Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "religious literaturę" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 77
Tytuł:
Bóg w świecie z ciała i krwi. Słowo biblijne w Pieśniach nabożnych Wacława Potockiego
God in the World of Flesh and Blood. The Biblical Word in the Pious Songs of Wacław Potocki
Autorzy:
Hanusiewicz, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954749.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Potocki
pieśni
Biblia
literatura religijna
sensualizm
songs
the Bible
religious literature
sensualism
Opis:
The paper presents the only collection of 51 works of Wacław Potocki. These are the Pious Songs of 1678. The author analyzes the presence of biblical inspiration in those lyrics which mostly refer by their titles to concrete parts of the Gospel, events and parables. The biblical word is mixed here with the everyday Sarmatian language, the saint figures are shown among the realities of the 17th century; the lyrical subject is endowed with a biographic experience of the poet himself and becomes a partner of the evangelical heroes. One of the dominating and obsessively recurrent motifs is the almost physically experience "kinship" between man and the incarnate God who had thus sanctified manhood and corporeity itself.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 1; 33-48
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paradoxa theologica Wacława Potockiego wobec kaznodziejskich „nowin”
Relations Between Wacław Potockis Paradoxa Theologica and the Predicatory „News”
Autorzy:
Pawlak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954684.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura barokowa – tematy
motywy
poezja religijna polska – XVII w.
sacrum w literaturze
polskie kazania barokowe
baroque literature – subjects
motifs
Polish religious poetry – 17th century
sacrum in literature
Polish baroque homilies
Opis:
The object of the interest of the author of the article is the problem of relations between preaching and the late-baroque religious poetry. On the example of a few Wacław Potocki's (1621-1696) works from the collection `Ogród nie plewiony' most often defined by the poet as `theological paradoxes' (paradoxa theologica), analogies are shown between poetry and the baroque religious rhetoric, first of all seen in the construction of the utterance, defined in baroque theory of poetry and prose as predicatory concept (conceptus praedicabilis, concetto predicabile). A confrontation of Potocki's epigrams with the late-baroque predicatory prose leads to the conclusion about only a partial imitation of the baroque concept-preachers' practice resulting from the poet's traditionalism and his unfavourable attitude towards his contemporary literary and predicatory `news'.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 1; 161-186
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z aktualnych problemów ukraińskiej leksyki religijnej
Из актуальных проблем украинской религиозной лексики
Autorzy:
Nowacka, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120137.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
słownictwo chrześcijańsko-religijne
literatura konfesyjna
język staro-cerkiewno-słowiański
Cerkiew greckokatolicka
dublety językowe
Christian and religious vocabulary
confessional literature
Old Church Slavonic language
Eastern Orthodox Church
language doublets
Opis:
Настоящая статья является пробой панорамного представления актуальных проблем развития украинской конфессионной лексики. Процесс стабилизации религиозной жизни украинцов, который начался в 90-ые гг. ХХ века, все еще требует разрешения многих вопросов. Одной из наиболее важных задач является нормализация языка, используемого в отправлении религиозного культа. Настоящее состояние украинской христианско-религиозной лексики демонстрируется в статье многочисленными примерами из молитвенников, катехизисов и различных изданий Святого Писания, что позволяет сделать вывод о дотаточно свободном использовании языковых эквивалентов из области фонетики, морфологии, словообразования, синтаксиса, стилистики и лексики.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 7; 149-162
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Духовная эволюция личности в романе Бориса Зайцева Золотой узор
Duchowa ewolucja osobowości w powieści Borysa Zajcewa Złota kanwa
Autorzy:
Kuca, Zoja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945249.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
twórczość emigracyjna
ewolucja duchowa
człowiek religijny
symbolika koloru
sakralizacja czasu i przestrzeni
doświadczenie religijne
emigration literature
spiritual evolution
religious man
symbolism of color
sacralization of time and space
religious experience
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji duchowej głównej bohaterki powieści Borysa Zajcewa Złota kanwa. Analizę utworu poprzedza krótkie rozważanie dotyczące poszukiwań religijnych w twórczości Zajcewa. Przedstawione zostały trzy etapy twórczości pisarza emigracyjnego, po nich zaś dokonano właściwej analizy życia bohaterki, określanej jako symboliczna droga od profanum do sacrum. Przez całą pracę przewija się pojęcie złota kanwa, które ma bezpośredni związek z życiowym szlakiem bohaterki. W artykule ukazano w ujęciu historycznym znaczenie symboliki kolorów żółtego izłotego, które mają bezpośrednie odniesienie do zmian zachodzących w życiu bohaterki. Następnym godnym uwagi zagadnieniem jest symbol krzyża, mający wiele różnych konotacji w kulturze chrześcijańskiej. W interesującym nas utworze symbol ten jest przedstawiony zarówno wizualnie, jak i werbalnie. Analizę krzyża poprzedza krótki rys historyczny, dotyczący jego znaczenia w Imperium Rzymskim. Na uwagę zasługuje sakralizacja czasu i przestrzeni, które zaprezentowano głównie na podstawie teorii Mircea Eliade. Los bohaterki jest swego rodzaju utożsamieniem z Rosją.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 11-25
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieło zamknięte księdza Mariana Wolniewicza, czyli nieznana liryka poznańskiego biblisty
The Closed Oeuvre of Rev. Marian Wolniewicz: Unknown Lyric Poetry of the Poznań Bible Scholar
Autorzy:
Kubski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040213.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
contemporary poetry
religious poetry
polish literature
Bible scholarship in Poland
Opis:
Rev. Prof. Marian Wolniewicz is one of the most outstanding contemporary biblical scholars of the Poznań theological milieu. From his youth until the end of his life (t 2005) he wrote personal lyric poetry. A selection of his poems was published posthumously by the Theological Faculty of Adam Mickiewicz University in a volume titled A Spiritual Diary in Verse edited by Feliks Lenort with an introduction by Zdzisław Grzegorski, a theologian and scholar of Polish literature. The poems predominantly express man's religious experience through impressions of the moment and feelings evoked by sights of the landscape, but the lyric subject does not define himself through realities characteristic of a priest and theologian. In his poetic attitude Rev. Marian Wolniewicz was inspired by the poetry of Wojciech Bąk and the French symbolists. Similarly to Stephane Mallarme he fulfilled the concepts of subsequent poems as a continuation of one single oeuvre which would finish with the death of the author. His last poetic notation was also his last attempt to translate a verse from the Gospel according to John.
Źródło:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2011, 6; 259-271
1731-0679
Pojawia się w:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowe zaślubiny z Boskim Oblubieńcem na podstawie siedemnastowiecznych medytacji norbertańskich
The Spiritual Marriage with the Divine Bridegroom upon the Norbertine Sisters’ Meditations from Seventeenth Century
Autorzy:
Kaczor-Scheitler, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649410.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Norbertine sister's meditation
history of literature
XVII century
polish literature
religious literature
Opis:
This article presents the image of a spiritual wedding between soul-Bride and Divine Bridegroom which is featured in anonymous meditations from the XVII century. They are bunched in manuscript form and stored in the archives of the Sisters of St. Norbert’s Order in Cracow. Therefore, it is proper to make the thesis that the author of this manuscript belonged to this abbey. The primary origin of these meditations is The Song of Songs which shows the special way mystics merge with God. This article also reveals meditations about ”spiritual marriage” that contain visible influences of the Fathers of Church and Żywoty świętych of Piotr Skarga. All these influences are evident not only about the authoress erudition but most of all about her need of strong effect, by means of suggestive images of figures, for the attitude of practitioners of meditations. With the aid of the idea of mutual love between Divine Bridegroom and human being-Bride, meditations were presented standing before God demanding from man spiritual transformation and pose of the human being who desires to internally change yourself for Him.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 5-21
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Militaria w wybranych modlitewnikach XVIII wieku – wobec tradycji emblematycznej
Military themes in selected 18th century prayer books - in relation to the emblem tradition
Autorzy:
Słomak, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636437.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Military themes
18th century prayer books
religious literature
emblem tradition
Baroque culture
Opis:
The starting point in the article is an absence of studies which show the realizations of the military-erotic symbols in religious literature that is associated with the emblem tradition. The discussed works – prayer books by Andrzej Gabriel Kasperowicz; anonymous Atak Niebieskiej Twierdzy… [The attack of the Heavens… or The attack into Fortress of Heavens…] and Wojsko serdecznych afektów… [The army of heartfelt affections…] by Hieronim Falęcki – retain high formal and semantic discipline; as a result, they are examples of interesting phenomena of Baroque culture. In the first part of her article Iwona Słomak presents three prayer books in which the concept is based on analogy with the organization of the army of Christ. In the second part she shows the book in which the theme of war connects with the issue of „holy erotica”. In part three she discusses a print whose composition refers to the structure of the military detachments. It is conceived as a collection of „affections” whose task is „to conquer” heaven and the hearts of readers. Characteristically, the formula of the discussed books will be understandable only if we reconstruct their reference to the popular allegorical images (we find them in the collections of emblems, in many treatises on religious themes or in descriptions of the great ceremonies of that era); therefore, it is necessary to take into account the emblematic model that clearly influenced their final shape.
Źródło:
Terminus; 2012, 14, 25; 69-84
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Motywy religijne w twórczości kociewskiej poetki ludowej Franciszki Powalskiej
Religious motifs in the writings of Kashubian folk poet Franciszka Powalska
Autorzy:
Stunnowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627093.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
kociewska poezja ludowa
twórczość Franciszki Powalskiej
motywy religijne w poezji ludowej
Kociewie's folk literature
the writings of Franciszka Powalska
religious motifs in folk literature
Opis:
The article Religious motifs in Franciszka Powalska’s literary output shows numerous references to the catholic religion and rite. In the first paragraph Powalska’s profile, her literary output, both published and unpublished was introduced and the term folk literature was explained. In the second part of the article some religious elements in the form of quotations from Powalska’s texts were presented – all of them provided with a commentary. The poet introduces herself as a very religious person, referring to God in different situations in her life. She comments honestly and courageously on the society around her. The quotations would easily describe her life and Pinczyn’s history. The abovementioned references were put into following categories: history of the parish of Pinczyn, church, faith in God, prayer, code of ethics, death, funeral, song, sin, homeland, baptism, matrimony, cross, devotional items, upbringing and the Bible. The final part of the article presents poet’s last words from My memoir, that can be treated as her will and where she suggests a motto for her literary output. Franciszka Powalska’s My memoir shows Kociewie inhabitants’ real life at the turn of the 19th and 20th centuries. Cultivating the traditions and religious customs was a part of almost every villager’s life in Pinczyn, where secularism in customs and views is more common nowadays.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2012, 7, 1; 189-199
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz pasterzy w staropolskich kolędach i pastorałkach (na materiale tzw. „Kantyczek karmelitańskich” z XVII i XVIII wieku)
Autorzy:
Borejszo, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776810.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
literature
the Enlightenment
religious lyric poetry
song
Christmas carol
pastoral Christmas carol
religion
Christmas
Opis:
The image of shepherds in old Polish Christmas carols and pastoral Christmas carols (based on the material provided by the so-called Carmelite Canticles “Kantyczki karmelitańskie” from the 17th and the 18th centuries) Summary The article discusses the images of shepherds, that have come to be identified with Christmas, as they were created in Christmas carol songs written by Polish authors through the seventeenth and the eighteenth centuries. The study covers 358 songs included in the so-called “Kantyczki karmelitańskie” (Carmelitan Canticles) compiled and written down in the eighteenth century (presumably from the 1720s to the end of the century) for the use of the Cracow-based Carmelite nuns. In 1980, the collection of songs was published by Barbara Krzyżaniak (see Kantyczki karmelitańskie. Rękopis z XVIII wieku, przygotowała do wydania B. Krzyżaniak, Kraków 1980, 419). A thorough analysis of the collection has made it possible to identify that a large portion of the Christmas carols that introduce the pastoral thread make up for the bulk of the manuscript under scrutiny (about 46 per cent of the texts). These are original songs, deeply embedded in Old Polish social and natural reality (with mainly pastoral and rustic setting), and thus easily reaching a wide audience of the time. The image of shepherds reconstructed on the basis of the works in the collection includes such elements as: 1) Christian names, surnames (patronymics), and nicknames of shepherds (in all, more than 140 anthroponyms, included in the appendix); 2) characteristic physical and psychological features attributed to particular members of the community of shepherds; 3) the set of social rules governing the relations within the group; 4) particular distinctive and characteristic elements of represented world in which the community operated (e.g. shepherd’s attires, home utensils and equipment to be used for agricultural production, food and dairy products, farm animals and musical instruments). The author claims that the informative nature of the texts clearly indicates that the image of shepherds preserved in Christmas carols had been succumbed to a far-reaching Polonisation process. The settings for the Christmas carol songs were thus purposefully and consistently embedded in Polish local and authentic reality, which undoubtedly gave them mass appeal to people across a wide spectrum of social sectors. Keywords: literature, the Enlightenment, religious lyric poetry, song, Christmas carol, pastoral Christmas carol, religion, Christmas
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2012, 69; 23-44
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pieśni nabożne… z krakowskiej oficyny Antoniego Wosińskiego (1627)
“Pieśni nabożne…” from the Cracow-based printing office of Antoni Wosiński (1627)
Autorzy:
Wydra, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1534189.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish culture
printing in Poland
history of Polish literature
history of the book
Old-Polish religious song
Opis:
The article analyses the unique copy of the old Polish catholic hymn book Pieśni nabożne na święta uroczyste według porządku Kościoła ś. katolickiego na cały rok z wielką pilnością zebrane [Songs of piety and devotion...] published in Cracow in 1627 and found at the library at Escorial in Spain. The book, apparently the first known printed Polish catholic extensive hymn book, contained over 140 songs, in Polish and Latin, including works written by Jan Kochanowski and Mikołaj Rej. The article also describes later editions of the hymn book. This is a particularly important book in the history of Polish culture because it was repeatedly republished in different printing offices, not only Catholic, under the same or slightly changed title as late as until the nineteenth century. Numerous editions of the hymn book constitute a valuable source for the study of Polish Catholic hymns as they make it possible to follow and trace the chronology of works, their textual variations and the popularity of particular songs or hymns within a particular time frame, as well as their range of influence and regional occurrence.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 329-345
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Poezja Religijna i Sakralna”, nr 2
Religious and Sacred Poetry, No. 2
Autorzy:
Tytko, Marek Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440945.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
poezja religijna
poezja sakralna
literatura
kultura
wychowanie
czasopismo naukowe
religijna kultura literacka
filologia słowiańska
kultura chrześcijańska
religious poetry
sacred poetry
literature
culture
education
scholarly periodical
religious literary culture
Slavic philology
Christian culture
Religious and sacred poetry
Opis:
Z wielką przyjemnością oddaję w Państwa ręce drugi numer naszego czasopisma „Religious and Sacred Poetry”. W obecnym tomie jako wprowadzenie prezentujemy niżej tekst w siedmiu językach (angielskim, rosyjskim, polskim, czeskim, słowackim, ukraińskim i białoruskim) pochodzący z naszej strony internetowej (www.religious-and-sacred-poetry.info), przygotowanej przez międzynarodową redakcję. Tekst ten przedstawia program kwartalnika, jego zakres tematyczny, cele i zadania. W części pierwszej Rozprawy i artykuły czytelnik znajdzie sześć oryginalnych tekstów. Beata Maria Gaj z Opola wprowadza w zagadnienie kultury greckiej, prezentując motyw kobiety w poezji pisanej po grecku na Śląsku w XVII w. (Greek Culture and Language in the History of the Central and Eastern Europe (Germany, Poland, Silesia). Woman in the Greek Poetry Written by the Silesian in the 17th Century). Irena Avsenik Nabergoj z Ljubljany przybliża problematykę wątków miłości i religii w słoweńskim dziele narodowym romantycznego poety France’a Prešerena (Poetics of Love and Devotion in Prešeren’ Poem The Baptism on the Savica). Olga Bigun z Kijowa skupia się na praraleli pomiędzy Jerozolimą i Kijowem w dziele Tarasa Szewczenki (The Symbolic and Allegorical Parallel „Kiev – Jerusalem”in Taras Shevchenko Writing). Charles S. Kraszewski z Dallas w Pensylwanii koncentruje się na wybranej problematyce poezji polskiej grupy emigracyjnej „Kontynenty” (British Natures, Polish Poets: the Continents Group as an Example of Ethnic British Literature). Marek Mariusz Tytko z Krakowa przedstawia analizę ważnego dla sztuki dokumentu papieskiego, ukazując problem artysty u Jana Pawła II (Artysta w koncepcji Jana Pawła II w Liście do artystów). Ewa Kopeć ze Stalowej Woli analizuje kwestię scholi w ramach wychowania religijnego (Wychowanie chrześcijańskie dzieci i młodzieży poprzez edukacyjny wymiar scholi). Natomiast w części drugiej naszego czasopisma, zatytułowanej Recenzje książek, publikujemy kilka wybranych recenzji. Marianna Macásková z Prešova pisze krytycznie o dziele słowackiego poety Rudolfa Jurolka (Putovanie Jakuba z Rána a jeho druhov a ich titanský boj s dvanásťhlavým svetom o Boha, lieskové oriešky a iné obyčajné veci v štrnástich spevoch). Aleksandra Słyszewska oraz Roksana Zgierska omawiają książkę poświęconą katolicyzmowi w literaturze brytyjskiej XIX i XX w., autorstwa Richarda Griffitha (The Pen and the Cross: Catholicism and English Literature, 1850-2000). W części trzeciej, poświęconej obrazowi sakralnemu, Anna Marta Żukowska pisze na temat pasyjnego obrazu Chrystusa św. Brata Alberta, zamieszczonego na okładce obecnego numeru naszego czasopisma (Obraz Ecce Homo (1879-1881) Adama Chmielowskiego). Część czwarta została przeznaczona dla autorów (Informacje dla autorów). Zamieszczono w niej wzór formularza recenzyjnego w języku angielskim, rosyjskim i polskim oraz dodano alfabetyczny wykaz wszystkich autorów tekstów zamieszczonych w obecnym numerze. Czytelników zapraszamy do lektury. Autorów tekstów zachęcamy do współpracy z naszym czasopismem. Prosimy o uprzedni kontakt i nadsyłanie tekstów (na adres: marek.mariusz.tytko[at]uj.edu.pl). Dla bezpieczeństwa stosujemy zapis [at] zamiast @ w adresach e-mail.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 2(2); 11-12
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rev.:] Evropská dimenze česke a polské literatury. Europejski wymiar literatury czeskiej i polskiej. Sborník příspěvků z literárněvědné konference konané v Opavé ve dnech 10.-11.11.2010, edtor Libor Martinek, Slezská Univerzita v Opavé, Filozoficko-Přírodovědecká Fakulta, Ústav Bohemistiky a Knihovnictví, Kabinet Literárněvědné Komparatistiky, Opava 2011, 336, [2] s.
The European Dimension of Czech and Polish Literature. Proceedings of the Literary Conference held in Opava on 10-11.11.2010
Autorzy:
Tytko, Marek Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440951.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Polish literature
Czech literature
the Bible
religion
Religious and sacred poetry
religious literary culture
European literature
Opis:
The review contains a short descriptions of the content of a book entitled European dimension of Czech and Polish literature, edited by Libor Martinek from the Silesian University in Opava (Czech Republic). A reviewer shows problems (problematique) of this international book, that concern olad and contemporary literatures of these two nations.There are twenty eights papers written by different authors from Poland and Czech Republic. Some of them involve motifs of old Czech and Polish religious poetry or old religious literary culture, eg. Maciej Kazimierz Sarbiewski), Tomaš Halik and the Bible of Brześć.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 1(1); 133-136
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rev.:] Kazimierz Wójtowicz CR, Dookoła Emaus i dalej. (Wiersze niemal zebrane), posłowie – ks. Stefan Radziszewski, Alleluja, Kraków 2012, 820, [1] s.
Around Emmaus and Beyond (Poems Almost Collected)
Autorzy:
Tytko, Marek Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440884.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Kazimierz Wójtowicz (1945-)
lirics
Polish religious poetry
Polish literature
Christian culture
Christian literature Resurrectionists
20. century
21. century
Emmaus
resurrection
conversion
literary translation
Rose Ausländer (1901-1988) Datlev Block (1934-)
Dietrich Bonhoeffer
(1906-1945)
Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
Ernesto Cardenal (1925-)
Paul Celan (1920-1970)
Josef Dirnbeck (1948-)
Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger
(1912-2009)
Martin Gutl (1942-1994)
Paul Konrad Kurz (1927-2005) Kurt Marti (1921-)
Rainer Maria Rilke (1875-1926) Rudolf Otto Wiemer (1905-1998) Eva Zeller (1923-)
Michael Zielonka
(1942-)
liryka
polska poezja religijna
literatura polska
kultura chrześcijańska
literatura chrześcijańska zmartwychwstańcy
XX wiek
XXI wiek
Emaus
zmartwychwstanie
nawrócenie
tłumaczenie literackie
Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) Christine Busta (1915-1987) Georg Bydlinski (1956-)
Gerhard Fritsch (1924-1969) Gertrud Fussenegger (1912-2009), Martin Gutl (1942-1994), Paul Konrad Kurz (1927-2005),
Kurt Marti (1921-), Rainer Maria Rilke (1875-1926), Rudolf Otto Wiemer (1905-1998), Eva Zeller
(1923-), Michael Zielonka (1942-)
Opis:
Ksiądz dr Kazimierz Wójtowicz CR (1945-), krakowski poeta, teolog literatury, zmartwychwstaniec – jest postacią od ponad czterdziestu lat obecną w polskim obiegu literackim. Należy do nurtu tzw. poezji kapłańskiej, lecz cokolwiek miałoby to określenie znaczyć, nie oddaje ono rzeczywistości jego wierszy. Ostatnio o. Wójtowicz wydał bardzo obszerny tom poetycki pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) (2012), w którym zawarł zdecydowaną większość wszystkich swoich dotychczas publikowanych utworów poetyckich, pochodzących z wielu tomów. Odnajdujemy tu teksty wierszy z kilkunastu zbiorków. Już każdy z tych tomików wzięty z osobna, stanowi znaczące wydarzenie artystyczne w polskim życiu literackim, szczególnie zaś w obiegu polskiej poezji religijnej. Tomiki wierszy o. K. Wójtowicza CR z licznie tam obecną motywiką religijną z pewnością zasługują na uwagę wyrobionego czytelnika, ponieważ są zwykle przemyślane w zakresie treści, z pogłębioną refleksją teologiczną tego wybitnego polskiego teologa literatury, bardzo precyzyjnie dopracowane co do formy artystycznej, wysmakowane w układzie utworów i „dopieszczone” w niemal każdym detalu. Dbałość o wysoki poziom merytoryczny tekstów idzie w parze z niesłychanie bogatą wyobraźnią twórczą o. Kazimierza Wójtowicza, zaskakującego czytelnika raz po raz niespotykanymi zestawieniami rzeczywistości ewangelicznej (biblijnej) i współczesnego nam życia naszej cywilizacji. Ojciec Kazimierz ma iście heurystyczną zdolność wynajdowania niesamowitych skojarzeń, niebanalnych metafor, oryginalnych kontaminacji frazeologicznych, metonimii, oksymoronów. Autor ten nie zadowala się tym, co już było dotąd powiedziane w poezji, lecz pracowicie drąży materię słowa, materię rzeczywistości ludzkiej, wyrażaną przez słowo. W rzeczywistości świata przedstawionego w utworach poetyckich K. Wójtowicza CR przebija troska o dyskretną obecność Słowa, delikatną pomoc Opatrzności Bożej światu ludzkiemu. Twórca nie stroni od malowniczości krajobrazów, opisów pięknej natury, sięga obficie po cytaty lub kryptocytaty biblijne, nawiązuje do znanych (bardziej lub mniej) wątków kultury chrześcijańskiej. Język jego wierszy jest zwarty, współczesny, przemawia do czytelnika konkretnością i zaciekawia niebywałymi skojarzeniami, odkryciami cudów dnia codziennego. Wychodząc od motywów biblijnych dochodzi do życia współczesnego i zestawia ze sobą myśli ewangeliczne z rzeczywistością zgoła im przeciwną, jaką niesie ze sobą współczesny nam świat. Te zestawienia niebanalne budują świat przedstawiony, pozwalają dookreślić miejsce człowieka w relacji z Bogiem w rozmaitych aspektach. Autor ten nie stroni od trudnych tematów, czasem gorzkich i niewygodnych, uważając, że człowiek należy oddać w pełni jego realności, wraz ze słabościami, grzechami, upadkami, a zarazem ukazuje światło nawrócenia „połamanego” duchowo, zagubionego, osamotnionego, skrzywdzonego czasem człowieka. Obok cieni pokazuje także i blaski ludzkiego żywota. Jego wiersze z pewnością nie są „laurkami” na cześć człowieka, lecz realistyczne spojrzenie poprzez piękne obrazy poetyckie na rzeczywistość ludzką i Boską. Twórczość o. Kazimierza Wójtowicza CR z pewnością czerpie z bogatych źródeł duchowości zmartwychwstańczej, której nota bene jest on znakomitym znawcą, jako autor bardzo wielu wytrawnych książek i artykułów, erudycyjnych wypisów cytatów z dziejów swojego macierzystego zgromadzenia. Dostrzegam w Wójtowiczowskiej poezji rys niejako ‘zmartwychwstańczy’ w tym sensie, w jakim chciał widzieć człowieka założyciel Zmartwychwstańców – Bogdan Jański (1807- 1840) i poniekąd współzałożyciele zgromadzenia – o. Piotr Semenenko CR (1814- 1886) i o. Hieronim Kajsiewicz CR (1812-1873), którzy podchodzili do rzeczywistości ludzkiej realistycznie, a zarazem niezwykle głęboko duchowo, akcentując nawrócenie człowiecze z upadku, z grzechu ku Chrystusowi. Tak realistyczne i zarazem głęboko metafizyczne, prześwietlone głęboką duchowością, delikatne i wrażliwe, całościowe spojrzenie na człowieka obecne jest również w poezji Kazimierza Wójtowicza CR, który jako zmartwychwstaniec uczynił owo zmartwychwstanie, a raczej nieustanne zmartwychwstawanie, podnoszenie się z upadków życiowaych, odkrywanie Boga w rzeczywistości wokół siebie na nawo, jak uczniowie idący do Emaus, którym w pewnym decydującym opadają zasłony z oczu i odkrywają na zasadzie „heureki” obecność Boga przy sobie. Nie przypadkiem o. K.Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu jak dotąd zbiorowi wierszy znaczący tytuł: Dookoła Emaus i dalej. Dla zrozumienia Wójtowiczowskich wierszy istotna jest tu rzeczywistość ewangelicznej drogi z Jerozolimy do Emaus, jaką odbywali zasmuceni i zatrwożeni uczniowie Jezusa Chrystusa, którzy przeżywali Jego mękę i śmierć na krzyżu i zwątpili nawet w pewnym momencie w Jego misję, którą postrzegali oni jako skończoną wraz ze zgonem i złożeniem do grobu swego Mistrza z Nazaretu. Dopiero wraz ze stopniowym wyjaśnieniem pism prorockich odnoszących się do Zbawiciela, przeżywają oni nawrócenie, które kończy się rzeczywiście „nawróceniem”, tj. powróceniem, realnym powrotem jeszcze tego samego dnia z Emaus do Jerozolimy i radosnym odkryciem obecności zmartwychwstałego Boga-Człowieka na ziemi wśród ludzi, istnieniem żywego Stwórcy, który jest, który był i który przychodzi, realnie przychodzi do swoich uczniów, tu: na symbolicznej, choć zarazem przecież realnej kilkukilometrowej drodze do Emaus. O. Kazimierz Wójtowicz CR nadał swojemu najważniejszemu i największemu w sensie objętościowym (liczbowym), jak dotąd zbiorowi utworów poetyckich tytuł dotyczący rzeczywistości istniejącej po zmartwychwstaniu Boga- Człowieka, tj. realności niejako ‘Emausowej’ (Dookoła Emaus). Ponadto druga część tytułu (i dalej) wskazuje na rzeczywistość eschatologiczną, sięgającą ‘dalej’, niż ziemskie Emaus, dalej niż ziemska realność doczesna, w której antycypujemy tylko stan doskonałości wiecznej (niebiańskiej, rajskiej, zbawionej, przebóstwionej). W zasadzie w zwięzłej recenzji nie ma miejsca na szersze, pogłębione analizy poszczególnych utworów, dlatego tylko sygnalizuje się ogólnie ważność tej swoistej, w zasadzie ‘autoantologicznej’ książki poetyckiej o. Kazimierza Wójtowicza CR, który sam dokonał wyboru własnych wierszy i dał do tej autoantologii to, co chciał dać z pewnym zamiarem całościowej wizji człowieka i Boga ukazanej oczami uduchowionego poety obdarzonego zarazem teologiczną erudycją, ludzką wrażliwością i artystyczną wyobraźnią. Wysokoartystyczne dzieła poetyckie tego autora dążą do ideału poezji czystej w rozumieniu ks. Henri Brémonda (1865- 1933), ukazując wielką paletę możliwości malowania życia słowem w kontekście Słowa (Logosu). Z jednej strony Dookoła Emaus i dalej odnosi się do aspektu czasowego (doczesnego i wiecznego, który wykracza poza zwykłą, liniową chronologię), Z drugiej strony można jednak tytuł Dookoła Emaus i dalej odnosić paradoksalnie do aspektu przestrzennego, to znaczy do tej konkretnej miejscowości i coraz dalszych okolic wokół Emaus. Przestrzennie ujmowane kolejne ‘koła’ (wszak występuje tu zaimek dookoła w tytule książki), czyli kręgi, wytaczają kolejne obszary poetyckiej penetracji o. K. Wójtowicza CR wokół punktu centralnego, umieszczonego w geograficznej Palestynie / Izraelu – Ziemi Świętej. Można te wiersze układać retrospektywnie kolejno zarówno według kryterium czasowego (według kolejności następstwa wydarzeń w chronologii liniowej, jak wskazuje kalendarz świecki), jak i według kryterium czasu wiecznego (kołowego, liturgicznego, zamkniętego pierwszym dniem Adwentu a zakończonego Świętem Chrystusa Króla). Ponadto można tę twórczość próbować retrospektywnie porządkować według kryterium przestrzennego (geograficznego), rekonstruując nie tylko geografię realną (geografię fizyczną), ale i geografię zbawienia, opisywanych przez autora różnych miejsc na świecie stanowiących jakiś punkt odniesienia dla historii zbawienia rodzaju ludzkiego oraz dla życia duchowego i materialnego poszczególnych bohaterów poetyckich (lub podmiotu lirycznego). Ciekawe zestawienie nazwy Emaus z rzeczywistością przestrzenną (krakowską), w której od kilkudziesięciu lat zakorzeniony jest autor wierszy – o. Kazimierz Wójtowicz CR – ujawnia fakt odniesienia się wtórnego do tzw. „odpustu Emaus”, funkcjonującego zwyczajowo w Krakowie od kilku stuleci, wielkiego odbywającego się zawsze w pierwszy dzień po Wielkanocy (tj. w Poniedziałek Wielkanocny) w klasztorze Sióstr Norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. To także jakieś symboliczne, wtórne odniesienie się tytułu książki do rzeczywistości „odpustu”, rozumianego tu bardziej jako odpuszczenie grzechów, win człowieczych przez laskę Zmartwychwstałego Boga-Człowieka (znów zmartwychwstanie jako motyw znaczący), a nie w sensie ludowego jarmarku ze świecidełkami (wymiar merkantylny współczesnego świata, profanum), który próbuje zastąpić tę rzeczywistość ważniejszą, duchową (wymiar religijny, zbawczy, wieczny, teofaniczny, apokatastatyczny, sacrum, sanctum). Motywy Miłoszowskiej „cywilizacji kupna i sprzedaży” pojawiają się niejako przy okazji w wierszach o. Kazimierza Wójtowicza („giełda” etc.). W tym sensie – zupełnego odpustu grzechów i win – Emaus krakowski wyznacza zupełnie inną perspektywę w możliwości uporządkowania twórczości par excellence krakowskiego poety-kapłana, o. Wójtówicza CR. Próba wieloaspektowego odczytania tytułu książki Dookoła Emaus i dalej natrafia co rusz, na jakieś nowe możliwości zrozumienia tytułowego przesłania autorskiego. Zapewne nie wyczerpuje to wszystkich jego aspektów. Autor zawarł w tytule książki różnorodne ślady pozwalające na odczytanie na nowo, w coraz to inny sposób, niczym Cortazarowską „grę w klasy”, według rozmaitych kluczy, według urozmaiconych kryteriów swojego dorobku poetyckiego. Tytuł tomiku sam w sobie daje odbiorcy wiele dróg odczytania (wszak biblijny termin droga do Emaus jaki pośrednio ewokowany jest przez książkę Dookoła Emaus i dalej) także umożliwia różne sposoby wyjaśnienia fenomenu relacji mistrza i uczniów. ‘Droga’ oznacza także w Ewangelii (Nowym Testamencie) także ‘sposób’ życia, który jest inny, nowy, odmienny niż ten dotychczasowy, co ma związek z nawróceniem, powrotem do Boga-Człowieka, jedynego Zbawiciela rodzaju ludzkiego. Książka podzielona jest na poszczególne rozdziały (części) autorstwa o. K. Wójtowicza CR o następujących tytułach: Przedsłowie, Pierwopisy, W drodze, Przypisy do ziemi, Odpisy nadziei, Przepisy na światło, Zapisy dłużnika, Wypisy nie tylko pogodne, Napisy na piasku, Podpisy pod Przymierzem, Odpisy świadectwa, Wpisy w Księgę, Spisy obietnic, Tryptyk papieski albo ostatnie dni Jana Pawła II, Dopisy procentów, Rysopisy pielgrzymów, Brudnopisy pytlowane, Z nowych wierszy, Z przekładów. Ponadto w skład książki Dookoła Emaus i dalej wchodzi posłowie pt. Prawie posłowie, autorstwa ks. dra Stefana Radziszewskiego, składający się z tekstu pt. Jeden wiersz o Emaus oraz studium pt. Siedemnaście uwag o poezji ks. Kazimierza Wójtowicza. Nadto znajduje się w tej części publikacji garść cytatów zaczerpniętych z opinii innych autorów o twórczości poetyckiej omawianego tu krakowskiego autora-zmartwychwstańca pt. O wierszach Kazimierza Wójtowicza. Opinie o poezji o. Wójtowicza wyrazili tu zarówno duchowni, jak i świeccy, w tym: Andrzej Babuchowski (1949-), Krzysztof Dybciak (1948-), ks. Franciszek Kamecki (1940-), Aleksander Kowalski, Stanisław Kozielski, Katarzyna Krupa, Ryszard Matuszewski (1914-2010), ks. Bonifacy Miązek (1935-), Beata Pierz, Jan Skoczyński (1946-), Wiesław Jan Wysocki (1950-). Poza tym książka zawiera dodatkowe części stanowiące jej aparat naukowy, ułatwiający wyszukiwanie informacji, tj. bibliografię ważniejszych dzieł autora (tylko książkowych) i biografię o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Bio/bibliogram, oraz trzy indeksy: Alfabetyczny spis utworów, Alfabetyczny spis incipitów, Indeks wersetów biblijnych, nadto wykaz pierwodruków, pt. Pierwsze wydania tomików poezji zawierający nie tylko wykaz tomów wydanych po polsku, niemiecku i włosku, ale także wybory i zbiory poetyckie, nadto wykaz kilkunastu antologii, w których drukował autor Dookoła Emaus i dalej. Zbiór poezji o. Wójtowicza CR jest niezwykle wartościową publikacją, zbierającą w jednym, opasłym tomie reprezentatywny wybór autorski jego wierszy religijnych i innych. Odnajdujemy tu także udane, świetne tłumaczenia poezji z obcych języków, takich poetów jak: Rose Ausländer, Datlev Block, ka. Dietrich Bonhoeffer, Christine Busta, Georg Bydlinski, ks. Ernesto Cardenal, Paul Celan, Josef Dirnbeck, Gerhard Fritsch, Gertrud Fussenegger, Martin Gutl, Paul Konrad Kurz, Kurt Marti, Rainer Maria Rilke, Rudolf Otto Wiemer, Eva Zeller, Michael Zielonka. Warto sięgnąć po arcyciekawy zbiór poetycki o. Kazimierza Wójtowicza CR pt. Dookoła Emaus i dalej (Wiersze niemal zebrane) także w kontekście współczesnych analiz poezji religijnej i sakralnej dokonywanych przez literaturoznawców, teologów literatury i rozmaitych „sakrologów”. Można go wpisać do kanonu polskiej poezji religijnej oraz klasyki polskiego przekładu poetyckiego XX i XXI wieku jako zasłużonego przedstawiciela kultury polskiej i godnego uwagi twórcę literatury pięknej, mając świadomość, że realnie nie ma twórczości doskonałej bez skazy i twórców pozbawionych wad. O. K. Wójtowicz CR próbuje owe wady i skazy ludzkie przezwyciężyć poetycko, dając czytelnikowi namiastkę oczekiwanej rzeczywistości doskonałej (zmartwychwstałej), którą poniekąd tylko w przebłyskach rozbudowanej teologicznie i literacko wyobraźni antycypuje swoimi wierszami tak, jak potrafi najlepiej, nie unikając tematów trudnych, złożonych, które uchwytuje, jak się może wydawać odbiorcy, łatwo i prosto, mając biblijny dar nie tylko języków ale i talent tłumaczenia języków.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 211-216
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rev.:] Rudolf Jurolek, Putovanie Jakuba z Rána a jeho druhov a ich titanský boj s dvanásťhlavým svetom o Boha, lieskové oriešky a iné obyčajné veci v štrnástich spevoch. Námestovo: Štúdio F. Malá edícia poézie. 1996. 70 s.
Autorzy:
Macášková, Marianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440888.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Rudolf Jurolek
Slovak poetry
religious poetry
metaphisical poetry
literature of XX century
Opis:
Spirituálna poézia Rudolfa Juroleka v básnickom cykle Putovanie Jakuba z Rána je cestou k tomu, čo je básnickému subjektu už dávno známe, ním objavené i prežívané. Duchovný princíp, splynutie s Bohom, ku ktorému smeruje jeho každodenné úsilie o harmonické prežívanie svojho bytia, nachádza v zdokonaľovaní prežívania vlastnej „jednoduchosti” (Jurolek, 1996). Hľadanie zmyslu života znamená pre básnický subjekt ustavičný návrat k začiatku, k ránu, ktorý je spolu so samotou „najčistejšou a najúplnejšou vecou tohto sveta” (Jurolek, 1996, s. 26). Dosiahnutie dokonalosti, svätosti, je teda možné iba vlastným pohybom v kruhu, v cyklickom zbavovaní sa nepodstatných nánosov sveta a civilizácie a v čoraz dokonalejšom nachádzaní seba samého. Uzavretosť kruhu vo svojom periodickom utváraní, splývaní začiatku a konca, implikuje v sebe výlučné sústredenie sa na jediný podstatný akt, na zápasenie s vlastnou nedostatočnosťou, ktorá sa prejavuje pulzovaním „nie dopredu, ale naspäť, nie von, ale dnu“ (Jurolek, 1996, s. 46). V Jurolekovej básnickej spiritualite sa stretávame s poznávaním Boha vo všedných veciach, v prežívaní duchovna vo vlastnej, bytostnej dekompozícii osobnosti na čisté ja, na svoju jednoduchosť a prirodzenosť („Aké ľahké je byť svätým! Stačí byť jednoduchým. Nemať nič navyše”. [Jurolek, 1996, s. 59]). Priblížiť sa k absolútnu božského neznamená priamku, symbol západnej kultúry a filozofie, ktorý možno obrazne chápať i ako istý vývoj v hodnotovej či etickej orientácii jednotlivca. Jurolekovo božské nie je vzdialené, je samozrejmou súčasťou sveta ako „povzdych ach“ (Jurolek, 1996, s. 9), je priamo v subjekte. Najľahšie ho pochopí dieťa, pretože ono nič nepredstiera, je samo sebou, a preto jeho oči dokážu „zväčšovať” (Jurolek, 1996, s. 18), vidieť i to, čo ostatným zostáva skryté. Leitmotív ľudského života ako ustavičného hľadania seba za účelom dosiahnutia istej harmónie (jediná nevyhnutnosť pri napĺňaní existencie – „Filozofus: Boh nám povedal: Jestvujte. Ale nepovedal nám prečo. Buďte až do skončenia sveta, povedal nám Boh, a my nemáme inej možnosti” (Jurolek, 1996, s. 48)) korešponduje s rovnako tematicky i kompozične významným motívom písania poézie. Život i poézia sú si podobné v hľadaní i spôsobe odhaľovania pravdy. Na pozadí premenlivosti sveta je jedinou pravdou mlčanie Boha. K poznaniu pravdy v básni sa rovnako dostávame až cez mlčanie, ku ktorému čitateľa posúva viacvýznamovosť a asociatívnosť básnického jazyka. Básnik je ten, ktorý sa podobne ako básnický subjekt Jurolekovho básnického textu (prisudzovaný svojou priestorovou i myšlienkovou dominantnosťou postave Jakuba z Rána) najviac približuje k Bohu. V texte o tom hovorí postava Poetu takto: „Nemám jazyk, aby som vedel rozprávať, / ale mám pátos a slová / a čosi nepomenovateľne boľavé, / aby som mohol horieť. / Niečo podobné / majú stromy, hviezdy a oheň” (Jurolek, 1996, s. 16). Ozvláštnenie Jurolekovho lyrického výrazu, prejavujúceho sa v dramatickom tvarovaní zmyslu básne, súvisí so spirituálnym objektom autorovej poetiky. Napätie vznikajúce vo vedomí čitateľa na základe gnómickosti autorovho básnického obrazu na jednej strane a očakávaním pragmatizmu plynúceho z formálnej, iba deklarovanej podoby dialogickej konverzácie básnického textu (navonok pôsobiaceho ako dramatický text) na druhej strane, vytvára aj s ďalšími eventualitami – so synkretizujúcim básnickým štýlom i „rozptýlenou“ povahou básnického subjektu (dvanásť postáv) – významy, ktoré odkazujú na zložitosť samotného námetu duchovna, sprostredkovania jeho podstaty, jeho porozumenia i hľadania. V tomto zmysle možno uvažovať o tom, že básnický subjekt predstavuje akási vyabstrahovaná verzia estetického postoja fungujúceho v pozadí básnickej výpovede dominantných postáv (Jakub z Rána a Hľadač), ale aj vo výpovediach ich sprevádzajúcich „druhov” (Filozofus, Teozofus, Poeta, Tralali – ľahký duch, Baladus – ťažký duch, Marginálius, Rembó, Ironikus, Pustovník, Páter). K danému tvrdeniu nás privádza fakt, že postavy, ktoré hovoria o živote, pravde, o sebe samom, o jin a jang, o vývoji, o samote a pod., spolu nekomunikujú, ich repliky na seba nenadväzujú, ale tvoria jeden myšlienkovo zjednotený diskurz. Ukazuje sa, že pre rozvíjanie motívu je rovnako dôležitý prehovor hlavnej postavy Jakuba z Rána i vedľajšej persóny Marginália či Ironika. Tvorba motivického kontextu navrstvovaním významu jednotlivými postrehmi je dielom jediného subjektu, ktorý nasvecuje tému Boha a ľudskej túžby prežívať život v jednote s duchovným absolútnom vždy z istého aspektu. Jednotlivosť perspektívy utvára celok. Tento spôsob tvorenia „básne“ sa, možno autorsky neintencionálne, významovo usúvz-ťažňuje s motívom Boha prítomného v jednotlivostiach, v najobyčajnejších veciach sveta. Experimentovanie s lyrickým výrazom na úrovni výrazových foriem (spev, marginália, aforizmus), žánrov a druhov (básne v próze, lyrickej básne, alúziách na mýtus, rozprávku, pieseň) je súčasťou Jurolekovej poetiky jednoduchosti i relativizácie. Spievanie Jakuba z Rána alebo naoko nepodstatná marginália („Abstrakcia zážitku je veda. / Esencia zážitku je umenie. / Poézia sa má dopracovať k abstraktu i extraktu” [Jurolek, 1996, s. 63]), či aforistický prejav iných postáv pripomína bytostnú túžbu subjektu po prostom a zásadnom pomenovaní vnútorného stavu, „lyrického rozpomínání” (E. Steiger, 2008, s. 34). Názov zbierky je kompozične rozdelený do štrnástich spevov. Explicitné vyjadrenie lyrickej výrazovej formy odkazuje na pieseň ako „najjednoduchšiu formu umelej poézie” (Žilka, 1984, s. 216) v spojitosti s jej významom v liturgii. Spievanie zároveň asociuje známu kresťanskú pravdu o sile modlitby: „Kto spieva, dvakrát sa modlí”. Počet spevov (štrnásť zastavení Krížovej cesty Ježiša Krista na Golgotu) pripomína utrpenie Krista a predznamenáva tón lyrickej výpovede, ktorý sa však v samotnom texte neprejaví. Práve naopak, tón piety a smútku nahrádza nízke („Život nie je nič také, z čoho by sme sa mali pokakať.” [Jurolek, 1996, s. 34]) a ironické. Jurolekova básnická oscilácia medzi lyrikou, epikou a drámou (výsledkom je, zjednodušene povedané, báseň v próze organizovaná ako dramatický text) vytvára básnický obraz na základe významového vzťahu medzi estetickým pôsobením druhových a žánrových posunov a motívmi vyrastajúcimi z duchovnej filozofie básnického subjektu. Jedinečnosť pokojnej Jurolekovej poézie preto nemožno odvodiť z metafory, ale skôr, povedané synekdochicky, zo subjektívnej energie slova, ktorá je súčasťou gnozeologicky orientovaných zamyslení založených na vlastnom nachádzaní pravdy o Bohu (odhaľuje sa v obyčajných veciach) a dokumentovaní tohto poznatku na dokonalosti prírodných javov. V Jurolekovej poézii je málo kondenzovanej a tenzívne pôsobiacej metaforiky, básnická obraznosť v tomto zmysle sa tu zámerne ironizuje patetickým básnením postavy Poetu a alúziou na Rimbaudovo zmyslové ponímanie fonetickej kvality samohláskového systému. Okrem zdôvod-ňovania vlastného autorského básnického výrazu („Umenie je vo svojej podstate základným výskumom života. Voľným skúmaním jeho zrejmých i potenciálnych zdrojov, možností, skúmaním jeho limitov. Prejavy umenia sú ohraničené len do tej miery, do akej je ohraničený objekt umenia, pričom objektom umenia môže byť čokoľvek, i samo umenie” [Jurolek, 1996, s. 14]) sa tu Rimbaudovo experimentovanie v básnickom umení spomína i preto, aby sa zvýraznil motív objavovania nekonečných možností pri kreovaní básne, ktorý možno chápať aj ako paralelu k motívu hľadania v živote, nachádzania jeho duchovnosti a podstaty všade okolo seba. Môžeme teda zhrnúť, že Jurolekova spirituálna poézia v básnickom cykle Putovanie Jakuba z Rána relativizuje hranice básnického umenia tým, že výrazovo posúva báseň k epickosti a subjektívnosť originálneho videnia dosahuje prekvapivým intelektuálnym postrehom na úrovni vety (repliky). Ako sa ukazuje v závere textu, písaním i každodenným žitím básnický subjekt preniká ku svojej podstate, ktorá ho zbližuje s absolútnom: „Písanie je spôsob milovania života, môj spôsob sebavyžarovania. Pochopí niekto lásku vtáčika, ktorý spieva? Ten vtáčik, ktorého práve počujem, nerobí nič iné, len je tým, čím je. Milovať život, znamená byť len tým, čím sme a o nič iné sa nestarať. Dosiahnuť stav samého seba, znamená vlastne dosiahnuť stav lásky” (Jurolek, 1996, s. 67). Dosiahnutie stavu zosúladenia svojho ja s večným princípom cez dôraz na zážitok, prostotu i motív cesty, duchovného hľadania (explikovaného aj v postavách Hľadača a Pustovníka) pripomína spiritualitu čínskej filozofie, v ktorej sa božské absolútno nezakladá na osobe ani vzťahu, je neosobné, neuchopiteľné, roztrúsené do vecí samých.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 2(2); 167-170
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Idea of God and Religion in the Poetry of Anna Frajlich
Autorzy:
Wróbel-Best, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440936.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Literary criticism
thematic critique
Polish-American poetry
Polish-Jewish diaspora in America
religious motifs in literature Frajlich-Zając Anna (1942-)
religion, philosophy and literature
sacrum in literature
Jewish poetry of the 20th century “homo viator” as a literary symbol
hermeneutics
Krytyka literacka
krytyka tematyczna
literatura polska na emigracji polska diaspora żydowska w Ameryce
motywy religijne w literaturze Frajlich-Zając Anna (1942-)
religia
filozofia i literatura
sacrum w literaturze
żydowska poezja XX wieku
“homo viator” jako symbol w.
literaturze
hermeneutyka literacka
Opis:
The presented article is a conceptual work. It examines the poetry of Anna Frajlich-Zając (born in 1942-). The article aims at presenting Frajlich’s poetry using a very unique perspective of God and religion, which was never applied to her poetry in the past. It is also an attempt to comprehensively envision this poetry as the “palimpsest of meanings” that leads to polyphony of aesthetic values. The research method applied to the article is based on thematic critique. We also use the principles of the “hermeneutic circle” by Wilhelm Dilthey (1833-1911) to conduct the analysis. The “hermeneutic circle” stresses synergistic effects between the “whole” and “parts” of poetic writings. Finally, we underline Frajlich’s symbolic imagination as part of our methodology. The article shows an evolving structure of the idea of God and religion in the poetry of Anna Frajlich. It introduces the concept of “homo viator,” “religious syncretism,” and “closed”/“open” religion. It provides the unique interpretation of Frajlich’s poetry. The intellectual conclusions of the article are not limited to academia and journalism. They are useful to investigate popular culture and links that exist among religion, literature as well as philosophy. The results of this analysis can lead to new solutions in the humanities (literature, art, and philosophy). Also, they provide grounds for further research. The article is socially applicable in academia. It could be interesting for students as well as educators/academic instructors. The article provides a new and creative analysis of literary writings by Frajlich.
Artykuł jest rodzajem tekstu konceptualnego. Analizuje on poezję Anny Frajlich, posługując się ideą Boga i religii, co prowadzi w rezultacie do oryginalnych rozwiązań. Jest on próbą całościowego opisania tej poezji (definiowanej, jako „palimpsest znaczeń”), która odsłania polifonię jakości estetycznych. Metodologia artykułu opiera się głównie na krytyce tematycznej oraz założeniach hermeneutyki Wilhelma Diltheya (1833-1911). Koło hermeneutyczne jest postrzegane w tej analizie jako zależność interpretacyjna pomiędzy „częścią” i „całością” dzieła. Wychodzimy z założenia, że jednostkowa oraz izolowana „część” poszczególnych utworów wiedzie nieuchronnie w stronę ukrytej, semantycznej „całości” w poezji Anny Frajlich. Artykuł odsłania rozwijającą się strukturę tej poezji i wprowadza różnorodne pojęcia („homo viator”, „synkretyzm religijny”, „zamknięta / otwarta religia” i inne), aby ją całościowo opisać. Analiza taka odsłania głębokie i unikalne warstwy wyobraźni poetyckiej Anny Frajlich. Wnioski i rozwiązania intelektualne, proponowane w artykule, mogą być przydatne nie tylko w badaniach naukowych, kręgach uniwersyteckich lub dziennikarskich. Są one również pomocne w definiowaniu współczesnych założeń kultury popularnej i socjologii kultury oraz relacji istniejących pomiędzy religią, literaturą i filozofią. Mogą one, ponadto, prowadzić do nowych odkryć w dziedzinie nauk humanistycznych, bo badanie linii rozwojowej (znaczenie Boga i religii) w poezji Anny Frajlich jest nowe, twórcze oraz oparte na utworach, wydanych zarówno w języku polskim jak i angielskim.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 187-208
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 77

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies