Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "słowiański" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-29 z 29
    Tytuł:
    Słowiańszczyzna południowa na przełomie wieków XIX i XX z perspektywy Klubu Słowiańskiego
    Southern Slavdom at the turn of the 19th and 20th century from the perspective of the Slavic Club
    Autorzy:
    Ćuk, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441996.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    „Świat Słowiański”
    Klub Słowiański
    słowianoznawstwo
    słowianie krakowscy
    idea słowiańska
    Marian Zdziechowski
    Feliks Koneczny
    Opis:
    Słowiańszczyzna południowa na przełomie wieków XIX i XX z perspektywy Klubu Słowiańskiego
    In the years before the First World War, the “Slavic World” was published in Cracow, a monthly devoted to studying the intellectual and cultural life of Slavic nations and presenting the Polish view of Slavic issues in the face of anti-Polish activities and Pan-Slav propaganda among Slavs in the Habsburg Monarchy. The journal was the organ of the “Slavic Club”, the Association of Slavophiles from Cracow. The study presents South Slavic affairs which, along with the Ukrainian and Russian issues, attracted considerable attention of Polish researchers.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2019, 5: "Filozofia w Galicji II"; 57-68
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Unijne konferencje kapłańskie w Pińsku jako inicjatywa biskupa Zygmunta Łozińskiego
    Autorzy:
    Ryba, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2230859.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    neounia
    obrządek bizantyńsko-słowiański
    konferencje kapłańskie w Pińsku
    Opis:
    Artykuł dotyczy wielkiej debaty religijno-politycznej na temat neounii, nowej formy przyciągania ludności prawosławnej do jedności z Kościołem katolickim. Podczas konferencji kapłańskich, organizowanych w Pińsku, Kościoł starał się znaleźć argumenty przekonujące polskie czynniki polityczne do akceptacji akcji unijnej na Kresach Wschodnich II RP. Pokazywano, że intencją kręgow kościelnych nie było kreowanie nowego separatyzmu narodowościowego na Kresach (na wzor tego ukraińskiego z Małopolski Wschodniej), lecz była nią akcja misyjna o charakterze przede wszystkim religijnym. Artykuł pokazuje też wewnątrzkościelną dyskusję na temat naleciałości bizantyńskich w obrządkach wschodnich, prowadzących do całkowitego usztywnienia liturgii i sprowadzenia spraw teologicznych u unitow wyłącznie do kwestii obrządkowych. Podczas obrad konferencji kapłańskich szukano rozwiązań uwzględniających poszanowanie starego obrządku wschodniego i uczenia konwertytow podstaw teologii katolickiej.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 40, 2; 301-321
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Program słowiański Stanisława Staszica po postanowieniach kongresu wiedeńskiego
    Autorzy:
    Matlęgiewicz, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689816.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Stanisław Staszic
    program słowiański
    Królestwo Polskie po 1815 r.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 1
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzina słowiańskich wyrazów dźwiękonaśladowczych opartych na pierwiastku *gra-. Słowotwórstwo i semantyka
    Slavic onomatopoeic word‑family based on the root morpheme *gra-. Word‑formation and semantic
    Autorzy:
    Herej‑Szymańska, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731724.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    słowiański
    onomatopeja
    słowotwórstwo
    semantyka
    Slavic
    onomatopoeic word
    word‑formation
    semantic
    Opis:
    Words containing the sound imitation element *gra-, extracted from dictionaries of all Slavic languages and dialects are presented. Their word‑forming development is discussed from interjection through verbs calling the making of this interjection or sounds reminiscent of it, to the names of the activist, i.e. the person who makes this interjection. Then the semantic development of the discussed words is presented. The basic meaning is ‘voice of a crow’, from which the utterance of such or similar voice developed, and then the name of the one who uttered that voice. The second basic meaning in this word family is the sound of something heavy falling on a hard surface. In addition to these basic meanings, which result directly from the association with the sound heard as a gra-, there are more than a dozen secondary meanings, developed in different directions from the basic ones. Formally, this family of words is model. In terms of semantic, however, it is very extensive. A comparative method was used.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 93-105
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Repliki grodów słowiańskich w Dolinie Wisłoki i ich rola w percepcji krajobrazu
    Reconstructed slavic cities in Wisloka Valley and their role in the landscape perception
    Autorzy:
    Krupa, J.
    Kovalchuk, N.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/87105.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
    Tematy:
    turystyka kulturowa
    Szlak Slowianski
    Dolina Wisloki
    grody slowianskie
    rekonstrukcja
    kulturowy krajobraz
    percepcja krajobrazu
    Źródło:
    Problemy Ekologii Krajobrazu; 2014, 37
    1899-3850
    Pojawia się w:
    Problemy Ekologii Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dialog bułgarsko-czeski w czasopiśmie „Славянски диалози”
    Bulgarian-Czech dialogue in the journale „Славянски диалози”
    Autorzy:
    Walczak-Mikołajczakowa, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2193786.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Slavic cultural dialogue
    literary studies
    linguistics
    translations
    słowiański dialog kulturowy
    literaturoznawstwo
    językoznawstwo
    przekłady
    Opis:
    Autorka dokonuje przeglądu wydanych dotychczas 28 numerów czasopisma naukowego „Славянски диалози”. Pismo ukazuje się od roku 2004, a jego wydawca jest Wydział Filologiczny Uniwersytetu im. Paisija Chilendarskiego w Płowdiwie. Uwaga zostaje zwrócona na bohemistyczny wątek, obecny niemal we wszystkich wydanych tomach w ramach większości stałych rubryk, tworzących szkielet konstrukcyjny czasopisma. Autorka omawia też fenomen ogromnego zainteresowania kulturą czeską w Bułgarii, wyjaśniając jego przyczyny. Szczegółowo zaprezentowane są 3 tomy poświęcone zagadnieniom z zakresu kultury i literatury czeskiej.
    The author reviews the 28 issues of the scientific journal „Славянски диалози” that have been published so far. The journal has been published since 2004, and its publisher is the Faculty of Philology of the University of Paisij Chilendarski in Plovdiv. Attention is drawn to the bohemian thread, present in almost all published volumes in most of the permanent columns that make up the structure of the journal. The author also discusses the phenomenon of great interest in Czech culture in Bulgaria, explaining its reasons. Three volumes are presented in detail devoted to issues in the field of Czech culture and literature.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2022, 4; 611-629
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A student of Jewish languages reads Michał Németh’s Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script (19th–20th Centuries). A Critical Edition
    Autorzy:
    Gold, David L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973941.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
    Tematy:
    Karaimi
    Języki słowiański
    Jidysz
    Hebrajski-Aramejski
    Hebrew-Aramaic
    Jewish intralinguistics
    Karaite
    Slavic languages
    Yidish
    Opis:
    The Karaite language has justifiedly attracted the attention of Turkologists though it should also be of interest to students of Jewish languages (= the languages of Rabbanite and Karaite Jews); and what students of Jewish languages have to say about it should interest Turkologists, just as what the latter have to say should interest the former. By looking at Karaite (as exemplified in Michał Németh’s Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script (19th–20th Centuries): A Critical Edition)from the viewpoint of other Jewish languages, researchers can: Add new questions to the agenda of Karaite research. For example, the existence of an idiosyncratic type of periphrastic verb in at least Karaite, Judezmo, Yidish, and Ultra-Orthodox Ashkenazic English prompts the question of what the genetic relationships between the tokens of that type are. Reopens old questions. For example, the derivation proposed for Karaite כניסא '[Karaite (and/or Rabbanite?)] synagog', with phonological variants, according to which the word comes from Arabic. The author proposes a different etymology (possibly not original with him) , involving only Jewish languages (a more appropriate derivation for a Karaite word having that meaning), which takes the Karaite word back to Hebrew and/or to Jewish Aramaic.
    Źródło:
    Almanach Karaimski; 2017, 6; 17-118
    2300-8164
    Pojawia się w:
    Almanach Karaimski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motyw ofiary z człowieka. Interpretacja wybranych źródeł folklorystycznych z XIX i początku XX wieku
    The motif of human sacrifice. Interpretation of the selected folklore sources from 19th and the beginning of 20th century
    Autorzy:
    Piotrowski, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1787965.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-09
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    human sacrifice
    beliefs about underworld
    Slavic folklore
    ofiara z człowieka
    wyobrażenia o zaświatach
    folklor słowiański
    Opis:
    Artykuł dotyczy analizy wybranych narracji ludowych pochodzących z XIX i początku XX wieku, w których pojawia się motyw mordu dokonanego przez postać o demonicznych konotacjach. Według tezy postawionej przez autora motywy te można uznać za mitologemy odzwierciedlające wyobrażenia związane z pierwotną ofiarą dla bóstw chtonicznych, które w kulturze indoeuropejskiej powiązane były z lasem i terenami podmokłymi – bagnami, torfowiskami itp.
    According to author some folk narratives preserved the archaic motifs about the sacrifice of a human. He investigated a few selected of the folk narrations from 19th and the beginning of 20th century with motifs of murdered a human by creature with demonic contamination. The human sacrifice was related with agricultural progress and was used the propitiation of the chthonic divinities. Chthonic divinities in Indo-European culture was related by forest and aquatic places. In folk culture from 19th century places just like forest or bog was inhabited through demons. Some of them have taken shape animals for example wolf or bear. The forest and the bog was a orbis exterior – disturbing and dangerous. Peasants from folk naratives, presented of these article, were murdered throuth old wolf or devil on the forest or bog places. Murders was resulted from cooperation peasant and devil. The archaic motifs maybe are from Indo-European mythologies and represent relationship among chthonic divinities and prehistoric peoples.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 4-5; 6-18
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy części twarzy w językach słowiańskich
    The names of the parts of face in Slavonic languages
    Autorzy:
    Rytter, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665352.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    części twarzy
    języki słowiańskie
    folklor słowiański
    etymologia
    parts of face
    Slavonic languages
    Slavonic folklore
    etymology
    Opis:
    Etymological sketch presents 19 words, in the majority of all-Slavonic range. They are thematically connected with Slavic *tvarь. The article also contains comments about Slavs’ cultural tradition, which ascribes attribute “lucky” to the right eye and “ill-fated” to the left one. To the oldest and most popular beliefs preserved in the Slavonic folklore belongs conviction that human eye has a power of casting a spell or a curse on somebody.
    Szkic etymologiczny prezentuje 19 wyrazów, w większości o zasięgu ogólnosłowiańskim. Są one tematycznie związane z psł. *tvarь. Artykuł zawiera również uwagi o tradycji kulturowej Słowian, która prawemu oku przypisuje atrybut „szczęśliwe”, lewemu – „nieszczęśliwe”. Do najstarszych i najpowszechniejszych wierzeń zachowanych w folklorze słowiańskim należy przekonanie, że ludzkie oko ma moc rzucania uroku czy klątwy.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 12; 127-138
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Słowiański kryminał”? – na tropie nowego podgatunku slavic fantasy
    “Slavic crime fiction”? – on the trail of a new sub-genre of Slavic fantasy
    Autorzy:
    Mikinka, Aleksandra Ewelina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231113.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    słowiańska fantastyka
    retelling
    słowiański kryminał
    fantasy
    mitologia słowiańska
    Slavic fantasy
    Slavic crime fiction
    Slavic mythology
    Opis:
    W artykule przedstawiono wybrane teksty literackie wydane w ciągu ostatniego dziesięciolecia, starając się odpowiedzieć na pytanie o punkty styczne między fantastyką a kryminałem oraz o to, czy można już mówić o nowym podgatunku: „słowiańskim kryminale”. Punktem wyjścia w analizach i interpretacjach utworów było założenie, iż tendencja do eksperymentowania w literaturze przybrała na sile po 2000 roku w ramach postmodernistycznych gier i zabaw tekstem na osi autor – czytelnik. W wyniku kolejnych przekształceń dokonujących się w ciągu ostatnich dziesięcioleci zarówno fantastyka, jak i kryminał zmierzały coraz bardziej w stronę synkretyzmu gatunkowego, stosując wzajemne intertekstualne nawiązania, przenikania swoich motywów, tematów i wątków. W artykule posiłkowano się ustaleniami z zakresu komparatystyki i intertekstualności.
    Contemporary authors have decided to combine the two most popular genres of the 20th and 21st centuries – crime fiction and fantasy – in one novel (or a novel series). The tendency for such experimentation became stronger after the year 2000 as part of postmodern games and having fun with texts as well as on the author-reader axis. As a result of following transformations taking place over the last decades, both fantasy and crime fiction have moved successfully closer towards genre syncretism, taking advantage of mutual intertextual references, permeating their motives, themes, and threads. In the article, we try to answer the question of what are the points of contact between these two seemingly distant literary genres. We analyze two works, assigned to a completely new sub-genre: Slavic crime fiction. What makes them "Slavic"? Why is this sub-genre becoming more and more popular?
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 383-401
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Raz jeszcze o edycji tekstu i erratach Ewangeliarza Archangielskiego (1092 r.)
    Once again on the text’s edition and errata of the Arkhangelsk Gospel (from the year 1092)
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494364.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Ewangeliarz archangielski
    1092
    edycja
    1912
    1997
    errata
    słowiański
    cyrylica
    rękopis
    Arkhangelsk Gospel
    edition
    Cyrillic
    Slavonic
    manuscript
    Opis:
    Ewangeliarz archangielski z 1092 roku jest jednym z najważniejszych źródeł w badaniach wschodniosłowiańskiej tradycji rękopiśmiennej. Był publikowany dwukrotnie: w 1912 (faksymile) i 1997 roku. Drugie wydanie (edycja tekstu) nie było wierne oryginałowi. Jej pierwsza trudno dostępna errata została opublikowana w roku 1998 (po japońsku), druga w 2012 (i 2013) roku. Niestety, w tych dwóch publikacjach nie zostały wymienione wszystkie niedokładności między edycją tekstu Ewangeliarza archangielskiego i jego oryginałem. Niniejszy artykuł zawiera tylko nieścisłości opuszczone w drugiej erracie z 2012 (i 2013) roku.
    The Archangelsk Gospel from the year 1092 is one of the most important sources for research of the east Slavonic manuscript tradition. It was published twice: in the year 1912 (facsimile) and 1997. The second edition (with edited text) wasn’t faithful to its original. Its first errata, hardly accessible, was published in 1998 (in Japanese) and second in 2012 (and 2013).Unfortunately these two publications didn’t enumerate all discrepancies between the edition of Archangelsk Gospel in 1997 and its original. This article mentions only the inaccuracies that weren’t published at errata form 2012 (and 2013).
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 1; 41-48
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Limitations on Zero Internal Arguments in Polish Verbal System: Transitives with Corresponding Derivatives in roz-
    Ograniczenia z zerowymi argumentami wewnętrznymi w polskim systemie werbalnym – czasowniki przechodnie z derywatami na roz-
    Autorzy:
    Malicka-Kleparska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887045.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    morfosyntaksa
    argumenty zerowe
    teliczne czasowniki dynamiczne
    czasownik słowiański
    prefiksacja
    morpho-syntax
    zero arguments
    accomplishments
    Slavic verb
    prefixation
    Opis:
    Tekst dotyczy realizacji argumentów wewnętrznych w przypadku czasowników z wykładnikiem roz- w języku polskim. Rozważane są różne czynniki, które mogą wywierać wpływ na dystrybucję pełnych wyrażeń dopełnieniowych, takie jak specyficzne struktury modyfikujące walencję czasownikową, ograniczenia łączliwości z dopełnieniami charakterystyczne dla tych czasowników, ich przynależność do semantycznych grup związanych z pewnymi charakterystycznymi zachowaniami czasowników, czynniki tekstowe, takie jak anafora czy egzystencjalne dopełnienia niespecyficzne wyrażone zerowo, a także obecność specyficznego wykładnika morfologicznego. Z tych czynników dwa ostatnie mają wpływ na występowanie argumentów zerowych zczasownikami z roz-. Konieczność występowania wyspecyfikowanego dopełnienia z czasownikami kauzatywnymi została wyjaśniona ich strukturą gramatyczną (w ramach morfologii opartej na rdzeniu wyrazowym). Pozostałe czasowniki jednak uznane zostaną za pozbawione kauzatywnej struktury, a więc za pozostające poza obszarem podlegającym takiej analizie. Możliwość istnienia dodatkowej struktury predykatywnej w informacji gramatycznej tych czasowników została rozważona, a następnie odrzucona ze względu na ich semantykę. Następnie przedstawiono propozycję Filip (2013), dotyczącą istnienia wymogu maksymalizacji obecnego w gramatyce aspektu w różnych językach świata. Zaproponowano, że ten właśnie wymóg jest odpowiedzialny za realizacją dopełnienia jako opcji niezerowej z pozostałymi czasownikami jako jednej z realizacji wymogu maksymalizacji informacji.
    The paper deals with the limitations on omitting internal arguments of roz- prefixed verbs in Polish. Various linguistic factors influencing the distribution of overt internal arguments are considered, such as specific structures rearranging valency, selectional restrictions of the relevant verbs, semantic frame membership, contextual considerations (anaphor, existential INIs), and the presence of a specific morphological exponent, out of which the last two will be shown to bear on the occurrence of zero arguments with roz- verbs. Among the prefixed verbs these with the causative meaning are accountable for on the basis of their morpho-syntactic structure, but the remaining ones constitute a mystery. For these verbs explanations proposing additional predicational structures are analyzed and discarded. Then we consider a proposal concerning the maximization of the event information, following Filip (2013). The proposal assumes the existence of a maximizing semantic operator which, among others, underlies the notion of perfectivity in Slavic languages. The operator may find its place in the lexical representation of roz- and account for the proposition’s reluctance to part with its internal argument.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 5; 97-111
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Typy semantyczne trójek aspektowych. Wstępne rozpoznanie
    Semantic types of aspectual triplets. An introduction
    Autorzy:
    Osior-Szot, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594182.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    aspekt słowiański
    trójki aspektowe
    aktionsart
    analiza prefiksalna
    typy semantyczne
    Slavic aspect
    aspectual triplets
    Aktionsart
    prefix analysis
    semantic types
    Opis:
    Jednym z istotnych etapów rozwoju aspektu słowiańskiego było wyodrębnienie się trójek aspektowych w następującym układzie chronologicznym: czasownik niedokonany (simplicjum) – perfektiwum prefiksalne (pozwalające na skonkretyzowanie rodzaju akcji) – wtórne imperfektiwum sufiksalne, tak jak w przykładzie robić – zrobić – *zrabiać. Następny krok rozwojowy to zanik wtórnego czasownika niedokonanego (*zrabiać), jednak nie w każdej trójce ten człon zanikł. W artykule postawiono pytania o to, dlaczego wtórne imperfektiwum nie uległo całkowitej redukcji i jaką funkcję pełni obecnie, a także czy pod względem znaczeniowym trójki wykazują podobieństwa (a jeśli tak, to jakie). Aby to zbadać, zanalizowano zbiór 664 trójek aspektowych, których trzecie człony (wtórne imperfektiwa) podzielono według prefiksów i określono na tej podstawie typy semantyczne trójek. Wskazano także na możliwe dalsze kroki badawcze.
    In the evolution of the Slavic aspect one of the significant stages was the separation of aspectual triplets in the following chronological order: simplex imperfective – prefixed Natural Perfective (which allows clarification of a type of action) – secondary imperfective derived via suffixation (e.g. robić – zrobić – *zrabiać). The next step of Slavic aspect’ development was the disappearance of the secondary imperfective verb (*zrabiać), but not in every triplet. This paper poses a question about the secondary imperfective verb: why it didn’t become completely obsolete, what is a function of this type of structure now and are there any semantic similarities between aspectual triplets (and if so, what are the types of similarities). To explore this, the base of 664 aspectual triplets was analysed. The secondary imperfectives were divided by prefixes and on this basis the semantic types of triplets were defined. Further research possibilities were also indicated in the paper.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 239-249
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Про внесок наддніпрянських православних священиків у розбудову української літературної мови в хіх столітті
    O wkładzie ukraińskich kapłanów prawosławnych w rozwój ukraińskiego języka literackiego w xix wieku
    On the contribution of Dnieper Ukraine Orthodox priests to the formation of literary Ukrainian in the 19th century
    Autorzy:
    Даниленко, Андрій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594100.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    prace homiletyczne
    ukraiński język literacki
    język ojczysty
    język staro-cerkiewno-słowiański
    homiletic works
    literary Ukrainian
    vernacular Ukrainian
    Church Slavonic
    Opis:
    Artykuł dotyczy wkładu trzech ukraińskich kapłanów prawosławnych, Wasyla Hreczułewycza (1791–1870), Stefana Opatowycza (1832–1892) oraz Ioanna Babczenki (?–?), w rozwój ukraińskiego języka literackiego w połowie XIX wieku. Szczegółowo omówiony został język zbiorów ich kazań i innych prac homiletycznych, opublikowanych przed cyrkularzem Wałujewa z 1863 r. na rosyjskiej Ukrainie. Analizie poddano cechy ich idiolektów opartych na języku ojczystym, które autor artykułu zaproponował umieścić na skali normalizacji języka ukraińskiego w XIX wieku. Zauważono, że idiolekt wielebnego Opatowycza jest najbliższy współczesnemu językowi ukraińskiemu. Autor stwierdza, że wkład ukraińskich kapłanów prawosławnych znad Dniepru w rozwój ukraińskiego języka literackiego może z łatwością konkurować z podobnym wkładem księży greckokatolickich na zachodnich ziemiach monarchii austro-węgierskiej
    The article deals with the contribution of three Ukrainian Orthodox priests, Vasyl Hrechulevych (1791–1870), Stefan Opatovych (1832–1892), and Ioann Babchenko (?–?), to the formation of literary Ukrainian in the mid-19th century. The author analyzes the language of the collections of sermons and other homiletic works which were published before the Valuev Circular of 1863 in Russian-ruled Ukraine. Looking into the features of their vernacular-based idiolects, the author offers to posit their idiolects on the scale of the normalization of written Ukrainian in the 19th c.; he argues in particular that Reverend Opatovych’s idiolect is the closest to the vernacular standard of modern Ukrainian. The author proves that the contribution of the Dnieper Ukraine Orthodox priests to the formation of literary Ukrainian is fully commensurate with that of Greek-Catholic priests in Austria-Hungary.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 99-110
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przebieg dyskusji w nauce polskiej przełomu XIX i XX wieku na temat obrządku słowiańskiego w Polsce wczesnośredniowiecznej
    Der Verlauf der Diskussion über den slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen in der polnischen Wissenschaft um die Wende des 19. zum 20 Jh.
    Autorzy:
    Koczwara, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041757.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Geschichte
    19.-20. Jahrhundert
    slawisch Ritus
    historia
    XIX-XX wiek
    obrządek słowiański
    history
    19th-20th century
    Slavic rite
    Opis:
    Die Verbreitung der Mission der Heiligen Gebrüder von Soluri, der Schutzherren Europas, auf die südlichen Gebiete Polens hüllt sich ins Dunkel der Geschichte. In der polnischen Wissenschaft dauert eine langjährige diese Thematik betreffende Diskussion. Ziel des vorliegenden Artikels ist es, den Verlauf dieser Diskussion in der wissenschaftlichen Literatur vom Ende des 19. und Anfang des 20. Jhs. darzustellen. Der Autor zeigt in dem Artikel sowohl die Stellungen der Anhänger des slawischen Ritus als auch die der Gegenseite, die sich bemüht hat, in unterschiedlichem Grad bei einzelnen Autoren (Szczesniak, Parczewski, Brückner) durch eine kritische Analyse der Quellen und anderer Argumente nachzuweisen, dass der slawische Ritus in Polen nicht vorhanden war, oder er verschwand nach kurzzeitigem Erscheinen, ohne in der Geschichte Polens eine bedeutende Rolle zu spielen (Potkariski, Abraham). Der Autor stellt fest, dass das Problem der Existenz des slawischen Ritus im frühmittelalterlichen Polen weiterhin ein Diskussionsgegenstand in der polnischen Wissenschaft bildet. Dem Problem sollen jedoch weitere Artikel gewidmet werden.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2000, 73; 255-275
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Europą a Azją, między katolicyzmem a prawosławiem. Ks. dr Diodor Kołpiński (1892-1932)
    Between Europe and Asia – Between Catholicism and Orthodox – Father Dr. Diodor Kołpiński (1892–1932)
    Autorzy:
    Panto, Dmitriy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2156708.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Diodor Kołpiński
    Eastern Orthodox Church
    Catholicism
    China
    Russian Catholics
    Byzantine-Slavic Rite
    prawosławie
    katolicyzm
    Chiny
    rosyjscy katolicy
    obrządek bizantyńsko-słowiański
    Opis:
    Artykuł naukowy poświęcony jest biografii ks. dr. Diodora Kołpińskiego (1892–1932). Była to osoba wybitna: chrześcijanin, kapłan, malarz, poeta, filozof, pisarz, rzeźbiarz, patriota, emigrant polityczny i religijny – tak najprościej można podsumować niepełnych 40 lat jego życia. Obecnie sylwetka i dorobek ks. Kołpińskiego są nieznane. W swoim życiu, w którym jako poszukujący chrześcijanin cały czas znajdował się w drodze, szukał odpowiedzi na egzystencjalnie pytania. Rosja carska i sowiecka, Polska, Austria, Niemcy i Chiny to tylko główne punkty na mapie świata, w których ks. Kołpiński zatrzymywał się na dłużej. Warto przybliżać życie i twórczość tak utalentowanej osoby jak Diodor Kołpiński, który w Polsce spędził jedną czwartą swego życia, zostawiając po sobie nie tylko wiersze, prace naukowe i artystyczne, ale także swoich uczniów, którym w murach Instytutu Misyjnego oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przekazywał wiedzę oraz zamiłowanie do Wschodu.
    The research paper takes a closer look at the biography of Rev. Diodor Kolpinskiy, PhD (1892–1932). He was a truly outstanding individual: a Christian, priest, painter, poet, philosopher, writer, sculptor, patriot, political and religious emigrant – this is the simplest way to summarise nearly 40 years of his life. Today, the figure and achievements of Rev. Kolpinskiy are unknown. In his life, in which he was constantly on the move as a searching Christian, he sought answers to existential questions. Tsarist and Soviet Russia, Poland, Austria, Germany and China – these were just the main points on the world map where Rev. Kolpinskiy used to stay for a bit longer. It is important to present the life and work of such a talented person as Diodor Kolpinskiy, who spent one compact part of his life in Poland, leaving behind not only poems, scientific and artistic works, but also his students, to whom he passed on his knowledge and love of the East within the walls of the Missionary Institute and the Catholic University of Lublin.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 39, 1; 212-231
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Marzanna: immagine soprannaturale della morte nella fraseologia slava
    Marzanna: nadprzyrodzony obraz śmierci we frazeologii słowiańskiej
    Autorzy:
    Gajetti, Giuliano
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2197212.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    fraseologia slava
    mitologia comparata
    folclore slavo
    etnolinguistica
    Marzanna
    fraseologia
    della morte
    frazeologia słowiańska
    mitologia porównawcza
    folklor słowiański
    etnolingwistyka
    frazeologia śmierci
    Opis:
    Pojęcie śmierci to wydarzenie, które ze względu na swą naturę znajduje się poza granicami ludzkiej fizycznej realności i można je rozpatrywać jako zjawisko nadnaturalne, nieudające się racjonalnie wytłumaczyć. W artykule poddano analizie obraz Marzanny/Mary/Moreny w słowiańskim folklorze i mitologii. Jej obraz kojarzył się z pojęciem śmierci i obrzędami kalendarza ludowego opisanymi przez Afanasjewa. Podobne rytuały oraz istoty nadnaturalne są opisane w słowniku Starożytności słowiańskie i odgrywają ważną rolę w etnolingwistyce. Fenomen Marzanny rozpatrywany jest jako instrument teoretyczny do lepszego rozumienia frazeologii języków słowiańskich oraz jego związków z ogólnoeuropejskim folklorystycznym przedstawieniem śmierci.
    L’esperienza della morte è un evento che per sua stessa natura va oltre la comprensione umana della realtà fisica ed è concepito come tipicamente soprannaturale; non può essere completamente spiegato con il pensiero razionale. In questo articolo analizzeremo la figura di Marzanna/Mara/Morena nel folclore e nella mitologia slava. La sua immagine è associata con le forze della morte, dell’inverno e i rituali di cambiamento stagionale. Questo complesso di riti e spiriti soprannaturali è studiato tra gli altri da Afanasyev e occupa una posizione rilevante nell’ambito dell’etnolinguistica. L’indagine su Marzanna è vista come strumento teorico per meglio comprendere differenti elementi fraseologici in varie lingue slave e la loro relazione con la rappresentazione della morte nel folclore europeo.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2019, 13; 111-122
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Внутренняя форма слова и ее реализация в древних славянских текстах
    Autorzy:
    Кожинова, Алла
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611789.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    word’s internal form
    etymology
    Church Slavonic language
    Old Slavic language
    text linguistics
    wewnętrzna forma słowa
    etymologia
    język cerkiewno-słowiański
    język starosłowiański
    lingwistyka tekstu
    Opis:
    The article presents an analysis of how the word’s internal form participates in the construction of text, specifically of whether its historical memory joins elements of text.In focus is the transparent motivation of the word, which participates in the emergence of the figura etymologica construction, as well as de-etymologized motivation that serves to establish links within the textual space. The study was conducted on the basis of Old Slavic and Church Slavonic texts.
    W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
     W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Case of the Non-Directionality of Language Change: The Strength of Auxiliaries and Pronouns in South and West Slavic
    Bezkierunkowość zmian językowych. Siła czasowników posiłkowych i zaimków osobowych w językach południowo- i zachodniosłowiańskich
    Autorzy:
    Migdalski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33309154.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    diachronic change
    grammaticalization
    pronominal clitics
    Old Church Slavonic
    Bulgarian
    Polish
    Serbian
    zmiana diachroniczna
    gramatykalizacja
    klityki zaimków osobowych
    staro-cerkiewno-słowiański
    język bułgarski
    język polski
    język serbski
    Opis:
    This paper discusses the directionality of language change on the basis of Slavic data. Specifically, it addresses the question of whether there exist predefined patterns and diachronic trends that affect words in terms of their prosodic and morphosyntactic strength. The paper investigates two classes of functional elements, auxiliary verbs and pronominal clitics, showing that they have undergone diachronic changes in opposite directions: while auxiliaries have weakened, pronominal forms have become strengthened in some Slavic languages.  
    Artykuł omawia zagadnienie kierunkowości zmian językowych, opierając się na danych z języków słowiańskich. W szczególności artykuł podejmuje kwestię istnienia uniwersalnych trendów i wzorców zmian diachronicznych w języku, takich jak jednorodne osłabienie słów pod względem prozodycznym i morfoskładniowym. Badane są dwa typy wyrazów funkcyjnych: czasowniki posiłkowe i zaimki osobowe. Jak wykazano, formy te podległy zmianom diachronicznym, które nastąpiły w przeciwnych kierunkach: podczas gdy czasowniki posiłkowe uległy prozodycznemu i morfoskładniowemu osłabieniu, w niektórych językach słowiańskich zaimki osobowe uległy wzmocnieniu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z aktualnych problemów ukraińskiej leksyki religijnej
    Из актуальных проблем украинской религиозной лексики
    Autorzy:
    Nowacka, Dagmara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2120137.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    słownictwo chrześcijańsko-religijne
    literatura konfesyjna
    język staro-cerkiewno-słowiański
    Cerkiew greckokatolicka
    dublety językowe
    Christian and religious vocabulary
    confessional literature
    Old Church Slavonic language
    Eastern Orthodox Church
    language doublets
    Opis:
    Настоящая статья является пробой панорамного представления актуальных проблем развития украинской конфессионной лексики. Процесс стабилизации религиозной жизни украинцов, который начался в 90-ые гг. ХХ века, все еще требует разрешения многих вопросов. Одной из наиболее важных задач является нормализация языка, используемого в отправлении религиозного культа. Настоящее состояние украинской христианско-религиозной лексики демонстрируется в статье многочисленными примерами из молитвенников, катехизисов и различных изданий Святого Писания, что позволяет сделать вывод о дотаточно свободном использовании языковых эквивалентов из области фонетики, морфологии, словообразования, синтаксиса, стилистики и лексики.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 7; 149-162
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La cura pastorale dei fedeli di rito bizantino-slavo: la prospettiva romana
    The Pastoral Care of the Faithful of the Byzantine-Slavic Rite: The Roman Perspective
    Opieka duszpasterska nad wiernymi obrządku bizantyjsko-słowiańskiego: perspektywa rzymska
    Autorzy:
    Parenti, Stefano
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27316399.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    rito bizantino-slavo
    neo-unia
    storia della Chiesa in Polonia
    byzantine-slavic rite
    neo-union
    history of the Church in Poland
    obrządek bizantyjsko-słowiański
    neounia
    historia Kościoła w Polsce
    Opis:
    Lo studio considera l’evoluzione della locuzione “rito bizantino slavo” coniata negli anni Trenta del secolo scorso per indicare la tradizione liturgica della Neo-Unia in Polonia e le risposte formative e pastorali offerte dalla Santa Sede al movimento unionista. Particolare attenzione è accordata all’edizione romana dei libri liturgici in slavo ecclesiastico e alle sue intuizioni pre-ecumeniche.
    The study considers the evolution of the locution "Byzantine Slavonic rite" coined in the 1930s to refer to the liturgical tradition of the Neo-Union in Poland and the formative and pastoral responses offered by the Holy See to the Unionist movement. Special attention is given to the Roman edition of liturgical books in Church Slavonic and its pre-ecumenical insights.
    Studium rozważa ewolucję określenia "obrządek bizantyjsko-słowiański" powstałego w latach trzydziestych XX wieku w odniesieniu do tradycji liturgicznej neounii w Polsce oraz formacyjne i duszpasterskie odpowiedzi Stolicy Apostolskiej na ruch unionistyczny. Szczególną uwagę poświęca się rzymskiej edycji ksiąg liturgicznych w języku cerkiewnosłowiańskim i jej przed ekumenicznym spostrzeżeniom.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 247-275
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Венецыянская Біблія – „Бивлия руска” Францыска Скарыны: механічнае прытрымліванне ці творчая перапрацоўка?
    Biblia wenecka – „Biblia ruska” Franciszka Skaryny: mechaniczne odzwierciedlenie czy twórcza przeróbka?
    The Venetian Bible – „Bibliya ruska” by Francysk Skaryna: Mechanical Reflection or Creative Reworking?
    Autorzy:
    Kozhinowa, Alla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32222645.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Francysk Skaryna
    Czech translation of the Bible
    Church Slavonic translation of the Bible
    Franciszek Skaryna
    czeski przekład Biblii
    przekład Biblii na język cerkiewno-słowiański
    Францыск Скарына
    чэшскі пераклад Бібліі
    царкоўна-славянскі пераклад Бібліі
    Opis:
    The article is devoted to some features of the translation technique used by the famous forerunner of Belarusian printing Francysk Skaryna when translating the Holy Scriptures. Francysk Skaryna is one of the greatest figures of Belarusian Renaissance. Numerous scientific investigations have been devoted to his work, but his legacy still remains terra incognita. One of the questions concerns the original he used when translating the Holy Scriptures – the ancient Hebrew Masoretic text, the Septuagint, the Vulgate, the Czech translation of the Bible, or the Bible in the Church Slavonic language? The article presents the results of the textual analysis of the Book of Job, the Book of the prophet Daniel, and the Book of Ecclesiastes, as well as numerous examples of Skaryna’s use of the Czech translation of the Bible. It should be noted that in some cases when translating well known passages, he used the Church Slavonic translation of the Holy Scriptures. Frequent lexical elements and collocations from the Old Church Slavonic canon entered Skaryna’s translation of the Bible. The article concludes that it was the archaic of Church Slavonic text of the Bible that prompted Skaryna to reach for another, more modern version – the Czech translation. As a result, a hybrid text was created, in which both Church Slavonic and Czech elements were presented at the lexical level.
    Artykuł poświęcony jest niektórym strategiom tłumaczeniowym stosowanym przez słynnego prekursora drukarstwa białoruskiego Franciszka Skarynę podczas tłumaczenia Pisma Świętego. Franciszek Skaryna to jedna z najwybitniejszych postaci białoruskiego renesansu. Analizie jego działalności poświęcono wiele prac naukowych, jednak jego spuścizna wciąż pozostaje terra incognita. Wciąż nie wiadomo, co było podstawą jego tłumaczenia Pisma Świętego – czy był to starożytny hebrajski tekst masorecki, czy Septuaginta, czy Wulgata, czy czeski przekład Biblii, czy też Biblia w języku cerkiewno-słowiańskim? W artykule przedstawiono wyniki analizy tekstowej Księgi Hioba, Księgi proroka Daniela, Księgi Koheleta oraz liczne dowody na wykorzystanie przez Skarynę czeskiego przekładu Biblii. Należy zauważyć, że w pojedynczych przypadkach, tłumacząc dobrze znane czytelnikom fragmenty precedensowe, sięgał także po cerkiewnosłowiański przekład Pisma Świętego. Z tego tłumaczenia weszły do jego tłumaczenia Biblii często używane wyrazy i stałe połączenia wyrazowe, które należą do kanonu tekstów starosłowiańskich. W artykule konkluduje się, że to właśnie archaiczność cerkiewno-słowiańskiego tekstu Biblii skłoniła Skarynę do sięgnięcia po inną, nowocześniejszą wersję – przekład czeski. W rezultacie powstał tekst hybrydowy, w którym na poziomie leksykalnym występują zarówno elementy cerkiewno-słowiańskie, jak i czeskie.
    Артыкул прысвечаны некаторым асаблівасцям перакладчыцкай тэхнікі, выкарыстанай славутым беларускім першадрукаром Францыскам Скарынам пры перакладзе Святога Пісьма. Францыск Скарына з’яўляецца адным з найвялікшых дзеячаў беларускага Адраджэння. Аналізу яго дзейнасці прысвечаны шматлікія навуковыя працы, але ў вывучэнні яго творчасці застаецца шмат белых плямаў. Адно з пытанняў датычыць арыгіналу, выкарыстанага ім падчас перакладу Святога Пісьма - ці гэта быў старажытнаяўрэйскі масарэцкі тэкст, ці Септуагінта, ці Вульгата, ці чэшскі пераклад Бібліі, ці царкоўна-славянскі? У артыкуле падаюцца вынікі тэксталагічнага аналізу кнігі Іова, кнігі прарока Данііла, кнігі Эклезіяста, а таксама шматлікія прыклады выкарыстання Скарынам чэшскага перакладу Бібліі. Адзначаецца, што ў асобных выпадках пры перакладзе прэцэдэнтных фрагментаў, добра вядомых чытачам, ён звяртаўся да царкоўнаславянскага перакладу Святога Пісьма. З гэтага перакладу да Бібліі Скарыны траплялі часта ўжываныя словы і ўстойлівыя спалучэнні, якія ўзыходзяць да вузкага канона стараславянскіх тэкстаў. У артыкуле робіцца выснова, што менавіта такая архаічнасць царкоўнаславянскага тэксту Бібліі падказала Скарыну звярнуцца да іншай, больш сучаснай версіі – чэшскага перакладу. У выніку ўзнік гібрыдны тэкст, дзе на лексічным узроўні адбылося змешванне царкоўна-славянскіх і чэскіх элементаў.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 293-304
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Temat słowiański w twórczości literackiej i przesłaniu pastoralnym Karola Wojtyły – Jana Pawła II
    The Slavic Theme in the Literary Works and Pastoral Messages of Karol Wojtyła / John Paul II
    Autorzy:
    Halkiewicz-Sojak, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1753372.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    poezja Karola Wojtyły
    wątek słowiański
    Słowiańszczyzna a chrześcijaństwo
    historiozofia polskiego romantyzmu
    Cyprian Norwid
    Jan Paweł II
    encyklika Slavorum apostoli
    Karol Wojtyła’s poetry
    Slavic thread
    Slavicism and Christianity
    historiosophy of Polish Romanticism
    John Paul II
    encyclical Slavorum Apostoli
    Opis:
    Punktem wyjścia jest w artykule pytanie: Czy istnieje związek między tematem słowiańskim we wczesnej poezji Karola Wojtyły a papieskim nauczaniem Jana Pawła II skierowanym do narodów słowiańskich? Rozpoznaniu głównych inspiracji i idei obecnych w juweniliach Wojtyły służy analiza trzech aspektów jego poezji: kreacji podmiotu, literackich pokrewieństw z wyboru oraz ewokowanych idei historiozoficznych. Wynik komparatystycznego badania wskazuje na zakorzenienie poetyckiej wyobraźni Autora przede wszystkim w Biblii i w twórczości polskich poetów romantycznych. Szczególnie uprzywilejowane miejsce zajmuje tutaj Cyprian Norwid jako autor poematów Promethidion i Fortepian Szopena. Koncepcja narodów i ich dziejowej misji ma i w poezji, i w nauczaniu papieskim liczne punkty wspólne z myślą słowiańską Adama Mickiewicza (prelekcje paryskie) i Norwida. Świadczą o tym wątki wybranych homilii oraz encyklika Slavorum apostoli.
    The starting point of this article is the question of whether there is a connection between the Slavic theme in the early poetry of Karol Wojtyła and the papal teaching of John Paul II addressed to the Slavic nations. The main inspirations and ideas present in Wojtyla’s juvenilia are identified through the analysis of three aspects of his poetry: the creation of the subject, the literary kinship by choice and the historiosophical ideas evoked. The results of this comparative research indicates that the author’s poetic imagination is rooted primarily in the Bible and in the works of the Polish Romantic poets. A particularly privileged place here is occupied by Cyprian Norwid, the author of the poems Promethidion and Chopin’s Piano. The concept of nations and their historical mission in the papal teaching has numerous points in common with the Slavic thoughts of Adam Mickiewicz (in his Paris lectures) and Norwid in his poetry. The threads of selected homilies and the encyclical Slavorum Apostoli testify to this.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 387-404
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska kolekcja w Oddziale Słowiańskim Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk: historia i badania
    The Polish collection in the Slavic Department of The Library of the Russian Academy of Sciences: history and research
    Autorzy:
    Guseva, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472135.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Oddział Słowiański Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk
    zbiory polskie
    katalogi kolekcji
    stare druki polskie
    książki dla dzieci
    badania proweniencyjne
    The Slavic Department of The Library of the Russian Academy of Sciences
    The Polish collection
    catalogues of the collection ,
    old polish books
    children’s books
    Opis:
    Historia Oddziału Słowiańskiego Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk zaczyna się w latach 80. XIX w. Obecnie zbiory druków słowiańskich (wydanych przed 1930 r.) liczą około 80 000 tytułów w trzystu tysiącach woluminów. Najbogatszym zbiorem Oddziału Słowiańskiego jest kolekcja polska. Liczy około 40 000 tytułów, czyli ponad 80 000 egzemplarzy, w tym około 2000 periodyków i 2700 starych druków. Badania nad kolekcją polską w Oddziale Słowiańskim zaczęły się dopiero w 1995 r. Niniejszy artykuł zawiera podsumowanie studiów przeprowadzonych w ciągu ostatnich 20. lat.
    The Slavic Department of The Library of the Russian Academy of Sciences was created in 1883 as a Slavic non-Russian collection. At present, the Slavic department numbered about 80 000 items. The Polish collection consisted of more than 40 000 items, among them about 2700 books and magazines published in 17th-18th centuries. The main sources for the acquisition of Polish collection were the purchase of books, the gifts from organizations and scientists, and the war booty. In the 19th century, The Slavic Department received legal deposit copies of all Polish editions published in the Russian Empire. Research work on the Polish collection started in the late 1990s, since that time there were published several catalogues, studied the collection of old Polish books, and all the books published before 19th century were restored and transferred to conservation. The Slavic Department is in the process of developing an electronic catalogue of its collections.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 277-286
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Русские библеизмы в европейском контекстe
    Rosyjskie biblizmy w kontekście europejskim
    Russian bibleisms in the European context
    Autorzy:
    Mokienko, Valery
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192173.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-28
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    Библия
    библеизм
    адаптация библеизмов
    христианской культурa
    церковно-славянски язык
    лекскикографической описание
    литературний язык
    Biblia
    biblizmy
    adaptacja biblizmów
    kultura chrześcijańska
    język cerkiewno-słowiański
    język literacki
    opis leksykograficzny
    Bible
    biblical quotations
    adaptation of biblical phrases
    Christian culture
    Old Church Slavonic
    literary language
    lexicographical description
    Opis:
    В статье демонстрируется влияние Библии на формирование русского литературного языка. Этот процесс объединяет русский язык с литературными языками многих народов, приобщенных к христианской культуре. Рассматриваются библеизмы разного типа, имеющие соответствия в других европейских языках, в том числе славянских. При общности источника библеизмов в языках, находящихся под влиянием христианской культуры, и в русском языке обнаруживаются большие различия как в количестве, так и в качественном составе этих единиц. Специфичность адаптации библеизмов в русском языке проявляется в сочетании книжно-церковного и разговорного (навеянного во многом кальками с европейских языков) начал, значительно обогатившем фонд русских библеизмов. В статье рассматриваются примеры, иллюстрирующие европейский фон усвоения и активизации библеизмов в русском литературном языке. Обобщается и опыт их лекскикографического описания.
    W artykule pokazany jest wpływ Biblii na kształtowanie się rosyjskiego języka literackiego. Proces ten łączy język rosyjski z językami literackimi wielu narodów pozostających pod wpływem kultury chrześcijańskiej. Omówione zostały biblizmy różnego typu, posiadające odpowiedniki w innych językach europejskich, w tym także słowiańskich. Mimo wspólności źródłowej biblizmów w językach będących pod wpływem kultury chrześcijańskiej język rosyjski wykazuje znaczne zróżnicowanie w strukturze tych jednostek zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Specyficzność adaptacji biblizmów w języku rosyjskim przejawia się w połączeniu pierwiastka książkowo-cerkiewnego i potocznego (głównie jako produktu kalk z języków europejskich), który znacznie wzbogacił zasób biblizmów rosyjskich. W artykule analizowane są przykłady ilustrujące europejskie tło przyswojenia i aktywizacji biblizmów w rosyjskim języku literackim. Ukazane są przykłady opisu leksykograficznego analizowanych jednostek.
    The article demonstrates the influence of the Bible on the formation of the Russian literary language. This process unites the Russian language with the literary languages of many other nations who are attached to the Christian culture. The author analyzes bibleisms of different types that have correspondences in other European languages, including Slavic ones. With the common source of biblical texts in languages influenced by Christian culture, in Russian also great differences are found both in the number and in the qualitative composition of these units. The specificity of the adaptation of bibleisms in the Russian language is manifested in the combination of old-church and colloquial (inspired in many ways by tracing from European languages), which greatly enriched the fund of Russian bibleisms. The article examines examples illustrating the European background of the assimilation and activation of bibleisms in the Russian literary language. The experience of their lexicographical descriptions is also generalized.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2018, 12; 33-45
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język staro-cerkiewno-słowiański w Kościele i kulturze narodów słowiańskich
    Church Slavonic language in Church and culture of Slavic peoplesJ
    Autorzy:
    Mielkow, Andriej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1070434.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
    Tematy:
    język staro-cerkiewno-słowiański
    tradycja cyrylo-metodiańska
    język sakralny
    nabożeństwo
    dwujęzyczność
    kultura
    dziedzictwo
    Morawy
    Bułgaria
    Polska
    Czechy
    Ruś Kijowska
    Ruś Moskiewska
    Ruś Południowo-Zachodnia
    Church Slavonic language
    Cyril-Methodius tradition
    sacred language
    liturgy
    bilingualism
    culture
    heritage
    Moravia
    Bulgaria
    Polska
    Czech
    Kievan Rus
    Moscow Rus
    South-Western Rus
    Opis:
    The paper comprehensively describes the history of saints Cyril and Methodius, Moravian mission and the creation of the Slavic alphabet, as well as outlines the main milestones of the Slavic written language formation in Bulgaria, Poland, Czech and Kievan Rus. The author puts forward the thesis that the sacred language created by the Solun brothers became the language of liturgy and homilies from the very beginning, as well as the language of theology, philosophy and hagiography. The history of the Cyril-Methodius tradition, spreading among the Western, Southern and Eastern Slavs, is presented in relation to the analysis of the ancient legends of the Holy brothers, as well as Bulgarian, Polish, Czech and Old Russian manuscripts and medieval chroniclers. The history of the Russian version of the Church Slavonic language is separately considered. The language role in Ancient Rus is analysed, taking into account the point of correlation between the Old Russian and Church Slavonic languages. The problem of the Church Slavonic evolution and functioning in South-Western and Moscow Rus is studied in detail, as well as the formation of a common all-Russian version of this language in the second half of the 17th century
    Źródło:
    Language. Culture. Politics. International Journal; 2020, 1; 119-132
    2450-3576
    2719-3217
    Pojawia się w:
    Language. Culture. Politics. International Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Živaja starina” w programie etnolingwistyki historycznej Nikity Iljicza Tołstoja
    Autorzy:
    Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670934.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    historical ethnolinguistics
    Slavic literary language
    Old Slavic
    linguistic geography
    Moscow School of Ethnolinguistics
    language and culture
    ethnolinguistic dictionary
    Polesie expedition
    Nikita Ilyich Tolstoy
    etnolingwistyka historyczna
    słowiański język literacki
    język starosłowiański
    geografia lingwistyczna
    moskiewska szkoła etnolingwistyczna
    język i kultura
    słownik etnolingwistyczny
    ekspedycja poleska
    Nikita Iljicz Tołstoj
    Opis:
    The article presents the figure of Nikita Ilyich Tolstoy, the founder of the Moscow School of Ethnolinguistics, a historical philologist, linguist, and ethnologist. Nikita Tolstoy researched in the history of Slavic cultures and languages, Slavic comparative linguistics, folk studies, ethnography, and mythology. In his approach, he jointly considered language and spiritual culture, the language of creative activity of a community, and the relationships between them. The article presents and discusses the main ideas of Tolstoy’s rich body of research.
    W artykule prezentowana jest sylwetka Nikity Iljicza Tołstoja, twórcy moskiewskiej szkoły etnolingwistycznej, filologa-starożytnika i lingwisty-etnologa, który badał historię kultur słowiańskich i słowiańskich języków literackich, zajmował się słowiańskim językoznawstwem porównawczym, folklorystyką, etnografią i mitologią, widząc przy tym konieczność jednoczesnego rozpatrywania języka i kultury duchowej, języka i twórczości wspólnotowej, ich wzajemnych odniesień i różnych typów zależności. Przybliżane są podstawowe myśli z jego bogatej spuścizny.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 9-25
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-29 z 29

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies