Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "polszczyzna" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 115
Tytuł:
MIEJSCE JĘZYKA WOJSKOWEGO WŚRÓD ODMIAN WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY
THE PLACE OF MILITARY LANGUAGE AMONG THE MODERN POLISH LANGUAGE VARIANTS
Autorzy:
Jankowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/566071.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Sztuki Wojennej
Tematy:
Siły Zbrojne
Polszczyzna
Opis:
Artykuł zawiera omówienie podziału współczesnej polszczyzny ze względu na zasięg odmian i typ użytkowników na język ogólny, dialekty i socjolekty. Autorka stara się pokazać miejsce języka wojskowego wśród odmian języka ogólnego oraz jego różnorodność – różnicę między językiem wojskowym a gwarą żołnierską. Omawia również wzajemne przenikanie się języka ogólnego i różnych socjolektów.
The article describes the division of the modern Polish language into a general language, dialects and socio-lects due to the range of variants and type of users. The author shows the place of military language among the general language variants and its diversity – a difference between the military language and military jargon. She also discusses how general language and various socio-lects merge.
Źródło:
Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej; 2014, 2(10); 5
2084-7297
Pojawia się w:
Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cebula, Cybulin, Cybulski, czyli co wspólnego ma nazwisko Cybulski z cebulą
Cebula, Cybulin, Cybulski, so what a surname Cybulski has in common with an onion
Autorzy:
Marciniak-Firadza, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683690.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
leksyka
polszczyzna historyczna
polszczyzna współczesna
gwary
onomastyka
lexis
historical Polish
modern Polish
dialect
onomastics
Opis:
The purpose of the article is to track the etymology of the word onion and its meanings in the history of the Polish language, contemporary Polish and local dialects, paying attention to verbal, phraseological connections which it creates, proverbs and sayings, as well as derivatives of both common, as well as proper names. The purpose is also to show connections of the common name of onion and proper name Cybulski. The source material for analysis was excerpted from dictionaries of the Polish language: etymological, phraseological, onomastic, dialectal and general (explanatory). Exceptionally in case of environmental variants of the Polish language, date comes from websites.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 11-25
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. Elementy północnokresowe w języku Józefa Żmigrodzkiego
Studies on the Language of Nowogródek Literature in the Interwar Period. Elements of Polans’s North-Eastern Borderland Dialect in the Language of Józef Żmigrodzki
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468399.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Józef Żmigrodzki
North-Eastern Borderlands Polish
Nowogródek literature
Polish regional dialect
polszczyzna północnokresowa
piśmiennictwo nowogródzkie
polszczyzna regionalna
Opis:
The Nowogródek i okolice [Nowogródek and environs] tourist guide by Józef Żmigrodzki occasionally reveals some phonetic features typical for North-Eastern Borderlands Polish (rznięty, najprzód, szkarpa), peculiar noun inflections (uczni, soft instead of hard adjectival stem – bezleśni), peculiar adjectival and adverbial gradation forms (najpamiętniejszy, najkonieczniejszy, szczególniej), emphasising word using the -ż particle (temuż). Typical word formation features include the adverbial suffix -o instead of -’e (zaledwo) and 23 peculiar prefixed verbs (e.g. pobudować – zbudować ). Syntax features present in the work include a total of 6 language structures: adjective/participle predicate in the locative instead of nominative case (2), historic non-compound form of the passive participle in the predicate (1), verbs governing unusual cases (3). Word material is much more abundant, with 63 single lexical units, 6 peculiar phrases and 1 peculiar expression.The text of Żmigrodzki’s book undoubtedly bears witness to the North-Eastern Borderlands heritage of its author. Other interwar writings originating from the North-Eastern Borderlands should be the subject of linguistic studies as well.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 43-59
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ilu ludzi na świecie mówi po polsku?
How many people around the world speak Polish?
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497027.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
leksyka
słownictwo
polszczyzna
polszczyzna na tle języków świata
lexis
vocabulary
Polish language
Polish language against world’s languages
Opis:
Autor, przywołując dane sprzed kilkunastu lat (nowszych brak), ukazuje polszczyznę, wbrew rozpowszechnionym stereotypom, jako jeden z największych języków świata: zajmuje ona na liście języków ułożonej malejąco ze względu na wielkość populacji użytkowników miejsce pod koniec drugiej lub – co bardziej prawdopodobne – na początku trzeciej dziesiątki (Alfred. F. Majewicz przekonująco dowodzi, że nie jest możliwe dokładniejsze usytuowanie polszczyzny na tej liście).
The author, referring to data from over ten years ago (owing to a lack of more recent data), presents the Polish language as – contrary to a common stereotype – one of the most largely spoken languages in the world. On the list of the world’s largest languages in descending order, Polish is ranked at the end of the top twenty, or, more likely, just outside the top twenty (Alfred F. Majewicz convincingly argues that a more accurate placing of Polish is impossible).
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2019, 2(20); 79-91
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O polszczyźnie i wielojęzyczności społeczności polskiej w Łatgalii
On the Polish Language and the Multilingualism of the Polish Community in Latgale
Autorzy:
Golachowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38451408.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
polszczyzna północnokresowa
polszczyzna w Łatgalii
socjolingwistyka
kontakt językowy
North Borderland Polish language
Polish language in Latgale
sociolinguistics
language contact
Opis:
This article is a review of Kristīne Kuņicka’s Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē [Poles and the Polish Language in Latgale]. The author discusses the contemporary sociolinguistic situation of the Polish minority in Latgale, Latvia. An important aspect of the book is that it takes into consideration the Polish language of the young generation of Poles in the region.
Tekst O polszczyźnie i wielojęzyczności społeczności polskiej w Łatgalii jest recenzją książki Kristīne Kuņickiej Polacy i język polski w Łatgalii / Poļi un poļu valoda Latgalē. Autorka omawia współczesną sytuację socjolingwistyczną mniejszości polskiej w Łatgalii na Łotwie. Szczególnym walorem książki jest uwzględnienie polszczyzny młodego pokolenia Polaków w Łatgalii.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy naczyń do napojów w polszczyźnie ogólnej XVI wieku
Linguistically-cultural registrations of names of utensils for beverages in sixteenth century written Polish language
Autorzy:
Klóska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592274.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
historical Polish
lexis
vocabulary
polszczyzna historyczna
leksyka
słownictwo
Opis:
The article presents 30 names of utensils for beverages (such as wine, beer, honey, water) appeared in sixteenth century written Polish language. Whole material selected from Słownik polszczyzny XVI wieku was divided into three groups: a) utensils assigned to ladle fl uids; b) utensils assigned to keep and serve fluids; c) utensils assigned to consume fluids. Moreover the article describes cultural context, etymology of words, number and examples of use.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2014, 13; 91-114
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielojęzyczność i wielokulturowość przedwojennego Lwowa i Czerniowiec w świetle frazematyki
Multilingualism and multiculturalism in pre-war Lviv and Chernivtsi in the context of phrasematics
Autorzy:
Rak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594239.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
frazematyka
polszczyzna przedwojennego Lwowa
polszczyzna przedwojennych Czerniowiec
phrasematics
Polish language of pre-war Lviv
Polish language of pre-war Chernivtsi
Opis:
Artykuł dotyczy frazematyki polszczyzny przedwojennego Lwowa i Czerniowiec. Miasta te były wielojęzyczne i wielokulturowe, a język polski był tam reprezentowany przez dialekt południowokresowy. Obce wpływy we frazematyce Lwowa i Czerniowiec dają się ująć jako cytaty, kalki, półkalki, a także zapożyczenia leksykalne, na podstawie których powstały frazemy. Ogólnie rzecz ujmując, omówione w artykule jednostki można podzielić na dwie grupy. Z jednej strony mamy do czynienia z frazemami charakterystycznymi dla przedwojennego Lwowa i Czerniowiec, nieznanymi właściwie poza tymi miastami czy szerzej – poza Galicją Wschodnią i Bukowiną Karpacką. Jest to szczególnie widoczne we frazematyce nawiązującej do języka rumuńskiego. Z drugiej strony frazematyka południowokresowa z wpływami niemieckimi wykazuje pewne podobieństwo do frazematyki dialektalnej tych części Polski, które były wystawione na silne oddziaływanie języka niemieckiego.
This article concerns the phrasematics of the Polish language of pre-war Lviv and Chernivtsi. These cities were multilingual and multicultural, and Polish language was represented there by the South-Eastern dialect. Foreign influences in Lviv and Chernivtsi phrasematics can be summarized as: citation, calque, half-calqua, as well as lexical borrowings, on the basis of which phrasemes were created. In general, the phrasemes discussed in the article can be divided into two groups. On the one hand, we deal with phrasemes characteristic of pre-war Lviv and Chernivtsi, unknown beyond these cities or, more broadly, outside of Eastern Galicia and Bukovina. This is particularly evident in the phrasematics referring to the Romanian language. On the other hand, the phrasematics of the South-Eastern dialect with German influences shows some similarity to the dialectal phrasematics of those parts of Poland which were exposed to the strong influence of the German language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 299-312
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy aorystyczne w XVII-wiecznych polonikach kijowskich
Aoristic Forms in the Seventeenth-Century Kiev Polonicas
Autorzy:
Klimek, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1943992.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aoryst
czasownik
fleksja
polszczyzna kresowa
polszczyzna XVII wieku
tryb warunkowy
aorist
verb
flexion
border Polish
seventeenth-century Polish
the conditional
Opis:
This paper belongs to a cycle of studies on the Polish language in Kiev. It draws on to Zofia Kurzowa’s publication, which revised some opinions on the temporal and geographic ranges of aorist and the conditional that was formed by analogy from -bych, -bychmy. The sources here are Polish prints edited by Kiev-Pechersk Lavra. On their basis past and conditional forms have been presented, the cohesion of enclitical elements with various parts of speech and determinants of the grammatical person. Such data confirmed Kurzowa’s thesis that forms of the type robilichmy (we were doing) robilibychmy (we would do) were used much longer than only until the beginnings of the seventeenth century. What is more, they were well-known not only in the kind of Polish that was spoken in Małopolska region.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 29-40
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osobliwe konstrukcje składniowe w polszczyźnie kowieńskiego tygodnika „Chata Rodzinna” (1922–1940), analogiczne do struktur rosyjskich
The peculiar syntax structures in the Polish language in Kaunas weekly “Chata Rodzinna” (1922–1940) analogous to Russian structures
Autorzy:
Graczykowska, Tamara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951021.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
prasa polska
okres międzywojenny
polszczyzna północnokresowa
Kowieńszczyzna
rusycyzmy składniowe
Opis:
The article presents the peculiar syntax structures excerpted from the weekly “Chata Rodzinna” published in Kaunas from 1922 to 1940. The language of the “Chata Rodzinna” is characteristic of numerous divergences in relation to obligatory rules of general Polish in a 20–year period between the First and Second World Wars. We can observe many differences in syntax compared to general Polish in discussed period. The most of them appeared under the influence of Russian language. Only a portion of origin syntax structures are demonstrated here; only those that were unknown at the earlier stages of the Northern Borderland Polish langage. The author listed 28 peculiar syntax structures analogous to Russian structures. Almost all the features still function in the Postwar Northern Borderland Polish language. 18 structures were registered in the interwar period and only 6 in the Kaunas and Żmudzki sources.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2014, 14; 189-206
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co wiemy o polszczyźnie na „białoruskim Polesiu” na podstawie „Puszczy” Józefa Weyssenhoffa?
What do we know about Polish language in the “Belarussian Polesie” area, based on the novel ”Puszcza” by Józef Weyssenhoff?
Autorzy:
Płusa, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594277.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Józef Weyssenhoff
Polish language in Polesie
Puszcza
polszczyzna poleska
Opis:
Trzecią i ostatnią powieść należącą do tzw. cyklu litewskiego – Puszczę (1913) – poświęcił Weyssenhoff mozyrskim poleskich posiadłościach swoich przyjaciół i krewnych. Utwór, będący niezwykle plastycznym literackim obrazem Polesia, dał pisarzowi okazję do sportretowania wieloetnicznej, ale też zróżnicowanej środowiskowo poleskiej społeczności, na którą składają się: osadzona tu od wieków polska szlachta kresowa, wywodzący się ze środowiska drobnej szlachty dworzanie oraz prosta ludność zamieszkująca poleskie knieje – miejscowi rybacy, topornicy, smolarze. Przedmiotem podjętych w tym artykule rozważań jest stan wiedzy na temat specyficznej odmiany polszczyzny używanej na Polesiu w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku i jej zróżnicowania społecznego, zaświadczony w Puszczy przez bogato prowadzoną przez pisarza stylizację językową.
Józef Weyssenhoff dedicated his work, Puszcza (1913; the third and last novel belonging to the so-called ‘Lithuanian cycle’) to the “Belarussian Polesie”, which he knew well as a result of being hosted on numerous occasions by his friends and relatives in their properties, located in Polesie. The work, which is an extremely vivid literary image of Polesie, provided the writer with an opportunity to portray a multi-ethnic, but also environmentally diverse Polesie community consisting of: Polish borderland noblemen who were established there for centuries, the courtiers of the gentry, and the simple population inhabiting forests in Polesie – local fishermen, axemen, pitch burners. The subject of this work is the state of knowledge about the specific variety of Polish language used in Polesie in the first decade of the twentieth century and its social diversity, attested in the Puszcza through the writer’s rich linguistic stylization.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 277-297
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowa ważniejsze niż inne – metoda słów kluczy w badaniu polszczyzny dawnej
Autorzy:
Majdak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474007.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski
Tematy:
metoda słów kluczy
korpus tekstów
polszczyzna XVII-XVIII wieku
Opis:
Celem artykułu jest próba zastosowania metody słów kluczy do badania polszczyzny dawnej. Podstawą prezentowanych analiz jest materiał z Elektronicznego korpusu tekstów polskich XVII i XVIII w. (do 1772 r.), który powstaje w Pracowni Historii Języka Polskiego XVII-XVIII wieku Instytutu Języka Polskiego PAN. Materiał podzielono na cztery okresy (I 1601-1650, II 1651-1700, III 1701-1750, IV 1751-1772) i porównano wyniki dla tekstów z zakresu polityki. Rezultaty pokazały zasadność użytej metody. Wskazały także na silny związek listy wyrazów z doborem utworów oraz na konieczność stałej rozbudowy źródeł korpusowych dla polszczyzny wszystkich epok.
Źródło:
tekst i dyskurs - text und diskurs; 2017, 10; 229-243
1899-0983
Pojawia się w:
tekst i dyskurs - text und diskurs
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe i kulturowe uwarunkowania newsa
Autorzy:
Małgorzata, Miławska,
Piotr, Fliciński,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897280.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
współczesna polszczyzna - gatunek tekstu - infotainment - nagłówek - idiomatyczność - tabloidyzacja - etykietowanie
Opis:
The purpose of this article is to analyse news in the contemporary news media from the perspective of linguistic description. Among the factors which determine the structure of news stories and their language, such phenomena should be mentioned as the process of media convergence, internetization, celebritization and tabloidization of journalism, “decay / corruption” of news, as well as infotainment and politainment. To meet the need for attractiveness, a sender may introduce linguistically resonant phrases with the idiomatic potential into the structure of news. Other mechanisms prompting the recipient to read the news – manipulation markers – can also include key words and persuasive constructions introduced in the structure of the news.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(1 (452)); 77-86
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Specification of selected honorifics in relation to the general Polish standard in the written Polish as a heritage language in Ukraine (using the material of the Polish-language Gazeta Polska Bukowiny periodical)
Specyfika wybranych form grzecznościowych na tle normy ogólnopolskiej w pisanej odmianie polszczyzny odziedziczonej na Ukrainie (na materiale polskojęzycznej „Gazety Polskiej Bukowiny”)
Autorzy:
Krawczuk, Ałła
Wosik, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/680355.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
etykieta językowa
polszczyzna odziedziczona
polszczyzna pisana
norma językowa
interferencja
linguistic etiquette
Polish as a heritage language
written Polish language
linguistic norm
interference
Opis:
W artykule na materiale tekstów „Gazety Polskiej Bukowiny” reprezentujących pisaną odmianę polszczyzny odziedziczonej na Ukrainie przeanalizowano swoiste na tle skodyfikowanej normy ogólnopolskiej formy grzecznościowe w zakresie sposobów zwracania się do adresata, składania gratulacji i życzeń, podziękowań, a także używania słów pan/pani przed antroponimami w strukturach nieadresatywnych tekstów informacyjnych. Ujawniono przyczyny trwałości tych form w małej wspólnocie komunikatywnej: interferencja z języków wschodniosłowiańskich, oddziaływanie uzusu ogólnopolskiego, tradycyjność określonych struktur na tych trenach, także szereg czynników pozajęzykowych – np. chęć szczególnego wyrażania szacunku wobec odbiorcy, ocieplania z nim relacji, ekonomiczność wyrażeń językowych, wreszcie akceptowalność swoistych jednostek etykietalnych w ramach wspólnoty.
In this article, the author analyses honorifics in relation to the codified general Polish norm in terms of the modes of addressing people, congratulating and well-wishing, as well as the use of the words “pan/pani” (sir/ma’am) in front of anthroponyms in non-addressable structures of information texts, on the basis of the texts of the Gazeta Polska Bukowiny periodical which represent the written version of Polish as a heritage language in Ukraine. The author reveals the reasons for the persistence of those forms among the small linguistic community: instances of interference from East Slavic languages; influence of the general Polish usage; the traditions of specific structures in those areas; as well as a series of extra-linguistic factors, e.g. the intention to express respect towards a recipient, warming relations with them, the efficiency of linguistic expressions, and, finally, the acceptability of specific etiquette units within a community.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 311-328
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cechy fonetyczne polszczyzny południowokresowej w listach metropolity kijowskiego Jana (Hioba) Boreckiego z lat 1624–1629
Phonetic features of the Polish language of the Southern Borderland in the letters by Jan (Hiob) Borecki, the metropolitan of Kiev, from the years 1624–1629
Autorzy:
Sicińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594249.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
polszczyzna XVII wieku
polszczyzna południowokresowa epistolografia
Jan Borecki
Polish language in the 17th century
the Polish of the Southern borderland
epistolography
Opis:
Artykuł zawiera omówienie graficzno-fonetycznych właściwości dwóch listów Jana (Hioba) Boreckiego, prawosławnego metropolity kijowskiego w latach 1620–1631. Listy te, adresowane do księcia Krzysztofa Radziwiłła, datowane jeden na 1624 rok, drugi na 1629 rok, zachowały się w rękopisach, nie są jednak najprawdopodobniej autografami. Pod względem językowym reprezentują one polszczyznę południowokresową XVII wieku, czyli historyczną odmianę regionalną języka polskiego używaną na dawnych Kresach Południowo-Wschodnich, pozostającą pod wpływem języka ruskiego (ukraińskiego). Analiza językowa, ograniczona do przedstawienia kresowych regionalizmów fonetycznych, wykazała, że badane listy poświadczają szereg istotnych cech tejże odmiany, takich jak np. przejście grupy eń w ę w pozycji przed spółgłoską szczelinową s, wygłosowe -ć w miejscu -c, przejście ś w R przed C, zachowanie C przed samogłoskami innymi niż i, mieszanie spółgłosek l i ł, formy z r w miejscu rz oraz formy hiperpoprawne z rz (lub rż) zamiast r, formy z twardą grupą ke oraz ky i inne. Niektóre właściwości bardzo charakterystyczne dla polszczyzny południowokresowej, jak np. redukcja i zwężenie samogłoski nieakcentowanej, nie znalazły jednak w analizowanych tekstach swojego potwierdzenia.
The article includes graphical and phonetic description of two letters written by Jan (Hiob) Borecki, the Orthodox metropolitan of Kiev in the years 1620–1631. Addressed to prince Krzysztof Radziwiłł, the letters dated 1624 and 1629 were preserved as manuscripts, but probably they are not autographs. In terms oflanguage, they represent the Polish language of the Southern Borderland in the 17th century – the historical regional variety of the Polish language of former South-Eastern Borderland, influenced by the Ruthenian (Ukrainian) language. Linguistic analysis, restricted to depicting the phonetic regionalisms of the Borderland, has shown that the examined letters authenticate many significant features of the variety in question, such as for example: transition of the eń group into ę while before fricative consonant s, occurrence of the final ć in the place of c, transition of ś into R before C, the way C was used before vowels other than i, mixing of consonants l and ł, forms including r in the place of rz as well as hypercorrect forms including rz (or rż) in the place of r, forms with strong ke, ky and other groups. However, there are some features that are characteristic for the Polish language of the Southern Borderland, for example reduction and narrowing of an unstressed vowel which are not confirmed in the analysed texts.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 199-220
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Admirator „rodowitego języka”, zatroskany purysta językowy, baczny obserwator „Polaków amerykańskich”… Wokół refleksji językowych utrwalonych w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza
Admirer of the „native language”, linguistic purist… on linguistic reflections preserved in Henryk Sienkiewicz’s Letters from a journey to America (Listy z podróży do Ameryki)
Autorzy:
Węgorowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683975.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
listy
Polonia
polszczyzna
wynaradawianie
letters
Polish diaspora
Polish language
denationalization
Opis:
The text is devoted to those Sienkiewicz’s letters-features, letters-reports, letterscommentaries, letters-articles, letters-reviews in which the author of Quo vadis:1) verbalizes the situations of the „American Polish people” in the contemporary United States of America, 2) describes the Polish language they used, 3) expresses anxiety about its state, 4) analyzes the phenomenon of denationalization of the compatriots living abroad, 5) pays attention to the progressive Germanization and the linguistic-cultural Anglicization, 6) shows conflicts in the Polish organizations and institutions in America, 7) displays attachment to the Polish language of Helena Modrzejweska – distinguished theatrical personality. Letters from a journey to America (Listy z podróży do Ameryki) is a source of very valuable and diverse (also linguistic) information about the life of the 19th century Polish diaspora in America struggling not only with the material, but also spiritual, including linguistic, problems.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2016, 50; 173-184
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 115

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies