- Tytuł:
- „Reakcja pogańska” jako forma realizacji polityki zewnętrznej połabskich organizmów politycznych
- Autorzy:
- Pychowski, Michał Witold
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1373783.pdf
- Data publikacji:
- 2020-04-30
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Tematy:
-
reakcja pogańska
pogaństwo
chrześcijaństwo
Słowianie zachodni
Słowianie połabscy
średniowiecze
polityka
propaganda
pagan reaction
paganism
Christianity
West Slavs
Polabian Slavs
Middle Ages
policy - Opis:
-
Istnieją dowody, że pogańskie ośrodki polityczne na zachodniej Słowiańszczyźnie wykorzystywały tzw. reakcje pogańskie w swojej polityce zewnętrznej. Najlepszymi przykładami tego typu zajść jest trzecie powstanie Słowian połabskich, obalenie książąt Obodrytów (Mścisława w 1018 i Gotszalka w 1066 r.), interwencja Ranów w Szczecinie w trakcie drugiej wyprawy biskupa Ottona z Bambergu, jedenastowieczne powstanie ludowe w Polsce oraz związane z nim odpadnięcie Pomorza od monarchii Piastów. Także tzw. powstanie Strojmira inspirowane było najprawdopodobniej z zewnątrz, choć stały za tym bawarskie czynniki polityczne. Cechą szczególną tego typu wystąpień (prócz wyprawy Ranów na Szczecin) było wykorzystanie propagandy w celu podburzenia miejscowej ludności przeciw władzy i wierze chrześcijańskiej. Jako inspiratorzy wystąpień przeciwko nowej wierze wymieniane są dwa ośrodki polityczne północnego Połabia: Związek Lutycki i plemię Ranów.
Podstawa ideologiczno-propagandowa tego typu zajść bazowała na utrwalonym powszechnie w społeczności interwentów i ich sąsiadów poczuciu związku wspólnoty interweniującej z istotą najwyższą w ogólnie obowiązującym panteonie. Źródła wskazują, że działo się to za pośrednictwem „syna Swaroga”, czyli sławnego radogoskiego Swarożyca. Objawiało się to w ponadplemiennym znaczeniu świątyń wspomnianych ośrodków politycznych (Radogoszcz/Retra, Arkona). Treścią narracji był zapewne ogólnie znany w regionie mit etnogenetyczny, podkreślający wyjątkowość wspólnoty, dawność jej tradycji i szczególne miejsce w historii całego regionu. Połabskie federacje i państewka plemienne stawały się w ten sposób rodzajem „narodu wybranego”. Czynnikiem wzmacniającym wiarygodność narracji propagandowej były sukcesy danego ośrodka politycznego. W przypadku ich braku obowiązująca hierarchia bóstw mogła się zmienić. Opisywane treści propagandowe docierały do odbiorców za pośrednictwem działalności wyroczni bądź zwoływanych doraźnie wieców. Pod pretekstem przeciwdziałania świętokradztwu i przy wykorzystaniu wewnętrznej opozycji podburzano członków sąsiadujących plemion przeciw władzy zwierzchniej. Czynnikiem to ułatwiającym była alienacja kulturowa władcy względem poddanych.
There are evidences, that West Slavic pagan political centers used so-called pagan reaction in theirs foreign policy. Best exeples for that are 3rd insurection of Wends, overthrow of Obodrites dukes (Mstislav in 1018 AD, and Gotszalk in 1066 AD), Rugian intervention in Szczecin while Otton of Bamberg second missionary trip, 11th century revolution in Poland, and related with it separation of Pomerania from Piast monarchy. Stroimir insurection was inspired from abroad too, however it ware Bavarian political influences behind it. Special feature of this type of events (excluding Rugian expedition on Szczecin) was useing of propaganda in order to revolt local citizents against authority and christianity. As a main inspirators we found two north-wendish political centres: Lutician Federation and Rugian tribe. Ideological and propaganda basis of such events was based on established vision of relationship between comunity that intervented and the greatest divinity in wide accepted pantheon. Sources shows, that was happening by character “Svarog’s son”, namely famous Svarozic from Rethra. It was manifested in overtribal magnitude of sanctuaries related with mentioned political centres (Rethra, Arkona). Contents of narration could be placed in well known in region ethnogenetic myth, which emphasizes community uniqueness, her ancient traditions and special place in region history. Wendish federations and tribal states in this way become a kind of “Chosen people”. Successes of political center were factors that strengthened credibility of propaganda. Without them devine hierarchy might change. Mentioned propaganda contents reach recipients by oracle activity, or council summoned ad hoc. Under the pretext of counteract sacrilege and with use of internal opposition, members of a neighboring tribes were incited against the authority. Factor that facilitate this way of intervention was ruler cultural alienation towards his subjects. - Źródło:
-
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 106; 9-28
0208-6050
2450-6990 - Pojawia się w:
- Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł