Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "relativity" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-71 z 71
    Tytuł:
    Specialis generalisque relativitatis einsteinianae theoriae: apud metricam et philosophiam
    Autorzy:
    Borges De Meneses, Ramirvs Delivs
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2131258.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Einstein
    Specfial Relativity
    General Relativity
    and philosophical foundations
    Opis:
    This article was written to demonstrate the meaning of non-euclidean geometry to the construction of Relativity, and the sense of light ́s speed according to the Special Relativity.
    Źródło:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne; 2015, 4(19); 13-25
    1898-8431
    Pojawia się w:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania kosmologiczne na temat ogólnej teorii względności
    Cosmological considerations on the general theory of relativity
    Autorzy:
    Einstein, Albert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690944.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    general relativity
    Albert Einstein
    Opis:
    A. Einstein, “Kosmologische Betrachtungen zur allgemeinen Relativitätstheorie” (“Cosmological considerations on the general theory of relativity”), Sitzung der Physikalisch-mathematischen Klasse vom 8. Februar 1917, „Sitzungsberichte der Preußischen Akad. d. Wissenschaften, 1917”, pp. 142–152. Translated to Polish from original German work by Robert Janusz.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 63; 183-204
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    О ментальной релятивности русских предлогов
    On the mental relativity of Russian prepositions
    Autorzy:
    Цой (Tsoy), Александр (Aleksandr)
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967830.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Russian language
    preposition
    mental relativity
    Opis:
    The aim of the article is to determine the peculiarities of meaning of Russian prepositions. The relativity of syntactic words is analyzed on the bases of spatial prepositions. The article distinguishes three kinds of relativity: linguistic relativity, mental relativity, and real relativity.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2012, 08; 95-102
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Toponyms and spatial representations
    Autorzy:
    Reszegi, Katalin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1928111.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    toponyms
    cognitive map
    linguistic relativity
    Opis:
    This paper addresses an interesting issue in name theory, specifically the relationship between toponyms and spatial representations, as well as the cultural differences manifesting themselves in connection with these. Studies have shown that the name model (a general knowledge of names) created based on the mental representation of names is partly language and culture dependent. Thus, the knowledge of the speaker on how reliably the toponyms correlate with the actual features of the landscape or whether they should only be considered as labels identifying an area is culturally determined. This, in turn, influences the extent to which name-users may rely on them in structuring space and in creating a cognitive map.
    Źródło:
    Onomastica; 2020, 64; 23-39
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Specialis relativitatis theoria: de invariantia ad valorem
    Autorzy:
    Borges de Meneses, Ramirvs Delivs
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2157707.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Einstein
    Specfial Relativity
    and philosophical foundations
    Opis:
    This article was written to demonstrate the meaning of non-euclidean geometry to the construction of Relativity, amd the sense of light ́s speed according to the Special Relativity, and the philosophical foundations.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne; 2015, 3(18); 9-23
    1898-0171
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Hypergeometrical Universe: Cosmogenesis, Cosmology and Standard Model
    Autorzy:
    Pereira, Marco
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179216.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Cosmogenesis
    Cosmology
    Inflation Theory
    Relativity
    Spacetime
    Opis:
    This paper presents a simple and purely geometrical Grand Unification Theory. Quantum Gravity, Electrostatic and Magnetic interactions are shown in a unified framework. Newton's Gravitational Law, Gauss' Electrostatics Law and Biot-Savart's Electromagnetism Law are derived from first principles. Gravitational Lensing and Mercury Perihelion Precession are replicated within the theory. Unification symmetry is defined for all the existing forces. This alternative model does not require Strong and Electroweak forces. A 4D Shock-Wave Hyperspherical topology is proposed for the Universe which together with a Quantum Lagrangian Principle and a Dilator based model for matter result in a quantized stepwise expansion for the whole Universe along a radial direction within a 4D spatial manifold. The Hypergeometrical Standard Model for matter, Universe Topology and a new Law of Gravitation are presented. Newton's and Einstein's Laws of Gravitation and Dynamics, Gauss Law of Electrostatics among others are challenged when HU presents Type 1A Supernova Survey results. HU's SN1a results challenge current Cosmological Standard Model (L-CDM) by challenging its Cosmological Ruler d(z). SDSS BOSS dataset is shown to support a new Cosmogenesis theory and HU proposal that we are embedded in a 5D Spacetime. The Big Bang Theory is shown to be challenged by SDSS BOSS dataset. Hyperspherical Acoustic Oscillations are demonstrated in the SDSS BOSS Galaxy density. A New de-Broglie Force is proposed.
    Źródło:
    World Scientific News; 2017, 82; 1-90
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Effects of the Linguistic Context on Identity Relevant Self-Characterization in Bilinguals
    Autorzy:
    KONDÉ, Zoltán
    PÁNTYA, József
    DÓSA, Zoltán
    POLONYI, Tünde
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/555486.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej
    Tematy:
    patriotism
    ethnocentrism
    cultural identity
    linguistic relativity
    bilingualism
    Opis:
    A survey was conducted among Hungarian-Romanian-English multilinguals (N=237) with the aim of investigating the individual differences in cultural preferences and value priorities. Participants completed questionnaires measuring: (a) the individual level of national identification (Collective SelfEsteem); (b) own-culture preference (Patriotism); (c) ethnocentric proclivity toward other cultures (Generalized Ethnocentrism Scale); and, (d) the relative importance of 10 universal value types (Portrait Values Questionnaire) in three groups. Native (Hungarian) and acquired languages (Romanian, English) were used for filling out questionnaires for the three groups. Linguistic effects appeared on ethnocentrism, patriotism and collective aspects of self-esteem, but the effects were absent on personal aspect of self-esteem and prevailingly on value priorities. Results may indicate a kind of linguistic relativity in identity relevant self-characterization.
    Źródło:
    Applied Linguistics Papers; 2018, 25/2; 21-36
    2544-9354
    Pojawia się w:
    Applied Linguistics Papers
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strategie obrony człowieka przed nieograniczonymi żądaniami
    The Strategies of Defence from Unrestricted Demands
    Autorzy:
    Kwarciński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468922.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    utilitarianism
    consequentialism
    deontologism
    evaluator relativity
    unrestricted demand
    Opis:
    According to the utilitarian reasoning, people should always choose the least bad option of action. For example, they should sacrifice one person to save more people. The act of demanding from anybody such a decision is named „an unrestricted demand”. The justification of the belief that we should not address unrestricted demands to anybody usually takes form of deontological argumentation (deontological strategy), which points to deontological principles (e. g. „do not kill”) or rights (e. g. the right to live), leaving apart the consequences of the actions. In the following article we defend the thesis that the equally successful justification of the interdiction of addressing unrestricted demands can be formulated on the basis of the modified calculus of consequences (consequential strategy). Of course, modifying consequentialism by taking into account rights or egoistic motives is not sufficient. We can obtain the successful defence from unrestricted demands within the consequentialist frame by resigning from the impartiality condition on behalf of the evaluator relativity concept.
    Źródło:
    Prakseologia; 2007, 147; 65-76
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    According to Special Relativity Einstein`s Evolution: from physics to philosophy
    Autorzy:
    Meneses, Ramiro Délio Borges de
    Czarnecki, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050198.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Special relativity
    nature laws
    Einstein
    Lorentz
    philosophical foundations
    Opis:
    The Theory of Relativity from Einstein starts from some everyday system of Cartesian space- coordinates plus a linear time-parameter, read from a good old grand-father’s clock. The theory then contemplates a group of certain homogeneous, linear transformations with constant coefficients, transformations which involve all four coordinates and which there is reason to interpret as going over the another inertial systems, that moves with constant translational velocity with respect to the first. In fact the very backbone of the theory is that all laws of nature shall be the same for every frame reached in this way, including the original one from which we started, there should be no difference or distinction in principle between all these inertial frames, any one of which can be reached from any other one by a transformation of that group a so called Lorentz-transformation. In short, all laws of nature are assumed to be invariant to Lorentz-transformation.
    Źródło:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne; 2020, 4(39); 59-78
    1898-8431
    Pojawia się w:
    Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some aspects of the general theory of relativity danger and security
    Autorzy:
    VASYL, ZAPLATYNSKYI,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/891676.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-20
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego Apeiron w Krakowie
    Tematy:
    danger
    sесurity
    safety
    theory of relativity
    Opis:
    The article describes the theory of relativity danger and sесurity (safety). It is shown that the danger and safety is always relative and is determined by the subject of the evaluation. Introduced new concepts - “the subject of the danger (risk) assessment and subject safety assessment”. It is shown that the assessment of the possible actions on the subject of his danger associated with the goals and desires of the subject of evaluation, research, social attitudes and other factors. The article disclosed the meaning of some terms and definitions. Some of these concepts, which are widely used in the science of sесurity, have been refuted. Other concepts were confirmed.
    Źródło:
    Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje; 2015, 17; 203-211
    2299-4033
    Pojawia się w:
    Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Faites le buzz! Un vieux mécanisme rhétorique adapté à l’espace médiatique contemporain?
    Let’s buzz! An old rhetorical mechanism adapted to contemporary media space?
    Autorzy:
    Collinet, Françoise
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048560.pdf
    Data publikacji:
    2017-09-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    rhetoric
    historical relativity
    buzz
    clash
    end / consequence distinction
    Opis:
    Presidential elections, by their nature, provoke fierce debates. During the 2017 French campaign the heated exchange between C. Angot and F. Fillon attracted public attention: that “clash” was making a “buzz”. Our attention was first caught by the terminology recurrently used by the media: in which ways are “clashes” and “buzzes” different from but also similar to old rhetorical mechanisms? And, more specifically, would New Rhetoric’s sensitivity to historical relativity shed some light on the issue? At first, we assumed that, polemic being a typical argumentative situation, there was no incompatibility between that theoretical framework and the study of a concrete polemical exchange. Of course, New Rhetoric doesn’t focus on polemical exchanges; we do, however, share Nicolas’ unease at saying that Perelman idealizes philosophical agreement (e.g. Nicolas, 2015a, § 7). After addressing that issue and the ambivalence of Perelman’s position, we will say a few words about the end / consequence distinction.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2017, 44, 3; 43-58
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O względności bezwładności. Uwagi dotyczące ostatniej hipotezy Einsteina (Przedstawione na spotkaniu 31 III 1917)
    On the relativity of inertia. Remarks concerning Einstein’s latest hypothesis
    Autorzy:
    de Sitter, Willem
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690934.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    general relativity
    inertia
    Willem de Sitter
    Albert Einstein
    Opis:
    W. de Sitter, „On the relativity of inertia. Remarks concerning Einstein’s latest hypothesis”, Proceedings of the Section of Sciences. Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam, Vol. XIX, No. 9 i 10, Johannes Müller, Amsterdam, September 1917, pp. 1217–1225 (section: „Mechanics”). Translated to Polish by Robert Janusz.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2017, 63; 205-222
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między mikroświatem a makroświatem
    Between the Microworld and the Macroworld
    Autorzy:
    Grygiel, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691304.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    philosophy of physics
    quantum mechanics
    general relativity
    ontology
    Opis:
    The current 50th issue of Philosophical Problems in Science (Zagadnienia Filozoficzne w Nauce) summarizes the efforts of both philosophers and scientists to understand how a broader philosophical context sets the stage for the development of scientific research, with physics playing a leading role. In particular, the paper reviews the content of the last twenty-five issues of the journal with an emphasis on the philosophical problems that arise in the practice of physics. The overview reveals that these problems reflect the main conceptual division in physics between the treatment of the micro-world described by quantum mechanics and the macro-world governed by the general theory of relativity. Both of these theories, taken separately, generate a host of philosophical concerns such as their proper interpretation (Bell’s Theorem and its consequences) or the meaning and the eventual validity of the notions of space and time. Other philosophical problems in physics, such as chaos and determinism, are also considered. The authors are well aware that the formulation of the future theory of quantum gravity will be a demanding task requiring profound philosophical reflection.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2012, 50; 46-62
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Cerberus project: a heuristic model for a blackhole based on rigid body considerations of rotation of a Kerr-Newman blackhole
    Autorzy:
    Kabe, Koustubh Ajit
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1178019.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Gravitational collapse
    Kerr-Newman blackhole
    blackhole
    general relativity
    Opis:
    In view of the rigid body rotational character of a Kerr-Newman blackhole, a completely novel model of a blackhole is proposed revamping in the process our current perception of the universe. The research involved is just a proposal in its baby stage.
    Źródło:
    World Scientific News; 2018, 96; 225-232
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fenomen Alberta Einsteina - rozmyślania pod pretekstem okrągłych rocznic
    Phenomenon of Albert Einstein. Centenary reflexions
    Autorzy:
    Maślanka, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691310.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Albert Einstein
    history of physics
    theory of relativity
    Opis:
    A sketchy portrait of the genius who has changed physics. What can we learn from his work and life?
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2005, 37; 4-14
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Masy ciał i ich trajektorie w ośrodku z centralno-symetrycznym polem ciążenia
    Masses of bodies and their trajectories in the center of the center-symmetric gravitational field
    Autorzy:
    Kamusiński, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/222030.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich
    Tematy:
    pole ciążenia
    teoria względności
    gravitational field
    Theory of relativity
    Opis:
    Przyjmując, że masa ciał jest funkcją ich prędkości w ośrodku (układzie) z centralno-symetrycznym polem ciążenia oraz potencjału tego pola wykazano, że opis zjawisk związanych z powszechnym ciążeniem można wykonać w oparciu o tok rozumowania stosowany w fizyce klasycznej. Wprowadzone zależności mają postać zbliżoną do zależności wg ogólnej teorii względności i zgodne są z wynikami doświadczeń.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej; 2005, R. 46 nr 4 (163), 4 (163); 87-94
    0860-889X
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tourism space: an attempt at a fresh look
    Autorzy:
    Więckowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/627370.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    tourism space
    tourism
    poly-functionality
    multiple motivation
    multi-relativity
    Opis:
    In this article, the author is trying to answer the fundamental question: what is present-day tourism space like at a time of highly increasing flows of people or even a shift from the space of a ‘place’ to the space of a ‘flow’? The article puts special stress on how to define the current unique multi-functional space. The author attempts to define tourism space as a new entity, founded on poly-functionality (i.e. different functions and use of the same space both at the same time and in different seasons), multi-scale (overlapping of tourism spaces depending on the scale concerned), multi-layer, as well as the multi-motivation of its creators and users, or even multi-relativity.
    Źródło:
    Turyzm; 2014, 24, 1; 17-24
    0867-5856
    2080-6922
    Pojawia się w:
    Turyzm
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    How Relevant Is the Sapir-Whorf Hypothesis to Contemporary Psycholinguistic Research?
    Autorzy:
    Latkowska, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783209.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    linguistic relativity
    Sapir-Whorf Hypothesis
    cognition
    language
    correlational study
    Opis:
    The paper raises the question of whether the linguistic relativity proposal, also known as the Sapir-Whorf Hypothesis, should be used as a frame of reference for modern research into the relationship of language to cognition. The question is discussed in the context of Whorf’s (1956) writings, with emphasis on factors that are crucial to the proposal, i.e. language, thought, and behavior.The second issue addressed by the paper is whether linguistic categories provide an accurate window on cognition, as was suggested by Whorf and in some of the more recent debates. The analysis takes the form of a correlational study which examines the categorization criteria applied in tests that require language-based and language-neutral judgments.
    Źródło:
    Theory and Practice of Second Language Acquisition; 2015, 1, 1
    2450-5455
    2451-2125
    Pojawia się w:
    Theory and Practice of Second Language Acquisition
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Close approaches of debris to LARES satellite during its first four years of operation
    Autorzy:
    Paris, C.
    Sindoni, G.
    Sabato, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/136194.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    EEEIC International Barbara Leonowicz Szabłowska
    Tematy:
    general relativity
    LARES
    satellite laser ranging
    space debris
    space law
    Opis:
    Since its launch in February 2012, the LAser RElativity Satellite (LARES) of the Italian Space Agency experienced four close approaches with space debris. LARES orbits at an altitude of 1450 km, in a region where the density of space debris has a peak. However, the probability of an impact with a debris during the operational life of the satellite was reasonably low. The analysis of the close approaches identified three of the objects, that are from two peculiar population of objects. This paper discusses the problem of space debris in low orbit, the approaches occurred with LARES, and some possible scenarios related to space regulations and space law in case of an impact.
    Źródło:
    Transactions on Environment and Electrical Engineering; 2017, 2, 1; 90-97
    2450-5730
    Pojawia się w:
    Transactions on Environment and Electrical Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od Whorfa do Whorfa: o rozwoju koncepcji badań nad zasadą względności językowej
    Autorzy:
    Latkowska, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670847.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    linguistic relativity
    thought
    language
    culture
    względność językowa
    język
    myśl
    kultura
    Opis:
    This article presents the evolution of the principle of linguistic relativity, developed in the 1940s by the anthropological linguist Benjamin Lee Whorf. The principle, also known as the Sapir-Whorf hypothesis, postulates the existence of a causal relationship between the categories of natural language and the functioning of human cognition. Currently, the hypothesis is experiencing a renaissance, facilitated by a rapid development of research technologies that enable its verification. Since it has been argued that the hypothesis’ current form does not reflect the views of its authors or does so only superficially, the article addresses these concerns by discussing the three factors that Whorf considered to be directly related to the problem, namely thought, language, and behavior, and confronts them with the accepted scientific solutions.Generally speaking, in order to advance research, it was necessary to reformulate Whorf’s postulates as verifiable hypotheses and extend the research to include other areas of language, beyond his main focus on grammar. As new technological possibilities emerged, research gradually confined the number of tested behavioral variables to unconscious neurophysiological reactions. Since the most crucial discoveries took place in laboratory conditions, which significantly limited their scope, the need arose to (re)examine the data thus obtained in socio-cultural contexts. This signals a U-turn back to the philosophy and methodology of the authors of the relativity principle.
    W artykule przedstawiono ścieżkę rozwoju zasady względności językowej sformułowanej w latach 40. ubiegłego stulecia przez językoznawcę antropologa Benjamina Lee Whorfa. Zasada, znana również pod nazwą hipotezy Sapira-Whorfa, traktuje o istnieniu związku przyczynowego pomiędzy kategoriami języka naturalnego a funkcjonowaniem aparatu poznawczego człowieka. Obecnie pogląd ten przeżywa renesans związany z szybkim rozwojem technologii badawczych umożliwiających jego weryfikację. Ponieważ w miarę postępujących badań pojawiły się głosy krytyki, że hipoteza w swej aktualnej postaci nie odzwierciedla poglądów jej autorów lub czyni to w sposób powierzchowny, autorka odnosi się do tych zastrzeżeń, omawiając trzy czynniki, które Whorf uważał za bezpośrednio związane z problemem, a więc myśl, język i zachowanie, oraz konfrontuje je z przyjętymi rozwiązaniami naukowymi. Najogólniej rzecz ujmując, postęp badawczy wymagał przeformułowania podstawowych postulatów Whorfa i nadania im postaci weryfikowalnych hipotez. Konieczne było również uwzględnienie innych obszarów języka, nie tylko gramatyki, na której koncentrował się Whorf. Kolejne etapy badań, wskutek pojawienia się nowych możliwości technologicznych, stopniowo ograniczały udział obserwowalnych zmiennych behawioralnych do nieświadomych reakcji neurofizjologicznych. Ponieważ najbardziej kluczowe odkrycia miały miejsce w warunkach laboratoryjnych, co znacznie ogranicza ich zasięg, powstała potrzeba weryfikacji uzyskanych zależności w kontekście społeczno-kulturowym, co oznacza zwrot w stronę filozofii i metodologii Sapira i Whorfa.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 89-110
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Linguistic Relativity and Its Relation to Analytic Philosophy
    Autorzy:
    Batisti, Filippo
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561276.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    linguistic relativity
    Sapir-Whorf hypothesis
    Philosophy of language psycholinguistics
    extended mind
    Opis:
    The history of so-called ‘linguistic relativity’ is an odd and multifaceted one. After knowing alternate fortunes and being treated by different academic branches, today there are some new ways of investigating the language-thought-reality problem that (i) put into dialogue the latest trends in language-related disciplines (ii) generate room for philosophical themes previously overlooked, (iii) reassess the very idea of linguistic relativity, despite its popularized versions which have circulated for decades and which have led an otherwise fruitful debate to extremes. It is argued that a multidisciplinary approach is desirable in order to broaden future research. In the last few years the opportunity to study this matter following a common trend in several disciplines has been created. Language, and cognition too, are now conceived as intrinsically social phenomena. It is argued that relativistic effects should be investigated in social realms, and that analytic philosophy could help with this task.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2017, 31, 2; 201-226
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Case for a Fourth Spatial Dimension and the Hyperspherical Force
    Autorzy:
    Pereira, Marco
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1177863.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    4D
    L-CDM
    cosmology
    extra dimension
    general relativity
    topology
    Opis:
    Here we present evidence of an extra spatial dimension and that our 3D Universe is embedded as a lightspeed expanding hyperspherical hypersurface. Support for this hypothesis comes from (a) SDSS BOSS dataset analysis showing the seeding of Galaxies on the largest scale by spherical acoustic oscillations, (b) the discovery of an Hyperspherical Force, a constraint force that exists only because of the lightspeed hyperspherical expansion. That solves the Spiral Galaxy Rotation Conundrum, (c) the parameterless predictions of all type 1a Supernovae (SN1a) distances from their redshifts z. Lightspeed hyperspherical expansion permits simple short-distance compliance with the Hubble Law.
    Źródło:
    World Scientific News; 2018, 98; 127-139
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Special Relativity: from metric to philosophy
    Autorzy:
    Borges Meneses, Ramiro Délio
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158857.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum
    Tematy:
    Special relativity
    nature laws
    Einstein
    and Lorentz
    and philosophical foundations.
    Opis:
    The Theory of Relativity from Einstein starts from some everyday system of Cartesian space- coordinates plus a linear time-parameter, read from a good old grand-father’s clock. The theory then contemplates a group of certain homogeneous, linear transformations with constant coefficients, transformations which involve all four coordinates and which there is reason to interpret as going over the another inertial systems, that moves with constant translational velocity with respect to the first. In fact the very backbone of the theory is that all laws of nature shall be the same for every frame reached in this way, including the original one from which we started, there should be no difference or distinction in principle between all these inertial frames, any one of which can be reached from any other one by a transformation of that group a so called Lorentz-transformation. In short, all laws of nature are assumed to be invariant to Lorentz- transformation.
    Źródło:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2016, 2(15); 5-24
    1730-0266
    Pojawia się w:
    Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les aventures du narratif dans deux romans de Pierre Senges
    Adventures of the narrative in two novels by Pierre Senges
    Autorzy:
    Kroker, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1051148.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    fiction
    representation
    postmodern writing
    textuality
    possible worlds
    relativity of values
    Opis:
    In his novels, Pierre Senges (born in 1968) constantly questions the limits of the literary representation as he emphasizes the textual nature of any fictional world. Veuves au maquillage (2000) is a relatively continuous narrative of an unusual suicide planned by the protagonist-narrator as a methodic murder gradually committed on him by his six mistresses, the six jealous widows; whereas Études de silhouettes (2010) consists of a series of short texts, each based on a phrase from Kafka’s drafts, without any thematic bounds between them. In Senges’s universe, the borders become blurred between different possible worlds so that the reader does not get the possibility to determine whether any of these worlds has a priority over the others. His postmodern writing is a lesson and a practice of relativity of values and significations.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2013, 40, 4; 5-11
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Względna identyczność Petera Geacha a koncepcja różnicy w filozofii Gilles’a Deleuze’a
    Relative identity by Peter Geach and Gilles Deleuze’s concept of difference
    Autorzy:
    Kociołek, Kamil
    Sonek, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18653944.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    różnica
    identyczność
    pojęcia
    względność
    Geach
    Deleuze
    difference
    identity
    concepts
    relativity
    Opis:
    The area in which the philosophy attributed to the "analytic" tradition turns out to consider similar problems as the "continental" thinkers still seems to be too little explored. The aim of the work is to indicate such similarities between the Peter Geach’s concept of relative identity and the Gilles Deleuze’s concept of difference. According to Geach, identity is mediated in concepts. We think about the identity of "a" and "b" only in the sentence "a is the same X as b". The consequences of this observation are twofold: on the one hand, it shows the degree of our entanglement in conceptual grids; on the other, it shows a being as a dynamic, relational structure. In this aspects, this perspective agrees with Deleuze's proposal. A being is an ambiguous intersection of dynamic relations expressed in the sentence "a is different from b", whereas the identity is an effect of totalitarian thought movement which reduces differences by imposing static conceptual categories on their dynamic system. We are going to present the ontological view on identity question which synthesizes two mentioned conceptions and include a polemical characterization of difficulties implied by discussed perspective and their consequences for practical functioning in the world.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2020, 49, 2; 28-41
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamic Quantum Vacuum and Relativity
    Autorzy:
    Fiscaletti, Davide
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/763387.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    energy density of quantum vacuum, Sagnac effect, relativity, dark energy, Mercury precession.
    Opis:
    A model of a three-dimensional dynamic quantum vacuum with variable energy density is proposed. In this model, time we measure with clocks is only a mathematical parameter of changes running in quantum vacuum. Mass and gravity are carried by the variable energy density of quantum vacuum. Each elementary particle is a structure of quantum vacuum and diminishes the quantum vacuum energy density. Symmetry “particle – diminished energy density of quantum vacuum” is the fundamental symmetry of the universe which gives origin to the inertial and gravitational mass. Special relativity’s Sagnac effect in GPS system and important predictions of general relativity such as precessions of the planets, the Shapiro time delay of light signals in a gravitational field and the geodetic and frame-dragging effects recently tested by Gravity Probe B, have origin in the dynamics of the quantum vacuum which rotates with the earth.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio AAA – Physica; 2016, 71
    0137-6861
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio AAA – Physica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some remarks on the first image of a black hole
    Autorzy:
    Szybka, Sebastian Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690750.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    black holes
    event horizon
    general relativity
    interferometry
    astronomy
    Albert Einstein
    geometry
    Opis:
    On the 10th of April, 2019 the Event Horizon Telescope Collaboration presented the first image of the black hole. The image was obtained with a planet-scale array of eight ground-based radio telescopes. The observation relied on a technique called very long base interferometry which synchronises telescope facilities around the world. The image of a black hole together with the recent detections of gravitational waves confirms one of the most intriguing predictions of Einstein’s gravity theory, namely, the existence of black holes. I will provide more details on this remarkable observation and explore its consequences for our understanding of nature. The physical reality of black holes is strongly supported by recent advances of astronomy. I claim that this fact is the key to understanding the relation between our world and the world of mathematics.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2020, 68; 281-294
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Optical Path of Ancient Photons and the Supernova Project
    Autorzy:
    Pereira, Marco
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1066287.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    4D
    5D Spacetime
    L-CDM
    cosmology
    extra dimension
    general relativity
    topology
    Opis:
    Here we present evidence that the analysis of the Supernova Project failed to consider the simplest model which is capable of predicting all type 1a Supernovae (SN1a) distances from their redshifts z. This model is based upon the Hypergeometrical Universe Theory (HU), where the Universe is a hyperspherical hypersurface under lightspeed radial expansion. This permits simple short-distance compliance with the Hubble Law. The mapping of the Hubble Law with the hyperspherical short-distance expansion provides a Current 4D radius of 13.58 Billion Light Years if we consider H0 = 72 km/s/Mpc. Notice that the Universe under the Hypergeometrical Universe Theory is an embedded hypersurface within a 4D Spatial Manifold, with a lightspeed expanding radius. Because of that it is possible to speak of Current (in absolute time) Universe. Einstein’s ideas about Time and Relativity are refuted by HU and astronomical observations.
    Źródło:
    World Scientific News; 2019, 130; 195-215
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indukcja jednobiegunowa w świetle teorii klasycznej i teorii względności
    Unipolar Induction in the light of the classical theory and the theory of relativity
    Autorzy:
    Kamusiński, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/222020.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich
    Tematy:
    Indukcja jednobiegunowa
    teoria względności
    pole elektromagnetyczne
    Unipolar induction
    Theory of relativity
    electromagnetic field
    Opis:
    W pracy dokonano porównania sposobów interpretacji zjawiska indukcji jednobiegunowej według teorii klasycznej i teorii względności. na przykładzie opisu zjawiska indukcji jednobiegunowej wykazano, że stosując klasyczny tok rozumowania można wprowadzić równania transformacyjne dla pola elektromagnetycznego.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej; 2005, R. 46 nr 4 (163), 4 (163); 75-86
    0860-889X
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Watered Down Essences and Elusive Speech Communities: Two Objection Against Putnams Twin Earth Argument
    Autorzy:
    Hensel, Witold M
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/600598.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    externalism
    Twin Earth argument
    natural-kind terms
    qua problem
    interest relativity
    speech community
    Opis:
    The paper presents two objections against Putnam’s Twin Earth argument, which was intended to secure semantic externalism. I first claim that Putnam’s reasoning rests on two assumptions and then try to show why these assumptions are contentious. The first objection is that, given what we know about science, it is unlikely that there are any natural-kind terms whose extension is codetermined by a small set of microstructures required by Putnam’s indexical account of extension determination. The second objection is that there may not be a plausible concept of a speech community whose adoption would classify Oscar and Twin Oscar as members of different speech communities and, at the same time, render Oscar and Twin Oscar as being in the same psychological state. I contend that Putnam’s argument fails because both objections are justified.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 38 (3)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czynnik empiryczny w kosmologii Edwarda Artura Milne’a
    Empirical Factor in E.A. Milne’s Cosmology
    Autorzy:
    Dąbek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013431.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    E.A. Milne
    kinematyczna teoria względności
    kosmologia dedukcyjna
    kinematical relativity
    deductivist cosmology
    Opis:
    This paper presents the role of the empirical factor in E.A. Milne’s hypothetico-deductivist cosmology. Two contexts of the constructing of his theory are analysed: the context of discovery and the context of justification. It is shown that in the first one empirical data (recession of the galaxies and Hubble’s law) inspired him to investigate the cosmological problem of the phenomenon of the expanding Universe and influenced him to put forward the hypotheses: uniform velocities of fundamental particles, Cosmological Principle, and Lorentz transformation. Milne emphasised that in the procedure of justification the completed theoretical cosmological models should be tested. The empirical factor plays the most significant role in this procedure because the empirical data are the ultimate basis for confirmation or falsification of the cosmological models.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 31-47
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edwarda A. Milne’a ujęcie zasady kosmologicznej
    Edward A. Milne’s Approach to the Cosmological Principle
    Autorzy:
    Dąbek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015673.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    zasada kosmologiczna
    E. A. Milne
    kinematyczna teoria względności
    zasada względności
    jednorodność Wszechświata
    zasada Macha
    cosmological principle
    kinematical relativity
    principle of relativity
    homogeneity of the Universe
    Mach’s principle
    Opis:
    At the first stage of setting up Kinematical Relativity, Milne modified Einstein’s Principle of Relativity and assumed that the Universe had to appear the same to all observers. He called this an “Extended Principle of Relativity”. In order to specify this postulate, Milne defined the notion of the “equivalence of observers,” and then formulated a new definition of the Principle of Relativity: all descriptions of the whole system made by equivalent observers must be identical. Under Freundlich’s influence he called it the “Cosmological Principle” (CP). The content of Milne’s CP was different from both Einstein’s Principles of Relativity and the uniformity postulate of Relativistic Cosmology. Notwithstanding this, the adherents of the latter adopted this name for the isotropy and homogeneity postulate. Initially, Milne treated CP as a hypothesis about matter distribution. But when he separated model constructing from verifying to what extent it corresponded with the actual Universe, he began to emphasize that CP is not a law of nature, but a definition of the research domain.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 163-181
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy siła grawitacji działa na odległość?
    Does the force of gravity acts at a distance?
    Autorzy:
    Janusz, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691326.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Albert Einstein
    theory of relativity
    gravitational field
    gravity
    geometry of the Universe
    physical force
    Opis:
    The second Law of Newton's dynamics could be regarded as a research program: by investigating momentum change, one is able to obtain simple formulae for expressing the physical force. However, such a program is unrealistic because of the problem with defining the concept of inertial system. Einstein has solved this problem in his general theory of relativity. In this theory, Gravity is not a force but rather the geometry of the world. It does not act at a distance, but determines local motions of masses. Einstein's research program consisted in a bold hypothesis in the field of mathematical physics rather than in any mathematization of observational results. The second Law of Newton's dynamics could be regarded as a research program: by investigating momentum change, one is able to obtain simple formulae for expressing the physical force. However, such a program is unrealistic because of the problem with defining the concept of inertial system. Einstein has solved this problem in his general theory of relativity. In this theory, Gravity is not a force but rather the geometry of the world. It does not act at a distance, but determines local motions of masses. Einstein's research program consisted in a bold hypothesis in the field of mathematical physics rather than in any mathematization of observational results.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2005, 37; 15-31
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imagination, geniuses and thought collectives
    Autorzy:
    Mścisławski, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943076.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    scientific revolution
    old quantum theory
    special relativity
    thought collective
    physics
    philosophy of science
    Opis:
    In his book Wojciech Sady attempts to reconstruct the structure of the fundamental transformations that can be described as the relativistic and quantum revolution. Referring to rich historical material and Ludwik Fleck’s reflections on the development of scientific knowledge, the author tries to explain how it is possible that “scientists began to think differently than they had been taught.” Sady’s work, although not devoid of somewhat weaker points, is a brave and thought-provoking attempt to propose his own explanation of the mechanisms of the aforementioned transformations.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 71; 175-190
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bi-/multilingualism and the perceptions of the gender of objects
    Autorzy:
    Chłopek, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/917014.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-05
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    linguistic relativity
    conceptual transfer
    nominal gender
    L2 and L3 learners
    bilinguals and multilinguals
    Opis:
    The newest research confirms the ‘weak’ version of the linguistic relativity hypothesis, according to which the language we speak influences to some extent the way we think. At the same time, it has been shown that the conceptual representations of reality which have been shaped by the mother tongue from birth play a significant role while using an L2 (L3 etc.), especially when it is weaker than the L1. The present article describes one such conceptual domain – the (non-linguistic) categorization of objects according to their perceived gender, which is influenced by the grammatical gender of their names.
    Źródło:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics; 2010, 36, 1; 45-56
    0072-4769
    Pojawia się w:
    Glottodidactica. An International Journal of Applied Linguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Language and Politics in India and China: A Cross-Cultural Comparative Study
    Autorzy:
    Komarzyca, Daniel
    Fras, Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015812.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    China
    India
    philosophy of language
    linguistic relativity
    political culture
    comparative perspective
    left-libertarianism
    Taoism
    Opis:
    This paper provides insights into the relationship between language and politically relevant aspects of culture in India and China which are as follows: attitude toward revolution and tradition, the domination of politics over religion or vice versa, and a concern for the liberty of the individual. The paper introduces a novel approach to the comparative study of civilizations by advancing the political-linguistic explanation. In so doing, it combines Hajime Nakamura’s hypothesis of the strict connection between language and culture (understood as a way of thinking) with Samuel P. Huntington’s emphasis on the impact of cultural differences on the political dimension of society – so that our explanatory model can be expressed as follows: language→culture→politics. As far as language is concerned, the focus is on the basic structure of Sanskrit and Chinese; besides, special attention is given to Indian and Chinese philosophies of language. Culturally, the most relevant schools of Hindu philosophy may be called “ultraconservative” since they tend to ground unchanging meaning firmly in metaphysics and rely on the supreme authority of ancient religious texts. In contrast, the Chinese typically considered language a social mechanism for shaping our behavior (so the relation of language and society is the most crucial); they also expressed clearly divergent views on naming. In short, at least four distinctive perspectives are essential: (1) conservative Confucianism, (2) anti-traditional and highly authoritarian Legalism, (3) egalitarian and linguistically skeptical Laozian Daoism, (4) nonconformist and proto-libertarian Zhuangzian Daoism.
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2020, 4 (49); 9-36
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pułapka na ludzi myślących
    A cage for thinking people
    Autorzy:
    Borek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943042.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-07
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    theory of relativity
    quantum mechanics
    philosophy of science
    history of science
    science-faith relationship
    Opis:
    Andrzej Dragan’s book Quantechism or a cage for people is a great popular science book to start a fascinating adventure with the theory of relativity and quantum mechanics. It is written in an easy language, does not require from the reader a deep knowledge of contemporary physical issues, while describing, illustrating and explaining them very well. Instead, it requires broader historical knowledge and at least basic philosophical knowledge for verification, helping to bring out what is most valuable in the book. Unfortunately, the book, while popularizing science, also makes a terrible mess and does a lot of damage to the deeper understanding of physics, its history, and the meaning and function of philosophy and religion. And so it can become an attractive and appealing, but nevertheless a trap-cage for thinking people.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 70; 243-249
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kolor spostrzeżony i kolor nazwany
    Color Perceived and Color Named
    Autorzy:
    Janowski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106638.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    percepcja
    teorie barw
    chromatyzm
    mieszanie subtraktywne
    relatywizm barwny
    perception
    color theories
    subtractive mixing
    chromaticism
    color relativity
    Opis:
    W historii myśli od starożytności tworzono różne teorie widzenia barwy. Czynili to na początku filozofowie, później artyści, następnie fizycy i psycholodzy. Wpływ na ich koncepcje miały powszechnie przyjęte konceptualizacje barwy. Np. dla starożytnych Greków biel była bardzo jasnym żółtym, a czerń ciemnym niebieskim. Kolorów nie można zdefiniować językowo, a jedynie ostensywnie. Ktoś nauczył ludzi nazywać kolory poprzez podobieństwo do konkretnych obiektów. Stąd biorą się spory o kolory rzeczy np. czy coś jest pomarańczowe albo łososiowe. Ten przykłady może rodzić pytanie brzmiące w trywialnej wersji: Natura czy kultura warunkuje nasze spostrzeganie barw? Nie ma na nie oczywiście jednoznacznej odpowiedzi. Różne teorie widzenia barw wynikają również z kulturowych i środowiskowych czynników. Dopiero wraz z rozwojem metody naukowej przyjęto „obiektywne" fizyczne podstawy teorii barwy. Nie tłumaczą one do końca wszystkich uwarunkowań związanych z widzeniem i działaniem barwy na człowieka. Sztuka jako dziedzina przełamująca kulturowe ograniczenia dotyka o wiele pełniej istoty barwy niż filozoficzne i naukowe teorie.
    In the history of thought, various theories of color vision have been developed since antiquity. They were influenced by commonly accepted conceptualizations of color. Someone taught people to name colors based on their similarity to specific objects. This is where arguments about the colors of things come from, e.g., whether something is orange or salmon. This example may raise a trivial question: Is it nature or culture that determines our perception of colors? There is, of course, no clear answer to this question. It was only with the development of the scientific method that an “objective” physical basis for color theory was accepted. They do not fully explain all the conditions related to seeing and the effect of color on humans. As a discipline that breaks through cultural limitations, art touches the essence of color much more fully than philosophical and scientific theories.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, Wydanie specjalne, 28; 5-17
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mała książka o wielkim wszechświecie
    The little book about the large universe
    Autorzy:
    Szybka, Sebastian Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943074.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    cosmology
    universe
    cosmos
    astronomy
    physics
    cosmic microwave background
    general relativity
    background radiation
    CMB
    WMAP
    Albert Einstein
    Opis:
    We live in extraordinary times for cosmologists. A vast amount of new astronomical data is pushing our model of the universe to its limits. An interest in cosmology is growing. The Little Book of Cosmology by Lyman Page is a concise up-to-date approachable introduction to the topic.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 71; 203-209
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the concept of the normative in the assessment of mental disorder
    Autorzy:
    Muders, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632431.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Projekt Avant
    Tematy:
    pojęcie zaburzeń umysłowych
    nienaturalny
    obiektywność
    względność
    normatywność
    concept of mental disorder
    non-natural
    objectivity
    relativity
    normativity
    Opis:
    W artykule Marco Striera “Normative preconditions for the assessment of mental disorder” pojęcie normatywności zajmuje centralne miejsce (Stier, 2013). Stier stwierdza, że zaburzenia umysłowe posiadają wbudowany nieredukowalny element normatywny, możliwy do wyrażenia przez różne powiązane z nim „normatywne ramy odniesienia”. Zgodnie z jego dwiema głównymi tezami, uważa on, że ramy te kształtują to, co uznajemy za zachowanie dewiacyjne, a co za niedewiacyjne. Uznaje on to za świadectwo tego, że zaburzenia umysłowe musimy określać na poziomie umysłowym, a więc nigdy nie bę- dziemy w stanie przedstawić ich w czysto fizycznym ujęciu. Niestety Strier nigdzie jasno nie przedstawił, co uznaje za treść pojęcia normatywności, ale w różnych miejscach dawał wskazówki, jak je rozumie. W dalszej części zbadam jego trzy sugestie dotyczące istotnych powiązań, które pojęcie normatywności wnosi do innych pojęć: nienaturalności, nieobiektywności i względności. Będę uzasadniał, że wątpliwe jest, czy to rozumienie prowadzi do konkluzji, do której zmierza Stier – że określenie zaburzenia umysłowego nie może powieść się na poziomie fizycznym, a jedynie na umysłowym, z powodu wpływu na to przedsięwzięcie rozważań nad normatywnością.
    In Marco Stier's article “Normative preconditions for the assessment of mental disorder,” the concept of the normative occupies a central role (Stier, 2013). Stier states that mental disorders have an irreducible normative element built in, expressible through various “normative frames of reference” they are tied to. Following his two main theses, he thinks that these frameworks shape what counts as deviant as well as non-deviant behavior. He takes this as evidence that we have to specify mental disorders at the mental level, and thus will never be able to give a purely physical account of them. Unfortunately, he nowhere makes clear what he takes to be the content of the concept of the normative, although he gives some hints about his understanding at various passages. In what follows, I will explore three of his implicit suggestions on the essential linkages his concept of the normative bears to other concepts: the non-natural, the non-objective, and the relative. I shall argue that it is questionable that this understanding leads to the conclusion Stier aims at-that the specification of mental disorders cannot be succeed on the physical but only the mental level due to the impact of normative considerations in this enterprise
    Źródło:
    Avant; 2017, 8, 3
    2082-6710
    Pojawia się w:
    Avant
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rewolucja relatywistyczna a ontologia fizyki
    Relativistic Revolution and Ontology of Physics
    Autorzy:
    Czerniawski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013187.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    względność
    eter
    dynamika
    upływ czasu
    geometria czasoprzestrzeni
    relativity
    ether
    dynamics
    time flow
    space-time geometry
    Opis:
    In the course of the development of physics until the beginning of the twentieth century there was an evolutionary progress within its ontological frameworks. Its continuity was violated by A. Einstein’s works of 1905 and his so-called „quantum and relativistic revolution.” In its course people gave up a series of results they had achieved, and replaced them by some radical solutions that differed from common sense intuitions. In particular, in the context of the theory of relativity the concept of electromagnetic ether was rejected. Then the concept of absolute time and absolute geometry of space were removed, facts that eliminated the „flow” of time and change of the ontology of physics from the substantialist one into the eventist one. The changes turned out unnecessary, they resulted not from the very theory of relativity, but from some arbitrary solutions within the frameworks of its philosophical interpretation. On the other hand, they clash with clear ontological intuitions and make an explanation of the „flow” of time impossible. What is more, they are also not beneficial for a further progress in the development of physics, especially in the context of seeking a quantum theory of gravitation. It seems right to return to pre-relativistic concepts, starting from ether. For it is the elimination of the latter that had started the „revolution.”
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 1; 379-396
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O konwencjonalnym charakterze pojęcia jednoczesności w Szczególnej Teorii Względności
    On the conventional character of simultaneity in special relativity
    Autorzy:
    Pabjan, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691330.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    simultaneity
    conventionality of simultaneity
    Einstein's simultaneity definition
    special relativity
    Albert Einstein
    David Malament
    Hans Reichenbach
    Opis:
    To be able to determine the simultaneity of distant events, one has to make use of a convention. Einstein's famous definition of simultaneity, which sets e=1/2 , is a case of such a convention. The problem, dealt with in this paper, is to answer the question of whether the choice of such a convention is obligatory or not. The partisans of conventionality of simultaneity argue, that the standard synchronization procedure of clocks, based on the Einstein's definition, is not necessitated by facts concerning the physical universe, but can be replaced by any procedure originating from the definition of simultaneity, given 0 < e < 1. The present article contains some arguments in favor of, as well as against, the conventionality of simultaneity. Apart from Einstein's standard synchronization procedure, special attention is paid to Reichenbach's definition of simultaneity and Malament's theorem. Some attempts at giving an absolute definition of simultaneity are also presented. Finally, an argument from the rationality of the world is formulated.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2005, 37; 53-72
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienia kosmologiczne przed Einsteinem
    Cosmological questions before Einstein
    Autorzy:
    Heller, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/691322.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    cosmological consequences of thermodynamics
    Albert Einstein
    relativistic cosmology
    theory of relativity
    Olbers paradox
    Seeliger paradox
    cosmology
    thermodynamics
    Opis:
    Einstein's first cosmological work, published in 1917, marked the beginning of relativistic cosmology, but it was well founded on earlier questions concerning the world as a whole. The paper presents three such topics: the Olbers paradox, the Seeliger paradox, and speculations concerning cosmological consequences of thermodynamics together with some of their repercussions in relativistic cosmology.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2005, 37; 32-40
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Independence of mass from speed
    Autorzy:
    Etkin, V. E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179663.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Newton's law
    acceleration process
    its irreversibility and efficiency
    its modification
    relativistic and invariant mass
    theory of relativity
    Opis:
    It is shown that the dependence of mass on speed contradicts the law of conservation of mass in isolated systems. This makes necessary the modification of Newton's 2nd law with the addition along with the mass of a correction factor, which would take into account the nonlinear dependence of the accelerating force on the speed, due to the existence of its limit. The reasons for the apparent increase in mass with speed , which make the concept of the relativistic mass superfluous
    Źródło:
    World Scientific News; 2017, 72; 150-158
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanisław Dunin–Borkowski and his views on Einstein’s special theory of relativity
    Autorzy:
    Rodzeń, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140674.pdf
    Data publikacji:
    2022-11-08
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Stanisław Dunin-Borkowski
    Spinoza
    special theory of relativity
    neo-scholastic philosophy
    philosophy of nature
    science and theology
    Opis:
    The main purpose of this article is to discuss the views of the Jesuit Stanisław Dunin–Borkowski (1864–1934) about Albert Einstein’s theory of relativity. These days, Dunin–Borkowski is a rather obscure figure despite rising to fame in the interwar period as an outstanding expert in the philosophy of Baruch Spinoza. Thus, the secondary aim of this article is to remind ourselves of this somewhat forgotten scholar. As a researcher, writer, and pedagogue, Dunin–Borkowski was interested in numerous fields of knowledge. Among these were the natural sciences, including physics and the influence that new physical theories had on philosophical thought. This present study therefore fills a gap in the existing research about how Polish philosophers received Einstein’s theories. The example of Dunin–Borkowski also serves as a basis for discussing some of the fundamental problems of neo-scholasticism in receiving new mathematicised scientific theories.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 72; 63-86
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienia holizmu w kontekście relacjonizmu i strukturalizmu
    Autorzy:
    Luty, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/600542.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    gravitational nonlocalities
    general relativity
    relationism
    structuralism
    spacetime
    holism
    nielokalności grawitacyjne
    ogólna teoria względności
    relacjonizm
    strukturalizm
    czasoprzestrzeń
    holizm
    Opis:
    Two positions in which the mode of existence of Spacetime is considered are reconstructed — relationism and structuralism (I discuss the version of structuralism one can find in the so-called Ontic Structural Realism). I present and describe the notion of gravitational nonlocalities, at which one arrives through the difficulties with formulating laws of energy conservation in General Relativity. I state and try to defend a thesis, that the above difficulty may rise two different „weak” holisms on the ground of each mentioned position.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2016, 35 B (4B)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Time at the Level of a High Speed Moving Object
    Autorzy:
    Spacey, John
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1193284.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    General Relativity
    Quantum Mechanics
    astronomy
    astrophysics
    black-hole
    cosmology
    dark Matter and dark Energy
    galaxies
    gravity
    negative space-time
    Opis:
    I think that far-away travels into Space are possible in the way that it is possible to find again people on our Earth, after the return of a very long travel into Space, not aged, like the people who have traveled inside the spacecraft. Current physics does not allow this and I have developed the following Theory which would thus complement the current Theory of General Relativity when we go to the limits of the reasoning. Current Theories like General Relativity or Quantum Mechanics are not impacted when the reasoning is not pushed to the limits. My reasoning at the limits just complements current Theories when the parameters take extreme values and thus the logic of current physics is respected.
    Źródło:
    World Scientific News; 2021, 153, 1; 1-42
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Non-adiabatic universe and the redshift
    Autorzy:
    Gupta, Rajendra P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1163142.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Cosmic microwave background radiation
    Cosmological constant
    Cosmology theory
    Distance scale
    Distances and redshifts
    Galaxies
    General relativity
    Hubble constant
    Supernovae
    Opis:
    We have relaxed the constraint of adiabatic universe used in most cosmological models and shown that the new approach provides a better fit to the supernovae Ia redshift data with a single parameter, the Hubble constant, than the standard ΛCDM model with two parameters, the Hubble constant and the cosmological constant. The new approach, developed within the confines of the cosmological principle, yields the Hubble constant value 69.01 (±0.53) km s-1 Mpc-1. The cosmological constant may thus be considered as a manifestation of a non-adiabatic universe that is treated as an adiabatic universe.
    Źródło:
    World Scientific News; 2018, 110; 210-218
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edward A. Milne’s philosophy of science: Between Aristotelianism and Popperism
    Filozofia nauki Edwarda A. Milne’a: Między arystotelizmem a popperyzmem
    Autorzy:
    Dąbek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488231.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    E.A. Milne
    Kinematical Relativity
    Philosophy of Science
    Aristotle
    K.R. Popper
    kinematyczna teoria względności
    filozofia nauki
    Arystoteles
    Opis:
    This article seeks to show that E.A. Milne’s philosophy of science has its roots in the philosophy of Aristotle and it could be an inspiration for Popper’s philosophy. The similarities with Aristotle’s concept are as follows: 1) the aim of science is to explain phenomena by discovering general principles; 2) the mind is responsible for discovering them, although experience guides the search; 3) deducing detailed statements from general assumptions is the most important element of research. On the other hand, Milne’s proposal is consistent with Popper’s main ideas: 1) criticism of the principle of induction; 2) preference for the hypothetical-deductive method (assumptions should be bold hypotheses that require empirical testing to be accepted); 3) appreciation of falsification and confidence in the effectiveness of deductive logic.
    Artykuł jest próbą wykazania, że E.A. Milne’a filozofia nauki ma swoje źródła w filozofii Arystotelesa i mogła stanowić inspirację dla Popperowskiego hipotetyzmu. O zgodności z koncepcją Arystotelesa świadczą następujące jej cechy: 1) celem nauki jest wyjaśnianie zjawisk przez odkrywanie ogólnych zasad; 2) istotną rolę w ich odkrywaniu spełnia umysł, choć doświadczenie ukierunkowuje poszukiwania; 3) dedukowanie szczegółowych twierdzeń z ogólnych założeń jest najważniejszym elementem badań. Z drugiej strony propozycja Milne’a jest zgodna z głównymi ideami koncepcji Poppera: 1) krytyką zasady indukcji; 2) preferowaniem metody hipotetyczno-dedukcyjnej (założenia mają charakter śmiałych hipotez i są akceptowane na podstawie wyników testów empirycznych); 3) docenieniem falsyfikacji i przekonaniem o skuteczności logiki dedukcyjnej.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 3; 5-23
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o dylatacji czasu w warunkach szczególnej teorii względności
    Remarks on the time dilation in the conditions of special theory of relativity
    Autorzy:
    Rębowski, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472869.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
    Tematy:
    dylatacja czasu, szczególna teoria względności, przekształcenie
    Lorentza, paradoks bliźniąt.
    time dilatation, special theory of relativity, Lorentz transformation, twin
    paradox.
    Opis:
    Kluczem do zrozumienia szczególnej teorii względności Einsteina jest pojęcie czasu i problem możliwości jego synchronizacji. Wychodząc z dwóch postulatów STW, metodami elementarnymi przedstawiono sposób pomiaru czasu w warunkach STW, zarówno dla przypadku pojedynczego, jak i dwóch układów inercjalnych. Na tej podstawie wyprowadzono pojęcia czasu własnego i czasu obserwowanego zjawiska. Zsynchronizowanie zegarów rejestrujących czas własny i czas obserwowany umożliwia porównanie tych czasów, czego efektem jest zjawisko dylatacji czasu. Zwrócono uwagę na związki dylatacji czasu ze STW i jego interpretację w postaci dobrze znanego paradoksu bliźniąt
    The key to understand Einsteins Special Theory of Relativity is the time and the possibility of synchronization problem . Proceeding from two postulates of SRT, elementary methods present the way to measure time in terms SRT for both, single and two inertial systems. On this basis, there are derived the own time concept and the time of observed phenomena. Synchronized clocks recording the own time and observed time allows the comparison these times that results in the phenomena of time dilation. There is draw attention to the relationships of time dilation with SRT and its interpretation of well known twin paradox.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2011, 7
    1896-8333
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ścisłe rozwiązanie relatywistycznych równań ruchu naładowanej cząstki w wiązce laserowej w obecności stałego, osiowego pola magnetycznego
    Exact solution of relativistic equations for charged particle motion in laser beam with static axial magnetic field
    Autorzy:
    Dubik, A.
    Małachowski, M. J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/208510.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
    Tematy:
    relatywizm
    akceleracja
    naładowana cząstka
    wiązka lasera
    pole elektromagnetyczne
    pole magnetyczne
    relativity
    acceleration
    charged particle
    laser beam
    electromagnetic field
    magnetic field
    Opis:
    W pracy przedstawiono wyniki teoretycznej analizy zachowania się naładowanej cząstki w polu elektromagnetycznym w wiązce laserowej oraz w stałym polu magnetycznym skierowanym osiowo względem wiązki laserowej. Wyniki w postaci graficznej uzyskano, korzystając z wyprowadzonych oryginalnych analitycznych wyrażeń. Weryfikację otrzymanych równań analitycznych przeprowadzono, rozwiązując wyjściowe równania różniczkowe metodą Runge-Kutta. Otrzymane analityczne równania umożliwiły ilościowe zobrazowanie za pomocą wykresów wpływu różnych parametrów na kształt, rozmiary, kierunek ruchu elektronu wzdłuż trajektorii, a także na jego energię kinetyczną. Przez zwiększanie natężenia pola elektrycznego wiązki laserowej można zwiększać rozmiary trajektorii zarówno w przypadku hipocykloid, jak i w przypadku epicykloid tzn. krzywych będących rzutem trajektorii na płaszczyznę (x, y). Ta zmiana jest proporcjonalna do zmiany amplitudy natężenia pola elektrycznego. Natomiast zwiększanie indukcji stałego, wzdłużnego pola magnetycznego prowadzi do zmniejszania rozmiarów trajektorii i zmian ich kształtów.
    The results of theoretical analysis of behaviour of charged particle in the electromagnetic field of laser beam in the presence of the axially directed static magnetic field are presented in the graphical form. The results have been obtained using the originally derived analytical equations. The equations have been verified by numerical solution of differential equations of motion using the Runge-Kutta method. The analytical equations with the aid of the proper curves enabled a quantitative illustration of the impact of different parameters on the shape, dimensions and the electron motion direction along the trajectory. By changing the intensity of the laser beam it is possible to change the dimension of the trajectories of hypocycloids as well as epicycloids which present the projection of the trajectories on the (x, y) plane perpendicular to the axis direction. This change was found to be proportional to the change of the electric field intensity. However, the increase in the static axial magnetic field leads to the decrease in the trajectory dimensions and the change of theirs shape.
    Źródło:
    Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej; 2009, 58, 1; 7-32
    1234-5865
    Pojawia się w:
    Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasoprzestrzeń – część struktury czy strukturalny aspekt? Ontologia czasoprzestrzeni w kontekście umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego
    Spacetime – part of the structure or structural aspect? Ontology of spacetime in the context of moderate ontic structural realism
    Autorzy:
    Luty, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431018.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    spacetime
    moderate ontic structural realism
    gravitation
    metaphysics of properties
    general relativity
    czasoprzestrzeń
    umiarkowany ontyczny realizm strukturalny
    grawitacja
    metafizyka własności
    ogólna teoria względności
    Opis:
    The position called Moderate Ontic Structural Realism, presented by Michael Esfeld and Vincent Lam, is described and criticised. Three theses are proposed. First, that the regarded position is intertwined with treating Spacetime as a property (or aspect) of the gravitational field. Second, that the metaphysics of properties used in Moderate Ontic Structural Realism leads to unfortunate consequences such as abandoning the equality of heuristics of constructing representations of gravity in General Relativity. Finally, the third thesis is that Spacetime should be interpreted metaphysically as part of a wider gravitational structure. After a summary of Esfeld’s and Lam’s position, reference to the issue of the equality of heuristics is presented as a critical perspective. A criticism of Moderate Ontic Structural Realism is formulated and further postulates about the ontology of Spacetime are proposed. In conclusion, an answer to the question stated in the title is suggested: spacetime is a part of the structure.
    Opisane i skrytykowane zostaje stanowisko umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego, zaproponowane przez Michaela Esfelda i Vincenta Lama. Postawione są trzy tezy: pierwsza, że odnośne stanowisko uwikłane jest w traktowanie czasoprzestrzeni jako własności (aspektu) pola grawitacyjnego; druga – wykorzystanie przez to stanowisko metafizyki własności generuje niepożądane konsekwencje w postaci odrzucenia równoważności heurystyk służących do budowania reprezentacji grawitacji w ogólnej teorii względności; trzecia, że czasoprzestrzeń powinna być metafizycznie interpretowana jako element szerszej struktury grawitacyjnej. Stanowisko Esfelda i Lama zostaje zrekonstruowane, odniesienie do zagadnienia heurystyk budowania reprezentacji grawitacji przedstawione jest jako perspektywa krytyczna, zrealizowana zostaje krytyka umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego i przedstawione zostają z niej wnioski oraz dalsze postulaty dotyczące ontologii czasoprzestrzeni. Na pytanie postawione w tytule zostaje udzielona odpowiedź, że czasoprzestrzeń to część struktury.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2016, 52, 4; 83-106
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Równoczesność” a „teraźniejszość” – fizyka i metafizyka czasu
    “Simultaneousness” and “Nowness”: Physics and Metaphysics of Time
    Autorzy:
    Przechowski, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488630.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia czasu
    filozofia fizyki
    A-teoria
    B-teoria
    Szczególna Teoria Względności (STW)
    philosophy of time
    philosophy of physics
    A-theory
    B-theory
    special relativity
    Opis:
    Jednym z głównych problemów filozofii czasu jest określenie statusu teraźniejszości. Zagadnienie teraz pojawia się explicite choćby w dyskusji prezentyzm-eternalizm czy w pytaniu o możliwość uzgodnienia idei obiektywnego upływu czasu z rozumieniem czasu we współczesnej nauce. Filozofia nauki ujawnia zaś – wcześniej nie dostrzegany – problem zdefiniowania równoczesności. Dyskusje na temat obiektywności lub realności upływu czasu nie są domeną filozofii ostatniego stulecia ani też pokłosiem odkryć fizyki XX wieku. To właśnie jednak na gruncie fizyki nastąpiło spektakularne zderzenie intuicyjnego rozumienia czasu, w tym tak oczywistych – zdawałoby się – idei, jak równoczesność czy współistnienie, z filozoficznymi implikacjami teorii naukowej. Rozbieżność intuicji temporalnych z czasem relatywistycznym analizowali pod kątem konsekwencji metafizycznych Gödel, Rietdijk i Putnam. Próby uzgodnienia klasycznych kategorii tensalnych z pojęciami STW, podejmowane m.in. przez Sklara, wskazują na konieczność wyeksplikowania odmiennych założeń ontologicznych obu schematów pojęciowych oraz potrzebę oddzielenia metafizyki od epistemologii. Radykalną propozycję wyeliminowania konfliktu między intuicją upływu czasu i relatywistycznym obrazem czasu wysunął Prior, który przypisał fundamentalną rolę potocznym kategoriom temporalnym (A-teoria), pojęcia relatywistyczne zaś uznał za czysto konwencjonalne i wtórne. Pogląd taki jawnie przeczyłby jednak ontologicznym założeniom STW, sformułowanym przez samego Einsteina. Niniejszy artykuł ma na celu wyeksplikowanie wspomnianych trudności w oparciu o fundamentalne założenia i własności klasycznej oraz relatywistycznej koncepcji czasu.
    The status of “nowness” is one of the most important problems of the philosophy of time. The question of “the now” remains relevant in the discussion between presentism and eternalism, or in the problem of reconciliation between the classic idea of objective sense of the flow of time and the concept of time in the modern science. Philosophy of science also reveals the never-recognized-before problem of defining “simultaneousness.” The discussions on the objectivity or reality of the flow of time neither are the domain of the 20th-century philosophy, nor are the result of the discoveries in the modern physics. It was right on the grounds of relativistic physics, however, where the intuitive perception of time (including the supposedly obvious ideas of “simultaneousness” or the “coexistence”) and the philosophical implications of the scientific theory spectacularly collided. The dissonance between temporal intuitions and ontological implications of relativistic time was studied by Gödel, Rietdijk, and Putnam. The attempts to reconcile the classic tensal categories with the STR definitions, made by Sklar and the others, indicate the need of explication of the different presumptions of the two frameworks of conceptual schemas as well as the need of the separation between metaphysics and epistemology. A radical attempt of elimination of the conflict between the intuition of the flow of time and the relativistic concept of time was presented by Prior, who assigned a fundamental meaning to the tensal categories (A-theory) and who considered the relativistic concepts to be conventional and secondary. Such an idea, however, would explicitly negate the ontological presumptions of the STR, formulated by Einstein himself. The article presents this difficulties on the basis of the fundamental presumptions and features of the classic and relativistic concept of time.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 181-204
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Концепт краси у ранній творчості В. Винниченка
    The concept of beauty in V. Vynnychenko’s early works
    Autorzy:
    Матвєєва (Matvieieva), Ольга (Olha)
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2177838.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    криза християнської віри
    вітальність
    ідея
    «доброзичливого егоїзму»
    категорія огидного
    теорія релятивності.
    Christian faith crisis
    vitality
    «benevolent selfishness» idea
    category of disgusting
    theory of relativity
    Opis:
    The article reveals the specifics of artistic manifestation of the beauty concept based on V. Vynnychenko’s early works. This is due to the presence of a number of search lines in the writer’s interpretation of aesthetic and to a significant number of works representing current issues. Beauty is defined as a fundamental component of life in the works by V. Vynnychenko and several author’s plots of its comprehension are revealed. Firstly, it is found that in writer’s early works the characters experience a crisis of faith, emphasize the relativity of absolute truth and Christian ethics, rethink the concept of sin and sacred Christian commandments («Love your neighbour as yourself», «Do not deceive», «Do not kill», and «In the sweat of your brow, eat your bread»), professing dual moral standards and the idea of «benevolent selfishness». The writer places material values into the center of existence instead of spiritual Christian ones. The former acquire absolute status and most importantly are able to ensure the realization of the fundamental goal – to maintain vitality in the project of «fullness» of earthly existence. It is emphasized that in his early works, V. Vynnychenko substantiates the concept of «life-as-a-market», where you can get financial or moral compensation through «selling/buying/exchanging» valuables, among which female beauty is one of the fundamental values. The analysis confirms the idea that woman’s beauty and love are mercantilized due to the devaluation of spiritual values, they lose their ideal metaphysical essence and are transformed into ordinary goods and vital cycle of values components. That is closely connected with the problems of «exchange-purchase-sale» of the values, money cynicism and the interpretation of the family as an economic contract (the case of the story «The Poor People», dramas «Bazaar», «Young Blood», «Crucified»). In V. Vynnychenko’s art world, several search lines are connected with the category of beauty, particularly the problem of coordination of bodily, physically expressed female beauty with spiritual beauty in the context of «exchange of values». The author also experiments with the concept of free marriage, which is considered an alternative to an unhappy family as an economic project.
    У статті досліджено специфіку художнього оприявлення концепту краси на матеріалі ранніх творів В. Винниченка, що зумовлено наявністю низки пошукових магістральних ліній у потрактуванні письменником естетичного та значної кількості творів, репрезентативних щодо актуалізованої проблематики. Визначено красу як засадничу складову буття у творчості В. Винниченка й виявлено кілька авторських сюжетів її осмислення. З’ясовано, що в художньому вимірі ранніх творів письменника герої переживають кризу віри, наголошують на відносності абсолютної істини та християнської етики, переосмислюють поняття гріха й сакральні християнські заповіді («Люби ближнього, як самого себе», «Не обдури», «Не вбий», «В поті лиця їж хліб свій»), сповідуючи двоїсті моральні стандарти та ідею «доброзичливого егоїзму». Замість духовних християнських цінностей митець ставить у центр буття матеріальні вартості, котрі здобувають абсолютний статус, а головне здатні забезпечити втілення засадничої мети – зберегти вітальність у проекті «повноти» земного буття. Акцентовано, що в ранніх художніх творах В. Винниченко обгрунтовує концепцію «життя-як-базар», на якому можна отримати фінансову або моральну компенсацію через «продаж /купівлю /обмін» цінностей-товарів, серед котрих одну із засадничих вартостей становить жіноча краса. В статті обгрунтовано, що внаслідок девальвації духовних вартостей краса жінки та її любов меркантилізуються, втрачають ідеальну метафізичну сутність, постають звичайним крамом на базарі життя, компонентом вітального колообігу цінностей, що щільно пов’язано із проблемами «обміну-купівлі‑продажу» вартостей, цинізму грошей, трактування сім’ї як економічного контракту (на матеріалі повісті «Голота», драм «Базар», «Молода кров», «Розп’яті»). Окреслено, що в художньому світі В. Винниченка з категорією краси пов’язана низка пошукових ліній, зокрема актуалізується проблема координації тілесної, фізично вираженої, жіночої вроди з духовною красою в контексті «обміну цінностями», а також відбувається експериментування з новою формою «вільного» шлюбу, який становить альтернативний варіант нещасливому подружжю, сім’ї як економічному проєкту.
    Źródło:
    Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe; 2022, 4(1); 33-42
    2543-9227
    Pojawia się w:
    Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Fundamental Holographic Uncertainty Principle and its Primary Applications
    Autorzy:
    Kabe, Koustubh
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1191787.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    holographic principle
    holographic uncertainty principle
    Heisenberg uncertainty principle
    Landauer’s Principle
    blackhole entropy
    loop quantum gravity
    area operator
    quantum geometry
    general relativity
    corrected blackhole horizon
    Opis:
    The fundamental holographic principle is first proposed, then demonstrated in its validity and viability through a thought experiment and then finally derived. The Heisenberg uncertainty relations are shown to follow from this fundamental relation. The quantum blackhole entropy is then demonstrated using this holographic uncertainty relation along with the application of the Landauer’s principle for the thermodynamic erasure of a bit yielding a formula with a logarithmic correction. The blackhole entropy is found to be half the value normally delivered by any other method. So, it is proposed that there is a real relevant physical horizon at the twice the Schwarzschild radius dubbed the holographic information geometric horizon.
    Źródło:
    World Scientific News; 2016, 50; 33-48
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Is the light velocity constant?
    Autorzy:
    dos Santos Godoi, Valdir Monteiro
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1178301.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Earth’s movement
    Michelson
    Special Relativity Theory
    Venus
    average
    light velocity
    one-way
    principle of constancy of light velocity
    radar
    range of light velocities
    Opis:
    The pretension in this paper is to question the constancy of light velocity.
    Źródło:
    World Scientific News; 2017, 86, 3; 365-371
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eksperymentalny test ogólnej teorii względności
    The Experimental Test of General Theory of Relativity
    Autorzy:
    Roskal, Zenon E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012930.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Gravity Probe B (GP-B)
    ogólna teoria względności (OTW)
    historia nauki
    filozofia nauki
    General Theory of Relativity (GTR)
    history of science
    philosophy of science
    Opis:
    Space-based experiments in fundamental physics are presently capable of uniquely addressing important questions related to the fundamental laws of nature. In this article we discuss the advances in our understanding of fundamental physics that recently proposed space-based gravitational experiment such as Gravity Probe B Space Research Mission. Gravity Probe B is a satellite that will check two predictions of the general theory of relativity: the geodetic effect and so-called frame-dragging or Lense-Thirring effect. The purpose of this article is to describe the results that have been obtained in Gravity Probe B mission from the point of view of the history and philosophy of science. This article discusses also a problem of the financial challenges for the GP-B team.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 187-200
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Gauge Model for Gravity and considerations on the Asymmetry of Time and the SU (2) Mass Gap
    Autorzy:
    Kabe, Koustubh
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1178329.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
    Tematy:
    Gauge theory
    general relativity
    gravity
    loop quantum gravity
    mass gap
    quantum field theory
    quantum gravity
    string theory
    super gravity (SUGRA)
    super symmetry (SUSY)
    time
    time asymmetry
    Opis:
    A new formulation of the Hamiltonian formalism of general relativity is developed based on the adiabatic variation of the Hamiltonian constraint. This new formulation consists of complex valued anti-Hermitian 1- called the Berry gauge potentials. These are then used to develop the complex Berry-Einstein-Yang-Mills curvature 2- . The Berry-Yang-Mills field equations are then developed and interpreted in a novel manner to incorporate quantum temporal strings in the non-perturbative formalism. This is however just highlighted in this paper and will be pursued in another paper. Since, the holonomy phase construed is that of Lorentz rotation we perceive a new quantum structure of the space-time namely that of causality. The future light cones are soldered internally to the tensor fields naturally so that the Berry-Ehresmann connection defines a quantum gauge field of causality. This field evokes the causal structure attributed to space-time as gauge degrees of freedom of quantum space ― a fluid of future light cones. This symmetry being of the gauge field type has three generators i.e., three gauge bosons― all heavy and therefore attracted by gravity. Thus causality is a local gauge degree of freedom of gravity. Once the theory is developed, the problem of the mass gap is considered for our gauge field. It seems that the problem is solved in this paper.
    Źródło:
    World Scientific News; 2017, 81, 2; 198-220
    2392-2192
    Pojawia się w:
    World Scientific News
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Past, Present, or Future: What’s The Difference?
    PRZESZŁOŚĆ, TERAŹNIEJSZOŚĆ, PRZYSZŁOŚĆ — NA CZYM POLEGA RÓŻNICA?
    Autorzy:
    MANN, William E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488605.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    antinomy
    future contigents
    propositions
    events
    past
    present
    future
    relativity of time
    sphere of culture
    antynomia
    futura contingentia
    zdania
    zdarzenia
    przeszłość
    teraźniejszość
    przyszłość
    względność czasu
    sfera kultury
    Opis:
    This essay examines Marcin Tkaczyk’s “The antinomy of future contingent events,” with an eye towards clarifying the roles played by philosophical notions of propositions, events, the pre-sent, the relativity of time, and Tkaczyk’s notion of a “sphere of culture.” The essay concludes by examining what support might be offered for Tkaczyk’s claim that people can to some degree change the past.
    Artykuł analizuje tekst „Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych” Marcina Tkaczyka, sku¬¬piając się na wyjaśnianiu ról odgrywanych przez filozoficzne pojęcia zdań, zdarzeń, teraźniej¬szo¬ści, względności czasu i użytego przez Tkaczyka pojęcia „sfery kultury”. Tekst kończy się analizą kwestii, w jaki sposób można udzielić wsparcia tezie Tkaczyka, że ludzie mogą do pewnego stopnia zmienić przeszłość.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 4; 135-148
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eter, stara teoria kwantów, filozofia przyrody i problematyka ciągłości w ujęciu Bogdana Szyszkowskiego
    Ether, the old quantum theory, philosophy of nature and the problem of continuity as defined by Bogdan Szyszkowski
    Autorzy:
    Mścisławski, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690752.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Copernicus Center Press
    Tematy:
    Bogdan Szyszkowski
    Kiev
    natural philosophy
    philosophy of physics
    aether
    continuity
    old quatnum theory
    quantum mechanics
    special theory of relativity
    causality
    Szyszkowski Bohdan
    old quantum theory
    Opis:
    The aim of this paper is to present the views of one of prominent Polish chemists, namely Bohdan Szyszkowski. Presented views are concerning the relation of the concepts of aether, continuity and causality in the context of revolution in physics that took place at the turn of 19th and 20th centuries. The issues particularly concern his thoughts related to the old quantum theory and special relativity. In particular, this article presents the role of these concepts in the foundations of physics and – in a more general aspect – in the recognized fields of knowledge. The nature of Szyszkowski’s analysis allows him to be considered a very interesting thinker in the area that today is called the philosophy of physics or, perhaps more accurately, the philosophy in science. An important observation made by Szyszkowski is emphasized that mathematical structures cannot have physical properties. Attention was also paid to the Polish intellectual community, which was formed in Kiev before 1919.
    Źródło:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2020, 68; 185-216
    0867-8286
    2451-0602
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O paradoksie bliźniąt
    The gemini paradox
    Autorzy:
    Stechnij, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472885.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
    Tematy:
    popularnonaukowy, teoria względności, Einstein, transformacja Lorentza,
    podróż w czasie, paradoks bliźniąt.
    popular the science, relativity of Albert Einstein, Lorentz’s transformation,
    trip in the time, gemini paradox.
    Opis:
    Publikacja zawiera elementarny opis kluczowych pytań szczególnej teorii względności Alberta Einsteina (1879–1955). Celem i zamiarem owego skromnego eseju jest popularyzacja fizyki jako fundamentalnej nauki przyrodniczej, w której zbiega się większość naukowych torów myślenia. Ukazane zostały podstawowe koncepcje relatywistyki Einsteina: przekształcenie Lorentza oraz pozostałe aspekty dylatacji czasu. Zaznaczono także szereg problemów filozofii nauki. Motywacją autora jest powrót do rdzennie przyrodniczego myślenia, analizowania zjawisk, fenomenów. Współczesność, niestety pełna jest tzw. „racji” zamiast zasad, a także „prawd” przegłosowywanych na wiecach, a nie odczytywanych z przyrody. „Względność”, wszechobecna we współczesnej postmodernistycznej strukturze cywilizacji, niewiele ma wspólnego, poza semantyką, z teorią względności. Z punktu widzenia nauki istotne są te racje, których człowiek nie uformował we własnym umyśle, ale które jego krytyczny umysł dostrzegł w przyrodzie.
    The publication contains the basic description of the key questions of the Albert Einstein (1879–1955) theory. The popularization of physics is aim and the intention of that essay, as the fundamental natural science. The basic conceptions of the Einstein: Lorentz’s transformation and the remaining aspects of the time dilatation were showed. The problems of the philosophy was also marked: natural thinking and phenomena analysing. Essential of science is from the point, which the man did not form in the own mind, but which his critical mind perceived in the nature.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2011, 7
    1896-8333
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce teorii względności w obszarze wiedzy ludzkiej
    The Place of the Theory of Relativity in the Area of Human Knowledge
    Autorzy:
    Such, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013412.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    teoria względności
    kosmologia relatywistyczna
    kwantowa grawitacja
    unifikacja fizyki
    metody globalne
    relatywizacja pojęć
    theory of relativity
    relativistic cosmology
    quantum gravitation
    unification of physics
    global methods
    relativisation of concepts
    Opis:
    The paper has outlined a broad perspective of references for the (particular and general) theory of relativity to various domains of human knowledge and to technique. These references are presented both in their current and historical dimension. The following issues are discussed: 1) the place of the theory of relativity in the development of physics and cosmology, 2) its contribution to the development of mathematics, 3) the significance of the theory of relativity in the development of technique, and 4) the role of the theory of relativity in the development of philosophy. The theory of relativity is – aside to quantum mechanics – one of the two basic paradigms (relativistic paradigm) of contemporary physics. Likewise it plays a fundamental role in further development of physics, astronomy and cosmology, contributing at the same time to the development of mathematics and philosophy. The author indicates that it is groundless to refer to the theory of relativity in the efforts to relativise and subjectivise cognitive and axiological questions. The theory of relativity does not relativise all its concepts of magnitudes, but it even confers the absolute status on certain magnitudes, which have been deemed relative before.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 219-229
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ukraina i Kozacy w poetyckiej reminiscencji polskiego romantyka. O stylu dumek historycznych Bohdana Zaleskiego
    Autorzy:
    PIĄTKOWSKI, CEZARY
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1008778.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    the semiotic-cultural notion of style
    the principle of relativity of literary style
    style exponent
    local characteristics
    historical characteristics
    the Ukrainian school in Polish romantic poetry
    dumka
    Opis:
    The article presents remarks on the style of historical dumkas of Bohdan Zaleski, whowas one of the main representatives of the so-called Ukrainian school in Polish romantic poetry. The following three texts, representative of the pre-emigration period in the life of the poet (ending in 1830), form a basis for our analysis: Co mi tam! czyli Poranek starego myśliwca, Dumka hetmana Kosińskiego and Dumka Mazepy. The following can be concluded after the performed analysis (taking into account e.g. the semiotic-culturalnotion of style):1. The leading influence in these works in terms of style is the romantic principle of relativity, stating that the style of literary work should depend on such factors as a particular time, place and environment (with particular culture and mentality), determining the choice of language and style in the analysed dumkas. The poet, using imaginative style, paints the couleur of the Ukrainian Arcadia – allowing the reader to become more familiar with the local and historical characteristics of the land of the childhood and painting the figures of Cossacks that are vivid, full of temperament, dashing and endearing to the reader.2. The care for an appropriate rendition of the characteristic of the region, time and environment does not, however, mean that the author falls into mannerism, vagueness or uses too exotic vocabulary. Zaleski tries to use, without overdoing it, only those Ukrainisms, orientalisms and archaic words that could have been known to the nineteenth century readers from their previous acquaintance with the literature from the previous eras. Moreover, some of the words or phrases used in the dumkas are commented by the author so that to aid in the understanding of the texts.3. Owing to the choice of exponents coming not from the highest registers but from vernacular, the poet emphasises the emotional and sometimes jocular tone of the characters, making the style natural and simple.
    Źródło:
    Stylistyka; 2015, 24; 211-228
    1230-2287
    2545-1669
    Pojawia się w:
    Stylistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamiki Szczególnej Teorii Względności dla trzech wymiarów przestrzennych
    The dynamics of the Special Theory of Relativity for three spatial dimensions
    Autorzy:
    Szostek, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/136118.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
    Tematy:
    dynamika ciał
    równanie ruchu
    pęd
    energia kinetyczna
    paradoks dźwigni kątowej
    Szczególna Teoria Względności
    dynamics of bodies
    equation of motion
    momentum
    kinetic energy
    right angle lever paradox
    Special Theory of Relativity
    Opis:
    Wstęp i cele: W artykule przedstawiono wyprowadzenie licznych dynamik dla kinematyki Szczególnej Teorii Względności dla trzech wymiarów przestrzennych. Jest to kontynuacja artykułu, w którym wyprowadzone zostały liczne dynamiki STW dla jednego wymiaru. Pokazane zostało, że z każdej dynamiki jednowymiarowej jednoznacznie wynika dynamika trójwymiarowa. Materiał i metody: W pracy zastosowano metodę dedukcji matematycznej. Wyniki: Przedstawiona została dyskusja na temat paradoksu dźwigni kątowej oraz paradoksu nierównoległości wektorów. Wyjaśnienie paradoksów w ramach różnych dynamik może być metodą ich teoretycznego badania oraz oceny. Wniosek: W artykule pokazane zostało, że z każdej dynamiki STW dla jednego wymiaru przestrzennego jednoznacznie wynika dynamika dla trzech wymiarów przestrzennych.
    Introduction and aim: This paper presents the derivation of numerous dynamics for the Special Theory of Relativity kinematics for three spatial dimensions. It is a continuation of the paper, in which numerous STR dynamics for one-dimension have been derived. It is shown that from each one-dimensional dynamics unambiguously results three-dimensional dynamics. Material and methods: Mathematical deduction method has been used in the paper. Results: Discussion on the right angle lever paradox has been presented and the paradox of vector non-parallelism. The explanation of paradoxes under different dynamics can be a method of their theoretical examination and assessment. Conclusion: The paper shows that from each STR dynamic for one spatial dimension, there is a clear dynamic for three spatial dimensions.
    Źródło:
    Problemy Nauk Stosowanych; 2019, 10; 87-96
    2300-6110
    Pojawia się w:
    Problemy Nauk Stosowanych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy in science – a case study of the reception of the Special and the General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925
    Filozofia w nauce – studium przypadku recepcji szczególnej i ogólnej teorii względności w Krakowie oraz we Lwowie przed rokiem 1925
    Autorzy:
    Polak, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/783498.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    history of physics
    philosophy of science
    philosophy in science, philosophy of physics
    Special Theory of Relativity
    General Theory of Relativity
    Albert Einstein
    Ernst Mach
    Bronislaw Biegeleisen
    Maksymilian T. Huber
    Stanislaw Loria
    Zygmunt Zawirski
    Stanislaw Zaremba
    Tadeusz Banachiewicz
    Lwów
    Kraków
    historia fizyki
    filozofia przyrody
    filozofia w nauce
    filozofia fizyki
    szczególna teoria względności
    ogólna teoria względności
    Bronisław Biegeleisen
    Stanisław Loria
    Stanisław Zaremba
    Opis:
    A centenary of Einstein’s General Theory of Relativity brings forward some questions with regard to the impact of Einstein’s theory on philosophy. This theory, and the chronologically earlier Special Theory of Relativity, have had many important philosophical implications. In Poland they provoked interesting philosophical discussions before WWII. The history of those discussions reveals numerous noteworthy facts concerning the relationships between mathematics, physics and philosophy. A case study of the reception of the Special and General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925 focuses on the peculiar specificity of exact sciences and philosophy in Polish Galicia. The concept of “philosophy in science” coined by Michael Heller is particularly suitable for describing this specificity. The article begins with a short overview of the early reception of the Special Theory of Relativity in Kraków. Next, it shows how the discussions during the 10th and 11th Congresses of Polish Physicians and Natural Scientists (Lwów 1907, Kraków 1911) influenced the reception of the STR. What is also discussed are the roots of the specificity of the reception in Lwów, i.e. the influence of the considerations about the foundations of mechanics and a public philosophical debate around Einstein’s theories. In order to demonstrate how different the reception of these theories was in Kraków, a description is provided of a methodological debate between S. Zaremba and T. Banachiewicz. Some notes are also added about the concurrent styles of philosophy of science (philosophy of nature). The article ends with conclusions about the specificity of Kraków’s and Lwów’s styles of philosophy in science. This study reveals that in this period Einstein’s theories significantly stimulated philosophical considerations in Poland. These considerations have become an important supplement to the scientific activity in Kraków and Lwów.
    Setna rocznica sformułowania przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności jest doskonałą okazją do ponownego postawienia pytań o wpływ wspomnianej teorii na filozofię. Interesującą perspektywę oferują badania z zakresu historii nauki i historii filozofii, które pozwalają dokładniej przyjrzeć się procesowi recepcji wspomnianej teorii. Proces ten jest ważnym źródłem wiedzy o kształtowaniu się relacji nauk przyrodniczych i filozofii, gdyż poprzez analizę wskazywanych trudności i kontrowersji pozwala zidentyfikować wiele ukrytych założeń o charakterze filozoficznym, które trudno dostrzec na innych etapach rozwoju nauki. Dzięki temu analiza procesu recepcji nowych teorii naukowych staje się wyróżnionym przedmiotem analiz relacji matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. Z tych względów warto przyjrzeć się interesującym dyskusjom i polemikom, które miały miejsce w obrębie nauki polskiej. Szczególnie interesujące polemiki i dyskusje wokół teorii względności rozegrały się w Krakowie i we Lwowie przed rokiem 1925. Wspomniane ośrodki zostały wybrane również z tego względu, że w początkach XX wieku, wykorzystując możliwości polityczno-kulturalne powstałe w związku z istnieniem stosunkowo szerokiego zakresu autonomii Galicji, stały się one najważniejszymi centrami rozwoju nauki polskiej. Sytuacja ta zadecydowała również o połączeniu wymienionych ośrodków stosunkowo silną siecią powiązań, widocznych szczególnie na gruncie fizyki. W obu miastach powstała również specyficzna (choć z zachowaniem pewnych lokalnych odrębności) odmiana refleksji nad nauką, którą dogodnie jest określić przy pomocy pojęcia „filozofii w nauce” stworzonego przez M. Hellera. Opracowanie rozpoczyna się od krótkiego przybliżenia historii recepcji szczególnej teorii względności w Krakowie. W procesie tym najistotniejszą rolę odegrał August Witkowski, który już w 1905 roku docenił znaczenie pierwszych prac Einsteina. Kolejne punkty zwrotne w procesie recepcji teorii Einsteina wyznaczyły dwa kolejne Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich, które odbyły się kolejno we Lwowie w 1907 r. i w Krakowie w 1911 r. Pierwszy z nich zadecydował o popularyzacji idei relatywistycznych pośród przyrodników polskich, a kolejny – o popularyzacji ich wśród filozofów. Dla zrozumienia lokalnej specyfiki filozoficznych rozważań prowadzonych w ośrodku lwowskim odwołamy się do rozwoju recepcji wokół podstaw mechaniki. Zagadnienie to szczególnie mocno interesowało lwowskich uczonych z tej racji, że Lwów był do 1915 roku jedynym polskim ośrodkiem akademickim rozwijającym nauki techniczne i koncentrował w naturalny sposób większość polskich uczonych zajmujących się nauką mechaniki. To właśnie środowiska związane z lwowską Szkołą Politechniczną odegrały ważną rolę w późniejszych dyskusjach wokół szczególnej i ogólnej teorii względności. W dalszej kolejności szkicowo zaprezentowana zostanie lwowska polemika wokół teorii względności i dla kontrastu ukazana zostanie o wiele krótsza polemika rozgrywająca się w Krakowie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dorobkowi Zygmunta Zawirskiego, który w swej działalności podjął problematykę poruszoną w obu ośrodkach i przedstawił najbardziej interesujące rozważania ukazujące nowoczesną wizję filozofii uprawianej w ścisłym kontakcie z naukami przyrodniczymi. Prezentowany styl filozofii w nauce rozwijany w Krakowie i Lwowie został również skrótowo skonfrontowany z konkurencyjnymi filozoficznymi reakcjami na teorie Einsteina: z refleksją rozwijaną w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Kazimierz Ajdukiewicz) i z wybraną refleksją neoscholastyczną (Feliks Hortyński SJ, Ludwik Wrzoł SJ, Jan Stepa). Na tym tle lepiej można dostrzec specyfikę filozofii analizowanej w tym studium przypadku – najważniejsze uwagi na ten temat zostały zawarte w zakończeniu niniejszej pracy. Niniejszy artykuł ukazuje fakt, że szczególna i ogólna teoria względności Einsteina znacząco wpłynęły na rozwój refleksji filozoficznej w Polsce. Warto również zaznaczyć, że refleksja filozoficzna stała się w opisywanym okresie ważnym uzupełnieniem pracy naukowej przyrodników, co decyduje również o specyfice rozwoju ówczesnej nauki.
    Źródło:
    Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 245-273
    2451-3202
    Pojawia się w:
    Studia Historiae Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Splątanie języka metodą Kafki w opowiadaniu Lekarz wiejski
    Autorzy:
    Barbara, Surowska,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/897320.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Kafka’s method
    metaphorical language
    open form
    mythical meanings
    lack of expressiveness
    mixing real and surreal planes
    fantastic moments
    chain of impossibilities
    relativity of concepts
    encrypted language
    complex imagining
    ambiguous parable
    Opis:
    The article concerns a story about the country doctor and begins, it would seem, in the very typical circumstances of everyday life. The doctor is called to the patient who allegedly needs urgent aid. In the final scene, this doctor, when in need, exposed to frost of “unhappy age”, wandering astray “with an earthly vehicle, unearthly horses”, has nobody to rescue him. The author’s aim is to prove that the complexities of the language in this story, contributing to its special, barely penetrable atmosphere, are an artistic device used by Franz Kafka.
    Źródło:
    Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(4 (455)); 95-101
    0033-2194
    Pojawia się w:
    Przegląd Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia przyrody jako sito
    Autorzy:
    Czerniawski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013472.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia przyrody
    nauki przyrodnicze
    interpretacja
    dialog interdyscyplinarny
    filozofia w nauce
    rewolucja kwantowo-relatywistyczna
    kwantowa grawitacja
    philosophy of nature
    natural sciences
    interpretation
    interdisciplinary dialogue
    philosophy in science
    quantum-relativity revolution
    quantum gravity
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 299-302
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Frequentist Solution to a Manifestation of Lindley & Phillips’ Stopping Rule Problem in Ecological Realm
    Częstościowe rozwiązanie jednego z przejawów Lindleya i Phillipsa problemu reguły stopu w dziedzinie ekologii
    Autorzy:
    Kubiak, Adam P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577260.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    sampling
    principle of total evidence
    binomial distribution
    significance test
    point null hypothesis
    objective probability
    accuracy
    data
    relativity
    arbitrariness
    próbkowanie
    zasada całkowitej obserwacji
    rozkład dwumianowy
    test istotności
    punktowa hipoteza zerowa
    prawdopodobieństwo obiektywne
    trafność
    dane
    relatywizm
    arbitralność
    Opis:
    In this paper I provide a frequentist philosophical-methodological solution for the stopping rule problem presented by Lindley & Phillips in 1976, which is settled in the ecological realm of testing koalas’ sex ratio. I deliver criteria for discerning a stopping rule, an evidence and a model that are epistemically more appropriate for testing the hypothesis of the case studied, by appealing to physical notion of probability and by analyzing the content of possible formulations of evidence, assumptions of models and meaning of the ecological hypothesis. First, I show the difference in the evidence taken into account in different frequentist sampling procedures presented in the problem. Next, I discuss the inapplicability of the Carnapian principle of total evidence in deciding which formulation of evidence associated with a given sampling procedure and statistical model is epistemically more appropriate for testing the hypothesis in question. Then I propose a double-perspective (evidence and model) frequentist solution based on the choice of evidence which better corresponds to the investigated ecological hypothesis, as well as on the choice of a model that embraces less unrealistic ontological assumptions. Finally, I discuss two perspectives of the stopping rule dependence.
    W niniejszym artykule przedstawiam cząstkową propozycję filozoficzno-metodologicznej obrony klasycznej metodologii testowania hipotez statystycznych. Dokonuję tego poprzez próbę odpowiedzi na zarzuty wynikające z problemu stopu przedstawionego przez Lindleya i Phillipsa w 1976 roku, a osadzonego w realiach hipotezy ekologicznej związanej z pytaniem o stosunek płci u młodych osobników gatunku koala. Rozważania rozpoczynam od przedstawienia problemu, następnie omawiam aplikowalność Carnapa zasady całkowitej obserwacji i związek możliwych form obserwacji oraz modeli z hipotezą ekologiczną. W konsekwencji przedstawiam dwa rozwiązania przedstawionego problemu: pierwsze z perspektywy porównywania alternatywnych form formułowania obserwacji, drugie z perspektywy porównywania modeli. Obydwa odwołują się do ontologicznych konsekwencji klasycznej obiektywnej interpretacji prawdopodobieństwa oraz postawionej hipotezy ekologicznej. Argument kończy przedstawienie dwóch perspektyw zależności wyniku testowania hipotezy od wyboru reguły stopu.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 2(200); 135-145
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Il mistero della Trinità secondo Joseph Ratzinger/Benedetto XVI
    Tajemnica Trójcy według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
    The Mystery of the Trinity according to Joseph Ratzinger/Benedict XVI
    Autorzy:
    Kowalczyk, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343716.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Tematy:
    Joseph Ratzinger
    Benedykt XVI
    teologia trynitarna
    Trójca Święta
    imię Boże
    una essentia tres personae
    wspólnota trynitarna
    jedność a różnorodność
    absolutność a relatywność
    herezje trynitarne
    Benedict XVI
    trinitarian theology
    Trinity
    name of God
    trinitarian community
    unity vs diversity
    absoluteness vs relativity
    trinitarian heresies
    Opis:
    Refleksja Josepha Ratzingera/Benedykta XVI nad tajemnicą Trójcy Świętej nie zawiera idei czy sformułowań, które zrobiłyby teologiczną „karierę”, jak np. aksjomat fundamentalny Karla Rahnera. Tym niemniej jego teologia trynitarna, zaproponowane punkty odniesienia i rozłożenie akcentów układają się w oryginalną syntezę. W pierwszym paragrafie zwrócono uwagę na to, że w rozważaniach o Bogu Ratzinger często się odwołuje do objawionego w historii zbawienia imienia Bożego. To właśnie „imię”, synonim osobowej relacji, odróżnia wiarę w Boga od filozofii Boga, której teolog konsekwentnie broni. Ostatecznie Bóg objawił swe imię w trzech imionach: Ten, Który Jest – Ojciec, Syn i Duch. W drugim paragrafie wykazano, że formułę „una essentia tres personae” Ratzinger nazywa paradoksem, który wyraża jedność tego, co absolutne, i tego, co relatywne, paradoksem jedności i różnorodności. W ten sposób prawda o Trójcy Świętej objawia Boga, ale także całą rzeczywistość stworzoną. Ostatecznie Trójcy Świętej nie da się sprowadzić do żadnej absolutnej monady, gdyż jest jednością w różnorodności. Herezje trynitarne wyrastały właśnie z chęci wyeliminowania paradoksu, który wydawał się sprzecznością. Tymczasem obecny w teologii paradoks nie jest obcy także naukom ścisłym, co stanowi treść paragrafu trzeciego. Przykładem może być falowa i jednocześnie korpuskularna struktura rzeczywistości badanej przez fizykę. W ostatnim paragrafie autor wychodzi od tego, że całe objawienie streszcza się w słowach: „Bóg jest miłością” (1 J 4,8.16), co oznacza, że „Bóg nie jest samotnością, ale doskonałą wspólnotą”, wspólnotą trynitarną. Ratzinger wskazuje, że w Nowym Testamencie nie mówi się o Bogu jako takim „w sobie samym”, ale o Bogu w kenotycznej relacji do kogoś: „Bóg i Ojciec Jezusa”. Również Duch Święty, który nie ukazuje nam swego oblicza i skrywa się pod obrazami, jak gołębica, ogień, wiatr, jest zawsze Duchem Ojca i Syna. A zatem Bóg jest odwiecznie trynitarnym „byciem-z” i „byciem-dla”, co stanowi zaproszenie i wyzwanie dla każdego chrześcijanina i Kościoła.
    Joseph Ratzinger/Benedict XVI’s reflection on the Holy Trinity does not contain any ideas or expressions that could possibly take on a theological “career,” such as Karl Rahner’s fundamental axiom. Nevertheless, Ratzinger’s Trinitarian theology, with the points of reference he made and accents he suggested, forms an original synthesis. In the first section the author of this article accentuates that Ratzinger in his reflection on God often refers to the divine name revealed in the history of salvation. It is precisely the “name,” a synonym of a personal relation, that distinguishes faith in God from a philosophy of God. Ultimately, God revealed His name in three names: He Who Is—Father, Son, and the Spirit. The second section explains that Ratzinger considers the formula “una essentia tres personae” a paradox that expresses the unity of the absolute and the relative, the unity and the diversity. Thus, the truth of the Trinity reveals God, but also the whole of creation, which is a unity in diversity. The Trinitarian heresies grew precisely from the desire to eliminate a paradox that seemed to be a contradiction. However, the paradox present in theology is also present in the sciences, which is further clarified in section three. By way of an example one may point out the wave-like and corpuscular structure of reality that physics examines. In the last section the author insists that the whole of revelation is summed up in the words: “God is love,” which means that “God is not a solitude but a perfect community,” a Trinitarian community. Ratzinger points out that the New Testament does not speak of God as God “in himself,” but of God in a kenotic relation to someone: “God and Father of Jesus.” Even the Holy Spirit, who does not show us his face but hides himself under images of a dove, fire, wind is always the Spirit of the Father and of the Son. Thus, God is eternally the Trinitarian “being-with” and “being-for,” which is an invitation and a challenge for every Christian and for the Church.
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 35-60
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Selected geometrical and physical aspects of conformal transformations
    Wybrane geometryczne i fizyczne aspekty transformacji konforemnych
    Autorzy:
    Dudek, M. K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/136146.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
    Tematy:
    conformal transformation of the metric
    general theory of relativity
    space-time
    Riemannian manifold
    pseudo-Riemannian manifold
    Lorentzian manifold
    Einstein’s equations
    Landau-Lifshitz pseudotensor of the energy-momentum
    transformacja konforemna metryki
    ogólna teoria względności
    czasoprzestrzeń
    rozmaitość riemannowska
    rozmaitość pseudoriemmanowska
    rozmaitość lorentzowska
    równanie Einsteina
    pseudotensor energii-pędu Landaua-Lifszyca
    Opis:
    Introduction and aims: The conformal transformations play the crucial role in the analysis of the global structure of the space-time. The main goal of this article is to present the consequences of the conformal transformation of the metric like the creation of the energy and momentum for the gravitational field or the creation of the matter. Material and methods: In the paper have been proved the transformation formulas for some geometrical and physical objects. The analytical methods have been used in the paper. Results: In the paper there were proved the transformation formulas of the affine connection, the covariant derivative, the geodesics, the curvature tensor, the Ricci tensor, the curvature scalar and the Weyl tensor. The Einstein’s equations were proved not to be invariant under the conformal rescaling of the metric, as well as the Landau-Lifshitz pseudotensor. Conclusion: The article shows that the conformal rescaling of the metric creates a new matter and an additional energy and momentum of the gravity. There is also possibility of creation of the Friedman universes from the vacuum.
    Wstęp i cele: Transformacje konforemne odgrywają istotną rolę w analizie globalnej struktury czasoprzestrzeni. Głównym celem tego artykułu było przedstawienie konsekwencji konforemnego przeskalowania metryki takich jak kreacja energii i pędu dla pola grawitacyjnego oraz kreacja materii. Materiał i metody: W pracy zostały udowodnione wzory transformacyjne dla niektórych obiektów geometrycznych i fizycznych. Metody analityczne zostały wykorzystane w tym artykule. Wyniki: W pracy zostały udowodnione prawa transformacyjne dla koneksji afinicznej, pochodnej kowariantnej, linii geodezyjnych, tensora krzywizny, tensora Ricciego, skalara krzywizny i tensora Weyla. Udowodniono, że równania Einsteina jak również tensor Landaua-Lifszyca nie są konforemnie niezmiennicze w wyniku konforemnego przeskalowania metryki. Wniosek: Artykuł pokazuje, że konforemne przeskalowanie metryki kreuje nową materię i dodatkową energię oraz pęd grawitacji. Istnieje również możliwość tworzenia wszechświatów Friedmana z próżni.
    Źródło:
    Problemy Nauk Stosowanych; 2015, 3; 91-106
    2300-6110
    Pojawia się w:
    Problemy Nauk Stosowanych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-71 z 71

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies