Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "system rządów" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-44 z 44
    Tytuł:
    System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające
    The Political System in the Republic of Poland: Its Characteristics and the Diagnosis of Doubts. Introductory Remarks
    Autorzy:
    Grzybowski, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/523857.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    władza państwowa
    system rządów
    Opis:
    Ukształtowanie relacji strukturalnych i funkcjonalnych pomiędzy instytucjami władzy publicznej należy do kluczowych właściwości każdego z systemów polityczno-ustrojowych i – w płaszczyźnie jurydycznej – konstytucyjnych. Wybór systemu podstawowych rozwiązań w tym zakresie określa sposób wykonywania władzy w państwie tj. system rządzenia; w innej wersji terminologicznej: system rządów. Z metodologicznego punktu oglądu można mówić, co najmniej, o dwóch płaszczyznach analizy mechanizmu sprawowania władzy (określanego jako „system rządów”), czyli o normatywnym (konstytucyjno-prawnym) i praktycznym (polityczno-behawioralnym) systemie rządów. W Polsce przy kształtowaniu konstytucyjnego „systemu rządów”, w toku prac nad projektami Konstytucji RP z 1997 r., istotnymi punktami odniesienia były: a) system rządów parlamentarno-gabinetowych (zwłaszcza w postaci „zracjonalizowanej”), b) system parlamentarno-prezydencki (zwany, aczkolwiek niejednoznacznie, „systemem pośrednim”) oraz – na dalszym planie – „system rządów prezydenckich” (system prezydencki).
    The shaping of structural and functional relations between bodies of state authority is one of the key characteristics of any political system and – at the juridical level – of any constitutional system. The choice of basic solutions in this regard determines the method of exercising authority in the state, i.e. its system of rule; also referred to as a system of government. From the methodological perspective, we may distinguish at least two levels of the analysis of the state power mechanism (referred to as the „system of government”), i.e. the normative (constitutional-legal) system of government and the practical (political-behavioural) one. In Poland, when developing the constitutional „system of government,” in the course of work on the drafts of the 1997 Constitution of the Republic of Poland, the relevant points of reference included: a) the parliamentary-cabinet system (particularly in the „rationalized” form), b) the parliamentary-presidential system (referred to as, quite ambiguously, an „indirect system”), and – to a lesser degree - the „system of presidential rule” (presidential system).
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2012, 1 (9); 129-150
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dyskusje wokół konstytucyjnej reformy systemu rządów we Włoszech
    Autorzy:
    Lorencka, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524669.pdf
    Data publikacji:
    2010-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Włochy
    Reforma
    System Rządów
    Opis:
    Niniejszy artykuł przedstawia główne koncepcje konstytucyjnej reformy systemu rządów we Włoszech w ciągu ostatnich trzydziestu lat. „Zablokowana włoska demokracja” szukała dróg wyjścia w rozwiązaniach prawnych. Zrodziła się idea wielkiej reformy konstytucyjnej pod koniec lat siedemdziesiątych. Można wyróżnić trzy zasadnicze sposoby tejże reformy: 1) powołanie Konstytuanty; 2) stworzenie dwuizbowej komisji do spraw reform konstytucyjnych; 3) poprzez art.138 konstytucji o jej rewizji. Pierwsze rozwiązanie cieszyło się poparciem tylko prawej strony sceny politycznej. Udało się natomiast powołać trzy dwuizbowe komisje do spraw reformy konstytucyjnych: w latach 1983-1985 Komisję Aldo Bozziego, w latach 1992-1994 Komisję Ciriaco De Mity i Nildy Iotti, w 1997 roku Komisję Massimo D’Alemy. Przedstawione przez nie projekty reform poniosły fiasko z powodu braku porozumienia między głównymi siłami politycznymi. Zatem trzecią drogą reformy konstytucyjnej stał się artykuł 138 konstytucji. Jednakże w wypadku, gdy zmiana została zatwierdzona tylko przez bezwzględną większość głosów obu izb parlamentu, można ją poddać pod głosowanie w referendum ratyfikacyjne. Dwukrotnie odbyło się takie referendum konstytucyjne, raz odnośnie centrolewicowej propozycji 7 października 2001 roku, drugi raz wobec centroprawicowej koncepcji 25-26 czerwca 2006 roku. To ostatnie referendum nie uzyskało poparcia społeczeństwa. Wydaje się więc, że idea wielkiej reformy konstytucyjnej poniosła porażkę wobec głębokich podziałów między głównymi partiami politycznymi.
    This article presents the main ideas of constitutional reform, governments in Italy over the last thirty years. “Blocked Italian democracy” was looking for ways of overcoming the legal framework. Conceived the idea of the great constitutional reform in the late seventies. There are three main ways of that reform: 1) the establishment of the Constituent Assembly, 2) creating a bicameral committee on constitutional reform, 3) by art.138 of the Constitution for its revision. The first solution only enjoyed the support of the right of the political scene. But failed to establish three committees for the bicameral constitutional reform: in the years 1983–1985 A. Bozziego Commission, in 1992–1994 the Commission C. De Mita and N. Iotti, in 1997, the Commission M. D’Alema. Presented by reform projects have failed due to lack of agreement between the main political forces. Thus, the third way of constitutional reform became Article 138 of the Constitution. However, in cases where an amendment has been approved only by an absolute majority of both houses of parliament, it can be put to the vote in a referendum on ratification. Twice held such a constitutional referendum, once on the center-left proposals 7 October 2001 year, the second time against the center-right approach June 25–26, 2006. The last referendum did not obtain public support. So it seems that the idea of the great constitutional reform has failed to deep divisions between the main political parties.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 2,3 (2,3); 75-112
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle aktualnych propozycji jego zmian
    System of Government of the Republic of Poland in the light of the proposals of its changes
    Autorzy:
    Jaskiernia, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/525215.pdf
    Data publikacji:
    2012-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    rząd
    prezydent
    system rządów
    Opis:
    System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej, ukształtowany przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., uważany jest za właściwy. Stworzył podstawę do stabilnych rządów i bezkonfliktowej alternacji władzy. Od czasu jego obowiązania nie odnotowano znaczących kryzysów rządowych. Pewne napięcia pomiędzy prezydentem a premierem odnotowane zostały jednak w okresie koabitacji prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska (1997-2000). Spór kompetencyjny w kwestii reprezentacji RP na forum Rady Europejskiej został rozstrzygnięty przez Trybunał Konstytucyjny. Powstał natomiast problem, czy próg odrzucenia weta prezydenta (3/5) nie jest zbyt wysoki w sytuacji, gdy prezydent popiera opozycję i uniemożliwia rządowi przeprowadzenie fundamentalnych reform. Śmierć prezydenta Kaczyńskiego zamknęła okres koabitacji i uczyniła spór nieaktualnym. Przy ewentualnych zmianach konstytucji powstanie jednak okazja, by przemyśleć tę kwestię w kontekście racjonalności przyjętych tu rozwiązań.
    System of government of the Republic of Poland, based upon the Constitution of 2 April 1997, is considered as an appropriate. It created a base for the stable governments and alternation of power without conflicts. Since its introduction, not major government’s crisis was noted. Some tensions between President and the Premier Minister has occurred, however, during a cohabitation between President Lech Kaczyński and Premier Minister Donald Tusk (1997–2000). Controversies in the question of representation of the Republic of Poland in the European Council has been solved by the Constitutional Tribunal. It occurred however a problem, whether level of 3/5 to override presidential veto is not too high in situation, when President has backed an opposition and make impossible to fulfill the fundamental reforms introduced by the Committee of Ministers. The death of President Kaczyński make this controversies un-actual. When occasion of changes of Constitution may occurred, this problem should be analyzed in the context of rationalization of those regulation.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2012, 2 (10); 125-142
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do dyskusji nad pojęciem systemu rządów
    A Contribution to the Discussion on the Concept of Governmental Systems
    Autorzy:
    Michalczuk-Wlizło, Marta
    Żmigrodzki, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/616570.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    governmental systems
    system rzadów
    Opis:
    The considerations presented in this paper are focused on the issue of governmental systems. The authors try to outline the main problems and dilemmas as concerns its definitions. They point to the normative elements of governmental systems and discuss the issue of efficiency, because every governmental system is defined by formal (established in legal regulations) as well as the actual, or real, relationship between the legislative and executive power. While the interdependence of legislative and executive power is the main focus here, judicial power is also referred to. In order to comprehensively present and characterize a given governmental system it is advisable to account for the legal and constitutional aspects, as well as practical ones. The concept of a political regime or a political system in relation to governmental systems is also discussed, and criteria for the analysis of the interdependence of individual powers in the state are indicated.
    Źródło:
    Przegląd Politologiczny; 2012, 4; 49-56
    1426-8876
    Pojawia się w:
    Przegląd Politologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parliamentary-Presidential Government System
    W sprawie parlamentarno-prezydenckiego systemu rządów
    Autorzy:
    Trubalski, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/940925.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    government systems
    presidential system
    parliamentary system
    semi-presidential systems parliamentary-presidential system
    systemy rządów
    system rządów prezydenckich system rządów parlamentarnych mieszane systemy rządów
    system rządów parlamentarno-prezydenckich
    Opis:
    The paper aims to analyze systems of governance in modern democratic states in terms of distinguishing presidential-parliamentary system and to identify its characteristics. The considerations are to lead to a closer description of this mixed system of government and to indicate its model features. To this end, the author compared the elements that make up the government systems in Portugal and Romania, considering also the features of the parliamentary system and the system of presidential (semi-presidential) governments established in the study of constitutional law.
    Artykuł ma na celu analizę systemów rządów występujących we współczesnych państwach demokratycznych pod kątem wyodrębnienia systemu rządów parlamentarno- -prezydenckich oraz wskazania cech charakterystycznych dla tego systemu. Rozważania mają doprowadzić do bliższego opisania tego mieszanego systemu rządów oraz wskazania modelowych jego cech. W tym celu autor dokonał porównania elementów składających się na systemy rządów występujące w Portugalii oraz Rumunii, mając równocześnie na uwadze ugruntowane w nauce prawa konstytucyjnego cech systemu rządów parlamentarnych oraz systemu rządów prezydenckich (półprezydenckich).
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 6 (52); 17-27
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontrasygnata jako wyznacznik systemu rządów
    Autorzy:
    Frankiewicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524624.pdf
    Data publikacji:
    2010-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    kontrasygnata
    rząd
    prezydent
    system rządów
    Opis:
    Zadaniem jakie postawiła sobie autorka niniejszego artykułu jest wykazanie, że kontrasygnata jest tak istotnym elementem systemu rządów panującego w danym państwie, że jej brak lub istnienie, jak również sposób włączenia tej instytucji w tryby mechanizmu danego modelu rządów świadczy o tym jaki konkretny system, bądź jaka jego modyfikacja została przyjęta na gruncie danej konstytucji. W artykule wykazane zostało ponadto, że zasady ustrojowe mają jedynie ogólny wpływ na regulację kontrasygnaty. Wiele z nich jest potrzebnych, aby kontrasygnata funkcjonowała, jednak ich przyjęcie w prawie ustrojowym nie determinuje istnienia kontrasygnaty. Najważniejszymi czynnikami, które decydują o istnieniu tej instytucji są takie elementy systemu rządów jak dualizm egzekutywy oraz przyjęcie założenia o braku odpowiedzialności politycznej głowy państwa. Cechy te występują łącznie w systemie parlamentarnym. W celu wykazania powyższych tez najpierw przedstawiono typologię systemów rządów, a następnie – po wskazaniu systemów, w których kontrasygnata nie występuje i przyczyn tego stanu rzeczy – usystematyzowano kontrasygnatę i postać w jakiej została ona przyjęta ze względu na stopień modyfikacji systemu.
    he task undertaken by the Author of the article is to demonstrate that the countersignature is such a significant element of the system of government established in a given state that the existence or lack of the countersignature, as well as the method of incorporating it into the procedure of a given model of government, determines which particular system or which of its modifications had been accepted on the grounds of a given constitution.In the article it has been also proved that the constitutional principles have only general influence on the regulation of the countersignature. Many of them are necessary for the countersignature to function, however their establishment in the constitutional law do not determine the existence of the countersignature. The most important factors that decide whether this institution exist are compo- nents of the system of government, such as the dualism of the executive power and the assumption of lack of political responsibility of the head of the state. These features occur together within the parliamentary system. In order to prove the aforementioned thesis, a typology of the systems of government has been presented, then – after indicating the systems in which the countersignature does not exist and presenting the reasons of such situation – the countersignature and the form in which it has been adopted, in regard to the degree of the modification of the system, has been systematized.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 2,3 (2,3); 159-184
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Status i rola opozycji parlamentarnej niemieckiego Bundestagu – zagadnienia wybrane
    Autorzy:
    Juchniewicz, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/525147.pdf
    Data publikacji:
    2010-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    opozycja parlamentarna
    Bundestag
    system rządów
    Opis:
    Artykuł dotyczy wybranych zagadnień instytucji opozycji parlamentarnej w niemieckim parlamentaryzmie. Opozycja parlamentarna w niemieckim systemie rządów jest zjawiskiem powszechnie akceptowanym. Na jej status i pozycję wpływa wiele czynników, od struktury organów wewnętrznych i sposobu ich kreowania, po konkretne instytucje prawa parlamentarnego pozwalające na czynne uczestniczenie w realizacji podstawowych funkcji Bundestagu. Organami wewnętrznymi niemieckiego Bundestagu są Prezydent Bundestagu, Prezydium, Rada Seniorów oraz komisje. Sposób obsady poszczególnych organów, ich zadania i sposób procedowania (zwłaszcza Rady Seniorów) umożliwiają ugrupowaniom opozycyjnym w sposób rzeczywisty wpływać na funkcjonowanie Izby. Tym samym, mimo braku prawnej instytucjonalizacji zjawiska opozycji na szczeblu federalnym, można mówić o politycznym uznaniu praw opozycji parlamentarnej w Niemczech.
    The article concerns chosen issues of the institution of the parliamentary opposition in the German parliamentary system. The parliamentary opposition in the German system of governments is a universally accepted phenomenon. Many factors affect its status and the position, from the structure of internal organs and the way of creating them, for specific institutions of the parliamentary law allowing for active participating in the realization of basic functions of the Bundestag. A President of the Bundestag, a Presidium, Advice of Seniors and committees are internal organs of the German Bundestag. The manner of the casting of individual organs, their tasks and the way of proceeding (especially Advice of Seniors) enable opposition groupings in the real way to influence functioning of the Chamber. In the process, in spite of the lack of the legal institutionalization of the phenomenon of the opposition on the federal level, it is possible to tell about political recognizing laws to the parliamentary opposition in Germany.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 1 (1); 221-230
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Afrykański model autorytaryzmu – Zimbabwe czasów Roberta Mugabe
    African model of authoritarianism - Zimbabwe under Robert Mugabe
    Autorzy:
    Chołaszczyński, Krystian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/519391.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    autorytaryzm
    Zimbabwe
    system rządów
    Mugabe
    Opis:
    This article is consecrated the events which they had place in Republic of Zimbabwe, after obtainment of independence by this country. After many years of racial segregation and the ignoring of world public opinion, the new political creature which was named Zimbabwe was appointed in three months to life in place of Southern Rhodesia. The unformed democratic tradition, lack of intertribal unity, unclear perspectives on futurę and fear before the White settlers’ return, broughtto total taking over the power by Robert Mugabe and the ZANU PF. By many years liberator’s legend, permitted Mugabe on country control. However, his desire of power altered country with parliamentary democracy in extreme presidential system wipingone’s face, and in some aspects Crossing authoritarian system. Economic catastrophe caused, that Robert Mugabe had to give back majority of his prerogatives to oppositional in relation to him, Prime Minister Morgan Tsvangirai. In this article, the intention of analyse cause for which so charismatic person, using tribe’s fear before colonial times, could bring so great national tragedy. How this happened, that the national icon which had to emancipate with colonial pressure became the symbol of pressure. He was compared to Mandela, and nowhe is compares to Malan.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2010, 2/3(9/10); 82-102
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System rządów premierowskich jako nowy typ systemu rządów: casus Wielkiej Brytanii
    Autorzy:
    SZYMANEK, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/616665.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    system rządów premierowskich
    Wielka Brytania
    Opis:
    The paper attempts to address the question of whether the prime ministerial system has already emerged as a separate system of governance that differs from classical systems, and whether it can no longer be treated as a certain sub-class in an extensive range of parliamentary systems, but rather as a new type of system in its own right. The principal issue appears to be whether the inherent properties of the prime ministerial variety of governance are sufficiently distinct, significant and different from the parliamentary system, however broadly understood, to give the former a status of a separate governance system from the methodological point of view. It should be observed that the contemporary British system, which serves as a foundation for our deliberations on the prime ministerial form of governance, has deviated from the classical or typical parliamentary system far enough to actually take the direction of a separate system of governance, namely prime ministerial governance. Firstly, this is evidenced by the removal of the monarch from the political system and establishing executive power as a virtually one-element entity concentrated in the Cabinet, and embodied by its leader. Secondly, the figure of Prime Minister is highly emphasized as he is elected ‘under the guise of common elections’ and he successfully monopolizes the work of his entire Cabinet, becoming a certain ‘trademark’ of this Cabinet, which is well supported by the principle of joint accountability of all Cabinet members, a principle that is exceptionally strictly and consistently implemented in the British system. The ongoing politological processes that tend to presidentialize and personalize politics are only accelerating these changes and making them even more apparent. The consequence in Britain is that it is the Prime Minister who accrues the power to govern and he by no means falls under the principle of classical parliamentary systems, where the government leader is only “the first among equals”. Thirdly, the House of Commons has practically lost its controlling power over the Cabinet, as primarily evidenced in the absence of a vote of no confidence, which would serve as a tool of political accountability of executive power before the legislative, the essence of any form of parliamentary governance. Fourthly, in a highly specific, deeply endemic party system which entails that various links between government and parliament typical of the parliamentary style of democracy are de facto transferred onto the internal party stage, this to an extent also explains the relevance of the division between government and opposition, a division which is neither as clear, nor as far-reaching as in the case of other parliamentary systems. All this allows us to conclude that the British system is sufficiently different to be deemed new in comparison to a typical or classical parliamentary system. The transformations that have taken place there have gone far beyond the proper, or classical, model of parliamentary governance thus forming not only a sub-class, but a separate type (or model) of governance.
    Źródło:
    Przegląd Politologiczny; 2011, 1; 65-78
    1426-8876
    Pojawia się w:
    Przegląd Politologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiceprezydentura w strukturze prezydenckiego systemu rządów. Przegląd rozwiązań normaty wnych w ybranych państw
    Vice-Presidency in the Structure of the Presidential System of Government. The Overview of Legal Regulations in Selected Countries
    Autorzy:
    Jakubiak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524619.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    wiceprezydentura, głowa państwa, system rządów, prezydencjalizm
    Opis:
    Instytucja wiceprezydenta wpisana w instytucjonalne ramy najbardziej typowych sys-temów rządów (prezydencjalizm, semiprezydencjalizm, parlamentaryzm) występuje w przeszło jednej czwartej państw współczesnego świata. W przeważającej większości wiceprezydenci działają – tak jak w Stanach Zjednoczonych – w ramach systemów pre-zydenckich. Celem artykułu jest wskazanie wspólnych cech wiceprezydentów istnieją-cych w instytucjonalnym kontekście prezydencjalizmu, jak również zidentyfikowanie najbardziej znaczących różnic pomiędzy dotyczącymi ich unormowaniami konstytu-cyjnymi. Autor dochodzi do wniosku, że w niektórych przypadkach wpływ na regula-cje odnoszące się do wiceprezydentury jest wywierany w mniejszym stopniu przez samą konstrukcję prezydenckiego systemu rządów, a w większej mierze przez czynniki poza-prawne, takie jak społeczna i etniczna struktura danego państwa, a nawet bieżące po-trzeby polityczne elit rządzących.
    Vice presidents inscribed into the institutional frameworks of the most typical sys-tems of government (presidentialism, semi-presidentialism, parliamentarianism) ex-ist in more than a quarter of the modern world. The vast majority of them operate – as in the United States – under presidential systems. The aim of the article is to indicate common features of vice presidents existing in the institutional context of presiden-tialism as well as to identify the most significant differences between the constitution-al regulations that relate to them. The author concludes that in some cases the impact on the regulations regarding vice presidents is exerted to a lesser extent by the very ar-chitecture of the presidential system of government, and to a greater extent by non-le-gal factors such as the socio-ethnic structure of a given country and even current po-litical needs of governing elites.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 1 (53); 215-233
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cechy hiszpańskiego systemu rządów
    Autorzy:
    Myśliwiec, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524315.pdf
    Data publikacji:
    2010-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    rząd
    Hiszpiania
    system parlamentarno-gabinetowy
    system rządów
    Opis:
    Hiszpański system rządów można określić jako zracjonalizowany system parlamentarno – gabinetowy. Charakteryzują go bowiem wszystkie cechy, które tradycyjnie są przypisywane temu modelowi: dualizm egzekutywy, neutralizacja polityczna głowy państwa, czy też polityczna odpowiedzialność rządu przed parlamentem. Przyjęte rozwiązania umożliwiają także wysoką skuteczność działania rządu. Jednakże specyfika ukształtowanej po 1978 roku sceny politycznej sprawia, że model ten - w zależności od aktualnego układu sił w parlamencie – może okresowo zbliżać się do jednego z dwóch rozwiązań. Jeżeli bowiem jedno ugrupowanie polityczne uzyskuje bezwzględną ilość mandatów w Kongresie Deputowanych, to system wykazuje duże podobieństwo do modelu parlamentaryzmu gabinetowego. Natomiast w sytuacji sprawowania władzy przez rząd mniejszościowy, system zbliża się nieco do rozwiązań charakterystycznych dla parlamentaryzmu komitetowego. Celem niniejszego opracowania jest zatem próba wskazania najistotniejszych cech hiszpańskiego systemu rządów.
    The Spanish political regime can be defined as a system of parliamentary government. The most characteristic features of it are: the dualism of executive, the neutral position of the head of state and the political responsibility of the government before the parliament. Besides, accepted legal solutions allow for the high effectiveness of the governmental action.The specification of the Spanish political stage, formed after 1978, allow to getcloser to the model of the parliamentary government (in the case of existence of the majority government) or to the model of parliamentary committee (in the case of the minority government). Thus, the main aim of this article is to present some key features of the Spanish political regime.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 2,3 (2,3); 131-146
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Creation Powers of the President of the Slovak Republic
    Kreacyjne uprawnienia prezydenta Republiki Słowackiej
    Autorzy:
    Majerčák, Tomáš
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524741.pdf
    Data publikacji:
    2013-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    kompetencje prezydenta
    prokurator generalny
    prezydent
    system rządów
    Opis:
    In this paper I focus on the creation powers of the President in view of the current problems. I also attempt to find answers to some of the questions related to the issue whether, provided the Constitution of the Slovak Republic concedes the President of the Slovak Republic the power to appoint a constitutional official on the proposal of a collective body or a specific person, the President may refuse to appoint a public official, and what the position of the President is in this kind of appointment, thus what function he performs.
    W tym artykule skupiam się na kreacyjnych uprawnieniach prezydenta Republiki Słowackiej w świetle aktualnych problemów. Chcę również znaleźć odpowiedzi na niektóre pytanie związane z tym, czy przy założeniu, że Konstytucja RS powierza prezydentowi uprawnienie do powoływania urzędników konstytucyjnych w oparciu o wniosek organu kolektywnego bądź konkretnej osoby, Prezydent może odmówić powołania urzędnika publicznego i jaka jest pozycja Prezydenta w tym typie powoływania, czyli jakie funkcje wykonuje.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 1 (13); 111-142
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiceprezydentura w obrębie konstytucyjnych struktur parlamentaryzmu i semiprezydencjalizmu
    Vice-Presidency Within Constitutional Structures of Parliamentarianism and Semi-Presidentialism
    Autorzy:
    Jakubiak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/942424.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    wiceprezydentura, głowa państwa, system rządów, parlamentaryzm, semiprezydencjalizm
    Opis:
    Wiceprezydenci istnieją głównie w państwach przyjmujących prezydencki system rządów. Przegląd współcześnie obowiązujących regulacji dowodzi jednak, że wiceprezydentura występuje także, choć znacznie rzadziej, dwóch pozostałych ustrojach, czy-li w ramach parlamentaryzmu i semiprezydencjalizmu. Celem artykułu jest analiza postanowień konstytucyjnych, które odnoszą się do wiceprezydentury w sześciu państwach, w których przyjęto jeden lub drugi ze wskazanych wyżej systemów. Autor zwraca uwagę na typowe i specyficzne cechy tej instytucji, dochodząc do wniosku, że ich osadzenie w systemach innych niż prezydencki nie jest czynnikiem, który w sposób zasadniczy odróżnia konstrukcję wiceprezydentury od tej występującej w typowym lub zmodyfikowanym (w porównaniu z modelem znanym ze Stanów Zjednoczonych) prezydencjalizmem.
    Vice-Presidents exist mainly in the states adopting the presidential system o government. The overview of contemporary legal regulations proves, however, that the vice-presidency may also be found, though much less often, in the two remaining basic regimes, that is parliamentarianism and semipresidentialism. The purpose of the article is to analyze constitutional provisions that relate to vice presidency in six countries in which one or the other of the two aforementioned systems was adopted. The author draws attention to the typical and specific features of this institution, arriving at the conclusion that its embedding in the systems of government other than the presidential one is not a factor that essentially distinguishes the construction of the vice-presidency from that occurring in a typical or modified (compared to the model known from the US) presidentialism.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 2 (54); 135-153
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parlamentaryzacja marokańskiego systemu rządów na gruncie konstytucji z dnia 29 lipca 2011 r.
    Autorzy:
    Jakubiak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524119.pdf
    Data publikacji:
    2014-08-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Maroko
    konstytucja
    parlamentaryzacja
    system rządów
    Morocco
    constitution
    parliamentarisation
    system of government
    Opis:
    Artykuł dotyczy zjawiska parlamentaryzacji marokańskiego systemu rządów na gruncie konstytucji z 2011 r. Do jej uchwalenia doszło w wyniku niepokojów społecznych znanych jako tzw. Arabska Wiosna. Nowa konstytucja zastąpiła ustawę zasadniczą z 1996 r. Zgodnie z nowymi regulacjami konstytucyjnymi pozycja monarchy została ograniczona, jednak nadal pozostaje on kluczowym elementem systemu rządów. Jednocześnie konstytucja wzmocniła pozycję rządu kierowanego przez premiera. Zmianie uległa ponadto pozycja parlamentu. Przykładowo, król mianuje szefa rządu z łona partii politycznej, która zwycięża w wyborach parlamentarnych, i z uwzględnieniem ich wyników. W porównaniu z poprzednią konstytucją rząd wydaje się silniej powiązany z parlamentem – szczególnie z izbą pierwszą. Ta ostatnia posiada lepsze instrumenty kontroli parlamentarnej. Obecnie marokański system rządów pozostaje bliższy europejskiemu modelowi parlamentarnemu.
    The paper concerns the phenomenon of parliamentarisation of the Moroccan system of government in the light of the constitution of 2011. The act was adopted as a result of civil unrest known as the so-called Arab Spring. The new constitution replaced the basic law of 1996. According to the new constitutional provisions, the role of the monarch has been limited. At the same time, the constitution has improved the position of the government headed by the prime minister. Moreover, the status of the parliament has been changed. By the way of example, the king appoints the prime minister from within the political party, which wins the parliamentary elections, and with a view to their results. In comparison with the previous constitution, the government seems to be more strongly connected with the parliament – especially with the first chamber. The latter has better tools for parliamentary oversight. Currently, the Moroccan system of government is closer to the European model of parliamentarianism.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 4 (20); 95-115
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstytucyjny system rządów Rzeczypospolitej Polskiej
    Constitutional system of government of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Kornaś, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14119014.pdf
    Data publikacji:
    2023-06
    Wydawca:
    Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
    Tematy:
    konstytucja
    system rządów
    parlament
    rząd
    system of government
    constitution
    parliament
    government
    Opis:
    W artykule podjęto próbę całościowej analizy zawartych w polskiej konstytucji zależności między dwuizbowym parlamentem stanowiącym władzę ustawodawczą a prezydentem i rządem jako organami władzy wykonawczej. Rozważając zapisane w konstytucji relacje między parlamentem a rządem, przyjęto hipotetycznie założenie, że w Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 roku znalazła się wystarczająca ilość instrumentów pozwalających na określenie polskiego systemu rządów jako modelu parlamentaryzmu zracjonalizowanego.
    The article attempts to provide a comprehensive analysis of the relationships between the bicameral parliament, which constitutes the legislative power, and the president and government as the executive branch in the Polish constitution. By examining the constitutional provisions governing the relationship between parliament and government, the article hypothesizes that the Constitution of April 2, 1997, contains sufficient instruments to define the Polish system of government as a rationalized parliamentary model.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko; 2023, 11, 1; 5-13
    2544-6916
    2544-7858
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Participation of the Polish Senate in the Legislative Process: Towards Equal Bicameralism?
    Udział Senatu Rzeczypospolitej w procesie ustawodawczym: ku dwuizbowości równorzędnej?
    Autorzy:
    Patyra, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348131.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    bicameralism
    legislative process
    system of government
    dwuizbowość
    proces ustawodawczy
    system rządów
    Opis:
    The article deals with the issue of relations between the Sejm and the Senate in the procedure of exercising its legislative function by the parliament. The author points out that the current Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 greatly limits the influence of the Senate on the legislative process, which refers to the Polish systemic tradition. In this way, the Constitution adopts an extremely asymmetric bicameral model, despite the fact that both chambers of parliament in the Polish system are perceived as an organ of the legislative authority. The author critically assesses the regulations in force from the point of view of the axiology of the democratic system and postulates strengthening the Senate’s position in the implementation of the legislative function.
    Artykuł dotyczy problematyki relacji pomiędzy Sejmem i Senatem w procedurze wykonywania przez parlament funkcji ustawodawczej. Autor zwraca uwagę, że obowiązująca Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. bardzo ogranicza wpływ Senatu na proces ustawodawczy, czym nawiązuje do polskiej tradycji ustrojowej. W ten sposób Konstytucja przyjmuje model dwuizbowości skrajnie asymetrycznej, mimo że obie izby parlamentu w polskim ustroju postrzegane są jako organ władzy ustawodawczej. Autor krytycznie ocenia obowiązujące regulacje z punktu widzenia aksjologii ustroju demokratycznego i postuluje wzmocnienie pozycji Senatu w realizowaniu funkcji ustawodawczej.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 187-199
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wszystko już było, czyli dziedzictwo polskiego parlamentaryzmu XX wieku
    Everything has already been done, i.e. the heritage of the Polish parliamentarism of the 20th century
    Autorzy:
    Patyra, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929725.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    parlamentaryzm
    system rządów
    dziedzictwo ustrojowe
    parliamentarism
    system of government
    systemic heritage
    Opis:
    Artykuł stanowi próbę oceny doświadczeń polskiego parlamentaryzmu w dwudziestym wieku. Autor analizuje polskie regulacje konstytucyjne oraz praktykę parlamentarną, szczególnie koncentrując się na rozwiązaniach przyjętych w latach 1919–1935, a także wpływ tych regulacji na ewolucję polskiego parlamentaryzmu po II wojnie światowej, uwzględniając również aktualne doświadczenia ustrojowe. Analiza prowadzi autora do konkluzji, iż współczesne mankamenty systemu rządów parlamentarnych w znacznej mierze bazują na historycznych doświadczeniach polskiego parlamentaryzmu.
    The Article is an attempt to evaluate the experiences of Polish parliamentarism in the twentieth century. The author analyzes Polish constitutional regulations and parliamentary practice, with a particular focus on the solutions adopted in the years 1919–1935, as well the impact of these regulations on the evolution of Polish parliamentarism after the Second World War, also taking into account the current political experiences. The analysis leads the author to the conclusion, that the contemporary defects of the system of parliamentary government are to a large extent the result of the historical experiences of Polish parliamentarism.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 75-94
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Państwa autorytarne międzywojennej Europy jako zbiór. Uwagi wstępne
    Authoritiarian countries of Interwar Europe as a set. Preeliminary remarks
    Autorzy:
    Kulesza, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/519922.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    autorytaryzm
    systemy polityczne
    Historia Europy 1918-1939
    system rządów
    władza
    Opis:
    n the article author compares authoritarian systems in Europę, which were ex- istingbetween 1920 to 1938. Author shows how different those systems were in the Interwar period, existingboth in republican and monarchical political system. Authoritarianisms can be classified by different criteria: style of rule, type of leader (military, bureaucratic), position of opposition, economic system. Author notices, that for some authoritarianisms characteristic is the matter of creating a monoparty justafter coming to power by authoritarian forces: it is not political party coming to power, but the power in the country is creating loyal party. Article shows, that apart from some common features, significant differences between European authoritarianisms were existing.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2010, 2/3(9/10); 69-81
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcje rządu w Królestwie Hiszpanii na gruncie Konstytucji z dnia 27 grudnia 1978 r
    Functions of the government in the Kingdom of Spain according to the Constitution of 27th December 1978
    Autorzy:
    Dudzik, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524722.pdf
    Data publikacji:
    2015-02-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    funkcje rządu
    hiszpański system rządów
    functions of government
    Spanish system of government
    Opis:
    Relacje między legislatywą a egzekutywą w Królestwie Hiszpanii zostały oparte na za-sadach systemu parlamentarno-gabinetowego, w którym powoływany przez monarchę rząd musi cieszyć się zaufaniem organu przedstawicielskiego, gdyż ponosi przed nim polityczną odpowiedzialność. Egzystencja gabinetu zależy więc od poparcia większości parlamentarnej, co bynajmniej nie oznacza dominacji władzy ustawodawczej nad rzą-dem. Konstytucja hiszpańska wypracowała bowiem model parlamentaryzmu zracjona-lizowanego poprzez ustanowienie procedur, które nie tylko faworyzują stabilność ga-binetu, ale zapewniają także efektywne wypełnianie jego funkcji, na których analizie koncentruje się niniejszy artykuł. Ze względu na kompleksowość i wielowymiarowość zagadnienia autorka skupia się na kluczowych zadaniach i kompetencjach rządu. Wzo-rem wielu hiszpańskich opracowań dotyczących omawianej tematyki, w artykule zosta-ła zachowana konstytucyjna systematyka ujęcia funkcji rządu w Królestwie Hiszpanii.
    The relationship between the legislature and the executive in the Kingdom of Spain has been based on the principles of a parliamentary cabinet system, in which the government that is appointed by the monarch must enjoy the confidence of the representative body. Therefore, the existence of the cabinet depends on the support of a stable majority in parliament. How-ever, it does not mean that the legislative branch dominates the government. The Spanish Constitution created the model of rationalised parliamentarism by establishing procedures that not only favour the cabinet stability, but also ensure the effective fulfilment of its func-tions, which are the subject of this article. Due to the complexity and multidimensionality of the issue, the article focuses on the key roles and competences of the government. Following the example of many Spanish papers on this subject, the author uses the constitutional clas-sification of functions of the government in the Kingdom of Spain.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2015, 1(23); 159-183
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dyskryminacja rasowa w służbie pokoju? Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sejdić i Finci jako przyczynek do reformy konstytucyjnej w Bośni i Hercegowinie
    Racial Discrimination Serving Peace? The European Court of Human Rights Judgment in the Sejdić and Finci Case as a Trigger for Constitutional Reform in Bosnia and Herzegovina
    Autorzy:
    Miłej, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524191.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    etnokratyczny system rządów
    układ pokojowy z Dayton
    system polityczny Bośni i Hercegowiny
    Opis:
    Artykuł przedstawia analizę system politycznego Bośni i Hercegowiny ukształtowanego na mocy układu pokojowego w Dayton. ETPCz orzekł w sprawie Sejdić i Finci, że przepisy konstytucji dotyczące wyborów do Prezydium będącego kolektywną głową państwa oraz do wyższej izby parlamentu stanowią dyskryminację rasową sprzeczną z Europejską Konwencją Praw Człowieka i Protokołem nr 11 do tej Konwencji. Sytuacja ta sprawia, że konieczne stają się zmiany w konstytucji, które jednakże do chwili obecnej nie zostały dokonane. Wyrok jest też egzemplifikacją dysfunkcjonalności bośniackiego systemu konstytucyjnego, który trwale konsoliduje dominację partii nacjonalistycznych. Z tego względu niemożliwe jest osiągnięcie konsensusu w sprawie jakiejkolwiek reformy konstytucyjnej. Także wysiłki wspólnoty międzynarodowej zmierzające do reformy bośniackiego etnokratycznego systemu rządów nie doprowadziły do przełomu. Artykuł wyjaśnia również koncepcję konsensualizmu etnicznego realizowanego przez konstytucję z Dayton oraz rozważa alternatywne koncepcje podziału władzy w państwach naznaczonych konfliktami etnicznymi.
    The paper offers an evaluation of the political system of Bosnia and Herzegovina as formed according to the Dayton General Framework Agreement. In the Sejdić i Finci case, the ECtHR ruled, that the constitutional provisions pertaining to the elections to the Presidency being the collective head of state and to the higher chamber of the Bosnian parliament constitute racial discrimination which is not compatible with the European Convention on Human Rights and its protocol nr 12. This situation makes constitutional changes necessary, which, however, up to now, have not been implemented. The judgment also exemplifies the dysfunctionality of the Bosnian constitutional order which durably consolidates the domination of nationalist parties. Accordingly, no consensus can be reached for any constitutional reforms whatsoever. The efforts of the international community to reform Bosnian ethnocratic governmental system have not brought about any break-through. The paper also explains the political concept of consocietalism implemented by the Dayton constitution and discusses alternative concepts of power sharing in states plagued by ethnic conflicts.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2012, 1 (9); 179-198
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oryginalne rozwiązania systemów rządów na przykładzie Zakonu Maltańskiego
    Autorzy:
    Ławniczak, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524259.pdf
    Data publikacji:
    2014-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Zakon Maltański
    system rządów
    państwo zakonne
    Order of Malta
    governmental system
    monastic state
    Opis:
    Artykuł przedstawia ustrój Zakonu Maltańskiego w metodologii właściwiej dla badania i opisu ustroju państwa. Autor prezentuje pogląd, że Zakon Maltański stanowi przykład państwa zakonnego typu konfesyjnego, z cechami charakterystycznymi dla państwa, do których zalicza strukturę władz oraz podział władzy, o cechach państwa republikańskiego.
    The article presents governmental system of Order of Malta with methodology applying to description and analyzing the system of state. Author assumes that the Order of Malta is an example of confessional monastic state with features specific for a state like structure of powers, division of powers and other characteristic for republican type of a state.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 3 (19); 73-96
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System rządów w projektach Konstytucji RP przedstawionych w 2009 r. przez Rzecznika Praw Obywatelskich
    Autorzy:
    Kuciński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1393724.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-30
    Wydawca:
    Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    konstytucja
    system rządów
    rzecznik praw obywatelskich
    parlamentarno-gabinetowy system rządów
    prezydencki system rządów
    źródła prawa
    zasady ustrojowe
    organy państwowe
    mechanizmy ustrojowe
    : Constitution
    system of government
    Human Rights Defender
    parliamentary-cabinet system of government
    presidential system of government
    sources of law
    political system rules
    state organs
    political system mechanisms
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest analiza propozycji Rzecznika Praw Obywatelskich doktora Janusza Kochanowskiego dotyczących systemów rządów, zawartych w ogłoszonych przez niego w 2009 r. trzech projektach konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W projektach tych zaproponowano „trzy wizje” systemów rządów – dwa deklarowane jako „parlamentarno-gabinetowe” systemy rządów (projekty 1 i 2), różniące się od siebie układem stosunków miedzy parlamentem, rządem i prezydentem, trzeci określany jako „prezydencki” system rządów z silną pozycją prezydenta (projekt 3). Analizą objęto w artykule trzy grupy zagadnień: 1) propozycje Rzecznika dokonania zmian w systemie źródeł prawa stanowiących normatywne podstawy systemów rządów; 2) ujęcie w projektach Rzecznika zasad ustroju politycznego państwa będących „fundamentem” systemów rządów; 3) instytucje i mechanizmy ustrojowe charakteryzujące systemy rządów. Analiza ma charakter porównawczy, i to w podwójnym układzie: a) porównywania miedzy sobą rozwiązań proponowanych w poszczególnych projektach; b) porównywania tych rozwiązań z unormowaniami Konstytucji RP z 1997 r. dotyczącymi zagadnień systemów rządów. Zawarta w artykule ocena końcowa zaproponowanych przez Rzecznika w 2009 r. systemów rządów w ogłoszonych przez niego projektach konstytucji RP, dokonana z punktu widzenia zamysłu Rzecznika, iż każda z jego propozycji miała na celu racjonalizację sprawowania władzy w państwie i ograniczenie sfery dysfunkcjonalnych zjawisk, pozwala na stwierdzenie, iż cel taki mógłby być – przynajmniej częściowo – osiągnięty. Z tego punktu widze nia na pierwszym miejscu należałoby postawić projekt 3, w którym zaproponowano najbardziej spójny system rządów, na drugim projekt 1, w którym zawarto wyraźnie mieszany system rządów, zaś na ostatnim mało sprecyzowany normatywnie projekt 2.
    The article analyses the proposal for the systems of government put forward by the Human Rights Defender, Mr Janusz Kochanowski, PhD, in his three projects of the Constitution of the Republic of Poland in 2009. The projects provided ‘three visions’ of the system of government: two of them called ‘parliamentary-cabinet’ systems of government (project 1 and 2), which differ from one another with respect to the relations between the parliament, the government and the president, and the third one called a ‘presidential’ system of government with a strong position of the president (project 3). The article analyses three groups of issues: (1) the Human Rights Defender’s proposals to change the system of sources of law being the normative basis of the system of government; (2) the inclusion of the state’s political system rules being the ‘foundation’ of the system of government in the Defender’s projects; (3) political system institutions and mechanisms characterising the systems of government. The analysis is comparative in character in two ways: (a) it compares solutions proposed in particular projects and (b) it compares the solutions with the norms of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 with regard to the system of government. The article’s final assessment of the systems of government proposed by the Human Rights Defender in his projects of the constitution in 2009, taking into account the Defender’s intention to rationalise the exercise of power in the state and to limit the scope of dysfunctional phenomena, lets the author state that the aim might be – at least partially – achieved. From this point of view, project 3 is best as it offers the most coherent system of government, project 1 with a clearly mixed system of government is second and project 2 is the least normatively precise.
    Źródło:
    Ius Novum; 2015, 9, 4; 10-31
    1897-5577
    Pojawia się w:
    Ius Novum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Solidarnej Polski koncepcja reformy ustroju konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej
    The Concept of Constitional Reform of the Republic of Poland According to the Polish Solidarity Party
    Autorzy:
    Kuciński, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524299.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    prezydencki system rządów
    wybory,
    demokracja bezpośrednia
    ustrój konstytucyjny
    reforma
    źródła prawa
    konstytucja
    Opis:
    W maju 2013 r. partia „Solidarna Polska” Zbigniewa Ziobro (dalej „SP”) ogłosiła projekt zmian w obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (dalej „Konstytucja RP”), przedstawiając ów projekt w postaci jednolitego tekstu konstytucji, nazwanego „Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej” (dalej „Projekt SP”). Projekt SP zawiera propozycje zmiany treści lub uchylenia 83 artykułów Konstytucji RP (trochę ponad 1/3 wszystkich jej artykułów) oraz dodania dziewięciu artykułów, nie zawsze całkowicie nowych w swych rozwiązaniach. W Projekcie SP proponuje się dokonanie zmian w Konstytucji RP obejmujących zwłaszcza: system źródeł prawa; katalog naczelnych zasad ustroju państwa; formy bezpośredniego sprawowania władzy przez naród; szczególnie zaś wprowadzenie prezydenckiego systemu rządów, oznaczające daleko idące zreformowanie konstytucyjnego systemu organów państwowych. Na analizie tych propozycji skoncentrowano uwagę w artykule, poddając je ocenie z punktu widzenia ich demokratyczności, reguł państwa prawnego oraz przyczyniania się do wzrostu efektywności działania organów państwowych, porównując te propozycje z rozwiązaniami obowiązującej Konstytucji z 1997 r. Ocena zawartych w Projekcie SP propozycji reformy ustroju konstytucyjnego RP nie może być jednowymiarowa – jedynie aprobująca lub jedynie krytyczna. Niektóre z tych propozycji zasługują na ocenę pozytywną, inne budzą dylematy ocenne z uwagi na swoje niedopracowanie lub na kontrowersyjny charakter, są wreszcie takie, które nie mogą nie wywoływać ocen negatywnych.
    In May 2013 the party of the Polish Solidarity with Zbigniew Ziobro (further called „SP”) announced the project of changes in the current Constitution of the Republic of Poland from 2 April 1997 (further called „Constitution RP”). This project was presented in the form of consolidated text of the constitution which obtained the name of „New Constitution of the Republic of Poland” (further called „Project SP”). The Project SP proposes amendments or repeals of 83 articles of the Constitution RP (it makes a bit more than a third of its all articles) as well as addition of nine articles, not always completely new as for their solutions. The Project SP proposes introducing changes in the Constitution of RP covering in particular: system of legal sources, list of general rules of the system of state, forms of direct exercising power by the nation, especially introducing the presidential system of government, which mean far-reaching reforms of constitutional system of authorities. The article focuses the attention on their analysis and assesses them from the viewpoint of their democratisation, rules of legal state and contributing to rising effectiveness of activities of authorities while comparing them with regulations introduced by the Constitution of 1997. The estimate of proposals of constitutional system of RP covered by Project SP is not to be unidirectional – only approving or only critical. Some of these proposals deserve a positive mark, others arouse estimative dilemmas due to their loose ends or controversial character; finally there are those which cannot result in other than negative marks.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 125-150
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Republika czy kryptomonarchia? Pozycja ustrojowa głowy państwa w systemie rządów Samoa
    Autorzy:
    Eska-Mikołajewska, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1050462.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Fundacja Niepodległości
    Tematy:
    monarchia
    republika
    głowa państwa
    samoa
    system rządów
    monarchy
    republic
    head of state
    system of government
    Opis:
    The author analyses the political position of the head of state of Samoa. Referring the Samoan system of government to the other eleven sovereign states of the South Pacific, it should be considered as an exception as the one which has not been clearly defined yet. Samoa has a mixed system of government that combines elements derived from the Westminster tradition with the native system of political and social organisation serving as the foundation for a local government. The presentation of the head of state in Samoa was done in the light of constitutional provisions along with an indication of the mechanisms determining the position of this office in political practice. The presentation of the above issues required an institutional and legal analysis as well as a critical analysis and a descriptive method. This analysis allowed to indicate that in the evolutionary process of constitutional development, some elements that may have so far moved towards recognising this microstate as a constitutional monarchy have been redefined. The introduction of republican methods of exercising executive authority supports calling the head of state of Samoa president.
    Źródło:
    Prawo i Polityka; 2019, 9; 63-86
    2080-5799
    Pojawia się w:
    Prawo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    From democracy to authoritarianism. The evolution of the forms of government in the Second Polish Republic
    Od demokracji do autorytaryzmu. Ewolucja systemu rządzenia w II Rzeczypospolitej
    Autorzy:
    Kornaś, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2046200.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
    Tematy:
    forms of government
    political system
    democracy
    authoritarianism
    constitution
    repression
    system rządów
    demokracja
    autorytaryzm
    konstytucja
    represje
    Opis:
    The article reflects on the measures applied by Sanacja regime after the May Coup between 1926-1935 in order to evolutionary transform the parliamentarian-democratic system into authoritarian form of government.
    Przedmiotem artykułu jest refleksja politologiczna nad aktualnością sposobów i środków stosowanych w latach 1926-1935 przez rządzącą w Polsce sanację po zamachu majowym, w celu ewolucyjnego przekształcenia systemu parlamentarno-demokratycznego w system rządów autorytarnych.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko; 2020, 2/2020 (6); 16-25
    2544-6916
    2544-7858
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja kanclerskiego modelu rządów w Polsce
    Reception of the chancellery model of governance in Poland
    Autorzy:
    Balicki, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941024.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    konstytucja
    nowelizacja konstytucji
    system rządów
    model kanclerski
    constitution
    constitution novelization
    system of governance
    chancellery model
    Opis:
    Polski model władzy wykonawczej zakłada istnienie dwuczłonowej egzekutywy, w której rząd jest silny konstytucyjnie przyznanymi mu kompetencjami, natomiast władza prezydenta legitymizowana jest jego wyborem dokonywanym w głosowaniu powszechnym. Sytuacja taka tworzy pole konfliktów pomiędzy najwyższymi organami władzy. War-to wiec rozważyć celowość dokonania w przyszłości zmian w polskim modelu ustrojowym i wprowadzenia do systemu ustrojowego modelu rządów wzorowanego na niemieckim systemie rządów kanclerskich.
    The Polish executive governance model assumes the existence of a two-part executive, in which the strength of the government lies in its constitutional competences and the power of the president is legitimized by his being selected in general elections. Such situation creates a space for conflict between the highest authorities. It is therefore worth to consider the desirability of making changes in the Polish governance model in the future and introducing into the system of governance a model based on the German system of chancellery governance.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 5 (39); 55-68
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System rządów w konstytucji Tunezji z 25 lipca 2022 r. na tle procesu autokratyzacji państwa w okresie prezydentury Kaïsa Saïeda
    The System of Government in the Tunisian Constitution of July 25, 2022 Against the Background of the Autocratization Process during the Presidency of Kaïs Saïed
    Autorzy:
    Jakubiak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18105003.pdf
    Data publikacji:
    2023-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Tunezja
    system rządów
    konstytucja z 2022 r.
    autokratyzacja
    Kaïs Saïed
    Tunisia
    system of government
    2022 Constitution
    autocratization
    Opis:
    The paper deals with the system of government that was established in the Constitution of Tunisia of July 25, 2022. The author points out that both this legal act and the accompanying constitution-making process should be seen as the result of the rapid departure from democratic mechanisms and standards. The autocratization process was launched during the presidency of Kaïs Saïed, although negative tendencies in this field had already occurred earlier. This led to the 2022 Constitution guaranteeing presidential dominance over the government and parliament, as the position of the head of state was significantly strengthened compared to the previous basic law (it was adopted in 2014, in the aftermath of the Arab Spring). The author argues that due to the imbalance of power, the constitutional system of government in Tunisia corresponds more to the assumptions of undemocratic hyper-presidentialism than the typical presidential model.
    Artykuł dotyczy systemu rządów ustanowionego w Konstytucji Tunezji z 25 lipca 2022 r. Autor zwraca uwagę, że zarówno sam ten akt prawny, jak i proces jego stanowienia winien być postrzegany jako przejaw przyspieszonego odejścia od demokratycznych mechanizmów i standardów. Proces autokratyzacji został zapoczątkowany za prezydentury Kaïsa Saïeda, choć już wcześniej występowały na tym polu negatywne symptomy. Doprowadziło to do zagwarantowania w konstytucji z 2022 r. dominacji prezydenckiej nad rządem i parlamentem, ponieważ pozycja szefa państwa została znacząco wzmocniona w porównaniu z tym, co wynikało z poprzedniej ustawy zasadniczej (ona została przyjęta w 2014 r., w następstwie Arabskiej Wiosny). Autor argumentuje, że ze względu na brak równowagi władz, konstytucyjny system rządów w Tunezji odpowiada bardziej założeniom niedemokratycznego hiperprezydencjalizmu niż typowego modelu prezydenckiego.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 4(74); 271-283
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Presidential and Semi-Presidential System of Government and the Model of Control of Legal Norms. Reflections on Political Dependencies
    Prezydencki i półprezydencki system rządów a model kontroli norm prawnych. Refleksje na temat zależności politycznych
    Autorzy:
    Szymanek, Jarosław
    Zaleśny, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/940712.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    presidential governance system semi-presidential governance system
    judicial review
    constitutional judiciary
    European model of law constitutional review
    American model of law constitutional review
    prezydencki system rządów półprezydencki system rządów sądownictwo konstytucyjne europejski model kontroli konstytucyjności prawa
    amerykański model kontrola konstytucyjności prawa
    Opis:
    The analysis focuses on the relations between the presidential and semi-presidential system of government and the model of control of legal norms. The authors formulate question, is there a correlation between these government systems and the model of constitutional review of the law? The authors argue that there is no such dependence. They justify that the system of government is created independently of the model of law constitutional re- view. They justify why it is and what are the consequences for the system of government.
    W artykule poddano analizie sposób ukształtowania kontroli konstytucyjności prawa w prezydenckim i pół-prezydenckim systemach rządów. Bada się w nim zależność między tymi systemami rządów a realizowanym w nich modelem kontroli konstytucyjności prawa. Dowodzi się, że są to komponenty ustroju państwa tworzone niezależnie od siebie, nieoddziałujące na siebie aksjologicznie, instytucjonalnie czy behawioralnie. Stwierdza się, że w prezydenckim i pół-prezydenckim systemie rządów nie ustanowiono wyjątkowego, właściwego dla nich, modelu kontroli konstytucyjności prawa.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2019, 5 (51); 27-50
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Gabinet cieni” w westminsterskim systemie rządów
    The „Shadow Cabinet” in the Westminster System of Government
    Autorzy:
    Szczepański, Dominik
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27177662.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    gabinet cieni
    opozycja
    Wielka Brytania
    system rządów
    model westminsterski
    shadow cabinet
    opposition
    United Kingdom
    system of government
    Westminster model
    Opis:
    The „shadow cabinet” appointed by the largest opposition party in the House of Commons is an integral part of the Westminster system of government. The practice of its creation originated in the UK in the second half of the 19th century, where it underwent a significant evolution linked to the coordination of the opposition’s strategy enabling it to become a government cabinet, as well as to the official recognition of the position of opposition party leader, who since 1937 has received a fixed salary. The modern and at the same time permanent appointment of shadow ministers who are at the same time spokespersons of the opposition on specific ministerial issues dates back to the long Conservative Party governments (1951–1964) against which the Labour Party formulated an official „shadow cabinet”. The aim of this article was to show the genesis of the „shadow cabinet”, to define its tasks and functions in the Westminster model of parliamentary-cabinet government.
    „Gabinet cieni” powoływany przez największą partię opozycyjną w Izbie Gmin stanowi nieodłączny element westminsterskiego systemu rządów. Praktyka jego tworzenia została zapoczątkowana w Wielkiej Brytanii w drugiej połowie XIX w., gdzie przechodziła znaczącą ewolucję związaną z koordynowaniem strategii opozycji umożliwiającej przekształcenie się w gabinet rządowy, a także z oficjalnym uznaniem pozycji lidera partii opozycyjnej, który od 1937 r. otrzymuje stałe wynagrodzenie. Współczesne i zarazem stałe powoływanie ministrów cieni będących jednocześnie rzecznikami opozycji w konkretnych sprawach ministerialnych datuje się od długich rządów Partii Konserwatywnej (1951–1964) wobec których Partia Pracy sformułowana oficjalny „gabinet cieni”. Celem artykułu było ukazanie genezy „gabinetu cieni”, określenie jego zadań oraz pełnionych funkcji w westminsterskim modelu rządów parlamentarno-gabinetowych.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 6(76); 29-41
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu systemu rządów u progu niepodległości (1918–1921)
    In the search of a system of government at the beginning of independence (1918–1919)
    Autorzy:
    Prokop, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/621566.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    II Rzeczpospolita, system rządów, konstytucja, parlament, głowa państwa
    The Second Polish Republic, system of government, constitution, parliament, head of state
    Opis:
    The subject of the article is to identify the factors and conditions that determined the system of government of the II Republic of Poland in the first years after regaining independence at the end of 1918. The study is devoted to three issues: the system of government at the turn of 1918 and 1919, the system of government under the Small Constitution and the system of government in the light of drafts of the Constitution of the II Republic of Poland. According to the author substitutes of the parliamentary system of government were born already in the first weeks of the functioning the Polish state authorities. Under the Small Constitution of 20 February 1919, an attempt was made to introduce the system of parliamentary supremacy. This turned out to be impossible given the high level of authority enjoyed by the country’s head of state – Józef Piłsudski, who also served as its commander in chief. Drafts of the Constitution assumed (mostly) the weak position of the president. In this way, the Constitution of 17 March 1921 adopted the parliamentary-cabinet system of government, which was modeled on the system adopted by the III French Republic.
    Przedmiotem opracowania jest określenie okoliczności, które określiły system rządów II Rzeczypospolitej w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości (pod koniec 1918 r.). Artykuł poświęcony jest trzem kwestiom: systemowi rządów na przełomie 1918 i 1919 r., systemowi rządów w okresie obowiązywania Małej Konstytucji oraz systemowi rządów w projektach konstytucji II Rzeczypospolitej. Autor wskazuje, iż przesłanki parlamentarnego systemu rządów pojawiły się już w pierwszych tygodniach funkcjonowania polskich władz państwowych. Pod rządami Małej Konstytucji z 20 lutego 1919 r. podjęto próbę zainstalowania systemu rządów zgromadzenia. Okazało się to niemożliwe ze względu na wysoki autorytet głowy państwa – Józefa Piłsudskiego, który piastował również funkcję Naczelnego Wodza. Projekty konstytucji zakładały (w większości) słabą pozycję prezydenta. W ten sposób Konstytucja z 17 marca 1921 r. przyjęła parlamentarno-gabinetowy system rządów, wzorowany na III Republice Francuskiej.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2018, 17, 1; 25-42
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parlamentaryzm zracjonalizowany a là polonaise – refleksje z perspektywy dwudziestu lat obowiązywania Konstytucji z 1997 r.
    Rationalized parliamentarism a là polonaise – a reflection from the perspective of twenty years of the Constitution of 1997
    Autorzy:
    Patyra, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941039.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    zracjonalizowany parlamentaryzm system rządów
    model władzy wykonawczej
    praktyka polityczna
    rationalized parliamentarism
    a system of government
    a model of executive power
    political practice
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest krytyczna analiza polskiego modelu rządów, przyjętego w Konstytucji z 1997 r., w aspekcie stosowanych w nim elementów racjonalizacji. Kluczowym założeniem artykułu jest wykazanie, że konstrukcje ustrojowe, określone w Konstytucji z 1997 r. w powiązaniu z praktyką polityczną nie spełniają warunków typowych dla zracjonalizowanego parlamentaryzmu w jego klasycznych wersjach, np. w Konstytucji V Republiki Francuskiej z 1958 r. i w Ustawie zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec z 1949 r
    The purpose of this article is critical analysis of polish model of the government, adopted in the Constitution of 2nd April 1997, in the bearing of adopted factors of the rationalization. The key assumption of this article is to proof, that the legal constructions, referred in the Constitution of 2nd April 1997, in the relation to political practice, don’t satisfy the conditions, typical for the rationalized parliamentarism in its classical versions, for example in the Constitution of the Fifth French Republic of 1958 and in the 1949 Basic Law for the Federal Republic of Germany.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 5 (39); 37-53
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The System of Government under the Small Constitution of 1919
    System rządów w okresie obowiązywania Małej Konstytucji
    Autorzy:
    Prokop, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/942137.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    system of government
    the Small Constitution of 1919 parliament
    head of state
    government
    system rządów
    Mała Konstytucja z 1919 r.
    parlament
    głowa państwa
    rząd
    Opis:
    The subject of the article is to identify factors and conditions that determined the system of government of the IInd Republic of Poland under the Small Constitution of 1919. This act served as a temporary constitution until the March Constitution of 1921 came into force, which happened completely only at the end of 1922. Under the Small Constitution there has been made an attempt to introduce the system of supremacy of the parliament. It turned out to be impossible because of high authority of the head of state – Józef Piłsudski, who also served as the Commander-in-Chief. Therefore, the system of balance between the Legislative Sejm and the Chief of State was shaped in the political practice.
    Przedmiotem opracowania są okoliczności i uwarunkowania, które określiły system rządów II Rzeczypospolitej w okresie obowiązywania Małej Konstytucji z 1919 r. Akt ten pełnił funkcję tymczasowej konstytucji do czasu wejścia w życie Konstytucji Marcowej z 1921 r., co nastąpiło w pełni dopiero pod koniec 1922 r. Na mocy Małej Konstytucji dokonała się próba wprowadzenia systemu rządów zgromadzenia. Okazało się to niemożliwe ze względu na wysoki autorytet głowy państwa – Józefa Piłsudskiego, który pełnił również funkcję naczelnego wodza. Dlatego też w praktyce ustrojowej ukształtowała się zasada równowagi między Sejmem Ustawodawczym a Naczelnikiem Państwa.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 55-62
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza i założenia pierwszej konstytucji Republiki Finlandii z 1919 r.
    The Genesis and Principles of the First Constitution of the Republic of Finland of 1919
    Autorzy:
    Bożyk, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2108878.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Finland
    genesis of the republic
    the 1919 constitution
    principles of the political system
    system of government
    Finlandia
    geneza republiki
    konstytucja z 1919 r.
    zasady ustroju
    system rządów
    Opis:
    W dziejach konstytucjonalizmu nader istotny etap stanowiło przyjęcie nowych konstytucji w wielu państwach europejskich na przestrzeni kilku lat po zakończeniu I wojny światowej. Były to w zdecydowanej większości te państwa, które w tamtym historycznym momencie uzyskały niepodległość wskutek rozpadu dwóch wielkich imperiów: Cesarstwa Rosyjskiego oraz Austro-Węgier. Ustanowione wówczas konstytucje praktycznie wszędzie deklarowały liberalno-demokratyczny model ustroju politycznego, czego przykładem może być chociażby konstytucja marcowa w II RP czy też ustawy zasadnicze Czechosłowacji, Litwy, Łotwy oraz Estonii. Zaliczają się do nich także ówczesne regulacje konstytucyjne w Republice Finlandii, których analiza jest zasadniczym celem niniejszego opracowania. W pierwszej kolejności niezbędne jest ukazanie genezy przyjętych rozwiązań prawnoustrojowych i wzorców, które przesądziły o ich ostatecznym kształcie. Szczególną uwagę poświęcić jednak należy zasadom i podstawowym instytucjom ustroju państwowego Finlandii ukształtowanym w treści Aktu o Formie Rządu z 1919 r., który nie był zresztą wtedy jedynym aktem rangi konstytucyjnej określającym system ustrojowy tego państwa. Warto też postawić pytanie, dlaczego przyjęta w tamtym okresie pierwsza konstytucja Republiki Finlandii, w odróżnieniu od ówczesnych konstytucji znacznej części państw europejskich (w tym II Rzeczypospolitej), nie została zastąpiona w latach trzydziestych całkowicie nową ustawą zasadniczą, stwarzającą podstawy autorytarnego systemu rządów. Uwagi zaprezentowane w tym artykule są wynikiem analizy fińskich aktów konstytucyjnych dwudziestolecia międzywojennego oraz dostępnej literatury historyczno-prawnej i prawno-ustrojowej.
    In the history of constitutionalism, a very important stage was the adoption of new constitutions in many European countries within a few years after the end of World War I. The vast majority of these countries gained independence at that historic moment as a result of the collapse of two great empires: the Russian Empire and the Austro-Hungarian Empire. The constitutions established at that time practically everywhere declared a liberal-democratic model of the political system, an example of which could be the March Constitution in the Second Polish Republic or the fundamental laws of Czechoslovakia, Lithuania, Latvia and Estonia. They also include the then-constitutional regulations in the Republic of Finland, the analysis of which is the main goal of this study. First of all, it is necessary to show the genesis of the adopted legal solutions and patterns that determined their final shape. However, special attention should be paid to the principles and basic institutions of the state system of Finland, as laid down in the Act on the Form of Government of 1919, which was not the only act of constitutional rank defining the system of that state at that time. It is also worth asking why the first constitution of the Republic of Finland adopted at that time, unlike the then constitutions of a significant part of European countries (including the Second Polish Republic), was not replaced in the 1930s by a completely new constitution, creating the basis for an authoritarian system of government. The comments presented in this article are the result of an analysis of the Finnish constitutional acts of the interwar period and the available historical and legal as well as legal and political literature.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2021, 20, 2; 29-43
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    System rządów w Polsce w latach 1918-1922
    Governance in Poland in years 1918-1922
    Autorzy:
    Kaczmarczyk-Kłak, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046933.pdf
    Data publikacji:
    2018-03-11
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    system rządów
    Mała Konstytucja z 1919 r.
    ustrój Polski w latach 1918-1922
    Governance
    Small Constitution of 1919
    Political system of Poland in years 1918-1922
    Opis:
    Artykuł przedstawia kształtowanie się systemu rządów w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., w tym pierwsze akty prawne o znaczeniu ustrojowym – dekret z 22 listopada 1918 r. o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej oraz uchwałę Sejmu Ustawodawczego z 20 lutego 1919 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa. Stały się one podstawą funkcjonowania odrodzonego państwa polskiego, umożliwiając w trudnym okresie historycznym odbudowę państwowości. Zdaniem Autorki doświadczenia pierwszych lat niepodległości wpłynęły ostatecznie na rozwiązania, które przyjęto w tzw. Konstytucji marcowej z 1921.
    The article presents the way that governance has formed in Poland after winning the independence in 1918. It also includes the discussion on first legal acts with institutional meaning such as decree law dated on 22nd November 1918 about the supreme representative authority of the Republic of Poland and the act of Parliament's ordinance of 20th February 1919 entrusting Józef Piłsudski with further execution of the office of Chief of state. These documents became the basis for reborn country and enabled to rebuild institutions in historically difficult period. In the opinion of author, the experiences of first years of  independence had ultimatelly influenced the solutions that were adapted in so called March Constitution from the year of 1921.
    Źródło:
    Studia Prawnicze KUL; 2018, 1; 57-80
    1897-7146
    2719-4264
    Pojawia się w:
    Studia Prawnicze KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Specificity of Presidential Systems of Government in Francophone African Countries
    Specyfika prezydenckich systemów rządu we francuskojęzycznych państwach afrykańskich
    Autorzy:
    Jakubiak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941123.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Francophone Africa
    the system of government presidentialism
    rationalised parliamentarianism
    the head of state
    the prime minister
    Afryka frankofońska
    system rządów
    prezydencjalizm
    parlamentaryzm zracjonalizowany głowa państwa
    premier
    Opis:
    The paper deals with distinguishing features of presidential systems of government adopted in the current or former constitutions of some Francophone African countries, such as Benin, Djibouti, Ivory Coast or the Republic of Congo. Particular attention has been devoted to the internal structure of the executive branch of government (the existence of the prime minister as a separate body) as well as to the reception of diverse mechanisms of rationalised parliamentarianism created previously in the constitution of the French Fifth Republic. The dynamics of constitutional changes leading to the adoption of presidentialism in place of semi-presidentialism and vice versa in such countries as Niger or Senegal has also been taken into account. In the light of the findings, it can be stated that the specific properties of presidentialism in Francophone Africa prove its apparent distinctness from certain typical assumptions of this model.
    Artykuł omawia wyróżniające cechy prezydenckich systemów rządów przyjmowanych w obowiązujących lub wcześniejszych konstytucjach niektórych frankofońskich państw afrykańskich, takich jak Benin, Dżibuti, Wybrzeże Kości Słoniowej czy Republika Kongo. Szczególna uwaga została poświęcona wewnętrznej strukturze władzy wykonawczej (występowanie premiera jako odrębnego organu), jak również recepcji różnych mechanizmów parlamentaryzmu zracjonalizowanego ustanowionych uprzednio w konstytucji V Republiki Francuskiej. Uwzględniona została również dynamika zmian konstytucyjnych prowadząca do przyjmowania, w państwach takich jak Niger czy Senegal, prezydencjalizmu w miejsce semiprezydencjalizmu i odwrotnie. Na podstawie dokonanych ustaleń, można stwierdzić, że specyficzne właściwości prezydencjalizmu w Afryce frankofońskiej dowodzą jego ewidentnej odmienności od niektórych typowych założeń tego modelu.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2017, 6 (40); 49-69
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oryginalne rozwiązania systemów rządów na przykładzie Sułtanatu Omanu
    Autorzy:
    Uliasz, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/523893.pdf
    Data publikacji:
    2014-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    system rządów
    monarchia
    sułtanat
    głowa państwa
    prawo koraniczne
    shari’a
    Rada Omanu
    system of government
    monarchy
    sultanate
    chief of state
    Qur’anic laws
    Shari’a
    Council of Oman
    Opis:
    Artykuł prezentuje przegląd wiodących instytucji politycznych Omanu. Zawiera opis politycznej struktury władzy Omanu. Na wstępie autorka przedstawia tło historyczne wydarzeń, które doprowadziły do objęcia władzy przez aktualnie rządzącego sułtana. Kolejno charakterystyce poddane są: władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza oraz prawa wyborcze obywateli. W podsumowaniu autorka dokonuje krótkiej oceny funkcjonującego w Omanie systemu rządów.
    The article provides a snapshot of Oman’s leading political institutions. It also contains description of Oman’s political power structure. At the beginning author presents a historical background of the events that led to the taking of power by the current ruling sultan. Subsequently, the legislature, the executive, the judiciary and suffrage are discussed. In conclusion, the author makes a brief assessment of a functioning system of government in Oman.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2014, 3 (19); 97-113
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parlamentarny system rządów w Polsce i Niemczech po I wojnie światowej
    The parliamentary system of government in Poland and Germany after the First World War
    Autorzy:
    Dunaj, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/621568.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    parlamentarny system rządów, II Rzeczpospolita, Republika Weimarska, konstytucja marcowa, konstytucja weimarska
    parliamentary system of government, the II Republic of Poland, the Weimar Republic, the March Constitution, the Weimar Constitution
    Opis:
    The end of the First World War coincided in Poland and Germany with the birth of a parliamentary system of government. However, while Poland adopted classical political devices derived from the then model a la française, which at that time dominated, Germany decided to create an original parliamentary system of government, with the strong position of a president elected by universal and direct election. It soon turned out that in both countries this resulted in a “democracy that came too soon”. Quite quickly, crisis and the collapse of parliamentary rule occurred. The subject of the analysis undertaken by the author is the reflection on the solutions of the German Constitution of 1919 and the Polish March Constitution of 1921, which shaped the parliamentary system of government, with particular reference to the premises that led to crisis and the collapse of parliamentary democracy.
    Koniec I wojny światowej zbiegł się w Polsce i Niemczech z narodzinami parlamen- tarnego systemu rządów. O ile jednak Polska przyjęła klasyczne urządzenia ustro- jowe zaczerpnięte z dominującym wówczas wzorcem a la française, o tyle Niemcy zdecydowali się na stworzenie oryginalnego systemu rządów parlamentarnych, z silną pozycją prezydenta wybieranego w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Okazało się niebawem, iż w obu państwach zaszedł przypadek „demokracji, która przyszła za wcześnie”. Dość szybko nastąpił kryzys i upadek rządów parlamentar- nych. Przedmiotem analizy podjętej przez autorkę jest refleksja nad rozwiązaniami niemieckiej konstytucji z 1919 r. i polskiej konstytucji marcowej (1921) kształtujący- mi parlamentarny system rządów ze szczególnym uwzględnieniem przesłanek, które doprowadziły do kryzysu i upadku demokracji parlamentarnej.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2018, 17, 1; 43-59
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Realny system rządów w Polsce po akcesji państwa do Unii Europejskiej
    The real system of government in Poland after the country’s accession to the European Union
    Autorzy:
    Tomaszewski, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16538508.pdf
    Data publikacji:
    2023-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    system rządów
    Polska
    Unia Europejska
    Konstytucja RP z 1997 r.
    integracja europejska
    system of government
    Polska
    European Union
    Constitution of the Republic of Poland of 1997
    European integration
    Opis:
    The subject of research presented in the article is the system of government in Poland. The considerations concern the relationship between the normative solutions defined in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the influence of the EU on the modification of political solutions in Poland. It was hypothesized that after Poland’s accession to the EU, the system of government in Poland changed in terms of political practice. It has been shown that functioning in the EU resulted in a departure from the characteristic rationalization of the system of government and bringing it closer to the parliamentary model. The prediction presents possible further directions of modification of the system of governance depending on the evolution of the EU. The research was based on the following methods: institutional-legal, systemic and comparative.
    Przedmiotem badań w artykule jest system rządów w Polsce. Rozważaniom poddano zależności pomiędzy rozwiązaniami normatywnymi, określonymi zwłaszcza w Konstytucji RP z 1997 r, a wpływem UE na modyfikację rozwiązań ustrojowych w Polsce. Postawiono hipotezę, że po akcesji Polski do UE zmienił się system rządów w Polsce w wymiarze praktyki ustrojowej. W toku rozważań wykazano, iż funkcjonowanie w UE spowodowało odejście od charakterystycznego zracjonalizowania systemu rządów oraz zbliżenie się do modelu parlamentarnego. W predykcji przedstawiono możliwe dalsze kierunki modyfikacji systemu rządów zależne od ewolucji UE. Badania prowadzono z wykorzystaniem metod: instytucjonalno-prawnej, systemowej oraz porównawczej.
    Źródło:
    Copernicus Political and Legal Studies; 2023, 5; 46-53
    2720-6998
    Pojawia się w:
    Copernicus Political and Legal Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sens i bezsens weta ustawodawczego w Konstytucji RP z 1997 roku w świetle konstytucyjnej regulacji pozycji ustrojowej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
    Sense and Nonsense of Presidential Veto in Polish Constitution of 1997 in Light of Constitutional Regulation of Presidents Position.
    Sinn und Unsinn des Präsidentenvetos in der polnischen Verfassung von 1997 im Lichte der verfassungsmäßigen Bestimmung der Position des Staatspräsidenten der RP innerhalb des politischen Rechtssystems der Dritten Polnischen Republik.
    Autorzy:
    Pach, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1203919.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
    Tematy:
    weto ustawodawcze
    weto zawieszające
    prezydeny
    rząd
    system rządów
    system parlamentarny
    presidential veto
    suspensory veto
    president
    government
    system of government
    parliamentary system
    das Präsidenten-Veto
    der Staatspräsident
    die Regierung
    das parlamentarische System
    das politische Rechtssystem
    Opis:
    Artykuł zawiera analizę instytucji weta ustawodawczego w formie nadanej przez aktualnie obowiązującą Konstytucję RP. Zgodnie z art. 122 ust. 5 Prezydent RP może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Dla ponownego uchwalenia ustawy niezbędne jest poparcie większości 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Spełnienie tego warunku przez izbę niższą polskiego parlamentu częstokroć okazywało się nieosiągalne. W instytucji weta Prezydent RP otrzymał jedno z nielicznych uprawnień umożliwiających głębokie oddziaływanie na politykę państwa. Weto stanowi jego prerogatywę, więc dla swojej skuteczności prawnej nie wymaga kontrasygnaty premiera. Prezydentura to jedna z najważniejszych instytucji republiki, zaś prawo weta stanowi w znacznej mierze o sposobie jej sprawowania. Zasadniczym celem artykułu jest weryfikacja zasadności funkcjonowania w polskim ustroju konstytucyjnym instytucji weta i ocena jej koherencji z generalnymi założeniami systemu rządów w Polsce, a także wpływu na jakość sprawowanego w naszym państwie procesu rządzenia. Przedstawione zostały argumenty „za” i „przeciw” wetu ustawodawczemu, jednak w konkluzjach autor nie ucieka od wyrażenia własnego, jednoznacznego poglądu. W artykule analizie poddano aspekty historyczne, normatywne i praktyczne weta ustawodawczego ukształtowanego przez Konstytucję z 1997 r. Wykorzystano także elementy prawnoporównawcze. W skrócie przedstawiona została regulacja prezydentury wyłaniająca się z całokształtu przepisów ustawy zasadniczej. Umożliwia to charakterystykę instytucji weta przez pryzmat ogólnego stanowiska ustrojowego głowy państwa, a zwłaszcza funkcji Prezydenta określonych w art. 126. Przytoczone zostało uzasadnienie wprowadzenia do tekstu Konstytucji weta w kształcie nadanym przez art. 122 ust. 5. Ostatnia część artykułu zawiera konfrontację dotychczasowej praktyki stosowania weta z zamiarami ustrojodawcy. Przeanalizowane zostały uzasadnienia najważniejszych wniosków o ponowne rozpatrzenie ustawy, szczególnie tych nieodrzuconych. Niekiedy bowiem działanie Prezydenta wywoływało dalekosiężne skutki dla kierunków rozwoju państwa polskiego, co wydaje się wskazywać na znacznie większą niż zamierzona, praktyczną rolę omawianej instytucji.
    The article provides an analysis of the institution of the presidential veto shaped by the current Polish Constitution. According to its article 122 passage 5, the President can, given reasons, return an unsigned statute to the Sejm in order to have it reconsidered. The Sejm overrides the veto by a three-fifths majority in the presence of no less than a half of the statutory number of MPs. As the practice showed, fulfilment of this condition by the lower chamber of the Polish parliament was very often impossible. The veto is only one of a few instruments constitutionally given to the Polish President which enable him to have a profound influence on the state’s policy. As a presidential prerogative, the veto does not need to be countersigned by the Prime Minister. Presidency is one of the most important republican institutions and it is also strongly shaped by regulating and practising the use of veto. The main aim of the article is to verify the point of veto’s existence and to evaluate its coherence with the key features of the Polish constitutional system which is, generally, a parliamentary system with a dual executive consisting of a strong cabinet and a weaker president. The matter of what kind of an impact exerts the veto on the process of governing in Poland is also analysed. Arguments “for” and “against” veto are provided. However, in the summary the author does not shy from presenting his own, clear opinion on the issue. The analysis includes historical, normative and practical aspects of the presidential veto in the Polish Constitution of 1997 and it uses comparative elements, too. General regulation of the Polish presidency is also briefly presented. Thanks to this the article offers a description of the institution of the veto in the light of the general President’s position, especially in the light of the presidential functions mentioned in the art. 126 of the Constitution. Moreover, the reasons for introducing veto (and for shaping it as in the art. 122 pass. 5) into the Constitution of 1997 are explained. The last part of the article is devoted to the comparison of the practice of vetoing with the purposes of the Constitution’s authors. The official motivation of the most important presidential vetoes is analysed – especially of those which were not overridden. In such cases veto sometimes triggered far-reaching effects for the directions of the development of the Polish state. This, in turn, shows that the role of this institution is much more significant than anticipated by the Constitution’s authors.
    Der Artikel setzt sich mit einem der wesentlichen Befugnisse des polnischen Staatspräsidenten, bestimmt durch den Artikel 122, Absatz 5 der Verfassung vom April 1997, auseinander. Ihm zufolge darf der Staatspräsident ein Veto gegen einen vom Parlament eingebrachten Gesetzentwurf einlegen, das wieder nur mit drei Fünftel aller Stimmen - wobei mindestens die Hälfte der Abgeordneten (230) abstimmen muss -, zurückgewiesen werden kann. In der politischen Praxis scheiterte jedoch der polnische Sejm an der Erfüllung dieser Bedingung. Mit dem Veto, einem der wenigen legislativen Befugnisse, die dem Staatspräsidenten zustehen, kann er Entscheidungen des Sejm in die gewünschte Richtung lenken und den Kurs der Regierung mitbestimmen. Das Präsidenten-Veto entstammt somit organisch dem Machtbereich des Staatsoberhauptes und bedarf es für die Rechtswirksamkeit seiner Entscheidung keiner Gegenzeichnung des Regierungschefs. Im Amt des Staatspräsidenten erfährt somit das gegenwärtige politische System in Polen einen der seinen Hauptfeiler, während das Präsidenten-Veto wesentlich über die Art der Ausführung dessen Amtes bestimmt. Das Hauptanliegen des Artikels besteht darin, das Funktionieren des Präsidenten-Vetos im polnischen Rechtssystem einer kritischen Analyse zu unterziehen, die Kompatibilität des Präsidenten-Veto mit den Prämissen des polnischen Regierungssystems zu überprüfen sowie den Einfluss auf die Qualität der Regierungskunst in Polen zu bestimmen. Es wurden alle Argumente für und gegen die Beibehaltung des Veto mitberücksichtigt, wobei sich der Autor einer eindeutigen Stellungsnahme nicht entzieht. In die Analyse wurden alle historischen, normativen und praktischen Aspekte herangezogen. Auch ein Exkurs auf das Gebiet der juristischen Komparatistik wurde vorgenommen, um die verfassungsmäßige Stellung des Staatspräsidenten im gesamten Rechtssystem einzuordnen und vor diesem Hintergrund, insbesondere jedoch im Zusammenhang mit dem Artikel 126 der Verfassung das Präsidenten-Veto unter die Lupe zu nehmen. Angeführt wurde die Begründung für die Einführung des Veto in die Verfassung, gemäß des Artikels 122, Absatz 5 des Grundgesetzes. Im letzten Abschnitt des Artikels wurde die Intention, von deren sich der Gesetzgeber bei der Einführung des Veto in die Verfassung leiten ließ mit der politischen Praxis gegenüber gestellt. Wobei der Schwerpunkt liegt auf der Analyse der wichtigsten Falle, bei denen das Veto zur Anwendung kam. Denn nicht selten entfaltete der Eingriff des Staatspräsidenten große Wirkung auf die politische Entwicklung des Staates, weit über die dem Präsidenten-Veto durch den Gesetzgeber angedachte Rolle.
    Źródło:
    Kultura i Polityka; 2011, 9; 130-156
    1899-4466
    Pojawia się w:
    Kultura i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kierunki i efekty polityczne zmian w systemach politycznych Polski i Ukrainy
    Autorzy:
    Sokół, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687024.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Ukraine, Poland, democratization, political system, system of government, political competition, electoral system, political parties
    Ukraina, Polska, demokratyzacja, system polityczny, system rządów, rywalizacja polityczna, system wyborczy, partie polityczne
    Украина, Польша, демократизация, политическая система, система правления, политическая конкуренция, избирательная система, политические партии
    Opis:
    The aim of the study will be to compare some elements of the political systems of the Republic of Poland and Ukraine in both structural and functional terms. The subject of the study will be the genesis and directions of systemic changes, the specificity of government systems, mechanisms of political rivalry and its main actors, that is, political parties. The analysis shows that systemic solutions in Poland were characterized by greater stability, attachment to the principles of the rule of law and democratic values. In the political system of Ukraine there was quite a large dynamics of changes in this area. These changes were instrumental in a greater degree than in Poland, subordinated to preferences dominating in particular periods of political forces.
    Celem artykułu będzie porównanie niektórych elementów systemów politycznych Rzeczypospolitej Polskiej i Ukrainy zarówno w ujęciu strukturalnym, jak i funkcjonalnym. Przedmiotem opracowania będzie geneza i kierunki zmian ustrojowych, specyfika systemów rządów, mechanizmy rywalizacji politycznej oraz jej główni aktorzy, czyli partie polityczne. Z analizy wynika, że rozwiązania ustrojowe w Polsce charakteryzowały się większą stabilnością, przywiązaniem do zasad państwa prawnego i wartości demokratycznych. W ustroju politycznym Ukrainy występowała dość duża dynamika zmian w tym zakresie. Powyższe zmiany w większym stopniu niż w Polsce miały charakter instrumentalny, podporządkowany preferencjom dominujących w poszczególnych okresach sił politycznych.
    Целью исследования будет сравнение некоторых элементов политических систем Республики Польши и Украины как в структурном, так и в функциональном отношении. Предметом исследования станут генезис и направления системных изменений, специфика государственных систем, механизмы политического соперничества и его основные действующие лица, то есть политические партии. Анализ показывает, что системные решения в Польше характеризовались большей стабильностью, приверженностью принципам верховенства закона и демократическим ценностям. В политической системе Украины произошли довольно динамичные изменения в этой сфере. Эти изменения сыграли важную роль в большей степени, чем в Польше, в зависимости от предпочтений политических сил, доминирующих в определенные периоды.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2018, 4, 2
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości i celowość recepcji na grunt polski współczesnych niemieckich regulacji prawnokonstytucyjnych w zakresie władzy wykonawczej.
    Possibilities and Purposefulness of Reception of Contemporary German Constitutional Regulations Concerning the Executive into Polish Law.
    Möglichkeiten und Zweckmäßigkeit der Rezeption der modernen deutschen verfassungsrechtlichen Regulationen im Bereich der Exekutive.
    Autorzy:
    Pach, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441250.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
    Tematy:
    System rządów
    system parlamentarny
    system kanclerski
    kanclerz
    premier
    minister
    prezydent
    wotum nieufności
    wotum zaufania
    weto ustawodawcze
    Regierungssystem parlamentarisches System Kanzlersystem
    Bundeskanzler
    Ministerpräsident
    Bundesminister
    Staatspräsident
    Misstrauensvotum
    Vertrauensvotum
    aufschiebendes Veto
    system of government
    parliamentary system
    chancellor system
    chancellor
    prime minister
    president
    vote of non-confidence
    vote of confidence
    suspensory veto
    Opis:
    Artykuł zawiera analizę możliwości i celowości wprowadzenia do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. regulacji w zakresie władzy wykonawczej znanych Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec z 1949 r. Nowelizacja polskiej Konstytucji jest niezbędna, na co wskazuje 13-letnia praktyka jej stosowania, często prowadząca do powstawania konfliktów pomiędzy prezydentem a premierem lub ministrami. W obszarze władzy wykonawczej główne problemy to: istnienie weta ustawodawczego prezydenta przy jednoczesnym umocowaniu rządu do prowadzenia polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa, nieprecyzyjnie określony w Konstytucji podział kompetencji między organy dwuczłonowej egzekutywy, istnienie selektywnego wotum nieufności, brak mechanizmów ustrojowych gwarantujących sprawne rządzenie przez gabinet mniejszościowy. Na tle chaotycznej konstrukcji polskiej egzekutywy jako pozytywny wzór do naśladowania jawi się system kanclerski znany z RFN, z wyraźnie dominującą pozycją szefa rządu i ograniczoną głównie do funkcji reprezentacyjnych głową państwa. Nie wszystkie instytucje prawa konstytucyjnego RFN mogą znaleźć zastosowanie na gruncie polskiego państwa, jednak w zakresie władzy wykonawczej recepcja większości regulacji niemieckich usprawniłaby proces rządzenia w Polsce.
    The article provides an analysis of the possibilities and purposefulness of the reception of regulations pertaining to the executive, as known from the 1949 Basic Law for the Federal Republic of Germany into the Polish Constitution of 1997. A revision of the Polish Constitution is necessary, as the 13-year-long practice of its applying has led many times to conflicts between the President and the prime minister or ministers. Main problems concerning the executive are: the presidential right of suspensory veto, coexisting with the governmental competence to conduct the internal and external policy of the state; the imprecisely defined constitutional division of competences; the selective vote of non-confidence and, last but not least, the lack of instruments guaranteeing effective ruling by a minority cabinet. The German chancellor system with a clearly dominating position of the chief of government and with the role of the head of the state limited mainly to representative functions contrasts sharply with the Polish chaotic construction of the executive. Obviously, not all the institutions of the FRG constitutional law can be transferred into a foreign legal system. However, the reception of many of those concerning the executive branch could make the process of governing in Poland much more effective.
    Der Artikel liefert eine Analyse der Zweckmäßigkeit der Einsetzung in die polnische Verfassung aus 1997 der Regulationen im Bereich der Exekutive aus dem Grundgesetz der Bundesrepublik Deutschland aus dem Jahre 1949. Eine Novellisierung der polnischen Verfassung ist nötig, weil deren Verwendung in den letzten 13 Jahren mehrmals Konflikte zwischen dem Staatspräsidenten und dem Ministerpräsidenten oder den jeweiligen Ministern hervorgerufen hat. Die Deffizite sind im Bereich der polnischen Exekutive zu verorten und liegen speziell in der Verwendungspraxis des präsidentiellen aufschiebenden Vetos, im von der Regierung erhobenen Anspruch, eine Führungsrolle in Innen- und Außenpolitik des Staates zu übernehmen, in einer unpräzisen Verteilung der Kompetenzen zwischen den Organen der zweiköpfigen polnischen Exekutive, ferner im Gebrauch des selektiven Misstrauensvotums, und in dem Mangel von Institutionen, die ein stabiles Regieren eines Minderheitskabinetts garantieren würden. Im Vergleich zu der chaotisch konstruierten Exekutive in Polen, erscheint das deutsche Modell, das als bekannte Kanzlersystem gilt und das sich einerseits durch eine dominierende Position des Regierungschefs und andererseits lediglich repräsentative Rolle des nominellen Staatsoberhauptes auszeichnet, als empfehlenswert, um in die polnische Verfassung transferiert zu werden . Zwar nicht alle Regulationen aus dem deutschen Verfassungsrecht können von anderen Staaten übernommen werden, Doch ein Transfer des Löwenanteils der Regulationen im Bereich der Exekutive in die polnische Verfassung würde eine Verbesserung des Regierungssystems in Polen heraufbeschwören.
    Źródło:
    Kultura i Polityka; 2010, 8; 106-117
    1899-4466
    Pojawia się w:
    Kultura i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykoślawiona demokracja: dysfunkcjonalność parlamentaryzacji prezydenckiego systemu rządów w kontekście kryzysu politycznego w Peru
    Distorted Democracy: Dysfunctional Parliamentarization of the Presidential System of Government in the Context of the Political Crisis in Peru
    Autorzy:
    Łaciński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2148058.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-05
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
    Tematy:
    Peru
    system polityczny Peru
    parlamentaryzacja prezydenckiego systemu rządów
    political system of Peru
    parliamentarization of presidentialism.
    Opis:
    Od 2018 r. republika Peru znajduje się w stanie kryzysu politycznego. Kryzys ten przejawia się w trzech wymiarach: instytucjonalnym, przywództwa politycznego i kultury politycznej. Peru jest krajem niestabilnym, w którym okresy względnego spokoju politycznego przerywane są tendencjami autorytarnymi lub dysfunkcjami systemu demokratycznego. W niniej-szym artykule analizuję dysfunkcjonalne cechy peruwiańskiego systemu politycznego, ze szcze-gólnym uwzględnieniem parlamentaryzacji prezydenckiego systemu rządów w tym kraju.
    The Republic of Peru has been in a political crisis since 2018. This crisis manifestsitself in three domains: institutional, political leadership and political culture. Peru is an unstable country, where periods of relative political stability are interrupted by authoritarian tendencies or dysfunctions of democratic system. In the following article I analyze the dysfunctional traits of Peruvian political system, in particular the parliamentarization of the country's presidential system of government.
    Źródło:
    Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny; 2022, 30, 1 (115); 47-58
    1506-8900
    2081-1152
    Pojawia się w:
    Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The System of Justice: European Safeguards
    Autorzy:
    Hanna, Machińska,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/903072.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    independence of judiciary
    preservation of the rule of law
    European safeguards of the system of justice
    respect for human rights
    niezależność wymiaru sprawiedliwości
    zachowanie rządów prawa
    europejskie zabezpieczenie systemu wymiaru sprawiedliwości
    poszanowanie rządów prawa
    Opis:
    The rule of law, human rights, and democracy are the three pillars of functioning of the European states. The concept of the rule of law is very deeply rooted in the idea of the European integration since 1949 when the Council of Europe was established. The rule of law is understood as: respect for the separation of powers, duty for the executive power to respect law, observance of the rule of the compliance with the law, respect for legal certainty and the principle of res iudicata, maintenance of judicial control of the executive power, exercise of the right to court ,guarantee of a fair trial and existence of an effective appeals remedy. In many countries rule of law are in danger. That is why European safeguards plays an important role.European safeguards means different instruments in form of monitoring reports of the Council of Europe institutions , opinion of the Venice Commission, fact finding missions etc. which creates a critical illustration of the situation of the member states. The EU law creates the legal procedures based on the art. 7 of the EU Treaty as well as on the art. 258 of the Treaty of the Functioning of the EU which effectively can stop rule of law backsliding in the EU countries. On the side of the member states of the EU the preliminary ruling procedure can effectively stopped the violation of the EU law and principles. European safeguards are not limited to the European institutions. The UN reports on democracy, rule of law and human rights contribute fundamentally to the proper implementation of these principles. In order to respect fully the rule of law, democracy and human rights a closer cooperation and a better coherence is needed. The way how the violation of the rule of law, democracy and human rights were limited in Poland shows the importance and effectiveness of the European the European safeguards.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2019, 79; 107-116
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ustrój republikański z perspektywy stulecia Konstytucji marcowej z 1921 r.
    The republican system from the perspective of the century of the March Constitution of 1921
    Autorzy:
    Uziębło, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929732.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    republikańska forma rządów
    zasady ustrojowe
    ewolucja ustroju Rzeczypospolitej Polskiej
    republican form of government
    constitutional principles
    evolution of the
    political system of the Republic of Poland
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest ukazanie ewolucji pojmowania republikańskiej formy rządów w Rzeczypospolitej Polskiej. Analiza ta dotyczy nie tylko regulacji prawnej tej zasady ustrojowej, ale także zmian poglądów doktryny konstytucyjnej na kwestie postrzegania zasady republikańskiej, w tym elementów na nią się składających. Rozbieżności postrzegania zasady republikańskiej formy rządów wśród badaczy były i są znaczące, co pokazuje, że przez ponad 100 lat niepodległego państwa polskiego spory te w dalszym ciągu są aktualne. Wspomniane różnice w interpretacji zasady republikańskiej dotyczą przede wszystkim elementów materialnych tej zasady, ujawniających związek pomiędzy ustrojem republikańskim a innymi zasadami ustrojowymi, przede wszystkim zasadą suwerenności ludu (narodu), zasada podziału władzy oraz zasadą określającą system rządów. W tym celu konieczne staje się dekodowanie tych zasad z uwzględnieniem tradycji republikańskich, a co za tym idzie w sposób pozwalający na realizacje tych wartości, które legły u podstaw stworzenia ustroju republikańskiego, nie tyle jako negacji monarchii, lecz jako formy stanowiącej dla niej alternatywę.
    The main purpose of this article is to show the evolution of the understanding of the republican form of government in the Republic of Poland. This analysis concerns not only the legal regulation of this constitutional principle, but also refers to changes in the views of the constitutional doctrine on the perception of the republican principle, including its components. Discrepancies in the perception of the principle of the republican form of government among researchers were and are significant, which shows that for over 100 years of an independent Polish State, these disputes are still vigorous. The aforementioned differences in the interpretation of the republican principle concern primarily the material elements of this principle, revealing the relationship between the republican system and other principles of the system, first of all the principle of the sovereignty of the people (the nation), the principle of the separation of powers and the principle defining the system of government. For this reason, it becomes necessary to decode these rules in a way that respects the republican traditions. and, consequently, in a way that allows the implementation of the values that underpin the creation of the republican system, not so much as a negation of the monarchy, but as an alternative form to it.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 17-37
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-44 z 44

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies