Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Discoveries: Contemplations on some works of Veit Krenn
Enthüllungen: Betrachtung einiger Arbeiten von Veit Krenn

Autorzy:

KLAWE, Christoph
KRENN, Veit

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1033779.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Umea Shinoda-Kuracejo

Tematy:

abstract art
anatomy
philosophy of language

Opis:

This article explains and shows some examples of the graphical and sculptural works of the Austrian pathologist Veit Krenn, who uses his detailed knowledge of microscopic and macroscopic anatomy to create derived objects of art, which strikingly transcend the templates to reach an impressive state of abstraction – appealing discoveries of the true contents of the original forms towards their structural essence. By means of analogies the creative approach of the artist is readily used to illuminate similar ways of contemplating the essence of meaning in the philosophy of language in a brief outline

Źródło:

Medicina Internacia Revuo; 2014, 26, 103; 110-116
0465-5435

Pojawia się w:

Medicina Internacia Revuo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Od natury słowa do słowa o naturze. Recenzja książki Bolesława Andrzejewskiego pt. Filozofia słowa. Zarys dziejów
From Nature of the Word to the Word on Nature. Review on „Filozofia słowa. Zarys dziejów” [The Philosophy of the Word. A Short History]by Bolesław Andrzejewski

Autorzy:

Dziurosz-Serafinowicz, Dominika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1929287.pdf

Data publikacji:

2021-12-22

Wydawca:

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

Tematy:

philosophy of the word
philosophy of language
language
word
speech
logos

Opis:

Herethis paper is review on monographical pulication „Filozofia słowa. Zarys dziejów” [The Philosophy of the Word. A Short History] by Bolesław Andrzejewski. The Polish philosopher’s book is one and only publication which dares to present and contrast concepts and theories on the word which appears in the history of Western Civilisation from the times of ancient Greek philosophers, through Christian thinkers and German romantics and representants of Enlightenment, ending with English and American pragmatists and positivists, not to omit prominent linguists like Ferdynand de Saussure, Noam Chomsky, Ernst Cassirer or Wilhelm von Humboldt. Original view of the author on philosophy of language makes the reviewed book unique, since Andrzejewski tries to break through the analytic, so common nowadays, paradigm and proposes to run the consideration concerning language in the spirit of lingua ac communitas, so to speak, he treats language basically as a tool for interpersonal communication and a way of gaining understanding within community.

Źródło:

Język. Religia. Tożsamość; 2021, 2(24) B; 195-206
2083-8964
2544-1701

Pojawia się w:

Język. Religia. Tożsamość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Rhetoric as Philosophy of Language. An Aristotelian Perspective

Autorzy:

Piazza, Francesca

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/954258.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne

Tematy:

Rhetoric
Philosophy of Language
Italian Thought
Aristotle

Opis:

This paper sustains that rhetoric can be a fruitful way of practicing philosophy of language. The starting point is a suggestion drawn from the work of the Italian philosopher Roberto Esposito. According to Esposito, one of the main characteristics of the Italian thought is the focus on the necessary connection between language and extra-linguistic world. I argue that rhetoric (intended in an Aristotelian sense), thanks to its extra-linguistic aim (persuasion), pays particular attention to this connection. This has important consequences: 1. considering speakers and listeners as essential components of speech and assigning a key position to the listener; 2. including the sphere of emotion in the fi eld of refl ection on language; 3. considering truth as a social practice; 4. considering the agonistic dimension as a constitutive element of the speech.

Źródło:

Res Rhetorica; 2017, 4, 1; 3-16
2392-3113

Pojawia się w:

Res Rhetorica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Movenglish: Dance as Sign System

Autorzy:

Popow, Niko

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/22446442.pdf

Data publikacji:

2023-11-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii

Tematy:

Susanne Langer
philosophy of dance
aesthetics
semiotics
philosophy of language

Opis:

The paper examines a central question in the philosophy of dance from the vantage point of a specific choreographic practice: Movenglish. Movenglish attempts to establish a one-to-one mapping between English words and dance movement equivalents in the body in a way that maximally captures both the connotative and denotative aspects of the words in question. The paper argues that the success of Movenglish has several important consequences for the philosophy of dance as well as our understanding of sign systems more generally. The paper elaborates one of the strongest contributions to the philosophy of dance – the work of Susanne Langer – in order to show how the conclusions drawn from the dance produced through Movenglish both contribute to and depart from Langer’s philosophy.

Źródło:

Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2023, 7, 3; 103-114
2544-302X

Pojawia się w:

Eidos. A Journal for Philosophy of Culture

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Presupozycje w perspektywie logicznej
Presupposition from a logical perspective

Autorzy:

Kulińska, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/567950.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

presupposition
logical
philosophy of language
Frege
Strawson
Russell

Opis:

The main aim of this article is to show the problem of presupposition from the side of the logical analysis of language. Deliberations on the topic derive from the nineteenth century and are connected to Gottlob Frege. In his work titled "On sense and reference", he asks how the expressions with a referring function should be translated into logical language. He also emphasizes "assumptions for the existence of referent (designation)", whose characteristic feature is that their authenticity is a crucial condition to provide a sentence with a logical meaning. Therefore, Frege highlighted the crucial feature of presupposition that is constancy under negation. However, Frege's concept lacks unity when it comes to the level of the language on which the assumptions should be made. An opposing view on presupposition is presented by Russell and his idea of definite descriptions, which solves the problem of sentences with non-existent subject terms, of which Frege's language philosophy does not provide a precise explanation. Russel claims that denoting phrases can be expressed in the form on conjunction of the value of the sentence and thus sentences predicating on something that does not exist happen to be false. However, Russel's view differs from the one presented by a twentieth-century philosopher, Peter Strawson. The latter maintains that the problems mentioned derive from the fact that scholars do not notice the difference between sentences and sentences used to have an assertive meaning and, consequently, that the sentences cannot be true or false since this is a characteristic feature of statements. He also emphasizes a connection between them, in which one statement is a primary condition to give a logical value to another statement. Strawson called the phenomenon a presupposition and claimed that it can be recognized as a specific kind of pragmatic deduction/presupposition. The article focuses on showing the three views on presupposition on the grounds of the philosophies of language presented by scholars mentioned above.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2016, 13; 239-250
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Language and Idealism

Autorzy:

Marsonet, Michele

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1968768.pdf

Data publikacji:

2021-01-01

Wydawca:

Academicus. International Scientific Journal publishing house

Tematy:

language
philosophy of language
metaphysics
ontology
epistemology
logical empiricism

Opis:

In the philosophical inquiry adopted by logical empiricists, analysis of scientific language becomes something similar to a metaphysical endeavor which is meant to establish the bounds of sense, and this stance may be easily traced back to Wittgenstein’s Tractatus Logico-Philosophicus. On the other hand, the analytic tradition transferred this conception to the analysis of ordinary language, and this move, eventually, was able to restore the confidence of many philosophers in their own work. After all they were doing something important and worthwhile, that is to say, something no one else was doing, since linguists are certainly concerned with language, but from quite a different point of view. At this point we may well ask ourselves: What is wrong with this kind of approach, given the present crisis of the analytic tradition and the growing success of the so-called postanalytic thought? At first sight it looks perfectly legitimate and, moreover, it produced important results, as anybody can verify just reading the masterpieces of contemporary analytic philosophy. To answer the question: What is wrong?, we must first of all take into account language itself and check what it is meant to be within the analytic tradition. This will give our question a clear answer. We have to verify, furthermore, what kind of knowledge philosophy needs to be equipped with if it wants to preserve its autonomy. The logical positivists clearly claimed in their program that there is no synthetic a priori knowledge such as the one envisioned by Immanuel Kant. There is, however, an analytic and a priori knowledge which is supplied by mathematics and logic alone. Within this field, the techniques of contemporary formal logic are exalted because they allow us to build artificial languages which - at least theoretically - eliminate the ambiguities of everyday speech.

Źródło:

Academicus International Scientific Journal; 2021, 12, 23; 156-177
2079-3715
2309-1088

Pojawia się w:

Academicus International Scientific Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Garść uwag o semantycznym zaangażowaniu socjologów

Autorzy:

Remisiewicz, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/667989.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

meaning
objectiveness
philosophy of language
sense
sociology of religion

Opis:

There is a common opinion that a researcher cannot be entirely objective. Although they can keep a semantic neutrality, their identity and social environment make it impossible to maintain this neutrality in the practice. The author tries to prove that this neutrality is impossible as well because every scientist chooses their own philosophy of language. The author shows examples of certain statements of sociology of religion confronted with three positivist requirements and ways in which the choice can influence the interpretation. We can translate the statements to become compatible with the requirements of the language but every translation is subject to risk of losing the depth, the root of thinker’s intention. Since there are many opposite views on philosophy of language a need arises to develop a sociological thought concerning thisaspect of their work.

Źródło:

Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2014, 4
2391-6540
2083-9952

Pojawia się w:

Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Naming God: Christian Philosophy of Language, Wierzbicka’s Natural Semantic Metalanguage and Intercultural Dialogue

Autorzy:

Popiołek, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/560046.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

philosophy of language
theolinguistics
linguistics
semantics
Cappadocians
accommodation

Opis:

Who is He, to Whom we address words God, Theos, Deus, etc.? How far goes possibility for adaptation of religious and philosophical language from other (non-Western) cultures? Do  people, by  using certain words and terms, denote being of God, or are they just conventional names? Those questions were raised quite early in theological debates in early stages of Christianity, and answers were given by such prominent Church Fathers as Gregory of Nyssa and Basil the Great. The problem resurfaced millennium later, when Western missionaries encountered nations and people whose religious and philosophical concepts were far different from their own. Should they accommodate local terms to fit the Christian concept of God, or should they introduce Western terminology? This translational and linguistic problem leads to the question: are there universal concepts which (despite of cultural affiliation, based on the common human experience) could communicate the Christian idea of God? Findings of Wierzbicka, and her own claim is: yes – there are semantic primes, through which we  can translate our ideas (with minor imperfections). But this last question goes beyond the reach of mere secular linguistics, and enters the domain of theology. For it is theological claim that in our human nature we are capable of addressing Triune God.

Źródło:

Theological Research. A Journal of Systematic Theology; 2016, 4; 117-132
2300-3588

Pojawia się w:

Theological Research. A Journal of Systematic Theology

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Der Grenzgang der Geste. Körperliche Ausdrucksformen zwischen 1800 und 1900

Autorzy:

Lemke, Anja F.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/700369.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Stowarzyszenie Germanistów Polskich

Tematy:

gesture, philosophy of language, Rousseau, Heinrich von Kleist, Hofmannsthal

Opis:

In his essay “On gesture” Giorgio Agamben argues that western society has lost its natural sense of gestures at the end of the 19th Century. This article examines the development of gestures from the 18th century onwards arguing that instead of a loss of the “natural gesture” one should consider the increasing interest in gestures in the 18th century already as an answer to the the threatening loss of the idea of the natural in modern society. Analyzing Rousseau, Kleist and Hofmannsthal the article wants to demonstrate how gestures always have servered to at once elaborate and blur the borders between the natural and the artificial.

Źródło:

Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten; 2013, 2, 3
2353-656X
2353-4893

Pojawia się w:

Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

O pewnych problemach racjonalistycznej filozofii umysłu i filozofii języka. Uwagi na marginesie Rozprawy fizykalnej o mowie Geraulda de Cordemoy
Reflection on some of the issues of rationalist philosophy of mind and philosophy of language. Remarks on the margins of A philosophical discourse concerning speech by Gerauld de Cordemoy

Autorzy:

Święczkowska, Halina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2118335.pdf

Data publikacji:

2014-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

G. de Cordemoy
rationalistic philosophy of language
acquisition of language
cartesianism
occasionalism

Opis:

The deliberations contained herein concern the issues touched upon in a short work titled A philosophical discourse concerning speech written by Geraud de Cordemoy (1626-1684), a French philosopher and thinker who – in his own words – was a firm believer in the philosophy of Descartes and claimed to be a Cartesian. Apart from Logic and Grammar from Port-Royal, Cartesian literature of the 17th does not present a single other separate work devoted to the philosophy of language and the properties of speech. Aside from several interesting topics discussed by the author, one particular issue deserves special attention – namely, the occasionalistic interpretation of the mechanism of human communication. Still, this concept does not tower over other issues which, when reflected upon within the framework of Cartesian doctrine, gain new meaning in the context of contemporary discussion on the phenomenon of speech, its ontogenesis, and social functions. These include Coremoy’s thoughts on the social aspects of language and the mechanism of speech acquisition in children.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2014, 14; 261-276
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Od analizy do morfologii. Przyczynek do rozważań nad filozoficzną metodą Ludwiga Wittgensteina
On Ludwig Wittgenstein’ Philosophical Method — from Analysis to Morphology

Autorzy:

Piekarski, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341596.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Tematy:

Wittgenstein
philosophical grammar
morphology
logical analysis
phenomenology
philosophy of language

Opis:

W artykule dyskutowany jest problem jedności filozofii Wittgensteina. Wykazuje się, że Wittgenstein stosuje dwie metody badań. Modyfikacje jego filozofii są skorelowane z modyfikacjami jego metody myślenia i dociekania. W Tractatus logicophilosophicus jedyną poprawną metodą jest logiczna metoda analizy zdań. We wczesnych latach trzydziestych przekształca on swoją filozofię w fenomenologiczny opis doświadczenia, a za jej cel uznaje konstrukcję języka fenomenologicznego. Po 1933 roku Wittgenstein rozpoznał gramatyczny wymiar języka, i utworzył narzędzia analizy gramatycznej. Wprowadził pojęcia gier językowych i form życia. Jego filozofia stała się morfologią i opisem ludzkiej praktyki językowej.
The article discusses the problem of the unity of Wittgenstein’s philosophy. The author suggests that Wittgenstein uses different methods of inquiring. The modifications of his philosophy are correlated with modifications of his method of thinking and investigations. In Tractatus logico-philosophicus the only correct philosophical method is that of logical analysis of sentences. In early 30s his philosophy becomes a phenomenological description of experience. The task is to construct phenomenological language. After 1933 Wittgenstein recognizes the grammatical dimension of language, and creates tools of grammatical analysis. He introduces concepts of language-games and forms of life. His philosophy becomes the morphology and description of human linguistic practice.

Źródło:

Filozofia i Nauka; 2013, 1; 235-244
2300-4711
2545-1936

Pojawia się w:

Filozofia i Nauka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Kilka uwag o teorii znaczenia Kazimierza Ajdukiewicza
Some reflections on the Kazimierz Ajdukiewicz’s theory of meaning

Autorzy:

Tomza, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/950273.pdf

Data publikacji:

2016-06-04

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

philosophy of language
cognitive science
meaning of meaning
theory of interpretation

Opis:

The current discourse in the philosophy of law and philosophy of language is focused on one question – what is the proper meaning of the concept of meaning? The main problem in this reflections is a definition of a term ‘meaning’. Kazimierz Ajdukiewicz, the most renown Polish logician, which analyzed this problem, present the definition of ‘meaning’ as a proper understanding of the sense of the directives. Many current philosophers take this part of Ajdukiewicz’s work to demonstrate the cognitive part of the philosophy of law and especially the philosophy of language. In the Polish theory of law this issue is overlooked. In my opinion Ajdukiewicz was a creator of the philosophical concept ‘meaning’, and this article will consider the possibility that the idea of directive concept of ‘meaning’ and the conception of meaning belongs rather to the philosophy of language than constitutes the theory of logic.

Źródło:

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna; 2016, 5, 1; 300-318
2299-1875

Pojawia się w:

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Von den “Luftgebäuden” der Philosophie in der Stadt der Sprache: An Analysis of the Metaphors in the First Part of Wittgenstein’s <i>Philosophical Investigations<i/>

Autorzy:

Porcaro, Ciro

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27321784.pdf

Data publikacji:

2023-12-15

Wydawca:

Komisja Nauk Filologicznych Oddziału Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu

Tematy:

Metaphor Analysis
Philosophical Investigations
German Linguistics
Wittgenstein
Philosophy of Language

Opis:

The present study has as its object three of the most frequent and representative metaphors of the first part (paragraphs from 1 to 133) of Ludwig Wittgenstein’s Philosophical Investigations. In particular, the analysis focuses on the following mappings: LINGUISTIC EXPRESSIONS ARE TOOLS, LANGUAGE IS A CITY and MEANING IS A PURE CRYSTAL. The methodological approach adopted in the study as well as the analytical proceedings are both borrowed from the theory of conceptual metaphor (see: Lakoff and Johnson 1980, Lakoff 1993 and Kövecses 2002, 2020). The three metaphors were identified through a careful manual search of the text. An automatic search for source domain vocabulary followed to identify any further instances of the metaphors. In a second step, the conceptual structure of the metaphors was outlined; the entailments of the mappings were listed and interpreted on the backdrop of the arguments developed in Wittgenstein’s work. Finally, a comparison of the structures of the three conceptual metaphors was made. The analysis revealed the existence of complex and coherent conceptual mappings motivating the use of the identified metaphorical expressions. The comparison among the three metaphors confirmed the hypothesis that the entailments of the first two mappings mentioned above are all consistent with each other, playing a fundamental role in the comprehension of Wittgenstein’s position on language and meaning. Conversely, the internal logic of the third metaphor reflects a conception of language rejected by the philosopher.

Źródło:

Academic Journal of Modern Philology; 2023, 19; 257-270
2299-7164
2353-3218

Pojawia się w:

Academic Journal of Modern Philology

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Kultura języka a kultura logiczna w myśli Johna Locke’a
The Culture of Language versus Logical Culture in John Locke’s Thought

Autorzy:

Janeczek, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/488541.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

historia filozofii
filozofia języka
Oświecenie
John Locke
history of philosophy
philosophy of language
Enlightenment

Opis:

This article discusses the problems of language in John Locke’s thought. In the present studies the dominating considerations focus on the history of epistemology and philosophy of language. This study takes into account a broader intellectual context of the philosophy of language pursued at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries. First and foremost it places the problems of language in the context of changes in the teaching of logic and rhetoric. Locke inspired the then beliefs about the significance of language as the tool of science and public discourse, in the questions of education, morality, politics, and religion. The English philosopher emphasized how important was the duty to shape the activity of the human mind, one of which was to develop linguistic skills; such skills are the condition of the reliability of knowledge and argumentative efficacy in social communication.
Artykuł podejmuje problematykę języka w myśli Johna Locke’a. Dotychczas dominują opracowania tej tematyki z zakresu historii epistemologii i filozofii języka. Niniejsze dokonanie uwzględnia szerszy kontekst intelektualny filozofii języka uprawianej na przełomie wieku XVII i XVIII. Przede wszystkim umieszcza problematykę języka w kontekście zmian jakie dokonały się w nauczaniu logiki i retoryki. Locke inspirował ówczesne przekonania o istotnym znaczeniu języka jako narzędzia nauki i publicznego dyskursu, w kwestiach wychowania, moralności, polityki, religii. W postulat właściwego kształtowanie aktywności ludzkiego umysłu wpisywał obowiązek dbałości o sprawność językową, stanowiącą warunek rzetelności poznania i argumentacyjnej skuteczności w komunikacji społecznej.

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 2; 5-26
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Linguistic Relativity and Its Relation to Analytic Philosophy

Autorzy:

Batisti, Filippo

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/561276.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Semiotyczne

Tematy:

linguistic relativity
Sapir-Whorf hypothesis
Philosophy of language psycholinguistics
extended mind

Opis:

The history of so-called ‘linguistic relativity’ is an odd and multifaceted one. After knowing alternate fortunes and being treated by different academic branches, today there are some new ways of investigating the language-thought-reality problem that (i) put into dialogue the latest trends in language-related disciplines (ii) generate room for philosophical themes previously overlooked, (iii) reassess the very idea of linguistic relativity, despite its popularized versions which have circulated for decades and which have led an otherwise fruitful debate to extremes. It is argued that a multidisciplinary approach is desirable in order to broaden future research. In the last few years the opportunity to study this matter following a common trend in several disciplines has been created. Language, and cognition too, are now conceived as intrinsically social phenomena. It is argued that relativistic effects should be investigated in social realms, and that analytic philosophy could help with this task.

Źródło:

Studia Semiotyczne; 2017, 31, 2; 201-226
0137-6608

Pojawia się w:

Studia Semiotyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Review article: Charles Taylors critical philosophy of language

Autorzy:

Stalmaszczyk, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2051108.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Charles Taylor
The Language Animal
critical philosophy of language
designative theory
constitutive theory

Opis:

The article presents Charles Taylor’s critical philosophy of language and it reviews his recent book on the human linguistic capacity. Critical philosophy of language is understood here as a broad (philosophical, social and political) perspective on language characterized by multifaceted concern with the linguistic and cognitive mechanisms involved in language use. The paper discusses Taylor’s interest in language and philosophy of language, and focuses on his seminal distinction between the ‘designative-instrumental’ and ‘constitutive-expressive’ theories of language. In the former theory language is understood within the confines of Cartesian representational epistemology, whereas in the latter language constitutes meaning and shapes human experience (one of the features important for defining the critical approach to philosophy of language).

Źródło:

Linguistica Silesiana; 2019, 40; 409-417
0208-4228

Pojawia się w:

Linguistica Silesiana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Wokół najnowszej polskiej refleksji nad dziejami językoznawstwa
Around the recent Polish reflection on the history of linguistics

Autorzy:

Zbrocki, Władysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/916933.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

language
word
philosophy of language
philosophy of words
history of linguistics
język
słowo
filozofia języka
filozofia słowa
historia językoznawstwa

Opis:

Celem artykułu jest krytyczna refleksja nad poruszoną w dwóch głośnych książkach wydanych w Polsce w 2016 roku problematyką historii refleksji nad językiem i słowem.
The purpose of the article is a critical reflection on the issues raised in two high-profile books on the history of reflection on language (word) published in Poland in 2016.

Źródło:

Investigationes Linguisticae; 2018, 42; 95-99
1426-188X
1733-1757

Pojawia się w:

Investigationes Linguisticae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

GRAMATYKA UNIWERSALNA – RAY JACKENDOFF VERSUS NOAM CHOMSKY
UNIVERSAL GRAMMAR: RAY JACKENDOFF VERSUS NOAM CHOMSKY

Autorzy:

Rogalski, Andrzej Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/488164.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Noam Chomsky
gramatyka uniwersalna
Ray Jackendoff
filozofia języka
universal grammar
philosophy of language

Opis:

The most controversial aspect of generative grammar of Chomsky was a hypothesis that humans have a specific cognitive innate structure in language acquisition, called afterwards the Universal Grammar (UG) hypothesis. That approach was consequently sustained by him in Syntactic Struc- tures, Aspects of The Theory of Syntax, and The Minimalist Program. In fact, Chomsky’s analytic attention was mostly focused on the structure of the syntax of language, that in turn is to generate different phonological structures as well as semantic ‘interpretation’ respectively. Identifying of UG with a deep-structure level of a language did not influenced in solving a problem of innate cognitive structure of humans. Ray Jackendoff, grown up among the generativists, does not share the ‘syntactocentric’ approach of Chomsky proposing the ‘parallel architecture’ in which phonological, syntactic and semantic levels are reciprocally interfaced in the program of ‘biolinguistics’ that is to encourage the necessary culture of inter-scientific collaboration. By means of his theory of conceptual semantics Jackendoff tries to show that a system of concepts expressed in human lan- guage is an autonomous generative component of human brain/mind that processed out of evolution.

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2013, 61, 3; 5-28
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Многоаспектная интерпретация фраземы в монографии Н. Алефиренко "Теоретичні питання фразеології": к юбилею ученого
Multi-Aspect Interpretation of the Phraseme in Nikolaĭ Alefirenko’s Monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï: On the Occasion of His Jubilee
Wieloaspektowe rozumienie frazemu w monografii Nikołaja Alefirenki Теоретичні питання фразеології. Z okazji jubileuszu badacza

Autorzy:

Космеда, Татьяна
Ковтун, Оксана
Осипова, Татьяна

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38697127.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

intertextuality
Nikolaĭ Alefirenko
philosophy of language
the subject of science
the concept of the phraseme

Opis:

This article is dedicated to the renowned Russian and Ukrainian linguist Nikolaĭ Alefirenko on the occasion of his 75th birthday. The paper considers his approach to the study of the phraseme presented in his monograph Teoretychni pytannia frazeolohiï [Theoretical Issues of Phraseology] (1987), which includes a multi-dimensional and comprehensive description of this concept through the prism of his philosophy of language, and which is based on the material of the Ukrainian language from the early Soviet period of his scholarly activity. The article draws attention to the intertextual dimension of Alefirenko’s monograph, noting his knowledge of tradition and heritage of classical linguistics on the one hand, and novel approaches in the modern study of language on the other, coupled with a careful selection of illustrative material from a large body of phraseological dictionaries as well as literary works and journalistic texts. The phraseme is approached as a multifaceted phenomenon, and it is captured using a system of definitions clarifying its features and types. It is analysed in the context of the philosophy of language – through the prism of semantics, syntactics and pragmatics. The author’s scientific thinking is characterised by the ability to see this issue in all linguistic dimensions. As interpreted by Afirenko, the phraseme is (1) “a symbol of the life of a language”, (2) a structural unit of the language system, (3) a component of the linguistic (phraseological) picture of the world (4) with peculiar epistemological roots, (5) an active component of the communication process, (6) reflecting the philosophy and logic of the language and (7) demonstrating a kind of connection with units of all its levels; (8) “a unit of the highest language level”; (9) “one of the means of human self-expression”. In Afirenko’s model, the phraseme is a complex unit which is unique in nature, and his understanding fully corresponds to the modern linguistic paradigm. Although his study was written 35 years ago, it is certainly still novel today.
Artykuł jest dedykowany wybitnemu rosyjskiemu i ukraińskiemu językoznawcy Nikołajowi Alefirence z okazji jego 75. urodzin. Dotyczy rozważań nad pojęciem frazemu, przedstawionych przez badacza w monografii Теоретичні питання фразеології [Zagadnienia teoretyczne frazeologii] (1987). Praca ta zawiera kompleksową i wielostronną analizę frazemu w kontekście filozofii języka wyznawanej przez autora, opartą na materiale języka ukraińskiego z wczesnego radzieckiego okresu działalności naukowej lingwisty. W artykule zwrócono uwagę na intertekstualne ujęcie zagadnienia. Odnotowano erudycyjność autora zarówno w kontekście tradycji, spuścizny językoznawstwa klasycznego, jak też nowatorskich poglądów we współczesnej lingwistyce, podpartych analizą dużej liczby słowników frazeologicznych, utworów literatury pięknej i publicystyki. Frazem jest traktowany jako zjawisko wieloaspektowe, definiowane za pomocą  systemu określeń doprecyzowujących jego cechy i typy. Analizowany jest przez pryzmat semantyki, syntaktyki i pragmatyki. Rozumienie frazemu cechuje językoznawcza wieloaspektowość. Alefirenko uznaje go za (1) „symbol życia języka”, (2) strukturalną jednostkę systemu języka, (3) komponent językowego (frazeologicznego) obrazu świata, (4) element mający swoiste korzenie epistemologiczne, (5) aktywny składnik procesu komunikacyjnego, (6) komponent odzwierciedlający filozofię i logikę języka, (7) element związany z innymi jednostkami języka, na wszystkich jego poziomach, (8) „jednostkę najwyższego poziomu języka”, (9) „jeden ze sposobów wyrażania siebie przez człowieka”. Jest jednostką kompleksową i niepowtarzalną, której rozumienie odpowiada współczesnemu lingwistycznemu paradygmatowi naukowemu. Monografia powstała 35 lat temu, ale do dziś niewątpliwie pozostaje pracą nowatorską.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Mosty nad przepaścią? W odpowiedzi Michałowi Piekarskiemu
Bridges over the gaps? A response to Michał Piekarski

Autorzy:

Płotka, Witold

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1068964.pdf

Data publikacji:

2019-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

filozofia języka
fenomenologia
noemat
Edmund Husserl
Roman Ingarden
philosophy of language
phenomenology
noema

Opis:

Artykuł jest dyskusją z wybranymi elementami interpretacji pracy Witolda Płotki pt. Studia z fenomenologii poznania. Transcendentalna filozofia Edmunda Husserla a problem wiedzy, którą sformułował Michał Piekarski. W artykule pyta się o relację metody fenomenologicznej do szeroko pojętego postępowania analitycznego, wskazując na podobieństwa i różnice pomiędzy oboma podejściami. Ponadto autor przybliża rozumienie języka przez Husserla, zwłaszcza w kontekście analizy noematu.
This article discusses certain aspects of Michał Piekarski’s analysis of Witold Płotka’s book Studies in the Phenomenology of Cognition. The transcendental Philosophy of Edmund Husserl and the Problem of Knowledge. It considers the relationship between the phenomenological method and the analytical approach broadly understood. It also examines the similarities and differences between the two approaches. Lastly, the author reconstructs Husserl’s view of language, especially in the context of the analysis of the noema.

Źródło:

Studia Philosophiae Christianae; 2019, 55, 4; 151-158
0585-5470

Pojawia się w:

Studia Philosophiae Christianae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Józefa Życińskiego zmagania z językiem o Bogu
Joseph Życiński’s struggle with the language about God

Autorzy:

Heller, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2140671.pdf

Data publikacji:

2022-11-08

Wydawca:

Copernicus Center Press

Tematy:

philosophy of language
process philosophy
analytical theology
language game
Józef Życiński
Ludwig Wittgenstein
Alfred North Whitehead
Willard Van Orman Quine

Opis:

In the two-volume work Theism and the Analytical Philosophy (1985; 1988a) Joseph Życiński took up the challenge of renewing Christian metaphysics so that it could appear as a full-fledged partner in the dialogue with other streams of contemporary philosophy. This renewal should use two sources: the methodological principles of analytic philosophy, especially its philosophy of language, and certain elements of Whitehead’s process philosophy. This study presents a critical reconstruction of Życiński’s arguments contained in the first two chapters of (1985), which are devoted to the problem of language. Main results of this part of Życiński’s work are negative, that is, they refute the arguments and interpretations of those analytical philosophers who show the meaninglessness of the theistic language or try to assimilate it to other standard languages, depriving it of a reference to the transcendent reality. How can a positive part of the Życiński program be developed? It seems that only by formulating specific problems in the field of philosophy of God, or even theology, and choosing the right linguistic tools to drill down on a given problem and seek its solution. This is in line with Wittgenstein’s concept of language games. Życiński tries to do this in (1988a). Życiński turned out to be a precursor of nowadays increasingly developing analytical theology.

Źródło:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 72; 109-125
0867-8286
2451-0602

Pojawia się w:

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Aposiopesis albo figury myśli w dobie ucieleśnionego umysłu
Aposiopesis or figures of thought in the space of art and the brain

Autorzy:

Grodecka, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041358.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

rhetorical figures
neuropsychology
study on reception
philosophy of language
neurophenomenology
neurology
poetry
painting
music

Opis:

The Author is interested in the states of becoming silent, discontinuing one’s utterance, which are associated with certain mechanisms of the functioning of the brain, as well as in the observation of such states in different artistic disciplines. Looking for an answer to the question how aposiopesis operates in words, sounds, and images, she analyzes pieces of music, poems (Zbigniew Herbert’s Pora), and examples of visual arts (Wojciech Pakmur’s paintings of the tango). In her reconstruction of the research field, the Author refers to rhetoric ( Jerzy Ziomek, Seweryna Wysłouch), the philosophy of language (Michel Foucault, Jean-François Lyotard), and neurophenomenology. The aim of the article is to suggest a new mode of reading that seeks inspiration and language in works from the field of neuropsychology (Maria Pąchalska), hermeneutic phenomenology (Mark Johnson), or neurology (António Damásio, Oliver Sacks). The Author’s analyses refer to Raoul Schrott and Arthur Jacobs’s concept (Gehirn und Gedicht, 2011), and the conclusions confirm that one should not look for a model (pattern) in the reception of art, but describe mental processes. The proposed mechanism of interpretation is most accurately reflected by the metaphor of dance improvisation, where one does not meditate on and then perform particular steps and gestures, but “thinks in motion.” This mode of reading emphasizes the spatial dimension of thought processes and their dynamic nature. 

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2018, 34; 87-105
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Language and Politics in India and China: A Cross-Cultural Comparative Study

Autorzy:

Komarzyca, Daniel
Fras, Janina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015812.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

China
India
philosophy of language
linguistic relativity
political culture
comparative perspective
left-libertarianism
Taoism

Opis:

This paper provides insights into the relationship between language and politically relevant aspects of culture in India and China which are as follows: attitude toward revolution and tradition, the domination of politics over religion or vice versa, and a concern for the liberty of the individual. The paper introduces a novel approach to the comparative study of civilizations by advancing the political-linguistic explanation. In so doing, it combines Hajime Nakamura’s hypothesis of the strict connection between language and culture (understood as a way of thinking) with Samuel P. Huntington’s emphasis on the impact of cultural differences on the political dimension of society – so that our explanatory model can be expressed as follows: language→culture→politics. As far as language is concerned, the focus is on the basic structure of Sanskrit and Chinese; besides, special attention is given to Indian and Chinese philosophies of language. Culturally, the most relevant schools of Hindu philosophy may be called “ultraconservative” since they tend to ground unchanging meaning firmly in metaphysics and rely on the supreme authority of ancient religious texts. In contrast, the Chinese typically considered language a social mechanism for shaping our behavior (so the relation of language and society is the most crucial); they also expressed clearly divergent views on naming. In short, at least four distinctive perspectives are essential: (1) conservative Confucianism, (2) anti-traditional and highly authoritarian Legalism, (3) egalitarian and linguistically skeptical Laozian Daoism, (4) nonconformist and proto-libertarian Zhuangzian Daoism.

Źródło:

Polish Political Science Yearbook; 2020, 4 (49); 9-36
0208-7375

Pojawia się w:

Polish Political Science Yearbook

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Wokół kategorii metaxú. Doświadczanie i wytwarzanie międzyludzkiego pogranicza za pomocą języka

Autorzy:

Korwin-Piotrowska, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2031001.pdf

Data publikacji:

2019-12-16

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

language
metaxú
linguistics
philosophy of language
philosophy of dialogue
sociology of language
understanding
borderland
język
lingwistyka
filozofia języka
filozofia dialogu
socjologia języka
porozumienie
pogranicze

Opis:

The subject of the paper consists in the reflections dedicated to the creation of the inter-human “borderland”. The metaxú category (Greek: μεταξύ, in-between) serves this purpose. Derived from antiquity, it was interpreted by Simone Weil in her book La Pésanteur et la Grâce (Gravity and Grace). The study develops Weil’s concept, and at the same time it expands it towards linguistics. A list of five notions is proposed. They present different aspects of metaxú, such as relationality, borderlandness, pragmatism, ambivalence, and transversality, which point to the anthropological and social role of the “in-between”. These notions are discussed in the paper at length, and then referred to the linguistic communication, which is treated exactly as a metaxú sphere.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 54-69
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Franz Kafka’s story "The metamorphosis" in the light of the theory of intentional object in Franz Brentano and Anton Marty

Autorzy:

Kamińska, Sonia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/437286.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii

Tematy:

intentionality
theory of emotion
correct emotion
philosophy of mind
philosophy of language
school of brentano
intersection between literature and philosophy
body
soul

Opis:

How does it feel to be a worm? No doubt, it feels Kafkaesque. The metamorphosis (1915) is a story of an ordinary man, Gregor Samsa, who wakes up one morning as an ungeheures Ungeziefer or ‘giant vermin’. Is this only a bodily change, or has his mind been transformed as well? And how do the people around him cope with this transformation? In this paper, I am going to examine these issues by using tools from Franz Brentano’s (1838–1917) and Anton Marty’s (1847–1914) philosophy of mind and language. Rumour has it that Kafka’s stories were not only products of his own troubled soul, but were also profoundly influenced by the work of these two philosophers. In my paper, I will cover the following issues: the influence of Franz Brentano on Anton Marty and a fortiori on Franz Kafka (1883–1924), who was Marty’s student in Prague (and in this way, saying something about the School of Brentano); Brentano’s and Marty’s theory of correct and incorrect emotions, and its traces in Kafka’s The metamorphosis; Marty’s philosophy of language and communication as reflected in Kafka’s writings; and Brentano’s reism in comparison to Kafka’s nominalism, on the basis of Roberto Calasso’s interpretation of Kafka.

Źródło:

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2015, 5, 1; 35-50
2083-6635
2084-1043

Pojawia się w:

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

"Logika i język" pół wieku później
"Logic and Language" a Half Century Later

Autorzy:

Szubka, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/561350.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Semiotyczne

Tematy:

Jerzy Pelc
semiotyka logiczna
filozofia języka
filozofia analityczna
filozofia w Polsce
logical semiotics
philosophy of language
analytic philosophy
Polish philosophy

Opis:

An extensive Polish anthology Logic and Language, for which Jerzy Pelc selected and translated a number of papers, has been for many years an invaluable resource in teaching and research. It has provided a helpful and instructive picture of some essential debates within analytic philosophy. However, in addition to several crucial essays, which firmly belong to the core texts of this tradition, the anthology includes also marginal and insignificant papers. And what is even more surprising, Pelc has passed over contributions of a few hugely influential philosophers (G. E. Moore, L. Wittgenstein, W. V. Quine, J. L. Austin, and H. P. Grice), and the justification of his selection given in the preface to the collection is incomplete and far from convincing.
Obszerna antologia Logika i język z analitycznej filozofii języka, do której J. Pelc wybrał i przełożył teksty, była przez wiele lat wykorzystywana w nauczaniu i badaniach w Polsce. W udany sposób przedstawia niektóre dyskusje toczone w ramach filozofii analitycznej. Jednakże obok tekstów kluczowych, które weszły do kanonu tej tradycji, zawiera także prace marginalne i mało znaczące. Zaskakujące jest pominięcie przez Pelca kilku bardzo ważnych filozofów i ich dorobku (G. E. Moore’a, L. Wittgensteina, W. V. Quine’a, J. L. Austina i H. P. Grice’a), a podane we wstępie do antologii uzasadnienie tych braków jest niekompletne i mało przekonujące.

Źródło:

Studia Semiotyczne; 2019, 33, 2
0137-6608

Pojawia się w:

Studia Semiotyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Лингвистическая философия Ежи Калишана и его вклад в развитие польской русистики (на материале монографических исследований ученого)
Filozofia badań lingwistycznych Jerzego Kaliszana i jego wkład w rozwój rusycystyki polskiej (na materiale prac monograficznych uczonego)

Autorzy:

Kosmeda, Tetiana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023737.pdf

Data publikacji:

2018-11-26

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

intertextuality
scholarly idiostyle
systemic character
philosophy of the language
functionalism

Opis:

The article sets out to analyze Jerzy Kaliszan’s linguistic philosophy focused on the field of word-formation and based on the triple unity of philosophy of the language (semantics, syntax and pragmatics), systemic character and functionalism. Intertextuality of the academic speech of the scholar is influenced by classical Slavonic linguistic conceptions, leading representatives of linguistics of the second part of the 20th century, as well as key theoretical investigations of the late 20th — early 21 centuries. The idiolect of the scholar is marked with brevity, laconism, condensed content, wellstructured text, depth and expressiveness, persuasive argumentation, breadth of the material used, refined stylistics, scholarly courage, topicality of the problems discussed, prognostic insights.

Źródło:

Studia Rossica Posnaniensia; 2018, 43; 143-154
0081-6884

Pojawia się w:

Studia Rossica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

La relación entre acto intencional, significación e intuición complementadora husserlianos y los niveles del significar semánticos
The relation between intentional act, meaning and Husserlian supplementary intuition and the levels of semantic meaning

Autorzy:

Rodríguez-Iglesias, Ígor

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676289.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

semántica
filosofía del lenguaje
signo lingüístico
Husserl
significado
semantics
philosophy of language
linguistic sign
meaning

Opis:

This article describes three concepts of Husserl: intentional act, meaning and supplementary intuition. In this paper I argue that these three concepts advance the types of content defined in Semantics later, with J. Lyons and E. Coseriu: sense, designation / reference and meaning. Likewise, a theory of the Husserlian sign is compared with other contemporary concepts. The importance for the further developments of what will be the Structural Semantics is highlighted.
Este artículo describe tres conceptos de Husserl: acto intencional, significación e intuición complementadora, que se ponen en relación con la semántica estructural. En este trabajo defiendo que estos tres conceptos adelantan los tipos de contenido definidos en Semántica posteriormente, con J. Lyons y E. Coseriu: sentido, designación/referencia y significado. Asimismo, se muestra una teoría del signo husserliana comparada con otras conceptuaciones contemporáneas al filósofo. Se destaca la importancia para los desarrollos ulteriores de lo que será la Semántica como ciencia lingüística.

Źródło:

e-Scripta Romanica; 2018, 6; 65-76
2392-0718

Pojawia się w:

e-Scripta Romanica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Pragmatics, discourse and philosophy

Autorzy:

Cap, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28762701.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane

Tematy:

philosophy of language
philosophy of linguistics
pragmatics
discourse analysis
discourse practice
discourse data
speech act
macro speech act
presupposition
Proximization Theory

Opis:

Following the linguistic turn in analytical philosophy, concern for language underlies some of the most important strands of philosophical practice, making issues of mind, language and discourse virtually inseparable elements of scientific inquiry. Just as philosophy looks to language and linguistics to endorse different ontological and epistemological postulates, linguistics looks to philosophy in addressing its key questions of meaning, function and use. In this paper I argue that pragmatics and discourse analysis are areas where the relation between language, linguistics and philosophy is particularly salient. Crucially, philosophy, its conceptions and frameworks, should never be viewed as ‘external’ to discourse. Rather, discourse and discourse study involving pragmatic tools are, in themselves, areas of intense philosophical practice. Results of this practice are relevant and of interest to not only language philosophers, but also to those exploring ontological and epistemological matters of general philosophy.

Źródło:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2022, 13; 123-141
2084-1302

Pojawia się w:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Podstawowe zagadnienia współczesnej filozofii języka, filozofii językoznawstwa oraz filozofii lingwistycznej

Autorzy:

Stalmaszczyk, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2049981.pdf

Data publikacji:

2022-01-25

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

analytic philosophy
philosophy of language
philosophy of linguistics
linguistic philosophy
theory of language
linguistic methodology
semantics
pragmatics
filozofia analityczna
filozofia języka
filozofia językoznawstwa
filozofia lingwistyczna
teoria języka
metodologia językoznawstwa
semantyka
pragmatyka

Opis:

Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zagadnień współczesnej filozofii języka (zwłaszcza w ujęciu analitycznym) oraz filozofii językoznawstwa i filozofii lingwistycznej, a także relacji między poszczególnymi dyscyplinami. Dla potrzeb niniejszej dyskusji językoznawstwo można określić jako systemowe badanie języka naturalnego, a filozofię języka jako systemowe badanie podstawowych pojęć związanych z naturą i właściwościami języka (zarówno języka naturalnego, jak i języków formalnych). Filozofia językoznawstwa, jako gałąź filozofii nauki, ma za swój przedmiot systemową refleksję nad teoriami językoznawczymi i metodami badań językoznawczych, natomiast filozofia lingwistyczna jest metodą lub techniką badania języka, również języka potocznego. W artykule dokonano również przeglądu zawartości wybranych encyklopedycznych i podręcznikowych pozycji poświęconych filozofii języka.
The article discusses key concepts in contemporary philosophy of language (especially analytic), and also philosophy of linguistics, and linguistic philosophy, and the relations between these domains. Whereas linguistics, the scientific study of language, is concerned with theoretical and applied analyses of human natural language and with constructing appropriate levels of linguistic representation, philosophy of language provides (philosophical) investigations into the phenomenon of language in general, concentrating especially on the problems of meaning, reference, truth, and understanding. More recent approaches to philosophy of language considerably extend this field of investigation. Linguistic philosophy can be described as an approach to the philosophy of language, a philosophical method; further on, philosophy of linguistics offers philosophical reflections on linguistic inquiries and linguistic theories. The article investigates mutual relations among these disciplines, offers necessary terminological clarification, and provides an overview of recent studies devoted to philosophy of language.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2022, 18; 137-161
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Teorie języka a pluralizm wartości w kontekście teorii wykładni prawa
Theories of language, value pluralism and the theory of legal interpretation

Autorzy:

Bogucki, Olgierd

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/693229.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

interpretation of law
philosophy of language
theory of language
value pluralism
nominalism
structuralism
wykładnia prawa
filozofia języka
teoria języka
pluralizm wartości
nominalizm
strukturalizm

Opis:

This article explores relations between philosophical ideas of the language and the attitude to the pluralism of values in the context of legal interpretation. It argues that if the postulate of intersubjectivity in legal interpretation is to be maintained, the nominalist idea of language will be more coherent with the negative attitude to value pluralism, while the structural idea is more coherent with the positive one. The intersubjectivity of legal interpretation can be based on a language system or on a system of values. If the idea of a language system were to be removed (as nominalists propose), the idea of one clear system of values will be needed, while where the idea of one system of values were to be maintained, then an idea of a language system will be necessary.
Artykuł analizuje relacje między filozoficznymi teoriami języka a stosunkiem do faktu pluralizmu wartości w kontekście interpretacji prawa. W opracowaniu argumentuje się, że przy założeniu postulatu intersubiektywności wyników wykładni prawa wizja języka proponowana przez nominalizm lingwistyczny łatwiej daje się pogodzić z negatywnym stosunkiem do pluralizmu wartości, wizja strukturalistyczna zaś – z pozytywnym stosunkiem do pluralizmu wartości. Intersubiektywność wykładni może opierać się na systemie językowym lub jednym systemie wartości. Jeżeli chcemy wyeliminować pojęcie systemu językowego (jak chcą tego nominaliści), to potrzebować będziemy jednego dostatecznie określonego systemu wartości. Jeżeli natomiast chcemy wyeliminować pojęcie jednego systemu wartości, to potrzebować będziemy systemu językowego.

Źródło:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2014, 76, 4; 55-67
0035-9629
2543-9170

Pojawia się w:

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

O NIEKTÓRYCH UWARUNKOWANIACH FREGOWSKIEJ TEORII KWANTYFIKACJI
ON SOME DETERMINATS OF THE FREGEAN THEORY OF QUANTIFICATION

Autorzy:

Szot, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/488152.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

filozofia języka
filozofia logiki
wyrażenie kwantyfikatorowe
wyrażenie niekompletne
predykat złożony
predykat prosty
philosophy of language
philosophy of logic
theory of quantification
incomplete expression
complex predicate
simple predicate

Opis:

The article discusses the Fregean way of producing multiple quantifications and distinction between complex and simple predicates. In the proper sense only the complex predicates are a kind of the incomplete expression (unselbsständig). Many contemporary authors of general logic textbooks do not pay due attention to that determinants.
W artykule omówiono Fregowski (wieloetapowy) sposób tworzenia wielokrotnych kwantyfikacji oraz rozróżnienie predykatów prostych i złożonych. W sensie właściwym tylko predykaty złożone są typem wyrażeń niekompletnych (unselbsständig). Większość współczesnych autorów podręczników logiki elementarnej nie zwraca należnej uwagi na te dwa uwarunkowania teorii kwantyfikacji.

Źródło:

Roczniki Filozoficzne; 2013, 61, 3; 125-141
0035-7685

Pojawia się w:

Roczniki Filozoficzne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Uwagi na temat epistemologii Jürgena Habermasa
Remarks on Jürgen Habermas’ Epistemology

Autorzy:

Romaniuk, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341577.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Tematy:

Habermas
epistemology
general ontology
philosophy of language
the critical theory
rational reconstruction
hermeneutical reconstructionism
social ontology
communicative action
communicative rationality
weak transcendentalism

Opis:

W tekście mowa jest o Habermasowskiej epistemologii w dwóch wymiarach. W wymiarze historii filozofii Habermas reprezentuje szeroko uznawany pogląd, że epistemologia jest dziedziną, która wyparła ontologię ogólną, czyli metafizykę, a także dość szczególny pogląd, że sama została wyparta przez filozofię określoną przez paradygmat lingwistyczny; lepiej byłoby mówić, że uległa przekształceniu w wyniku zwrotu lingwistycznego. W wymiarze ewolucji Habermasa poglądów epistemologicznych i w ogóle stosunku do kwestii epistemologicznych odnotowuję kilka faz. Najpierw teoria poznania występuje jako wyróżniony aspekt teorii społecznej uprawianej w „interesie emancypacji” społecznej i polega na ostrej krytyce empiryzmu, zwłaszcza jako stanowiska określającego perspektywy badawcze nauk społecznych, i nie tak ostrej krytyce hermeneutyki, z powodu jej konserwatywnej orientacji. Następnie Habermas porzuca teoriopoznawczą perspektywę krytycznej teorii społecznej na rzecz ontologii społecznej, gdzie poddaje tak zwanej racjonalnej rekonstrukcji całe spektrum „wiedzy kulturowej”, na którą składają się trzy „wymiary ważnościowe” działań komunikacyjnych i typy komunikacyjnej racjonalności: kognitywnoinstrumentalny, normatywny i ekspresywny, charakteryzujące się „równym stopniem źródłowości” i autonomizujące się wobec siebie w epoce nowoczesnej (przy czym racjonalność pierwszego typu jest tylko po części komunikacyjna). Wreszcie, na tym nowym gruncie ontologicznym (mowa o ontologii regionalnej), wraca do klasycznej problematyki epistemologicznej, by jeszcze raz zająć stanowisko wobec empiryzmu i hermeneutyki, i określić własne. Krytyka empiryzmu (a raczej krytyka Poppera, którego dystans wobec empiryzmu zostaje dostrzeżony) jest teraz znacznie stonowana, własne stanowisko pragmatystyczne (odnoszące się do nauk przyrodniczych) skorygowane w duchu „słabego transcendentalizmu” (który wydaje się zbliżać Habermasa do korespondencyjnej teorii prawdy), a co do nauk społecznych i filozofii społecznej, następuje, w nawiązaniu do tak zwanego „zwrotu interpretatywnego” w socjologii, otwarcie wobec hermeneutyki pod hasłem „hermeneutycznego rekonstrukcjonizmu”.
In the paper Habermas’ epistemology is viewed in two dimensions. In the dimension of the history of philosophy Habermas represents the widespread view claiming that epistemology has superseded the general ontology or metaphysics, and the more peculiar view that epistemology has been superseded by the linguistic philosophy, or rather transformed in it as the result of linguistic turn. In the dimension of the evolution of Habermas’ epistemological views, and his attitude towards epistemological questions in general, several phases are to be distinguished. In the first one, theory of knowledge appears as a favoured aspect of the social theory practiced in the “interest of social emancipation”, and it consists in the slashing criticism of empiricism, especially as a standpoint that determines the research perspectives of social sciences; and not the so slashing criticism of hermeneutics on account of its conservative orientation. In the second phase, Habermas gives up the epistemological perspective of critical social theory on behalf of a social ontology where he performs the rational reconstruction of the whole spectrum of “cultural knowledge”, that is, composed of the three “validity dimensions” of communicative action and three types of communicative rationality: cognitive-instrumental, normative and expressive rationality, each of them being characterized by “co-originality” (Gleichursprünglichkeit) (the first type of rationality is only partially communicative). In the third phase, standing on this new ontological ground, he returns to the classical epistemological problems, to elaborate an attitude toward empiricism and hermeneutics, and to define anew his own position in the field. His criticism toward empiricism is now markedly toned down; Habermas’ own pragmaticist position (referring to natural sciences) is corrected in the spirit of “weak transcendentalism” (which seems to bring Habermas’ position closer to the correspondence theory of the truth). As for social sciences and social philosophy, an opening toward hermeneutics under the banner of “hermeneutical reconstructionism” occurs, in connection with “interpretative turn” in sociology.

Źródło:

Filozofia i Nauka; 2013, 1; 9-34
2300-4711
2545-1936

Pojawia się w:

Filozofia i Nauka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Co mówi autyzm? Spojrzenie filozofii języka w oparciu o myśl Ludwiga Wittgensteina i Johna Searle’a
What does autism say? Philosophy of language perspective based on ideas of Ludwig Wittgenstein and John Searle

Autorzy:

Karaś, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/459785.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Fundacja Pro Scientia Publica

Tematy:

autyzm
język
filozofia języka
Ludwig Wittgenstein
John Searle
chiński pokój
żuk w pudełku
komunikacja
autism
language
philosophy of language
beetle in the box
Chinese room
communication

Opis:

Celem tego artykułu jest odniesienie niektórych koncepcji z filozofii języka do kwestii autyzmu. Przykłady osób z różnymi niepełnosprawnościami pokazują, że język nie jest tym samym dla każdego. Osoby z autyzmem są jednym z takich przykładów, który może nam ukazać różnice w postrzeganiu i używaniu języka przez jednostki, co może dać szerszą perspektywę w spojrzeniu na sam język. Artykuł ten jest głównie oparty na dwóch eksperymentach myślowych zaprezentowanych przez Ludwiga Wittgensteina: „żuk w pudełku" oraz Johna Searle'a: „chiński pokój", których zestawienie pokaże, że możemy rozumieć zarówno autyzm, jak i język w odmienny niż dotychczas sposób.
The aim of this paper is to refer some ideas of philosophy of language to autism. People with autism are one of such examples that can show us differences in perceiving and using language by individuals which can give us a broader per- spective on language itself. This paper is mainly based on two mental experiments brought by Ludwig Wittgenstein - "be- etle in the box" and John Searle - "Chinese room", to show that we can understand language and autism in different way.

Źródło:

Ogrody Nauk i Sztuk; 2014, 4; 54-61
2084-1426

Pojawia się w:

Ogrody Nauk i Sztuk

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Postmodernizm i religia wobec rozumu - uwagi krytyczne na temat ujęcia Gellnera
Postmodernism and Religion versus Reason: Critical Comments on Gellner’s Approach

Autorzy:

Kurkowski, Bartosz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2082670.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii

Tematy:

postmodernizm
religia
rozum oświeceniowy
filozofia języka
metodologia nauk
nurty (szkoły) psychologiczne
postmodernism
religion
Enlightenment reason
philosophy of language
methodology of science
schools of psychological thought

Opis:

Religia, rozum i postmodernizm wskazują na różnego rodzaju postawy wobec świata, przede wszystkim w wymiarze poznawczym. W książce Postmodernizm, rozum i religia Ernest Gellner przedstawił ich charakterystykę, samemu określając się jako zwolennik oświeceniowego rozumu. W związku z tym rozum został przez niego ukazany w jak najlepszym świetle. Zapożycza on to, co dobre z religii i postmodernizmu, oraz odrzuca ich złe elementy. Choć we wstępie Gellner przyznał, że każda para w obrębie tych trzech postaw posiada pewne cechy wspólne, to jednak w dalszej części rozważań traktował postmodernizm i religię jakby stanowiły dwa krańce spektrum, w środku którego jest rozum. Nie poświęcił również uwagi cechom wspólnym religii i postmodernizmu, które jednocześnie są niezgodne z niektórymi postulatami oświeceniowego racjonalizmu. W niniejszej pracy przywołano kilka wybranych tego typu wątków w kontekście języka, metodologii nauk oraz wy-branych szkół psychologii dwudziestego wieku. Za pomocą przeprowadzonej analizy pokazano, że religia posiada istotne cechy wspólne z postmodernizmem, których nie podziela z rozumem, oraz jednocześnie posiada cechy wspólne z rozumem, których nie dzieli z postmodernizmem. Uzyskana w ten sposób perspektywa stanowi kontrpropozycję dla ujęcia Gellnera, w którym racjonalizm miał jawić się jako zbalansowane i umiarkowane stanowisko usytuowane pomiędzy przeciwległymi sobie skrajnościami religii i postmodernizmu.
Religion, reason and postmodernism point to differenttypes of attitude towards the world, above all in respect of epistemic concerns. In his book Postmodernism, Reason and Religion Ernest Gellner presented their salient characteristics, describing himself as a supporter of Enlightenment reason. He thus soughtto show reason in a positive light, presenting it as drawing on whatis best in both religion and postmodernism while rejecting theirproblematic elements. However, he failed to attend to certain features common to religion and postmodernism that at the sametime contradict some of the postulates of Enlightenment rationalism. The present paper considers some selected threads of thistype that occur in the context of language, the methodology of science and selected schools of twentiethcentury psychology. Theanalysis proposed shows that religion shares some nontrivial elements with postmodernism that stand in opposition to reason,while at the same time having some elements in common with reason that are opposed to postmodernism. The perspective thus obtained constitutes an alternative to Gellner’s approach, in whichreason was made to appear as a balanced and moderate positionsituated between the opposite extremes of religion and postmodernism.

Źródło:

Filozoficzne Aspekty Genezy; 2021, 18; 141-160
2299-0356

Pojawia się w:

Filozoficzne Aspekty Genezy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

What Is the Sense in Logic and Philosophy of Language

Autorzy:

Wybraniec-Skardowska, Urszula

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/749864.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

categorisation
denotation
logic and philosophy of language
categorial language
syntactic and semantic senses
intensional semantics
meaning
extensional semantics
syntactic and semantic compatibility
algebraic models
truth
structural compatibility
compositionality
language communication

Opis:

In the paper, various notions of the logical semiotic sense of linguistic expressions – namely, syntactic and semantic, intensional and extensional – are considered and formalised on the basis of a formal-logical conception of any language L characterised categorially in the spirit of certain Husserl's ideas of pure grammar, Leśniewski-Ajdukiewicz's theory of syntactic/semantic categories and, in accordance with Frege's ontological canons, Bocheński's and some of Suszko's ideas of language adequacy of expressions of L. The adequacy ensures their unambiguous syntactic and semantic senses and mutual, syntactic and semantic correspondence guaranteed by the acceptance of a postulate of categorial compatibility of syntactic and semantic (extensional and intensional) categories of expressions of L. This postulate defines the unification of these three logical senses. There are three principles of compositionality which follow from this postulate: one syntactic and two semantic ones already known to Frege. They are treated as conditions of homomorphism of partial algebra of L into algebraic models of L: syntactic, intensional and extensional. In the paper, they are applied to some expressions with quantifiers. Language adequacy connected with the logical senses described in the logical conception of language L is, obviously, an idealisation. The syntactic and semantic unambiguity of its expressions is not, of course, a feature of natural languages, but every syntactically and semantically ambiguous expression of such languages may be treated as a schema representing all of its interpretations that are unambiguous expressions.

Źródło:

Bulletin of the Section of Logic; 2020, 49, 2
0138-0680
2449-836X

Pojawia się w:

Bulletin of the Section of Logic

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Wokół języka pism wizyjnych św. Hildegardy z Bingen

Autorzy:

Wieczorek, Bartosz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/511874.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

św. Hildegarda z Bingen
średniowieczna teologia
filozofia języka
wizja świata
średniowieczna koncepcja kosmosu
St. Hildegard of Bingen
medieval theology
philosophy of language
vision of the world
medieval conception of the cosmos

Opis:

This article presents the concept of interpretation for an unusual symbolic language of Saint Hildegard von Bingen, who in her writing tried to express the unity of the entire creation and its dependence on the Creator. According to Hildegard, the whole world was planned and ordered by the Creator, and each thing is a kind of message, the word of the Creator, which is related to Him. The disaster, which was the original sin, disrupted the original harmony of the creation and introduced evil and falsehood to this creation. Relationships between earthly things, as well as between God and man were falsified. Thanks to her visions and their interpretations, Hildegard wants to show the real place of man in space. She wants to restore his ability to understand the world and read it as a message and the path to the Creator. Moreover, she intends to clean up the human language from the false. However, Saint Hildegard von Bingen knows quite well that the language without falsehood and lies, which reflects the harmony of man with cosmos and God, will be revealed to man at the end of time. For people, who have contact with Hildegard and for Hildegard, this language is the metaphysical truth, but not a historical reality (yet).

Źródło:

Studia Theologica Varsaviensia; 2016, 54, 1; 201-222
0585-5594

Pojawia się w:

Studia Theologica Varsaviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Między pisaniem a milczeniem. O esejach Herty Müller z perspektywy polskiego czytelnika
Zwischen Schreiben und Schweigen. Zu den Essays von Herta Müller aus der Perspektive des polnischen Lesers
Between Writing and Silence. On the essays of Herta Müller from the perspective of a Polish reader

Autorzy:

Gleń, Adrian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28088188.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane

Tematy:

Herta Müllers Essays
Sprachphilosophie
Autothematismus
Logos
Diskrepanz von Sprache und Wirklichkeit
eseistyka Herty Müller
filozofia języka
autotematyzm
logos
nieprzystawalność języka i rzeczywistości
Herta Müller’s essays
philosophy of language
mise en abyme
discrepancy of language and reality

Opis:

Artykuł poświęcony jest prawdzie pracy z językiem w esejach Herty Müller. Autora interesuje to, w jaki sposób i dokąd prowadzi Noblistkę jej doświadczenie pierwotnej nieprzystawalności słowa do rzeczy, jak rzutuje ono na widzenie samego fenomenu rozumienia literatury, jaki obraz pisania wywodzi w swojej refleksji autorka Nizin. Uwagi Müller analizowane są w kontekście filozofii języka źródłowego. Takie komparatystyczne ujęcie prowadzi do próby określenia tego, jakie formuły tożsamości języka i rzeczywistości odnajdziemy w esejach niemieckiej Noblistki.
The paper focuses on the truth of language work in Herta Müller’s essays. The author is interested in what way and where the experience of the primal discrepancy between a word and a thing leads the essayist, how it affects her understanding of literature, and what kind of a picture of writing stems from her considerations. Müller’s observations are analysed in the context of the philosophy of the source language. Such a comparative approach leads to an attempt of determining what formulas of language identity and reality can be found in the essays of the German Noble prize-winner.
Im Mittelpunkt des Beitrags steht der Umgang mit Sprache in den Essays von Herta Müller. Der Autor des Aufsatzes interessiert sich dafür, wie und wohin die Ur-Erfahrung der Diskrepanz zwischen Wort und Ding die Essayistin führt, wie diese sich auf ihr Literaturverständnis auswirkt und welches Bild von Schrift sich aus ihren Überlegungen ergibt. Müllers Beobachtungen werden im Zusammenhang mit der Philosophie der Ausgangssprache analysiert. Die vergleichende Methode erlaubt herauszufinden, welches Konzept von Sprachidentität und Wirklichkeit sich in den Essays der deutschen Nobelpreisträgerin finden lässt.

Źródło:

Transfer. Reception studies; 2022, 7; 263-288
2451-3334

Pojawia się w:

Transfer. Reception studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Disputatio on the Distinction between the Human Person and Other Animals: the Human Person as Gardener

Autorzy:

Savino, Damien Marie
Wagner, Daniel C.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2138115.pdf

Data publikacji:

2022-09-26

Wydawca:

International Étienne Gilson Society

Tematy:

human uniqueness
gardening
person
personalism
philosophical anthropology
philosophical biology
thomas Aquinas
Aristotle
human intelligence
animal intelligence
cognition
epistemology
metaphysics
philosophy of language
evolutionary biology
ecology
logic
ethics
disputatio

Opis:

While the catholic intellectual tradition upholds the uniqueness of humans, much contemporary scientific research has come to the opposing conclusion that humans are not significantly different from other animals. to engage in robust dialogue around the question of human uniqueness, we utilize Aquinas’s model of disputatio to focus on an attribute of human beings that is unexplored in the literature – namely, the human capacity to garden – and address five scientific and philosophical objections to our position that the capacity to garden makes humans distinct. engaging with various branches of science, we demonstrate that human capacities and modes of gardening are not only incrementally different, but also fundamentally different in kind, from those of nonhuman creatures. Philosophically, we utilize the power-object model of division and Aristotle’s categorization of knowledge to express the difference in kind between human beings and other animals. these responses allow us to set aside each major objection.

Źródło:

Studia Gilsoniana; 2022, 11, 3; 471-530
2300-0066

Pojawia się w:

Studia Gilsoniana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Od matematyki do analizy języka naturalnego. Kilka uwag o filozofii języka Gottloba Fregego
From mathematics to natural language analysis. Some remarks about Gottlob Frege’s philosophy of language

Autorzy:

Maciaszek, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38438117.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Tematy:

philosophy of language
linguistic meaning
semantics
sens of the expression
reference
force of a sentence
proper name
definite description
filozofia języka
znaczenie językowe
semantyka
sens wypowiedzi
odniesienie
siła zdania
prawidłowa nazwa
konkretny opis

Opis:

Gottlob Frege (1848–1925) był głównie matematykiem, który chciał wzmocnić tę dyscyplinę na gruncie filozoficznym. Punktem wyjścia była analiza języka matematyki, jednak jego zainteresowania skupiały się na języku naturalnym. Dziś zasłynął nie jako matematyk, ale raczej jako filozof języka i zasługuje na miano ojca tej dyscypliny. Jego pisma są powszechnie uznawane przez filozofów i lingwistów za przełomowe prace z zakresu filozofii języka. Jego osiągnięcia docenili głównie brytyjscy filozofowie analityczni zajmujący się analizą języka. W artykule skupiam się na tej części spuścizny Fregego, która jest wciąż żywa w filozofii języka i nowożytnym językoznawstwie. W szczególności analizuję matematyczne inspiracje semantyką Fregego i konsekwencje jej zastosowania w języku naturalnym. Następnie skupiam się na związku pojęć semantycznych wprowadzonych przez Fregego z dość niejasnym pojęciem znaczenia językowego oraz wskazuję problemy, jakie pojawiają się w przypadku zastosowania semantyki Fregego do języka naturalnego. Pokrótce przedstawiam aktualne kierunki analizy języka naturalnego, które zmierzają do przezwyciężenia problemów generowanych przez teorię Frege'a.
Gottlob Frege (1848–1925) was mainly a mathematician who wanted to reinforce this discipline on philosophical ground. The starting point was the analysis of the language of mathematics, but his interests focused on natural language. Nowadays he is not famous as mathematician but rather as a philosopher of language, and he deserves the title of the father of this discipline. His writings are widely recognized by philosophers and linguists as seminal papers in philosophy of language His achievements were appreciated mainly by British analytic philosophers who dealt with the analysis of language. In the paper I focus on the part of Frege’s legacy that is still vivid in philosophy of language and modern linguistics. I particularly analyze mathematical inspiration of Frege’s semantics and the consequences of its application to natural language. Then I focus on the relation of semantic notions introduced by Frege with a rather unclear notion of linguistic meaning, and indicate the problems that appear if Frege’s semantics is to be applied to natural language. I briefly present the current directions in the natural language analysis that tend to overcome the problems generated by Fregean theory.

Źródło:

Językoznawstwo; 2013, 7; 57-75
1897-0389
2391-5137

Pojawia się w:

Językoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Morbus Etymologicus? Philosophers in the Element of Etymologisation

Autorzy:

Zdrenka, Marcin T.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2010419.pdf

Data publikacji:

2016-06-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

etymologisation
folk etymology
language of philosophy
philosophical vocabulary
hermeneutical turn
morbus hermeneuticus

Opis:

The paper presents the problem of etymologisation (folk etymology), which involves the false genealogy of meanings of concepts. Exploration and “discovering“ of such false or projected meanings, as a result of the use of false genealogy has already been examined by specialists of language studies. However, it is important to note that etymologisation affects also philosophy. The paper attempts to characterize main features of this form of folk etymology and proposes to develop Hans Schnädelbach’s category of the philosophical “hermeneutic disease” (morbus hermeneuticus) to “etymological disease” (morbus etymologicus). This attempt helps to formulate the answer to the question why philosophers are tempted by etymologisations and why they so often succumb to this temptation. The main causes of this process revealed by philosophers are: the pursuit of surprise, which is the starting point for philosophical reflexion; the strong devotion to tradition and long history of their discipline; the permanent striving for both freshness and depth of philosophical language, and some kind of faith in the myth of the fundamental (antique or even older) source of all knowledge. Although the philosophical form of the folk etymology is recognized in the paper as a substantial threat, at the same time there is some hope that studies on etymologisation may become an inspiration for philosophers.

Źródło:

Kultura i Edukacja; 2016, 2(112); 128-144
1230-266X

Pojawia się w:

Kultura i Edukacja

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Estetyka a granice języka. Ludwig Wittgenstein i Arthur C. Danto
Aesthetics and borders of language. From Ludwig Wittgenstein to Arthur C. Danto

Autorzy:

Glazor-Pomykała, Karolina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/437506.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii

Tematy:

ludwig wittgenstein
arthur c. danto
family resemblance
language game
language of philosophy
essence of art
essence of reality
language of logic

Opis:

The article is an attempt to pinpoint the areas of Ludwig Wittgenstein aesthetic thought, in which he is crossing the borders principally imposed upon the method and the language of his philosophy. I am directing my attention to metaphysical and mystical motifs of his reflection devoted to aesthetics, the essence of art and the essence of reality. I wish to discuss this issue based on the texts of Arthur C. Danto containing analysis of chosen notions of Wittgenstein’s aesthetic investigations. Additionally in this matter I am appealing to appropriate theses of Leszek Sosnowski and Wojciech Sady, concerning above issues.

Źródło:

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2016, 6, 2; 455-476
2083-6635
2084-1043

Pojawia się w:

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Filozoficzne podstawy Herberta L. A. Harta teorii prawa

Autorzy:

Doliwa, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1632285.pdf

Data publikacji:

2021-02-17

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

H. L. A. Hart
analytic philosophy
ordinary language philosophy
performative use of language

Opis:

This article shows H. L. A. Hart as a leading representative of the analytic orientation in legal philosophy. Hart proved that the methods of analytic philosophy yield generous implications to law, where they may promote new ideas and innovative solutions. The text emphasizes the linguistic aspect of Hart’s works; his achievements in legal theory are discussed in the context of the principles of ordinary language philosophy.

Źródło:

Studia Iuridica; 2020, 83; 43-63
0137-4346

Pojawia się w:

Studia Iuridica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Język jako system znaków

Autorzy:

Wawrzonkiewicz-Słomska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2158560.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum

Tematy:

philosophy
logic
language
history of logic
sign

Opis:

We have to deal with numerous signs in everyday life, given us both by the nature – as, for example, clouds being a sign of upcoming rain, and also traditional, conventional signs and created by ourselves for better communication. A sign is a perceptible arrangement of things or a phenomenon caused by someone else for the reason that some set expression or formed customary rules govern combining a definite type of thoughts with this arrangement of things or the phenomenon.

Źródło:

Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne; 2011, 1(1); 37-45
1730-0266

Pojawia się w:

Prosopon. Europejskie Studia Społeczno-Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

One of the ways to the architectonic sacrum
Jedna z dróg do architektonicznego sacrum

Autorzy:

Łucka, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/950593.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

język
fenomenologia
filozofia dialogu
filozofia spotkania
language
phenomenology
philosophy of dialogue
philosophy of encounter

Opis:

The process of cognition usually ends with an attempt to name and understand the searched/encountered phenomenon. The essence of sacrum is not observable simply because as „we do not have direct access to the quantum world via our senses”, but it does exist. Remembering the words of L. Wittgenstein which state that „the borders of the language (the only language I understand) constitute the borders of my world”, one ought to take one of the ways leading to our subject of cognition. A direct arising in the sphere of sacrum can be both a mental and emotional anticipation of the essence of subject we are heading to, and whose spatial frame is determined by architectonic objects. In its sensory meaning sacrum materializes itself often in a form of sacred chapels, paintings, sculptures, fragments of buildings, landscape etc. In the following article an attempt to select one of the ways that can lead to more complete contact and understanding of a sacred, materialized phenomenon which is referred to as sacrum. One, however, ought to bear in mind that the attempt at reaching the essence of such a place is a difficult task because just like „watching a wild brook does not concern the flow, the sound or reflexes of this particular brook but the general concept of a brook: unbridled push of unformed matter”, the understanding and sensing of sacrum escapes a clear codification.
Proces poznania kończy się zazwyczaj próbą nazwania i zrozumienia poszukiwanego/napotkanego zjawiska. Istota sacrum nie jest obserwowalna, tak jak „Nie mamy przecież bezpośredniego dostępu za pomocą zmysłów do świata kwantowego” , a jednak on istnieje. Mając w pamięci słowa L. Wittgensteina, że „ granice języka (jedynego języka, jaki rozumiem) oznaczają granice mego świata”, należy przejść jedną z dróg prowadzących do naszego przedmiotu poznania. Bezpośrednie zaistnienie w sferze sacrum może być mentalno-emocjonalną antycypacją istoty przedmiotu dążenia, którego oprawą przestrzenną są niejednokrotnie obiekty architektoniczne. W sensie zmysłowym sacrum materializuje się często w formie: uświęconych kaplic, obrazów, rzeźb, fragmentów budowli, krajobrazu itp. W niniejszym artykule podjęto próbę wskazania jednej z dróg, która może doprowadzić do pełniejszego obcowania i zrozumienia uświęconego, zmaterializowanego zjawiska, któremu często nadaje się imię sacrum. Należy jednak pamiętać, że próba dotarcia do istoty takiego miejsca jest działaniem trudnym, gdyż tak jak „ogląd dzikiego potoku nie dotyczy spływania, szumu i blasków tego indywidualnego potoku, ale ogólnej idei potoku: nieposkromionego parcia naprzód bezforemnej materii” , tak i zrozumienie i odczucie sacrum umyka klarownej kodyfikacji.

Źródło:

Rocznik Teologii Katolickiej; 2017, 16, 3
1644-8855

Pojawia się w:

Rocznik Teologii Katolickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

The Cartography of Childhood. A Parcours of Philosophy for Children / Community and Cartography

Autorzy:

Bevilacqua, Silvia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/781295.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Philosophy for Children/Community
topographies of thinking
language
topography of childhood

Opis:

The following reflections are born from some practical and theoretical trajectories undertook by the writer – already since a few years in my research scope – around philosophy for children/community and philosophical practices. The experience of some activities proposed at the Liceo Vasco/Beccaria/Govone in Mondovì during the Cespec Summer School 2017 around the issue of Humanitas in the contemporary society was recently added to these reflections. It is a theme that engaged us in several experiences of Philosophy for Community. Throughout these gatherings, we proposed a cartographic writing and philosophical approach. In particular, this contribution will explore the concept of children cartography (cartografia d’infanzia), as an occasion of translating the philosophical discourse into a map of a philosophical debate, also mutuating the concept of philosophical confluence considered by Pierpaolo Casarin. The adopted perspective is the transdisciplinary border where human geography, philosophy, and writing, as disciplinary subjects, can confound their identities and boundaries in a space of immanence in the making. Summarizing, we intend to highlight the themes, concepts, and practical propositions around some practical and theoretical research trajectories, current and future, which hold implications for all of us (and for humanity). Such practices allow again – and still – the possibility of orienting and losing oneself thanks to the Humanitas.

Źródło:

Ethics in Progress; 2019, 10, 1; 54-66
2084-9257

Pojawia się w:

Ethics in Progress

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

The Fourfold Route to Empirical Enlightenment: Experimental Philosophy’s Adolescence and the Changing Body of Work

Autorzy:

Barnard, Robert
Ulatowski, Joseph
Weinberg, Jonathan M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2142985.pdf

Data publikacji:

2021-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii

Tematy:

metaphilosophy
experimental philosophy
methodology
history of analytic philosophy
empirical philosophy
ordinary language philosophy
Arne Næss
J. L. Austin

Opis:

The time has come to consider whether experimental philosophy’s (“x-phi”) early arguments, debates, and conceptual frameworks, that may have worn well in its early days, fit with the diverse range of projects undertaken by experimental philosophers. Our aim is to propose a novel taxonomy for x-phi that identifies four paths from empirical findings to philosophical consequences, which we call the “fourfold route.” We show how this taxonomy can be fruitfully applied even at what one might have taken to be the furthest edges of possible applications of x-phi in metaphysics and formal philosophy. Ultimately, the fourfold route helps us understand a different kind of empirical fact: the development of x-phi itself.

Źródło:

Filozofia Nauki; 2021, 29, 2; 77-113
1230-6894
2657-5868

Pojawia się w:

Filozofia Nauki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Mythos, Archetyp und Translation. Die Prosa von Bruno Schulz im Kontext der Ideen von Thomas Mann und Carl Gustav Jung

Autorzy:

Lukas, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1032740.pdf

Data publikacji:

2010-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

psychologia głębi
C.G. Jung
Bruno Schulz
tłumaczenie dyskursywne
zbiorowa nieświadomość
tłumaczenia niemieckie
relacja intertekstualna
filozofia języka
K.G. Jung
depth psychology
Brunon Schulz
discursive translation
group unconscious
Greman translations
intertxtual relation
philosophy of language
Tiefenpsychologie
von C.G. Jung
diskursive Translation
kollektiv Unbewusstes
deutsche Übersetzungen
intertextuelle Relation
Sprachphilosophie

Opis:

Der Beitrag handelt von den Beziehungen zwischen den Werken des polnisches Schriftstellers Bruno Schulz (1892-1942) und der kulturphilosophischen Reflexion von Thomas Mann sowie der Tiefenpsychologie von C.G. Jung. Das OEuvre von Schulz erscheint als diskursive Translation von Konzepten wie dem Mythos, dem Archetyp und dem kollektiv Unbewussten, die der polnische Autor in sein eigenes poetologisches Programm überträgt. Die vorhandenen deutschen Übersetzungen von Schulz’ Texten geben diese intertextuelle Relation nicht wieder: Sie sind nicht in der Lage, die Schlüsselidee vom Künstler als Medium des kollektiv Unbewussten zu vermitteln und implizieren eine andere Sprachphilosophie als diejenige, die im Werk von Schulz verschlüsselt ist.
Artykuł skupia się na relacjach między pisarstwem Brunona Schulza (1892-1942) a refleksją filozoficzno-kulturową Tomasza Manna oraz psychologią C.G. Junga. Twórczość Schulza ujmowana jest jako przekład interdyskursywny takich koncepcji, jak: mit, archetyp i nieświadomość zbiorowa, które autor Mityzacji rzeczywistości przekształca we własny program poetologiczny. Dostępne dziś przekłady na język niemiecki nie odzwierciedlają tej relacji intertekstualnej: nie przekazują kluczowej idei artysty jako medium nieświadomości zbiorowej, implikują ponadto filozofię języka odmienną od tej, która zawarta jest w twórczości Schulza.
The paper deals with the relations between the works of the Polish author Bruno Schulz (1892-1942), some anthropological and philosophical concepts of Thomas Mann and the depth psychology of C.G. Jung. Schulz’s OEuvre appears as an interdiscursive translation of such concepts as the mythos, the archetypes and the common unconscious – categories which Schulz transformed into his own poetical programme. The translations of Schulz’ works into German do not render this intertextual relationship though. They do not convey the crucial idea of the artist being a medium of the common unconscious, and imply a language philosophy which is different from that intended by the Polish writer.

Źródło:

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2010; 213-234
2196-8403

Pojawia się w:

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej

Autorzy:

Swiggers, Pierre
Wouters, Alfons

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf

Data publikacji:

2004

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

analiza syntaktyczna w starożytności
Arystoteles
części mowy
Dionizy z Halikarnasu
filozofia języka w starożytności
gramatyka aleksandryjska
gramatyka antyczna
gramatyka i filozofia w starożytności
gramatyka
logika
poetyka i retoryka
historia terminów gramatycznych
historia (zachodniego) językoznawstwa
kategorie gramatyczne
klasy słów
nauczanie gramatyki
Platon
stoicy
Alexandrian grammar
ancient grammar
Aristotle
Dionysius of Halicarnassus
grammar and philosophy in Antiquity
grammar
logic
poetics and rhetorics
grammatical categories
(history of) grammatical terminology
history of (Western) linguistics
parts-of-speech model
philosophy of language in Antiquity
Plato
sentence analysis in Antiquity
Stoics
teaching of grammar
word classes

Opis:

Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Mieczysław Albert Krąpiec in The Universal Encyclopedia of Philosophy

Autorzy:

Chudy, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/507466.pdf

Data publikacji:

2018-12-30

Wydawca:

International Étienne Gilson Society

Tematy:

Krąpiec
Lublin Philosophical School
Catholic University of Lublin
Universal Encyclopedia of Philosophy
philosophy
metaphysics
realism
Thomism
existential judgment
metaphysical separation
metaphysical language
transcendentalizing cognition
theory of analogy
sovereign person

Opis:

This article introduces the life and work of Mieczysław Albert Krąpiec (1921-2008)—a Polish philosopher, theologian, humanist, co-founder of the Lublin Philosophical School, rector of the Catholic University of Lublin, initiator and chairman of the scientific committee of The Universal Encyclopedia of Philosophy. Krąpiec created a coherent philosophical system that, by a metaphysical explanation, encompassed the whole of reality that is accessible to human cognition. According to the author, Krąpiec’s philosophy is the greatest achievement in classical philosophy in Poland and in the world in the twentieth century, both with respect to its comprehensive scope and its meritorious importance; for the vision of the world that it reveals shows not only the human person’s unity and harmony with the reality that surrounds him, but also his openness to a connection with the transcendent Absolute.

Źródło:

Studia Gilsoniana; 2018, 7, 4; 549-566
2300-0066

Pojawia się w:

Studia Gilsoniana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce