Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "panteizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Panteistyczna koncepcja Boga na przykładzie nauczania InstytutuStudiów i Badań Kabały Bnei Baruch
    Autorzy:
    Brylla, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2102448.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Bnei Baruch
    kabała
    panteizm
    naturalizacja
    Bóg
    przyroda
    Opis:
    W artykule opisuję stanowisko ontologiczne istniejącej współcześnie organizacji kabalistycznej pod nazwą Instytut Studiów i Badań Kabały Bnei Baruch („Synowie Barucha”). Uznaję, że można je zaklasyfikować jako panteizm. Mimo że Instytut Bnei Baruch nawiązuje do tradycyjnej kabały (a więc nurtu mistycznej myśli judaizmu), różni się od niej właśnie zbyt wyraźnym panteizmem. Tradycyjny Bóg-Stwórca został w systemie Bnei Baruch znaturalizowany, tzn. jest traktowany jako równoznaczny z przyrodą, m.in. na mocy ekwiwalencji gematrycznej (Bóg, Elohim, i przyroda, ha-tewa, mają tę samą wartość liczbową). Jednocześnie zaś kładzie się nacisk na zasadę „nie ma nikogo poza Nim” (ein od milvado). W rezultacie sugeruje to, że Bóg jest przyrodą i nie istnieje nic innego poza przyrodą, a taka jest właśnie teza panteizmu. Ponieważ jednak przyroda jest u „Synów Barucha” bytem prymarnie duchowym, przeto panteizm ten trzeba uznać za spirytualny.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 1; 223-236
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia wolności Barucha Spinozy w kontekście interpretacji kompatybilistycznej
    Autorzy:
    Rojek, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/647263.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Spinoza
    freedom
    compatibilism
    pantheism
    free will
    wolność
    kompatybilizm
    panteizm
    wolna wola
    Opis:
    The article attempts to show the relationship of the philosophical idea of freedom in the philosophy of Baruch Spinoza in the context of the currently developed idea of compatibilism and selected arguments used by compatibilists and libertarian understanding of free will. The purpose of the article was to show the possibility of interpretation of Spinoza’s philosophy of freedom from the perspective of compatibilism and to indicate the reasons, why such a comparison will remain debatable. The problem analysis presented in the text is also supposed to prompt us to consider, whether in the ongoing renaissance involving the problem of the existence of free will in the context of determinism there is still place for classical attempts to solve the problem, which undoubtedly is the pantheistic philosophy of Spinoza.
    W artykule podjęto próbę ukazania filozoficznych zależności idei wolności w filozofii Barucha Spinozy w kontekście współcześnie rozwijanej idei kompatybilizmu i wybranych argumentów stosowanych przez kompatybilistów oraz libertariańskiego rozumienia wolnej woli. Celem było ukazanie możliwości interpretacji filozofii wolności Spinozy z perspektywy kompatybilizmu oraz wskazanie powodów, dla których takie porównanie jest dyskusyjne. Przedstawiona w opracowaniu analiza problemowa ma również skłaniać do podjęcia namysłu nad tym, czy w trwającym renesansie obejmującym problem istnienia wolnej woli w kontekście determinizmu można odnaleźć miejsce dla klasycznych prób rozwiązań problemu, jakie niewątpliwie stanowi panteistyczna filozofia Spinozy.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2018, 43, 2
    2300-7540
    0137-2025
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Panpsychism and Pantheism. An Uneasy Alliance?
    Panpsychizm a panteizm: kłopotliwe przymierze?
    Autorzy:
    Jarocki, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232772.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    panpsychism
    pantheism
    cosmopsychism
    the combination problem
    panpsychizm
    panteizm
    kosmopsychizm
    problem połączenia
    Opis:
    Although panpsychism and pantheism were seen as natural allies in the past, in contemporary philosophy it is widely common to stress differences rather than similarities between them. As a result, only few panpsychists (e.g. so-called cosmopsychists) acknowledge that their view may imply pantheism. In my paper, I argue that at least some popular versions of panpsychism do lead to pantheism. My main argument is that panpsychism meets the minimal requirements for pantheism, defined as a view that the world is identical to all-encompassing Unity and that this Unity is divine. Although there are kinds of panpsychism that allow one to avoid these consequences, the most popular versions of this view pave the way to pantheism. Many philosophers will find this a serious challenge for panpsychism. On the other hand, it can be argued that this conclusion is not as grim as it seems. An all-encompassing Cosmic Mind has little to do with the God of Abrahamic religions, so it does not necessarily deprive panpsychism of its naturalistic flavor that many find non-negotiable. Be that as it may, the aim of this paper is to turn the attention of proponents of panpsychism to yet another problem they need to solve.
    Mimo że panpsychizm i panteizm postrzegano w przeszłości jako naturalnych sojuszników, we współczesnej filozofii najczęściej podkreśla się raczej różnice, nie zaś podobieństwa między nimi. W efekcie tylko niewielka część panpsychistów (np. tak zwani kosmopsychiści) przyznaje, że ich pogląd może implikować panteizm. W swoim artykule wskazuję, iż co najmniej niektóre popularne wersje panpsychizmu w istocie prowadzą do panteizmu. Mój główny argument głosi, że panpsychizm spełnia minimalne warunki dla panteizmu, definiowanego jako pogląd, w myśl którego świat jest identyczny ze wszechogarniającą Jednością i że Jedność ta ma boski charakter. Mimo że niektóre rodzaje panpsychizmu pozwalają uniknąć tej konkluzji, najbardziej popularne jego wersje wytyczają drogę wprost do panteizmu. Wielu filozofów uzna, iż jest to poważne wyzwanie dla panpsychizmu. Można jednak także argumentować, iż wniosek ten nie jest tak destrukcyjny, jak mogłoby się zdawać. Wszechogarniający kosmiczny Umysł nie ma wiele wspólnego z Bogiem wielkich religii basenu Morza Śródziemnego, przyjęcie jego istnienia nie musi zatem prowadzić do odrzucenia naturalizmu, który wielu filozofom wyda się warunkiem sine qua non. Bez względu na to, celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi zwolenników panpsychizmu na jeszcze jeden problem, z którym muszą się zmierzyć.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 163-183
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zarys koncepcji mesjanistycznej Wincentego Lutosławskiego
    Outline Of The Messianic Concept Of Wincenty Lutosławski
    Autorzy:
    Ciupka, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449467.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    filozofia
    mesjanizm
    mistycyzm
    objawienia
    panteizm
    spirytualizm
    philosophy
    messianism
    mysticism
    revelation
    pantheism
    spiritualism
    Opis:
    W. Lutosławski jest w polskiej filozofii postacią trochę zapomnianą. Tymczasem jest oryginalnym badaczem Platona i twórcą oryginalnych filozoficznych idei. Znawcy twórczości W. Lutosławskiego podkreślają, że był on ostatnim w XX wieku polskim myślicielem, który swoje koncepcje filozoficzne opierał na założeniach romantyczno-mesjanistycznych i jego mesjanizm nie był już zbiorem romantycznych koncepcji, ale przyjął jedną wielką ideę. W artykule będzie poczyniona próba przybliżenia jego koncepcji odnośnie kwestii mesjanistycznych.
    W. Lutosławski is a bit forgotten in Polish philosophy. Meanwhile, he is the original researcher of Plato and the creator of original philosophical ideas. Experts of the work of W. Lutosławski emphasize that he was the last Polish thinker in the 20th century, who based his philosophical concepts on the Romantic-messianic assumptions and his messianism was no longer a collection of romantic concepts, but adopted a great idea. The article will attempt to approximate its concept regarding the issue Messianic.
    Źródło:
    Polonia Journal; 2018, 8; 161-175
    2083-3121
    Pojawia się w:
    Polonia Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pantheism
    Panteizm
    Autorzy:
    Forrest, Peter
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488275.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Many Worlds
    Panentheism
    Pantheism
    substance
    worshipping
    wieloświat
    panenteizm
    panteizm
    substancja
    religijna cześć
    Opis:
    In this paper I have had two aims. One was to describe a number of pantheist or near pantheist religious attitudes, including the influence of many worlds theories. The other was to indicate some of the ways we might arrive at Pantheism. One final remark: when assessing religious positions the intellectual grounds for accepting or rejecting them should, I suggest, be whether they make sense of things, that is, enable us to understand. The ways to Pantheism, or to near Pantheism, should therefore be interpreted as part of a comparison between ways of understanding.
    Powyższy artykuł jest eksplikacją pojęcia panteizm, zawierając przy tym dwie osobliwości. Po pierwsze, zamiast ujmować panteizm jako tezę czysto metafizyczną, traktuję go jako teorię zarówno metafizyczną, jak i wartościującą, głoszącą, że Wszechświat godny jest religijnej czci. Takie określenie panteizmu ma swoje konsekwencje dla odróżnienia tej doktryny od zbliżonych stanowisk, jak na przykład panenteizm. Po drugie, w moim artykule rozważam, jakie znaczenie posiada popularna obecnie (i słusznie) Teoria Wielu Światów dla argumentacji na rzecz panteizmu. W wąskim lub ścisłym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest Bogiem, przy czym przez Boga, pisanego z dużej litery, rozumiem istotę w najwyższym stopniu godną religijnej czci. To odróżnia panteizm od panenteizmu, czyli tezy głoszącej, że wszechświat jest częścią Boga, a nie całym Bogiem. W szerszym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest godny religijnej czci, chociaż nie w najwyższym stopniu.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 4; 67-91
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PANENTEIZM. W ZWIĄZKU Z POGLĄDAMI JÓZEFA ŻYCIŃSKIEGO, CHARLESA HARTSHORNE’A I INNYCH PRZEDSTAWICIELI „ZWROTU PANENTEISTYCZNEGO”
    PANENTHEISM. IN REFERENCE TO THE VIEWS OF JÓZEF ŻYCIŃSKI, CHARLES HARTSHORNE, AND OTHER REPRESENTATIVES OF “THE PANENTHEISTIC TURN”
    Autorzy:
    Wojtysiak, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943428.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    panenteizm
    klasyczny teizm
    panteizm
    Hartshorne
    Życiński
    teologia naturalna (filozoficzna)
    panentheism
    classical theism
    pantheism
    natural (philosophical) theology
    Opis:
    In this paper I try to present some main origins, varieties, motives and ideas of the philosophical and theological movement called “the panentheistic turn”. Particular attention is paid to the Ch. Hartshorne’s combinatorial analyses (based on “the law of polarity”) and to the J. Życiński’s conception of “the field of rationality”. I distinguish five forms or domains of the contemporary panentheism. The first of them — the linguistic one — uses the preposition in or spatial metaphors to express the relation between God and the world. The second — the (inter)cultural panen- theism — is the result of searching for a common theology to many different religions. The third type — the Christian panentheism – interprets some main dogmas of Christian faith in the spirit of kenotic theology. At an end the ontological panentheism can be defined as the metaphysics (of God and world) emerged from the German idealism and the process philosophy. Its newest kind is the scientific panentheism based on the idea of emergence. After these distinctions I compare the ontological panentheism with the classical theism. In my opinion there are some irremovable differences between both options. I also defend the thesis that the main arguments given by the panentheists against the classical theism do not constitute the sufficient reasons to prefer their position.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 4; 313-337
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niemodlitewne modlitwy Krasińskiego
    Autorzy:
    Szafarska-Kowalczyk, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/630715.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Prayer Poem
    pantheism
    evolution of the spirit
    erotic poem
    Repeated Passion of the Christ
    modlitwa poetycka
    panteizm
    ewolucja Ducha
    erotyk
    powtórna męka Chrystusa
    Opis:
    The subject of Krasiński’s Non-prayer Prayer Poems is a number of his works which although fit the structural characteristics of the genre, are not in fact prayers. There are some other reasons for using this literary forms.. For instance, Daj jej o Panie… (Give Her Oh Lord...) is an instruction for the beloved one on how to behave in difficult life situations, and on the other hand a treatise on philosophy and religion. Another example is Boże, wysłuchaj modlitwę moją serdeczną… (God, Hear my Cordial Prayer…) which is a classic erotic poem addressed to Joanna Bobrowa. O Boże, błogosław tym… (Dear God bless those…) is yet another example of this phenomenon since it is a courtesy gesture towards the Ankwicz family and at the same time a personal and unlikely fantasy about the end of the world. The article reveals both Krasiński’s genealogical awareness of the prayer poem form as well as his religious attitude.
    Przedmiotem pracy Niemodlitewne modlitwy Krasińskiego jest grupa utworów poety które, mimo że spełniają cechy strukturalne tego gatunku, w rzeczywistości modlitwami nie są. Mamy tu bowiem do czynienia z użyciem tej formy literackiej do innych celów. I tak np. Daj jej o Panie… to z jednej strony swoisty instruktarz dla ukochanej, jak postępować w trudnych biograficznie sytuacjach, a z drugiej strony traktat filozoficzno-religijny. Boże, wysłuchaj modlitwę moją serdeczną… to z kolei klasyczny erotyk kierowany do Joanny Bobrowej. O Boże, błogosław tym… to natomiast swego rodzaju gest kurtuazyjnej wdzięczności wobec rodziny Ankwiczów, połączony z osobistą i dość oryginalną fantazją o końcu świata. Artykuł ten ujawnia zarówno świadomość genologiczną Krasińskiego w zakresie modlitwy poetyckiej, jak też jego postawę religijną.
    Źródło:
    Acta Humana; 2018, 9
    2082-4459
    Pojawia się w:
    Acta Humana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wizja Boga w balladzie Adama Mickiewicza „Świteź”
    Autorzy:
    Pomirska, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/626872.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    wizja Boga w balladzie A. Mickiewicza "Świteź"
    panteizm i idee hermetyczne w romantyzmie
    the vision of God in ballada "Świteź" of A. Mickiewicz
    the romantic panteism and hermetic ideas
    Opis:
    The paper concerned metaphysical issues in one of the best ballads of Adam Mickiewicz in the context of romantic pantheism and hermetic ideas of his times. The vision of God found in the ballad is different to the one known from Christian dogmas, what corresponds to Mickiewicz’s change in relations regarding the issue of the Absolute’s existence.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2011, 6; 300-308
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wizje globalnego zbawienia w myśli mesjanistycznej Juliusza Słowackiego i filozofii Teilharda de Chardin
    The visions of global salvation in Juliusz Słowacki’s messianic thought and the philosophical works of Teilhard de Chardin
    Autorzy:
    Krysowski, Olaf
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1828396.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-26
    Wydawca:
    Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    Juliusz Słowacki
    Teilhard de Chardin
    mesjanizm
    eschatologia
    panteizm
    duch
    wiedza
    umysł
    personalizacja
    przebóstwienie
    globalizacja
    Alfa
    Omega
    Nowa Jerozolima
    messianism eschatology pantheism spirit knowledge mind personalization theosis globalization Alpha Omega New Jerusalem
    Opis:
    Juliusz Słowacki and Teilhard de Chardin did not have much in common. The former was a Polish poet who wrote in the first half of the 19th century using a literary-pictorial style. The latter, on the other hand, was a French philosopher working in the first half of the 20th century using a scientific and intellectual style. In spite of these differences, one may get the impression that they both followed the same goal: to learn and explain the principles of the development of the world, from its origin to its end, from Alpha to Omega. This aspiration was accompanied by a belief (in Słowacki’s case, a messianic one) that the progress of existence leads to salvation and takes place according to a certain plan. One of the main mechanisms of this plan is the process of lifting the consciousness through the evolution of various biological forms towards its final shape – unity with God who is both a person and the absolute which encompasses all of the creation. Although the poet and the philosopher used different communication codes, their works share a common vision of evolution as a transition from an unconscious, dispersed existence to a united being in which the spirit, the knowledge and the mind can achieve a “global”, yet personalized level.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2020, 35, 2; 15-39
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012304.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 172-216
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012368.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 126-171
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja nadprzyrodzoności w systemach religijnych Wschodu (Azji) i ich recepcja na Zachodzie (USA i Europa) na gruncie światopoglądu New Age
    The conception of supernaturalism in religious systems of the East (Asia) and their reception in the West (the USA and Europe) based on ideology of New Age
    Autorzy:
    Murziński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956566.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    emanacja
    wieczność
    nadprzyrodzony
    duchowość
    medytacja
    boska energia
    gnoza
    ewolucja
    stworzenie
    życie wieczne
    panteizm
    transcendentny
    prawo karmy
    iluzja
    psychologia ezoteryczna
    bioterapia
    transformacja świadomości
    absolut
    reinkarnacja
    umysł wszechświata
    relatywizm
    Bóg
    eternity
    supernatural
    spirituality
    meditation
    divine energy
    gnosis
    evolution
    creation
    emanation
    eternal life
    pantheism
    transcendent
    law of karma
    illusion
    esoteric psychology
    biotherapy
    transformation of consciousness
    reincarnation
    mind of the universe
    relativism
    God
    Absolute
    Opis:
    Present article aims at showing the supernaturalism conception of religious systems of the East against the background of Christian supernaturalism conception based on the Word of God and the conception of New Age Movement which is built on worldview of religious systems of the East. The base of this conception diff ers from the Christian one. It is a pantheist delineation of God, so it assumes there is no real border between Him and creature. This fact changes perception of character of the creation and idea of spirituality diametrically. Because this delineation premises an emanation of divinity, not the act of Creation without violation of the essence of God, it does not mention about the real identity of human being, Divine Mercy, or eternal life at all. For humane-self is illusive and Wight is coming up for process of consecutive reincarnations, which are dependent on karma. Ergo, spirituality of the East does not base on right of reprieve and techniques that are associated with the spirituality are peculiarly gnostic, connected with enlightenment of mind and nirvana, explained by entrants of New Age as stifling or transformation of perceptorium. These ideas have been present in western notion starting from ancient Greek thought through Jewish kabbalah, Christian Gnosticism, esotericism, illuminism, theosophy, anthroposophy and so-called potential of human’s mind development characteristic of New Age’s praxis. On the other hand, transcendental meditation, yoga, reiki or martial arts base on idea of socalled divine qi energy which with suitable techniques, poises, or meditation you can tap inside you or be fulfilled with to get specified benefits, therapic powers, inner harmony, etc. It is a cosmic delineation of God regarded as macrocosm and human regarded as a microcosm defined as a hologram of surrounding reality. What is more, according to religious systems of the East and New Age Movement, human is regarded as a small piece of divine mind and direct emanation of god. They need no God’s Epiphany, tenets, or religious system which would make knowable reality objective or would mediate between them and God. From the viewpoint of this world’s vision, there can’t be any objective truth, because everyone is in possession of it proportionately to their enlightenment. Hence cognitive relativism ant toleration towards different opinions or religious systems, for ultimate instance in this perception of God and the world is only Wight, not Epiphany or any religious authority.
    Źródło:
    Studia Teologii Dogmatycznej; 2017, 3; 106-121
    2449-7452
    Pojawia się w:
    Studia Teologii Dogmatycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies