
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu budowania administracji skarbowej w pierwszych latach Polski międzywojennej, zakończonego uchwaleniem i stopniowym rozszerzaniem zakresu terytorialnego mocy obowiązującej ustawy z dnia 31 lipca 1919 r. o tymczasowej organizacji władz i urzędów skarbowych. Zastąpiła ona rozwiązania pozaborcze, które początkowo poddawano doraźnym zmianom. Rozważania dotyczące organizacji i zakresu działania administracji skarbowej dopełniają uwagi ilustrujące wysiłki Ministerstwa Skarbu na rzecz zatrudnienia i wyszkolenia urzędników skarbowych i kandydatów do służby w skarbowości. Zamieszczone uwagi i spostrzeżenia poczynione zostały w oparciu o analizę aktów prawnych, źródeł pozwalających odtworzyć przebieg procesów legislacyjnych (druki sejmowe i sprawozdania stenograficzne z posiedzeń Sejmu) oraz literatury. Potwierdzają one, iż w ustawie z 31 lipca 1919 r. przyjęto konstrukcję zbudowaną na zasadach: 1/ wyodrębnienia władz i urzędów skarbowych z administracji ogólnej, 2/ trzystopniowego ustroju władz skarbowych (Ministerstwo Skarbu, izby skarbowe, urzędy skarbowe), 3/ jednakowego potraktowania administracji podatków bezpośrednich i pośrednich, o czym świadczyło ich organizacyjne zespolenie w izbach skarbowych, przy zachowaniu wyodrębnienia tylko we władzach I instancji (urzędy podatków i opłat skarbowych; urzędy akcyz i monopolów państwowych). Przyjęty ustrój administracji skarbowej wychodził naprzeciw wzrastającej roli podatków bezpośrednich, która wymagała budowy instytucji sprawnego ich wymiaru i poboru. Z kompetencji izb skarbowych wyodrębniono jednak zarząd ceł.
    The purpose of this article is to present the process of building fiscal administration in the first years of interwar Poland, which ended with the adoption and gradual extension of the territorial scope of the binding law of July 31, 1919, on the temporary organization of tax authorities and offices. It replaced the post-partition solutions, which were initially subject to temporary changes. Considerations concerning the organization and scope of activities of the fiscal administration are complemented by comments illustrating the efforts of the Ministry of the Treasury to employ and train tax officials and candidates for tax services. The stated comments and observations were made on the basis of an analysis of legal acts, sources allowing to reconstruct the course of legislative processes (The Lower House of Polish Parliament [Sejm] documents and stenographic reports from the Lower House [Sejm] sessions) and literature. They confirm that the Act of July 31, 1919, adopted a structure based on the following principles: 1/ separation of fiscal authorities and offices from general administration, 2/ three-stage system of fiscal authorities (Ministry of the Treasury, tax chambers, tax offices), 3/ equal treatment of administration of direct and indirect taxes, as evidenced by their organizational unification in tax chambers, while maintaining the separation only in the authorities of the first instance (tax and fiscal offices; excise and state monopoly offices). The adopted fiscal administration system met the increasing role of direct taxes, which required the building of institutions for efficient calculation and collection of those taxes. However, the management of customs was separated from the competence of the tax chambers.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2020, 19, 2; 319-348
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Maciej Szukiewicz i jego wizja teatru
    Maciej Szukiewicz and His Vision of the Theatre
    Autorzy:
    Podstawka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954004.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Maciej Szukiewicz
    teatr przełomu XIX i XX w.
    Młoda Polska
    dwudziestolecie międzywojenne
    krytyka teatralna
    theatre of the break of the 19th century
    Young Poland period
    interwar period
    theatrical criticism
    Opis:
    Maciej Szukiewicz (1870-1943), one of the forerunners of modernism in Cracow, a man of considerable literary talent, interested and successfully working in different areas, was not able to secure his place in the history of Polish culture of the turn of the 19th century. He studied chemistry and history of art, and he worked as a museologist (for many years he was the custodian of the National Museum and of the Matejko's Home), but he also was a pedagogue, a critic, a translator, an editor, a researcher and a writer. At the same time he was close to the theatre whose glow formed his personality from his earliest years. Szukiewicz learned about the world of the theatre on various planes: as a dramatist and translator (especially of Czech plays), as an advisor to theatre directors and managers in the field of the repertoire, a critic and author of articles, the designer of the Stanisław Wyspiański Theatrical Museum, the inventor of para-theatrical spectacles. Analysis of his numerous statements shows that he had precise views of the questions connected with organization of the theatre, the repertoire policy, the tasks of the actors or duties of the stage managers. Close contacts with many actors, following the achievements of contemporary European dramaturgy, keen observation of the way theatres in Poland and abroad functioned – are some of Szukiewicz's experiences that gradually formed his own vision of the theatre.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 1; 77-112
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zespół Archiwum Prymasa Polski w zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie
    The fonds ‘the Primate of Poland Archive’ in the Archdiocesan Archive in Gniezno
    Autorzy:
    Krucki, Łukasz
    Mizerka, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783895.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    prymasostwo
    archidiecezja gnieźnieńska
    archidiecezja poznańska
    Polonia
    Kościół w Polsce
    dwudziestolecie międzywojenne
    relacje Kościół-państwo
    kancelaria prymasowska
    primacy
    the archdiocese of Gniezno
    the archdiocese of Poznań
    Polish community abroad
    the Church in Poland
    interwar period
    the Church-state relationships
    Primate’s office
    Opis:
    The Archdiocesan Archive in Gniezno, which was created in 1960, includes, among others,  the Primate of Poland Archive from the period of the interwar, war and post-war (until 1948). The Primate of Poland Archive is divided into three sections. Section I (The Primate of Poland) encompasses the issues connected with the broadly understood church and state activity of two primates, Edmund Dalbor and August Hlond and it includes 228 archival units. Section II (the Gniezno and Poznań Ordinaries)  focuses on the issues connected to the activity of Archbishops Edmund Dalbor and August Hlond as the Gniezno and Poznań ordinaries and includes 105 archival units. Section III (The Protector of Emigration Affairs) refers to various issues connected with the primates’ activity among the Polish community abroad (also among seasonal workers) during the interwar period; it has 120 archival units. In addition, Section IV (The war period) was created, which includes 40 archival units. The Primate of Poland Archive is a valuable source for the history of the Church, Poland and the Polish community abroad in the years 1919-1948.
    Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, które zostało powołane do istnienia w 1960 r., skupia w swoim zasobie m.in. Archiwum Prymasa Polski z okresu międzywojennego, wojennego oraz powojennego (do 1948 r.). Archiwum Prymasa Polski w swojej strukturze dzieli się na trzy działy. Dział I (Prymas Polski) obejmuje sprawy związane z szeroko pojmowaną aktywnością kardynałów Edmunda Dalbora i Augusta Hlonda na polu kościelnym i państwowym i w swoim zasobie skupia 228 jednostek archiwalnych. Dział II (Ordynariusz gnieźnieński i poznański) skupia się na sprawach odnoszących się do działalności arcybiskupów Edmunda Dalbora i Augusta Hlonda jako ordynariuszy gnieźnieńskich i poznańskich i obejmuje 105 jednostek archiwalnych. Dział III (Protektor Spraw Wychodźstwa) podejmuje różnorodne kwestie związane z aktywnością prymasów okresu międzywojennego wśród Polonii oraz wśród polskich emigrantów i robotników sezonowych, licząc 120 jednostek archiwalnych. Dodatkowo został wyodrębniony dział IV – „okres wojenny”, który liczy 40 jednostek archiwalnych. Archiwum Prymasa Polski stanowi zatem cenne źródło do poznania historii Kościoła, Polski i Polonii w latach 1919-1948.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 110; 231-256
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W gościnie i u siebie. Karol Irzykowski w „Skamandrze”, „Ponowie” i „Krokwiach”
    Being a Guest and the Host: Karol Irzykowski’s Contribution to “Skamander”, “Ponowa” and “Krokwie”
    Autorzy:
    Okulicz-Kozaryn, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407690.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    dwudziestolecie międzywojenne
    awangardowe ruchy literackie
    ruch Młodej Polski
    skamandryci
    autorzy „Ponowy”
    programofobia
    „Krokwie”
    konstrukcjonalizm
    interwar period
    avant-garde literary movements
    Young Poland movement
    the Skamandrites
    the authors of Ponowa
    programophobia
    Krokwie
    constructionalism
    Opis:
    W latach 1919–1922 Karol Irzykowski podejmował współpracę z trzema czasopismami literackimi: „Skamandrem”, „Ponową” i „Krokwiami”. Okoliczności i przebieg tej współpracy za każdym razem były różne, ale motywacja podobna – krytyk, po I wojnie światowej mieszkający na co dzień w Warszawie, próbował bowiem nie tylko zdobyć orientację w nowych, gwałtownie rozwijających się ruchach poetyckich, ale też uzyskać na nie wpływ. Uważał, że stanowią one – często nieuświadamianą przez ich uczestników – kontynuację awangardowych idei i eksperymentów sprzed wojny, w których brał wydatny udział. Dlatego skamandrytów i ich konkurentów z „Ponowy” obejmował wspólną nazwą Najmłodsza Polska. Od wszystkich wymagał najwyższej świadomości artystycznej wyrażającej się nie tylko w utworach, ale i w programach. Na charakterystyczną dla autorów „Skamandra” niechęć do ich formułowania zareagował słynnym artykułem polemicznym Programofobia. W „Ponowie” docenił skłonności programotwórcze, lecz miał wiele zastrzeżeń do praktyki związanych z nią poetów. Pomimo przynależności do komitetów redakcyjnych obu czasopism jawnie dawał wyraz swoim zastrzeżeniom do ich linii oraz zawartości, stając się dość osobliwym, starszym recenzentem, co prowokowało młodych autorów do ironicznych czy złośliwych reakcji. Inaczej wyglądała współpraca Irzykowskiego z założonym przez Romana Zrębowicza i udatnie nawiązującym do tradycji „Chimery” czasopismem „Krokwie”. Skupione wokół niego środowisko próbowało wylansować kierunek stworzony jeszcze w przedwojennym Lwowie, zwany konstrukcjonalizmem. Krytyk, który uczestniczył wówczas w zebraniach konstrukcjonalistów, sprzyjał ich zamiarom również po wojnie. W ich organie zamieścił rzeczy dla siebie szczególnie cenne: wiersze zmarłego przyjaciela – Stanisława Womeli – i esej Alchemia ciała. Można przypuszczać, że wiązał z „Krokwiami” nadzieje na rozwój twórczości własnej, dla której w „Skamandrze” i „Ponowie” nie znalazłby dogodnego miejsca. Niestety, po wydrukowaniu dwóch zeszytów Zrębowicz musiał zaprzestać wydawania swojego czasopisma.
    Between 1919 and 1922, Karol Irzykowski took up collaboration with three literary journals: Skamander, Ponowa and Krokwie. Despite the fact that each time the circumstances and the course of this collaboration were different, the motivation remained similar. The critic, who lived in Warsaw after World War I, tried not only to familiarise himself with the new rapidly developing poetic trends, but also influence them. Irzykowski believed that these trends were an unconscious continuation of the pre-war avant-garde ideas and experiments which he himself had actively taken part in. For this reason, he collectively referred to the Skamandrites and their Ponowa adversaries as ‘Najmłodsza Polska’ [The Youngest Poland]. Karol Irzykowski required from poets the highest artistic awareness which was supposed to express itself not only in their literary works, but also in their programmes, hence “Programofobia,” Irzykowski’s acclaimed polemical article where he voiced his reaction to the reluctance to formulate artistic programmes, which was characteristic of Skamander authors. Ponowa authors, on the other hand, were appreciated for the programme-formulating inclinations, but criticised for their practices. Despite the fact Irzykowski sat on the editorial committees of both journals, he openly expressed his reservations about their approaches and content which made him quite a peculiar senior reviewer and this, on the other hand, provoked ironic and malicious reactions on the part of younger authors. Irzykowski’s collaboration with Krokwie, a periodical founded by Roman Zrębowicz and successfully cultivating the tradition of Chimera, followed a different path. The circle of writers it gathered attempted to promote the concept that had already been developed in pre-war Lwów, called ‘constructionalism.’ The critic, who at that time had actively been engaged in Constructionalists’ endeavour, supported their initiatives after the war as well. In their journal, he published materials that were particularly valuable to him, i.e. the poems of his deceased friend Stanisław Womela and the essay “Alchemia ciała” [The Alchemy of the Body]. It can be assumed that Irzykowski pinned his hopes on Krokwie with a view to developing his own artistic creation, for which he did not find a convenient place in Skamander and Ponowa. Unfortunately, soon after two issues of Krokwie had been published,Zrębowicz had to put an end to publishing his journal.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 293-308
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje prawne Ignacego Matuszewskiego w okresie II Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Wawrzyniec, Kowalski,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902922.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Ignacy Matuszewski
    The Second Republic
    Poland – the state system
    The March Constitution
    The April Constitution
    two-chamber
    The Council of Ministries of the Republic
    supporters of Pilsudski
    sanation
    interwar period
    Druga Rzeczypospolita
    Polska – ustrój państwa
    Konstytucja marcowa
    Konstytucja kwietniowa
    dwuizbowość
    Rada Ministrów RP
    piłsudczycy
    sanacja
    dwudziestolecie międzywojenne
    Opis:
    The subject matter of this article is discussing legal concepts of Ignacy Matuszewski in the interwar period. In the core of the camp of adherents of Piłsudski he was one of the few people interested in the economic issues of the state, what is more he belonged to a small circle of its representatives who themselves formulated original political concepts of the Republic of Poland. Matuszewski’s output as a publicist formed not only the projects of a constitution, but also discussions concerning the shape and functioning of specific constitutional bodies. It was demonstrated that Matuszewski – the proponent of strong power of the head of the state, at the same time was characterised by a pragmatic attitude to system issues. He was against the view that only with the help of adequately enacted law the intended goal could be unfailingly achieved. The article contains the analysis of Matuszewski’s constitutional views from which it could be deduced that he was the advocate of a two-chamber parliament and of effective rule of the Council of Ministers. The study brings closer the achievements of Matuszewski in the sphere of law, which are in our times practically unknown.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2016, 66; 135-152
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z prac ministerialnych nad ujednoliceniem prawa chowania zmarłych w II Rzeczypospolitej
    From the ministerial work on the unification of burial law in the Second Polish Republic
    Autorzy:
    Truszkowski, Bartosz Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/621763.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-22
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    prawo chowania zmarłych
    zakładanie cmentarzy
    miejsca pochówku
    przepisy sanitarne
    Polska międzywojenna
    II Rzeczpospolita
    burial law
    establishment of cemeteries
    burial grounds
    sanitary regulations
    interwar Poland
    the Second Polish Republic
    Opis:
    The article aims to present the long-term process of forming the Burial and Determining the Cause of Death Act of 1932 and its implementing regulation of 1933. Through the outline of the history of burial customs and the related legal rules from antiquity to the 19th century, the author focuses on interwar Poland, re-established after years of non-existence, which tried to undertake its own legislative activity in this field. Basic sanitary regulations regarding the exhumation and transportation of corpses were passed very quickly, but the comprehensive and unifying legal act in the matter of burial was not established until the beginning of the 1930s. On the basis of archival files of the Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment, the author undertakes to present the chronology of work on the act of 1932, and to evaluate this process, which lasted over a decade.
    Artykuł ma na celu przedstawienie wieloletniego procesu kształtowania się ustawy o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonów z 1932 r. oraz uzupełniającego ją rozporządzenia wykonawczego z 1933 r. Przez zarys historii zwyczajów dotyczących pochówku, a także dziejów regulacji prawnych z nim związanych od starożytności po XIX w., autor dociera do odrodzonego po latach zaborów państwa polskiego, które próbowało podjąć w tej dziedzinie własną działalność ustawodawczą. Podstawowe przepisy sanitarne związane z ekshumacją i przewożeniem zwłok udało się uchwalić bardzo szybko po odzyskaniu niepodległości, jednak kompleksowej i ujednolicającej tę trudną tematykę ustawy Polska międzywojenna doczekała się dopiero na początku lat trzydziestych. Na podstawie archiwalnych akt z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego autor podejmuje się przedstawienia chronologii prac nad ustawą z 1932 r. i oceny tego ponaddziesięcioletniego procesu.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2019, 18, 2; 111-139
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The German Broadcasting Corporation (Reichs-Rundfunk-Gesellschaft) and Poland (1923–1939)
    Reichs-Rundfunk-Gesellschaft w Polsce (1923–1939)
    Autorzy:
    Fikus, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074638.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    history of broadcasting in Poland and Germany in the Interwar period
    Polish-German relations in the Interwar period
    Polish Radio and the German Broadcasting Corporation
    politics and radio in Upper Silesia and the Free City of Gdańsk
    German Radio at the outbreak of World War II
    the Gleiwitz incident
    traktat wersalski
    II wojna światowa
    okres międzywojenny
    kompanie prasowe
    prowokacja gliwicka
    radiofonia w Gdańsku
    radiofonia we Wrocławiu
    historia radia
    Opis:
    This article surveys the relations between the Polish Radio and the German Broadcasting Corporation (Reichs-Rundfunk-Gesellschaft) in the interwar period. In its early phase the relationship was overshadowed by disputes over programmes on Upper Silesia and the takeover by a German company of the radio station in the Free City of Gdańsk (Danzig). After Hitler became chancellor in 1933 there was a marked improve- ment in relations: the two parties even made an agreement to relay each other's programmes. However, in September 1939 the German radio network (RRG) actively aided the German army in its invasion of Poland.
    Artykuł omawia trudne relacje pomiędzy polską i niemiecką radiofonią w okresie międzywojennym. Zaczęły się one od sporów o treści programów na Górnym Śląsku i przejęcia kontroli przez stronę niemiecką nad rozgłośnią w Gdańsku. Po dojściu Hitlera do władzy relacje te się poprawiły, a nawet wzajemnie retransmitowano programy. Ostatecznie niemiecka radiofonia odegrała podczas inwazji Wehrmachtu we wrześniu 1939 roku bardzo niechlubną rolę, w istotny sposób przyczyniając się do ubezwłasnowolnienia społeczeństwa polskiego.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 69-84
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Likwidacja „jaczejki” komunistycznej w 14. Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej we Włocławku w świetle akt Wojskowego Sądu Okręgowego nr VIII w Grudziądzu
    The Liquidation of a Communist Cell in the 14th Kujavian Infantry Regiment in Włocławek according to the Files of the Military Regional Court no. 8 in Grudziądz
    Autorzy:
    Krzysztofiński, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375590.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Polish Army
    Interwar Poland
    military counterintelligence
    communism
    agitation and propaganda
    Central Military Department of the CPP
    Wojsko Polskie
    II Rzeczpospolita
    kontrwywiad wojskowy
    komunizm
    agitacja i propaganda komunistyczna
    Centralny Wydział Wojskowy KPP
    Opis:
    In interwar Poland, one of the tasks of the military counterintelligence was to combat communist influence, which was rightly judged as one of the most eminent dangers that threatened the state. The Communist Party of Poland carried out its sabotage through the Central Military Department, which the Polish counterintelligence considered an integral part and tool of the General Staff of the Soviet Army. This article discusses the activity of a communist cell in the 14th Infantry Regiment stationed in Włocławek, as well as the liquidation of that cell as a result of cooperation between the Polish State Police, military counterintelligence and gendarmerie. It also discusses the court proceedings against members of the cell at the Military Regional Court no. 8 in Grudziądz.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2020, 11; 237-253
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Striving for modernity: The jewellery making in The Second Polish Republic (1918–1939)
    Ku nowoczesności: jubilerstwo w II Rzeczypospolitej (1918–1939)
    Autorzy:
    Lipczik, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2142131.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    biżuteria
    historia biżuterii
    polska biżuteria
    międzywojenna Polska
    przemysł jubilerski
    biżuteria art déco
    Powszechna Wystawa Krajowa
    jewellery
    jewellery history
    Polish jewellery
    interwar Poland
    jewellery industry
    art déco jewellery
    The Polish General Exhibition
    Opis:
    The article attempts to describe the condition of jewellery making in interwar Poland and to indicate the major problems hampering its development. While discussing the jewellery exhibition at the Polish General Exhibition in 1929, the main trends in the commercial vein, as well as the most important representatives of the industry were indicated. Attention was also paid to the jewellers, whose works might be an example of the search for the Polish Art Déco style. Based on the content published in the domestic trade press, which was the main communication platform for the craftsmen and merchants in Poland, the influence of the world’s leading French industry was highlighted. It was noted that even though the jewellers in Poland faced many difficulties throughout the interwar period, they tried to learn from the experiences of their colleagues from Paris. This applied to issues related to the design and manufacturing of jewellery as well as running businesses. As one of the first devoted to the topic, the paper may serve as reference for further research related to jewellery making in the 1920s and 30s, not merely in Poland, but also in East-Central Europe.
    Artykuł stanowi próbę opisania sytuacji jubilerstwa w międzywojennej Polsce oraz wskazania głównych problemów hamujących jego rozwój. Omawiając wystawę biżuterii na Powszechnej Wystawie Krajowej w 1929 r., wskazano główne trendy w produkcji, a także najważniejszych przedstawicieli branży. Zwrócono również uwagę na jubilerów, których prace mogą być przykładem poszukiwań polskiego stylu art déco. W oparciu o treści publikowane na łamach krajowej prasy branżowej, która stanowiła główną platformę komunikacji dla rzemieślników i kupców w Polsce, uwypuklono wpływ czołowego na świecie przemysłu francuskiego. Zauważono, że choć jubilerzy w Polsce napotykali w okresie międzywojennym wiele trudności, starali się czerpać z doświadczeń swoich kolegów z Paryża. Dotyczyło to zagadnień związanych z projektowaniem i produkcją biżuterii oraz prowadzeniem działalności gospodarczej. Jako jeden z pierwszych poświęconych tej tematyce, artykuł może stanowić punkt odniesienia dla dalszych badań związanych z biżuterią w latach 20. i 30. XX wieku, nie tylko w Polsce, ale także w Europie Środkowo-Wschodniej.
    Źródło:
    TECHNE. Seria Nowa; 2021, 7; 119-133
    2084-851X
    Pojawia się w:
    TECHNE. Seria Nowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Participation of the Polish cooperative movement of the Second Republic of Poland in an extra-curricular forms of adult education
    Udział polskiego ruchu spółdzielczego II Rzeczypospolitej w pozaszkolnych formach edukacji dorosłych
    Autorzy:
    Magiera, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2077225.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-18
    Wydawca:
    Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
    Tematy:
    adult education in the Interwar period
    the cooperative movement of the Second Republic of Poland
    cooperative unions
    extracurricular types of adult education
    adult education
    edukacja dorosłych w okresie międzywojennym
    ruch spółdzielczy II Rzeczypospolitej
    związki spółdzielcze
    pozaszkolne formy edukacji dorosłych
    oświata dorosłych
    Opis:
    This article concerns extra-curricular forms of adult education organized by the Polish cooperative movement in the Interwar period. It presents the beginnings of the cooperative movement, as well as its unions and institutions. The two biggest unions, i.e. the Association of Agricultural and Economic and Commercial Cooperatives of the Republic of Poland and the "Społem", The Union of Consumer Cooperatives of the Republic of Poland and their educational needs are explored in more detail. The article's objective is to present extra-curricular forms of adult education organized by the Polish cooperative movement. Therefore, the article incorporates issues related to the following: adult education course types; publishing activities carried out by cooperative unions; other extra-curricular forms of adult education, including training, conferences, lectures, reading, festivals and anniversary celebrations, radio and film, organizing theatres, choirs, concerts, and many other forms of educational activities.
    Artykuł dotyczy pozaszkolnych form edukacji dorosłych organizowanych przez polski ruch spółdzielczy w okresie międzywojennym. Ukazuje początki ruchu spółdzielczego oraz jego związki i instytucje. Szerzej charakteryzuje dwa największe związki: Związek Spółdzielni Rolniczych i Zarobkowo-Gospodarczych Rzeczypospolitej Polskiej i „Społem” Związek Spółdzielni Spożywców RP oraz ich potrzeby edukacyjne. Celem artykułu jest przedstawienie pozaszkolnych form edukacji dorosłych organizowanych przez polski ruch spółdzielczy. Dlatego artykuł zawiera problematykę dotyczącą: kursowych form edukacji dorosłych; działalności wydawniczej prowadzonej przez związki spółdzielcze; innych pozaszkolnych form edukacji dorosłych, do których należały szkolenia, konferencje, wykłady, czytelnictwo, obchody świąt i uroczystości, radio i film oraz organizowanie teatrów, chórów, koncertów i wielu innych przejawów aktywności mających charakter edukacyjny.
    Źródło:
    Colloquium; 2021, 13, 4; 21-35
    2081-3813
    2658-0365
    Pojawia się w:
    Colloquium
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontakty prof. Oskara Haleckiego z kard. Augustem Hlondem SDB prymasem Polski
    Relations Between Prof. Oskar Halecki and Cardinal August Hlond SDB, Primate of Poland
    Autorzy:
    Wąsowicz, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/495613.pdf
    Data publikacji:
    2015-02-28
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    prymas Polski kard
    August Hlond SDB
    prof
    Oskar Halecki
    historia Polski
    dwudziestolecie międzywojenne
    katolickie organizacje społeczne
    Polish Primate Cardinal August Hlond SDB
    history of Poland
    the interwar period
    Catholic social organisations
    Opis:
    Professor Oskar Halecki is one of the best-known and respected Polish historians both in the country and abroad. During the interwar period he was one of the leading activists of Catholic organizations such as Catholic Academic Youth Association “Odrodzenie” (Revival), Catholic Writers Association, Association of Polish Catholic Intelligentsia,“Pax Romana”. This article presents the relations between professor Halecki and Cardinal August Hlond who at that time was the Primate of Poland. It was based on a questionnaire completed by Oskar Halecki in 1968 during the preparation for the beatification process of Primate Hlond. At present, this documentation can be found in the “Acta Hlondiana”, a collection prepared by Rev. Stanisław Kosiński SDB.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2015, 36, 1; 227-234
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym
    Problems of the Orthodox Church in Poland in the Interwar Period
    Autorzy:
    Sawicki, Doroteusz ks.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494576.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Kościół prawosławny
    cerkiew
    autokefalia
    rewindykacja mienia
    burzenie cerkwi
    Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce
    Polska międzywojenna
    stosunki wyznaniowe
    prześladowania
    episkopat
    Orthodox Church
    church
    autocephaly
    revindication of property
    destruction of churches
    The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland
    Interwar Poland
    religious relations
    persecution
    episcopate
    Opis:
    W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.
    In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 75-106
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między byciem a nicością. Poezja Józefa Czechowicza a ontologia fundamentalna
    Between Being and Nothingness: The poetry of Józef Czechowicz and fundamental ontology
    Autorzy:
    Całbecki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2172223.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 20th century
    poetry of the Interwar period
    Poland's Second Avant-garde
    fundamental ontology
    Martin Heidegger (1889–1976)
    Józef Czechowicz (1903–1939)
    poezja Józefa Czechowicza
    ontologia fundamentalna
    dwudziestolecie międzywojenne
    filozofia Martina Heideggera
    Druga Awangarda
    Opis:
    This article is an attempt to present a comprehensive view of the poetry of Józef Czechowicz in the context of Martin Heidegger's fundamental ontology. Czechowicz's poetic work, the article argues, is an exploration of mutual relations of the basic ontological categories of being and nothingness (das Sein and das Nichts). They constitute the philosophical foundations of the purely literary tensions that can be detected in all comprehensive accounts of his work, such as the opposition of Arcadia and Catastrophy (Tadeusz Kłak) or the discussion of the ‘bright’ and the ‘dark’ strain in the poetry of the Second Avant-garde (Jerzy Kwiatkowski).
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2022, 1; 57-71
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka Dymitra Szostakowicza w międzywojennej Warszawie
    Dmitri Shostakovich’s Music in Warsaw between the World Wars
    Autorzy:
    Dziadek, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24267109.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Dymitr Szostakowicz
    radziecka twórczość muzyczna do 1939 r.
    kultura muzyczna Warszawy dwudziestolecia międzywojennego
    recepcja muzyki rosyjskiej w Polsce
    Dmitri Shostakovich
    Soviet music before 1939
    Warsaw’s musical culture in the interwar period
    the reception of Russian music in Poland
    Opis:
    Artykuł pokazuje historię wykonań utworów Dymitra Szostakowicza (I Symfonii, suity z baletu Złoty wiek, Koncertu fortepianowego i Preludiów fortepianowych op. 34) w Warszawie lat 1927-1939. Przytoczone zostały liczne recenzje na temat tych wykonań, opublikowane w prasie codziennej i periodycznej, reprezentującej różne linie polityczne. Poglądy krytyków na utwory Szostakowicza zostały przedstawione na tle toczącej się w Warszawie dyskusji na temat muzyki nowoczesnej i muzyki radzieckiej. Ideowe podłoże tej dyskusji zostało osadzone w kontekście skomplikowanych dziejów stosunków kulturalnych między Polską i ZSRR w XX-leciu międzywojennym.
    The paper discusses performances of Dmitri Shostakovich’s music in Warsaw between 1927 and 1939. A survey of these performances has been complemented with texts reflecting their critical reception, collected from Warsaw dailies and periodicals that represented different political perspectives. The historical background has also been sketched, which makes it possible to reconstruct the history of Shostakovich’s musical presence in the Polish capital in the context of the complicated relations between Poland and the USSR in the interwar period. Five compositions by Shostakovich were performed in Warsaw between 1927 and 1939: Piano Sonata No. 1 (by the composer himself), Symphony No. 1 (first under the baton of Grzegorz Fitelberg, later under Lovro von Matačić and Mieczysław Mierzejewski), suite from the ballet The Golden Age (first presented in Warsaw by Leningrad-based conductor Julius Erlich), Piano Concerto (first by Shura Cherkassky, later – by Artur Balsam), and Preludes, Op. 34 for piano (first by Arthur Rubinstein, subsequently by Mieczysław Horszowski and Shura Cherkassky). A production of Lady Macbeth of the Mtsensk District was to be held at Warsaw Opera. The assessment of Shostakovich’s works by Polish music critics was influenced in the early 1930s by the image of this composer as a symbol of the Soviet success, generated in the USSR, as well as the awareness of his music’s success in the West (whose echoes reached Warsaw via the radio and foreign press, and through international musicians, who were Shostakovich’s main promoters in Poland). The Warsaw critics’ opinions on the composer’s output differed depending on their individual worldviews and aesthetic stance. Most comments were reserved and focused on defining the trend represented by this music. Definitions frequently revolved around Shostakovich’s ostensible indebtedness to Russian tradition and his suspension between conservative (Romantic) approach and modernity. Reviewers representing nationalist press proposed a more radical appraisal, presenting Shostakovich as an alleged representative of musical ‘Bolshevism’. Its influence was discerned particularly in the artist’s ‘lighter’ pieces, especially The Golden Age suite. The Warsaw critics and audience exhibited little interest in Shostakovich’s harassment in his native country in 1936. The only more vivid reactions came from the collaborators of the niche magazine Muzyka Polska and the anti-Bolshevik Eugenia Weber, member of Warsaw’s Russian colony. In the last years before World War II, nationalist critics’ attacks on Shostakovich intensified, since he was viewed as a representative of the communist regime.
    Źródło:
    Muzyka; 2023, 68, 2; 24-48
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność Komisji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej w Polsce okresu międzywojennego
    Autorzy:
    Magiera, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040740.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    ruch krajoznawczy młodzieży
    komisja kół krajoznawczych młodzieży szkolnej
    koła krajoznawcze młodzieży
    historia edukacji w Polsce w okresie międzywojennym
    organizacje uczniowskie
    szkolne koła krajoznawcze
    students’ travel movement
    Committee of School Students’ Travel Clubs
    students' travel clubs
    history of education in Poland in the interwar period
    student organizations
    school travel clubs
    Opis:
    Artykuł dotyczy działalności Komisji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej w Polsce okresu międzywojennego. Ukazuje okoliczności utworzenia Komisji, jej skład oraz regulamin. Przedstawia obszary działalności Komisji, która nadawała jednolity kierunek pracy kołom krajoznawczym młodzieży. Prezentuje rozwój struktur organizacyjnych ruchu krajoznawczego młodzieży. Komisja Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej była organem kierującym, opiekującym się i dbającym o rozwój kół krajoznawczych młodzieży w Polsce w okresie międzywojennym.
    The article concerns the activities of the Committee of School Students’ Travel Clubs in Poland in the interwar period. It shows the circumstances of establishing the Committee, its composition and regulations. It presents the areas of activity of the Committee, which gave a unified direction of work to school students’ travel clubs. The article also presents the development of the organizational structures of the students’ travel movement. The Committee of School Students’ Travel Clubs was the governing body, caring for the development of students’ travel clubs in Poland in the interwar period.
    Źródło:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2020, 11, 2; 220-238
    2450-4491
    Pojawia się w:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The daily Polonia on the key political events in interwar Poland: the 1926 coup d’état and the Brześć trials
    Autorzy:
    Lis, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421966.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish press in the 20th century
    Upper Silesia in the interwar period
    Poland’s national politics in regional press
    the 1926 coup d’état
    the Brześć Trials
    the Polonia daily newspaper
    Wojciech Korfanty (1873–1939)
    Józef Piłsudski (1867–1935)
    „Polonia”
    Górny Śląsk
    Ślązacy
    Wojciech Korfanty
    Józef Piłsudski
    tożsamość narodowa
    polityka społeczna
    czasopisma lokalne
    zamach majowy
    proces brzeski
    Opis:
    Polonia, an Upper Silesian daily founded by Wojciech Korfanty in 1926, remains a mine of information not only about the situation in Upper Silesia between the wars but also a notable source for any study of Poland’s politics in that period. Polonia’s coverage of national politics is important not only because the paper presents a regional point of view but also because of the light its publications throw on the conflict between Wojciech Korfanty and Józef Piłsudski.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2016, 19, 3
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Reception of Maria Montessori’s Pedagogical Theory in Pre-School Education in Interwar Poland
    Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w wychowaniu przedszkolnym w Drugiej Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Sosnowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040627.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    teoria pedagogiczna Marii Montessori
    wychowanie przedszkolne w Polsce
    przedstawicielki edukacji przedszkolnej w okresie międzywojennym
    czasopiśmiennictwo pedagogiczne
    pedagogical theory of Maria Montessori
    pre-school education in Poland
    representatives of pre-school education in the interwar period
    pedagogical journals
    Opis:
    The innovative tendency in pedagogy, called “new education”, which appeared in many European countries in the first half of the 20th century, aimed at reviving schooling, the conditions of education, and the process of learning; it also set a new role for the teacher and emphasized a new approach to the child. Maria Montessori (1870–1952), an Italian physician and educationalist, was one of the representatives of “new education”. Knowledge of the pedagogical theory developed by Montessori was spread in Poland through her books and the pedagogical-psychological literature of Polish educationalists, which referred to the Montessori educational concept. The purpose of this work is to present the reception of Montessori’s pedagogical theory in pre-school education in 1918–1939.
    Nowatorski nurt w pedagogice, określany mianem „nowego wychowania”, który pojawił się w wielu krajach Europy w I połowie XX w., zmierzał do odnowy szkoły, warunków nauki i procesu uczenia się, wyznaczał nową rolę nauczycielowi, akcentował także nowe podejście do dziecka. Jedną z wielu przedstawicieli „nowego wychowania” była Maria Montessori (1870–1952), włoska lekarka i pedagog. Poznaniu teorii pedagogicznej M. Montessori w Polsce służyły publikacje książkowe jej autorstwa oraz literatura pedagogiczno-psychologiczna polskich pedagogów, w której nawiązywano do koncepcji wychowania Montessori. Celem artykułu jest ukazanie recepcji teorii pedagogicznej M. Montessori w wychowaniu przedszkolnym w latach 1918–1939.
    Źródło:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2020, 11, 2; 106-124
    2450-4491
    Pojawia się w:
    Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Turcja w koncepcjach polskiego Sztabu Generalnego w okresie Konferencji Lozańskiej (1922–1923). Nieznane memorandum Tadeusza Schaetzla
    Autorzy:
    Gierowska-Kałłaur, Joanna
    Kornat, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/653723.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    second Republic of Poland
    Turkey
    Mustafa Kemal Atatürk
    Tadeusz Schatzel
    Polish–Turkish military and political relations in the interwar period
    Conference of Lausanne
    II Rzeczpospolita
    Turcja
    polsko–tureckie stosunki wojskowe i polityczne w okresie międzywojennym
    konferencja pokojowa w Lozannie
    Opis:
    The article presents Tadeusz Schaetzel's memorandum from 26 December 1922, containing his analysis of the first round of negotiations at the Lausanne Conference. It was prepared on request of the General Staff, following Schaetzel's return from Lausanne, where he assumed the duties of observer at the peace conference. The document proves strong hopes for a future involvement of Turkey in the anti-Soviet policies of the Second Polish Republic.
    W artykule przedstawiony został memoriał Tadeusza Schaetzla z 26 grudnia 1922 r., pisany jako analiza pierwszej części obrad konferencji w Lozannie. Mjr Schaetzel przygotował go dla Sztabu Generalnego, powróciwszy do Warszawy z Lozanny, gdzie obserwował obrady konferencji pokojowej. Tekst dokumentu przepełniony jest nadziejami na pozyskanie w przyszłości Turcji dla antysowieckiej polityki II RP.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2014, 49, 2
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Botany at Stefan Batory University in Vilna (Wilno, Vilnius) (1919–1939)
    Autorzy:
    Zemanek, Alicja
    Köhler, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783478.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    botanical research, history of botany, Lithuania, Poland, Polish botanists, the interwar period, twentieth century, Vilnius, Wilno, University in Vilna, Stefan Batory University, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef
    badania botaniczne, historia botaniki, Litwa, okres międzywojenny, polscy botanicy, Polska, Wilno, Uniwersytet w Wilnie, Uniwersytet Stefana Batorego, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef Trzebiński
    Opis:
    The university in Vilna (in Polish: Wilno, now: Vilnius, Lithuania), founded in 1579, by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780–1832 and 1919–1939.In the latter period the university functioned under the Polish name Uniwersytet Stefana Batorego (in English: Stefan Batory University). It comprised six departments connected with botany (General Botany, Pharmacognosy and Cultivation of Medicinal Plants, Plant Taxonomy, Botanical Garden, Garden of Medicinal Plants, and Natural History Museum).There worked such distinguished scientists, as: Jakub Mowszowicz (1901–1983), phytogeographer and phytosociologist; Jan Muszyński (1884–1957), botanist and pharmacist; Bronisław Szakien (1890–1938), cytologist and mycologist; Piotr Wiśniewski (1881–1971), physiologist; and Józef Trzebiński (1867–1941), mycologist and phytopathologist. Ca. 300 publications (including ca. 100 scientific ones) were printed in the period investigated, dealing mainly with morphology and anatomy, cytology, plant physiology, floristics (floristic geography of plants), systematics (taxonomy) of vascular plants, mycology and phytopathology, ecology of plant communities (phytosociology), as well as ethnobotany, and history of botany. Stefan Batory University was also an important centre of teaching and popularization of botany in that region of Europe.The aim of the article is to describe the history of botany at the Stefan Batory University in 1919–1939.
    Uniwersytet w Wilnie (w języku angielskim: Vilna, obecnie: Vilnius w Republice Litewskiej), założony w 1579 r. przez Stefana Batorego, króla Polski i wielkiego księcia Litwy, był ośrodkiem polskiej botaniki w latach 1780–1832 oraz 1919–1939. W tym ostatnim okresie funkcjonował pod nazwą Uniwersytet Stefana Batorego (w języku angielskim: Stefan Batory University).W latach 1919–1939 zorganizowano następujące zakłady związane z botaniką: Botaniki Ogólnej, Farmakognozji i Hodowli Roślin Lekarskich, Systematyki Roślin, Ogród Botaniczny, Ogród Roślin Lekarskich oraz Muzeum Przyrodnicze.W ośrodku wileńskim pracowali wybitni uczeni, m.in. Jakub Mowszowicz (1901–1983), fitogeograf i fitosocjolog; Jan Muszyński (1884–1957), botanik i farmaceuta; Bronisław Szakien (1890–1938), cytolog i mykolog; Piotr Wiśniewski (1881–1971), fizjolog oraz Józef Trzebiński (1867–1941), mykolog i fitopatolog. Badacze roślin ogłosili drukiem ok. 300 publikacji (w tym ok. 100 naukowych) dotyczących głównie morfologii i anatomii, cytologii, fizjologii roślin, florystyki (florystycznej geografii roślin), systematyki (taksonomii) roślin naczyniowych, mykologii i fitopatologii, ekologii zbiorowisk roślinnych (fitosocjologii), a także etnobotaniki i historii botaniki. Uniwersytet Stefana Batorego był również ważnym ośrodkiem nauczania i popularyzacji botaniki w tym regionie Europy.Celem artykułu jest opracowanie historii botaniki na Uniwersytecie Stefana Batorego w latach 1919–1939.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-48 z 48

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies