Metafory synestezyjne w utworach Vladimira Nabokova

The present paper is devoted to synaesthetic metaphors in Nabokov’s oeuvre. The main attention is paid to the metaphors in which both the source and the target domains are perceptual. Numerous constructions of the analysed material show that although in some cases a perceptual mode is initially specified, the imagery is linguistically related in terms belonging to one or more differing perceptual modes.Nabokov’s metaphoric expressions has been discussed in two groups: cross-modal sensory metaphors with the source domain of colour as well as the source domain of tactile perception. These constructions resemble synaesthesias (e.g., deep crimson softness, orange heat) even though, contrary to the neurodevelopmental synaesthesia, meanings of synaesthetic metaphors are generated through semantic processes. Interpretation of cross-modal sensory metaphors is determined by the context.

Niniejszy artykuł poświęcony jest metaforom synestezyjnym w twórczości Nabokova. Uwaga skierowana jest głównie na metafory, w których zarówno domena źródłowa, jak i docelowa dotyczą wrażeń zmysłowych. Wiele przedstawionych podczas analizy konstrukcji dowodzi, że choć w pewnych przypadkach rodzaj modalności wydaje się określony w sposób oczywisty, to obrazowanie językowo odnosi się do jednej lub dwóch odmiennych modalności percepcyjnych.Nabokovowskie konstrukcje metaforyczne zostały omówione w dwóch grupach: międzymodalne metafory z kolorem jako domeną źródłową oraz metafory z domeną źródłową związaną z percepcją dotykową. Konstrukcje te niewątpliwie przypominają synestezję, choć w przeciwieństwie do synestezji uwarunkowanej neuropsychologicznie, znaczenie metafor synestezyjnych powstaje w rezultacie procesów semantycznych. Interpretacja metafor międzyzmysłowych jest uwarunkowana kontekstualnie.