Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "synestezja" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Twórczość Vladimira Nabokova – krajobrazy w zwierciadle synestezji
Creation of Vladimir Nabokov – landscapes in the mirror of synesthesia
Autorzy:
Zborowska, Anna
Mański, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43097436.pdf
Data publikacji:
2024-01-22
Wydawca:
Akademia Ateneum w Gdańsku
Tematy:
synestezja
grafem-kolor synestezja
Vladimir Nabokov
synesthesia
grapheme-color synesthesia
Opis:
Zaprezentowany poniżej tekst zawiera analizę wybranych utworów słynnego rosyjskiego pisarza Vladimira Nabokova z perspektywy zjawiska synestezji, której doświadczał przez całe swoje życie. Proza Nabokova rozbrzmiewa kolorami ukazując niezwykłą wrażliwość pisarza na złożone niejednokrotnie efekty wpływu światła na różnorodne powierzchnie. Intencją autorów tekstu jest przede wszystkim skierowanie uwagi czytelnika na momenty synestetyczne prozy Nabokova oraz źródła naukowe opisujące i wyjaśniające ich dynamikę, funkcję i pochodzenie. Niczym bumerang powraca pytanie o stan umysłu, który kreuje rzeczywistość unikalną, nieznaną wcześniej i trudną do uchwycenia większości. Artykuł jest też formą dialogu literatury i psychologii, co w przypadku tak skomplikowanej umysłowości, jaką posiadał Nabokov, może być niezwykle cenne.
The text presented below contains an analysis of selected stories written by the famous Russian writer Vladimir Nabokov from the perspective of the phenomenon of synesthesia that he experienced throughout his life. Nabokov’s prose radiates colors, showing the writer’s extraordinary sensitivity to the often-complex effects of the influence of light on various surfaces. The intention of the authors of the article is primarily to direct the reader’s attention to the synesthetic moments of Nabokov’s prose and to scientific sources describing and explaining their dynamics, function and origin. Like a boomerang, returns the question about the state of mind of artists who create a unique reality, previously unknown and difficult to grasp for many people. The article is also a form of dialogue between literature and psychology, which in the case of such a complicated mind as Nabokov had, may be valuable.
Źródło:
Studia i Badania Naukowe Ateneum; 2023, 1, 1; 87-99
2657-4209
Pojawia się w:
Studia i Badania Naukowe Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barwy obecności i nieobecności w Lolicie
The colors of presence and absence in Lolita
Autorzy:
Zasowska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665594.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
synestezja
metafora synestetyczna
tłumaczenie angielsko-polskie
synesthesia
synesthetic metaphors
English-Polish translation
Opis:
The multiplicity of the phenomenon of synesthesia has been a subject of intense scientific research performed mainly within a relatively narrow field of neurobiology or psychiatry (see e.g. Cytowic 2002; Cytowic and Eagleman 2009; Grossenbacher and Lovelace 2001; Sagiv 2009; J. E.Harrison and S.Baron-Cohen 1997), for which it is mostly a medical condition of the brain. However, synesthesia has also become a target of many linguistic endeavors as its realizations through language give rise to what is called a ‘synesthetic metaphor’ – a spontaneous linguistic production and/or a well-thought stylistic device. The world-famous Nabokov’s masterpiece Lolita is by far one of his most synesthesia-laden prose writings and it alone provided a fertile ground of research in both English and Russian, and many other languages to which the novel has been translated (see e.g. Ginter 2008; Zasowska 2012; Ginter 2016). The following paper aims at investigating the realizations of the English synesthetic metaphors in Lolita in the two Polish translations available in the literature: that of Stiller (1991) and that of Kłobukowski (1997). Of crucial importance is the function of color, a searchlight of some kind, beaming only on those who count. It doubtless centralizes Lolita in the novel and therefore may be called the ‘segregating’ factor: it is there whenever the girl is present and vanishes when she is no longer in sight. As has also been noticed by Zasowska (2013), the distribution of synethesia is closely linked with the sex of a character, and again it is Lolita that gathers almost all of the synesthetic metaphors for herself. Not even a vaguely similar tendency has been observed in the case of the other characters, both male and female, which are ‘synesthetically’ neglected by the author, that being an apparently conscious decision on the part of the writer. The present analysis consists of two main parts. First, all of the color-related synesthetic metaphors have been found, counted and categorized. The same was done with metaphors relating to the senses of sight, touch and taste. Second, their two Polish translations were compared and contrasted in terms of the synesthetic metaphor construction. The findings have shown that in most cases synesthetic metaphor was maintained by the translators throughout the novel and successfully rendered into the Polish language. However, different stylistic devices and lexical markers were used in doing so.
Zjawisko synestezji opisywane w literaturze medycznej, głównie w wąskiej dziedzinie neurologii lub psychiatrii (zob. np. Cytowic 2002, Cytowic i Eagleman 2009; Grossenbacher i Lovelace 2001; Sagiv 2009; J. E. Harrison i S. Baron-Cohen 1997) dotyczy zmian w obrębie kory mózgowej, które są odpowiedzialne za tzw. ‘postrzeganie’ zmysłami. Synestezja to również przedmiot badań językoznawczych, które skupiają się na metaforze synestetycznej, a więc celowym (bądź nie) zabiegu stylistycznym. Lolitę bez wątpienia można zaliczyć do największych dzieł literackich XX wieku, a samemu autorowi – Vladimirowi Nabokovi – nie sposób odmówić geniuszu tkwiącego w niezwykłej zręczności językowej, która przyniosła mu zarówno sławę i uznanie, jak i niesłabnącą do dziś krytykę fabuły samego utworu. Dla językoznawców „Lolita” to przede wszystkim jaskinia tajemnic i zagadek, które dostrzec można w niezliczonych grach i zabiegach językowych, a które stały się przedmiotem badań zarówno w języku angielskim, rosyjskim, jak i wielu innych, na które powieść została przetłumaczona (zob. np. Ginter 2008; Zasowska 2012; Ginter 2016). Niniejszy artykuł ma na celu zbadanie realizacji metafory synestetycznej w dwóch polskich przekładach Lolity – w tłumaczeniu Stillera z 1991 r. oraz Kłobukowskiego z 1997 r. Na szczególną uwagę zasługuje sam kolor, którym powieść jest przepełniona, a który służyć może uważnemu czytelnikowi jako swego rodzaju „drogowskaz” informujący o tym, co, a nade wszystko kto jest ważny. Barwa towarzyszy głównej bohaterce od samego początku powieści i natychmiast znika, gdy dziewczynki nie ma w pobliżu. Jak zauważa Zasowska (2013), barwa pełni istotną funkcję w tworzeniu i rozmieszczeniu metafory synestetycznej, która jest ściśle powiązana z płcią bohaterów. Analiza przedstawiona w niniejszej pracy składa się z dwóch części. Pierwsza z nich stawia sobie za cel wyszukanie oraz skategoryzowanie wszystkich metafor synestetycznych związanych z barwą oraz tych związanych z innymi zmysłami, tj. zmysłem wzroku, dotyku i smaku. W części drugiej przeprowadzono analizę porównawczą oryginalnych metafor angielskich z ich polskimi odpowiednikami w dwóch przekładach. Analiza ta miała na celu określenie samej konstrukcji metafory. Wyniki wskazują, że w obu polskich tłumaczeniach metafora synestetyczna została zachowana, mimo różnych środków stylistycznych użytych w tym celu.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2018, 15; 203-218
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmysłowy wymiar obrazu – wrażliwość synestezyjna a partycypacja w sztuce wizualnej osób niewidomych
The sensual dimensions of a painting: Synaesthetic sensitivity and the participation of people with vision loss in visual arts
Autorzy:
Stachowiak-Dudzik, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2045935.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Narodowe Centrum Kultury
Tematy:
synestezja
multisensoryczność
wizualność
tyflografika
audiodeskrypcja
synaesthesia
multisensory
visuality
typhlographics
audio description
Opis:
This article was inspired by a discussion initiated by the author among the visually impaired guides at Niewidzialna Ulica (Invisible Street) in Poznań in April 2021. The resulting text not only collects their reflections but above all proposes solutions for the popularisation of visual arts among people with vision loss. The author starts with the concept of ‘synesthetic sensitivity’ and artistic ideas for the translation of the language of the visual into the language of the remaining four senses, offering examples of successful intersensory transpositions. The projects described in the paper may serve as a model for future solutions enabling the multisensory participation in art. Each project teaches us a different approach to art and the needs of people with visual impairments. They emphasise different aspects of participation in the visual world – developing imagination, expanding the network of associations, increasing the freedom of reception, facilitating memory, and promoting dialogue. Each of the proposed solutions glues different pieces of the broken world together, re-embedding sublime ideas in the human body and providing the blind, and indeed all of us, with new opportunities to experience art.
Źródło:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka; 2021, 115, 3; 109-121
1230-4808
Pojawia się w:
Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka – obraz – synestezja? Wokół wczesnych prac Zofii Lissy (i artystycznych wizualizacji muzyki)
Autorzy:
Śniecikowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1033744.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Zofia Lissa
synestezja
wizualizacja muzyki
film awangardowy
ilustracja książkowa
muzykologia
synaesthesia
music visualisation
avant-garde film
book illustration
musicology
Opis:
Punkt wyjścia artykułu stanowią wczesne teksty muzykolożki, Zofii Lissy, skupione wokół nieanalizowanej szerzej przez komentatorów jej prac problematyki wizualizacji muzyki. Opisywane wrażenia percepcyjne uznaje badaczka za wspólny wszystkim odbiorcom sposób przestrzennego doświadczania utworów muzycznych. Opisy Lissy zestawiane są w artykule z dzisiejszymi ustaleniami z zakresu neuronauki; analizuje się je w świetle badań nad doświadczeniami synestezyjnymi oraz użyciem metaforyki pseudosynestezyjnej. Druga część szkicu poświęcona jest deskrypcji artefaktów opartych m.in. na wizualizacji muzyki – pomysły badawcze muzykolożki konfrontowane są tu z praktyką artystyczną w dziedzinie szczególnie interesującego Lissę filmu awangardowego (The Eye and the Ear Franciszki i Stefana Themersonów) oraz mniej przez nią cenionych (w kontekście związków z muzyką) „statycznych dzieł artystycznych sfery wzrokowej” (ilustracje Marty Ignerskiej do tekstu Anny Czerwińskiej-Rydel w książce Wszystko gra).
This article concerns an overlooked aspect of the output of a famous Polish musicologist, Zofia Lissa (1908–1980). In one of her early texts she describes perception of a piece of music, which she presents as common to all listeners. The description proves highly synaesthetic (auditory – visual synaesthesia employing shapes but not colours) although Lissa herself denied it. The article discusses the musicologist’s claims in the light of the findings of contemporary synaesthesia studies. It also checks to what extent Lissa’s perceptual experiences and other theoretical statements (concerning i.e. the connections between music and film) may be relevant in the analyses of various artworks exploring the field of the auditory – visual synaesthesia. The article discusses the case of the avant-garde film The Eye and the Ear by Franciszka and Stefan Themerson, which features visual “equivalents” (in motion) of the auditory experience. It also analyses the colourful illustrations of the sounds produced by musical instruments (the case of the book Wszystko gra [Well played] by Anna Czerwińska-Rydel and Marta Ignerska).
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica; 2020, 35; 59-79
0208-6107
2353-9631
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postać i dzieło św. Alberta Chmielowskiego widziane oczyma malarzy
St Albert Chmielowski’s Person and Work as Seen by Painters
Autorzy:
Pyczek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046380.pdf
Data publikacji:
2020-10-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
święty-malarz
kolorysta
teoretyk sztuki
symbolizm
impresjonizm
synestezja
saint-painter
colourist
art-theoretician
symbolism
impressionism
synesthesia
Opis:
Dzieła Adama Chmielowskiego do dziś nie są powszechnie znane, jakkolwiek relacje współczesnych mu i późniejszych malarzy dowodzą, iż pod wieloma względami był w historii polskiej sztuki prekursorem impresjonizmu i symbolizmu – zarówno w twórczości malarskiej, jak i teoretycznej („O istocie sztuki”). Był wybitnym kolorystą, koncentrował się na estetycznych i emocjonalnych aspektach krajobrazu, jego pejzaże o wyraźnych cechach synestetycznych (rytm, harmonia, nastrojowość; powtarzające się motywy, zestrojenia barwne) stanowią zaproszenie do kontemplacji.
Adam Chmielowski’s artistic output has not been made widely known up to now, although the reports of his contemporary artists as well as the ones of later generations prove that in many respects he was a precursor of impressionism and symbolism in the history of Polish art – both in his artistic works and the theoretical ones („About the Essence of Art”). He was an outstanding colourist focused upon the aesthetic and emotional aspects of scenery; his landscapes of pronounced synesthetic values ( rhythm, harmony, feeling; repeated motifs, colour schemes) invite the viewers to contemplation.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 2; 181-191
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tajemnice ASMR – perspektywa ogólna i lingwistyczna
Autorzy:
Ozga, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042205.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
ASMR
neurobiologia
zmysły
synestezja
fonetyka
onomastyka
medionimy
konceptualizacja
dyskurs
funkcje języka
neurobiology
senses
synesthesia
phonetics
onomastics
medionym
conceptualisation
discourse
language functions
Opis:
Artykuł prezentuje zjawisko ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response, tłum. pol. samoistna odpowiedź meridianow czuciowych) z perspektywy ogólnej i lingwistycznej. Definicja pojęcia i zreferowanie stanu badań stanowią wprowadzenie do klasyfikacji wyzwalaczy ASMR ze względu na zmysły stanowiące źródło doświadczania tzw. efektu ASMR. Autor przedstawia argumenty za włączeniem dotyku i zapachu do klasyfikacji wyzwalaczy. Lingwistyczna analiza zjawiska koncentruje się wokół fonetycznych właściwości wyzwalaczy głosowych, aspektów onomastycznych – analiza gramatyczna i konceptualna wyodrębnionych 17 klas medionimów (nazw kanałów ASMR) oraz dyskursu jako przestrzeni, w której realizowane są funkcje – fatyczna i socjalizująca (budujące więź w obrębie społeczności ASMR; ich realizacja leży po stronie artysty ASMR) oraz ewaluatywna i perswazyjna (ich realizacja leży po stronie odbiorców nagrań).
The article presents the concept of ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) from a general and a linguistic perspective. The definition of the notion and a review on the state of research is followed by a classification of ASMR triggers based on the senses which constitute the source of experiencing the ASMR effect. The author argues that touch and smell be included in the classification of the triggers. The linguistic analysis focuses on the following issues: the phonetic properties of the voice triggers, onomastics – a grammatical and conceptual study of the 17 classes of medionyms (names of ASMR channels) which were distinguished in the present research, and the ASMR discourse as the space where phatic and social functions are carried out on the part of ASMRtists as factors developing bonds within the ASMR community and where evaluative and persuasive functions are prominent in the comments of the recipients.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 58, 3; 301-334
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak Poruszać się w Kolorze Niebieskim, Jak Wyśpiewać Kolor Czerwony. Gertrud Grunow i Jej Lekcje Harmonii w Ramach Szkoły Bauhaus w Weimarze
How to Move in the Colour Blue and How to Sing in the Colour Red. Gertrud Grunow and Her Harmony Classes at the Bauhaus in Weimar
Autorzy:
Olszewska, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1015453.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Tematy:
bauhaus
teoria kolorów
synestezja
harmonia
gimnastyka rytmiczna
colour theory
synesthesia
harmony
rhythmic gymnastic
Opis:
Punktem wyjścia tekstu jest projekt zrealizowany wspólnie z niemiecką artystką Jenny Brockmann w ramach festiwalu Kunstfest w Weimarze w 2018 roku. Opierał się na metodzie wypracowanej przez Gertrud Grunow, która w pierwszych latach istnienia szkoły Bauhaus w Weimarze realizowała swój autorski program nauczania harmonii. Swoją metodę oparła na badaniu zależności pomiędzy kolorem, dźwiękiem i ruchem. Zajęcia przez nią prowadzone wchodziły w skład tzw. „roku zerowego“ i ich zaleczenie było kluczowe do kontynuowania nauki w szkole. W projekcie Kolektywny dialog: Gertrud Grunow starałyśmy się z artystka przybliżyć szerszej publiczności tę zapomnianą postać a jej metodę nauczania przełożyć na spółczesne metody badawcze i teoretyczne. Z powodu braku licznych materiału źródłowych postanowiłyśmy nie dążyć do historycznej rekonstrukcji metody nauczania Grunow a potraktować ją jako możliwość artystycznej interpretacji. W tekście analizuję podstawy metody Gertrud Grunow oraz przybliżam jedno z dyskursywnych działań - Kolor, dźwięk, ruch, zrealizowanego na potrzeby projektu Kolektywny dialog: Gertrud Grunow. Do działania zaproszone zostały śpiewaczka jazzowa oraz choreografka. Ich zadaniem była indywidualna interpretacją metody Grunow.
The text is about my project, working together with German artist Jenny Brockmann, created for the Kunstfest festival in Weimar in 2018. Our project was based on the method developed by Gertrud Grunow, who taught at the Bauhaus school in Weimar in its early years. At the Bauhaus, Grunow invented and taught a method she called harmony lessons, based on analyzing the relationships between colour, sound and movement. Her class was part of what was known as a "preparation course” and students were required to take the class in order to be able to continue their education at the school. The aim of our project Collective dialogue: Gertrud Grunow was to focus more on Gertrud Grunow, whose work as a teacher at the Bauhaus School is often forgotten. We also wanted to familiarise people with her theoretical research and with her method. Because of a lack of historical materials, we did not try to reconstruct her teaching method but instead took a different approach and interpreted it artistically. In the text I analyse the method of Gertrud Grunow and describe one of the discursive events Colour, Sound, Movement organized as a part of the Collective Dialogue: Gertrud Grunow project, which also involved a jazz singer and a choreographer. Using their own methods working with sound and movement, they prepared their individual interpretations of Grunow’s method.
Źródło:
Sztuka i Dokumentacja; 2020, 23; 79-86
2080-413X
Pojawia się w:
Sztuka i Dokumentacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Opisywać trzeba tak, jakby się widziało pierwszy raz w życiu”. Językowe środki opisu zwierząt oraz relacji człowiek–zwierzę według Michała Książka
“You Should Describe Things as if You’ve Seen Them for the First Time.” Michał Książek’s Linguistic Expressions of Animals and Human-Animal Relations
«Вы должны описывать это так, как будто вы видели это впервые в своей жизни». Лингвистические средства описания животных и взаимоотношений между человеком и животными в творчестве Михалa Ксенжeка
Autorzy:
Miller, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054662.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
литература о природе
Михал Ксенжек
экокритика
метафоры
синестезия
nature writing
Michał Książek
ekokrytyka
metafory
synestezja
ecocriticism
metaphors
synaesthesia
Opis:
Głównym celem artykułu jest scharakteryzowanie językowych środków opisu zwierząt oraz relacji człowiek-zwierzę. Analiza opiera się na dwóch publikacjach świadczących o rosnącym zainteresowaniu literatury kwestiami ekologicznymi: Droga 816 (2015) oraz Północny wschód (2017) Michała Książka. Obie książki reprezentują tzw. nature writing: tradycję literacką o ugruntowanej pozycji w literaturze angloamerykańskiej, mało znaną w polskim krajobrazie literackim.
Основная цель статьи – охарактеризовать языковые средства описания животных и взаимоотношений между человеком и животными. Анализ опирается на две книги, т. е. Droga 816 [Дорога 816] (2015) и Północny wschód [Северо-восток] (2017) Михала Ксенжека, свидетельствующие о растущем интересе к этой теме. Обе книги представляют собой так называемую «литературу о природе» (nature writing): устоявшуюся литературную традицию в англо-американской литературе, малоизвестную в польской литературе.
The main objective of this paper is to pinpoint the possible linguistic expressions of animals and human-animal relations. The analysis is based on two publications documenting the growing interest of literature in environmental issues: Michał Książek’s “Droga 816” (2015) and “Północny wschód” (2017). They represent the so-called ‘nature writing’: a well-established literary tradition in the Anglo-American literature, little-known in Polish literary landscape.
Źródło:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2021, 2 (8); 1-22
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synestezja
Syneasthesia
Autorzy:
Kozłowska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1363894.pdf
Data publikacji:
2015-07-06
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
sensual metaphor
syneasthesia
clinic syneasthesia
intersensuality
metafora sensualna
synestezja
synestezja kliniczna
intersensualność
Opis:
Synestezja, transdyscyplinarny termin stosowany przez przedstawicieli rozmaitych dziedzin nauki i sztuki, odsyła do całej gamy mniej lub bardziej pokrewnych zjawisk, których wspólnym fundamentem jest zasada intersensualności. Artykuł nakreśla wielodziedzinową panoramę zjawiska synestezji, sytuowanej w interdyscyplinarnym kontekście neurologii, demografii, genetyki, semantyki oraz poetyki. Tekst referuje syntetycznie historię badań nad zjawiskiem, omawia cechy, typy oraz wyznaczniki diagnostyczne synestezji klinicznej, wskazuje na dominujące teorie synestezji, sygnalizuje językowe aspekty oraz postaci intersensualności, przytacza różnice oraz podobieństwa pomiędzy kliniczną synestezją a metaforą, wreszcie – zarysowuje charakterystykę oraz rodzaje synestezji literackiej, wstępnie identyfikując historycznoliterackie obszary szczególnego uprzywilejowania oraz wyraźnego sfunkcjonalizowania synestezji literackiej, która stawała się historycznie zarówno narzędziem projektów sztuki „totalnej”, jak i medium skrajnie subiektywnego – indywidualistycznego doświadczenia percepcji, ciała, idei.
Synesthesia, a transdisciplinary term used by representatives of various fields of science and art, refers to a whole range of more or less related phenomena, the common foundation of which is the principle of intersensuality. The article presents a multi-disciplinary panorama of the phenomenon of synesthesia, situated in the interdisciplinary context of neurology, demography, genetics, semantics and poetics. The text synthetically reports the history of research on the phenomenon, discusses the features, types and diagnostic determinants of clinical synesthesia, points to the dominant theories of synesthesia, indicates linguistic aspects and forms of intersensuality, lists the differences and similarities between clinical synesthesia and metaphor, and finally - outlines the characteristics and types of literary synesthesia, initially identifying historical and literary areas of special privilege and a clear functionalisation of literary synesthesia, which has historically become both a tool for "total" art projects and an extremely subjective medium - individualistic experience of perception, body, and ideas.
Źródło:
Forum Poetyki; 2015, 1; 110-119
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synestezja – wyzwanie dla kultury wzrokocentrycznej
Synaesthesia: challenging the vision-obsessed culture
Autorzy:
Kozłowska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460001.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
synestezja
wzrokocentryzm
antywzrokocentryzm
kultura wizualna
somatopoetyka
somatyczność
cielesność
synaesthesia
ocularcentrism
antiocularcentrism
visual culture
somatic poetics
corporeality
Opis:
Współczesna kultura, pomimo podejmowanych w ubiegłym stuleciu prób obalenia bergsonowskiej „tyranii oka”, po raz kolejny popada w pułapkę „fetyszyzmu spojrzenia”. Niniejszy artykuł ma na celu opozycyjne usytuowanie synestezji wobec wzrokocentrycznej machiny kulturowej oraz wskazanie na rozmaite kinematografi czne, architektoniczne, sportowo-artystyczne, chronometryczne, a nawet edukacyjne i kulturowe doświadczenia synestetyczne wieku XXI, sprzeciwiające się okulocentrycznej wizji świata.
Once again contemporary culture, regardless of the XXth century att empts to abolish Bergson’s “tyranny of the eye”, falls victim of the fetishism of the sight. The purpose of this paper is to portray synaesthesia as an antiocularcentric cultural device, as well as to indicate various cinematographic, architectural, sports, artistic, chronometric and even educational synaesthetic XXIst century cultural experiences which defy the ocularcentric vision of the world.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 225-231
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synestezyjna poetyka lektury i przekładu: Barthes – Nabokov – Robinson
The Synaesthetic Poetics of Reading and Translation: Barthes – Nabokov – Robinson
Autorzy:
Kozłowska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364957.pdf
Data publikacji:
2019-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
pleasure
the pleasure of the text
synesthesia
poetics of reading
Douglas Robinson
materiality of the language
materiality of translation
translation poetics
ideasthesis
materiality
Roland Barthes
translation
Vladimir Nabokov
przyjemność
materialność języka
poetyka lektury
poetyka przekładu
ideastezja
materialność
synestezja
przekład
Przyjemność tekstu
materialność przekładu
Opis:
Opisując przyjemności oraz rozkosze czytania i pisania, Roland Barthes żongluje wielomodalnymi metaforami sensualnymi, angażując oraz splatając zmysły w synestezyjnym uścisku: słowa smakują, dotykają, przyprawiają o mdłości, rumienią się, podniecają. Tekst jest ciałem i czytanie jest cielesne. Doskonałym exemplum tak pojmowanej synestetycznej wrażliwości tekstu jest intersensualna proza Vladimira Nabokova. W krytyce oraz praktyce przekładu Nabokova, podobnie jak w translatologicznej koncepcji Douglasa Robinsona (The Somatics of Translation), to właśnie synestetycznie odczuwana materialność języka staje się kluczowym kryterium doboru leksykalnych oraz syntaktycznych środków w tłumaczeniu. W obu przypadkach synestezja okazuje się zasadą językowego instynktu tłumacza. Synestezja ukazuje się jako strategia językowej przyjemności, stanowiącej somatyczny impuls obcowania z tekstem. Barthes, Nabokov oraz Robinson wskazują na synestezyjne odczuwanie języka jako źródło translatorskiej intuicji, czytelniczej wrażliwości oraz tekstualnej przyjemności, pojmowanej jako integralna składowa doświadczeniowego wymiaru lektury oraz przekładu.
In describing the delightful pleasures of reading and writing, Roland Barthes juggles multi-modal sensual metaphors, engaging and entangling the senses in a synaesthetic embrace: words have flavour, a texture, making us giddy, blush and aroused. A text is a body and reading a sensual experience: Barthes’ tactile, kinetic “gush of words*” becomes the basis for thinking, talking and taking action within language. Synaesthetic “patina of consonants, lustful vowels”, “(...) materiality, sensuality of breathing, rasping, softness of lips” becomes the foundation of readers’ and writers’ delight arising out of texts.
Źródło:
Forum Poetyki; 2018, 14; 54-61
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Sound of Yellow: Kandinsky’s yellow colour in von Hartmann’s and Schnittke’s music
Brzmienie żółtego koloru Kandinsky’ego w muzyce von Hartmanna i Schnittkego
Autorzy:
Kolić, Neda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514130.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
Wassily Kandinsky
Thomas von Hartmann
Alfred Schnittke
The Yellow Sound
Der gelbe Klang
sound and colour
synesthesia
Żołty dźwięk
dźwięk i kolor
synestezja
Opis:
The pioneer of abstraction, Wassily Kandinsky (Васи́лий Васи́льевич Канди́нский, 1866–1944), used musical terms as titles for his paintings with intention to release them from the themes, considering that music is “the art which has devoted itself not to the reproduction of natural phenomena, but rather to the expression of the artist’s soul, in musical sound”. Through his paintings Kandinsky rethought the principles of music. Not a painting, but an another artistic creation, through which we are given a chance to cognize Kandinsky’s comprehension of music, is The Yellow Sound (Der gelbe Klang, 1912), a “composition” for stage. It is the paradigm of Kandinsky’s “true stage-composition”, his totally new view of theatre that consists of three elements – musical movement, pictorial movement, and physical movement, but interwoven together in harmony that will trigger inner harmony in a spectator. Music for his scenario was provided by the composer Thomas von Hartmann (Фома́ Алекса́ндрович Га́ртман, 1886–1956), and another musical version was written by Alfred Schnittke (Альфре́д Га́рриевич Шни́тке, 1934–1998 / Der gelbe Klang, 1974). In Concerning the Spiritual in Art Kandinsky presented his theory of colour through which he explained his own (synesthetic) view of yellow colour / sound, particularly in comparison with blue colour, that was “musicalized” through The Yellow Sound. What kind of yellow and blue tone Kandinsky had in mind, and what nuances of these colours did von Hartmann / Schnittke see / hear? What musical instrument(s) can produce yellow, i.e. blue colour? Which music scale / tone / interval has yellow / blue tone(s)? Are we able to perceive all the shades of yellow / blue sound?
Pionier abstrakcji, Wassily Kandinsky (Васи́лий Васи́льевич Канди́нский, 1866–1944), wykorzystywał terminy muzyczne jako tytuły swoich obrazów, by wyzwolić je z więzów utartych motywów, zwracając tym samym uwagę na to, że muzyka jest „sztuką, która poświęciła się nie odtwarzaniu zjawisk natury, lecz wyrażaniu duszy artysty przez dźwięk”. Za pośrednictwem swoich obrazów Kandinsky na nowo interpretował podstawy muzyki. Jednak to nie dzięki dziełu malarskiemu, a innemu efektowi kreacji artystycznej mamy szansę poznania sposobu, w jaki Kandinsky postrzegał muzykę. Mowa o „kompozycji” do sztuki Żołty dźwięk (Der gelbe Klang, 1912). Stanowi ona paradygmat „prawdziwej kompozycji scenicznej” Kandinsky’ego; jego własne, nowe spojrzenie na teatr, które składa się z trzech elementów: przepływu muzyki, przemieszczania się ilustracji oraz ruchu cielesnego, harmonijnie się przeplatających, co z kolei wyzwala uczucie wewnętrznej harmonii u widza. Muzykę do scenariusza abstrakcjonisty skomponował Thomas von Hartmann (Фома́ Алекса́ндрович Га́ртман, 1886–1956); jej inną wersję stworzył także Alfred Schnittke (Альфре́д Га́рриевич Шни́тке, 1934–1998). W dziele O duchowości w sztuce (1911) Kandinsky przedstawił swoją teorię koloru, która wyjaśnia jego własne (synestezyjne) postrzeganie żółtej barwy / dźwięku, zestawiając ją zwłaszcza z kolorem niebieskim, zmienionym w brzmienie w Żołtym dźwięku. Jakiego rodzaju żółte i niebieskie tony Kandinsky miał na myśli i jakie odcienie tych barw widzieli / słyszeli von Hartmann i Schnittke? Który instrument (bądź instrumenty) może wydać z siebie żółty lub niebieski dźwięk? Jaka muzyczna skala / nuta / interwał mają żółte / niebieskie zabarwienie? Czy jesteśmy w stanie odebrać wszystkie odcienie tych kolorów?
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2016, 3(30); 29-46
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafory synestezyjne w opisach doznań zapachowych we współczesnym języku rosyjskim (na podstawie wpisów na blogach o tematyce perfumeryjnej)
Synaesthetic metaphors in the descriptions of olfactory sensations in the modern Russian language (based on the material of posts on internet perfume blogs)
Autorzy:
Ginter, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1896717.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
synestezja
metafora synestezyjna
zapach
wrażenia zmysłowe
wspomnienia
synaesthesia
synaesthetic metaphor
fragrance
sensory experience
recollection
Opis:
Celem podjętych w artykule rozważań jest zaprezentowanie mechanizmu funkcjonowania metafor synestezyjnych określających zapach we współczesnym języku rosyjskim na materiale pochodzącym z wpisów na blogach internetowych o tematyce perfumeryjnej. Metafory synestezyjne rozumiane są przy tym jako metafory, których domeny źródłowe są domenami percepcyjnymi, natomiast domeny docelowe dotyczą doznań zarówno percepcyjnych, jak i niezwiązanych z wrażeniami zmysłowymi. Dyskusja prowadzona jest głównie z perspektywy lingwistyki kognitywnej i nauk neuronalnych. Jak wykazały obserwacje, opis wrażeń zapachowych dokonywany jest za pomocą odniesień do doświadczeń charakterystycznych dla innych modalności. Co ciekawe, znaczącym czynnikiem biorącym udział w określaniu jakości zapachowych są wspomnienia.
The aim of the article is to identify the mechanism of the functioning of synaesthetic metaphors describing fragrance in the modern Russian language. The linguistic material comes from posts on Internet perfume blogs. Synaesthetic metaphors are understood here as metaphors which result from a mapping of perceptual concept from a source domain onto a concept of perceptual or non-perceptual domain. The discussion is conducted mainly from the perspective of cognitive linguistics and neuronal sciences. As the results of the analysis prove, descriptions of olfactory sensations involve references to experiences typical of other modalities. What is interesting is that recollections are regarded as the most significant factors that determine descriptions of fragrances.
Źródło:
Linguodidactica; 2020, 24; 67-82
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafory synestezyjne w utworach Vladimira Nabokova
Synaesthetic metaphors in Vladimir Nabokov’s prose
Autorzy:
Ginter, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665389.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Vladimir Nabokov
synestezja
metafora synestezyjna
synaesthesia
synaesthetic metaphor
Opis:
The present paper is devoted to synaesthetic metaphors in Nabokov’s oeuvre. The main attention is paid to the metaphors in which both the source and the target domains are perceptual. Numerous constructions of the analysed material show that although in some cases a perceptual mode is initially specified, the imagery is linguistically related in terms belonging to one or more differing perceptual modes.Nabokov’s metaphoric expressions has been discussed in two groups: cross-modal sensory metaphors with the source domain of colour as well as the source domain of tactile perception. These constructions resemble synaesthesias (e.g., deep crimson softness, orange heat) even though, contrary to the neurodevelopmental synaesthesia, meanings of synaesthetic metaphors are generated through semantic processes. Interpretation of cross-modal sensory metaphors is determined by the context.
Niniejszy artykuł poświęcony jest metaforom synestezyjnym w twórczości Nabokova. Uwaga skierowana jest głównie na metafory, w których zarówno domena źródłowa, jak i docelowa dotyczą wrażeń zmysłowych. Wiele przedstawionych podczas analizy konstrukcji dowodzi, że choć w pewnych przypadkach rodzaj modalności wydaje się określony w sposób oczywisty, to obrazowanie językowo odnosi się do jednej lub dwóch odmiennych modalności percepcyjnych.Nabokovowskie konstrukcje metaforyczne zostały omówione w dwóch grupach: międzymodalne metafory z kolorem jako domeną źródłową oraz metafory z domeną źródłową związaną z percepcją dotykową. Konstrukcje te niewątpliwie przypominają synestezję, choć w przeciwieństwie do synestezji uwarunkowanej neuropsychologicznie, znaczenie metafor synestezyjnych powstaje w rezultacie procesów semantycznych. Interpretacja metafor międzyzmysłowych jest uwarunkowana kontekstualnie.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 12; 53-61
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka i muzyczność w utworach Vladimira Nabokova
Music and musicality in the prose of Vladimir Nabokov
Autorzy:
Ginter, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649292.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
muzyka
muzyczność
synestezja
instrumentacja dźwiękowa
Vladimir Nabokov
Music
Musicality
Synaesthesia
Sound Instrumentation
Opis:
This paper aims to present music and musicality as aspects of Vladimir Nabokov’s prose, as well as his relationship with music. As is shown in this article, Nabokov’s literary texts involve at least three different aspects of music and musicality: musical terminology and titles of musical masterpieces, sound instrumentation combined with synaesthesia, and music used as a part of a story. For instance, in the short story entitled Music, it conveys some information related to the emotional state of the protagonist and determines the understanding of the title, as well as the whole text.
W niniejszym artykule przedstawione zostały aspekty nawiązujące do muzyki i muzyczności w dziele literackim obecne w utworach Vladimira Nabokova. Rozważania te poprzedzone zostały przybliżeniem stosunku pisarza do muzyki. Elementy muzyki i muzyczności, obecne w twórczości Nabokova, dotyczą przynajmniej trzech różnych aspektów, do których należą: terminologia muzyczna i tytuły dzieł muzycznych, instrumentacja dźwiękowa połączona z synestezją oraz muzyka stanowiąca element fabuły utworu literackiego. Przykładem tego ostatniego może być opowiadanie zatytułowane Muzyka, w którym muzyka nie tylko służy opisaniu stanu emocjonalnego bohaterów, ale też warunkuje zrozumienie tytułu opowiadania i jego fabuły.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 52, 1; 313-324
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies