Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "romantyzm polski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Kłopotliwe dziedzictwo wieszczów – romantyzm i paradoksy propagandy niepodległościowej w publicystyce (około)literackiej z lat 1914–1918
Dissonant Heritage of Prophets—Romanticism and the Paradoxes of Independence Propaganda in Literary Journalism during the Years 1914–1918
Autorzy:
Niewiarowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038268.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
kłopotliwe dziedzictwo
dyskurs narodowy
I wojna światowa
romantyzm polski
propaganda
dissonant heritage
national discourse
World War I
Polish Romanticism
Opis:
W artykule przedstawiono problem „kłopotliwych” związków między polskim romantyzmem a polityką obozu niepodległościowego w latach I wojny światowej. Na przykładzie dwóch polemik literackich toczonych między publicystami i pracownikami aparatu propagandy niepodległościowej a przedstawicielami obozu pasywistów (Henryk Elzenberg i Ludwik Szczepański, Julia Kisielewska i Wiktor Gomulicki) omówiono paradoksy dyskursu propagandowego tego obozu oraz strategie, za pomocą których publicyści radzili sobie z atakami ideologicznych przeciwników. Romantyzm i powiązane z nim symbole oraz postawy okazują się w tych dyskusjach „kłopotliwym dziedzictwem”, które zostaje poddane rewizji w perspektywie przyszłości i nowego kształtu polskiego patriotyzmu oraz w odniesieniu do realiów współczesnej polityki. Polemiki te obrazują, że romantyzm jest wciąż w dyskursie narodowym słowem kluczem (ponieważ jest rodzajem metajęzyka tego dyskursu), jednak u progu niepodległości jego znaczenie staje się coraz bardziej rozmyte.
The work presents the problem of “dissonant” relations between Polish Romanticism and politics of the independence camp during World War I. Basing on the example of two literary polemics between publicists and members of the independence propaganda machine and those of the passivist group (Henryk Elzenberg and Ludwik Szczepański, Julia Kisielewska and Wiktor Gomulicki), the text discusses the paradoxes of the propaganda discourse of the camp and the strategies used by publicists to handle the attacks of ideological enemies. In these debates, Romanticism, as well as symbols and attitudes related to it, turn out to be a “dissonant heritage,” which is examined in view of future and new Polish patriotism, and in reference to the reality of contemporary politics. These polemics illustrate that Romanticism was still the key word in the national discourse (as a sort of metalanguage), but on the threshold of independence, its meaning gradually became vague.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 29, 2; 95-112
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz czarnego słońca w wybranych utworach francuskich i polskich romantyków (rekonesans).
The image of black sun in selected texts of Polish and French romantics (reconnaissance) .
Autorzy:
Śniedziewski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690203.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Black Sun
Saturn
Melancholy
Polish Romanticism
French Romanticism
Théophile Gautier
Gérard de Nerval
Juliusz Słowacki
Zygmunt Krasiński
czarne słońce
melancholia
romantyzm polski
romantyzm francuski
Opis:
The article’s goal is an inquiry into the main contexts, in Polish and French Romanticism, for the metaphor of black sun; the metaphor belongs with images and themes clearly marked by the experience of melancholia. There was also a significant impact of astronomical fantasies which, perhaps surprisingly, were very popular in Romanticism. Another important reference point for the present text analysis is the Biblical tradition (related mainly to Old Testament books and The Revelation). However, it must be stressed that the popularity of the metaphor of black sun, both in France and in Poland, was undoubtedly fostered by the popularity of Dürer’s print Melancholia I, and Jean-Paul Richter’s famous Speech of the Dead Christ. In works by selected authors, who represent the two language areas under discussion (including Gautier, Nerval, Słowacki, and Krasiński), it is possible to notice significant differences, which allow for asserting the existence of a different model of dissemination of the image of black sun. Inasmuch as French Romantics mostly approach the image in aesthetic and existential terms, the Polish authors clearly focus on metaphysical and historiographical approaches. It is also important that contrary to Biblical sources, where the image of black sun was often related to God’s wrath or his intervention in earthly order, as in Last Judgement, and contrary to astronomical sources, which eliminated individual perspective and clearly strived for objective approach, the metaphor of black sun in texts by Romantic authors is mostly of anthropological quality; it is an image of the human being confronted by individually experienced transience (in the existential model, closer to French Romantics), or in confrontation with time of a community (historiosophic model, which dominates in texts by Polish Romantics).
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2015, LXX; 199-215
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskoromantyczne widma Josepha Conrada. Prolegomena do badań nad polskim obliczem pisarza
Polish-romantic spectres of Joseph Conrad. Prolegomena to the studies on Polish face of the writer
Autorzy:
Samsel, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1361311.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Pomorska w Słupsku
Tematy:
Joseph Conrad
romantyzm polski
widmontologia
Opowieści niepokojące
Dziady cz III
Polish Romanticism
hauntology
Tales of Unrest
Forefathers’
Eve Part III
Opis:
Studium, czerpiąc z doświadczeń badawczych najwybitniejszych interpretatorów intertekstualności w prozie Conrada, w tym m.in. Yves’a Hervoueta, dąży do ustalenia interpretacyjnego punktu zero w wypadku badania niejasnych, a wręcz podprogowych oddziaływań romantyzmu polskiego na pisarstwo Conrada. Są one tak wieloznaczne i zróżnicowane, że – czerpiąc z tytułu imponującej monografii Hervoueta The French Face of Joseph Conrad – należałoby je określić mianem aspektu, nawet – dominanty „polskiego oblicza pisarza”. By konteksty polskoromantyczne u Conrada doprecyzować oraz uwypuklić, trzeba byłoby przetworzyć klasyczne pojęcie intertekstualności, skrzyżowawszy je z tzw. metodologią hontologiczną, u której podstaw spoczywa Derridiańska teoria widm. Syntetyczne badanie intertekstualno-komparatystyczne tomu Opowieści niepokojące z 1898 roku wskazuje, że (oprócz odwołań do Flauberta czy Merimée) równie istotne pozostają dla ujęcia Conradowskiej intertekstualności konteksty polskoromantycznej szkoły litewskiej (Mickiewicz) i ukraińskiej (Słowacki). W toku analizy – jako dwa konkurencyjne kręgi intertekstualne – powinny być zawsze oddzielane od siebie i wyodrębniane.
The study, drawing from the research experience of the most prominent interpreters of intertextuality in Conrad’s prose, including Yves Hervouet, seeks to establish an interpretative zero point in the case of the study of the vague, or even subliminal influences of Polish Romanticism on Conrad’s writing. They are so ambiguous and varied that – drawing from the impressive monograph of Hervouet The French Face of Joseph Conrad – they should be described as an aspect, or even – the dominant feature of the „Polish Face of the writer”. To clarify and emphasize Polish-romantic contexts in Conrad’s texts, it would be necessary to transform the standard concept of intertextuality, crossing it with the so-called hontological methodology based on Derridian Theory of Spectres. A synthetic intertextual-comparative study of the volume Tales of Unrest from 1898 indicates that (apart from references to Flaubert or Merimée) the independent contexts of the Lithuanian (Mickiewicz) and the Ukrainian (Słowacki) School of Polish Romanticism should remain equally important for Conrad’s intertextuality. Therefore during the analysis – as two competing intertextual circles – they should always be separated and differentiated. Biogram
Źródło:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2020, 18; 198-210
2083-4721
Pojawia się w:
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid w badaniach Rolfa Fiegutha
Norwid in studies by Rolf Fieguth
Autorzy:
Trybuś, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799121.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
polski romantyzm
poezja europejska
cykl poetycki
komparatystyka
Polish Romanticism
European poetry
poetic cycles
comparative studies
Opis:
Autor tego artykułu stara się przedstawić badania Rolfa Fiegutha, poświęcone twórczości Norwida, koncentrując uwagę przede wszystkim na studiach wybitnego niemieckiego slawisty o cyklu poetyckim Vade-mecum i poemacie Quidam. W pierwszej kolejności rekonstrukcji tu podlegają założenia i ustalenia studium o „poezji w fazie krytycznej” z 1985 roku, a także późniejszy szkic o komparatystycznych kontekstach cyklu wierszy Norwida z 2005 roku (opublikowany po polsku w 2011 r.). Wiele uwagi w tej części artykułu poświęca się dokonanej przez Fiegutha analizie zakłóceń w poezji autora Vade-mecum na różnych poziomach organizacji wiersza. Uwagi te dopełnia charakterystyka sformułowanej przez Fiegutha koncepcji komparatystycznej „konfrontacji międzykulturowej”, która wykracza poza dualne ujęcia twórczości literackiej, odsłaniając zawsze szeroki, europejski kontekst spotkań poetów i ich tekstów uczestniczących w procesie przenikania się kultur narodowych. Druga część artykułu poświęcona jest książce Rolfa Fiegutha Zaproszenie do „Quidama”. Portret poematu Cypriana Norwida z 2014 roku. Refleksja o tej publikacji dotyczy nie tylko szczegółowych ustaleń jej autora na temat poematu Norwida, ale także przyjętych przez niego założeń metodologicznych, które pozwoliły odświeżyć dawny gatunek historii literatury, jakim była monografia typu „autor i dzieło”. Szerzej spośród zagadnień przedstawionych w tej książce autor artykułu omawia trudności towarzyszące lekturze Quidama i problematykę Norwidowskiego klasycyzmu. W trzeciej części artykułu zwraca się uwagę na pojedyncze glosy Rolfa Fiegutha do jego badań nad Norwidem, pochodzące z lat ostatnich (2017, 2018, 2020). Całość artykułu jest podsumowaniem ponad trzydziestoletnich studiów Rolfa Fiegutha nad najważniejszymi poetyckimi dokonaniami polskiego poety.
This article aims discusses Rolf Fieguth’s studies of works by Norwid, focusing primarily on the German Slavist’s interpretations of the cycle Vade-mecum and the long poem Quidam. The first work reconstructed here, along with its assumptions and conclusions, is Fieguth’s 1985 study on “poetry in a critical phase”and the second is the 2005 essay on the comparative contexts of Norwid’s famous cycle (the latter was published in Polish in 2011). A lot of room is devoted in this section to Fieguth’s analysis of distortions introduced by Norwid at various levels of the poem’s organization. These remarks are complemented with an account of Fieguth’s comparatist conceptof “cultural confrontation,” which goes beyond dualistic accounts of literary creativity, revealing the invariably broad, European context of meetings between poets and texts, facilitated by the process of national cultures permeating each other. The second part of the article is devoted to Fieguth’s 2014 book Zaproszenie do „Quidama”. Portret poematu Cypriana Norwida [An invitation to Quidam. A portrait of Cyprian Norwid’s long poem]. Reflections on this publication concern not only its detailed findings about Norwid’s long poem but also the critic’s methodological assumptions, which have helped him to update the long-standing genre in the history of literature, namely the “author and his particular work” type of monograph. Among the issues addressed in the book, the article discusses, in particular, the difficulties accompanying interpretations of Quidamand the question of Norwid’s classicism. The third part of the article draws attention to Fieguth’s remarks onNorwid made in recent years (2017, 2018, 2020). The article thus summarizes Rolf Fieguth’s thirty years of research on the most important poetic achievements of the Polish poet.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 169-188
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joseph Conrad a polska cisza romantyczna. Próba zbliżenia
Joseph Conrad and Polish Romantic Silence: In Search of Commonalities
Autorzy:
Samsel, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1449980.pdf
Data publikacji:
2021-07-15
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Joseph Conrad
silence studies
polski romantyzm
„cisza ontologiczna”
„noc kosmiczna”
Polish Romanticism
“the ontological silence”
“the cosmic night”
Opis:
Celem artykułu jest zarówno uzupełnienie dotychczasowych, polskojęzycznych badań nad semantyką ciszy w utworach Conrada, jak i interpretacja owej semantyki w duchu polskiej tradycji literackiej, na zadłużenie względem której Conrad subtelnie, aczkolwiek dość jednoznacznie wskazywał (między innymi w rozmowie z Marianem Dąbrowskim z 1914 roku). Autor naświetla perspektywę tzw. szkoły ukraińskiej w romantyzmie polskim, sugerując, że właśnie z tego imaginarium (w większym stopniu aniżeli z mickiewiczowskiego) autor Szaleństwa Almayera mógł przejmować konkretne figury: „nocy kosmicznej” oraz „ciszy ontologicznej”. Widoczne jest to zarówno na poziomie konstrukcji wydarzeń (Nostromo, Szaleństwo Almayera, Smuga cienia), jak i modelowania narracji (Jądro ciemności, Lord Jim, Gra losu).
The article attempts to extend the existing Polish-language research on the semantics of silence in Joseph Conrad’s works, and to interpret this semantics, in the view of the Polish literary tradition, to which Conrad indicated his debt subtly but quite unambiguously (e.g. in an interview with Marian Dąbrowski from 1914). The author highlights the perspective of the so-called Ukrainian school in the Polish Romantic Literature, suggesting that it was from this imagination (more than from Mickiewicz’s) that the author of Almayer’s Folly could adopt specific figures: “the cosmic night” and “the ontological silence”. It is visible both in the construction of events (Nostromo, Almayer’s Folly, The Shadow-Line) and in the narrative strategies (Heart of Darkness, Lord Jim, Chance).
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2021, 18; 81-102
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Was Maurycy Mochnacki a messianist? A puzzling declaration of the author of “The Uprising of the Polish Nation in 1830–1831”
Czy Maurycy Mochnacki był mesjanistą? Wokół zagadki pewnej deklaracji autora „Powstania narodu polskiego”
Autorzy:
Kihara, Makiko
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089989.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
19th-century Polish literature and history
Polish Romanticism
the November Uprising (1830–1831)
Poland’s Great Emigration
radical politics
Polish messianism
discourse analysis
Maurycy Mochnacki (1803–1834)
Maurycy Mochnacki
romantyzm polski
mesjanizm
Wielka Emigracja
dyskurs
Opis:
In this article Maurycy Mochnacki’s martyrological and messianic declarations in the Preface to the Uprising of the Polish Nation in 1830–1831 are examined in the context of the martyrological discourse in the literature of the Great Emigration. Such an affi rmation may appear puzzling given Mochnacki’s rejection of martyrological interpretations of Poland’s history or messianic readings of his political philosophy, let alone his reputation of being radically opposed to Adam Mickiewicz’s idea of the sacrifi cial victimhood of the Polish nation. In this study the ideological and rhetorical aspects of their statements are compared and analysed. There can be little doubt that in the Preface Mochnacki’s phrasing is steeped in patriotic pathos which seems to be at odds with the tone of his other writings. This article claims that it was a tactical move on his part: he chose the familiar martyrological loci merely as a means to enlist the readers’ support for his own pragmatic programme of restoring Poland’s independence. A general conclusion to be drawn from this apparent inconsistency is that already at that stage (The Uprising was published in Paris in 1834) the logosphere of the Great Emigration had become so dominated by the martyrological discourse that Mochnacki could not afford to ignore it.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 4; 355-371
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il regno dei cieli in terra: ispirazioni e motivi del Paradiso dantesco nelle opere dei romantici polacchi
Autorzy:
de Carlo, Andrea F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120346.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Dante Alighieri
The Divine Comedy
Polish Romanticism
apocalyptic and millenarian motifs
Paradise
Boska komedia
polski romantyzm
apokaliptyczne i millenarystyczne motywy
Raj
Opis:
Despite the tormented national reality, the faith in the future redemption of Poland and the idea of change and purification gave birth in the works of the Polish romantics to the hope of salvation, of the advent of the divine kingdom on Earth. Undoubtedly an idea contributed to the birth of this optimistic vision, that was the conception of a Poland like the “Christ of the nations”, which took hold in the new mystical atmosphere of the early nineteenth century and which was combined with Christian eschatologism, revolutionary aspirations and hopes for the future redemption of history. The apocalyptic and millenarian motifs present in the Divine Comedy undeniably played a part in strengthening the messianic ideas of the romantics: the present from a fertile ground for evil and chaos, through suffering and destruction, became the privileged moment of expiation that prepared the advent of the city of God. The paper aims to analyze some motifs from Dante’s Paradise which inspired some of the most stunning pages of Polish romantic literature.
Mimo udręczonej rzeczywistości narodowej, wiara w przyszłe odkupienie Polski oraz idea przemiany i oczyszczenia zrodziła w dziełach polskich romantyków nadzieję zbawienia, nadejścia Bożego królestwa na ziemię. Niewątpliwie przyczyniła się do narodzin tej optymistycznej wizji, która zadomowiła się w nowej, mistycznej atmosferze początku XIX wieku, Polski jak „Chrystus narodów”, która łączyła się z chrześcijańskim eschatologizmem, rewolucyjnymi dążeniami i nadziejami na przyszłe odkupienie historii. Apokaliptyczne i millenarystyczne motywy obecne w Boskiej Komedii niewątpliwie przyczyniły się do umocnienia mesjańskich idei romantyków: teraźniejszość jako teren zła i chaosu, poprzez cierpienie i zniszczenie, stała się uprzywilejowanym momentem ekspiacji, przygotowującym nadejście miasta Boga. Artykuł ten ma na celu analizę niektórych motywów z Raju Dantego, które zainspirowały niektóre z piękniejszych stron polskiej literatury romantycznej.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2022, 1; 33-44
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
Autorzy:
Zehnder, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17889236.pdf
Data publikacji:
2021-02-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Mickiewicz
Cieszkowski
polski romantyzm
Promethidion
aktywizm romantyczny
filozofia czynu
Imperium Rosyjskie
orientalizm
Polish Romanticism
Romantic activism
philosophy of action
Russian Empire
Orientalism
Opis:
Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37 English Version; 17-42
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Tatarski czyn” Norwida między hierarchią a erupcją (semantyka, konteksty, konsekwencje)
Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
Autorzy:
Zehnder, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117452.pdf
Data publikacji:
2019-11-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Mickiewicz
Cieszkowski
polski romantyzm
Promethidion
aktywizm romantyczny
filozofia czynu
Imperium Rosyjskie
orientalizm
Polish Romanticism
Romantic activism
philosophy of action
Russian Empire
Orientalism
Opis:
Opierając się na polemice między Stanisławem Cywińskim a Ignacym Fikiem z lat 30. XX w. artykuł rozróżnia dwa sposoby rozumienia norwidowskiego wyrażenia „tatarski czyn”: jako ‘akcja’ lub jako ranga (z rosyjskiego czin według carskiej Tabeli rang). Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób erupcyjne i hierarchiczne odczytania „tatarskiego czynu” wpłynęły na opinie na temat Promethidiona (1851) i, szerzej, na norwidowską krytykę utopijnej myśli polskiego romantyzmu i rosyjskiej polityki. Adam Mickiewicz w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w. wskazywał na homonimię między wyrazami czyn a czin oraz na jej potencjał w tworzeniu ambiwalencji między pozornie nieprzystającymi wyobrażeniami erupcji i hierarchii. Ponadto Mickiewicz powiązał oba rozumienia słowa czyn ze stereotypową tatarską lub mongolską „azjatyckością”. Pod tym względem sformułowanie Norwida jest konwencjonalne. Oryginalne jest jednak to, jak Norwid obraca wcześniejsze idee Mickiewicza przeciwko późniejszym poglądom autora Dziadów, który w swoich prelekcjach paryskich zdaje się gloryfikować „czyn tatarski”. W przeciwieństwie do „krwawej drabiny” rosyjskiej biurokracji i irracjonalnej tendencji w aktywizmie Mickiewicza, Norwid proponuje „stopniową pracę”, której kulminacją, a nie erupcją, jest czyn. Ten aspekt wyobraźni Norwida ukazany jest w równoległej lekturze z myślą filozofa Augusta Cieszkowskiego, który w swoich Prolegomenach do historiozofii określił historię jako „tkaninę czynów” prowadzącą do instytucji. W podobny sposób pozytywne wyobrażenie Norwida o czynie, czyli jego rewizja romantycznego akty-wizmu, powinno sytuować się poza alternatywami erupcji i hierarchii.
Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37; 17-42
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieszczowie i czyny prorocze. Zygmunta Krasińskiego rozważania o poezji i poetach w kontekście genezy proroctwa Przedświtu
On Seers and Prophetic Acts: Zygmunt Krasiński’s Reflections on Poetry and Poets in the Context of the Origins of the Prophecy of Przedświt
Autorzy:
SOKULSKI, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046911.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Zbigniew Krasiński, Przedświt, polski mesjanizm narodowy, profetyzm, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, August Cieszkowski, literatura jako wyraz samoświadomości narodowej, charakter narodowy, historiozofia, romantyzm polski
Zbigniew Krasiński, Przedświt, Polish Romantic messianim, prophetism, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, August Cieszkowski, literature as an expression of the consciousness of the nation, national character, philosophy of history, Polish Romanticism
Opis:
Zygmunt Krasiński w Przedświcie wystąpił jako prorok zwiastujący królestwo Boże, „nowe niebo i nową ziemię”. Poemat nie wyrósł jednak wyłącznie na glebie adwentystycznych marzeń emigracji polskiej, jest bowiem również dziełem artystycznym realizującym założenia nowej formy profetyczno-idealistycznej „poezji trzeciej epoki”. Przedświt to słowo „trzeciego wieszcza” zwieńczające „rozeznawanie się w jestestwie swoim” „duszy narodowej” pozbawionej „ciała politycznego”, tłumaczące najpełniej sens przeszłości i przyszłości narodu oraz charakter jego posłannictwa. To także poemat miłosny, w którym Krasiński uwiecznił swoją Beatricze, przynosząc zarazem objawienie prawd ostatecznych.
In his epic poem Przedświt [„Predawn”] Zygmunt Krasiński appears as a prophet announcing the Kingdom of God, „a new heaven and a new earth.” However, the poem does not merely express the ‘Adventist dreams’ of the Polish diaspora, since it is also a literary work advancing the ideas of the new prophetic and idealist “poetry of the third epoch.” Przedświt, the voice of the third Polish Romantic “seer,” is simultaneously the conclusion of the “discernment of its own being” by the “nation’s soul” deprived of a political body: the poem explains, in a possibly fullest manner, the meaning of the past and of the future of the Polish nation, pointing to the core of the nation’s mission in the world. Last but not least, Przedświt is also a love poem: while conveying the revelation of the final things, Krasiński also immortalized his Beatrice. Translated by Dorota Chabrajska
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 3 (119); 213-233
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procent romantyzmu w romantyzmie
The Percentage of Romanticism in Romanticism
Autorzy:
Makowska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340693.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
film polski
romantyzm
historia i film
filozofia i film
Polish film
romanticism
history and film
philosophy and film
Opis:
Książka Marcina Marona Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 (2019) prezentuje interpretacje jedenastu filmów, których fabuła dotyczy wydarzeń rozgrywających się między rokiem 1789 a 1849; niektóre z nich są ekranizacjami literatury romantycznej . Wyznacznikami romantyzmu okazują się tu poglądy filozoficzne, głównie kręgu jenajskiego, oraz zjawiska historyczne kształtujące ich przyswojenie i aktywizację. Filmy zostały omówione na tle przedstawionej w ostatniej części pracy recepcji romantyzmu w czasach PRL. Książka Marona, nieco statyczna w ścisłym przestrzeganiu ograniczeń chronologicznych i kompozycyjnych, dynamizuje się jednak w lekturze, prowokując do pytań wykraczających zarówno poza ramy czasowe przyjęte przez autora, jak i wyznaczony tu krąg problemów.
Marcin Maron’s book Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 [Romanticism and Cinema: Romantic Ideas and Images in the Films of Polish Directors from 1947-1990] (2019) presents interpretations of eleven films that either depict events taking place between 1789 and 1849 or are adaptations of romantic literature. The notion of romanticism employed in the book is determined by philosophical views, mainly those of the Jena circle, and historical phenomena that support their realization. In the concluding part of the work, the films are discussed in the context of the reception of romanticism in the times of the Polish People’s Republic. Maron’s book, though somewhat static in its strict compliance with chronological and compositional restrictions, nevertheless makes for a dynamic reading experience, as it provokes questions that reach beyond both the time frame adopted by the author and his chosen range of problems.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2020, 110; 219-229
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inspiracje polskim folklorem i pieśnią religijną w koncertach fortepianowych Wojciecha Kilara
Polish Folklore and Religious Songs as Inspiration in Wojciech Kilar’s Piano Concertos
Autorzy:
Miklaszewska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341659.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
polski folklor
polska pieśń religijna
koncert fortepianowy
nowy romantyzm
postminimalizm
Polish folklore
Polish religious song
piano concerto
neoromanticism
postminimalism
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie związku materiału dźwiękowego oraz warstwy estetycznej koncertów fortepianowych Wojciecha Kilara z tradycją polskiego folkloru oraz polskiej pieśni religijnej i śpiewów liturgicznych. Pod tym kątem zostały przaanalizowane dwa koncerty Kilara na fortepian solo i orkiestrę, powstałe odpowiednio w latach 1996-1997 oraz 2011. Wpływy folkloru są najbardziej wyraźne w II Koncercie fortepianowym, w którym pojawiają się aluzje do pieśni podhalańskich. W obu koncertach Kilara natomiast pojawiają się silne związki materiału dźwiękowego z polską pieśnią religijną oraz śpiewem liturgicznym. Podjęte w dalszej części artykułu rozważania nawiązują do metodologii M. Tomaszewskiego i dotyczą obecnych w koncertach fortepianowych Wojciecha Kilara czterech idiomów stylistycznych, składających się na indywidualny styl muzyczny tego kompozytora w trzecim okresie twórczości. Są to: pierwiastek sacrum, nowy romantyzm, folkloryzm i postminimalizm.
The aim of this article is to show the relationship between the musical material and the aesthetic layer of Wojciech Kilar’s piano concertos and the Polish folklore tradition, as well as that of Polish religious songs and liturgical chants. Kilar’s two concertos for solo piano and the orchestra that are analysed in this article were composed in 1996-1997 and 2011, respectively. The folklore influences are most evident in Piano Concerto No. 2 which alludes to songs from the Podhale region. On the other hand, in both of Kilar’s concertos there are strong links to Polish religious songs and liturgical singing, appearing both as a musical quotation and (more often) as merely a reminiscence. In the further part of this article, referring to Mieczysław Tomaszewski’s methodology, the four stylistic idioms that make up the composer’s individual musical style in the third period of his creative activity are discussed. These are religious music, neoromanticism, folklore and postminimalism.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 199-218
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wer ist aus wessen Vaterland? Polnischer Patriotismus – jüdischer Messianismus. Überlegungen zu einer schwierigen Beziehung
Autorzy:
Quinkenstein, Lothar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032686.pdf
Data publikacji:
2011-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
I Rzeczpospolita
wieloetniczność
rozbiory
pamięć zbiorowa
niemieckie zbrodnie
II wojna światowa
polski romantyzm
mesjanizm
the First Polish Republic
multi-ethnic structure
collective memory
the Greman crimes
WWI
Polish romantic
messianism
Erste Rzeczpospolita
Multiethnizität
Teilungen Polens
kollektive Erinnerung
die deutschen Verbrechen
der Zweite Weltkrieg
polnische Romantik
Messianismus
Opis:
In seinem ersten Teil versucht der Artikel, die Entwicklung nachzuvollziehen von der multiethnischen Struktur der Ersten Rzeczpospolita hin zu einer national wie religiös fest umrissenen Definition des ,Polentums‘ in der Zeit der Teilungen. Auf diesen historischen Grundlagen werden die Konflikte erörtert, zu denen die verschiedenen Perspektiven der Erinnerung an die deutschen Verbrechen des Zweiten Weltkrieges immer wieder führen. Da das polnische Identitätskonstrukt der Romantik maßgeblich von religiösen Überhöhungen geprägt ist, schließt sich eine Betrachtung an über die Unterschiede im Verständnis des Messianismus im Judentum und im Christentum. Zum Schluss versammelt der Beitrag einige Aspekte der gegenwärtigen Wiederbelebung der Erinnerung an die jüdische Kultur in Polen.
W swojej pierwszej części artykuł próbuje śledzić rozwój wielokulturowej struktury I Rzeczpospolitej do narodowo-religijnie ściśle określonej definicji ,polskości‘ w czasach rozbiorów. Wychodząc z tych historycznych uwarunkowań, rozważa się konflikty, do których prowadzą różne perspektywy wspomnień o niemieckich zbrodniach podczas II Wojny Światowej. Ponieważ polska romantyczna konstrukcja tożsamości przede wszystkim cechowała się silnym religijnym ładunkiem, w następnej części artykuł traktuje o różnicach w rozumieniu mesjanizmu w religii żydowskiej i chrześcijańskiej. Na końcu zebrane zostały pewne aspekty współczesnego odradzania się wspomnień o kulturze żydowskiej w Polsce.  
In its first part the article tries to describe the process leading from the multiethnic structure of the First Republic of Poland to the definition of ,polishness‘ in terms of national and religious identity in the period of the partitions of Poland. On this historical background an analysis is provided to elucidate the conflicts in which several perspectives of memory concerning the German crimes during World War II come to expression. As the Polish romantic concept of identity is characterized by religious contents, the following part deals with the differences in the understanding of Messianic idea in Christianity and Judaism. The article closes with an overview of some aspects of the recent revival of memory about the Jewish culture in Poland.
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2011; 201-235
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krytyka polskiej kultury politycznej w „Egoizmie narodowym wobec etyki” Zygmunta Balickiego.
Criticism of Polish Political Culture in Zygmunt Balickis "National Egoism and Ethics".
Autorzy:
Puszkow-Bańka, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1013486.pdf
Data publikacji:
2020-07-02
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
balicki
narodowa demokracja
polska i polacy
charakter narodowy Polski
modernizacja
romantyzm polityczny
national democracy
poland and poles
Polish national character
modernization
political romantism
Opis:
CEL NAUKOWY: Celem tego artykułu jest prezentacja krytyki Polski i Polaków w myśli Zygmunta Balickiego na podstawie studium Egoizm narodowy wobec etyki. Balicki ukonstytuowany w dobie romantyzmu politycznego paradygmat myślenia o wspólnocie politycznej i jednostce w polskiej kulturze politycznej nazwał „etyką ideałów” i poddał go miażdżącej krytyce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Krytykę Polski i Polaków w myśli Balickiego można sprowadzić do pytania o pozytywną bądź negatywną ewaluację wzorców politycznej kultury polskiej zdefiniowanych w ramach kultury i ustroju I Rzeczypospolitej, w kontekście upadku polskiej państwowości, dylematów strategii przetrwania narodu polskiego na przełomie XIX i XX w. Podstawową metodę stanowi analiza tekstów źródłowych oraz ich interpretacji przez późniejszych autorów. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z kilku części. W części pierwszej i drugiej Autorka poszukuje możliwych strategii przetrwania narodu polskiego w warunkach braku państwowości oraz prezentuje myśl Balickiego jako projekt modernizacji społeczeństwa polskiego za pomocą syntezy dwóch pozornie sprzecznych kategorii: zachowawczości i postępu. W części trzeciej i czwartej dokonana zostaje – odpowiednio – analiza etyki ideałów z perspektywy nauk humanistycznych oraz analiza etyki ideałów z perspektywy nauk społecznych – jako studium polskiego charakteru narodowego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zasadniczym wnioskiem płynącym z analizy jest teza o wewnętrznym charakterze krytyki Polski i Polaków w myśli Zygmunta Balickiego, który wprawdzie formułuje tezę o „zapóźnieniu” Polski, a tym samym potrzebie „modernizacji”, czyli uwspółcześnienia polskiego patriotyzmu i metod prowadzenia polityki narodowej, jednakże nie znajduje adekwatnych wzorców ani na Wschodzie, ani na Zachodzie Europy, na podstawie których tej modernizacji można by dokonać. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Koncepcja etyki ideałów jest jednocześnie deskrypcją charakteru narodowego Polaków i opisem negatywnych zjawisk w polskiej przestrzeni publicznej. Artykuł może się przysłużyć refleksji nad współczesnymi przemianami modernizacyjnymi zachodzącymi w społeczeństwie polskim; z jednej strony sugeruje potrzebę zmiany cywilizacyjnej, z drugiej pokazuje granice tej zmiany.
RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this article is to present the criticism of Poland and Poles in the thought of Zygmunt Balicki on the basis of his paper "National Egoism and Ethics". Balicki named the Ethics of ideals, a paradigm of thinking about the political community and the individual in Polish political culture. He subjects it to crushing criticism. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The criticism of Poland and Poles in Balicki's thought can be reduced to a question: about the positive or negative evaluation of the political patterns of Polish culture defined within the political culture of The First Republic. In the context based on the dilemmas of the strategy of endure concerning the Polish nation at the turn of the 19th and 20th century.  THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Author searches for possible strategies of enduring of the Polish nation under statelessness and presents Balicki's thought as a project for the modernization of Polish society. In the third and fourth part, there is an appropriate analysis of the ethics of ideals from the perspective of humanities sciences, and an analysis from the perspective of social sciences.   RESEARCH RESULTS: The main conclusion of the analysis is the thesis about the internal character of criticism of Poland and Poles in the thought of Zygmunt Balicki. He formulates a thesis about the "backwardness" of Poland, and thus the need for "modernization”.  However, without finding adequate cultural patterns, either in Eastern or Western Europe on which it would be possible to achieve. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The concept of ethics of ideals is at the same time a description of the national character of Poles as well as of negative phenomena in the Polish public space. The article may prompt a reflection on contemporary modernization changes taking place in Polish society. 
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2019, 10, 33; 129-144
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślady twórczości Juliusza Słowackiego we wczesnych dramatach Karola Wojtyły (Hiob, Jeremiasz)
Traces of the Literary Works of Juliusz Słowacki in the Early Plays of Karol Wojtyła (Job, Jeremiah)
Autorzy:
Jarosz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1731987.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Karol Wojtyła
Hiob
Jeremiasz
Juliusz Słowacki
Ksiądz Marek
misterium
romantyzm
historiozofia romantyczna
naród
mistyk
ideał rycerza
ideał duchownego
misja Polski
Job
Jeremiah
Father Marek
mystery
Romantic historiosophy
nation
Poland’s mission
Opis:
Artykuł dotyczy dwóch juwenilnych dramatów Karola Wojtyły – Hioba i Jeremiasza, napisanych w 1940 roku. Utwory te powstały pod wpływem trudnej wojennej rzeczywistości. Pierwszym i głównym tekstem, który zainspirował te dwa dramaty, jest Biblia. Wskazują na to już ich tytuły. Jednak na kształt świata poetyckiego obu tych utworów bardzo mocny wpływ wywarł również model polskiego romantyzmu. Artykuł stanowi próbę wskazania zarówno w Hiobie, jak i Jeremiaszu myśli bliskich romantycznej historiozofii mesjanistycznej. W syntetyczny sposób ujmuje głównie dostrzegalne w wymienionych dziełach Wojtyły punkty zbieżne z motywami obecnymi w dziele Juliusza Słowackiego, zwłaszcza w dramacie Ksiądz Marek, który rozpoczął okres mistyczno-genezyjskiej twórczości romantyka. Zwraca się tu uwagę m.in. na obecne we wszystkich trzech tekstach cechy gatunkowe misterium (zbliżone do kształtu gatunkowego misterium dojrzałego baroku, które reprezentują dzieła Calderona). Wśród tych cech wymienia się m.in. kompozycję utworów, konstrukcję czasu i przestrzeni, kreację obrazów, zasadę „teatru w teatrze” oraz wizyjność. Szkicowo zestawiane są również ujęcia głównych idei oraz kreacje tytułowych postaci (Hioba, Jeremiasza i Księdza Marka).
The article concerns two juvenilia plays by Karol Wojtyła, Job and Jeremiah, that were written in 1940. Those works were influenced by the difficult reality of war. The first and primary inspiration for those two dramas was the Bible, as the titles themselves indicate. However, the model of Polish Romanticism also heavily influenced the shape of the poetic world of those works. This article attempts to indicate in Job, as well as in Jeremiah, those thoughts that are close to the Romantic and Messianic historiosophies. It describes, in a synthetic manner, the main noticeable points from Wojtyła’s works that coincide with the motives present in Juliusz Słowacki’s work, especially in the play Father Marek, which started the mystical and genesian period of the Romantic’s literary work. Attention is paid to, e.g. the genre characteristics of the mystery (which is close to the genre form of the late Baroque mystery, as represented by the works of Calderon). Among those features the following items are mentioned: the composition of the works, the structure of time and space, the creation of images, the rule of the “theatre in the theatre,” and visionariness. In addition, a presentation of the main ideas and creation of the title characters (Job, Jeremiah and Father Marek) is also given in outline.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 173-186
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies