Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rozklad przestrzenny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-41 z 41
    Tytuł:
    Spatial distribution of topsoil thermal properties in field without crops
    Przestrzenny rozklad cieplnych wlasciowsci powierzchniowej warstwy gleby na polu bez roslin
    Autorzy:
    Usowicz, B
    Moreno, F.
    Andreu, L.
    Fernandez, J.E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/804792.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    wlasciwosci cieplne
    rozklad przestrzenny
    gleby
    warstwa powierzchniowa
    Opis:
    The paper has been based on the results of the measures of soil moisture and density in 1 - 5 cm layer (soil without crops) as well as the values of thermal properties found from the statistical - physical model of thermal conductivity and from the mathematical formula for heat capacity and thermal diffusivity. The data were derived from the fields with old- and fresh-cultivated soil. Measure points were placed in the knots of a net of squares with 5 m sides and covered an area of 20 x 40 m. The analysis of spatial variability of the investigated physical values of soil was carried out using the methods of classic statistics and geostatistics. The smallest variability was found in heat capacity, while the greatest one was found in thermal conductivity of soil. Differentiation of the moisture of soil in the field showed greater influence on the variability of thermal conductivity and diffusivity than the differentiation of the density of soil. In the case of heat capacity, moisture had the major influence on capacity values, however, the density variation on the field had greater influence on variability of heat capacity of soil. The lack of real spatial relationship of different physical properties of compacted soil was observed. In fresh - cultivated soil this relationship was observed within the range of about 8 m.
    Opracowanie oparto na wynikach pomiarów wilgotności i gęstości gleby w warstwie 1-5 cm (gleby bez roślin) oraz o wartości cieplnych właściwości wyznaczonych ze statystyczno-fizycznego modelu przewodnictwa ciephiego i z matematycznej formuły na pojemność i dyfuzyjność cieplną. Dane pochodziły z poletek, o uleżałej i świeżo uprawionej glebie. Punkty pomiarowe umieszczone 'były w wędach siatki kwadratów o boku 5 m i obejmowały powierzchnię 20 x 40 m. Analizę zmienności przestrzennej" badanych wielkości fizycznych gleby dokonano przy zastosowaniu metod statystyki klasycznej i geostatystyki. Najmniejszą zmienność spośród właściwości cieplnych gleby zaobserwowano dla pojemności cieplnej, największą zaś dla przewodnictwa cieplnego gleby. Zróżnicowanie wilgotności gleby na polu wykazywało większy wpływ na zmienność przewodnictwa i dyfuzyjności cieplnej niż zróżnicowanie jej gęstości. W przypadku pojemności cieplnej, wilgotność miała zasadniczy wpływ na wartości pojemności, na jej zmienność większy wpływ miało jednak zróżnicowanie gęstości na polu. Zaobserwowano brak wyraźnej przestrzennej zależności dla poszczególnych właściwości fizycznych gleby w przypadku gleby uleżałej, natomiast dla gleby świeżo uprawionej obserwowano tę zależność z zakresem około 8 m.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1995, 419; 109-117
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola odporności środowiska w planowaniu przestrzennym
    The role of the environmental resilience in spatial planning
    Autorzy:
    Nowak, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/86170.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
    Tematy:
    odpornosc srodowiska
    rozklad przestrzenny
    planowanie przestrzenne
    oceny srodowiskowe
    Źródło:
    Problemy Ekologii Krajobrazu; 2014, 37
    1899-3850
    Pojawia się w:
    Problemy Ekologii Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza rozkładu zanieczyszczeń w osadach dennych z zastosowaniem GIS w przybrzeżnej strefie zbiornika wodnego Ostrowy na rzece Biała Oksza
    Distribution of pollution in sediments in the coastal zone of Ostrowy water reservoir in Biała Oksza river - GIS based approach
    Autorzy:
    Rozpondek, R.
    Wancisiewicz, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/296960.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
    Tematy:
    osady denne
    zanieczyszczenie
    GIS
    rozkład przestrzenny
    sediments
    pollution
    spatial distribution
    Opis:
    W pracy przedstawiono wyniki badań zanieczyszczenia osadów dennych w strefie przybrzeżnej zbiornika wodnego Ostrowy na rzece Biała Oksza. Próbki zostały pobrane z wierzchniej warstwy osadów w okolicach linii brzegowej. Zostały one poddane analizom laboratoryjnym pod względem zawartości substancji organicznej, azotu Kjeldahla, węgla całkowitego, fosforu ogólnego i przyswajalnego oraz całkowitej zawartości pięciu metali ciężkich, tj. Cd, Cr, Ni, Pb, Zn. Na podstawie wyników badań, przy zastosowaniu oprogramowania GIS, utworzono mapy przestrzennego rozkładu badanych elementów. W tym celu wykorzystano interpolację, a dokładniej metodę wagowanej odwrotnej odległości. Analiza wyników pozwoliła stwierdzić, że osady denne są zróżnicowane pod względem rozmieszczenia zanieczyszczeń biogennych i metali ciężkich. Zauważono także, że materia organiczna deponowana jest na całej przestrzeni zbiornika. Analizując stężenia badanych elementów, ustalono, że w obecnym stanie zbiornik nie wymaga przeprowadzenia zabiegów rekultywacyjnych.
    Determination of physicochemical state of sediments in the coastal zone of water reservoirs is an important aspect of water management. This applies mainly to the protection of water against any kind of pollution. The paper presents the results of contamination in sediments in the coastal zone of Ostrowy water reservoir in Biała Oksza river. Nine samples were taken from the top layer of the sediments near the shoreline. Samples were subjected to laboratory analysis under the terms of the organic matter content, Kjeldahl nitrogen, total carbon, total and assimilable phosphorus, and the total content of five heavy metals: Cd, Cr, Ni, Pb, Zn. Concentrations of cadmium, chromium, nickel, lead and zinc in sediments were determined by means of ICP - MS method. On the basis of the results of studies, spatial distribution maps of the studied components were generated using GIS software. For this purpose, one of the interpolation methods (IDW - Inverse Distance Weighted) was used. Results show that sediments are diverse in regard to the location of biogenic pollutants and heavy metals. It is also noted that the organic material is deposited over the entire space of a water reservoir. The content of organic matter has a significant impact on the content of phosphorus in each studied sample. The share of organic matter does not exceed 2.5% in any sediment sample. The maximum values for total heavy metal content are as follows: Cd - 1.34 mg/kg, Cr - 17.64 mg/kg, Ni - 7.59 mg/kg, Pb - 11.64 mg/kg, Zn - 24.02 mg/kg. In contrast to the contents of Ni and Cr, whose peak values are located in the center area, Zn and Pb reached the highest values in the northern and southern area of Ostrowy water reservoir. The studies were preliminary, allowing for an initial assessment of pollution and undertaking comprehensive research to determine the recreational value of the water reservoir. Having analyzed the concentrations of the elements established in the present state, it can be concluded that Ostrowy water reservoir does not require reclamation treatments.
    Źródło:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2016, 19, 1; 37-49
    1505-3695
    2391-7253
    Pojawia się w:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uzyskiwanie bezpłatnych danych z serwisu pogodowego www.ogimet.com
    Acquisition of free data from wheather service www.ogimet.com
    Autorzy:
    Przeździecki, K
    Zawadzki, J.
    Sikorski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/346244.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
    Tematy:
    dane meteorologiczne
    MATLAB
    kriging
    rozkład przestrzenny
    meteorological data
    spatial distribution
    Opis:
    W artykule autorzy zaprezentowali metodę pobierania, dekodowania oraz konwersji informacji meteorologicznych z raportów SYNOP. Praca pokazuje możliwość bezpłatnego zdobycia danych oraz ich przetworzenia do wybranego formatu, tak aby możliwe były dalsze analizy przestrzenne na zbiorze danych. Omawianą metodę zademonstrowano na przykładzie estymacji temperatury powietrza na wysokości pomiarowej 2m na terenie Polski. Dane zostały pozyskane z serwisu pogodowego www.OGIMET.com. Dekodowanie raportów SYNOP oraz konwersja została wykonana autorskim skryptem, natomiast do reprezentacji przestrzennej danych oraz ich analizy zostały wykorzystane bezpłatne programy SAGA GIS oraz Quantum GIS.
    In the paper, authors present a method for downloading, decoding and converting meteorological information from SYNOP reports. The paper shows the possibility of free acquisition of data and their processing to the convenient format, in order to enable further analysis of the spatial data set. Described method is demonstrated on the example of estimation of air temperature on 2m in Poland. The data were obtained from weather service www.OGIMET.com. The authors developed script for decoding and conversion of SYNOP reports. Visualization of spatial data and their analysis were performed in open-source programs SAGA GIS and Quantum GIS.
    Źródło:
    Roczniki Geomatyki; 2014, 12, 3(65); 317-325
    1731-5522
    2449-8963
    Pojawia się w:
    Roczniki Geomatyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sklepy internetowe w Polsce. Zróżnicowania przestrzenne i aspekty społeczne
    Internet Shops in Poland. Spatial Diversity and Social Aspects
    Autorzy:
    Majdak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/414703.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
    Tematy:
    e-handel
    Polska
    rozkład przestrzenny
    e-commerce
    Polska
    spatial distribution
    Opis:
    Sklepy internetowe stają się coraz popularniejszą formą handlu. Generowane przez nie obroty przekroczyły w Polsce w 2006 roku 1,3 mld zł i stanowiły ponad 1% całości obrotów detalicznych w kraju. Według opinii ekspertów wskaźniki te będą nadal rosły, ponieważ przybywa chętnych do robienia zakupów w sieci, zwiększa się także liczba przedsiębiorców zajmujących się e-biznesem. Co ciekawe, zgodnie z prowadzonymi analizami, ośrodkami silnej koncentracji e-biznesu pozostają obszary metropolitalne (Castells 2003). Mimo że administrowanie sklepem internetowym może odbywać się praktycznie z dowolnego miejsca w kraju, okazuje się, że czynniki ekonomiczne, technologiczne i społeczne odgrywają tu bardzo ważną rolę. Zjawisko to występuje również w Polsce, co wykazały badania własne zaprezentowane w niniejszym artykule.
    Internet shops are becoming an increasingly popular form of trading. In 2006, their turnover in Poland reached 1.3 billion zlotys, or about 1% of total retail trade in the country. According to different experts, the sales and turnover indices are on an upward trend as the numbers of shoppers buying on-line and also e-shops are still increasing. Interestingly, a lot of research show that the central points of e-business concentration are metropolitan areas although the administration of e-shops is possible from virtually any place in the world. This indicates that economic, technological and social factors have an impact on the growth and concentration of e-shops.
    Źródło:
    Studia Regionalne i Lokalne; 2007, 3(29); 106-118
    1509-4995
    Pojawia się w:
    Studia Regionalne i Lokalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Extreme soil moisture under winter crops in spring in Poland. Part I
    Ekstremalne uwilgotnienie gleby wiosna pod oziminami w Polsce. Cz.I
    Autorzy:
    Kozminski, C
    Michalska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/800443.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    rozklad przestrzenny
    gleby
    uprawa roslin
    wskaznik Wug
    Polska
    uwilgotnienie
    zboza ozime
    rozklad czasowy
    Opis:
    This study was conducted to analyse the temporal and spatial distribution of excessive and insufficient soil moisture under winter crops (from 1 April to 30 June) published in IMGW Agrometeorological Bulletins for the years 1965 - 1994. The results were presented in 14 diagrams and 6 maps.
    W pracy wykorzystano dane o szacunkowym uwilgotnieniu wierzchniej warstwy gleby w Polsce pod oziminami (od 1 IV do 30 VI), publikowane w Biuletynach Agrometeorologicznych IMGW za lata 1965 - 1994. Analizowano czasowy rozkład niedostatecznego i nadmiernego uwilgotnienia gleby w poszczególnych latach (za pomocą wskaźnika Wug) oraz przestrzenny rozkład według obszarów sprawozdawczych IMGW. Wyniki przedstawiono na 14 diagramach i 6 mapach.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1995, 419; 59-67
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spatial surrogate for air emissions from small residential combustion – analysis using scarce top-down estimates
    Surogat emisji do powietrza ze spalania paliw w gospodarstwach domowych – analiza z użyciem podejścia top-down
    Autorzy:
    Zasina, D.
    Zawadzki, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/113664.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    STE GROUP
    Tematy:
    air emission
    spatial distribution
    residential
    zanieczyszczenia powietrza
    rozkład przestrzenny
    gospodarstwa domowe
    Opis:
    This paper presents methodology for obtaining 'first step' spatial surrogate for disaggregation of air pollutants' emissions determined using top-down approach. Considered sector was small residential combustion due to its importance in emission budget, also potential health threatening. However our analysis is not flawless due to partial loss of information connected with locations, can be effectively used as specific method for determining of spatial outliers. Simplified approach shown in this paper uses values derived from gridded population density as downs calling factor for air pollutants' emissions. We determined three potential regions that should be treated separately to obtain independent – ‘regional” emission surrogates.
    Celem przedstawionej analizy było otrzymanie wstępnego surogatu emisji zanieczyszczeń do powietrza ze spalania paliw w źródłach komunalno-bytowych (gospodarstwa domowe). Opisana w artykule metoda, nie jest pozbawiona wad (częściowa utrata informacji nt. lokalizacji), ale może służyć do otrzymywania wstępnych informacji nt. zmienności przestrzennej gęstości zaludnienia, co pociąga za sobą również zmiany w rozkładzie przestrzennym emisji. Przedstawiona metoda może służyć również do pośredniej detekcji przestrzennych wartości odstających.
    Źródło:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2016, 3 (15); 135-143
    2391-9361
    Pojawia się w:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamic approach to the origin-destination matrix estimation in dense street networks
    Dynamiczne wyznaczanie macierzy podróży w gęstych sieciach ulic
    Autorzy:
    Żochowska, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/224131.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    natężenie ruchu
    sieć ulic
    rozkład przestrzenny ruchu
    traffic load
    street network
    Opis:
    The article deals with some issues related with the travel demand modelling in dense street networks. Estimation of the trip distribution usually presented in a form of O-D matrix has been described as one of the most important stages of this process. The field of interest includes a short review as well as classification of the most popular and applicable methods in this area. The main emphasis has been placed on dynamic approach based on traffic counts. Advanced technologies used in traffic management systems should rely on real up-to-date and exact not only average travel demand information that provides efficient results. All above makes a background to formulate some assumptions for the original concept of the O-D matrix estimation.
    Określenie rozkładu przestrzennego ruchu, przedstawianego w postaci kwadratowej macierzy O-D, stanowi jeden z najważniejszych etapów procesu modelowania podróży w gęstych sieciach ulic. W artykule zamieszczono krótki przegląd oraz klasyfikację najczęściej wykorzystywanych metod wyznaczania macierzy podróży ze szczególnym uwzględnieniem metod o charakterze dynamicznym, opartych na pomiarach natężeń ruchu, które mogą być stosowane w efektywnym zarządzaniu ruchem w mieście. W przypadku gęstych sieci klasyczne metody wyznaczania macierzy O-D często są drogie i czasochłonne, a uzyskane na ich podstawie wyniki szybko się dezaktualizują ze względu na zmienny charakter systemu transportowego i jego otoczenia. W związku z tym coraz częściej wykorzystuje się dodatkowe tańsze źródła informacji i techniki budowy macierzy podróży. W czasach coraz bardziej powszechnego monitoringu obszarów miejskich informacja o aktualnym natężeniu ruchu na poszczególnych odcinkach sieci ulic staje się ważną wielkością, na podstawie której można wyznaczać macierze rozkładu przestrzennego ruchu. W artykule przedstawiono także koncepcję dynamicznego określania macierzy podróży w gęstych sieciach ulic.
    Źródło:
    Archives of Transport; 2012, 24, 3; 389-413
    0866-9546
    2300-8830
    Pojawia się w:
    Archives of Transport
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of selected nutrient contents in bottom sediments of the Ostrowy water reservoir using the GIS system
    Analiza zawartości wybranych substancji biogennych w osadach dennych zbiornika wodnego Ostrowy z wykorzystaniem systemu GIS
    Autorzy:
    Rozpondek, K.
    Rozpondek, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/297238.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
    Tematy:
    bottom sediments
    spatial distribution
    nutrients
    osady denne
    rozkład przestrzenny
    substancje biogenne
    Opis:
    The aim of the study was to evaluate the contents of phosphorus and nitrogen in bottom sediments of the Ostrowy water reservoir. Furthermore, concentrations of aluminium, iron, organic matter were determined and the depth was measured. The evaluation was made using spatial modelling to obtain spatial distributions of the elements studied. Aluminium and nitrogen concentrations were classified according to the Persaud criteria. An attempt was also made to determine the possible relationships between nitrogen and phosphorus, and the content of organic matter, iron and aluminium in the material studied. Bottom sediment samples were collected based on a regular measurement grid from 31 points in the area of the Ostrowy water reservoir. The material was subjected to laboratory analysis, with the contents of elements tested ranging from 0.25 to 9.76 g/kg for total nitrogen, 0.04 to 4.50 g/kg for total phosphorus, 0.48 to 31.40% for organic matter, 0.57 to 12.64 g/kg for aluminium, and 1.70 to 30.70 g/kg for iron. Based on the Persaud classification, the major area of the reservoir is characterized by moderate and high risks resulting from the nitrogen content and low and moderate risk due to the presence of phosphorus. The correlations were also examined between organic matter and total nitrogen (R2 = 0.82), total nitrogen and Fe (R2 = 0.79), total nitrogen and Al (R2 = 0.74), organic matter and Fe (R2 = 0.82), organic matter and Al (R2 = 0.79), total phosphorus and Fe (R2 = 0.88), and total phosphorus and Al (R2 = 0.74). The GIS tools used to generate spatial distributions have proven to be extremely useful in environmental research. Using geoinformation, maps of spatial distributions of the elements studied were generated (the method of interpolation of inverse distance weighted was used). Bottom sediments of water reservoir in Ostrowy are characterized by higher contents of nitrogen and phosphorus in bottom part and lower in northern part. The distributions made it possible to accurately assess the studied area and can be effective in planning of monitoring and reclamation activities in the area of the Ostrowy water reservoir.
    Celem badań była ocena zawartości fosforu i azotu w osadach dennych zbiornika wodnego Ostrowy. W badanym materiale oznaczono również stężenie glinu i żelaza oraz zawartość materii organicznej. Przedstawiono także wyniki dotyczące pomiaru głębokości. Podjęto próbę wyznaczenia relacji między poziomem stężenia azotu i fosforu a zawartością substancji organicznej, żelaza i glinu w materiale badawczym. Próbki osadów dennych pobrano na podstawie regularnej siatki pomiarowej zlokalizowanej w obrębie zbiornika wodnego Ostrowy. Pozyskany materiał został poddany badaniom laboratoryjnym, zakres wartości poszczególnych elementów wynosił: azot całkowity 0,25÷9,76 g/kg, fosfor całkowity 0,04÷4,50 g/kg, zawartość materii organicznej 0,48÷31,40% suchej masy osadu dennego, glin 0,57÷12,64 g/kg, żelazo 1,70÷30,70 g/kg. Na podstawie klasyfikacji umożliwiającej ocenę potencjalnego wpływu zanieczyszczonych osadów na organizmy wodne stwierdzono, że przeważająca część zbiornika charakteryzowała się umiarkowanym oraz wysokim stopniem zagrożenia (ze względu na zawartość azotu) oraz niskim i umiarkowanym (ze względu na zawartość fosforu). Przy wykorzystaniu metody wagowanej odwrotnej odległości wyinterpolowano mapy przestrzennego rozkładu badanych elementów. Wykorzystane narzędzia GIS okazały się niezwykle przydatne w badaniach środowiskowych. Rozkłady przestrzenne umożliwiły dokładną analizę zawartości poszczególnych elementów oznaczonych w osadach dennych badanego obiektu oraz stanowiły podstawę do zaplanowania monitoringu oraz działań rekultywacyjnych na obszarze zbiornika Ostrowy.
    Źródło:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2018, 21, 4; 437-446
    1505-3695
    2391-7253
    Pojawia się w:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena zanieczyszczeń terenów zdegradowanych z wykorzystaniem informacji przestrzennej na przykładzie przemysłu hutniczego
    Evaluation of contamination of Zn-Pb industry degraded areas using spatial information
    Autorzy:
    Rozpondek, R.
    Rozpondek, K.
    Kacprzak, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/400861.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    metale ciężkie
    rozkład przestrzenny
    tereny zdegradowane
    heavy metals
    spatial distribution
    land degradation
    Opis:
    Celem badań była ocena stopnia zanieczyszczeń metalami ciężkimi fragmentu terenu zalesionego o powierzchni 147 ha (1050 x 1400 m) znajdującego się w okolicy Huty Cynku „Miasteczko Śląskie”, dla potrzeb procesów rekultywacji lub monitoringu. W badaniach zastosowano system GIS. W marcu 2016 roku zaplanowano regularną sieć 29 punktów pomiarowych. Na każdym z punktów pobrano dwie próbki gleb z wierzchniej warstwy gleby 0 – 20cm. Zostały one poddane analizom pod kątem pH, zawartości substancji organicznej i metali ciężkich (As, Ba, Cd, Cu, Ni, Pb i Zn). Wartości pH wahały się między 3,7 a 7,9, materii organicznej 0,8 – 47,1% suchej masy próbki, As 0 – 32,5 mg/kg, Ba 14 – 804 mg/kg, Cd 0 – 19 mg/kg, Cu 3 – 58 mg/kg, Pb 22 – 1893 mg/kg, Zn 36 – 1377 mg/kg. W badanych próbkach nie wykryto niklu. Wykonano rozkłady przestrzenne analizowanych elementów. Stwierdzono znaczną rozpiętość wartości i zróżnicowanie przestrzenne danych. Następnie na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi wytypowano tereny zanieczyszczone metalami ciężkimi. Przyjęto dwie różne dopuszczalne wartości stężeń: pierwsze zgodne z faktycznym sposobem użytkowania gruntu (dopuszczalne wartości dla grupy III – tereny zalesione) oraz drugie związane z ewentualnym podjęciem działań mających na celu zmianę sposobu zagospodarowania terenu (dopuszczalne wartości dla grupy I – tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny rekreacyjne). Na podstawie wygenerowanych modeli wyznaczono i obliczono pole powierzchni obszarów, które zawierają wartości wyższe niż dopuszczone w przytoczonym rozporządzeniu. W przypadku grupy III wartości przekroczyły: Zn (obszar 0,9 ha), Pb (46,4 ha) i Cd (27,8 ha). Dla grupy I: As (0,3 ha), Ba (10,2 ha), Cd (53,9 ha), Pb (120,8 ha) i Zn (20,2 ha). Stężenia Ni i Cu były niższe niż wartości dopuszczalne. W pracy wyznaczono także strefy o najwyższych zawartościach metali ciężkich. Dodatkowo zaplanowano sieć monitoringu ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń punktowych.
    The aim of this study was to evaluate soil contamination by heavy metals of selected area in the vicinity of the Zinc Smelter „Miasteczko Śląskie” (surface area: 147 ha, 1050 x 1400 meters) for purpose of future reclamation, remediation and monitoring. The study used GIS. Network of 29 measuring points was planned, with particular emphasis on the area with the least amount of pure vegetation. In March 2016, two samples of soil were taken from the top layer of soil 0 – 20cm. Samples were analyzed in terms of pH, soil organic matter and total heavy metal content (As, Ba, Cd, Cu, Ni, Pb and Zn). Values of pH maintained in range of 3,7 – 7,9, organic matter 0,8 – 47,1% of solid content, As 0 – 32,5 mg/kg, Ba 14 – 804 mg/kg, Cd 0 – 19 mg/kg, Cu 3 – 58 mg/kg, Pb 22 – 1893 mg/ kg, Zn 36 – 1377 mg/kg. In collected samples Ni was not detected. Spatial distributions of results were created. A significant data range and spatial differentiation was noted. On the base of the Regulation of the Minister of the Environment from September 1st, 2016 on the method of conducting the assessment of contamination of the surface of the earth, areas contaminated with heavy metals were selected. Two different concentration limits were adopted: first in accordance with the actual method of land use (permissible values for group III – woodland) and second relating to the possible undertaking of measures targeted at changing the land use (limit values for Group I – residential areas, recreational areas). On the basis of the generated models, the area of the surface size that contains values higher than allowed in the quoted regulation were determined and calculated. In case of group III the values were exceeded for: Zn (surface area 0,9 ha), Pb (46,4 ha) and Cd (27,8 ha). For group I: As (0,3 ha), Ba (10,2 ha), Cd (53,9 ha), Pb (120,8 ha) and Zn (20,2 ha). The concentrations of Ni and Cu were lower than the limit value. The paper also determined zones with the highest contents of heavy metals. In addition, a monitoring network with a special focus of area pollution was advised.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2017, 18, 3; 106-113
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kształtowanie się klimatycznego bilansu wodnego na terenie Polski w latach 1981-2000
    Forming of climatic water balance in Poland in the years 1981-2000
    Autorzy:
    Kolodziej, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/905882.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    Polska
    opady atmosferyczne
    parowanie
    klimatyczny bilans wodny
    rozklad przestrzenny
    lata 1981-2000
    Opis:
    Zmienność opadów atmosferycznych, parowanie i wynikający z tych wielkości klimatyczny bilans wodny ma szczególnie w okresie wegetacji wpływ na wielkość plonowania i jakość płodów rolnych. Szczegółowe wartości tych elementów dotyczące konkretnych lat, miesięcy, a nawet w ujęciu dekadowym są niezbędne do wyznaczania terminów i norm nawodnień, najlepszego wykorzystania zasobów wodnych gleby, opracowań z zakresu hydroenergetyki oraz zaopatrzenia w wodę. Na podstawie zgromadzonego materiału dotyczącego opadów atmosferycznych, niedosytu wilgotności powietrza i średniej prędkości wiatru obliczono wartości klimatycznego bilansu wodnego. Do określenia wielkości parowania wykorzystano wzór Schmucka. Wartość klimatycznego bilansu wodnego określono jako różnicę pomiędzy opadami atmosferycznymi i obliczoną wielkością parowania. Badania przeprowadzono w układzie miesięcznym dla ciepłej pory roku (IV–IX) i 20-letniego okresu (1981–2000), analizując dane pomiarowe z 16 stacji meteorologicznych rozmieszczonych równomiernie na terenie Polski. Uzyskane wyniki przedstawiono w formie graficznej, ilustrując na mapach klimatyczny bilans wodny i jego składowe, opady atmosferyczne i wielkość parowania. Analiza klimatycznego bilansu wodnego w omawianym wieloleciu wykazuje, że najwyższy niedobór wody występował kolejno w sierpniu, lipcu i maju, najniższe wartości niedoboru wystąpiły we wrześniu, gdzie we wschodniej części kraju notowano wartości dodatnie. Skala niedoboru deficytu wodnego w tych miesiącach była bardzo zróżnicowana w poszczególnych rejonach kraju. Uzyskane wyniki dla całego okresu wegetacji wskazują na najwyższy deficyt w rejonie Niziny Wielkopolskiej, do – 269 mm, a najniższe w rejonie Pogórza Karpackiego, około – 20 mm. Przedstawione mapy rozkładu klimatycznego bilansu wodnego pozwalają na przestrzenną ocenę stosunków wodnych na terenie Polski.
    Variability of precipitation, evaporation and resulting of them climatic water balance influences particulary in the growing season on yield and quality of crops. Detailed values of these elements concerning particular years, months and even decades are necessary for determining terms and standards of irrigation, the best use of water resources of soil, studies in water-power engineering and for water supply. Based on collected material concerning precipitation, air humidity deficiency and mean wind velocity the values of climatic water balance were calculated. For determination of evaporation the Schmuck’s formula was used. Values of climatic water balance were determined as the difference between precipitation and calculated evaporation. The investigations were carried out in monthly system for warm season (IV–IX) and 20-year period summer season (1981–2000), analysing measurements data from 16 meteorological stations situated uniformly on the area of Poland. Obtained results were presented graphically, on climatic maps of the climatic water balance and its components, precipitation and evaporation. Analysis of climatic water balance in investigated period shows that highest water deficiency occurred respectively in August, July and May, and the lowest one in September, when in east part of the country the positive values were observed. The scope of water deficiency in these months was differentiated in particular regions of the country. Obtained results for the whole of growing season point the highest deficiency in the Wielkopolska Plain – up to 269mm, and the lowest one for the Karpackie Highland– about 20 mm. Presented maps of climatic water balance distribution allow the water conditions to be evaluated spatially on the area of Poland.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 05
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie modelowania przestrzennego do analizy zawartości substancji biogennych w osadach dennych zbiornika wodnego Dzierżno Duże
    Spatial modeling in analysis of biogenic substances in the bottom sediments of Dzierżno Duże water reservoir
    Autorzy:
    Rozpondek, K.
    Rozpondek, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/297201.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
    Tematy:
    bottom sediments
    spatial distribution
    biogenic substances
    osady denne
    rozkład przestrzenny
    substancje biogenne
    Opis:
    The specific of water management in the urbanized ares (regulation of watercourses, discharges of municipal and industrial effluents etc.) have resulted in the transformation of the natural drainage system of the basin of Kłodnica, in which Dzierżno Duże water reservoir is located. The main goal of this study was to designate the content of total phosphorus and total nitrogen, and relations between these elements and organic matter, level of depth, aluminum and iron in the bottom sediments of the Dzierżno Duże water reservoir. Bottom sediments samplings consisted of grid measurement network planning, on which bottom sediments samples were collected. The collected samples were analyzed in laboratory in terms of content of chosen elements. Values of these elements are in range: total phosphorus 0.08÷6.02 g/kg, total nitrogen 0.15÷9.03 g/kg, organic matter 0.20÷50.90% of solid content, aluminum 0.48÷39.32 g/kg and iron 0.82÷25.42 g/kg. To improve quality of performed analysis, by using Geographic Information System the spatial distributions (the Inverse Distance Method was used) of studied elements were generated. Generated spatial distributions enabled to determine sites with highest and lowest values. Bottom sediments of Dzierżno Duże water reservoir have greater values of total phosphorus, total nitrogen and organic matter in central regions than in coastal zone. The study also included calculation of correlation between: organic matter and total nitrogen (R2 = 0.6), total nitrogen and Fe (R2 = 0.44), total nitrogen and Al (R2 = 0.5), organic matter and Fe (R2 = 0.39), organic matter and Al (R2 = 0.55), total phosphorus and Fe (R2 = 0.57), total phosphorus and Al (R2 = 0.56). The presented pilot studies may provide a basis for identifying harmful human activities and planning methods of counters measures. Dzierżno Duże water reservoir, among other functions, is a spot (mainly for local residents), therefore it should be monitored constantly.
    Przeprowadzone badania miały na celu ocenę zawartości fosforu i azotu w osadach dennych zbiornika wodnego Dzierżno Duże wraz z opracowaniem ich przestrzennego rozkładu przy wykorzystaniu modelowania przestrzennego. Podjęto również próbę wyznaczenia możliwej relacji między wymienionymi elementami a zawartością substancji organicznej, żelaza i glinu w materiale badawczym. Próbki osadów dennych pobrano na podstawie regularnej siatki pomiarowej z 53 stanowisk usytuowanych w obszarze zbiornika wodnego Dzierżno Duże. W pozyskanych próbkach wykonano następujące oznaczenia, których wartości mieściły się w przedziałach: fosfor całkowity 0,08÷6,02 g/kg, azot całkowity 0,15÷9,03 g/kg, zawartość materii organicznej 0,20÷50,90% suchej masy osadu dennego, glin 0,48÷39,32 g/kg, żelazo 0,82÷25,42 g/kg. W pracy wykorzystano system GIS, który pozwolił na usytuowanie przestrzenne miejsc poboru próbek do badań laboratoryjnych. Wykorzystując tę informację, wygenerowano mapy przestrzennego rozkładu badanych elementów (zastosowano metodę interpolacji wagowanej odwrotnej odległości). Przedstawione pilotażowe badania mogą stanowić podstawę do zidentyfikowania szkodliwych działań człowieka i określenia kierunków ich zapobiegania oraz do ustalenia odpowiednich zasad zarządzania wodami.
    Źródło:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2017, 20, 3; 285-294
    1505-3695
    2391-7253
    Pojawia się w:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Generate Real Total Radiation Spatial Distribution of Solar Radiation Using Cloud Mask Algorithm
    Generowanie rozkładu przestrzennego rzeczywistego promieniowania całkowitego z wykorzystaniem algorytmu cloud mask
    Autorzy:
    Pietras-Szewczyk, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/385419.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    GIS
    promieniowanie słoneczne
    rozkład przestrzenny
    maska chmur
    solar radiation
    spatial distribution
    cloud mask
    Opis:
    Niniejszy artykuł opisuje metodę analizy rozkładu przestrzennego promieniowana słonecznego przy wykorzystaniu oprogramowania z grupy GIS. Moduł r.sun będący częścią systemu GRASS umożliwia stworzenie przestrzennego rozkładu promieniowania słonecznego z uwzględnieniem tak istotnych elementów, jak ukształtowanie terenu, warunki atmosferyczne, zanieczyszczenia atmosferyczne, aerozol czy chmury. Wpływ zachmurzenia na wartość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni ziemi stanowi element, który trudno uwzględnić w analizie przestrzennej rozkładu promieniowana słonecznego. Jednak tylko uwzględniając element zachmurzenia, możemy otrzymać wartość promieniowana rzeczywistego.
    This paper describes a method for analysing the spatial distribution of solar energy potential based on calculated solar irradiation using GIS (Geographical Information System). GIS GRASS programme provides an opportunity to create a spatial distribution of solar radiation, taking into account such important elements as terrain, atmosphere, pollutants, water and aerosol in atmosphere, clouds. In this paper one of these elements are taken into account: the impact of the cloud cover on incoming value of solar radiation and the methods available for calculating this impact. The author considers how to calculate the incoming solar radiation under the real-sky conditions.
    Źródło:
    Geomatics and Environmental Engineering; 2017, 11, 2; 41-48
    1898-1135
    Pojawia się w:
    Geomatics and Environmental Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kartograficzny obraz stanu przedindustrialnego na przykładzie wybranych miast Wielkopolski
    Cartographical image of pre–industrial state on example of chosen cities of Wielkopolska
    Autorzy:
    Lorek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/86793.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
    Tematy:
    Wielkopolska
    historia
    przemiany gospodarcze
    miasta
    Poznan
    Gniezno
    stan przedindustrialny
    rozklad przestrzenny
    mapy topograficzne
    Źródło:
    Problemy Ekologii Krajobrazu; 2009, 24
    1899-3850
    Pojawia się w:
    Problemy Ekologii Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the use of Global Urban Footprint to the Polish settlement vectordatabase development
    Autorzy:
    Brzezińska-Klusek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/145521.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    morfologia matematyczna
    osada
    rozkład przestrzenny
    settlement
    GUF (Global Urban Footprint)
    generalization
    mathematical morphology
    Opis:
    Urbanization has a far-reaching impact on the environment, economy, politi-cal and social processes. Therefore, understanding the spatial distribution and evolution ofhuman settlements is a key element in planning strategies that ensure the sustainable de-velopment of urban and rural settlements. Accordingly, it is very important to map humansettlements and to monitor the development of cities and villages. Therefore, the problem ofsettlements has found its reflection in the creation of global databases of urban areas. Globalsettlement data have extraordinary value. These data allow us to carry out the quantitativeand qualitative analyses as well as to compare the settlement network at a regional, nationaland global scale. However, the possibility of conducting both spatial and attribute analysesof these data would be even more valuable. The article describes how to prepare raster dataso that they can be implemented into a vector database. It answers the questions whetherit is possible to combine these data with databases available in Poland and what benefits itbrings. It presents the methods of data generalization and the optimization of time and diskspace. As a result of the study, two vector databases with GUF data were developed. Thefirst database resolution is similar to the original (~12 m resolution) database, the seconddatabase contains less detailed (~20 m resolution) data, generalized using mathematicalmorphology. Both databases have been enriched with descriptive data obtained from theNational Geodetic and Cartographic Resource.
    Źródło:
    Geodesy and Cartography; 2019, 68, 2; 245-260
    2080-6736
    2300-2581
    Pojawia się w:
    Geodesy and Cartography
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozkład przestrzenny osadów dennych w małym zbiorniku wodnym w Zesławicach
    Spatial distribution of bottom sediments in the small water reservoir at Zeslawice
    Autorzy:
    Michalec, B.
    Peczek, K.
    Leksander, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/60371.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    male zbiorniki wodne
    zbiorniki wodne w Zeslawicach
    rumowiska
    stopien zamulenia
    osady denne
    rozklad przestrzenny
    Opis:
    Poznanie i określenie rozmieszczenia przestrzennego akumulowanych osadów w małych zbiornikach jest istotnie nie tylko na etapie projektowania, lecz również w trakcie eksploatacji. Większość prac badawczych dotyczy rozmieszczenia odkładów rumowiska w średnich i dużych zbiornikach wodnych. W pracy przedstawiono i opisano za pomocą metody Dendy'ego przestrzenny rozkład odkładów rumowiska w głównym zbiorniku wodnym w Zesławicach w okresie przed i po jego odmuleniu. Ze względu na wybudowanie zbiornika bocznego, przejmującego funkcje zbiornika głównego w okresie jego odmulenia i przebudowy, zmianie uległy warunki przepływu wody i rumowiska, które miały wpływ na dystrybucję osadów rumowiska w zbiorniku głównym.W pracy wykazano na podstawie wykonanych pomiarów zamulania i określonego stopnia zamulenia zbiornika głównego, że w wyniku rozdziału wody i rumowiska nastąpiło zmniejszenie intensywności zamulania badanego zbiornika, jak również wpłynęło to na zmianę rozkładu przestrzennego osadów rumowiska. Stwierdzono na podstawie analizy pionowego rozmieszczenia osadów, że w okresie po odmuleniu w części środkowej zbiornika głównego, charakteryzującej się głębokościami względnymi mieszczącymi się w przedziale 0,41-0,65 nastąpiło zwiększenie się względnego zamulenia o 10-20%. Zmiana warunków dopływu wody i rumowiska do badanego zbiornika spowodowała redukcję intensywności zamulania. Średni roczny stopień zamulenia zbiornika przed odmuleniem wynosił 3,0%, natomiast po odmuleniu jest równy 1,61%.
    The study and the qualification of the spatial distribution of accumulated bottom sediments in small reservoirs is considerably not only on the design stage, but also during the of operation. The majority of investigative papers concerns to the distributions of the accumulated sediments in average and large water reservoirs. In this work was introduced and describes for the help of the Dendy’s method the spatial distribution of the accumulated sediments in the main water reservoir at Zesławice in the period before and after his desilting. In consideration of building the side reservoir, which to take of the functions of the main reservoir in the period its desilting and reconstruction, the conditions of the flow of the water and the sediment was change. It is had the impact on the distribution of the bottom sediments in the main reservoir. It was showed in this work, on the basis of the executed measurements of silting and the determined the silting degree of the main reservoir, that the decrease the intensity of silting studied reservoir had taken place in the result of the split of water and sediment and it also influenced on the change of the spatial distribution of the sediment deposited. It was statement, that in period after desilting in the central part of the main reservoir, being characterizing relative depths in the range 0,41-0,65 the relative silting of this part of reservoir was increases about 10-20 %. The change of the conditions of the water and sediment flow to the studied reservoir caused the reduction of the intensity of silting. The mean annual silting degree of the reservoir before desilting carried out 3,0 %, however after desilting it is equal to 1,61 %.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2011, 07
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gravitational tomography as an inverse problem in the field theory
    Tomografia grawitacyjna jako problem odwrotny w teorii pola
    Autorzy:
    Bednarek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1837619.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    gravity
    tomography
    acceleration
    spatial distribution
    density
    computation
    grawitacja
    tomografia
    przyspieszenie
    rozkład przestrzenny
    gęstość
    obliczanie
    Opis:
    At the beginning of the article, the simple and inverse problem in field theory is described and the term tomography is explained. There are also examples of the use of gravitational omography and its significance in Earth sciences. The main purpose of the article is to present two practical calculation procedures intended to determine the spatial distribution of density in objects with spherical-symmetrical mass distribution. In the first procedure, the object is divided into concentric spheres of equal thickness. In the second procedure, the object is divided into concentric spheres of equal volume, which provides more precise information about the distribution of density in the outer layers of the object. The density values are obtained by solving a system of linear equations with introduced results of measurements of gravity acceleration performed with a gravimeter outside the object.
    Na wstępie artykułu opisano, na czym polega problem prosty i odwrotny w teorii pola oraz wyjaśniono znaczenie terminu tomografia. Podano też przykłady zastosowania tomografii grawitacyjnej i jej znaczenie w naukach o Ziemi. Głównym celem artykułu jest przedstawienie dwóch praktycznych procedur obliczeniowych, przeznaczonych do wyznaczania rozkładu przestrzennego gęstości w obiektach o kulisto-symetrycznym rozkładzie masy. W pierwszej procedurze obiekt jest dzielony na współśrodkowe sfery o równej grubości. W drugiej procedurze następuje podział l obiektu na współśrodkowe sfery o równej objętości, co daje dokładniejszą informację o rozkładzie gęstości w zewnętrznych warstwach obiektu. Wartości gęstości są otrzymywane w wyniku rozwiązania układu równań  liniowych, do którego zostały  wprowadzone wyniki pomiarów przyspieszenia siły ciężkości, wykonane grawimetrem na zewnątrz obiektu.
    Źródło:
    Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations; 2019, 69, 1; 117-128
    1895-7838
    2450-9329
    Pojawia się w:
    Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tworzenie modeli podróży na przykładzie miasta Szczecin
    Autorzy:
    Sarbiewska, J.
    Konarski, A.
    Mokrzański, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/248771.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
    Tematy:
    zachowania komunikacyjne mieszkańców
    czterostopniowy model ruchu
    badanie ankietowe
    generacja podróży
    rozkład przestrzenny
    rozkład ruchu na sieć
    kalibracja modelu
    Opis:
    W artykule opisano wybrane problemy, jakie można napotkać przy budowie modelu ruchu dla miasta oraz przykładowe sposoby ich rozwiązania. Autorzy podkreślają, jak bardzo istotnym elementem w modelowaniu jest jakość danych wejściowych, optymalizacja procesu kodowania i przetwarzania danych oraz indywidualne podejście do każdego opracowania.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne; 2012, 1(97); 193-207
    1231-9171
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykorzystanie wskaźników ryzyka ekologicznego do oceny stopnia zanieczyszczenia osadów dennych zbiornika wodnego Dzierżno Duże
    The use of ecological risk indicators to assess the degree of pollution of bottom sediments of the Dzierżno Duże water reservoir
    Autorzy:
    Rozpondek, Katarzyna
    Rozpondek, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/297559.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
    Tematy:
    bottom sediments
    sediment quality guidelines
    heavy metals
    osady denne
    rozkład przestrzenny
    wskaźniki ryzyka ekologicznego
    metale ciężkie
    Opis:
    The aim of the study was to assess the quality of bottom sediments of the Dzierżno Duże water reservoir by applying a set of guidelines on sediment quality (SQG) and spatial analysis. These guidelines are widely used to study sediment pollution by comparing sediment pollution with relevant values determining the quality of sediments in aquatic ecosystems. The assessment of sediment contamination with trace elements was based on threshold effect concentration (TEC) and probable effect concentration (PEC) methods. To determine potential risk to the benthic fauna, values of trace elements were compared to corresponding TEC and PEC values. Another performed assessment was based on the potential ecological risk index (PERI) which consists of: potential ecological risk of the trace elements, contamination factor, measured background values of the trace elements in studied area. Bottom sediment samples were collected at 57 measuring points. The network of measurement points has been planned in the form of a regular grid of squares using the GIS system. The collected samples were analyzed for the content of selected trace elements. PECQ values ranged from 0.02 to 1.66 with an average of 0.55. PERI from 6.95 to 753.74 on average 194.06. High values of the coefficient of determination between PERI and PECQ and the analyzed trace elements (values above 0.7) were observed. Spatial analysis carried out in the geostatistical software allowed to determine the areas with the greatest ecological risk. The largest values of heavy metals and PERI and PECQ are found in the northern part of the reservoir, while the lower values are localized in the southern and south-eastern part. The Dzierżno Duże reservoir mainly has recreational functions. Due to the high ecological risk values and the constant threat due to nearby agricultural areas (runoff of plant protection products) and industrial plants, it should be constantly monitored.
    Celem przeprowadzonych badań była ocena osadów dennych zbiornika wodnego Dzierżno Duże przy zastosowaniu wytycznych dotyczących jakości osadów (ang. SQGs – Sediment Quality Guidelines) oraz analiz przestrzennych. Próbki osadów dennych pobrano z 52 stanowisk pomiarowych. Sieć punktów pomiarowych została zaplanowana w postaci regularnej siatki kwadratów z wykorzystaniem systemu GIS. Pozyskane próbki podano badaniom laboratoryjnym obejmującym oznaczenie całkowitej zawartości metali ciężkich, materii organicznej oraz azotu Kjeldahla w materiale badawczym. Wyznaczone wartości wskaźnika PECQ wahały się w zakresie od 0,02 do 1,66 (przy średniej wynoszącej 0,55). W przypadku wskaźnika PERI wartości znajdowały się w przedziale od 6,95 do 753,74 (średnia wartość to 194,06). Stwierdzono wysokie wartości współczynnika determinacji między PERI i PECQ a analizowanymi metalami ciężkimi (wartości powyżej 0,7). Analiza przestrzenna badanych elementów pozwoliła na wyznaczenie obszarów charakteryzujących się wysokim ryzykiem ekologicznym. Stwierdzono, że największa zawartość metali ciężkich w osadach dennych obiektu oraz wartości wskaźnika PERI i PECQ znajduje się w północnej części zbiornika, natomiast niższymi wartościami charakteryzuje się część południowa i południowo-wschodnia. Zbiornik Dzierżno Duże pełni przede wszystkim funkcję rekreacyjną. Ze względu na wysokie wartości ryzyka ekologicznego, związane między innymi z ciągłym transportem zanieczyszczeń z obszarów rolniczych i zakładów przemysłowych, jego stan powinien być stale monitorowany.
    Źródło:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2019, 22, 1; 53-62
    1505-3695
    2391-7253
    Pojawia się w:
    Inżynieria i Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opady atmosferyczne w województwie łódzkim w latach 1961–2015
    Precipitation in the Łódź Voivodeship in the period 1961–2015
    Autorzy:
    Wibig, Joanna
    Radziun, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/578361.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    rozkład przestrzenny
    przebieg roczny
    wartości progowe
    kontynentalizm pluwialny
    spatial distribution
    intra-annual course
    thresholds
    pluvial continentality
    Opis:
    W pracy przedstawiono zmienność czasową i przestrzenną opadów w województwie łódzkim w latach 1961–2015. W tym celu wykorzystano dobowe sumy opadu z 20 posterunków opadowych na terenie województwa łódzkiego. Wy-kazano, że średnia roczna suma opadów w województwie wynosiła 582 mm, przy czym na poszczególnych stacjach wahała się od 515 do 648. Najwyższe wartości odnotowano w południowej części województwa, malały one jednak ku północy, gdzie niedobory opadów pojawiały się najczęściej. W biegu rocznym najwyższe sumy obserwowano latem, a najniższe zimą. Opady letnie były ponad dwukrotnie wyższe od zimowych. Natomiast opady wiosenne i jesienne utrzymywały się na podobnym poziomie, z lekką przewagą wiosennych. Dobowe sumy opadu najczęściej mieściły się w przedziale 1–10 mm. Opady przekraczające 50 mm były rzadkością i pojawiały się raz na kilka lat, głównie latem. Nie zaobserwowano istotnych statystycznie zmian struktury i wysokości opadów. Pojawiła się jednak niewielka tendencja wzrostowa sum zimowych i spadkowa sum letnich.
    The aim of the paper was to present the temporal and spatial variability of precipitation in the Łódź province in the period 1961–2015. Daily precipitation totals from 20 precipitation stations in the province were used. It was shown that the mean yearly precipitation sum averaged across the province was 582 mm, and at particular stations ranged from 515 to 648. The totals were observed to be highest in the southern part of the province and they dropped to the north, where water deficits happened most often. Summer totals were more than double the winter ones. Spring and autumn precipitation totals were similar, with a slight advantage to spring totals. Daily sums most often fall in the range 1–10 mm. Daily totals exceeding 50 mm were extremely rare, and appeared once every few years, mainly in summer. At the moment, there are no statistically significant changes in the structure and level of precipitation, but there is a slight tendency towards increasing winter totals and decreasing summer totals.
    Źródło:
    Acta Geographica Lodziensia; 2019, 109; 29-47
    0065-1249
    Pojawia się w:
    Acta Geographica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Regionalne modelowanie migracji azotanów w zlewni rzeki karpackiej
    Regional modelling of nitrates transport in a Carpathian river watershed
    Autorzy:
    Duda, R.
    Paszkiewicz, M.
    Zdechlik, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063225.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    migracja zanieczyszczeń
    azotany
    imisja
    rozkład przestrzenny
    zlewnia Raby
    mass transport
    nitrates
    injection
    spatial distribution
    Raba river watershed
    Opis:
    Numeryczny regionalny model migracji azotanów opracowano dla zlewni Raby o powierzchni 1537 km(2), karpackiego dopływu Wisły. Model przygotowano w celu prognozy zmian jakości wód podziemnych w tej zlewni. Do interpolacji zmienności przestrzennej współczesnych stężeń azotanów w wodach podziemnych zastosowano metodę odwrotnych odległości. Opracowano rozkład zmienności przestrzennej imisji do gleby azotanów pochodzących z presji rolniczych i z terenów wiejskich na podstawie uproszczonego bilansu wnoszonych ładunków azotu. Zasięgi obszarów o tych typach zagospodarowania wyznaczono na podstawie mapy użytkowania terenu według CORINE. Opracowano rozkład obszarowej imisji do gleby azotanów pochodzących z mokrej depozycji z opadów atmosferycznych. Wyniki prognozy wskazują na powolne pogarszanie jakości wód podziemnych w zlewni Raby. Dotyczy to wzrostu stężeń azotanów oraz zwiększenia powierzchni obszarów z wodami o stężeniu azotanów ponad 50 mg/l.
    A numeric regional model of nitrate transport in groundwater was developed for the Raba river watershed, about 1537 km(2), which is a Carpathian tributary of the Vistula River. The model was prepared to predict groundwater quality changes in the watershed. For the spatial variability interpolation of present-day nitrate concentrations in groundwater an inverse distance method was used. Variability of spatial distribution of nitrates injected to the soil from agricultural pressure and countryside areas was made on the basis of simplified balance of nitrogen loads input. The ranges of areas with this types of land cover activities is based on a numeric map of land cover activities according to CORINE. Spatial distribution of nitrates injection to soil from atmospheric wet deposition was also performed. Prediction results point at a systematically worsening groundwater quality in the Raba river watershed. It refers to the increase of nitrate concentrations and increasing areas with groundwater concentrations over 50 mg NO(3)/l.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 431, Hydrogeologia; 27-34
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spatial distribution of cementite particles in Fe-0.67% C steel
    Rozmieszczenie cząstek cementytu w stali Fe-0.67% C
    Autorzy:
    Matusiewicz, P.
    Czarski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/353440.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    particle coarsening
    particles arrangement
    pair correlation function
    spatial distribution
    stereology
    rozmieszczenie cząstek
    korelacja cząstek
    rozkład przestrzenny
    stereologia
    Opis:
    The particles arrangement in material space is represented by point field determined by the particle reference points, i.e., particle centers which can be described by the pair-correlation function (PCF) g3(r); r - correlation distance. Information about g3(r) can be obtained by stereological method based on the PCF g2(r), which describes the point field on the planar section determined by the centers of particle planar sections. In this paper the arrangement of cementite (Fe3C) particles during coarsening in Fe - 0,67%C steel at 715ºC in a form of two materials (A, B) of different microstructure of the coarse spheroidite (with different matrix grain size and particles position) was investigated. In material A, the particles are mainly at grain (subgrain) boundaries of fine-grained matrix. In material B, particles are mainly inside grains of coarse-grained ferrite. For material A, the empirical PCF g2(r) for a long time of coarsening (600 hours) is shifted towards larger r and is more flat near the g2(r) =1 than the one of coarsening for 50 hours. For material B, the g2(r) for both annealing times are not significantly different. This is consistent with the results of the probability density function f2(d) analysis for diameter (d) of the particle sections. Obtained PCF g2(r) are similar to the PCF g2(r) for planar section of the Stienen model. This means that for both type of microstructures the PCF - g3(r) =1, i.e., particles are distributed randomly in space and the sizes of the neighboring particles are correlated with each other.
    Rozmieszczenie czastek w przestrzeni reprezentuje pole punktowe wyznaczone przez punkty - środki cząstek, funkcja PCF g3(r) (r - odległość korelacji) jest jego charakterystyka. Informacje o PCF g3(r) można otrzymać na drodze stereologicznej, na podstawie funkcji PCF g2(r), która opisuje pole punktowe na płaszczyznie (zgładzie), wyznaczone przez punkty - środki przekrojów cząstek. W niniejszej pracy badano rozmieszczenie cząstek cementytu (Fe3C) podczas koagulacji (przy temperaturze 715ºC), w stali Fe - 0,67%C, w postaci dwóch materiałów (A, B) różniących się mikrostrukturą (wielkością ziarna osnowy i rozmieszczeniem cząstek). W materiale A, cząstki cementytu są głównie na granicach ziarn (podziarn) drobnoziarnistego ferrytu. W materiale B, cząstki są przeważnie wewnątrz ziarn gruboziarnistego ferrytu. Dla materiału A, empiryczna PCF g2(r) dla długiego czasu koagulacji (600 godzin) jest przesunięta w kierunku większych wartości r i jest bardziej płaska przy g2(r) =1 niż dla 50 godzin koagulacji. Dla materiału B, funkcje g2(r) dla obu czasów wyżarzania nie różnią się znacznie. Jest to zgodne z wynikami analizy funkcji gęstości prawdopodobienstwa f2(d) średnic (d) przekrojów cząstek. Otrzymane PCF g2(r) są podobne do PCF g2(r) dla modelu Stienena. Oznacza to, że dla obu rodzajów mikrostruktury PCF - g3(r) =1, tj. cząstki są losowo rozmieszczone w przestrzeni, a rozmiary sąsiednich cząstek są ze soba skorelowane.
    Źródło:
    Archives of Metallurgy and Materials; 2013, 58, 2; 631-634
    1733-3490
    Pojawia się w:
    Archives of Metallurgy and Materials
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie metody 2D RSTdo opracowania rozkładu przestrzennego rocznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły
    Application of 2D RST method for spatial distribution of annual precipitation determination in the Upper Vistula Basin
    Autorzy:
    Twardosz, R.
    Cebulska, M.
    Szczepanek, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084530.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
    Tematy:
    opady atmosferyczne
    dorzecze Wisly
    gorna Wisla
    suma opadow
    roczna suma opadow
    rozklad przestrzenny
    metoda 2D RST
    Opis:
    Spatial distribution of annual precipitation is important element of engineering hydrology. To prepare precipitation maps for larger areas, proper methods of spatial interpolation and long-term precipitation records are needed. For analysed Upper Vistula Basin, 403 such representative stations with records for years 1952-1981 have been chosen and verified. Regularized Spline with Tension method of interpolation have been selected (2D version) to intepolate spatial distribution of annual precipitation in Soła watershed, and cross-validation method for results verification.
    Źródło:
    Prace i Studia Geograficzne; 2011, 47; 237-245
    0208-4589
    Pojawia się w:
    Prace i Studia Geograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Selected problems of emission inventories – geostatistical perspective
    Wybrane problemy inwentaryzacji emisji - perspektywa geostatystyczna
    Autorzy:
    Zasina, D.
    Zawadzki, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/113546.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    STE GROUP
    Tematy:
    air emission inventory
    spatial disaggregation
    spatial allocation
    air emission mapping geostatistics
    inwentaryzacja emisji
    dezagregacja przestrzenna
    rozkład przestrzenny
    geostatystyka
    Opis:
    This paper presents approach that develops currently applied methodology for obtaining spatial surrogates for spatial disaggregation of air emission inventories. Considered sector was small residential combustion in the Katowice Urban Zone, situated in the southern part of Poland, due to its importance in emission budget, also potential health threatening of the ‘low emission’ sector. Results presented in this paper use geostatistical techniques: ordinary and indicator kriging to show dependence between spatial distribution of the urban density development (described by the built areas) and distribution of the district heating infrastructure. Obtained results should be useful for emission inventory compilers, for air quality modelers as well as policymakers.
    Niniejszy artykuł przedstawia wkład do rozwoju metodyki stosowanej do przestrzennego podziału inwentaryzacji emisji z udziałem tzw. surogatów. Zastosowanie krigingu zwykłego oraz wskaźnikowego jest zaprezentowane dla rozkładu przestrzennego obszarów zabudowanych, który jest surogatem emisji zanieczyszczeń do powietrza z gospodarstw domowych. Gospodarstwa domowe są ważnym źródłem sprzyjającym powstawaniu zjawiska tzw. „niskiej emisji” w Polsce. Wyniki przedstawiające zależność przestrzenną pomiędzy rozkładem przestrzennym obszarów zabudowanych, a rozkładem infrastruktury Śląskiego Systemu Ciepłowniczego. Mogą być wykorzystane do przygotowania lokalnych inwentaryzacji emisji na potrzeby modelowania jakości powietrza, a także dla rozwoju lokalnych polityk jakości powietrza.
    Źródło:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2017, 6, 7; 296-309
    2391-9361
    Pojawia się w:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A System for Measuring Vertical Concentration Profiles of Gaseous Pollutants, Using Carbon Dioxide as a Case Study
    Autorzy:
    Micallef, A.
    Deuchar, C. N.
    Colls, J. J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/91042.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    concentration gradient
    spatial distribution
    multi-level sampling
    human exposure
    indoor-outdoor air pollution
    gradient stężenia
    rozkład przestrzenny
    zanieczyszczenia gazowe
    Opis:
    An electronically-controlled sampling system, characterised by its organ pipe design, has been developed for sampling air sequentially, at different heights within the breathing zone. Data are automatically logged at the different receptor levels, for the determination of the average vertical concentration profile of gaseous pollutants. The system has been coupled to a carbon dioxide monitor and used in a brief study of the spatial and temporal variation of indoor carbon dioxide concentration. The system can easily be extended for different heights or modified for use with other types of gas monitor. The results of a trial run, which was carried out in a coffee room, are presented and applications of the Organ Pipe Sequential Sampling (OPSS) system are discussed.
    Źródło:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics; 1998, 4, 3; 333-346
    1080-3548
    Pojawia się w:
    International Journal of Occupational Safety and Ergonomics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie m. st. Warszawy
    Prostranstvennoe rassejanie zagrajaznii atmosfernogo vozduha na territorii goroda varszavy
    Space distribution of atmospheric air polluttion in Warsaw city area
    Autorzy:
    Just, J.
    Maziarka, S.
    Wyszynska, H.
    Kopczynski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/875616.pdf
    Data publikacji:
    1971
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    powietrze atmosferyczne
    Warszawa
    zanieczyszczenia powietrza
    rozklad przestrzenny
    zawartosc pylu drobnego
    badania naukowe
    zawartosc ekstraktu
    zawartosc weglowodorow aromatycznych
    weglowodory aromatyczne
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 1971, 22, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzenny rozkład wilgotności gruntu w obszarze przyległym do wylotu urządzeń odwadniających drogi leśne
    Spatial distribution of soil moisture in the area adjacent to the outlet of forest roads drainage devices
    Autorzy:
    Gołąb, J.
    Badach, E.
    Słowik-Opoka, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/989490.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    lesnictwo
    inzynieria lesna
    drogi lesne
    urzadzenia odwadniajace
    stoki
    wilgotnosc gruntu
    rozklad wilgotnosci
    rozklad przestrzenny
    osuwiska
    mountain forests
    forest roads
    drainage devices
    landslides
    soil moisture
    Opis:
    Transformation of the natural environment of human life may have different speed, depending on the number of conditions, especially the climate. There is a long−term transformation, but also the sudden changes, often having for humans the nature of disaster. An example of sudden and undesirable changes in the environment are observed in form of movements of soil on the slopes of the mountain. One of the environmental factors that determine the slope stability is the current soil moisture. Its sudden increase caused by heavy rain or spring thaw can significantly change soil physical conditions and triger landslides. Water saturation may also occur in soils of these areas, to which water from the road drainage devices flows. The aim of the study is to determine the spatial distribution of soil moisture in the outlet of the drainage facilities for forest roads in the context of changes in selected soil characteristics affecting the possibility of landslides. We selected two culverts and two open top culverts that drain the forest road in Gorce National Park. The most important for the observations was to determine the spatial distribution of soil moisture and soil moisture differences in selected locations of an outlet of the road drainage facilities in relation to the place of outlet and the unit drain line. In the analysis of measurement results, there was no significant difference between the average humidity clustered according to ‘position' and by the ‘line'. The significance of this was obtained for the average moisture grouped according to ‘depth'. This can be explained by the impermeability of land and a large decrease in the slopes in the area of research. In general, rather small soil moisture fluctuations, despite the variability of rainfall, in conjunction with significant fraction of skeleton particles, do not create conditions conducive to the formation of landslides.
    Źródło:
    Sylwan; 2016, 160, 10; 861-870
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Substancje chemiczne i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy w Polsce w latach 2013–2017
    Carcinogenic or mutagenic chemical substances and technological processes in the workplace in Poland in 2013–2017
    Autorzy:
    Niepsuj, Agnieszka
    Czerczak, Sławomir
    Konieczko, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2085473.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-30
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
    Tematy:
    narażenie zawodowe
    rejestr
    środowisko pracy
    czynniki rakotwórcze
    czynniki mutagenne
    rozkład przestrzenny
    occupational exposure
    register
    work environment
    carcinogens
    mutagens
    spatial distribution
    Opis:
    WstępCelem pracy było przedstawienie danych o narażeniu zawodowym na czynniki rakotwórcze i mutagenne w Polsce w latach 2013–2017 na podstawie informacji nadesłanych do „Centralnego rejestru danych o narażeniu na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym”, prowadzonego przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Omówiono także podstawy prawne i cel prowadzenia rejestru oraz zakres zbieranych danych.Materiał i metodyPrzeanalizowano dane dotyczące narażenia zawodowego na rakotwórcze i mutagenne substancje chemiczne oraz ich mieszaniny i procesy technologiczne, które polscy pracodawcy przesłali do centralnego rejestru w latach 2013–2017. Dane zestawiono w różnych konfiguracjach i przedstawiono w formie rozkładów przestrzennych narażenia oraz występowania wybranych kancerogenów i mutagenów zawodowych.WynikiOd 2013 r. liczba substancji chemicznych zgłaszanych do centralnego rejestru systematycznie rosła. W 2017 r. zgłoszono 368 substancji, co stanowi wzrost o 21,1% względem 2013 r. Zwiększyła się również (do ponad 4000 zakładów w 2017 r.) liczba zakładów dokonujących zgłoszeń. Najbardziej rozpowszechnionymi czynnikami chemicznymi w omawianych latach były formaldehyd, poszczególne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, benzen i związki chromu(VI). Spośród procesów technologicznych najwięcej zakładów zgłosiło prace w narażeniu na pył drewna twardego (corocznie ok. 800 zakładów i od ponad 10 tys. do prawie 15 tys. narażonych pracowników).WnioskiDo celów związanych z prowadzeniem rejestrów w zakładach pracy konieczne jest prawne zdefiniowanie pojęcia narażenia i jego ilościowe określenie, aby uniknąć wątpliwości pracodawców i służb nadzoru co do liczby osób narażonych w zakładzie pracy. Mapy rozkładu przestrzennego narażenia są przejrzystym i prostym w odbiorze sposobem przedstawienia danych o narażeniu na kancerogeny i mutageny zawodowe.
    BackgroundThe aim of this paper was to present data on occupational exposure to carcinogens and mutagens in Poland in 2013–2017, based on information sent to the “Central Register of Data on Exposure to Carcinogenic or Mutagenic Chemical Substances, Mixtures, Agents or Technological Processes,” kept by the Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland. The legal bases, purpose and scope of data collection were also discussed.Material and MethodsData on occupational exposure to carcinogenic and mutagenic substances, mixtures and technological processes, submitted to the Central Register by Polish employers in 2013– 2017, were analyzed. The data were shown in various configurations and presented in the form of spatial distribution of the exposure to and occurrence of selected occupational carcinogens and mutagens.ResultsThe number of chemical substances reported to the Central Register in the reference period had increased gradually since 2013. In 2017, 368 substances were reported, i.e., an increase of 21.1% compared to 2013. Also, the number of reporting enterprises increased (to over 4000 enterprises in 2017). The most common chemical agents in the reference years were formaldehyde, particular polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH), benzene and chromium( VI) compounds. Among the technological processes, most of the plants reported works in exposure to hardwood dust (about 800 plants and over 10 000 to almost 15 000 exposed workers).ConclusionsIt is necessary to legally define the term “exposure” and its quantification so that there would be no doubts for employers and supervision services about the number of people exposed in the workplace. Exposure spatial distribution maps are a transparent and easy-to-understand way of presenting data on exposure to occupational carcinogens and mutagens.
    Źródło:
    Medycyna Pracy; 2020, 71, 2; 187-203
    0465-5893
    2353-1339
    Pojawia się w:
    Medycyna Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena zasięgu migracji pierwiastków śladowych generowanych przez ruch samochodowy metodą pomiarów magnetometrycznych gleb
    Road transportation impact on the soil environment – trace metals migration range assessed by magnetic survey of soil
    Autorzy:
    Czerniak, A.
    Poszyler-Adamska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/59598.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    droga krajowa nr 11
    ruch samochodowy
    oddzialywanie na srodowisko
    zanieczyszczenia chemiczne
    zanieczyszczenia komunikacyjne
    zanieczyszczenia gleb
    pierwiastki sladowe
    gleby przydrozne
    podatnosc magnetyczna
    rozklad przestrzenny
    rozklad pionowy
    Opis:
    W pracy przedstawiono nową metodę oceny zasięgu migracji pionowej i poziomej pierwiastków śladowych w glebach leśnych w sąsiedztwie dróg. W badaniach monitoringowych mierzono podatność magnetyczną gleb w układzie poziomym i pionowym w różnych odległościach od drogi o dużym nasileniu ruchu samochodowego. Procedura pomiarów podatności magnetycznej oparta jest na zauważalnym związku pomiędzy wzrostem podatności magnetycznej a zawartością metali ciężkich w środowisku glebowym. Przeprowadzone badania wykazały podwyższoną powierzchniową podatność magnetyczną gleb w pasie przydrożnym o szerokości do 5,0 m (ok. 50×10-5 jednostek). Pas o szerokości od 5,0 do 40,0 m cechował się podatnością magnetyczną na poziomie tła(κ ≤22×10-5 jednostek). Średnia podatność magnetyczna dla gleb leśnych w Polsce wynosi 22×10-5 jednostek. Analiza pionowych rozkładów podatności magnetycznej wykazała maksimum wartości κ na głębokości od 5,0 do 10,0 cm Intensywny ruch samochodowego w krajach Europy Wschodniej wymusza rozbudowę i modernizację istniejącej sieci autostrad i tras szybkiego ruchu. Transport samochodowy generuje różne zanieczyszczenia chemiczne, w tym pierwiastki śladowe (Zn, Cu, Pb, Cd, Co, Cr, Ni, Cu). Nadmierne ilości niektórych pierwiastków śladowych mogą destabilizować homeostazę środowiska glebowego oraz osłabiać kondycję drzewostanów. Szkodliwość pierwiastków śladowych zależy nie tylko od stężenia, ale także ich form występowania. Potencjalne zagrożenia dla środowiska glebowego pierwiastkami metalicznymi można ocenić stosując metodę pomiaru podatności magnetometrycznej. Jest ona łatwo mierzalną wielkością geofizyczną opisującą zdolność danej substancji do zmian namagnesowania pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego. Magnetometria jest metodą alternatywną w stosunku do kosztownych metod geochemicznych. Podatność magnetyczna na powierzchni gleby wynosząca od 30 do 50×10-5 jednostek SI może oznaczać, że ilość przynajmniej jednego z metali przekracza wartość graniczną dopuszczalną dla gleb terenów leśnych. Celem podjętych badań było określenie rozkładu powierzchniowej i pionowej podatności magnetycznej gleb w sąsiedztwie drogi krajowej nr 11. Pomiary podatności magnetycznej przeprowadzano wzdłuż wyznaczonych geodezyjnie transektów badawczych o długości 40 m i przebiegały prostopadle do krawędzi drogi. Odczyty wykonywano co 0,5m, a każdy ostateczny wynik uzyskiwano z uśrednienia 10 odczytów. Pionowy rozkład podatności magnetycznej określano do głębokości ok. 20 cm. Badania przeprowadzono miernikiem podatności magnetycznej SM 400 produkcji czeskiej typu ZH Instruments – Brno. Przeprowadzone badania powierzchniowej i pionowej podatności magnetycznej wykazały, że największa koncentracja ferrimagnetyków występuje w nawierzchni i na poboczu drogi krajowej nr 11. Nie stwierdzono intensywnej migracji ferrimagnetyków do leśnych stref ekotonowych. Podwyższoną powierzchniową podatność magnetyczną gleb odnotowano w pasie przydrożnym o szerokości do 5,0 m (ok. 50×10-5 jednostek). Pas o szerokości od 5,0 do 40,0 m cechował się podatnością magnetyczną na poziomie tła (κ ≤20×10-5 jednostek). Średnia podatność magnetyczna dla gleb leśnych w Polsce wynosi 22×10-5 jednostek. Analiza pionowych rozkładów podatności magnetycznej wykazała maksimum wartości κ na głębokości od 5,0 do 10,0 cm. Mniejsza zawartość ferrimagnetyków w glebie w sąsiedztwie brzóz może wynikać z predyspozycji tego gatunku do intensywnego pobierania i bioakumulacji pierwiastków śladowych w aparacie asymilacyjnym.
    Policy of road transportation development in the countries of Central Europe imposes construction of new and modernization of existing roads for still increasing transportation burdens. Road transportation release broad range of chemical pollutants, including trace metals (Zn, Cu, Pb, Cd, Co, Cr, Ni, Cu). High concentration of some chemical elements may destabilize homeostatic balance of the soil environment and may decrease health of forest stands. Negative impact of trace metals depends not only on its concentration but also on a form as well as chemical activity of chemical compounds which include trace metals. Potential negative impact of trace metals on the soil environment can be assessed with utilization of magnetic soil survey methods. An easy-to-measure geophysical indicator of magnetic properties of some materials is magnetic susceptibility, which describes the magnetic response of a sample when exposed to a weak increasing magnetic field and is directly linked to concentrations of ferromagnetic minerals. For example, if magnetic susceptibility over soil surface equals 30 to 50x10-5 SI units, it may be assumed that concentration of at least one trace metal goes beyond threshold natural value for forest ecosystem soils. The aim of the research was assessment of spatial distribution of magnetic susceptibility of forest soils in the vicinity of the state expressway no. 11. Magnetic susceptibility was measured along 40 m transects established with utilization of land survey methods. The transect axis were perpendicularly oriented against verge of road section. The resolution of measurements was 0.5 m. The result of measurement for transect axis was an average value calculated out of 10 separate measurements. Vertical distribution of magnetic susceptibility was measured up to 20 cm b.g.s. Magnetic susceptibility of cores was measured in the cores with MS2F sensor (Bartington Instruments). The highest κ values were noted for the asphalt concrete road pavement layer which was constructed with material containing ferromagnetic minerales. In general, patterns of κ values vertical distribution at experimental site were similar to the distribution patterns typical for natural, unpolluted forest soils. Intensive migration of ferromagnetic particles into forest ecotone zones was not identified. Increased surface magnetic susceptibility was noted for the area stretching up to 5 m from the road surface verge. (κ values no less than 50x10-5 SI units). Farther away from the road verge (5 to 40 m) soil magnetic susceptibility did not exceed 22x10-5 SI units – average threshold value for natural soil magnetic susceptibility of forest areas in Poland. Vertical magnetic survey returned maximum κ values at depth 5 to 10 cm b.g.s. Suppressed concentration of ferromagnetic particles in soil under Silver Birch stands may result from the species capability to uptake and bioaccumulate the magnetic particles in assimilative organs.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2009, 05
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The magnetic field produced by a protons beam with the three-axial Gauss distribution
    Pole magnetyczne wytwarzane przez wiązkę protonów o trójwymiarowym rozkładzie Gaussa
    Autorzy:
    Bednarek, Stanisław
    Płoszajski, Julian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699894.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    magnetic field, electric field, space distribution, Lorentz transformation, protons bunch, accelerator
    pole magnetyczne, pole elektryczne, rozkład przestrzenny, transformacja Lorentza, wiązka protonów, akcelerator
    Opis:
    https://doi.org/10.26485/0459-6854/2018/68.3/8 Artykuł zawiera opis własnej metody obliczania natężenia pola elektrycznego i indukcji pola magnetycznego, które są wytwarzane przez paczki wchodzące w skład relatywistycznej wiązki protonów. Rozkład przestrzenny gęstości ładunku elektrycznego w tej paczce opisywany jest trójosiowym rozkładem Gaussa. Metoda polega na obliczeniu składowych natężenia pola elektrycznego w układzie poruszającym się wraz z paczką, a następnie zastosowaniu transformacji Lorentza dla pola elektromagnetycznego. W wyniku tego otrzymuje się wartości składowych natężenia pola elektrycznego i indukcji pola magnetycznego w układzie spoczywającym, gdzie mogą być umieszczane próbki badane w tych polach. Wyprowadzone przy użyciu tej metody wzory zostały zebrane w tabelach i przedyskutowane. Wzory te zastosowano do obliczeń na przykładzie paczek protonów, przyspieszanych w akceleratorze LHC. Otrzymane wyniki przedstawiono na wykresach i także przedyskutowano. Użyteczne wartości indukcji pola magnetycznego i natężenia pola elektrycznego są bardzo zbliżone do wartości otrzymanych we wcześniej opublikowanym artykule, w którym zastosowano jednoosiowy rozkład Gaussa. Przedstawione w tym artykule wyniki również potwierdzają możliwości wykorzystania takich paczek cząstek, jako źródła silnych, impulsowych pól magnetycznych, użytecznych m.in. do badań w fizyce ciała stałego, fizyce fazy skondensowanej i elektronice.
    https://doi.org/10.26485/0459-6854/2018/68.3/8 This paper contains a description of an original calculations method of electric field intensity and magnetic field induction which were produced by bunches assembling relativistic proton beams. The spatial distribution of electric charge density inside the bunch is described by the three-axial Gauss distribution. The method consists of component calculations of the electric field intensity at the frame of reference moving with the bunch and further, on the application of the Lorentz transformation to electromagnetic fields. As a result, we obtained values of components of electric field intensity and magnetic field induction at the rest frame of reference where could be located examined samples. Formula worked out with the method were discussed and gathered at the tables. Formula were applied to calculations of proton bunches accelerated in the LHC. The collected results were presented in the form of charts and discussed. Useful values of magnetic field induction and electric field intensity were very close to already published at the paper in which one-axial Gauss distribution was applied. The results contained in this paper confirmed possibility of using such particle bunches as sources of strong magnetic field pulses, useful among the others, in solid state physics, condensed phase physics and electronics as well.
    Źródło:
    Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations; 2018, 68, 3
    1895-7838
    2450-9329
    Pojawia się w:
    Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapping spatial distribution of chosen environmental characteristics for agricultural use in Lower Silesia
    Wizualizacja rozkładu przestrzennego wybranych elementów środowiska przyrodniczego związanych z gospodarką rolną w województwie dolnośląskim
    Autorzy:
    Kopańczyk, K.
    Klimczak, H.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/341225.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
    Tematy:
    spatial distribution
    centrographic method
    mean centre
    standard distance
    standard deviational ellipse
    rozkład przestrzenny
    metoda centrograficzna
    środek ciężkości
    odległość standardowa
    elipsa odchyleń standardowych
    Opis:
    Spatial statistics allows to assess geographic distribution of phenomena – its concentration, magnitude and orientation of dispersion as well regularity or trends in occurrence within a space. The paper presents adaptation of point-based methods to measure spatial distribution of areal phenomena that concern agriculture: area of agricultural land, area of fertile agricultural land and soil pH. The source data in a form of chorochromatic maps (e.g. a vector soil map) are processed to 1 x 1 km grid data with use of the algorithm created in Model Builder. The research area – Lower Silesia – characterizes various environmental conditions that results in changeability of agricultural land productivity. Spatial statistics performed for a whole region would bring only global information on spatial distribution. Hence the Authors propose to conduct analysis within subareas that depict local changeability of studied phenomena. As the research is conducted in agricultural context, the subareas of similar agricultural land areas are created regarding the administrative units. Spatial distribution is described by: mean centre, standard distance and standard deviational ellipse. All three measures are weighted by a variable (i.e. the intensity of the phenomenon) as spatial distribution is not only about location, but the value of the phenomenon in particular location is important. Measures of spatial distribution drawn on a map yields clear and usually easy to interpret information on spatial character of a phenomenon. In some cases it may be useful to present these qualitative characteristics complemented with another type of cartographic visualization (e.g. a choropleth map. This paper presents maps about the application of spatial distribution measures into assessment of agricultural land productivity in the research.
    Statystyki przestrzenne pozwalają opisać i ocenić zjawisko pod kątem jego przestrzennych charakterystyk takich jak: koncentracja, wielkość i ukierunkowanie rozproszenia, występowanie regularności lub trendów w przestrzeni. W artykule zaprezentowano adaptację metod stosowanych dla zjawisk punktowych do oceny rozkładu przestrzennego zjawisk powierzchniowych związanych z gospodarką rolną: powierzchnia użytków rolnych, powierzchnia gleb zakwalifikowanych jako dobre, powierzchnia gleb o danym odczynie. Mapy zasięgów tych zjawisk (np. mapa glebowo-rolnicza w postaci wektorowej) jako jakościowe dane wejściowe zostały przetworzone na dane ilościowe odniesione do siatki o wymiarach 1 x 1 km za pomocą algorytmu stworzonego w środowisku Model Builder. Obszarem badań jest województwo dolnośląskie charakteryzujące się różnorodnością warunków przyrodniczych, co wpływa na zmienność przydatności rolniczej badanego terenu. Statystyki przestrzenne wyznaczone dla całego obszaru dostarczają tylko ogólnej informacji o rozkładzie przestrzennym, stąd też w pracy przeprowadzono analizy w podobszarach, co pozwoliło na zbadanie lokalnej zmienności wybranych warunków przyrodniczych. Z uwagi na rolniczy aspekt badań zaproponowano podobszary o równej powierzchni użytków rolnych, uwzględniając granice administracyjne. Rozkład przestrzenny opisują takie miary jak: środek ciężkości, odległość standardowa, elipsa odchyleń standardowych. Uwzględniają one nie tylko lokalizację obiektu, ale również wartość zjawiska. Wizualizacja miar rozkładu przestrzennego na mapie dostarcza jasnej i zwykle łatwej w interpretacji informacji o strukturze przestrzennej badanego zjawiska. Prezentacja tych ilościowych charakterystyk na tle zjawiska przedstawionego inną metodą kartograficzną (np. metodą kartogramu) może wnosić dodatkowe informacje, w tym przypadku dotyczące przydatności warunków przyrodniczych dla gospodarki rolnej.
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum; 2013, 12, 2; 29-39
    1644-0668
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spatial distribution and risk assessment of heavy metals in bottom sediments of two small dam reservoirs (south-east Poland)
    Rozkład przestrzenny i ocena ryzyka metali ciężkich w osadach dennych dwóch małych zbiorników zaporowych (południowo-wschodnia Polska)
    Autorzy:
    Smal, H.
    Ligęza, S.
    Wójcikowska-Kapusta, A.
    Baran, S.
    Urban, D.
    Obroślak, R.
    Pawłowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/205374.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    sediment
    dam reservoir
    heavy metals
    spatial distribution
    sediment quality
    sediment dredging
    osady denne
    jezioro zaporowe
    metale ciężkie
    rozkład przestrzenny
    jakość osadów
    bagrowanie
    Opis:
    Sediments of two dam reservoirs in SE Poland, Zalew Zemborzycki (ZZ) and Brody Iłżeckie (BI) were studied. The sediments from both reservoirs were sampled in the transects perpendicular to the shoreline, at the river inflow and the frontal dam. The total concentration of Mn, Zn, Pb, Cd, Cu, Cr and Ni was determined by ICP-EAS method after the sample digestion in the mixture of concentrated HNO3 and HClO4 acids. The statistical analyses: value intervals, mean values, variation coefficient, the median and the skewed distribution were performed. To estimate differences between the means for transects, Tukey’s test was applied with least significant difference (LSD) determination. The maps of the metal spatial distribution were drawn and sediment quality according to the geochemical and ecotoxicological criteria evaluated. Differences between the reservoirs in terms of heavy metals concentration in bottom sediments, and regularities in their spatial distribution were found. In the ZZ sediments the concentration was at the level of geochemical background (Zn, Cr), slightly (Cd, Cu, Ni) or moderately (Pb) contaminated sediments. The metal concentration in the sediments of the BI was up to eight times higher as compared to the ZZ. Moreover, sediments from the BI reservoir showed a greater variability of metal concentration than those from ZZ, which resulted from the dredging operation performed in the part of the reservoir. Metal concentration in sediments of the dredged part was ca. 2–5 times lower than in the undredged one, which indicates that after the dredging operation, accumulation of these metals was slight. The concentrations of Zn, Pb and Cd from the undredged part of BI were at the level of contaminated sediments and exceeded the probable effects level (PEL). In the ZZ, the greatest accumulation of metals occurred in the upper part of the reservoir and at the frontal dam, and the lowest in the middle part of the reservoir. In BI, the lower outflow of water in this reservoir caused a lower metal concentration in the sediments at the frontal dam, as compared with the other sediments in the undredged part of the reservoir. The results indicate that in small and shallow reservoirs, areas of accumulation of heavy metals depend on such factors as a parent river current, reservoir depth, water waving, reservoir shape (narrowing, coves/bays), and type of water outflow.
    Badano osady dwóch zbiorników zaporowych w SE Polsce - Zalewu Zemborzyckiego (ZZ) i zbiornika Brody Iłżeckie (BI). W obydwu zbiornikach osady pobrano w transektach prostopadłych do linii brzegowej, w dopływie rzeki oraz przy zaporze czołowej. Oznaczono całkowitą zawartość Mn, Zn, Pb, Cd, Cu, Cr i Ni metodą ICP-EAS po zmineralizowaniu próbki w mieszaninie stężonego kwasu HNO3 i HClO4. Przeprowadzono analizę statystyczną wyników: zakresy, wartości średnie, współczynnik zmienności, mediana, skośność rozkładu. Do oceny różnic między średnimi dla transektów zastosowano test Tukey’a z wyznaczeniem najmniejszej istotnej różnicy (NIR). Opracowano mapy rozkładu przestrzennego metali oraz oceniono jakość osadów wg kryterium geochemicznego i ekotoksykologicznego. Stwierdzono różnice między zbiornikami pod względem zawartości metali ciężkich i ich rozmieszczenia przestrzennego w osadach. W osadach ZZ zawartość metali kształtowała się na poziomie tła geochemicznego (Zn, Cr), osadów słabo (Cd, Cu, Ni) lub miernie zanieczyszczonych (Pb). Zawartość metali w osadach BI była do ośmiu razy większa w porównaniu z osadami ZZ. Ponadto, osady zbiornika BI wykazały większą zmienność zawartości metali niż osady ZZ, co wynikało z zabiegu bagrowania, przeprowadzonego w jego części. Zawartość metali w osadach części bagrowanej była ok. 2–5 razy mniejsza niż w niebagrowanej, co wskazuje, że po zabiegu bagrowania ich akumulacja była niewielka. Zawartości Zn, Pb i Cd w części niebagrowanej BI były na poziomie osadów zanieczyszczonych i przekroczyły wartości PEL (ang. probable effects level). W ZZ największa akumulacja metali w osadach wystąpiła w górnej części zbiornika oraz przy zaporze czołowej, a najmniejsza w jego środkowej części. W BI dolny odpływ wody ze zbiornika spowodował zmniejszenie zawartości metali w osadach przy zaporze czołowej w porównaniu z innymi osadami części niebagrowanej. Wyniki badań wskazują, że w małych i płytkich zbiornikach zaporowych akumulacja metali ciężkich zależy od czynników takich jak: pierwotny nurt rzeki, głębokość zbiornika, falowanie wody, kształt zbiornika (przewężenia, zatoczki/zatoki), a także od typu odpływu wody.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2015, 41, 4; 67-80
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Possibility of big data application for OD-matrix callibration in transport demand models
    Możliwość zastosowania Big Data do kalibracji macierzy źródło-cel w modelach podróży
    Autorzy:
    Brzeziński, Andrzej
    Dybicz, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1852665.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    big data
    modelowanie podróży
    macierz podróży
    rozkład przestrzenny ruchu
    prognoza ruchu
    sondowanie pojazdu
    traffic modelling
    trip matrix
    trip distribution
    traffic forecast
    vehicle probe data
    Opis:
    Modern IT and telecommunications technologies create new possibilities of data acquisition for the needs of traffic analyses and transport planning. At the same time, the current experience suggests that it is becoming increasingly difficult to obtain data on interurban travels of people in a traditional way (among others, in Poland there has been no comprehensive survey of drivers on the sections of non-urban roads since 2006). Within the framework of the INMOP 3 research project, an attempt was made to analyse the use of the Big Data application possibilities including data from SIM cards of the mobile telephony operator [1] and data from probe vehicle data (also known as “floating car data”), as data sources for carrying out the traffic analyses and modelling of travels by all means of transport in Poland. The article presents the manner, in which the data were used, as well as methodological recommendations for creating transport models at the national, regional and local levels. Especially the results of work can be applied for systematic passenger cars trip matrix update.
    Współczesne technologie informatyczne oraz telekomunikacyjne tworzą nowe możliwości pozyskiwania danych na potrzeby analiz ruchu i modelowania systemów transportu. Równocześnie dotychczasowe doświadczenia wskazują, że coraz trudniej jest pozyskiwać dane o międzymiastowych podróżach osób w sposób tradycyjny (między innymi od 2006 r. nie odbyło się żadne kompleksowe badanie ankietowe kierowców na odcinkach dróg zamiejskich). Prowadzone są jedynie wyrywkowe badania w małej skali do tego w sposób niesystematyczny. Tworzy to problemy lub wręcz uniemożliwia wykonywanie systematycznej aktualizacji modeli systemów transportowych, które są stosowane do analiz i prognozowania ruchu. Dotyczy to także Krajowego Modelu Ruchu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad stosowanego praktycznie we wszystkich największych projektach drogowych w Polsce, zwłaszcza w budowie autostrad i dróg ekspresowych. Dane typu Big Data w stosunku do danych gromadzonych w sposób tradycyjny (np. na podstawie badań i pomiarów) zbierane są na skalę hurtową. Mogą być gromadzone, analizowane i udostępniane w czasie przeszłym (pozyskane wstecz). W szczególnych przypadkach mogą być pozyskiwane i analizowane w czasie rzeczywistym (np. dane o prędkościach pojazdów pozyskiwane z sondowania pojazdów w centrach zarządzania ruchem). Możliwe jest również zaplanowanie okresów dla których dostawcy danych będą je pozyskiwać z uwzględnieniem specjalnych wymogów, jak np. uwzględnienie wybranej szczególnej grupy użytkowników. W ramach projektu badawczego INMOP 3 podjęto próbę wykorzystania do modelowania podróży danych z tzw. sondowania pojazdów, czyli danych o użytkownikach nawigacji satelitarnej i systemów GPS zamontowanych w pojazdach, bez informacji osobowych i rzeczywistych identyfikatorów pojazdów. Pozyskano dane z ponad 80 tys. pojazdów flotowych wyposażonych we wbudowane urządzenia GPS oraz 275 tys. urządzeń i aplikacji do nawigacji osobistej. Ujęto je w formie macierzy podróży odbywanych pomiędzy rejonami komunikacyjnymi. Przyjęty w projekcie układ rejonów komunikacyjnych opiera się o administracyjny podział kraju na powiaty. Uwzględniono w nim również przejścia graniczne drogowe i kolejowe, porty morskie i lotniska.
    Źródło:
    Archives of Civil Engineering; 2021, 67, 1; 215-232
    1230-2945
    Pojawia się w:
    Archives of Civil Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozkład przestrzenny związków żelaza i manganu w osadach dennych Jeziora Goczałkowickiego
    Spatial distribution of iron and manganese compounds in bottom sediments of the Goczalkowice Dam Reservoir
    Autorzy:
    Czaplicka, A.
    Ślusarczyk, Z.
    Bazan, S.
    Szarek-Gwiazda, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/237886.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
    Tematy:
    Goczalkowice dam reservoir
    bottom sediments
    Fe and Mn compounds
    spatial distribution
    correlations
    cluster analysis
    Jezioro Goczałkowickie
    osady denne
    związki żelaza
    związki manganu
    rozkład przestrzenny
    korelacje
    analiza skupień
    Opis:
    Analysis of the bottom sediment composition in the shallow, polimictic Goczalkowice dam reservoir demonstrated that the amounts of Mn and Fe compounds determined did to a small extent only exceed the level of their geochemical background. Spatial distribution of iron and manganese content in the Goczalkowice dam reservoir was developed on the basis of the bottom sediment composition studies for the reservoir. There is an evidence of both natural and anthropogenic origin of the two elements. Correlations between their presence and the content of granulometric bottom sediment fractions, organic matter amount, depth of the measuring points as well as concentration of other trace elements (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) in the sediments were developed. Statistical testing allowed for identification of varying statistical strength between the content of Fe and Mn and fi ne bottom sediment fractions. Three groups of measuring points identified in the dam reservoir substantially differed from each other by Fe and Mn bottom sediment content. In addition, differentiation in their concentration along longitudinal transects of the dam reservoir was demonstrated.
    Przeprowadzone badania składu osadów dennych w płytkim, polimiktycznym Jeziorze Goczałkowickim wykazały, że oznaczone ilości związków żelaza i manganu tylko w niewielkim stopniu przekraczały poziom ich tła geochemicznego. Na podstawie badań składu osadów dennych Jeziora Goczałkowickiego opracowano rozkład przestrzenny zawartości związków żelaza i manganu w czaszy zbiornika. Stwierdzono zarówno naturalne, jak i antropogeniczne pochodzenie obu tych pierwiastków. Opracowano współzależności między ich obecnością a zawartością frakcji granulometrycznych osadów, ilością związków organicznych, głębokością punktów pomiarowych, a także zawartością innych metali śladowych (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) w osadach. Za pomocą testów statystycznych wskazano na różną siłę statystyczną współzależności między zawartością żelaza i manganu a zawartością drobnych frakcji osadów dennych. Wydzielono trzy grupy punktów pomiarowych w zbiorniku zaporowym, istotnie różniących się między sobą zawartością związków żelaza i manganu w osadach dennych. Wykazano także zróżnicowanie zawartości tych metali w osadach wzdłuż podłużnych transektów zbiornika zaporowego.
    Źródło:
    Ochrona Środowiska; 2017, 39, 3; 47-54
    1230-6169
    Pojawia się w:
    Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wymagania termiczne pszenżyta ozimego
    Thermal requirements of winter triticale
    Autorzy:
    Kalbarczyk, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/47048.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
    Tematy:
    pszenzyto ozime
    wymagania termiczne
    dojrzalosc woskowa
    fenologia
    warunki meteorologiczne
    suma temperatur efektywnych
    rozklad przestrzenny
    winter triticale
    thermal requirement
    wax maturity
    phenology
    meteorological condition
    effective temperature sum
    spatial distribution
    Opis:
    Celem pracy było ilościowe określenie wymagań termicznych pszenżyta ozimego oraz wyznaczenie prawdopodobieństwa osiągnięcia dojrzałości woskowej w założonych terminach. W pracy wykorzystano dane dotyczące fenologii pszenżyta ozimego w latach 1982-1996 oraz dane meteorologiczne z 57 stacji IMGW, z lat 1972-2001. Zależności pomiędzy długością międzyfaz a średnią temperaturą powietrza w międzyfazie, a także sumą godzin usłonecznienia bezwzględnego określono za pomocą metody regresji liniowej. Wymagania termiczne pszenżyta ozimego w poszczególnych okresach rozwojowych ustalono metodą sum temperatur efektywnych. Stwierdzono, że pszenżyto ozime osiąga w Polsce dojrzałość woskową, gdy sumy temperatur, liczone powyżej 3oC od momentu trwałego wznowienia wegetacji, wyniosą 1158oC. Prawdopodobieństwo osiągnięcia dojrzałości woskowej przez pszenżyto ozime przed 20 lipca wynosi od poniżej 10% w północno-wschodniej i północno-zachodniej Polsce do ponad 70% na obszarze Niziny Śląskiej. Do 31 lipca pszenżyto osiąga dojrzałość woskową na całym obszarze Polski przynajmniej co drugi rok, a na Niżu Polskim w każdym z 9 na 10 lat.
    The aim of the paper was to determine quantitatively thermal requirements of winter triticale and to define probability of reaching wax maturity within assumed dates. The paper uses the 1982-1996 data on winter tritcale phenology and the 1972-2001 meteorological data from 57 stations of the Institute of Meteorology and Water Management (IMGW). The relation between the length of interphases and the average air temperature at the interphase and also the total hours of absolute sunshine was determined with the linear regression method. The thermal requirements of winter triticale at particular development stages were determined with the totals of effective temperatures. It was found that in Poland winter triticale reaches wax maturity when the totals of the temperatures counted above 3oC from the moment of stable revival of vegetation amount to 1158oC. The probability of reaching wax maturity by winter triticale before July 20 varies from below 10% in the north-eastern and north-western Poland to over 70% on the area of Silesian Lowlands. By July 31 triticale reaches wax maturity all across Poland at least every other year and as for the Lowland of Poland – in each 9 out of 10 years.
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura; 2005, 04, 1
    1644-0625
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzenny rozkład opadu cetyny oraz przyrostu pierśnicy w drzewostanach sosnowych rosnących po likwidacji ogniska reprodukcji cetyńców Tomicus piniperda (L.) i T. minor (Hart.)
    Spatial pattern of insect−induced needle drop and dbh increment in pine stands before and after liquidation of sawmill and landing
    Autorzy:
    Borkowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1026407.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    drzewostany sosnowe
    rozklad przestrzenny
    Tomicus minor
    Tomicus piniperda
    szkodniki roslin
    cetyniec mniejszy
    cetyniec wiekszy
    lesnictwo
    piersnice drzew
    ekologia lasu
    opad cetyny
    przyrost drzew
    ecology
    tomicus piniperda
    t. minor
    dbh increment
    Opis:
    The studies were conducted in the years 1992−1996 and 2001−2002 in the Węgle Forest Sub−district, Zagnańsk Forest District. The aim of the studies was to compare the spatial pattern of needle drop caused by Tomicus sp. and the dbh increment in pine stands before and after the liquidation of the sawmill and timber landing. Eight zones at different distances from the sawmill were distinguished: I – edge zone, II – 100 m, III – 300 m, IV – 500 m, V – 700 m, VI – 900 m, VII – 1100 m and VIII – 2000 m (control). The needle drops were collected from each zones using under−canopy plots of 4 m². in size and drilling into trees at the dbh using a Suunto increment borer. Research results confirmed the significant effect of the reproduction centres of Tomicus sp. on the losses in tree increments. The higher significant values of the needle drop during the functioning of the timber landing were related to the lower values of the dbh increment, and with the low needle drop following the liquidation of the landing the increment values were levelled in first zones.
    Źródło:
    Sylwan; 2003, 147, 06; 87-92
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzenny rozklad zywotnosci wybranych gatunkow drzew na Chelmowej Gorze w Swietokrzyskim Parku Narodowym
    Autorzy:
    Podlaski, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/825416.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    rozklad przestrzenny
    Quercus petraea
    rezerwat Chelmowa Gora
    Quercus robur
    lesnictwo
    dab szypulkowy
    modrzew polski
    Larix polonica
    jodla pospolita
    buk zwyczajny
    dab bezszypulkowy
    Abies alba
    Swietokrzyski Park Narodowy
    zywotnosc
    Fagus sylvatica
    drzewa lesne
    Źródło:
    Sylwan; 2001, 145, 10; 93-101
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza zmian dystrybucji porów pod wpływem cyklicznego zamrażania-rozmrażania w wybranych gruntach spoistych
    Analysis of pore-size distribution under the influence of cyclic freeze-thaw in selected cohesive soils
    Autorzy:
    Kurpias-Warianek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40281.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    geotechnika
    grunty spoiste
    zamrazanie-rozmrazanie cykliczne
    mikrostruktura
    pory osrodka
    rozklad przestrzenny
    wskaznik nierownomiernosci rozkladu
    wskaznik podobienstwa krzywych
    geotechnics
    cohesive soil
    freeze-thaw cycle
    soil microstructure
    soil pore
    soil pore distribution
    distribution inequality index
    curve similarity index
    Źródło:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura; 2011, 10, 1
    1644-0633
    Pojawia się w:
    Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spatial distribution of sediments in Suchedniów reservoir
    Rozkład osadów w zbiorniku Suchedniów
    Autorzy:
    Bąk, Ł.
    Dąbkowski, Sz. L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/292679.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    grain-size distribution
    small water reservoir
    silting of reservoir
    spatial sediment distribution
    mały zbiornik wodny
    przestrzenny rozkład osadów
    uziarnienie osadów
    zamulanie zbiornika
    Opis:
    The paper presents measurements of the amount, spatial distribution, grain size structure, density and the content of organic matter in sediments of Suchedniów reservoir. After 33 years of exploitation, the primary volume of the reservoir decreased by 78 thousand m3. Catchment area covered in 45% by forests is 83 km2. Mean annual water flow is estimated at 0.63 m3·s–1. Primary volume of the reservoir was 303 thousand m3 and its surface area – 21.4 ha. The greatest width of the reservoir is 490 m, distance from the river inlet to the dam is 655 m and the length along assumed water course is 740 m. Mean and maximum depths are 1.42 and 4 m, respectively. The analyses of vertical and horizontal distribution of sediments revealed that in the deepest parts of the water body, where depth exceed 2.6 m, only 16% of sediment volume were deposited. In the inlet part of a relative volume of 0.2, 32% of sediment volume were deposited and in the outlet part – 16%. The reservoir accumulates material of a grain size <1.0 mm whose density varies between 2586 and 2758 kg·m–3. Percent of organic parts in sediments ranged from 0.24 to 18.97%. The existing methods of description of sediment distribution in retention reservoirs do not allow for accurate predicting of this distribution. They do not account for many factors affecting the distribution of sediments in reservoirs and for the time of exploitation. None of the dimensionless curves of the Annandale’s nomograph [ANNANDALE 1984] describes the distribution of sediments in Suchedniów Reservoir. The curve closest to the actual distribution curve corresponds to the value dP/dx = 1.2 while for Suchedniów Reservoir dP/dx is 0.0014 (P – wetted perimeter of the reservoir’s cross section, x – distance from the dam). Sediments in vertical profiles have laminar structure and bottom material in layers largely differs in grain size and colour which is an evidence of different conditions of sedimentation in different hydrological periods and exploitation conditions. In general, grain size of sediment particles tends to decrease along the water flow direction.
    W pracy przedstawiono przebieg pomiarów ilości osadów, ich przestrzenny rozkład i skład granulometryczny, ciężar właściwy i zawartość części organicznych w osadach w zbiorniku wodnym Suchedniów. Po 33 latach jego eksploatacji zmniejszenie pojemności pierwotnej zbiornika wyniosło ok. 78 tys. m3. Pole zlewni wynosi 83 km2, a lasy zajmują 45% powierzchni. Średni roczny przepływ wody ocenia się na 0,63 m3·s–1. Pierwotna pojemność zbiornika wynosiła 303 tys. m3, a powierzchnia lustra wody – 21,4 ha. Największa szerokość zalewu wynosi 435 m, długość w linii prostej od zapory do wlotu rzeki do zbiornika 655 m, zaś wzdłuż domniemanego nurtu – 740 m. Średnia głębokość akwenu to 1,42 m, a maksymalna – 4 m. Na podstawie analizy pionowego i poziomego rozmieszczenia osadów stwierdzono, że w najgłębszych partiach akwenu, gdzie głębokość przekraczała 2,6 m, odłożyło się tylko 16% objętości osadów. W części wlotowej akwenu, o objętości względnej 0,2, zdeponowane zostało 32%, a w części wylotowej – 16% objętości namułów. W zbiorniku jest akumulowany materiał o średnicy ziaren <1,0 mm, którego gęstość właściwa zawierała się w przedziale od 2586 do 2758 kg·m–3. Udział części organicznych w namułach wahał się od 0,24 do 18,97%. Istniejące metody opisu rozkładu osadów w zbiornikach retencyjnych nie dają możliwości trafnego prognozowania tego rozkładu. Nie uwzględniają wielu czynników kształtujących rozkład osadów w czaszy zbiornika i czasu eksploatacji. Żadna z krzywych bezwymiarowych nomogramu Annandala [ANNANDALE 1984] nie opisuje rozkładu osadów w zbiorniku Suchedniów. Krzywa nomogramu najbliższa w stosunku do rzeczywistej krzywej rozkładu odpowiada wartości dP/dx = 1,2 (P – obwód zwilżony przekroju poprzecznego zbiornika, x – odległość od zapory), a dla zbiornika Suchedniów dP/dx = 0,0014. Osady mają w profilu pionowym budowę warstwową, a materiał denny w warstwach charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem uziarnienia i barwy, co świadczy o odmiennych warunkach jego sedymentacji w różnych okresach hydrologicznych i warunkach eksploatacji. Ogólnie widoczne jest zmniejszanie się średnicy ziaren osadu zgodnie z kierunkiem przepływu.
    Źródło:
    Journal of Water and Land Development; 2013, no. 19 [VII-XII]; 13-22
    1429-7426
    2083-4535
    Pojawia się w:
    Journal of Water and Land Development
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hotels in the Łódź Region: Structural and Ownership Changes 1985-2001
    Przemiany strukturalne i własnościowe hoteli w regionie łódzkim w latach 1985-2001
    Autorzy:
    Milewska, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1797976.pdf
    Data publikacji:
    2001-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    obiekty hotelowe
    kategoria hotelu
    pokoje hotelowe
    miejsce noclegowe
    wskaźnik wykorzystania miejsc noclegowych
    rozkład przestrzenny liczby hoteli
    rozmieszczenie hoteli
    koncentracja miejsc noclegowych
    własność bazy hotelowej
    hotel categories
    hotels
    hotel rooms and beds
    room take-up coefficient
    spatial distribution of hotels
    hotel location
    accommodation concentration
    accommodation ownership
    Źródło:
    Turyzm; 2001, 11, 2; 61-80
    0867-5856
    2080-6922
    Pojawia się w:
    Turyzm
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Development and application of an experimental device for measuring storage coefficient in a coal mine underground reservoir
    Opracowanie i zastosowanie eksperymentalnego urządzenia do pomiarów współczynnika odsączalności w podziemnych zbiornikach wody w kopalniach węgla
    Autorzy:
    Wang, Bei-Fang
    Sun, Ke-Ming
    Liang, Bing
    Sun, Wei-Ji
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/219035.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    podziemny zbiornik w kopalni
    fragmenty skał i węgla o podobnym składzie jak w rejonie ściany
    obciążenie stopniowe
    wzajemne oddziaływania wody i skał
    współczynnik odsączalności
    dynamiczny rozkład czasowo-przestrzenny
    coal mine underground reservoir
    rock and coal fragments made from similar materials
    partition loading
    water-rock interaction
    storage coefficient
    space time dynamic evolution
    Opis:
    With the rise of coal mine underground reservoir engineering in the Shendong Mining Area, the space time dynamic evolution prediction of storage coefficient is becoming one of the critical technical problems for long-term reservoir operation. This coefficient directly determines the storage capacity and the comprehensive benefits of the operation of a coal mine underground reservoir. To this end, the proposed underground reservoir in Daliuta coal mine (No. 22616 working face) is selected in this study for the development and application of an experimental device to measure the storage coefficient. Rock and coal fragments from similar materials are prepared, which are filled and loaded according to the caving rock nature as well as the lumpiness and accumulation mode characteristics pertaining to No. 22616 working face. Subsequently, the measured storage coefficient under circulating water injection conditions revealed a four-dimensional spatial and temporal pattern. It followed the law of storage coefficient under joint interaction of water-rock and stress. The results showed that, prior to the experiment, rock and coal fragments made from similar materials had good water resistance when the paraffin content was set at 8%. The three stress zones were defined based on a theoretical analysis, which were applied on the corresponding loads. During the experiments, significant regional differences were found in the top surface with persisting subsidence of each stress loading zone. Hence, compared with its initial state, the maximum subsidence in the stress stability zone, the stress recovery zone, and the low-stress zone was 7.89, 5.8, and 1.83 mm, respectively. While the storage capacity and the storage coefficient gradually decreased, the former ranged from 0.2429 to 0.2397 m3, and the latter ranged from 0.270 to 0.266. The experimental results are verified by drainage engineering tests in the Shendong Mining Area. In essence, the storage coefficient had remarkable spatial distribution characteristics and a time-varying effect. In space, the stor-age coefficient increased with height along the vertical direction of the coal mine underground reservoir. However, it decreased with the distance from the boundary of the dam body in the horizontal direction. With time, the storage coefficient decreased dynamically. This study provides a new way of predicting the storage coefficient of a coal mine underground reservoir.
    Przy rosnącej intensywności prac inżynieryjnych prowadzonych w rejonie Zagłębia Węglowego w Shendong, określanie współczynnika odsączalności i jego zmienności w czasie i przestrzeni stało się jednym z głównych problemów w długofalowej eksploatacji górniczej, mającej wpływ na kształtowanie się współczynnika odsączalności oraz na całościowe korzyści płynące z eksploatacji złoża. Zaproponowano by rejon prac wydobywczych prowadzonych w ścianie No 22616 w kopalni węgla Daliuta wykorzystany został jako teren eksperymentalny dla pomiarów współczynnika odsączalności dla zbiornika podziemnego znajdującego się w kopalni węgla. W tych warunkach przetestowano opracowane narzędzie pomiarowe. Do eksperymentu przygotowano fragmenty skał i węgla o podobnym składzie jak w rejonie ściany 22616, z zachowaniem ich układu zalegania i zwięzłości; następnie obciążono je w sposób analogiczny do obciążeń działających w warunkach rzeczywistego prowadzenia stropu. Dokonano pomiaru współczynnika odsączalności po wpompowaniu do próbek wody, w rezultacie uzyskując czterowymiarowy rozkład współczynnika odsączalności w czasie i przestrzeni w warunkach wzajemnych oddziaływań pomiędzy wodą a warstwami skał, oraz w warunkach działających naprężeń. Wyniki eksperymentu były następujące: Przed rozpoczęciem eksperymentu, wykorzystywane fragmenty skał i węgla charakteryzowały się wysoką odpornością na wodę gdy zawartość parafiny wynosiła 8%; następnie trzy obszary próbek wyodrębnione w oparciu o analizy teoretyczne i charakteryzujące określony poziom naprężeń poddano wielokrotnemu działaniu naprężeń o kontrolowanej wielkości. W trakcie trwania eksperymentu zaobserwowano znaczące różnice lokalne na powierzchni, w postaci utrzymującej się niecki osiadania nad poszczególnym strefami oddziaływania naprężeń. W porównaniu do stanu początkowego, maksymalne wartości osiadania w strefie stabilnych naprężeń, w strefie odprężenia i w strefie niskich naprężeń wyniosły odpowiednio: 7.89 mm, 5.8 mm i 1.83 mm. Współczynnik odsączalności stopniowo malał, od początkowego zakresu 0.270-0.266 do zakresu końcowego 0.2429 m3-0.2397 m3. Wyniki badań eksperymentalnych potwierdzone zostały następnie poprzez badania od-prowadzania wody przeprowadzone w rejonie Zagłębia Węglowego Shendong. Stwierdzono, że współ-czynnik odsączalności wykazuje znaczną zmienność w czasie i przestrzeni. W ujęciu przestrzennym, wartość współczynnika odsączalności wzrasta wraz z wysokością mierzoną w kierunku pionowym osi zbiornika podziemnego, z kolei maleje ona wraz z odległością od granicy tamy mierzonej w kierunku poziomym. W ujęciu czasowym, wartość współczynnika odsączalności gwałtownie rośnie w czasie. Badania powyższe dostarczyły nowych metod do prognozowania wartości współczynnika odsączalności w podziemnych zbiornikach na terenie kopalni węgla.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2019, 64, 4; 655-670
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-41 z 41

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies