Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "scientific philosophy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-50 z 50
    Tytuł:
    Leading Metaphilosophical Values of the Lvov-Warsaw School
    Autorzy:
    Szubka, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38423928.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    Lvov-Warsaw School
    scientific philosophy
    analytic philosophy
    Kazimierz Twardowski
    Zygmunt Zawirski
    Izydora Dąmbska
    Opis:
    The article explores the concept of scientific philosophy as understood by members of the Lvov-Warsaw School. The author argues that according to Twardowski and his students, philosophy should be done as an exact discipline which ought to be pursued in critical and collaborative spirit. Selected views on scientific philosophy are analyzed, including ideas of Ajdukiewicz, Zawirski, and Dąmbska. It is claimed that though the conception of scientific philosophy is beset with crucial and fundamental ambiguities, it was far more important for the Lvov-Warsaw School than the idea of analytic philosophy.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2022, 30, 1; 47-52
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O luksusie filozofowania
    Autorzy:
    Bugajak, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013455.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia naukowa
    filozofia przyrody
    obraz świata
    wiedza czysta
    scientific philosophy
    philosophy of nature
    worldview
    pure knowledge
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 342-345
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia edukacji Kazimierza Twardowskiego z perspektywy analitycznej
    Kazimierz Twardowskis educational philosophy from the analytical perspective
    Autorzy:
    Goncharenko, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945919.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Kazimierz Twardowski
    scientific philosophy
    analytical method
    antiirrationalism
    scientific criticism
    scientific pedagogy
    analytical educational philosophy
    filozofia naukowa
    metoda analityczna
    antyirracjonalizm
    krytycyzm naukowy
    pedagogika naukowa
    analityczna filozofia edukacji
    Opis:
    The reflection on philosophical foundations of pedagogy is characteristic feature of the analytical tradition in philosophy. The creative work of Kazimierz Twardowski, famous polish philosopher, is an integral part of this tradition. His papers together form the analytical project, which lay the ground for the formation of a particular style of philosiphizing in pedagogical dimension. These features are most clearly manifested in problematizing the relation between philosophy and pedagogy, in the analysis of pedagogical concepts, in the critic of irrationalism in pedagogy, in the coordination with scientific criticism in pedagogy.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 36 (1)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy
    Dialectical Materialism after „Diamant”: Scientific Dialectical Ontology and Natural Materialism
    Autorzy:
    Winczewski, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41204754.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    dialectical materialism
    Engels
    ontology
    scientific philosophy
    Marxism
    natural sciences
    materializm dialektyczny
    ontologia
    dialektyka
    filozofia naukowa
    marksizm
    nauki przyrodnicze
    Opis:
    Celem artykułu jest rekonstrukcja kardynalnych tez i założeń ontologii materialistyczno-dialektycznej w poststalinowskiej marksistowskiej filozofii naukowej, często określanej mianem „marksizmu wschodniego”. Bazując na literaturze źródłowej obejmującej dzieła najwybitniejszych polskich (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski i inni) oraz radzieckich (Piotr Fiedosiejew, Fiodor Konstantinow, Aleksander Szeptulin, Siergiej Rubinsztajn etc.) autorów prowadzących badania nad związkami materializmu dialektycznego z naukami szczegółowymi, twierdzę, iż powojenny scjentyzm marksistowski precyzuje lapidarne intuicje klasyków marksizmu dotyczące charakteru i założeń materializmu dialektycznego, a zwłaszcza dialektyki przyrody. Wbrew rozpowszechnionym obecnie interpretacjom upatrujących źródeł dogmatyzmu w marksizmie w dominującej roli założeń ontologicznych materializmu dialektycznego i przyrodniczego, wedle niniejszych ustaleń okazuje się, że po jej powojennej modernizacji dialektyczna ontologia została oczyszczona z licznych dogmatów i nieporozumień. Co więcej, okazuje się zgodna z ogólnymi założeniami antystalinowskiej marksistowskiej filozofii społecznej i politycznej.
    The aim of the article is to reconstruct the cardinal theses and assumptions of the materialistic-dialectical ontology in the post-Stalinist Marxist scientific philosophy, often described as “Eastern Marxism”. Basing on the source literature covering the works of the most eminent Polish (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski and others) and Soviet (Fedosseyev, Konstantinov, Szeptulin, Rubinshtajn, etc.) philosophers which studied the links between dialectical materialism and natural sciences, I claim that postwar Marxist scientism clarifies the concise intuitions of the classics of Marxism regarding the nature and assumptions of dialectical materialism, especially the dialectic of nature. Contrary to the current interpretations of the sources of dogmatism in Marxism as the dominant ontological assumption of dialectical and natural materialism, according to these findings, it turns out that after its post-war modernization, the dialectical ontology was cleared of numerous dogmas and misunderstandings. Moreover, it turns out to be consistent with the general assumptions of the anti-Stalinist Marxist social and political philosophy.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2021, 9; 311-336
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia przyrody jako warunek sine qua non powstania i rozwoju nauki
    Autorzy:
    Jodkowski, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013886.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia przyrody
    nauka
    metafizyka
    logiczny pozytywizm
    neopozytywizm
    krytyczny racjonalizm
    paradygmat
    naukowy program
    badawczy
    filozofia spekulatywna
    filozofia naukowa
    philosophy of nature
    science
    metaphysics
    logical positivism
    neopositivism
    critical rationalism
    paradigm
    scientific research programme
    speculative philosophy
    scientific philosophy
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 2; 424-427
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sen o vedeckej filozofii alebo metafyzike
    Мечта о научной философии или метафизике
    The Dream of the Scientific Philosophy or Metaphysics
    Autorzy:
    Mihina, František
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497904.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
    Tematy:
    filozofia naukowa
    metafizyka
    logika
    metodologia
    abdukcja
    koniec filozofii
    vedecka filozofia
    metafyzika
    metodológia
    abdukcia
    konec filozofie
    scientific philosophy
    metaphysics
    logic
    methodology
    abduction
    end of philosophy
    Opis:
    Autor formułuje tezę, zgodnie z którą filozofia Ch.S. Peirce’a jest próbą pojęciowego opisu wszechświata przy pomocy metod naukowych. W konstruowaniu filozofii i metafizyki odwołuje się do logiki i metodologii naukowej. W formułowaniu rozstrzygnięć filozoficznych przywiązuje uwagę do rozumowań abdukcyjnych i w nich widzi przyszłość filozofii naukowej. Wyjaśnienie aktywności człowieka postrzega w powiązaniu myśli z praktyką (pragmatyzm). Autor tekstu swoje roz-ważania o filozofii Peirce’a sytuuje w kontekście klasycznych (I. Kant) i współczesnych (M. Heidegger) koncepcji filozoficznych oraz tezy o końcu filozofii.
    The author formulates the thesis according to which philosophy of Ch.S. Peirce is an attempt to conceptual description of the universe using scientific methods. In constructing philosophy and metaphysics this philosopher appeals to logic and scientific methodology. In resolving a philosophical problems Peirce attaches significance to abductive reasoning and in it he sees the future of scientific philosophy. The explanation of human activity Peirce perceives in conjunction thoughts with practice (pragmatism). The author of the article own deliberations on the philosophy of Peirce situates in the context of classical (I. Kant) and contemporary (M. Heidegger) philosophical concepts and thesis of the end of philosophy.
    Źródło:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2014, 14; 35-53
    1642-1248
    Pojawia się w:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy and Social Sciences in a Securitological Perspective
    Autorzy:
    Świniarski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22358874.pdf
    Data publikacji:
    2023-09-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    knowledge
    science
    philosophy
    intuition
    scientific philosophy
    philosophy of social sciences
    First Causes according to the Big Bang Theory
    the first four causes
    the four elements of the social system
    Opis:
    The inspiration of this text is the belief of the Pythagoreans that the roots and source of complete knowledge is the quadruple expressed in the “arch-four”, also called as tetractys. Hence the hypothesis considered in this paper is: the basis of the philosophy of social sciences is entangled in these four valours, manifested in what is “general and necessary” (scientific) in social life, the first and universal as to the “principles and causes” of this life (theoretically philosophical) and “which can be different in it” (practically philosophical) and “intuitive”. The quadruple appears with different clarity in the history of human thought, which seeks clarification and understanding of the things being cognised, including such a thing as society. It is exposed in the oath of the Pythagoreans, the writings of Plato and Aristotle, who applied these four valours, among other things, in distinguishing the four types of knowledge and learning about the first four causes and principles. This fourfold division seems to be experiencing a renaissance in contemporary theological-cognitive holism and can be treated as an expressive, a “hard core”, and the basis of research not only of social but mainly of global society as a social system. This entanglement of the foundations of the philosophy of the social sciences leads to the suggestion of defining this philosophy as the knowledge of social being composed of “what is general and necessary” (scientific), genetically first, universal (theoretically philosophical) and “being able to be different” (philosophically practical) and intuitive.
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2023, 3(53); 55-77
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy as transformative practice: a proposal for a new concept of philosophy that better suits philosophy education
    Autorzy:
    Thomas, Phillipp
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/437436.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    philosophy of education
    theories of education
    practical turn and philosophy
    modern scientific paradigm and philosophy
    subject‐specific didactics philosophy
    philosophy education
    philosophy at school
    Opis:
    The source of the following considerations is the observation that academic philosophy at universities does not fit well with philosophy education processes, e.g., those at school. Both sides seem to be separate from each other. I assume that the two areas rely on two very different concepts of philosophy. To work out a concept of philosophy more appropriate to the educational context, I methodically apply the practical turn to our philosophising in very different contexts. Moreover, I elaborate that it is precisely the modern scientific paradigm that underlies philosophy as scientific practice and that the former represents a problematic con-striction of philosophising in educational contexts. For where the ideal is objective scientific knowledge - from which everything subjective has been removed - there can be no deeper transformation of the subject through philosophy. My thesis is that philosophy is better suited to the educational context as transformative and not as scientific practice. As a consequence, the question arises as to whether the study of philosophy on teacher training courses needs a new impulse in the direction of philosophy as transformative practice.
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2019, 9, 2; 185-199
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific achievements of professor Barbara Skarga
    Autorzy:
    Walicki, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/703675.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Barbara Skarga
    philosophy
    scientific achievements
    Opis:
    The author describes the main scientific achievements of prof. Barbara Skarga. The article was written as an opinion in the procedure of renewing her doctorate. The celebration of renewing the doctorate of prof. Barbara Skarga took place at Warsaw University in May 2008.
    Źródło:
    Nauka; 2009, 4
    1231-8515
    Pojawia się w:
    Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura cyfrowej rewolucji naukowej
    Structure of the digital scientific revolution
    Autorzy:
    Leciejewski, Sławomir Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690912.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of science
    scientific revolution
    computer aided scientific research
    Opis:
    Nowadays, computers are in common use, both in experimental and theoretical research. It is worth considering if the implementation of a new, universal research tool has significantly changed the science of the end of 20th century. The crucial question which I will try to answer is if computers have revolutionized the scientific research. In order to find the answer, I will describe modern digitally aided science, taking into consideration the research conducted in the greatest elementary physics laboratory. Subsequently, I will refer to the classic concept of scientific revolution proposed by Thomas S. Kuhn. Finally, I will answer the question related to digital revolution in science.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 117-136
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego w biologii tak trudno być „rewolucjonistą”?
    Autorzy:
    Proszewska, Agnieszka
    Stencel, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1034239.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    microbiomics
    philosophy of biology
    philosophy of science
    scientific revolutions
    Opis:
    Understanding how science is created and developed is a very complex problem. Many claim that once in a while the science goes through periods of so-called “revo-lutions” – diametric changes in the perception of the reality, that change the way we see the world. Such a vision of the development of knowledge is particularly evident in the history of physics. Do similar breakthroughs take place in other sciences, such as biology or chemistry, as well? Our main objective is to demonstrate that the scien-tific revolutions in biology can have a specific, local, character and concern only some particular branches of biology. This hypothesis will be discussed by analyzing the impact of microbiomics on the concept of the organism.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe; 2017, 15; 7-14
    2082-3827
    2084-977X
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Ścisłe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Piękno jako przykład pozaempirycznego kryterium wyboru teorii naukowej
    Beauty as an example of nonempirical criterion of the scientific theory choice
    Autorzy:
    Ciszewska, Diana
    Szydłowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690902.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of science
    beauty
    scientific theory
    Opis:
    It is sometimes argued that beauty and science have nothing in common. This is not necessarily true. When speaking of beauty in science we are touching two branches of knowledge: aesthetics and physics. We show that they are connected, permeate each other and work together to give good scientific results. Scientific theories and aesthetics theories exhibit some similarities not only during the creation phase, but also during the application phase. We examine two aesthetic criteria, namely symmetry and simplicity, which are valuable tools in choosing the correct scientific theory.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2010, 47; 3-37
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Daniel Dennett’s New Mind: Darwin, Turing but no Bach
    Autorzy:
    Krzanowski, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690878.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    mind
    philosophy of mind
    cognitive science
    scientific explanation
    Opis:
    Book review: Daniel C. Dennett, From Bacteria to Bach and Back. The evolution of mind, Penguin Random House, UK 2017, pp. 467.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 209-213
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A conventionalist account of distinctively mathematical explanation
    Autorzy:
    Povich, Mark
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763422.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    philosophy of science
    philosophy of mathematics
    mathematical explanation
    ontic conception
    conventionalism
    Opis:
    Distinctively mathematical explanations (DMEs) explain natural phenomena primarily by appeal to mathematical facts. One important question is whether there can be an ontic account of DME. An ontic account of DME would treat the explananda and explanantia of DMEs as ontic items (ontic objects, properties, structures, etc.) and the explanatory relation between them as an ontic relation (e.g., Pincock, 2015; Povich, 2021). Here I present a conventionalist account of DME, defend it against objections, and argue that it should be considered ontic. Notably, if indeed it is ontic, the conventionalist account seems to avoid a convincing objection to other ontic accounts (Kuorikoski, 2021).
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 171-223
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy na uniwersytetach poszukuje się prawdy?
    Are the truth is being searched at universities?
    Autorzy:
    Krzych, Bartłomiej K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1939323.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-14
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Naukowe Przestrzeń Społeczna i Środowisko
    Tematy:
    Academy
    scientific research
    scientific ethics
    philosophy
    truth
    Akademia
    badania naukowe
    etyka naukowa
    filozofia
    prawda
    Opis:
    The text is a reflection on modern universities based on the thought of Thomas Aquinas, Nicolai Hartmann, Karl Jaspers and Michał Heller. The main claim is that the purpose of scientific research is truth, which, however, can never be achieved in an absolute way due to cognitive limitations. The ethical aspect of practicing science is also underlined. Some aspects of the institutional functioning of universities are also discussed, as well as the more important characteristics that should characterise the scholar. The posture of openness of mind and responsibility for science and the academic community is postulated. The first part of the text addresses the issue of the identity of the university and the research community. Attention was also paid to the most important characteristics of the scientist: reason and morality, which should take precedence over will and institutionalisation. The second part of the text raises the problem of truth and the possibility of its achieving. The arguments point to the impossibility of obtaining unambiguously objective and absolute knowledge. However, this does not mean scep-ticism, because scientific progress allows a better understanding of reality and leads to a reduction in the area of irrationality. In the third part of the text, ‘commandments of the man of Academy’, are given, which boil down to responsibility, conscientiousness, cooperation and openness to criticism in their principles. At the end, the author puts the thesis, that university should be a place to build a community of people devoted to truth and science. All activities within it should be an implementation of an idea of the university, reaching back to the medieval roots of the Academy.
    Źródło:
    Przestrzeń Społeczna; 2018, 2, 2/2018 (16); 105 - 117
    2084-1558
    Pojawia się w:
    Przestrzeń Społeczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Философские и научные аспекты постнеклассической онтологии
    Philosophical and scientific aspects of postnonclassical ontology
    Autorzy:
    Кожевников, Николай Н.
    Данилова, Вера С.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/501445.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    contemporary philosophy
    scientific picture of the world
    postnonclassical ontology
    Opis:
    Postnonclassical ontology focuses on fundamental systems, stable network and integral covers integrating all aspects of the spiritual life. Currently, postnonclassical philosophy of ontology usually manifests itself through the scientific picture of the world - a holistic image of the object of scientific research in its major system - structural characteristics, formed by basic notions, concepts and principles of science at every stage of its historical development. The three stages: the first scientific revolution based on the principles of classical mechanics, the second - based on probabilistic concepts to describe the physical, biological and technical worlds, and - the third, currently emerging are investigated, this third - in more detail. The scientific picture of the world in contemporary philosophy, is also investigated in a more narrow sense, as a disciplinary ontology, representing the type of scientific theoretical knowledge in the special sciences. If natural science disciplinary ontology developed well enough, then this process in the humanitarian sphere is only beginning to emerge. The necessity of these scientific pictures of the world and the corresponding methodology are considered.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne; 2012, 2(10); 39-49
    1898-0171
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granice wyjaśnienia naukowego, część II
    Limits of scientific explanation (II)
    Autorzy:
    Gorazda, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690548.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of science
    scientific explanation
    model theory
    philosophy of mind
    F. A. von Hayek
    Opis:
    The second part of the text is intended to deal with the anti-naturalistic argument of F.A. Hayek. To present it comprehensively, however, his theory of mind has to be outlined first. According to Hayek, the way in which we perceive the world is entirely grounded in the biological construction of our neural order and thus, from this perspective, he seems to be a naturalist. He excludes any non-natural properties of our cognition like e.g. transcendental free will. However, a closer look at the functioning of our biological apparatus of perception divulges certain inherent and internal restrictions. First of all, we notice that the neural order (biological construction of neurons) is in fact a very complex apparatus of classification and discrimination of sensory impulses. Impulses may come from reality which is outer to the neural order as well as from the inside. The apparatus of classification and discrimination of sensory impulses is not stable, but permanently dynamic. An unstoppable attack of sensations and relevant responses of the system creates new classification rules (neural connections) and demolishes those which have been inactive for a longer time. A system of those rules, existing in a particular time unit, forms a model of reality which imperfectly corresponds to the existing, transcendent reality. The final argument for anti-naturalism which is elucidated in the text is Hayek’s idea of what is explanation and where lie its limits. This idea can be reduced to the following quotation: “…any apparatus of classification must possess a structure of a higher degree of complexity that is possessed by an object which it classifies.” In other words: if our cognitive system is an “apparatus of classification”, and if an explanation means modeling, and if a complete explanation requires the explanation of the apparatus itself, then a complete explanation is not possible at all, as the apparatus, which has a certain level of complexity, cannot upgrade this level in order to explain itself. Hayek’s reasoning is generally approved yet it is emphasized, however, that it rests on very strong assumptions which are identified and named at the end of the text.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2013, 52; 53-106
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Granice wyjaśnienia naukowego, część I
    Limits of scientific explanation (I)
    Autorzy:
    Gorazda, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690994.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific explanation
    naturalism
    unity of science
    philosophy of economics
    complexity
    Opis:
    The purpose of the paper is to challenge one of the most important assumptions of the neo-positivists, namely the unity of science. The idea that all of the sciences, both natural and social, should have the same structure and should deploy similar methods is, after Grobler, called naturalism. I try to argue for anti-naturalism. An interesting example seems to be economics. It does not, however, demonstrate the success, similar to that achieved by natural sciences. Certain naturalistic explanations for this lack of success are reviewed and criticized in the paper. Firstly, complexity: at the beginning of this naturalistic argument, one encounters the problem of definition. Up to nine different notions of complexity are proposed and only a few of them are practically quantitative. Secondly, mathematics: in the natural sciences we explore mathematical theories in order to capture the regularities in the investigated phenomena and to include them in the corresponding equations. However, even if we do not have a perfectly corresponding mathematical model, regularities themselves can be observed. Wherever we do not have a good theory expressed in terms of exact mathematical equations, we should at least be able to judge the existence or non-existence of certain regularities on the basis of linear (statistical) or non-linear methods. Those methods, some of them extremely sophisticated, are being extensively applied in economics and in econometrics (the so called quantitative methods). The results are disappointing. The anti-naturalistic argumentation of Grobler is dealt with separately. Grobler names three anti-naturalistic arguments: complexity (as mentioned above), the free will of humans (which the author did not find interesting enough) and, finally, the reasoning which is called, ”inherent two-way interdependence”. Grobler maintains that we are able to work out a meta-theory which shall include both predictions and the possible impact of those predictions on the theory’s object. This proposal is rejected in the paper.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 51; 41-75
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Extrapolative Inference and Analogical Reasoning in the Empirical Sciences
    Autorzy:
    Jakubiec, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/429230.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    scientific method
    extrapolation
    per analogiam reasoning
    philosophy of science
    generalization
    Opis:
    The primary purpose of this paper is to present the issue of extrapolation, which is interesting from the perspective of contemporary philosophy of science. For its proper explanation, it is crucial to distinguish it from terms of similar meaning, such as analogy, induction or statistical inference. The second goal is to indicate key differences that exist between extrapolative inference and analogical reasoning. Because of this the ascertaining of the identification of these concepts would be a mistake though, of course, there is no way not to notice certain similarities.
    Źródło:
    Semina Scientiarum; 2014, 13
    1644-3365
    Pojawia się w:
    Semina Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific Realism and the Objects of Medicine in the Hippocratic Treatise On the Art
    Autorzy:
    Cales, Kevin Ray
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057140.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-30
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    scientific realism
    medicine
    ancient Greek philosophy
    sophism
    abstract objects
    ontology
    Opis:
    On the Art is a polemical treatise in the Hippocratic corpus that has been dated to 450–400 Bce. As a polemical work, the author defends the existence of medicine against detractors. i argue that the author employs two arguments for scientific realism in defense of medicine that are among the earliest known. First, i situate the work in the context of the sophistic movement and the nomos vs. physis debate. Second, i analyze the two arguments in On the Art ii, and i argue by contraposing spatiotemporalist, constructivist, and realist interpretations of the passage that the author grapples with the semantic stretch of the word εἶδος. thereafter, i propose the arguments are best understood as indispensability arguments in which medical realism is defended in order to explain clinical practice.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2022, 11, 2; 229-248
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia sztuki w polu metodologii. Aktualne problemy i wyzwania
    Art History in the Field of Methodology. Current Problems and Challenges
    Autorzy:
    Czekalski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32352273.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    art history
    scientific knowledge
    methodology
    theory
    philosophy of science
    structuralism
    Opis:
    At the end of the 20th century, the theory of art history shifted from the area of methodology understood as a normative field of the philosophy of science to the area of the social practice of constructing knowledge. The term “art historical methodology” itself became trivialized when its meaning was detached from the horizon of epistemology and became extremely inclusive, encompassing all methods practised in the discipline, with a method being considered to be the use of any theory as a tool of interpretation. As a consequence, the basic problem of scientific methodology, which is the critical assessment of explanatory and interpretive theories due to the value of their justification, is not addressed in the self-reflection of contemporary art history. The retreat from the rigors of methodology was related to the reception of structuralism, initiated by Ernst Gombrich in the book Art and Illusion. Popper’s model of situational logic as a method of historical explanation of works of art was transformed into a structuralist model, referring to constant rules of pictorial representation, symbolization and communication. Michael Fried and Norman Bryson formulated their own theories of invariant rules defining the necessary initial conditions for the formation and reception of pictures, so that individual works could be interpreted in terms of these rules and, as a result, confirm the general theory, which created a vicious circle. Structuralist theories did not function as hypotheses requiring critical testing, but as interpretive codes that served to read each work of art within their own conceptual system. The next step in the process of the reception of structuralism was the development of theories defining general rules that would govern the discursive practice of art history, and the detection of which at the basis of this practice would discredit or invalidate its epistemological dimension. Hayden White’s narrativism was the theory that historical discourse is subject to narrative conventions, not to the laws of logic and the rigors of methodology that serve to limit the pool of alternative explanations or interpretations. This theory was intended to justify the pluralism of equal versions of history as a politically correct idea, appropriate for a “democratic” model of knowledge. Theorists developing White’s theses in the field of art history claimed that the discursive practice of this discipline was not governed by methodological rules but by political motivations (Keith Moxey) or aesthetic principles of artwriting (David Carrier). After the phase of open denial of the dependence of the art history discourse on methodology, the theory of the discipline turned into an analysis of techniques for building this discourse, which no longer included methodological issues, as in James Elkins’ book Our Beautiful, Dry, and Distant Texts. A critical review of theories separating art history from methodology leads to the conclusion that they are untenable. It is impossible to maintain the scientific status of our discipline without respecting the principles of methodology founded in the contemporary philosophy of science.
    Źródło:
    Artium Quaestiones; 2023, 34; 293-336
    0239-202X
    Pojawia się w:
    Artium Quaestiones
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompasy, mapy i stare bukłaki: kilka uwag o metaforze w narracji naukowej
    Compasses, Maps, and Old Wineskins: Some Remarks on the Metaphor in the Scientific Narrative
    Autorzy:
    Zdrenka, Marcin T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232013.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metafora
    nauka
    filozofia
    etyka
    styl naukowy
    metaphor
    science
    philosophy
    ethics
    scientific style
    Opis:
    Artykuł jest zaproszeniem do ponownego namysłu nad nienową i niekoniecznie oryginalną kwestią — rolą metafory w pisarstwie naukowym. Bezpośrednim pretekstem jest metafora kompasu, mapy i treningu, a w innym planie „starych bukłaków, do których wlewa się młode wino”. Figur tych używa Sebastian Gałecki jako swoistego zwieńczenia swojej rozprawy Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki, konfrontującej koncepcje: etyki sprawności charakteru (cnoty) (Alasdair MacIntyre), sumienia (John Henry Newman) i nowej teorii prawa naturalnego (John Finnis). Pozostawiając na uboczu istotę treści rozprawy, próbuję rozpoznać kilka kwestii i zagrożeń związanych ze stosowaniem przez autorów metafor. Uchodzą one, w nomenklaturze Umberto Eco, za „gorące” i metodologicznie podejrzane elementy tak samej refleksji, jak i sposobu pisania w nauce. Mimo wątpliwości i zastrzeżeń wobec metafory jako figury „nienaukowej”, chciałbym bronić prawa do jej poprawnego używania w filozofii, szczególnie – etyce. Za przykład takiego właśnie użycia uważam ich zastosowanie w książce Sebastiana Gałeckiego.
    The article is an invitation to rethink a new and not necessarily original question — the role of metaphor in scientific writing. The immediate pretext is the metaphor of the compass, map, and training, and, in another plan, “old wineskins into which new wine is poured.” These figures are used by Sebastian Gałecki as the culmination of his dissertation Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki [Christian Ethics for the Post-Christian Age], confronting the three concepts: ethics of character efficiency (virtue) (Alasdair MacIntyre), conscience (John Henry Newman), and the new theory of natural law (John Finnis). Leaving aside the essence of the content of the dissertation, I try to identify several issues and threats related to the use of metaphors by the authors. In the Umberto Eco terminology, they are regarded as “hot” and methodologically problematic elements of reflection and the way of writing in science. Despite the doubts and reservations about the metaphor as an “unscientific” figure, I would like to defend the right to its correct use in philosophy, especially in ethics. As an example of such use, I consider their use in Sebatian Gałecki’s book.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 3; 449-464
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia dramatu jako filozoficzna tradycja badawcza
    Philosophy of drama as a philosophical research tradition
    Autorzy:
    Sierotowicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690938.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    methodology of scientific research traditions
    philosophical research traditions
    philosophy of drama
    philosophy of science
    mental experiment
    Józef Tischner
    Opis:
    This paper presents an attempt to describe Józef Tischner’s philosophy of drama from the point of view of Larry Laudan’s philosophy of science. That is achieved with the help of the concept of Philosophical Research Traditions developed in the paper. A~certain conceptual problem of Tischner’s philosophy, and some future research topics are also presented.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2018, 64; 59-92
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Evidence and Its Proof. Designing a Test of Evidence
    Autorzy:
    Riofrío, Juan Carlos
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/518986.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Fundacja Utriusque Iuris
    Tematy:
    methodology
    legal studies
    philosophy of law
    law epistemology
    evident knowledge
    scientific knowledge
    Źródło:
    Forum Prawnicze; 2019, 3 (53); 14-32
    2081-688X
    Pojawia się w:
    Forum Prawnicze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauka jako racjonalna doxa. Józefa Życińskiego koncepcja nauki i filozofii nauki – poza internalizmem i eksternalizmem
    Science as a rational doxa. J. Życiński’s understanding of science and philosophy of science – beyond internalism and externalism
    Autorzy:
    Liana, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690836.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    rationalism
    skepticism
    internalism
    externalism
    metascience
    scientific revolution
    metascientific revolution
    philosophy of science
    Opis:
    Philosophical interests of Joseph Życiński (1948-2011) in the domain of the philosophy of science were focused on the debate concerning the nature of science and philosophy of science that followed the Einstein-Planck revolution in science. The unexpected discovery of the philosophical, extra-scientific presuppositions in science, as well as of the extra-rational factors determining the way these presuppositions are accepted in science were to be explained within the meta-scientific framework. It is the aim of this paper to present ˙ Życiński’s diagnosis of this post-revolutionary situation in the philosophy of science as well as his critique of the metascientific answers to this challenge. The reasons will be given why all those answers are put under two dichotomous rubrics of internalism and externalism. It will be also explained how Życiński intends to supersede this false in his opinion opposition with a new concept of the doxatic rationality. However, the details of the metascientific proposal of Życiński will be given only in the subsequent paper. In order to perform the aim of the paper the metatheoretic tools set out by Popper (1979) will be used.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2019, 66; 147-199
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krytyka cywilizacji naukowo-technicznej Zachodu w eko-filozofii Henryka Skolimowskiego
    Autorzy:
    Murzyn, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408177.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ecological philosophy
    scientific and technological civilization
    sustainable development
    respect for nature
    ecology
    Opis:
    Henryk Skolimowski is a relatively little-known Polish philosopher whose works delve into metaphysics, philosophy of culture, philosophy of technology and ecology. Although he was born and educated in Poland, he left the country immediately after completing higher education to pursue scientific career in the West, in Great Britain, and subsequently the United States. That is why he managed to identify issues that are still relevant today, noticing the problems that individuals and the entire society may face due to consumerism and, above all, the technological mentality geared towards financial profit. Skolimowski noted that although science and technology make life easier in some respects and offer great benefits, they ultimately harm people and the environment. Skolimowski claims that the crisis of the Western civilization, including contemporary Europe, is to a large extent a crisis of philosophical thought. Today, mechanistic notions still predominate, causing the world to be perceived as a machine. Machines can be disrespected. For this reason, Skolimowski proposes that the current mindset should be replaced with a new metaphysics, and puts forward his project, which he calls eco-cosmology. The Polish philosopher believes that nature and the entire universe should be treated as a sanctuary, with respect for everything that lives. This is a new, pro-ecological vision of the world that can save the world from the negative aftermath of technological development. Skolimowski’s philosophy draws on the style of philosophizing characteristic of the antique philosophical currents, such as Stoicism or Epicureanism. Philosophy should serve to develop the spirituality of individuals and be a tool for more profound critical thinking. Thus, Skolimowski’s philosophical thought is at the same time a return to the sources of European culture.    
    Źródło:
    Studia Europaea Gnesnensia; 2023, 25; 125-137
    2082-5951
    Pojawia się w:
    Studia Europaea Gnesnensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On The Struggle of Scientists with the Effects of Positivist Myths Functioning in the Life Sciences
    Autorzy:
    Kubica, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/42803463.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Positivist mythology
    meta-scientific and meta-philosophical mythology
    philosophy of biology
    philosophy of protobiology
    research on the origins of life
    Opis:
    The aim of this article is to examine whether the “seven myths” identified and presented by Uroboros in “In venenoso Dracone …,” more than thirty years ago still function in the academic community. It also aims to address whether there are indications that this state has undergone a change. It seems that naturalists found that excessive adherence to a physicalist style of doing science severely limits research work. At the same time, scientists often grapple with the consequences of implementing physicalism and stumble while addressing philosophical issues.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2024, 12; 213-230
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imagination, geniuses and thought collectives
    Autorzy:
    Mścisławski, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943076.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific revolution
    old quantum theory
    special relativity
    thought collective
    physics
    philosophy of science
    Opis:
    In his book Wojciech Sady attempts to reconstruct the structure of the fundamental transformations that can be described as the relativistic and quantum revolution. Referring to rich historical material and Ludwik Fleck’s reflections on the development of scientific knowledge, the author tries to explain how it is possible that “scientists began to think differently than they had been taught.” Sady’s work, although not devoid of somewhat weaker points, is a brave and thought-provoking attempt to propose his own explanation of the mechanisms of the aforementioned transformations.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 71; 175-190
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Ukrainian context of Comenius studies: philosophical, pedagogical, psychological aspects
    Autorzy:
    Kobernyk, Alexander
    Osadchenko, Inna
    Tkachuk, Larysa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1194941.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    John Amos Comenius
    Comeniana
    Ukrainian Comeniology
    philosophy
    psychology
    pedagogy
    scientific research
    the Great Didactic
    Opis:
    The article describes philosophical, pedagogical and psychological aspects of Comenius’s scientific ideas based on the analysis of scientific findings of Ukrainian authors in different historical times. It is found that the works of the prominent educator began to be analyzed in detail by Ukrainian scholars in the second half of the 19th century. The article also thematically chronologizes studies on the work of John Amos Comenius: pedagogical ideas; biographical data; the role of ideas in the context of developing sciences of different fields, such as philosophy, history, pedagogy. The article shows that the philosophical aspect of Ukrainian Comeniology is characterized by the focus of scholars of the 19th century on Comenius’s theological ideas and, through their prism, on the functioning of the Ukrainian education system; the exemplarity of his figure in overcoming obstacles to Ukraine’s independence; the analysis of his ideas from the beginning of Ukraine’s independence through a nationally updated context of socio-cultural relations; the quintessence of the philosophical concept of “eternal peace”. The philosophical aspect of Ukrainian Comeniology is substantially connected with the pedagogical aspect: the everyday relevance of Comenius’s pedagogical ideas in all the analyzed historical periods of Comenius studies (from the middle of the 19th century up to the present day); the eloquence of the educator’s ideas, in particular the deterministic historical and social conditions of the teach-er’s professionalization and the image of the modern pupil; the permanent relevance of Comenius’s pedagogical principles (democracy, cultural conformity through national identity); ideas for schools teaching in national languages, etc. The psychological aspect of Ukrainian Сomeniology has not yet been revealed. Considerable attention has been paid to the psychological ideas of John Amos Comenius through the compilation of the quotations corresponding to the psychological concept of today.
    Źródło:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika; 2019, 6; 209-224
    2450-7245
    2658-1973
    Pojawia się w:
    Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria pedagogika
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między wiedzą naukową a mądrością w pedagogice – w obszarze filozofii wychowania
    Between Scientific Knowledge and Wisdom in Education – In the Area of the Philosophy of Education
    Autorzy:
    Nowak, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/448700.pdf
    Data publikacji:
    2016-07
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    filozofia wychowania
    wiedza naukowa
    mądrość
    pedagogika
    the philosophy of education
    scientific knowledge
    wisdom
    pedagogy
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem tożsamości filozofii wychowania i jej specyfiki jako subdyscypliny pedagogicznej, postulując zarazem pewien model jej uprawiania, który może pozwalać na realizowanie jej w dawnych kategoriach nie tylko dyscypliny naukowej, ale także zawierającej i reprezentującej mądrość pedagogiczną. Cała zresztą filozofia, dążąc do spełniania wymagań wiedzy naukowej, zawsze dążyła do bycia źródłem mądrości w życiu indywidualnym i społecznym (idąc za dawną tradycją postrzegania roli filozofa jako mędrca) i nie zadawalała się jedynie wytwarzaniem wiedzy naukowej. Stwierdzenie Th. Kampmanna o filozofii znajdującej się między odwieczną mądrością a czasowo uwarunkowaną wiedzą posłużyło autorowi za podstawę do zaproponowania podejść w badaniach rzeczywistości wychowania (konkretnie metody fenomenologicznej, hermeneutycznej, dialektycznej i systemowej), które – podejmując wyzwania życia i opierając się na życiu (Lebenswelt) – pozwoliłyby na osiąganie mądrości pedagogicznej. Propozycja ta, nie wykluczając obecności także religii – „filozofowania w wierze” – jak postulował Gilson, zachęca do przechodzenia od danych naukowych (także nauk szczegółowych) do ujęć „bliskich życiu”, aspirujących do odkrywania „odwiecznych racji rzeczy” (aeternae rationes rerum), poprzez które możliwe byłoby dochodzenie do pedagogicznej mądrości.
    The article undertakes the problem of the identity of the philosophy of education and its specificity as one of the pedagogical disciplines at the same time, making it a model of the practice of growing, which could allow the implementation of it in old categories not only scientific discipline, but also containing and representing the pedagogical wisdom. Moreover, the whole philosophy, in order to meet the requirements of scientific knowledge, always sought to be a source of wisdom in the individual and social life (following the distant tradition of perception of the role of the philosopher as a Sage) and was not content only for the production of scientific knowledge. Affirming the statement of Th. Kampmann about the philosophy located between the age-old wisdom and temporarily conditioned knowledge, the author served as the basis for proposing approaches in basic reality of education (specifically the phenomenological method, hermeneutic, dialectical and systematical), which undertake the challenges of the life and based on the life (Lebenswelt), they would allow for the achievement of pedagogical wisdom. This proposal, not excluding the presence also of the religion – “philosophizing in faith” – as postulated Gilson, encourages the transition from scientific data (including specific sciences), for “close”, aspiring to explore “the age-old rights of the things” (aeternae rationes rerum), through which it would be possible to reach the pedagogical wisdom.
    Źródło:
    Studia Paedagogica Ignatiana; 2016, 19, 1; 19-38
    2450-5358
    2450-5366
    Pojawia się w:
    Studia Paedagogica Ignatiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władysław Tatarkiewicz. Uwagi metafilozoficzne
    Władysław Tatarkiewicz. Metaphilosophical remarks
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950467.pdf
    Data publikacji:
    2017-04
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Władysław Tatarkiewicz i jego metafilozofia
    filozofia analityczna i miejsce logiki w filozofii
    filozofia wobec poznania naukowego i potocznego
    klasyfikacja nauk
    swoistość filozofii
    Władysław Tatarkiewicz and his metaphilosophy
    analytical philosophy and place of logic in philosophy
    philosophy versus scientific and common sense knowledge
    classification of sciences
    specificity of philosophy
    Opis:
    Władysław Tatarkiewicz był jednym z najbardziej znaczących polskich historyków filozofii, historyków sztuki i estetyki. W rzeczywistości jednak był on nie tylko historykiem, lecz także uczonym o szerokich zainteresowaniach w zakresie filozofii systematycznej (aksjologii ogólnej, etyki, estetyki i metodologii nauk humanistycznych). W tekście poddaję pod dyskusję jego ważne metodologiczne i metafilozoficzne idee. Artykuł nie jest jednak tylko prezentacją poglądów metafilozoficznych/metodologicznych Tatarkiewicza, lecz jest także próbą rekonstrukcji jego filozoficznego stanowiska.
    Władysław Tatarkiewicz was one of the most signifi cant polish historian of philosophy and historian of art and aesthetics. In reality he was not only a historian but also a scholar of broad interest in area of systematic philosophy (aesthetics, general axiology, ethics and methodology of humanities). In this paper I discuss his important methodological and metaphilosophical ideas. The article presents not only Tatarkiewicz’s metaphilosophical/methodological opinions but also tries to reconstruct specifi city of his philosophical position.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2017, 53, 1(211); 29-48
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literatura z zakresu filozofii w katalogach rzeczowych Biblioteki Jagiellońskiej
    Fragen aus dem Bereich der Philosophie in den Sachkatalogen der Jagiellonischen Bibliothek
    Autorzy:
    Baś, Marzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1040969.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Bibliothek
    Konferenz
    Philosophie
    wissenschaftliche Literatur
    biblioteka
    konferencja
    filozofia
    literatura naukowa
    library
    conference
    philosophy
    scientific literature
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2003, 79; 215-228
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba obrony filozofii przyrody
    Autorzy:
    Latawiec, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013465.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    współczesna filozofia przyrody
    klasyczna filozofia przyrody
    filozofia przyrody
    filozofia przyrodoznawstwa
    filozofia w nauce
    filozofia techniki
    filozofia umysłu
    bioetyka
    medycyna
    natura
    przyroda
    światopogląd naukowy
    modern philosophy of nature
    classical philosophy of nature
    philosophy of nature
    philosophy of science
    philosophy in science
    philosophy of technology
    philosophy of mind
    bioethics
    medicine
    nature
    scientific world-view
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 319-322
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kariera uczonego i tworzenie idei w warunkach fundamentalnych zmian strukturalnych. O Leonie Petrażyckim raz jeszcze
    A Scholar’s Career and Idea Generation Under Conditions of Fundamental Structural Changes. About Leon Petrażycki Once Again
    Autorzy:
    Dębska, Hanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/42558145.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    filozofia prawa
    socjologia prawa
    Leon Petrażycki
    Pierre Bourdieu
    kapitał naukowy
    trajektoria biograficzna
    teoria pola naukowego
    philosophy of law
    sociology of law
    scientific capital
    biographical trajectory
    scientific field theory
    Opis:
    W artykule proponuje się podejście do naukowej biografii z perspektywy projektu naukowego Pierre’a Bourdieu. Wybór Leona Petrażyckiego (1867-1931), filozofa i socjologa prawa, nie bez przesady rzec: w Polsce ikony ogólnych nauk o prawie, podyktowany jest faktem, iż jego trajektoria daje wgląd w ciekawe procesy zachodzące w polu naukowym, a nawet szerzej, społecznym, na przełomie wieków aż do lat 30. wieku XX. Jest więc Petrażycki „szczególnym przypadkiem tego co możliwe”, czyli niejako „produktem” epoki, naznaczonej wprawdzie silnymi podziałami geopolitycznymi, które korespondowały z nierównym przepływami idei między narodowymi polami naukowymi, ale jednocześnie charakteryzującej się wysoką płynnością granic pól społecznych, pomiędzy którymi (do pewnego momentu) sprawnie się porusza (nauka, publicystyka, polityka). Jest również ciekawa badawczo, gdyż ujawnia wpływ struktur społecznych na zajmowanie pozycji naukowej i stanowiska dyskursu, a także ukazuje sposoby sublimacji porażki. Artykuł stanowi więc uzupełnienie dotychczasowych perspektyw, jak również ma charakter programowy, w tym sensie, że posłużyć może jako inspiracja dla podobnych przedsięwzięć w przyszłości.
    This paper proposes an approach to scientific biography from the perspective of Pierre Bourdieu’s theoretical project. The choice of Leon Petrażycki (1867–1931), a philosopher and sociologist of law, who might be called an icon of the philosophy of law in Poland, results from the fact that his trajectory gives an insight into the interesting processes taking place in the scientific field, as well as in other social fields at the turn of the century up to the 1930s. Thus, L. Petrażycki is a ‘special case of what is possible’, a ‘product’ of the era. An era marked, on the one hand, by strong geopolitical divisions, corresponding to unequal flows of ideas between national scientific fields, on the other hand, characterized by high fluidity of the boundaries of social fields (science, journalism, politics), between which (up to a certain point) L. Petrażycki adroitly ‘moves’. Petrażycki’s trajectory is also interesting research-wise, as it reveals the influence of social structures on scientific positions occupied and positions takings in discourse. Furthermore, it shows how scientific failure is sublimated. Therefore, the article complements previous perspectives and is programmatic in that it can inspire similar endeavours in the future.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2024, 38, 1; 19-33
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific essentialism in the light of classification practice in biology – a case study of phytosociology
    Esencjalizm naukowy wobec czynności tworzenia klasyfikacji w biologii – studium przypadku fitosocjologii
    Autorzy:
    Kubiak, Adam P.
    Wodzisz, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577330.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    scientific essentialism
    realism
    taxonomy
    clustering
    subjectivity
    philosophy of biology
    phytosociology
    vegetation
    esencjalizm naukowy
    realizm
    taksonomia
    grupowanie
    subiektywność
    filozofia biologii
    fitosocjologia
    roślinność
    Opis:
    In our paper we investigate the difficulty that arises when one tries to reconsiliate essentialist’s thinking with classification practice in the biological sciences. The article outlines some varieties of essentialism with particular attention to the version defended by Brian Ellis. We underline the basic difference: Ellis thinks that essentialism is not a viable position in biology due to its incompatibility with biological typology and other essentialists think that these two elements can be reconciled. However, both parties have in common metaphysical starting point and they lack explicit track of methodological procedures. Methodological inquiry involves less demanding assumptions than metaphysical, and therefore it is justified to analyse abovementioned discrepancy between Ellis and other essentialist in this context. We do it by bottom-up investigation which focuses on the practice of taxonomists in the particular field of biology. A case study helps us to discover four characteristics of biological typology practice: impossibility of algorithmization, relativity, subjectivity and conventionality. These features prove non-realistic and therefore anti-essentialistic character of biological classification. We conclude by saying that any essentialism related to the notion of biological kind cannot be regarded as justified by scientific enterprise of creating typologies.
    W naszym artykule zbadaliśmy trudność powstającą w obliczu próby pogodzenia esencjalizmu z praktyką tworzenia klasyfikacji w naukach biologicznych. W tekście przedstawiliśmy różne odmiany esencjalizmu ze szczególnym uwzględnieniem wersji bronionej przez Briana Ellisa. Zasadnicza różnica między dyskutowanymi stanowiskami polega na tym, że zdaniem Ellisa nie da się pogodzić założeń esencjalizmu z praktyką tworzenia typologii w biologii, natomiast zdaniem innych esencjalistów jest to możliwe. Jednakże, obydwa podejścia charakteryzuje filozoficzny punkt wyjścia i brak wyczerpującej analizy metodyki tworzenia klasyfikacji. Analiza metodologiczna wymaga mniej angażujących założeń, niż analiza filozoficzna. Dlatego przyjrzeliśmy się bliżej wspomnianej rozbieżności pomiędzy podejściem Ellisa i innych esencjalistów przez pryzmat praktyki taksonomów w konkretnej subdyscyplinie biologii. Przy pomocy studium przypadku odkryliśmy zestaw czterech własności epistemicznych charakterystycznych dla praktyki klasyfikacyjnej: niealgorytmizowalność, względność, subiektywność oraz konwencjonalność. Te własności świadczą o nie-realistycznym, a zatem również antyesencjalistycznym charakterze klasyfikacji w biologii. W konsekwencji stwierdziliśmy, że żadna odmiana esencjalizmu, w której wykorzystywane jest pojęcie biologicznego rodzaju naturalnego nie daje się uzasadnić w odwołaniu do tworzenia biologicznych typologizacji.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2012, 48, 4 (194); 231-250
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Working Session „Polish scientific journals from the disciplines: «history and philosophy of science» and «science of science» – current challenges” (Kraków, 25 June 2019)
    Autorzy:
    Kokowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783396.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    Polish scientific journals, scientific journals evaluation, Polish scientific journals evaluation system, history and philosophy of science, science of science, Commission of the History of Science, Polish Academy of Arts and Sciences
    polskie czasopisma naukowe, ewaluacja czasopism naukowych, polski system ewaluacji czasopism naukowych, historia i filozofia nauki, naukoznawstwo, Komisja Historii Nauki PAU, Polska Akademia Umiejętności
    Opis:
    The article describes the course of the Working Session „Polish scientific journals from the disciplines: «history and philosophy of science» and «science of science» – current challenges” (Kraków, 25 June 2019), organized by the Commission of the History of Science of the Polish Academy of Arts and Sciences.
    Artykuł opisuje przebieg sesji roboczej „Polskie czasopisma naukowe z dyscyplin: «historia i filozofia nauki» oraz «naukoznawstwo» – aktualne wyzwania” (Kraków, 25 czerwca 2019 r.), zorganizowanej przez Komisję Historii Nauki PAU.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scientific foundation aspects of business models theory
    Podstawy naukowe teorii modeli biznesowych – wybrane aspekty
    Autorzy:
    Sierotowicz, Tomasz
    Sierotowicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577858.pdf
    Data publikacji:
    2017-09
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    business model
    scientific foundation of economics and management theories
    philosophy of economics
    model biznesowy
    naukowe podstawy teorii ekonomii i zarządzania
    filozofia ekonomii
    Opis:
    During the last two decades, the literature in management studies has shown a signifi cant increase in interest in the theory of business models, and there has been wide-ranging discussion about the definitions of those models. These studies and discussions have provoked questions about the scientifi c nature of business models. The question is analysed here by using the methodology of the Scientific Research Tradition (ScRT) proposed by Larry Laudan. The result confirmed that the theory of business models that is created and defined based on management sciences falls under the scope of ScRT.
    W ostatnich dwóch dekadach odnotowano w literaturze dotyczącej zarządzania znaczący wzrost zainteresowania teorią modeli biznesowych, jak również szeroko zakrojonej dyskusji na temat definicji modelu biznesowego. Te badania i dyskusje budziły wątpliwości dotyczące naukowego charakteru modeli biznesowych. Kwestia naukowych podstaw modeli biznesowych została w tym artykule poddana analizie i ocenie, z wykorzystaniem Metodologii Tradycji Badań Naukowych (MTBN) zaproponowanej przez Larrego Laudana. Uzyskany tą drogą rezultat potwierdził, że teoria modeli biznesowych, która jest tworzona w oparciu o fundamenty naukowe zarządzania mieści się w zakresie MTBN.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2017, 53, 3(213); 309-322
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Droga ekonomii wolnej od wartościowania do epistemologicznej pychy. Użycie i nadużycie matematyki przez ekonomistów
    Value-free economics’ road towar Value-free economics’ road towards epistemological hubris. The use and abuse of mathematics by economists
    Autorzy:
    Ostapiuk, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691054.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    podejście ekonomiczne
    naukowy program badawczy
    filozofia ekonomii
    ekonomia wolna od wartościowania
    economic approach
    scientific research programme
    philosophy of economics
    value-free economics
    Opis:
    The goal of the article is to substantiate that despite the criticism the paradigm in economics will not change because of the axiomatic assumptions of value-free economics. How these assumptions work is demonstrated on the example of Gary Becker’s economic approach which is analyzed from the perspective of scientific research programme (Lakatos). The author indicates hard core of economic approach (maximization of utility, instrumental rationality) and the protective belt which makes hard core immune from any criticism. This immunity leads economists to believe that they are objective scientists and, consequently, it results in epistemological hubris. Due to its tautological nature (and other problems), economic approach is considered to be a degenerative programme. This conclusion is extended on value-free economics. In spite of these problems, many economists still believe in positive economics and they dismiss normative approaches. It has a negative influence on people (well-being, choices over time). The conclusion of the article is that thanks to axiomatic assumptions economists do not have objective and ironclad methodology and they should accept normative values in their research.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2019, 67; 153-202
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawa <i>ceteris rectis</i> w ekonomii
    <i>Ceteris Rectis</i> Laws in Economics
    Autorzy:
    Hardt, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/575844.pdf
    Data publikacji:
    2018-03-31
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
    Tematy:
    prawa naukowe w ekonomii
    klauzula ceteris paribus
    prawa ceteris rectis
    filozofia ekonomii
    scientific laws
    Economics
    ceteris paribus
    ceteris rectis
    philosophy of economics
    Opis:
    This paper endeavours to interpret laws of economics as statements that are only valid under “normal” conditions. It starts out by referring to various problems in understanding scientific laws, including those governing economics, in ceteris paribus terms. Next, the author tries to demonstrate that difficulties in completing antecedents of these laws, i.e., specifying all factors that are either absent or constant, should result in a “normality” approach to ceteris paribus laws. In such an approach, instead of claiming that “ceteris paribus, if A, then B,” we would be stating that “ceteris rectis, if A, then B,” with ceteris rectis implying that “the nature of A is to produce B.” However, the clause would have to be placed in the context of the more encompassing definition where ceteris rectis originally means simply “other things being right.” Such reflections, deeply rooted in the general philosophy of science, are illustrated by various examples taken from economics, including statements on the relationship between the cost of money and investments, as well as some insights into the law of demand. The paper concludes by asserting that economic laws not only carry implicit or explicit ceteris paribus clauses, but also consist of the ceteris rectis clause. This appears to rule out the possibility of formulating universal laws of economics.
    Celem artykułu jest interpretacja praw ekonomicznych jako stwierdzeń odnoszących się do warunków normalnych. Punktem wyjścia tekstu jest przedstawienie problemów związanych z rozumieniem praw naukowych, w tym ekonomicznych, w kategoriach ceteris paribus. Następnie analiza biegnie w kierunku wykazania, że trudności m.in. związane z dopełnieniem praw ceteris paribus, a więc wyspecyfikowaniem w ich poprzednikach wszelkich czynników nieobecnych i niezmiennych, powinny prowadzić do przyjęcia ich normalnościowej interpretacji, w ramach której zamiast twierdzić „ceteris paribus, jeśli A, to B” stwierdza się „ceteris rectis, jeśli A, to B”, i gdzie ceteris rectis rozumie się jako „w naturze A jest powodowanie B”. Taka interpretacja zawiera się w znaczeniowo szerszym rozumieniu tej klauzuli jako „przy innych warunkach w porządku”. Tego typu rozważania, silnie osadzone w filozofii nauki, są w tekście ilustrowane przykładami zaczerpniętymi z ekonomii m.in. dotyczącymi relacji między ceną pieniądza a aktywnością inwestycyjną przedsiębiorstw, czy zmiennymi obecnymi w prawie popytu. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że prawa ekonomiczne nie tylko zawierają implicite bądź explicite klauzulę ceteris paribus, ale również, iż obecny w nich jest zwykle warunek ceteris rectis. Takie rozumienie praw ekonomicznych kwestionuje możliwość sformułowania w ramach teorii ekonomii uniwersalnych praw naukowych.
    Źródło:
    Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2018, 293, 1; 9-31
    2300-5238
    Pojawia się w:
    Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Protoeconomics in the European Middle Ages and modern times
    Protoekonomia w średniowieczu europejskim i czasach nowożytnych
    Autorzy:
    Wójcicki, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2051408.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
    Tematy:
    protoeconomics
    European Middle Age
    Middle Age
    modern time
    Christianity
    cultural formation
    mutual penetration
    idea
    scientific method
    philosophy
    science development
    money
    demographic change
    Opis:
    Subject and purpose of work: The thesis presents an overview of the economic issues which existed in the European Middle Ages and modern times, prior to establishing classical economics. Materials and methods: The thesis was prepared based on the literature review which included scientific publications and websites devoted to the economy, as well as to social and cultural changes. During the Middle Ages, the mere survival was no longer satisfactory for humans; the times saw the accumulation of wealth, which turned out to be a prerequisite for participation in social life. Results: The initial intellectual narrative was dominated by canonists who studied the laws emerging from religious doctrines, gradually shifting their focus to philosophy, emphasizing the importance of research methods based on reason. Many universal ideas were introduced at the time. Conclusions: a) The focus on the method used as a research tool accelerated the emergence of particular areas of scientific studies; b) Christianity constituted the cultural core in the medieval period; c) Theology, in conjunction with philosophy, constituted the source allowing for the emergence of social sciences.
    Źródło:
    Economic and Regional Studies; 2019, 12, 4; 456-470
    2083-3725
    2451-182X
    Pojawia się w:
    Economic and Regional Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pitagorejczycy, albo pochwała metafizyki
    The Pythagoreans, or an Apologia for Metaphysics
    Autorzy:
    Gołosz, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41202585.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Pythagoreans
    metaphysics
    science
    scientific realism
    philosophy of science
    basic metaphysics
    interpretative metaphysics
    pitagorejczycy
    metafizyka
    realizm naukowy
    filozofia nauki
    bazowa metafizyka
    interpretacyjna metafizyka
    Opis:
    Artykuł ten stara się pokazać, iż podstawową zasadą metafizyczną pitagorejczyków było przekonanie o harmonii i porządku świata, które miały się najpierw przejawiać w jego strukturze arytmetycznej, zastąpionej następnie po odkryciu wielkości niewspółmiernych (czyli liczb niewymiernych, jak je nazywamy obecnie) strukturą geometryczną. Na przykładzie metafizyki i nauki pitagorejskiej artykuł pokazuje wzajemne związki pomiędzy metafizyką i nauką. Dowodzi z jednej strony niezbędności tej pierwszej dla tej drugiej, dla której pełni rolę przewodnika, z drugiej zaś pokazuje, w jaki sposób poszukiwania naukowe mogą nas zmuszać do modyfikacji wyjściowej metafizyki wówczas, kiedy ta jest nietrafna i nie sprawdza się w badaniach naukowych. Artykuł ten stara się też wykazać na przykładzie pitagorejczyków niezbędność realistycznego podejścia do poznania, czyli konieczność wyjścia poza to, co jest dane w zjawiskach.
    This paper attempts to demonstrate that the conviction about the harmony and order of the world was a fundamental metaphysical principle of the Pythagoreans. This harmony and order were primarily sought in the structures of arithmetics, yet following the discovery of incommensurable magnitudes (irrational numbers, as we now call them), the Pythagoreans began to see geometrical structure as a fundamental part of the world. On the example of the Pythagoreans’ metaphysics and science, the paper shows the mutual relations between metaphysics and science. It demonstrates—on the one hand—the necessity of the first as a guide for the latter, and—on the other—how our scientific research can change its basic metaphysical principles when these are found to be inappropriate. The paper also tries to show the need for a realistic approach in our scientific research by means of the same example of the Pythagoreans, that is, the need to discern something which is below the surface appearance.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2021, 9; 251-276
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udawane filozofowanie
    The Pretense of Doing Philosophy
    Autorzy:
    Jodkowski, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553320.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Stephen Hawking
    Roger Penrose
    Albert Einstein
    filozofia nauki
    filozofia w nauce
    realizm
    antyrealizm
    rzeczywistość
    pozytywizm
    teoria naukowa
    mechanika kwantowa
    grawitacja
    philosophy of science
    philosophy in science
    realism
    anti-realism
    reality
    positivism
    scientific theory
    quantum mechanics
    gravitation
    Opis:
    Recenzja książki: Wojciech Grygiel, Stephena Hawkinga i Rogera Penrose’a spór o rzeczywistość, Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 412.
    Review of: Wojciech Grygiel, Stephena Hawkinga i Rogera Penrose’a spór o rzeczywistość, Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 412.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 279-302
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komputery i odkrycie naukowe
    Computers and Scientific Discovery
    Autorzy:
    Wiśniewski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/373620.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
    Tematy:
    filozofia nauki
    odkrycie naukowe
    badania naukowe
    kognitywistyka
    algorytmizacja
    sztuczna inteligencja
    maszynowe uczenie się
    philosophy of science
    scientific discovery
    research
    cognitive science
    algorythmization
    artificial intelligence
    machine learning
    Opis:
    Zwolennicy tradycyjnej filozofii nauki opowiadali się za wprowadzeniem rozróżnienia na kontekst odkrycia i kontekst uzasadniania, czyniąc ten ostatni jedynym właściwym przedmiotem filozoficznej refleksji. Wielu badaczy nie zgadzało się z tym rozstrzygnięciem. Niektórzy z nich podjęli wysiłki opracowania normatywnej teorii odkrycia naukowego. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych maszyn liczących starano się stworzyć program komputerowy generujący odkrycia naukowe. Doprowadziło to do powstania odrębnej dziedziny nauki – teorii odkryć maszynowych – czerpiącej z dorobku psychologii rozwiązywania problemów i badań nad sztuczną inteligencją. Celem pracy jest dowiedzenie, że żadna z prób oparcia odkrycia naukowego o procedury stosowane przez komputery jest nierealizowalna z przyczyn logicznych. W poniższej pracy przedstawiono historyczny proces, który doprowadził do wyodrębnienia się kontekstów odkrycia i uzasadnienia oraz wskazano badaczy i nurty, które sprzeciwiły się podziałowi na kontekst odkrycia i kontekst uzasadnienia. Następnie nakreślona została teoria odkryć maszynowych, której autorzy podjęli się próby skonstruowania programu komputerowego generującego odkrycia naukowe. Artykuł wieńczy przybliżenie racji logicznych, które czyniły ich starania niemożliwymi do zrealizowania. W toku badań wykazano, że istnieją przekonujące racje logiczne, by uznać, że algorytmizacja odkrycia naukowego nie jest programem badawczym, którego cele mogły być osiągnięte. Przybliżono szereg racji odwołujących się do natury poznania komputerowego, które czynią nadzieje badaczy na sukces programu płonnymi. Poznanie komputerowe ma charakter dedukcyjny, jest treściowo puste, ponieważ nie może dostarczyć żadnej nowej wiedzy. Chociaż wykorzystanie komputerów w pracy badawczej wydaje się decyzją słuszną, albowiem poprzez możliwości analizy ogromnej liczby danych otwierają przed naukowcami zupełnie nowe możliwości, maszyny liczące nie zastąpią naukowców całkowicie. Niezależnie od postępu technologicznego natura poznania komputerowego sprawia, że odkrycie naukowe będzie wymagało ludzkiej interwencji, a wszelkie próby redukcji odkrycia do czynności właściwych komputerom są skazane na niepowodzenie.
    Adherents of traditional philosophy of science supported the distinction between context of discovery and context of justification, making the latter the only actual subject of philosophical inquiry. Many scientists did not follow this conclusion. Some of them tried to construct normative theory of scientific discovery. Due to application of advanced computing machines, they endeavoured constructing a computer programme as it would be able to generate scientific discoveries. It led to the emergence of separate scientific discipline – a theory of machine discovery that was based on the work of psychology of problem solving as well as artificial intelligence. The goal of the paper is to present argumentation in favour of the view that none of the attempts of reducing scientific inquiry to computation can succeed due to logical purposes. The paper shows the historical process that led to the distinction of context of discovery and context of justification as well as indicates the scientists and trends that objected such a distinction. Subsequently, the paper presents the theory of machine discovery, which authors tried to construct a computer program that would generate scientific discoveries. Last part of the material is dedicated to logical arguments that make such attempts unable to succeed. The inquiry showed that there are logical arguments to state that the algorythmization of scientific discovery is not possible. The paper delivers argumentation, derived from the nature of machine cognition that makes such attempts impossible to succeed. Machine cognition is deductive, without reference to any subject, has no content and can be reduced to the data given to the input of the system. While using the computers in scientific inquiry seems to be a reasonable decision, because of the possibility of analysing great sets of data what opens new possibilities to scientists, the computers will never be a substitute for human beings. Regardless of the technical development, the nature of machine cognition makes scientific discovery dependent on human intervention. All attempts of reducing discovery to computing procedure cannot, necessarily, succeed.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2013, 3; 25-31
    1895-8443
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O przedmiocie metodologii nauk. Na marginesie książki Zygmunta Hajduka Struktury metodologiczne w nauce. Słowa klucze filozofii nauki
    On the Object of Scientific Methodology: With Regard to the Book Struktury metodologiczne w nauce. Słowa klucze filozofii nauki [Methodological Structures in Science: Key Words of the Philosophy of Science] by Zygmunt Hajduk
    Autorzy:
    WALCZAK, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488801.pdf
    Data publikacji:
    2018-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metodologia nauk
    filozofia nauki
    przedmiot badań
    struktury metodologiczne
    jednostki analizy metodologicznej
    kategorie metodologiczne
    nauka
    scientific methodology
    philosophy of science
    the object of research
    methodological structure
    the units of methodological analysis
    methodological categories
    science
    Opis:
    Kategoria struktur metodologicznych wprowadzona przez Zygmunta Hajduka (2016) jest kategorią nową, nieużywaną dotąd w rozważaniach metodologicznych i niemającą w nich ugruntowanego miejsca. Dlatego można zapytać o funkcję, jaką miałaby ona pełnić w metodologii nauk, oraz o jej przydatność jako ogólnego pojęcia metodologicznego. Zasadnicze pytanie, jakie stawiam to: czy wprowadzony przez Z. Hajduka termin struktury metodologiczne może służyć jako najogólniejsza kategoria wyznaczająca przedmiot badań metodologii nauk? Odpowiadając negatywnie na to pytanie, przedstawiam argumenty, jakie przemawiają przeciwko używaniu pojęcia struktur metodologicznych w ten sposób. Moja argumentacja przebiega w następujący sposób. Przywołując funkcjonujące w metodologii nauk zasadnicze sposoby rozumienia nauki (typy desygnatów nazwy „nauka”), ujęcie metodologii nauk wyznaczone przez Szkołę lwowsko-warszawską (Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Kotarbiński) i tradycję metodologiczną KUL, będącą jej kontynuacją (Stanisław Kamiński), typy metodologii, współczesne anglosaskie ujęcia filozofii nauki oraz rozumienie analizy metodologicznej, próbuję wskazać w miarę całościową mapę kategorii metodologicznych wyznaczających przedmiot badań metodologii nauk. Następnie odnoszę do niej kategorię struktur metodologicznych jako wyznaczającą, moim zdaniem zbyt wąsko, przedmiot badań metodologii nauk i przeprowadzam krytykę pojęcia struktur metodologicznych jako najogólniejszej kategorii wyznaczającej przedmiot badań metodologii nauk. Wskazuję także na niekompletność zaproponowanej przez Z. Hajduka listy struktur metodologicznych, którymi zajmuje się metodologia nauk.
    The new category of methodological structures introduced by Zygmunt Hajduk (2016) has not been applied in methodological investigations and does not have a firm position. Hence, two questions arise: what function should it fulfill in scientific methodology (philosophy of science), and is it suitable as a general methodological notion? My main question is: can Hajduk’s methodological structures serve as the most general category determining the research object of scientific methodology? My answer is in the negative. The argument proceeds as follows: first, some important contexts for the discussion are evoked. These include the basic notions of science (types of things signified by “science”), the conception of scientific methodology by the Lvov-Warsaw School (Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Kotarbiński) and its continuation in the form of the methodological tradition of KUL (Stanisław Kamiński), different types of scientific methodology, contemporary Anglo-Saxon conceptions of the philosophy of science, and the concept of methodological analysis. With these contexts in mind, I sketch a reasonably comprehensive map of the methodological categories that determine the research object of scientific methodology. Next, the map is critically compared to the category of methodological structures, which are understood as the most general methodological notion determining the object of scientific methodology. In my opinion Hajduk’s category is too narrow to be the most general methodological notion denoting the object of scientific methodology. Additionally, Hajduk’s catalog of methodological structures studied by the methodology of science is analyzed and found wanting.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 2; 23-46
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktualne problemy terapii logopedycznej w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu – podmiotowość, celowość, metoda
    Current Problems of Speech and Language Therapy in Autism Spectrum Disorders – Subjectivity, Purposefulness, Methods and Scientific Evidence
    Autorzy:
    Hrycyna, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1938520.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-02
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Logopedyczne
    Tematy:
    zaburzenia należące do spektrum autyzmu
    terapia logopedyczna
    podmiotowość
    opieka skoncentrowana na osobie
    celowość
    metody
    dowody naukowe
    filozofia nauki
    autism spectrum disorder
    speech and language therapy
    subjectivity
    personcentred care
    purposefulness
    methods
    scientific evidence
    philosophy of science
    Opis:
    Artykuł dotyczy aktualnych problemów terapii logopedycznej w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu, związanych z podmiotowością, celowością i metodami terapii (w tym kwestią dowodów naukowych). Kategorię podmiotowości autorka odnosi do osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, ich rodzin, ale także samych terapeutów. Przywołuje w tym kontekście założenia nurtu opieki skoncentrowanej na osobie (person-centred care). Wymienia potencjalne zagrożenia dla podmiotowego traktowania osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Pisząc o celowości terapii logopedycznej, zwraca uwagę na dobór celów, ich hierarchizację oraz dynamikę w ich realizacji. Podkreśla ważność organizacji postępowania terapeutycznego, zwłaszcza w obliczu aktualnych zmian w rzeczywistości społecznej. W końcowej części omawia problem metod terapii zaburzeń ze spektrum autyzmu, w tym kwestię dowodów naukowych oraz nurtu praktyki opartej na dowodach (evidence based practice, EBP). Sygnalizuje, jakie wątpliwości budzi nurt EBP i jakie trudności wiążą się ze stosowaniem tego paradygmatu w terapii logopedycznej. Przedstawia problem dowodów naukowych z perspektywy filozofii nauki. Nurt EBP jest zapośredniczony w konkretnej koncepcji filozoficznej, tj. w empiryzmie i realizuje ideał nauki zgodny z tą tradycją. Uznając niekwestionowaną wartość badań empirycznych i wkład empiryzmu w rozwój nauki, autorka proponuje, by rozróżniając typy wiedzy (różnie definiowane dowody naukowe, doświadczenia indywidualne itp.) uznawać odpowiednią wartość każdego z nich. Podkreśla przy tym wartość doświadczeń i refleksji samych osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
    The article deals with the current problems of speech and language therapy in autism spectrum disorders, which are connected with subjectivity, purposefulness, methods and scientific evidence. The author points out the importance of the category of subjectivity in the treatment of autism spectrum disorders, referring it to people with autism spectrum disorders, their families, but also therapists themselves. She recalls the person-centered care (PCC) concept in this context. Lists the potential threats for subjectivity in treatment of people with autism spectrum disorders. relates the problem of subjectivity to cooperation with families of people with autism, as well as cooperation within a multidisciplinary team. Emphasizes the importance of knowledge about emotions and awareness of cultural factors as important in the therapy of people with autism spectrum disorders. Writing about the purposefulness of speech therapy in autism spectrum disorder, he draws attention to the selection of goals, their hierarchy and dynamics in their implementation. Draws attention to the importance of the problem of organizing therapeutic treatment, especially in the face of current changes in social reality. In the final part she discusses the problem of therapy methods. In the final part she discusses the problem of therapy methods in autism spectrum disorders, including problem of scientific evidence and evidence based practice. Indicates the possible reasons why this problems became the subject of lively discussions. Discusses the doubts related to the use of evidence-based practice (EBP) paradigm in speech therapy. It evokes a look at the problem of scientific evidence understood behind the EBP stream from the perspective of the philosophy of science. In its light, EBP is a creation of human thought mediated in a specific philosophical concept, i.e. in empiricism, and realizes the ideal of science in line with this tradition. recognizing the unquestionable value of empirical research and the contribution of empiricism to the development of science, the author suggests that when distinguishing between types of knowledge (differently defined scientific evidence, individual experiences, etc.), do not re-evaluate or undervaluate any of them.
    Źródło:
    Logopedia; 2020, 49, 2; 23-37
    0459-6935
    Pojawia się w:
    Logopedia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An introduction to the topic of the Working Session “Polish scientific journals from disciplines: «history and philosophy of science» and «science of science» – current challenges” (Kraków, 25 June 2019) and specific proposals for organizational, ...
    Autorzy:
    Kokowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783418.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    working session, Polish scientific journals, Polish publishing houses, history and philosophy of science, science of science, Polish system of evaluation of scientific journals, postulates of organizational and editorial solutions,
    sesja robocza, polskie czasopisma naukowe, polskie wydawnictwa naukowe, historia i filozofia nauki, naukoznawstwo, polski system ewaluacji czasopism naukowych, postulaty rozwiązań organizacyjno-redakcyjnych dla czasopism i wydawnictw
    Opis:
    The article presents an introduction to the topic of the Working Session “Polish scientific journals from disciplines: «history and philosophy of science» and «science of science» – current challenges” organized by the PAU Commission on the History of Science in Kraków on 25 June 25 2019, along with specific proposals of organizational and editorial solutions for journals and publishing houses, as well as of legislative solutions regarding the principles of journal evaluation.
    W artykule przedstawiono wprowadzenie do tematyki sesji roboczej „Polskie czasopisma naukowe z dyscyplin: «historia i filozofia nauki» oraz «naukoznawstwo» – aktualne wyzwania”, zorganizowanej przez Komisję Historii Nauki PAU w Krakowie w dniu 25 czerwca 2019 r., wraz z konkretnymi propozycjami rozwiązań organizacyjno-redakcyjnych dla czasopism i wydawnictw oraz rozwiązań legislacyjnych dotyczących zasad ewaluacji czasopism.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne
    Stanisław Kamiński’s Methodological Options
    Autorzy:
    Bronk, Andrzej
    Walczak, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343871.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    definicja nauki
    etyka nauki
    filozofia
    filozofia nauki
    metoda naukowa
    metodologia
    nauka
    nauki przyrodnicze i humanistyczne
    racjonalność nauki
    Stanisław Kamiński
    teologia
    teoria nauki
    typologia nauk
    definition of science
    classification of sciences
    ethics of science
    humanities and natural sciences
    methodology
    philosophy
    philosophy of science
    rationality of science
    science
    scientific method
    theology
    theory of science
    Opis:
    Stanisław Kamiński (1919–1986) był filozofem, filozofem nauki i historykiem nauki. Całe jego życie zawodowe od 1949 roku związane było z Wydziałem Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Do głównych dziedzin zainteresowań Kamińskiego należały ogólna i szczegółowa metodologia nauk, metodologia filozofii, historia nauki i logiki oraz semiotyka m. in. średniowieczna. Podkreślając specyfikę klasycznego sposobu uprawiania filozofii jako poznania autonomicznego w stosunku do nauk empirycznych i teologii, pewnego i najogólniejszego, badał zastosowania logiki do filozofii oraz podał metodologiczną charakterystykę niektórych dyscyplin filozoficznych (metafizyki ogólnej, antropologii filozoficznej, etyki, filozofii religii, filozofii dziejów). Charakterystyczny dla podejścia Kamińskiego był osobliwy historyzm (indukcja doksograficzna), polegający na nawiązywaniu do dziedzictwa przeszłości, by szukać w nim inspiracji i kontekstu rozumienia dla własnych problemów. Nawiązywał bezpośrednio do dwu głównie tradycji filozoficznych: klasycznej (arystotelesowsko-tomistycznej) oraz analitycznej, zarówno w wydaniu scholastyki, jak i szkoły lwowsko-warszawskiej. Pierwszej – realistycznej teorii bytu i poznania, ale także historii filozofii – zawdzięczał swe filozoficzne i historyczne, drugiej – logiczne i metodologiczne zainteresowania nauką. Przyjmował, że jednym z głównych zadań refleksji metodologicznej jest badanie (na ogół niejawnych) założeń filozoficznych i metodologicznych, na których opiera się metoda naukowa, oraz krytyka prób skrajnie ideologicznego wykorzystywania nauki do celów nienaukowych. Był przekonany o potrzebie i zasadności uprawiania różnych typów badań nad nauką. Sprzyja to rozumieniu znaczenia i miejsca nauki w kulturze, teoretycznemu wyjaśnieniu natury i podstaw wiedzy naukowej, poznawczych roszczeń nauki, pokazaniu integrującej roli refleksji metodologicznej dla unifikacji specjalistycznych dyscyplin i współpracy między naukowcami, jak również podkreśleniu praktycznej ważności świadomości metodologicznej dla poszczególnych nauk a także filozofii, dla której jest ona przeważnie jedynym narzędziem samokontroli. Podkreślał, że badanie natury nauki winno uwzględnić wszystkie jej aspekty: logiczno- metodologiczny, humanistyczny i filozoficzny. Główna jednak rola przypada podejściu filozoficznemu (epistemologicznemu). Kamiński odróżniał trzy podstawowe typy nauk o nauce: humanistyczne (historia, socjologia, psychologia, ekonomia i polityka nauki), filozoficzne (ontologia, epistemologia, wąsko pojęta filozofia nauki i filozofia kultury) oraz formalne (logika języka naukowego, logika formalna, teoria rozumowań stosowanych w nauce oraz metodologia nauki). Kamiński interesował się głównie naturą nauki (obejmującą przedmiot, cele, metodę, strukturę i genezę), tj. tym, co w dziejach nauki niezmienne. Pojmował naukę jako epistéme (średniowieczną scientiae) oraz utożsamiał racjonalność wiedzy naukowej z jej metodycznością i szeroko pojmowaną logicznością. Mimo dostrzegania wielu ograniczeń wiedzy racjonalnej, nauka pozostawała dla niego wzorem poznania racjonalnego. Był przekonany, iż celem szeroko pojętego poznania naukowego jest wiedza prawdziwa, a w filozofii — nadto konieczna. Uważał, że „cała logika współczesna stanowi dyscyplinę filozoficzną w szerokim tego ostatniego słowa znaczeniu” i to „ze względu na swój ogólny i spekulatywny (a wedle niektórych również apodyktyczny) charakter oraz stosunkowo maksymalne wykorzystanie jej rezultatów”.
    Stanisław Kamiński (1919–1986) was a philosopher, philosopher of science and historian of science. His all academic carrier was pursuing at the Catholic University in Lublin (KUL). The main interests of Kamiński was the history of science and logic, general and special methodology, methodology of philosophy and (medieval) semiotics. He himself saw his main achievements in the domain of the theory of science and the methodology of classical philosophy, especially in the studies of the method and language of metaphysics. He gave a methodological description of general metaphysics, philosophical anthropology, ethics, philosophy of religion, philosophy of history and studies on religion (religiology). He investigated the beginnings of the mathematical induction in the Middle Ages and in modern times, the modern history of the theory of definition, theory of argumentation (reasoning), the structure and the evolution of scientific theory, deductive method, the achievements of logic and philosophy in Poland. A characteristic feature of Kamiński's philosophical and methodological approach was a specific historicism, consisting of referring to the heritage of the past and at the same time to the latest achievements in logic and philosophy of science. He had a broad concept of knowledge and was a maximalist both in raising questions and in giving answers. In accordance with classical philosophy he saw the substance of person as ens rationale, a being realizing himself in a disinterested search for a theoretical truth, whose highest expression is philosophy. He stressed the epistemological and methodological plurality of knowledge, distinguished and investigated material and formal parts of knowledge. He also distinguished—besides commonsense knowledge—the scientific, philosophical and theological knowledge, nonreducible each to other. At the top he set sapiential knowledge which is much more than a simple generalization of all particular kinds of knowledge. Kamiński derived his understanding of science from contemporary as well as classical philosophy. He determined the nature of science from the point view of its subject matter, aims, methods, logical structure and genesis. The question of what science was for him a philosophical question, presupposing an appropriate understanding of the nature of the world. Kamiński opted for a pluralistic approach to the world: the principal object of science is the objective world, subjective states of man and products of his mind and language. The best diagnostic test of the scientific character of science is the scientific method. Kamiński assumes here pluralism: different subject matter and different goals of scientific cognition require different research strategies and types of cognitive procedures. He also accepts an antinaturalistic position in the humanities which he regards as methodologically autonomous in regard to natural sciences. The publications of S. Kamiński include over 350 positions. During his life three books have been published: Georgonne'a teoria definicji [Georgonne's Theory of Definition], Lublin 1958; Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk [Concept of Science and Classification of Sciences], Lublin 1961, 19813; and (together with M. A. Krąpiec) Z teorii i metodologii metafizyki [On the Theory and Methodology of Metaphysics], Lublin 1962. After his death five volumes of Collected Papers have been published: vol. I: Jak filozofować? [How to Philosophize? Studies in Methodology of Classical Philosophy], edited by Tadeusz Szubka, Lublin 1989; vol. II: Filozofia i metoda. Studia z dziejów metod filozofowania [Philosophy and Method. Studies from the History of the Method of Philosophizing], edited by Józef Herbut, Lublin 1993; vol. III: Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk [Method and Language. Studies in Semiotics and Philosophy of Science], edited by Urszula Żegleń, Lublin 1994; vol. IV: Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk [Science and Method. Concept of Science and Classification of Sciences], edited by Andrzej Bronk, Lublin 1992); vol. V: Światopogląd – Religia – Teologia [Worldview – Religion – Theology], edited by Monika Walczak and Andrzej Bronk, Lublin 1998.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2018, 6; 199-230
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Videoconference “The Polish journals on the history and philosophy of science and the science of science: How to get to Scopus, WoS, ICI, DOAJ and ERIH+? Why is it worth doing?” (Kraków – Warsaw – Toruń, Poland, April 16, 2020, 10.00–15.00).
    Autorzy:
    Kokowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783322.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    scientific journals, history and philosophy of science, science studies, Scopus, WoS, ICI, DOAJ, ERIH +, Polish Academy of Arts and Sciences (PAAS), Institute of the History of Science of the Polish Academy of Sciences (IHS PAS), Commission of the History
    czasopisma naukowe, historia i filozofii nauki, naukoznawstwo, Scopus, WoS, ICI, DOAJ, ERIH+, Polska Akademia Umiejętności, Instytut Historii Nauki PAN, Komisja Historii Nauki PAU, Pracownia Naukoznawstwa IHN PAN
    Opis:
    The article sketches the subject matter and the course of the first videoconference in the history of the Polish Academy of Arts and Sciences and the Institute of the History of Science of the Polish Academy of Sciences: “The Polish journals on the history and philosophy of science and the science of science: How to get to Scopus, WoS, ICI, DOAJ and ERIH+. Why is it worth doing?” (Krakow – Warsaw – Toruń, 16 April 2020, 10.00–15.00).The conference was organized on the occasion of the 20th anniversary of the Commission on the History of Science at the Polish Academy of Arts and Sciences, and to mark the establishment of the Laboratory for the Science of Science at the Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences, currently the only one (!) unit for the science of science in Poland.
    Artykuł szkicuje tematykę i przebieg pierwszej w dziejach Polskiej Akademii Umiejętności i Instytutu Historii Nauki PAN Wideokonferencji pt. „Polskie czasopisma z historii i filozofii nauki oraz naukoznawstwa: Jak dostać się do Scopus, WoS, ICI, DOAJ oraz ERIH+? Dlaczego warto to zrobić?” (Kraków – Warszawa – Toruń, 16 kwietnia 2020, godz. 10.00–15.00).Konferencję zorganizowano z okazji 20-lecia Komisji Historii Nauki PAU i powołania Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN, aktualnie jedynej placówki naukoznawczej w Polsce.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2020, 19
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The case of the “Complaint calling for a correction of the score given to the journal Studia Historiae Scientiarum from 20 to 70 points”
    Autorzy:
    Kokowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783302.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    Studia Historiae Scientiarum, Prace Komisji Historii Nauki PAU / Proceedings of the PAU Commission on the History of Science, evaluation of scientific journals in Poland in 2019, history, history of science, history and philosophy of science
    Studia Historiae Scientiarum, Prace Komisji Historii Nauki PAU, ewaluacja czasopism naukowych w Polsce w 2019 r., historia, historia nauki, historia i filozofia nauki
    Opis:
    The article presents facts about the hitherto pending “Complaint calling for a correction of the score given to the journal Studia Historiae Scientiarum from 20 to 70 points” (of September 9, 2019 and of January 15, 2020) addressed to the Science Evaluation Commission of the Ministry of Science and Higher Education of the Polish Government.It analyzes publicly available information on the presence of Polish journals on ‘history’, ‘history of science’ and ‘history and philosophy of science’ in indexation databases or journal libraries and their bibliometric indicators. This information is compared with the scoring awarded in the ministerial evaluation of journals in 2019.Since the ministerial scoring is not related to the actual achievements of the journal of the Commission on the History of Science, Polish Academy of Arts and Sciences, urgent change in the scoring of this journal has been demanded.
    Artykuł przedstawia fakty dotyczące nierozpatrzonego dotąd „Wniosku o korektę punktacji czasopisma Studia Historiae Scientiarum z 20 punktów na 70 punktów” (z 9 września 2019 i 15 stycznia 2020 r.) skierowanego do Komisji Ewaluacji Nauki MNiSW.Analizuje on publicznie dostępne informacje na temat obecności polskich czasopism z dyscyplin „historia”, „historia nauki” oraz „historia i filozofia nauki” w bazach indeksacyjnych lub biblioteach czasopism i ich wskaźników bibliometrycznych. Informacje te są porównane z przyznanymi punktami w ministerialnej ewaluacji czasopism z 2019 r.Ponieważ ministerialna punktacja nie ma związku z rzeczywistym dorobkiem czasopisma Komisji Historii Nauki PAU, podniesiono kwestię pilnej zmiany punktacji tego czasopisma. 
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2020, 19
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE ESSENTIAL CONNECTION BETWEEN MODERN SCIENCE AND UTOPIAN SOCIALISM
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507570.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    agent intellect
    ancient
    artist
    colleges
    creative free spirit
    creator
    destroy
    explanation
    false
    fairy tale
    force
    freedom
    general will
    God
    great idea
    history
    humanities
    idea
    illumine
    imagination
    intellect
    light
    literature
    meditation
    metaphysics
    modern science
    modern socialism
    morality
    nature
    philosopher
    philosophy
    positivism
    propaganda
    psychology
    pure reason
    reality
    reason
    science
    scientific
    scientist
    seeker
    selfcreator
    sight
    social science
    social system
    socialism
    sophistry
    speculative
    surrealism
    system
    theology
    tolerance
    totalitarianism
    truth
    universal methodic doubt
    universities
    utopian socialism
    Vienna Circle
    violence
    violent
    virtue
    West
    will
    wisdom
    Opis:
    The chief aim of this paper is to demonstrate beyond reasonable doubt how, through an essential misunderstanding of the nature of philosophy, and science, over the past several centuries, the prevailing Western tendency to reduce the whole of science to mathematical physics unwittingly generated utopian socialism as a political substitute for metaphysics. In short, being unable speculatively, philosophically, and metaphysically to justify this reduction, some Western intellectuals re-conceived the natures of philosophy, science, and metaphysics as increasingly enlightened, historical and political forms of the evolution of human consciousness toward creation of systematic science, a science of clear and distinct ideas. In the process they unwittingly wound up reducing contemporary philosophy and Western higher education largely into tools of utopian socialist political propaganda.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3; 203-220
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-50 z 50

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies