Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "osadnictwo" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 243
Tytuł:
Aleksandrów i okoliczne wsie w świetle nieznanych źródeł z przełomu XVIII i XIX w.
Aleksandrów and its surrounding settlements in the light of formerly unknown sources from the turn of 18th and 19th centuries
Autorzy:
Woźniak, Krzysztof Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684467.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo olęderskie
osadnictwo przemysłowe
Aleksandrów
Olęder settlement
industrial settlement
Opis:
The article contributes to recognition of the settlement processes in the Western part of then Zgierz County at the turn of 18th and 19th centuries. It discusses and presents issues based on formerly unknown sources concerning the establishment of Olęder settlements in Ruda Bugaj and Brużyca Mała. The study, based on sources which were never accounted before, resulted in clearing the doubts concerning the exact date of establishment of the industrial settlement in Aleksandrów.
Artykuł stanowi przyczynek do poznania procesu osadniczego przebiegającego na przełomie XVIII i XIX w. w zachodniej części ówczesnego powiatu zgierskiego. Omówiono nieznane dotychczas w polskiej literaturze przedmiotu źródła dokumentujące założenie osad olęderskich w Rudzie, Bugaju i Brużyczce Małej. Na podstawie nieuwzględnianego dotąd przekazu źródłowego rozstrzygnięto wątpliwości narosłe wokół daty założenia osady przemysłowej Aleksandrów.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2017, 6
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura osadnictwa wiejskiego w strefie suburbanizacji Hamburga
Autorzy:
Czernik, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369173.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
osadnictwo wiejskie
suburbanizacja
Opis:
Oddziaływanie procesu globalizacji znajduje odzwierciedlenie w suburbanizacji stanowiącej efekt zarówno wzrostu miast jak i zmian w strukturze socjalnej i gospodarczej. Rozprzestrzenianie się tkanki urbanistycznej implikujące wzrost użytkowania terenów przyległych do miast i jego intensyfikację charakteryzuje w dużej mierze niekontrolowane, spontaniczne kształtowanie zurbanizowanych struktur w obrębie dużych miast na zasadzie sztucznie kształtowanych osiedli przyczyniające się do kształtowania amorficznej struktury przestrzennej miasta. Poszukiwania w kształtowaniu ładu przestrzennego strefy suburbanizacji w Niemczech oparte na istniejącym systemie planistycznym zmierzają do rozwiązań zrównoważonego rozwoju opartego na zasadach równoważenia czynników: ekologicznych, kulturowych, społeczno-gospodarczych przy optymalnym zachowaniu istniejących form zagospodarowania i jednoczesnej partycypacji społecznej w procesie zarządzania.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2008, 10; 215-232
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lee Miller, Roanoke: Solving the Mystery of the Lost Colony,New York 2002.
Autorzy:
Konieczny, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436218.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Roamoke
osadnictwo w Ameryce Północnej
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2005, 4; 228-230
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trwałość przemysłowo-osadniczych układów przestrzennych w starym rejonie przemysłowym (przykład dorzecza Małej Panwi)
Autorzy:
Rajman, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/438881.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
układy
przemysł
osadnictwo
Mała Panew
Opis:
Przedstawiona praca nawiązuje tematycznie i przestrzennie do wczesnej pracy autora o rozwoju ośrodków przemysłowych nad Małą Panwią (Rajman, 1962). Praca ta reprezentowała częsty jeszcze wówczas w geografii przemysłu kierunek historyczno-geograficzny (Kortus, Pakuła, 1998), zwany także retrospektywnym (Misztal, Zioło. 1998). Istotą tego nurtu było badanie uwarunkowań rozwoju przemysłu, a w szczególności podjęcie prób ukazania zmiany roli poszczególnych czynników lokalizacyjnych w czasie. W pracach takich uwzględniało się zatem zazwyczaj historyczne warunki powstania, czynniki lokalizacyjne oraz rozwój , rozmieszczenie zakładów przemysłowych, a tatle kształtowanie się struktury przestrzennej przemysłu. Takie, po części krajobrazowe ujmowanie problematyki przemysłowej , poparte bezpośrednimi badaniami terenowymi, wynikało w znacznym stopniu z ówczesnego braku publikowanej bazy statystycznej, nie tylko zresztą odnoszącej się do zagadnień przemysłowych.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2002, 4; 37-42
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekofizjograficzne warunki osadnictwa Piastów w dolinie rzeki Prosny
Influence of climatic and hydrological factors on the Piasts settlement in the Prosna river valley
Autorzy:
Małecki, Z.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399649.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zlewnia Prosny
osadnictwo
zmiany klimatu
Opis:
Zlewnia Prosny, największej rzeki południowej Wielkopolski, należy do dorzecza n rzędu Warty i stanowi dorzecze III rzędu Odry. Całkowita powierzchnia zlewni Prosny wynosi 4927 km2, a sama rzeka długości 216,8 km jest największym lewym dopływem środkowej Warty. Rzeka Prosna lub Przosna w średniowieczu wzięła swoje imię od prosa (etymologia słowiańska - prof. B. Byliński). Rzeka Prosna po części swojej długości służyła jako drogowskaz "Szlaku Bursztynowego" dla kupców rzymskich, prowadzący do wybrzeży Bałtyku. Istnienie osady "Calisia" (Kalisia) odnotował w n w. n.e. Klaudiusz Ptolemeusz z Aleksandrii w Egipcie w swoim dziele "Wstęp do geografii". Dolina Prosny w epoce przedchrześcijańskiej była terenem intensywnego osadnictwa plemiennego, które wraz z umocowaniem się państwa Piastów uległo przekształceniu w osadnictwo grodowe. W dolinie Prosny w rozwoju obecnego tarasu zalewowego wyróżniono dwa etapy: erozyjny (suchy i zapewne ciepły), spowodowany głębokimi wcięciami koryta rzeki i jej dopływów z tarasów dolinnych (IX - w.) oraz sedymentacyjny wskutek oziębienia klimatu, gwałtownego zwiększenia ilości opadów i wody w korycie (XIV - XVI w.). Grodzisko na Zawodziu w Kaliszu powstało w IX w. w dolinie rzeki Prosny i funkcjonowało do roku 1233 jako ważny ośrodek władzy Piastów, a potem także władzy kościelnej. Z badań przeprowadzonych w dolinie rzeki środkowej Prosny wynika, że zmiany wilgotnościowe klimatu od I - XX w. charakteryzowały się krótkookresowymi, cyklicznymi wahaniami następującymi co kilkaset, a niekiedy nawet co kilkadziesiąt lat.
The Prosna basin, which is the biggest river of Southem Wielkopolska, belongs to the drainage basin of the 2nd order of the Warta river and constitutes the 3rd order drainage basin of the Odra river. The total area of the Prosna river basin is 4927 km2, and the length of the river itself is 216,8 km is the most important left bank tributary of the middle Warta river. Prosna river or Przosna in the Middle Ages took its name after the millet (Slavonic etymology - prof. B. Byliński). The Prosna river in part of its length was used as lodestar of the Amber Road for Roman merchants, which led to the Baltic coast. The existence of the "Calisia" (Kalisz) settlement was noted in the 2nd century B.C. by Claudius Ptolemy from Alexandria in Egypt in his "Introduction to geography". The Prosna river valley in the era before Christian s was a land of intense tribal settlement which, together with establishment of the Piast nation, changed into town settlement. In the Prosna valley, we can distinguish two phases as far as development of the current stream terrace is concerned: erosive, dry and most probably warm, caused by deep incision of the river channel and its tributaries from the valley terraces (9th - 12th century) and sedimentary due to cooling of the climate, sudden increase of rainfall and the amount of water in the river channel (14th_ 16th century). Grad (Slavic settlement) in Zawodzie in Kalisz was established in the 9th century in the valley of the Prosna river functioned till1233 as an important center of the Piasts' authority, and then church authorities. Based on the research made in the valley of the middle Prosna, it can be seen that the changes of climate humidity from the 1st till 20th century were characterized by short, cyclic f1uctuations taking place every several hundred or even several dozen years.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2009, 21; 73-84
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Umiejscowienie geograficzne i fizjograficzne jako czynnik przemian wiejskich jednostek osadniczych na Pomorzu Zachodnim
Autorzy:
Pawłowski, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369211.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
architektura
osadnictwo wiejskie
przekształcenia ruralistyczne
Opis:
Na obecne przekształcenia zachodzące w wiejskich jednostek osadniczych ma wpływ wiele uwarunkowań , między innymi ich lokalizacja w układzie administracyjno - gospodarczym kraju oraz jej położenie geograficzne i ukształtowanie terenu, jak ma to miejsce w przypadku wsi turystyczno - rekreacyjnych, jak również ich terytorialne umiejscowienie, w przypadku wsi przygranicznych. Kolejnym elementem mającym wpływ na obecne zmiany przestrzenne wsi jest sposób wykorzystania potencjalnych walorów gospodarczych danego terenu.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2008, 10; 257-272
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo karpackie na granicach regionów przyrodniczych
The settlement at the boundaries of the natural regions in the Carpathians
Autorzy:
Lechowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084708.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
Karpaty
regiony przyrodnicze
granice fizycznogeograficzne
Opis:
The paper discusses general regularities which determine the relationships between nature and human settlement in respect of urban settlement and the primary physio-geographic boundaries. The study looks at the relations between the mountains and the foothills boundary and the distribution and development of cities in the Ukrainian Carpathians over the span of the last thousand years. In the successive periods, the role of the analysed boundaries in the development processes was subject to distinct changes. While the defence function was losing in importance, new functions appeared such as the tourist function. The author's analysis corroborates the hypothesis that the high-rank physio-geographic boundaries such as e.g. premontane gradient zone, have played (and still play) a considerable role in the processes of city location and development.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2010, 44; 97-113
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reguła kolejności według wielkości jako metoda opisu stanu i rozwoju sieci osadniczej
Rank and size rule as a method to describe state and development of settlement network
Autorzy:
Kurkus, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085639.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
rozwoj
geografia
prognozy
siec osadnicza
Opis:
A set of settlements in a certain area arranged according to size is characterized by a distribution suited to generalization and mathematical presentation. This paper discusses the rank and size rule presented in the form of an equation: Pj=P₁ • j-a=const, where: Pj - number of population in settlement j, P₁ - number of population in the largest settlement in the studied class, j - position of settlement after arrangement according to decreasing size (rank), a - contrast exponent of settlement network and tgπ
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 1989, 10; 81-100
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karolina Kot, Osadnictwo kultury łużyckiej w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza we wschodniej części Pojezierza Myśliborskiego, Poznań 2013, ss. 386
Autorzy:
Żychlińska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038228.pdf
Data publikacji:
2016-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
recenzja
osadnictwo
kultura łużycka
epoka brązu
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2016, 57; 239-244
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresowe osadnictwo wojskowe 1920-1945
Autorzy:
Stobniak-Smogorzewska, Janina.
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Warszwa : Instytut Studiów Politycznych PAN : "Rytm"
Tematy:
Osadnictwo wojskowe Kresy wschodnie Rzeczypospolitej 1921-1925 r.
Osadnictwo wojskowe prawo Polska stan na 1920 r.
Opis:
S. 15-98, Ustawa o osadnictwie wojskowym i przeprowadzenie akcji osadniczej.
Bibliogr. s. 340-359. --- Indeksy.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Wybrane teoretyczne zagadnienia procesu urbanizacji
Selected theoretical questions of urbanization process
Autorzy:
Kapler, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085654.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
urbanizacja
aspekty ekonomiczne
aspekty spoleczne
osadnictwo
Opis:
The article is a presentation of selected theoretical questions of the urbanization process out of which the author discusses the issue of workers' settlement in villages, commuting to work and relations urbanization-natural environment. Population living in villages but working outside agriculture, through contacts with population of towns and urban environment influences significantly the process of reconstruction of rural environment, formulation of new attitudes and behaviour patterns among village inhabitants. An evidence of changes undergoing in the way of living of that part of the population are non-agiricultural settlements springing up on the outsikirts of towns, the fact that arable land is converted into building lots and a trend to introduce typically urban instiallations to suburban and rural areas. In result of urbanization of rural population (along with growing industrialization of villages) the natural environment is subject to intensifying pollution and degradation. This unfavourable phenomenon is intensified by spatial concentration of socio-economic functions in villages and scientific-technological progress. The problems of relations environment-urbanization process have become the subject of interest of a new branch of science called eco-town planning or biological town planning. The science intends to secure for man (subject to urbanizatian, industrialization etc. pressures) optimum conditions for biological development. At the end the author presents main rends and methods applied in studies of the urbanization process and evaluates them briefly with respect to their usability in practical analyses. The author starts from formal approaches to the urbanization process concerning the phenomena of concentration of population and economic activity, through a structural-functional approach referring to changes in professional and social structure and ending with the latest diffusion models. The models describe spatial behaviour of population in towns and villages and dissemination of patterns created in towns. The diffusing element is often attractiveniess of town as a place of work, residence, fulfillijng one's needs, entertainment etc. Previous methods of studies on the urbanization process, developed by many scientists from various branches of science were not satisfactory. Great complexity and variety of urbanization forms make it necessary to undertake interdisciplinary studies in the future so that basing on many complementary methods it will be possible to explain the mechanism of spatial migration of population and transmission of cultural patterns from urban to rural communities among individual groups of society and between elements of the settlement network.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 1989, 10; 59-80
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania relacji między rozmieszczeniem miast a środowiskiem przyrodniczym (z wybranych prac magisterskich)
Relations between the distribution of cities and the natural environment (based on selected MA theses)
Autorzy:
Winidowa, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084972.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
miasta
rozmieszczenie
srodowisko przyrodnicze
prace magisterskie
osadnictwo
Opis:
W artykule omówiono rozmieszczenie miast w odniesieniu do wybranych elementów środowiska przyrodniczego. Analizą objęto miasta Indii, Indonezji, Nepalu i Bangladeszu. Artykuł oparto na pracach magisterskich wykonanych w Zakładzie Geografii Regionalnej.
Relations between the natural environment and settlements in several Asiatic countries were examined in some MA theses submitted in the Department of Regional Geography. The impact of the natural environment on the distribution of people and settlement systems can be either positive or negative, providing attractions or settlement barriers. Surveys confirmed the importance of relations between the natural environment and settlements in India, Indonesia and Nepal. In the case of Bangladesh, however, no such an impact could be observed, which might be the consequence of the country's huge population density ( over 900 people/sq km) and the need to populate areas characterized by highly adverse environmental conditions, even those that are exposed to the danger of annual flooding. The findings imply that the character of the relations between the natural environment and settlement processes is multidimensional.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2004, 34; 109-115
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie i rozwój parafii Parysów na tle osadnictwa na południowo-wschodnim Mazowszu
The Establishment and Development of the Parysów Parish against the Backdrop of Settlement in South-East Masovia
Autorzy:
Mazek, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945172.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Parysów
Mazowsze
parafia
osadnictwo
Masovia
parishes
settlement
Opis:
The parish in Parysów was erected in 1445 by the Poznań bishop Andrzej Bniński. It originated in a gentry foundation. One of its founders was Parys of Sieczcza, the progenitor of a family of officials well-known in the following centuries in Masovia. The foundation of the parish followed settlement in the first half of the fifteenth century, and it was beneficial for further processes of settlement in this territory. Almost an entire century later Florian Parys, Parys’s grandchild, established a town here that retained its urban rights until the nineteenth century. Until 1564, the parish was composed almost exclusively of the villages that belonged to the Parys family. In 1546 the area of the parish was enlarged almost by one third, i.e., the villages of the royal estate from the parish of Osieck (the Osieck starosty) were included. The parish occupied then the area of ca. 100 square km. In such a shape, with some changes in the seventeenth century, the parish survived until the end of the Polish Republic. During several centuries, Parysów with its adjacent villages belonged to the more or less prosperous noble families. In the eighteenth century the estates were taken by the Bieliński family, an influential aristocratic family that possessed numerous territories in this part of Masovia. Unfortunately, it did not much affect the development of the town, for its population was mainly occupied with agriculture.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 2; 55-79
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ulicą Byszewską do Skoszew w gminie Nowosolna w powiecie łódzkim wschodnim
From Byszewy to Skoszewy in the Nowosolna Municipality in the District of Lodz East
Autorzy:
Szymczak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967015.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Gmina Nowosolna
osadnictwo
wieś Byszewy
Skoszewy
wieś Moskwa
Opis:
In Nowosolna commune (Neu-Sulzfeld) near Lodz the greatest importance in the past belonged to Skoszewy, today’s Old Skoszewy that received city rights in 1426 two years after Lodz. In the middle of the road from Nowosolna to Skoszewy there is a village called Byszewy, recorded in 1389. In the sixteenth century it was divided into Byszewy Large with a mill and Byszewy Small. The land was developed to Jaroszki village and currently unknown Drożęcin. Plichtów was developed from Byszewy and Moskwa. Byszewy since the Middle Ages had belonged to the parish in Old Skoszewy. In 1686 Jan Plichta from Kołacin coat Półkozic bought a farm called Byszewy. His descendant was Teodor Plichta (c. 1755–1833), the owner of Byszewy and Moskwa, who at the beginning of the nineteenth century, erected a brick mansion in Byszewy. It appeared in the works of Jaroslaw Iwaszkiewicz, as “manor with four columns”.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2016, 22; 379-390
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ późnośredniowiecznego osadnictwa na paleoekologiczne zmiany torfowiska Żabieniec (Wzniesienia Łódzkie)
Autorzy:
Forysiak, J.
Balwierz, Z.
Borówka, K. R.
Kittel, P.
Kloss, M.
Lamentowicz, M.
Pawłowski, D.
Twardy, J.
Żurek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294739.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
osadnictwo późnośredniowieczne
paleoekologiczne zmiany torfowiska
Wzniesienia Łódzkie
Żabieniec
Źródło:
Landform Analysis; 2008, 9; 285-288
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ab humana memoria negocia mundi facilius elebuntur, que nec scripto eternatur... Uwagi w sprawie geografii historycznej i chronologii Pomezanii i Pogezanii w średniowieczu
Autorzy:
Szczepański, Seweryn
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364573.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
średniowieczne
Pomezania
Pogezania
źródła historyczne
krytyka źródeł
osadnictwo
Opis:
In this article, the author focuses on the analysis of Mieczysław Józefczyk’s book: Kościół i społeczeństwo w Prusach krzyżackich. Teksty źródłowe do dziejów chrześcijaństwa w Pomezanii i Pogezanii (Church and Society in Teutonic Order Prussia. The Textual Sources for the History of Christianity in Pomesania and Pogesania), published by the Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne in Elbląg in 2017. A detailed criticism of the author’s methodology of the book is presented, with the correction of many errors related to the historical geography of medieval Prussia, medieval chronology and philology. The book, in which we find Polish translations of 548 documents, has numerous mistakes that distort the picture of the settlement in the area of Pomesania, Pogesania and Warmia. This article also highlights numerous errors in the translations from Latin and German. The medieval terminology used in the book is also corrected. There were many errors relating to the methodology of working with a medieval source.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 301, 3; 574-609
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Policentryczność rozwoju Mazowsza
Policentricity of Mazovia development
Autorzy:
Bański, Jerzy
Czapiewski, Konrad Ł.
Mazur, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460871.pdf
Data publikacji:
2012-08
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
policentryczność
województwo mazowieckie
osadnictwo
polycentricity
Mazowieckie Voivodhsip
colonization
Opis:
W niniejszym opracowaniu zestawiono kilka najważniejszych wniosków z badań struktury osadniczej, powiązań ośrodków subregionalnych i spójności społeczno-gospodarczej Mazowsza, zrealizowanych w ramach projektu „Trendy rozwojowe Mazowsza”. W kontekście rozwoju policentrycznego Mazowsza struktura rozmieszczenia osadnictwa jest korzystna. Centralne funkcje w regionie pełni Warszawa, wokół której zlokalizowanych jest pięć ośrodków subregionalnych (Radom, Płock, Ostrołęka, Ciechanów, Siedlce) o różnym potencjale rozwojowym. Radom i Płock można uznać za ośrodki duże, o silnym własnym potencjale. W ostatnich dwóch dekadach obserwowano w nich regres demograficzny, wynikający z odpływu ludności na tereny podmiejskie lub do innych miast (głównie Warszawy) oraz spadku przyrostu naturalnego. W przypadku Radomia potencjał rozwojowy nie jest wykorzystywany; restrukturyzacja przemysłu i likwidacja miejsc pracy spowodowały wzrost bezrobocia, stagnację gospodarczą miasta i odpływ migracyjny. Ostrołęka i Ciechanów są słabo wykształconymi ośrodkami subregionalnymi; ich potencjał rozwojowy można porównywać z niektórymi miastami powiatowymi w warszawskiej strefie metropolitalnej. Utrata pozycji województwa spowodowała ubytek niektórych funkcji i stagnację gospodarczą. Pogłębia ją peryferyjna lokalizacja w stosunku do Warszawy i innych dużych miast oraz brak ważnych szlaków komunikacyjnych. Nieco korzystniej przedstawia się sytuacja Siedlec, dobrze skomunikowanych z Warszawą i mających stosunkowo szeroką strefę oddziaływania. Średniej wielkości ośrodki powiatowe i mniejsze miasta tworzą w miarę równomiernie rozmieszczoną sieć. Taki rozkład przestrzenny sprzyjać może stopniowemu rozwojowi tych miast, dzięki wypełnianiu szeregu lokalnych funkcji (administracja, handel, usługi, szkolnictwo podstawowe i średnie, służba zdrowia, kultura, itd.), a w przypadku miast na północy regionu również funkcji ponadlokalnych (uzupełniających braki „słabych” ośrodków subregionalnych). Miasta powiatowe zyskały nowe funkcje dzięki reformie systemu administracji. Jednakże ich rozwój w latach 1995-2010 był wyraźnie zróżnicowany i w dużym stopniu zależał od lokalizacji względem Warszawy. Rozwój notowały przede wszystkim miasta w strefie metropolitalnej; natomiast te położone bardziej peryferyjnie rozwijały się wolniej. Rozwój systemu osadnictwa Mazowsza w perspektywie 2030 roku zależy od czynników zewnętrznych (często niezależnych) i czynników wewnętrznych. Wśród tych pierwszych są: globalna sytuacja gospodarcza, polityka UE i państwa, rozwój dużych aglomeracji i regionów sąsiedzkich. Natomiast do drugich należą: założenia strategii rozwoju, aktywność inwestycyjna przedsiębiorstw i mieszkańców, ruchy migracyjne, itd. Trudno przewidzieć, które czynniki odegrają w nadchodzących latach najważniejszą rolę i jaka będzie światowa sytuacja ekonomiczna. Dlatego w rozważaniach na temat przyszłości systemu osadniczego Mazowsza zaproponowano trzy podstawowe scenariusze: najbardziej prawdopodobny, optymistyczny i pesymistyczny
This paper summarizes some key conclusions from the study of the settlement structure, linkages between subregional centers and economic and social cohesion Mazovia. In the context of a polycentric development of Mazovia structure arrangement is favorable settlement. The central functions of the region is located in Warsaw, around which are located five sub-regional centers (Radom, Plock, Ostrołęka, Ciechanów, Siedlce) with different growth potential. Radom and Plock centers can be considered as large with strong self-potential. In the last two decades, they were observed in demographic decline due to the outflow of population to suburban areas or to other cities (mostly in Warsaw), and declining birth rates. In the case of Radom, the growth potential is not utilized, industrial restructuring and job losses led to an increase in unemployment, economic stagnation of the city and the migration outflow. Ciechanów and Ostrołęka are poorly educated sub-centers, and their development potential can be compared with some cities in the Warsaw metropolitan area. Loss of position of voivodeship’s capital resulted in loss of position, loss of some functions and economic stagnation. It deepens the peripheral location in relation to Warsaw and other major cities and lack of important routes. A little more preferably is the situation of Siedlce, which is well connected with Warsaw and have a relatively broader zone of influence. A medium-sized district centers and smaller towns formed as uniformly distributed network. This spatial distribution may contribute to the gradual development of these cities by completing a number of local functions (administration, trade, services, primary and secondary education, health, culture, etc.), and for cities in the north region of the supra-function (complementary deficiencies of "weak" sub-regional centers). District of the city gained new functions through the reform of administrative system. However, their development in the years 1995-2010 was clearly differentiated and largely depend on the relative location to Warsaw. The development of the city were recorded primarily in the metropolitan area, while those located more peripherally grew slower. Development of Mazovia settlement system in 2030 is dependent on external factors (often independent) and internal factors. Among the former are: the global economic situation and the EU policy, the development of large cities and neighboring regions, while the others are: the strategy development, investment activity of enterprises and residents, migratory movements, etc. It is difficult to predict which factors will play in the coming years most important role, and what will the global economic situation. Therefore, the discussion on the future of the settlement system of Mazovia proposed three basic scenarios: realistic, optimistic and pessimistic.
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2012, 10; 71-88
1689-4774
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinanty rozwoju osadnictwa letniskowego na przykładzie gminy Stężyca
Autorzy:
Jażewicz, Iwona
Zienkiewicz, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627895.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo letniskowe
działki letniskowe
gmina Stężyca
Pojezierze Kaszubskie
Opis:
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczących przestrzeni wypoczynku indywidualnego na działkach letniskowych. Jest to próba identyfikacji uwarunkowań rozwoju osadnictwa letniskowego na przykładzie gminy Stężyca położonej w centralnej części Pojezierza Kaszubskiego. W artykule wskazano uwarunkowania związane z miejscem lokalizacji działek letniskowych oraz z motywacjami i oczekiwaniami ich właścicieli. W rezultacie przeprowadzonych badań stwierdzono, że rozwój osadnictwa letniskowego w gminie Stężyca determinują przede wszystkim walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz dobra dostępność czasowa i przestrzenna, nie mniej ważny pozostaje również motyw więzi rodzinnych i sentyment do miejsca urodzenia.
Źródło:
Turyzm; 2019, 29, 2; 45-56
0867-5856
2080-6922
Pojawia się w:
Turyzm
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys struktury osadniczej regionu szadkowskiego w 1827 r.
Settlement structure of Szadek region in 1827
Autorzy:
Marszał, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028697.pdf
Data publikacji:
2020-09-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
ludność
region szadkowski
settlement
population
Szadek region
Opis:
Przeprowadzony w latach 1824–1826 spis ludności i domów, którego wyniki zostały opublikowane w wydanej w 1827 r. Tabelli Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego pozwala m.in. na zarysowanie struktury osadniczej tej części ówczesnego Królestwa Polskiego, która znajdowała się w ówczesnym powiecie szadkowskim. Pierwsza część opracowania prezentuje syntetyczny obraz osadnictwa w powiecie na podstawie analizy rozmieszczenia ludności i zabudowy mieszkaniowej. W dalszej części artykułu bardziej szczegółowe rozważania poświęcone zostały sieci osadniczej w granicach dzisiejszej gminy Szadek. Struktura sieci osadniczej na tym terenie, ukształtowana do początku XIX w., w znacznym stopniu przetrwała do dziś. Główne zmiany w tym zakresie dotyczą przesunięć w potencjale ludnościowym poszczególnych miejscowości oraz przede wszystkim pojawienia się na mapie nowych punktów osadniczych w wyniku zachodzących od lat 60. XIX w. do połowy XX w. procesów społeczno-ekonomicznych.
The population and housing census conducted in Szadek region in 1824–1826, the results of which were published in 1827 in „Tabella Miast, Wsi i Osad Królestwa Polskiego”, makes it possible to create an outline of the settlement structure of this part of the Kingdom of Poland at that time. The first part of this study provides a synthetic picture of settlement based on analysis of population and housing distribution. The second part presents a more detailed analysis of the settlement network within the boundaries of the present municipality of Szadek. The settlement network structure of this area, which was being formed up to the beginning of the 19th century, has largely remained unchanged. The changes that have taken place concern population sizes of the existing localities and emergence of new settlements as a result of socio-economic processes taking place from the 1860s to the mid-20th century.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2020, 20; 107-118
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad przyrodniczymi uwarunkowaniami osadnictwa - granice fizycznogeograficzne i rubieże osadnicze
A study of natural settlement factors - physio-geographic boundaries and frontier settlements
Autorzy:
Goclowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084971.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
uwarunkowania przyrodnicze
warunki przyrodnicze
granice fizycznogeograficzne
zageszczenie
Opis:
Artykuł prezentuje badania, prowadzone w Zakładzie Geografii Regionalnej UW, które dotyczą przyrodniczych uwarunkowań osadnictwa.
The paper discusses in greater detail a set of papers dealing with the issue of the natural conditions determining human activity, in the context of research carried out in the Department of Regional Geography of Warsaw University. The papers were focused on those features of the natural environment that were crucial for settlements, such as diversity, physical and geographical borders and individual qualities, as well as the so-called frontier settlements, a direct effect of nature-man interrelationship. Major approaches, methods and conclusions have been discussed, as well as the author's proposais relating to future prospects of such studies (proposed new approaches: "natural and humanistic" and "based on the confining factors").
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2004, 34; 99-108
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tribalism Versus Community Organization: Geography of a Multi-Tribal Bedouin Locality in the Galilee
Plemienność kontra organizacja społeczności: geografia wieloplemiennej miejscowości beduińskiej w Galilei
Autorzy:
Medzini, Arnon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684455.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osady Beduinów
plemiona Galilei
Beduini w Izraelu
planowane osadnictwo
spontaniczne osadnictwo
Bedouin settlement
Galilee tribes
Israel's Bedouins
planned settlement
spontaneous settlement
Opis:
Beduini w Izraelu znajdują się obecnie na bardzo zaawansowanym etapie przejścia ze społeczności tradycyjnej do nowoczesnej. Zderzenie tradycyjnej wspólnoty wędrownej z krajem o nowoczesnym zachodnim stylu życia jest fundamentalnym i materialnym punktem zapalnym. Plemiona beduińskie, które osiadły w obfitym w opady oraz gęsto zaludnionym rejonie Galilei, odczuły gospodarczą, społeczną i geograficzną bliskość otaczającego je regionu rolniczego. To geograficzne sąsiedztwo spowodowało także względnie szybką transformację z nomadyzmu do osadnictwa. Począwszy od lat 60. XX w. władze izraelskie regulują spontaniczne osady Beduinów. To przejście do stałego pobytu wymusiło na zamieszkujących te tereny Beduinach radzenie sobie z trudnościami natury kulturowej oraz społecznej. Z jednej strony starają się oni zachować swoją strukturę plemienną i klanową, z drugiej jednak wybór lokalnych przywódców wymaga od nich porzucenia jej na rzecz organizacji społeczności. Niniejsze badania koncentrują się na miejscowości Zarzir (lokalnym samorządzie w rejonie Galilei w północnym Izraelu), w której zamieszkuje pięć plemion. Badania wykazały, że mieszkańcy tej wieloplemiennej społeczności stopniowo przezwyciężyli swoją dumę plemienną oraz wzajemną podejrzliwość, a także zrozumieli, że bardziej korzystne będzie promowanie niezależnej organizacji opartej na demokratycznych wyborach spośród kandydatów posiadających umiejętność zarządzania, a nie na tradycjach plemiennych. 
Currently the Bedouin community in Israel is in very advanced stages of transition from a traditional to a modern society. The intersection between a traditional nomad population and a country with a modern Western lifestyle is a basic and material point of conflict. The Bedouin tribes that settled in the rainy and densely populated Galilee area were affected by their economic, social and geographic proximity to the surrounding agricultural rural region. This geographic proximity also directly affected the relatively rapid transition from nomadism to settlement. Beginning in the 1960s, Israeli government policy began regulating the Bedouins' spontaneous settlement. This step was designed to encourage trends toward social change and modernization in Bedouin society by means of urbanization. The initiative also stemmed from the desire to prevent spontaneous Bedouin settlement that was characterized by broad spatial dispersal and to concentrate the Bedouins in a limited number of towns. The transition to permanent residence forced the Bedouins living there to cope with cultural and social difficulties.On the one hand, the Bedouin tribal and clan structure strives to preserve itself, while on the other the selection of local leadership requires relinquishing tribalism in favor of the community structure. This research focuses on Zarzir, a Bedouin locality in the Galilee region of northern Israel comprising five tribes. The research revealed that the residents of this multi-tribal community demonstrated they were able to bridge between traditional values and modern values, contributing to the process of their adjustment to living in an urban residential environment. They slowly overcame their tribal pride and mutual suspicion and began to understand that it would be more beneficial to promote an independent municipal organization based on democratic elections according to candidates' management skills rather than based on tribal traditions.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 237-255
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja krajobrazów wiejskich regionu łódzkiego pod wpływem rozwoju funkcji turystycznych
Transformation of rural landscapes in the Łódź region by influence of the tourist functions development
Autorzy:
Krysiak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/86010.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Tematy:
krajobraz wiejski
transformacja krajobrazu
kolonizacja turystyczna
osadnictwo
ekosystemy
fragmentacja
Źródło:
Problemy Ekologii Krajobrazu; 2010, 27
1899-3850
Pojawia się w:
Problemy Ekologii Krajobrazu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne osadnictwa uchodźców bułgarskich w latach 20. XX wieku
Socio-economic conditions of refugees’ settlement in Bulgaria in the 1920s
Autorzy:
Paszkiewicz, Jędrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910017.pdf
Data publikacji:
2018-02-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bulgaria
refugees
immigrants
settlement
Bułgaria
uchodźcy
imigranci
osadnictwo / Bulgaria
Opis:
Socio-economic conditions of refugees’ settlement in Bulgaria in the 1920s.The influx of immigrants into Bulgaria during the first two decades of 20th century was aresult of the two lost armed conflicts and border shifts between 1913 and 1918. These changesin turn resulted in disruption of the socio-political and economic situation within the country.The government was unable to efficiently overcome the consequences of high immigration,which aggravated the already present social and economic difficulties and threatened the internal stability of the state. On the other hand, in spite of the grave political and economiccrisis, certain measures were undertaken to counter the negative tendencies, with state supportfor the agricultural settlement. The partial success of the above was possible due to theagriculture reform introduced in 1924 and financial credits from abroad (1926, 1928). Theoutcome was sufficient for the Bulgarian government to deem the settlement action a success, an enhancement of the country's internal stability and  appeasement of the general public. Nevertheless, a number of pressing issues remained, resulting mostly from a lack of systemic support to the immigrants and their families. The refugee integration process was hindered bythe lack of a secure economic foundation and the differences among the particular socialgroups. 
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2017, 24, 1; 61-82
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko geograficzne Łodzi jako tło osadnictwa pradziejowego
Natural environment of Łódź as a background of prehistoric settlement
Autorzy:
Papińska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945288.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Łódź
środowisko geograficzne
osadnictwo pradziejowe
zmienność środowiska
struktura krajobrazu
Opis:
Geokomplexes - units of a landscape structure were used as areas of reference for analysis of spatial arrangement of prehistoric archeological sites in Łódź and in its neighborhood. Geocomplex types were grouped into four classes: A - lithogenic geocomplexes associated with permeable deposits, B - lithogenic geocomplexes associated with low-permeable deposits, C - semihydrogenic geocomplexes developing under seasonal anaerobic conditions; D - hydrogenic geocomplexes developing under long lasting or permanent anaerobic conditions. The delimitation of the geocomplexes was based on a relative homogeneity of lithology and on the relief regarded as stabile physical features. The geocomplex classes were distinguished by water conditions. The location of 281 archeological sites from te Stone age to the late Iron Age clearly shows a concentration of archeological findings in a south-western part of Łódź. The largest number of the sites was found in valleys of the rivers Ner, Dobrzynka, Jasień, Olechówka and in the vicinity of the valleys. Archeological findigs were also encountered in the river valleys of the Bzura, Sok ołówka, and other streams of north-western part of the city. Similar location of archeological objects had been earlier recognised in the valleys of the Warta (Kamińska 1970, Bezkowska 1992), Bzura (Papińska 2001a, b, Rosin 1995, 2001), Moszczenica (K a m i ń s k i 1993) and Grabia (P e li s i a k 1991). It can be assumed that in all studied periods an access to water (to a river) was crucial for attracting settlers. The role of surficial water and of shallow groundwater for the settlement in the Łęczyca region was described by T. Krzemiński and Z. Maksymiuk (1966), and T. Krzemiński (1987). The analyses of the location of the prehistoric archaeological sites within geocomplex classes show that 59% of the sites under consideration were found in lithogenic geocomplexes associated with permeable deposits (A); 13,5% - in lithogenic geocomplexes associated with low-permeable deposits (B). Only 1,4% of the sites occurred in semihydrogenic geocomplexes (C), and 21,5% - in hydrogenic geocomplexes. The remaining 3,6% was located on the boundary of two geocomplex classes. Multicultural archaeological sites predominate, which indicates continuous settlement in the area. It can be assumed that natural features in a particular place were attractive for settlers from many cultures and times.
Opracowanie prezentuje charakterystykę środowiska geograficznego Łodzi i okolic waspekcie tła dla rozwoju ekumeny w pradziejach. Położenie stanowisk archeologicznych od epoki kamienia do późnej epoki żelaza zaprezentowano na tle geokompleksów częściowych, zgrupowanych w cztery klasy. Kryteriami delimitacji geokompleksów były utwory powierzchniowe i rzeźba terenu, które są powszechnie uwaźane za komponenty stabilne. Podstawą wyróźniania klas geokompleksów były warunki wodne w nich panujące. zaprezentowano prawidłowości w rozmieszczeniu stanowisk archeologicznych w poszczególnych typach geokompleksów, a takźe w nawiązaniu do typu gospodarki charakterystycznej dla danej kultury archeologicznej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2004, 6
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etniczne i językowe zróżnicowanie osadnictwa na zachodnich obrzeżach Wielkiego Księstwa Litewskiego na podstawie spisu włościan w Inwentarzu starostwa tykocińskiego z 1573 roku
Ethnic and linguistic differences in settlements on the western Edge of the Grand Duchy of Lithuania, on the basis of the record of the peasantry in the Tykocin District Inventory of 1573
Autorzy:
Kondriatuk, Michał
Filinowicz, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594014.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nazwy osobowe
osadnictwo
etnonimy
Podlasie
personal names
settlement
ethnonyms
Opis:
W artykule przedstawiono zróżnicowany etnicznie i językowo proces osadnictwa zachodniej części dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, dziś województwa podlaskiego, obejmującego ziemie w ramionach rzeki Narwi i jej lewego dopływu – rzeki Śliny. Obszar ten był zasiedlany przez Słowian zachodnich i wschodnich oraz Litwinów. Podstawą opracowania jest rękopis Inwentarza starostwa tykocińskiego z 1573 roku sporządzony przez Łukasza Górnickiego, starostę tykocińskiego, sekretarza, bibliotekarza i pisarza króla Zygmunta Augusta. Na podstawie analizy spisu włościan 18 wsi i folwarków tego starostwa pokazano udział poszczególnych grup etnicznych i językowych w zasiedleniu terenu. Najliczniej zasiedlili ten obszar Słowianie zachodni i wschodni, a w nieco mniejszym stopniu Litwini i Jaćwingowie. Magnaci i namiestnicy litewsko-ruscy podlegający Trokom – Glińscy, Radziwiłłowie i Gasztołdowie – przenosili do dóbr ziemskich i królewskich na Podlasiu Litwinów i Białorusinów ze swoich posiadłości na Litwie i nad Niemnem. Badania nad przynależnością językową i etniczną włościan oparto na analizie ortografii i etymologii antroponimów.
This paper presents the differing ethnic and linguistic character of the settlements of the western part of the former Lithuanian Grand-Duchy, today the Podlaskie Voivodeship, occupying the land between the river Narew and its tributary, the Ślina. The area was settled by Eastern and Western Slavs as well as Lithuanians. The basis of this research is the manuscript The Tykocin District Inventory of 1573, collated by Łukasza Górnicki, Starost of Tykocin, secretary, librarian and scribe to King Zygmunt August. On the basis of analysis of the record of the peasantry in 18 villages and farms of that district, a breakdown of the ethnic and linguistic composition of the area is given. The largest group were the Eastern and Western Slavs, with slightly fewer Lithuanians and Yotvingians. The Lithuanian-Russian governors under the authority of Trakai – the Glińskis, the Radziwiłłs and the Gasztołds – brought Lithuanians and Belarusians from their possessions in Lithuania and on the river Neman to the land and royal properties of Podlasie. Research on the ethnicity and language of the peasants is based on an analysis of the orthography and etymologies of anthroponyms.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 243-254
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat procesu kształtowania granic wsi w Polsce do końca XVIII wieku w kontekście morfogenetycznym
Remarks on the process of shaping the village boundaries in Poland until the end of the eighteenth century in the morphogenetic context
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965464.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
boundary
village
settlement
Polska
granica
wieś
osadnictwo
morfogeneza
Polska
Opis:
W artykule omówiono w zarysie proces kształtowania granic wsi w Polsce w średniowieczu i epoce nowożytnej. Analizy następstwa stosowanych procedur delimitacji oraz demarkacji granic w krajobrazie kulturowym wsi dokonano w świetle odpowiednio wyselekcjonowanego materiału źródłowego w konfrontacji z wynikami dotychczasowych badań geograficzno-historycznych w tym zakresie. W pracy podjęto także problem powiązania kwestii formowania granic z zagadnieniem pochodzenia form osadniczych w ujęciu morfogenetycznym. Pozwoliło to na wykrycie wielu prawidłowości i dało podstawę do ustalenia współzależności w sferze osadnictwa wiejskiego w okresie staropolskim.
The article discusses the process of shaping the boundaries of the rural settlements in Poland until the end of the eighteenth century. Analysis of the procedures of delimitation and demarcation of limits in the cultural landscape of the village was carried out on the basis of the collected historical sources in the form of documents, descriptive materials and judicial maps in the confrontation with the results of geographical and historical research. In this work the problem of forming the boundaries was also connected with the issue of the morphogenesis of villages. The process of so called ujazd was the most important form of shaping the spatial extent of the villages in the Middle Ages. During the feudalization of social relations one can indicate the process of linearization of zonal boundaries. The course of demarcation gradually changed in the context of codification of border law. On the basis of comparative analysis of internal limits of the medieval villages one can identify the regular and irregular forms of layout. External limits and geometric form of village depended mainly on the temporal sequence of settlements formation. In the Modern Period the institutionalization of shaping the boundaries occurred in association with the development of the land jurisdiction. In this context, complex procedures of demarcation were commonly used, taking into account the ways of limitation and border marks used in the field. New measurement techniques and maps of border disputes were also an important innovation of demarcation. Rural settlements from that period were varied from the point of view of internal and external limits. Villages formed in the process of so called pomiara włóczna, Frederician colonization and some Olęder villages showed a high degree of regularity of internal division, and their external limits were clearly dominated by linear segments. A significant part of the manorial villages, pre-industrial settlements and a part of the Olęder villages were much less regular, both in terms of internal divisions and external limits.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2015, 4; 253-276
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane zagadnienia toponimiczne w kontekście przemian osadniczych na przykładzie gminy Szadek
Selected issues in toponymics in the context of settlement changes in the municipality of Szadek
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396804.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
toponimia
geografia historyczna
osadnictwo
Szadek
toponymics
historical geography
settlement
Opis:
W artykule zaprezentowano wyniki badań na temat przemian toponimicznych na obszarze współczesnej gminy miejsko-wiejskiej Szadek pod wpływem rozwoju osadnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia różnych form zagospodarowania przestrzennego oraz wpływu czynników polityczno-administracyjnych. Podjęto kwestie genezy i zmienności nazewniczej jednostek osadniczych lub ich części w różnych okresach historycznych: od średniowiecza aż po czasy współczesne. W skali lokalnej pozwoliło to wykryć zróżnicowanie w zakresie typów toponomastycznych oraz szereg interesujących zależności i prawidłowości w kontekście przemian geograficzno-historycznych osadnictwa na badanym obszarze.
The article presents the results of research on toponymic changes that took place within the area of the present urban-rural municipality of Szadek as a result of settlement development, with a particular focus on various forms of spatial development as well as political and administrative factors. The study addresses the question of the origin and changes in the names of settlement units or their parts in different historical periods: from the Middle Ages to modern times. At the local level, the research enabled identification of various toponomastic types and a number of interesting relationships and regularities in the context of geographical and historical transformations of settlement in this area.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2018, 18; 21-37
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy istnieli Kurpie-Gocie?
Autorzy:
Dobroński, Adam Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097362.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Puszcza Biała
Kurpie
Gocie
osadnictwo puszczańskie
XVIII– XX w.
Opis:
W dotychczasowej literaturze określenia „Kurpie” używano zazwyczaj w od- niesieniu do mieszkańców Puszczy Zielonej (Zagajnicy), zaś „Gociami” część piszących zwykła – i to jeszcze całkiem niedawno – nazywać mieszkańców Pusz- czy Białej. Zwłaszcza jednak ten drugi termin bywał kontestowany i nie zyskał powszechnej akceptacji miejscowej ludności. Dziwić może, że nie podejmowano prób bardziej precyzyjnego zdefiniowania nazw obu społeczności puszczańskich i często ułatwiano sobie zadanie, używając określeń: Kurpie Zielone i Kurpie Bia- łe. Tymczasem wydaje się, że pierwotnie w miastach badanego regionu i regionów sąsiednich za Kurpiów uważano ogólnie mieszkańców puszcz trudniących się głównie pozyskiwaniem drewna, potem coraz częściej również rolnictwem. Gocie natomiast to chłopi pańszczyźniani osadzeni przez biskupów płockich w Puszczy Białej. Sytuację skomplikowało sprowadzanie od końca XVIII w. do Puszczy Bia- łej autentycznych Kurpiów z Zagajnicy (Puszczy Zielonej). Jakie były relacje mię- dzy tymi społecznościami? Jak się one zmieniały w XIX i XX w.? Odpowiedzi na te – i inne – pytania proponuję w swoim artykule, zapraszając do dyskusji, bo mam świadomość, że niektóre moje ustalenia mogą budzić wątpliwości.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2021, Zeszyt, XXXV; 11-23
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja "mieszkaniówki" w krajobrazie wiejskim
Transformation of housing in a rural landscape
Autorzy:
Kowicki, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/345532.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
Tematy:
osadnictwo wiejskie
Małopolska
Ochotnica Dolna
rural housing
Malopolska region
Źródło:
Środowisko Mieszkaniowe; 2009, 7; 98-99
1731-2442
2543-8700
Pojawia się w:
Środowisko Mieszkaniowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Gdzie diabły szepcą dobranoc” – powojenne osadnictwo w Bieszczadach
„Where the devils whisper goodnight” – post-war settlement in the Bieszczady Mountains
Autorzy:
Knapczyk, Sonia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/634934.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
osadnictwo
Bieszczady
akcja
wspomnienia
historia mówiona
settlement
memories
oral history
Opis:
The text is devoted to a group of settlers who after the Second World War chose the Bieszczady for their place of residence. The aim was to show the roots of the history of the Bieszczady settlement. As sources showed, not always moving to the Bieszczady Mountains was synonymous with an improvement of wellbeing. However, this was always a turning point in the individual’s life. The research used a variety of source materials, the most important including interviews with Bieszczady inhabitants and the unpublished competition diaries "My participation in the development of the Bieszczady Mountains" (1972). As the research showed, state propaganda was not without significance in the case of settlement in the Bieszczady. The text analyzes travel motivations and peripheral everyday life of the settlers.
Tekst poświęcony jest grupie osadników, którzy po II wojnie światowej wybrali Bieszczady na miejsce zamieszkania. Celem było ukazanie oddolnej historii bieszczadzkiego osadnictwa. Jak pokazały źródła, nie zawsze przeprowadzka w Bieszczady była równoznaczna z polepszeniem bytu. Zawsze jednak była punktem przełomowym w życiu jednostki. W badaniach wykorzystane zostały różnego typu materiały źródłowe, do najważniejszych zaliczają się wywiady z mieszkańcami Bieszczadów i niepublikowane pamiętniki konkursowe „Mój udział w rozwoju Bieszczadów” (1972 r.). Jak pokazały badania, nie bez znaczenia w przypadku osadnictwa w Bieszczadach była propaganda państwowa. Tekst analizuje motywacje wyjazdowe oraz codzienność peryferyjną osadników.
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2017, 7; 119-148
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KURPIOWSZCZYZNA – STRUKTURA OSADNICTWA W OKRESIE 45-LECIA POWOJENNEGO
KURPIE – THE STRUCTURE OF SETTLEMENT DURING THE POST-WAR 45 YEARS
Autorzy:
Starzyk, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509486.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
Kurpiowszczyzna
osadnictwo wiejskie
struktura osadnictwa
Kurpie
rural settlement
settlement structure
Opis:
Celem badawczym było wykazanie tendencji kształtowania struktury osadnictwa na Kurpiowszczyźnie w latach 1945-1989. Zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa, analizy kartograficznej oraz statystycznej. Wyniki badań pozwoliły na wyciągnięcie wniosków w zakresie wsi rozwojowych, zastojowych oraz wyludniających się w badanym okresie. Artykuł opracowano na podstawie badań przedstawionych w dysertacji doktorskiej autorki pt. Przekształcenia otwartego krajobrazu osadniczego na Kurpiowszczyźnie na przykładzie wybranych gmin, zrealizowanej w 2004 roku.
The research goal was to show the tendency to shape the settlement structure in the Kurpie region in 1945-1989. The method of analysis and criticism of literature, cartographic and statistical analysis were used. The results of the research allowed conclusions to be drawn regarding developmental, stagnant and depopulating villages during the examined period. The article was prepared on the basis of the research presented in the doctoral dissertation of the author Transformations of the open settlement landscape in the Kurpie region on the example of selected communes, implemented in 2004.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2019, 66(3) Architektura; 80-91
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Territorium Ludemir”. Możnowładcy i cystersi na pograniczu polsko-węgierskim w pierwszej połowie XIII wieku
„Territorium Ludemir”. Magnates and Cistercians in the Polish-Slovak Borderland in the First Half of the 13th century
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375541.pdf
Data publikacji:
2020-12-04
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
borderland
settlement
nobles
Cistercians
Carpathians
pogranicze
osadnictwo
możnowładcy
cystersi
Karpaty
Opis:
Omawiane terytorium stanowi fragment wielkiej pogranicznej puszczy porastającej Karpaty. Aż do drugiej ćwierci XIII w. nie ma śladów kolonizacyjnej działalności po stronie Polski. Prawdopodobnie książę Leszek Biały nadał ziemie nad górnym Dunajcem przed 1225 r. swojemu zasłużonemu rycerzowi Janowi z rodu Gryfitów. Zapewne dzięki Janowi Gryficie rozpoczęła się działalność kolonizacyjna. Podjął się jej niejaki Ludemer/Ludemir, zapewne pochodzący ze Śląska. Jego zasługą oraz innych osadników polskiego pochodzenia było rozpoznanie terenu, założenie pierwszej sady (Ludźmierz) oraz nadanie nazw rzekom. Całe terytorium zaczęto nazywać terenem Ludemera. Nazwa ta istniała przed 1234 r. Syn Jana, wojewoda krakowski Teodor ufundował w 1235 r. opactwo cystersów w miejscowości Ludźmierz, pośród lasów. Miało ono za zadanie przeprowadzenie kolonizacji. Teodor czynił także starania o sprowadzenie osadników ze Śląska. Działania te przerwała jego śmierć w 1238 r. Opactwo cystersów w Ludźmierzu także przestało istnieć, bowiem między 1241 a 1243 r. mnisi przenieśli się daleko na północ, do Szczyrzyca. Przyczyny ich odejścia z Ludźmierza nie są rozpoznane. Działalność cystersów ludźmierskich przyczyniła się do powstania pól uprawnych, a zapewne także kilku osad, nad górnym Dunajcem.
The territory discussed in this article constitutes a fragment of the great borderland forest that covers the Carpathian Mountains. Polish colonisation of this forest did not take place until the second quarter of the 13th century. It was probably Leszek the White who granted the lands on the upper Dunajec River to his well-deserving knight Jan of the Gryfi ta dynasty. In turn, it was also most likely thanks to Jan Gryfi ta that colonisation started, carried out by a certain Ludemer/Ludemir, probably hailing from Silesia. Ludemer/Ludemir and other colonists of Polish origin explored the land, established the fi rst settlement of Ludźmierz, and named local rivers. The entire territory was then called the area of Ludemer, which was a name that had existed before 1234. In 1235, the son of Jan Gryfi ta, the Kraków governor (wojewoda) Teodor, founded the Cistercian abbey in the Ludźmierz woods to coordinate the colonisation. Teodor also made attempts to bring in settlers from Silesia, but these ended with his death in 1238. The Cistercian abbey in Ludźmierz eased to exist, as between 1241 and 1243 the monks moved far to Szczyrzyc in the north. The reasons for their departure are not known. The activity of the Ludźmierz Cistercians contributed to the creation of cultivated fi elds and likely also to the building of a few settlements on the upper Dunajec River.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2020, 11; 22-43
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropogeniczne formy ukształtowania terenu występujące we wsiach olęderskich na obszarach zagrożonych powodzią
The anthropogenic landforms occurring in the olender settlement on the flood danger areas
Autorzy:
Lewandowska, J.
Laks, I.
Sroka, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/162683.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
Tematy:
Polska
dolina rzeczna
obszar zagrożony powodziami
osadnictwo holenderskie
osadnictwo niemieckie
drenaż terenu
Polska
river valley
flood risk area
Dutch settlement
German settlement
land drainage
Opis:
Podobieństwo układów wsi olęderskich oraz założeń wiejskich w Holandii jest wynikiem przeniesienia przez kolonistów rodzimych tradycji budowlanych, w tym również metod kształtowania rzeźby terenu. Specyficzne antropogeniczne formy ukształtowania terenu są charakterystyczne dla układów ruralistycznych lokowanych w dolinach rzecznych, gdzie występuje zagrożenie powodziowe. Zastosowanie terpów, wałów, rowów melioracyjnych zwiększa odporność na destrukcyjne działanie żywiołu w trakcie epizodów powodziowych. Przeprowadzona analiza wskazuje na potrzebę uwzględniania tych form przestrzennych, mających istotny wpływ na przyszłe funkcjonowanie obszarów osadnictwa olęderskiego, w trakcie prac rewitalizacyjnych czy planistycznych.
The resemblance of the olender settlement in Poland and the rural pattern of villages in Netherland is the result of native construction tradition transition by colonist, including methods of landform creation. Specific anthropogenic landforms are characteristic for rural patterns located in river valleys, where flood danger exists. The usage of terps, foodbanks, ditches increasing endurance of areas on the flood disaster. The research analysis shows necessity to include in revitalization or planning works that landforms, which has essential impact on functionality of olender settlement.
Źródło:
Przegląd Budowlany; 2017, 88, 9; 66-69
0033-2038
Pojawia się w:
Przegląd Budowlany
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie się osadnictwa leśnego na terenie Puszczy Knyszyńskiej – uwarunkowania historyczne i prawne
Creating of forest settlement in the Knyszynska Forest site - historical and legal conditions
Autorzy:
Misiuk, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/398605.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
osadnictwo leśne
struktura osadnicza
leśniczówka
forest settlements
settlement structures
forester's cottage
Opis:
W artykule przedstawiono czynniki historyczne i prawne mające wpływ na wygląd struktury osadniczej obiektów służb leśnych z terenu Puszczy Knyszyńskiej. Niektóre z tych czynników w sposób radykalny wpływały na kształt struktury, inne z kolei były efektem ewolucyjnej reorganizacji i konsekwencją ogólnego rozwoju społeczno-ekonomicznego. Obecny stan w dużej mierze zawdzięczamy okresowi międzywojennemu, kiedy to wprowadzono reguły nowoczesnej gospodarki leśnej.
The article presents historical and legal factors which have affected appearance of settlement structure of Forest service buildings in the Knyszynska Forest site. Some of these factors had radical impact in shaping the structure, while the other elements which have affected it have been a result of evolutionary reorganization and a consequence of overall social and economic development. The current condition is in large degree a result of policies introduced in the period between I and II WW, when the rules of modern forest management were introduced.
Źródło:
Architecturae et Artibus; 2012, 4, 4; 13-29
2080-9638
Pojawia się w:
Architecturae et Artibus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osiedle mieszkaniowe w ponowoczesnej przestrzeni urbanistycznej
Housing estate in postmodern urban space
Autorzy:
Wojtkun, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/398672.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
osadnictwo osiedlowe
monofunkcyjne obszary mieszkaniowe
estate’s settlement
monofunctional residential areas
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba uchwycenia zjawiska żywiołowego rozprzestrzeniania się w przestrzeni współczesnych miast osadnictwa osiedlowego. Niewątpliwie wynika to z wyczerpywania się możliwości uzupełniania zabudowy na obszarach śródmiejskich oraz przekroczenia wydolności istniejącej infrastruktury budowlanej i technicznej na terenach do nich przylegających. Analizy porównawcze istniejących zespołów zabudowy mogą prowadzić do sformułowania wytycznych planistyczno-projektowych lub nawet stworzenia modelu unkcjonalno-przestrzennego obszaru osadniczego.
The subject of the present article is an attempt to grasp a phenomenon of a spontaneous spreading of the housing estate’s settlement in the areas of modern cities. Undoubtedly it is a result of depleting the possibilities to build more residential buildings in the downtown areas as well as a result of passing the efficiency of constructional and technical infrastructures existing on the adjacent areas. The comparative analyses of the existing residential complexes may lead us to formulate the guidelines for architectural design and town planning or even to create the spatial and functional model of the settlement area.
Źródło:
Architecturae et Artibus; 2010, 2, 1; 85-88
2080-9638
Pojawia się w:
Architecturae et Artibus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój układu ruralistycznego Spycimierza na tle dziejów osadnictwa w świetle badań geograficzno-historycznych i archeologicznych
Development of rural layout of Spycimierz on the background of settlement history in the light of geographical, historical and archaeological research
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487487.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wieś
osadnictwo
morfogeneza
układ przestrzenny
Spycimierz
village
settlement
morphogenesis
spatial layout
Opis:
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych rozwojowi układu przestrzennego Spycimierza na przestrzeni dziejów. Analiza geograficzno-historyczna objęła zagadnienie genezy i zmian morfologicznych wsi, uwzględniając dzieje osadnictwa na badanym obszarze. W tym kontekście wykorzystano wybrane źródła dokumentowe, opisowe oraz mapy historyczne. Uzyskane rezultaty skonfrontowano z dotychczasowymi wynikami badań archeologicznych. Wieś powstała prawdopodobnie w XI w. w pobliżu zlokalizowanego w zakolu rzecznym grodu pierścieniowego, który w XIV w. został przekształcony w gród typu stożkowego. Wyróżniono kilka faz rozwoju wsi, uwzględniając sekwencję powstawania i rozprzestrzeniania się siedlisk i rozłogów w średniowieczu, czasach nowożytnych aż do współczesności. Dzisiejszy Spycimierz przyjmuje formę wsi wielodrogowej z nieregularną strukturą zabudowy i skomplikowanym rozkładem działek. Jest to unikalny relikt osadnictwa z czasów wczesnofeudalnych, który stanowi cenny element krajobrazu kulturowego wsi w centralnej Polsce.
The article presents the results of research on the development of the spatial layout of Spycimierz throughout the history. Geo-historical analysis included the issue of origin and morphological changes of the village, taking into account the history of settlement in the study area. In this context, selected documentary and descriptive sources and some historical maps were used. The results of research were confronted with the existing archaeological studies. The village was probably founded in the eleventh century near the fortified settlement in the form of ring, located in the bend of the river, which was transformed into a conical type in the fourteenth century. Several phases of rural development have been identified, taking into account the sequential formation and expansion of habitats and field systems from the Middle Ages up to the present. Contemporary Spycimierz takes the form of multi-road village with an irregular structure of housing and complicated arrangement of plots. This is a unique relic of settlement from the early feudal times, which is a valuable element of the cultural landscape of villages in central Poland.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2015, 4; 73-94
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wplyw osadnictwa oraz gospodarki na ksztaltowanie sie drzewostanow na terenie Puszczy Taborskiej do II wojny swiatowej
Autorzy:
Dziekonski, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/811200.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
gospodarka lesna
historia
Ziemia Ostrodzka
Puszcza Taborska
rozwoj gospodarczy
lesnictwo
osadnictwo
Źródło:
Sylwan; 1998, 142, 12; 77-82
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Internetowy katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce
Autorzy:
Szałygin, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/218648.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
osadnictwo holenderskie
Holandia
katalog zabytków
Internet
Dutch settlement
Netherlands
monuments catalogue
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2005, 17; 103-109
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozostałości osadnictwa holenderskiego jako element historycznej zielonej infrastruktury w krajobrazie kulturowym centralnej i północnej części Mazowsza
Remains of the Dutch colonization as an element of historical green infrastructure in cultural landscape of central and north part of Mazovia
Autorzy:
Zaras-Januszkiewicz, E.M.
Fornal-Pieniak, B.
Zarska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/86388.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Tematy:
Mazowsze
krajobraz kulturowy
kultura mennonicka
osadnictwo olenderskie
wartosci kulturowe
zielona infrastruktura
Źródło:
Problemy Ekologii Krajobrazu; 2013, 36
1899-3850
Pojawia się w:
Problemy Ekologii Krajobrazu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo paleolityczne w Jaskini Biśnik w zapisie antropogenicznych biomarkerów
Palaeolithic settlement in Bisnik Cave as derivedfrom anthropogenic biomarkers
Autorzy:
Krajcarz, M.T.
Cyrek, K.
Gola, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084287.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo paleolityczne
Jaskinia Bisnik
biomarkery
obszary antropogeniczne
plejstocen
geochemia
koprostanol
cholesterol
Opis:
Caves formed a crucial shelters for people of Palaeolithic times. Among many archaeological cave sites known from Poland, the Biśnik Cave is one of the best recognized, with 18 cultural horizons of Middle Palaeolithic. The paper's aim was to check if geochemical traces of Neanderthal people have survived in the cave sediments. The samples of late Middle and early Late Pleistocene layers were analyzed by GC-MS method. The results allow to state the presence of two zoosterols (coprostanol and cholesterol) in sediments and to establish the participation of each sterol in particular layers. The ratio of sterol contents indicates the important impact of human faeces on the sedimentation of final Saalian, Eemian and early Weichselian sediments, but shows no clear evidence of human activity in older layers (middle Saalian). Achieved geochemical data stay in accordancc with settlement intensity reconstructed on the basis of archaeological rccord.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2013, 51; 57-68
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyrodnicze uwarunkowania rozmieszczenia zaludnienia i osadnictwa - koncepcje i metody badawcze
Natural conditions of the population and settlement patterns - research concepts and methods
Autorzy:
Goclowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084714.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
uwarunkowania przyrodnicze
rozmieszczenie ludnosci
osadnictwo
gestosc zaludnienia
srodowisko przyrodnicze
warunki klimatyczne
Opis:
The paper deals with the natural conditions underpinning the distribution and development of the population and settlement patterns as well as their research methods at the Institute of Regional Geography, University of Warsaw. Following a preliminary evaluation of the role of individual natural environment components in these relations, same research methods of the Institute have been discussed and evaluated, including proposals of modifications.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2010, 44; 79-96
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieś tradycyjna w krajobrazie Pogórzy Karpackich
Traditional village in landscape of the Carpathian Foothills
Autorzy:
Angiel, Marek
Pietrzak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87704.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
krajobraz kulturowy
osadnictwo wiejskie
harmonia krajobrazu
cultural landscape
rural settlement
landscape harmony
Opis:
Na podstawie obserwacji terenowych, analizy materiałów archiwalnych i kwerendy literatury dokonano próby oceny harmonii krajobrazu wsi tradycyjnej Pogórzy Karpackich. Wskazano na zróżnicowanie przestrzenne morfologicznych typów wsi. Stwierdzono, że w ostatnim półwieczu świadomie, na dużą skalę, w szybkim tempie niszczona jest istniejąca tu jeszcze do niedawna, harmonia krajobrazu polegająca m.in. na dopasowaniu budownictwa i układu przestrzennego zabudowy wsi do lokalnych warunków przyrodniczych. Współcześnie z krajobrazu wiejskiego ginie ład przestrzenny i estetyczny. Dzieje się to na skutek zmian układu przestrzennego wsi i rozproszenia zabudowy mieszkalnej, zmiany funkcji części wsi tego regionu z wsi rolniczej na podmiejską, odejścia od architektury zastanej na rzecz architektury przypadkowej zarówno w formie jak i w proporcji brył budynków.
On base of local observation, analyses of archival materials and literature it performsestimate of harmony in landscape of village in the traditional Carpathian Foothills. What has been indicated is spatial disparity of morphological type of villages, which is connected with history of people in the area and natural conditions. It has been ascertained, that in last half-century, on big scale, it is being destroyed consciously and in fast rate the harmony of landscape on adjusting construction for local natural conditions match of building of spatial dimension villages. Harmonious landscape of agricultural village in traditional Carpathian Foothills assured inhabitants the safeties and the feeling of being “their own”. Nowadays the spatial order disappears from country landscape and it becomes mismatching and unaesthetic. It happens as a result of changes in spatial match of villages and dispersions of habitable buildings, changes in functions from agricultural village to suburban village in this region, departures from architecture in favor of accidental architecture as well as in proportion of lump of building. What is foreign culturally is new architectonic details and the usage of coloring in the building constructions.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2009, 12; 13-32
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie lasów i leśnictwa w południowo-wschodnich Mazurach od XIV do początku XVIII wieku
On forests and forestry in south-eastern Masuria from the 14th to the beginning of the 18th century
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049829.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
leśnictwo
Mazury
osadnictwo
Prusy
zakon krzyżacki
forestry
Masuria
settlement
Prussia
Teutonic Order
Opis:
Dzieje lasów w Prusach otrzymały co prawda fundamentalne opracowanie pióra F. Magera, ale nadal pewne szczegóły pozostają nie wyjaśnione. Uboga jak do tej pory jest polska literatura na ten temat. Najpoważniejsze okazuje się ostatnie omówienie T. Brzeczkowskiego. Niniejsza praca też nie stanowi kompletnego obrazu tej tematyki, raczej są to szczegółowe uwagi uzupełniające dotychczasową historiografię. Podstawą rozważań jest obszar dwóch starostw w południowo-wschodnich Mazurach – starostwo leckie (tj. giżyckie) i ryńskie. Uwagi obejmują okres od XIV do początków XVIII w., opierają się głównie na źródłach archiwalnych z dawnego archiwum królewieckiego.
The history of forests in Prussia was the focus of a major study by F. Mager, but still some details remain unclear. The Polish literature on this subject has thus far been limited. The last discussion by T. Brzeczkowski was the most serious. This study does not provide a complete picture of the subject, but rather includes detailed comments supplementing the existing historiography. The basis for the considerations is the area of two elderships in south-eastern Masuria – the Lec (ie Giżycko) and Ryn elderships. The notes cover the period from the 14th to the beginning of the 18th century, and are mainly based on archival sources from the former Königsberg archives.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 22-40
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ius Valachicum w Polsce średniowiecznej. Część II. Osadnictwo wołoskie na ziemiach chełmskiej i lubelskiej w tekstach źródłowych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie
Autorzy:
Jawor, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632151.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Ius Valachicum
Vlachs
Vallachian settlement
shepherding
prawo wołoskie
Wołosi
osadnictwo wołoskie
pasterstwo
Opis:
The source texts contained in the current edition, collected from different archive units from State Archives in Lublin, are the continuation of the text published in the renowned Romanian journal “Istros” in 2014. The areas of Chełm and Lublin region were not intensively colonised by Walachian settlement at the turn of the Middle Ages and at the beginning of the modern times. It was used only in those areas which could not be colonized by regular farmers due to natural conditions, or when particular owners of farming villages strove to enrich their current agricultural profile with the breeding aspect, which took place through settling particular Walachian families. Thus, the significance of this period in the times of Walachian colonization was not to be found in its spread, the number of colonists or the villages inhabited by them. Instead, it is notable that those few Walachian settlements indicate the northern borderline of this colonising movement on the border of Lesser Poland and Red Ruthenia. Interestingly, the occurrence of villages which are 300 kilometers away from mountain areas, and which used Ius Valachicum, seems to contradict the established notion of Walachian settlement taking place only in the mountains and their neighbouring areas.
Umieszczone w edycji teksty źródłowe, zawarte w różnych jednostkach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, stanowią kontynuację publikacji, która ukazała się drukiem w roku 2014 na łamach uznanego czasopisma rumuńskiego „Istros”. Obszary ziem chełmskiej i lubelskiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych nie były intensywnie kolonizowane przez żywioł wołoski. Osadnictwo takie występowało tylko na terenach, które ze względów naturalnych nie mogły zostać skolonizowane przez typowych rolników, albo też poszczególni właściciele wsi rolniczych zabiegali o wzbogacenie ich dotychczasowego profilu gospodarczego o wątek hodowlany, co następowało poprzez osadzanie pojedynczych rodzin wołoskich. Znaczenia tego obszaru w dziejach kolonizacji wołoskiej nie należy więc doszukiwać się w jej rozprzestrzenieniu, liczonym ilością kolonistów czy zamieszkiwanych przez nich osad wiejskich. Polega ono raczej na tym, że nieliczne osady wołoskie wyznaczają północny zasięg tego nurtu kolonizacyjnego na skraju Małopolski i Rusi Czerwonej. Odległe często o około 300 km od obszarów górskich wsie posługujące się Ius Valachicum zdają się przeczyć wciąż aktualnemu w literaturze przedmiotu jego postrzeganiu jako nurtu obejmującego wyłącznie góry i ich bezpośrednie zaplecze.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ROZWÓJ OSADNICTWA WIEJSKIEGO W KLUCZU UNIEJOWSKIM DÓBR ARCYBISKUPÓW GNIEŹNIEŃSKICH
DEVELOPMENT OF RURAL SETTLEMENT IN THE UNIEJÓW ESTATE OF THE ARCHBISHOPS OF GNIEZNO
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487485.pdf
Data publikacji:
2016-11-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo wiejskie
klucz uniejowski
arcybiskupstwo gnieźnieńskie
rural settlement
Uniejów estate
Gniezno diocese
Opis:
Artykuł ukazuje wyniki badań poświęconych rekonstrukcji rozwoju osadnictwa wiejskiego na obszarze klucza uniejowskiego dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w okresie przedrozbiorowym. Kwerenda i analiza materiałów źródłowych pozwoliły usystematyzować i uszczegółowić dotychczasowy stan wiedzy oraz dokonać weryfikacji wcześniejszych ustaleń historiograficznych. W pracy uwzględniono zmiany terytorialne badanego klucza majątkowego w porządku chronologicznym, ustalono metrykę historyczną wsi oraz podjęto próbę określenia okoliczności ich powstania i objęcia własnością arcybiskupią. W artykule zaprezentowano także zagadnienie lokacji na prawie niemieckim, rozwoju gospodarki folwarcznej, zjawisko powstawania osad młyńskich i rybackich oraz transformacji struktur osadniczych związanej z komutacją. Porównano również w ujęciu dynamicznym wielkość wsi i ich powierzchnię uprawną, wskazując na tendencje zmian i ich uwarunkowania.
The paper presents results of research devoted to reconstruction of the development of rural settlement in the Uniejów estate belonging to the Gniezno diocese in the pre-partition period. Analysis of source materials brought enrichment of the present state of knowledge and verification of earlier historiographic findings. The study has identified territorial changes in the estate in chronological order, and age of the villages and circumstances of their formation and becoming archbishops’ property. The paper also addresses such issues as location under German law, development of the manorial system, creation of millers’ and fishermen’s villages, and the transformation of settlement structures caused by commuting. There also is a comparison of changes in the sizes of villages and their cultivated areas, and indication of their future development trends.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2016, 5; 5-28
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej
Villae iuris valachici. The problems of the development of Vlach settlement in Poland in the case of Sanok region
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684413.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
wieś
Wołosi
Polska
ziemia sanocka
settlement
village
Vlachs
Polska
Sanok region
Opis:
The article presents the results of research on selected aspects of the development of Vlach settlement confronted with the effects of the previous geographic and historical studies on this topic. The study addresses the origin and direction of migration of Vlach people in Southern, and Central and Eastern Europe, especially in Poland. This serves as a backdrop for a discussion of results of the author's comparative studies based on the collected source material. Also discussed are the issues of the distinguishing factors of Vlach law, as well as the methodological problems in identifying villages founded according to this law in Sanok region in Medieval and modern times. The paper also analyses the spatial distribution and chronological sequence of the formation of Vlach villages in the context of ownership relations and the physiographic diversity of the area of research.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących wybranych aspektów rozwoju osadnictwa wołoskiego w konfrontacji z efektami dotychczasowych studiów geograficzno-historycznych na ten temat. W pracy podjęto kwestię pochodzenia i kierunków migracji ludności wołoskiej w Europie Południowej i Środkowo-Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich. Na tym tle omówiono wyniki studiów porównawczych autora oparte na zebranym materiale źródłowym. Zaprezentowano zagadnienie specyfiki prawa wołoskiego i problemy metodyczne w zakresie identyfikacji wsi lokowanych na tym prawie na ziemi sanockiej w późnym średniowieczu i epoce nowożytnej. Dokonano również analizy rozkładu przestrzennego i sekwencji chronologicznej powstawania wsi wołoskich w kontekście stosunków własnościowych oraz zróżnicowania fizjograficznego terenu badań.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 11-37
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ius Valachicum w Polsce średniowiecznej. Część II. Osadnictwo wołoskie na ziemiach chełmskiej i lubelskiej w tekstach źródłowych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie
Autorzy:
Jawor, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631900.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Ius Valachicum
Vlachs
Vallachian settlement
shepherding
prawo wołoskie
Wołosi
osadnictwo wołoskie
pasterstwo
Opis:
Umieszczone w edycji teksty źródłowe, zawarte w różnych jednostkach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, stanowią kontynuację publikacji, która ukazała się drukiem w roku 2014 na łamach uznanego czasopisma rumuńskiego „Istros”. Obszary ziem chełmskiej i lubelskiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych nie były intensywnie kolonizowane przez żywioł wołoski. Osadnictwo takie występowało tylko na terenach, które ze względów naturalnych nie mogły zostać skolonizowane przez typowych rolników, albo też poszczególni właściciele wsi rolniczych zabiegali o wzbogacenie ich dotychczasowego profilu gospodarczego o wątek hodowlany, co następowało poprzez osadzanie pojedynczych rodzin wołoskich. Znaczenia tego obszaru w dziejach kolonizacji wołoskiej nie należy więc doszukiwać się w jej rozprzestrzenieniu, liczonym ilością kolonistów czy zamieszkiwanych przez nich osad wiejskich. Polega ono raczej na tym, że nieliczne osady wołoskie wyznaczają północny zasięg tego nurtu kolonizacyjnego na skraju Małopolski i Rusi Czerwonej. Odległe często o około 300 km od obszarów górskich wsie posługujące się Ius Valachicum zdają się przeczyć wciąż aktualnemu w literaturze przedmiotu jego postrzeganiu jako nurtu obejmującego wyłącznie góry i ich bezpośrednie zaplecze.
Źródło:
Res Historica; 2015, 40
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ naturalnych i antropogenicznych czynników na podstawowe charakterystyki fizykochemiczne wody w małej zlewni strefy podmiejskiej Łodzi
The impact of natural and antropogenic factors on basic physical and chemical characteristics of waters in a small catchment in the suburbs of Łódź
Autorzy:
Moniewski, P.
Stolarska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338541.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
autostrada
hydrochemia
jakość wody
osadnictwo wiejskie
hydrochemistry
motorway
rural settlement
water quality
Opis:
Na obszarze zlewni Dzierżąznej (dorzecze Moszczenicy) Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej UŁ prowadzi monitoring zasobów wody. W ramach badań dokonano oceny jakości wody i stopnia jej antropogenizacji. Na podstawie pomiarów temperatury wody, jej przewodności elektrolitycznej właściwej, odczynu i zawartości tlenu rozpuszczonego stwierdzono, że wody powierzchniowe i podziemne są znacznie zdegradowane. Już w źródłowym odcinku Dzierżąznej woda ma II klasę jakości ze względu na stosunkowo dużą przewodność (ponad S·cm-¹). W dalszym biegu, na niektórych odcinkach, wody kwalifikują się nawet do IV lub V klasy, głównie ze względu na zbyt małą zawartość tlenu. Przyczyną takiego stanu jest występowanie blisko 2 tys. ognisk zanieczyszczeń (szamb, dołów chłonnych) oraz zrzutu ścieków. Wynika to z braku kanalizacji sanitarnej na obszarach większych skupisk ludności. Sieć osadnicza jest skupiona głównie w górnej części zlewni, co niekorzystnie wpływa na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Szczególne zagrożenie dla wód podziemnych istnieje na obszarach o wysokiej podatności na zanieczyszczenia (dobra przepuszczalność utworów, niewielka głębokość do zwierciadła wody). Na jakość wód powierzchniowych ujemnie wpływa również intensywny chów ryb w licznych zbiornikach przepływowych. Odczyn wypływającej z nich wody zmienia się na bardziej zasadowy. Należy się spodziewać, że w przypadku zaniechania działań zmierzających do poprawy stanu środowiska wodnego zlewni Dzierżąznej jego degradacja będzie postępowała nadal. System odwodnienia budowanej autostrady A2, przecinającej obszar zlewni z zachodu na wschód, będzie powiązany z istniejącą siecią rzeczną. Przyjęte rozwiązania techniczne umożliwią infiltrację wód odprowadzanych z nawierzchni autostrady, co może negatywnie wpłynąć na jakość zasobów zbiorników wód podziemnych.
Long term monitoring in the suburban area of Łódź in the Dzierżązna River drainage basin carried out by the Department of Hydrology and Water Management, University of Łódź, allowed for assessing the spatial and temporal variability of basic physical and chemical parameters of underground and surface water resources. Parameters measured were: temperature, pH, specific conductivity and dissolved oxygen in surface waters. Local hydrogeological and morphological conditions and the forms of land use were taken into consideration while analysing the impact of natural and anthropogenic factors on the basic parameters of water quality. Underground waters rising in Rudunki spring are contaminated with the sewage infiltrating from the leaking septic tanks of the nearby dispersed houses settlement. In spite of the proximity of recreation areas, water flowing out of big springs situated in Rosanów and Ciosny are characterised by low temperature amplitude, stable and low conductivity (about 400 µS·cm-¹) and neutral pH (Ib class). The river waters undergo significant modification in numerous storage reservoirs as the development of aquatic plants, heat capacity, wave action and ice cover affect seasonal variability of physical and chemical water parameters. Intensive fish farming together with recreational use of the area has a negative influence on the quality of surface waters in the drainage basin. In the long run such a situation may lead to the degradation of aquatic environment and to lower attractiveness of suburban areas. We should also expect the negative effects of A2 motorway to occur in the nearest future.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2007, 7, 1; 105-122
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek do dziejów Polaków w Kolumbii
A Contribution to the History of Poles in Columbia
Autorzy:
Zych, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1962871.pdf
Data publikacji:
2019-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Kolumbia
Polonia w Kolumbii
osadnictwo polskie
Columbia
Polonia in Columbia
Polish settement
Opis:
Udokumentowane wzmianki dotyczące obecności Polaków na terenie dzisiejszej Kolumbii pochodzą z pocz. XIX w. Jednym z bohaterów wojny wyzwoleńczej spod panowania hiszpańskiego był Izydor Borowski († 1826), adiutant Bolivara, mianowany generałem. 25 XII 1856 r. dotarł do Kartageny prałat ks. Mieczysław Ledóchowski (1822-1902), późniejszy prymas Polski i kardynał. Przybył do Kolumbii jako delegat apostolski. Urzędowanie rozpoczął w 1857 r. Rezydował w Bogocie, reprezentując Stolicę Apostolską również na terenie Ekwadoru, Peru, Boliwii i Wenezueli. Opuścił placówkę w 1861 r. Obecność Polaków w Kolumbii na szerszą skalę rozpoczęła się dopiero w latach 20. XX stulecia, kiedy to przybyli nieliczni emigranci z Brazylii i Argentyny. Pod koniec 1938 konsulat w Bogocie oceniał liczbę obywateli polskich na półtora tysiąca osób, z czego 97% mieli stanowić Żydzi. W tym samym roku liczbę Polaków szacowano na ok. 40 osób. W latach 1935-1936 polskie MSZ przy zaangażowaniu Ligii Morskiej i Kolonialnej, czyniło przygotowania do „osadnictwa inteligenckiego” w Kolumbii. Plany tworzenia polskiego osadnictwa w tym kraju na odmiennych niż uprzednio zasadach podjęto ponownie w 1939 r. Przekreślił je wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu II wojny światowej do Kolumbii przybyło kilkuset Polaków, z czego osiedliło się ok. 30. Polonia kolumbijska była nieliczna, w 1970 r. w całym kraju zamieszkiwało 35 Polaków. Kolejni Polacy przybywali do tego kraju ze względów rodzinnych, jako małżonkowie obywateli kolumbijskich. Proces ten trwa do dziś, a jego nasilenie wystąpiło w latach 70. i 80. XX wieku, kiedy to do PRL przybywało wielu stypendystów z krajów latynoskich. Od 2003 r. w Bogocie funkcjonuje Stowarzyszenie Polaków w Kolumbii.
There are well-documented mentions of the Poles’ presence in today’s Columbia; they come from the beginning of the nineteenth century. One of the heroes who fought for liberation from Spanish captivity was Izydor Borowski (d. 1826), Bolivar’s adjutant, then made a general. On December 25, 1856, Rev. prelate Mieczysław Ledóchowski (1822-1902), the later primate of Poland and cardinal reached Kartagena. He arrived in Columbia as an apostolic delegate and began his ministry in 1857. Ledóchowski resided in Bogota and also represented the Holy See in Ecuador, Peru, Bolivia and Venezuela. He left his post in 1861. The presence of Poles in Columbia to such a large scale began as late as the 1920s when few emigrants arrived from Brazil and Argentina. In the end of 1938 the consulate in Bogota estimated the number of Polish citizens at 1.500, out of whom 97% were Jews. In the same year the number of Poles was estimated at circa 40. In the years of 1935-1936 the Polish Foreign Ministry together with the Sea and Colonial League made preparations the „settlement of the inteligentsia” in Columbia. The plans to establish Polish settlement in this country on other principles than before were renewed in 1939. These plans were destroyed by the outbreak of the Second World War. After the end of the war several hundred Poles arrived in Columbia, and circa 30 of them thirty had settled there. The Coumbian Polonia was not numerous; in 1970 the whole country was inhabited by 35 Poles. Further Poles came there for family reasons as spouses of Columbian citizens. This process has been going on up to now, and it was more intensive in the 1970s and 1980s. Then many grantholders arrived in the Polish People’s Republic from South America. Since 2003 there has been the Association of Poles in Columbia in Bogota.
Źródło:
Studia Polonijne; 2010, 31; 195-201
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Practices in building housing and settlements in the Nazi era. Case study: Breslau
Domy mieszkalne i osiedla w okresie narodowego socjalizmu. Studium przypadku: Wrocław
Autorzy:
Störtkuhl, Beate
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028546.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
housing
social housing
settlement
National Socialism
mieszkalnictwo
budownictwo socjalne
osadnictwo
socjalizm narodowy
Opis:
The aim of the article is to present housing development in Wrocław, after 1933, in National Socialism period. At that time, the goals and organizational structures of societies involved in the construction of new apartments and housing estates were revised. The activities of Herbert Boehm (1894-1954), who returned to the capital city of Silesia in 1936, will be presented. Boehm collaborated with Ernst May in the early 1920s as part of the Schlesische Heimstätte (Silesian Homesteads) housing company, and from 1925 on the creation of New Frankfurt; then, until 1941, he dealt with spatial planning in the town planning office of Wrocław. Boehm’s activity included the development of urban spaces and new districts both in the Weimar Republic and the Nazi era. The article is based on sources from the State Archives in Wrocław and the Museums of Architecture both in Wrocław and in Frankfurt am Main.
Celem artykułu jest zaprezentowanie zabudowy mieszkaniowej Wrocławia po 1933 r., w czasach narodowego socjalizmu. Wówczas to zrewidowano cele i struktury organizacyjne towarzystw zajmujących się budową nowych mieszkań i osiedli. Przedstawiona została działalność Herberta Boehma (1894-1954), który powrócił do stolicy Śląska w 1936 r. Boehm współpracował z Ernstem Mayem we Wrocławiu na początku lat dwudziestych w ramach spółki mieszkaniowej Schlesische Heimstätte (Śląskie Domostwo), a od 1925 przy tworzeniu Nowego Frankfurtu; następnie do 1941 zajmował się planowaniem przestrzennym w urzędzie urbanistycznym Wrocławia. Działalność Boehma obejmowała rozwój przestrzeni miejskich i nowych dzielnic zarówno w okresie Republiki Weimarskiej, jak i narodowego socjalizmu. Artykuł opiera się na źródłach z Archiwum Państwowego we Wrocławiu i Muzeów Architektury zarówno we Wrocławiu, jak i we Frankfurcie nad Menem.
Źródło:
Architectus; 2021, 3 (67); 25-34
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:
Architectus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cechy geochemiczne osadów stokowych i fluwialnych na północno - zachodnim Mazowszu
Geochemical features of slope and fluvial sediments from NW Mazovia
Autorzy:
Szwarczewski, P.
Smolska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084277.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osady fluwialne
osady stokowe
cechy geochemiczne
Mazowsze Polnocno-Zachodnie
osadnictwo
aluwia
pierwiastki sladowe
Opis:
Fluvial and slope deposits were investigated in the NW part of Masovia region. Their deposition was conditioned by anthropopression. There were recognised lithological features and analysed in vertical profiles such characteristics as: grain size, organic matter and selected elements (eg. Zn, Pb, Cu, Cd, Ni, P). Selected samples with organic matter were dated using the radiocarbon method. Age of sediments and their sedimentological and geochemical characteristics let to destinguish the series of deposits correlated with such periods of human activity as: Wielbark and Przeworsk cultures, the Middle Ages, the modern and industrial periods with last 100 years heavily affected by human activity. A very characteristic feature of the study area is a general very small content of analysed elements - close or very near to values of geochemical bacground but it is varied in vertical profiles of both slope sediments and fluvial ones. In the area of Brudzeń Duży the highest concentrations of analysed metals were recorded in the sediments accumulated during the Middle Ages, especially early phases of this period, what corresponds to the economic activity of the Slavs in this area (the two strongholds in Brudzeń Duży and Parzeń). Thereafter it was an agricultural region. In the area of Borowiczki the maximum concentrations occur at the land surface and it is correlated with the human activity of the last 40 years - that is, since the creation and operation of petrochemical plant in Płock. The carried studies indicated that trace elements in sediments, even occuring in small concentrations may be helpful in separating the layers by the age of deposition and in determining the rate of sedimentation at footslopes or in valley bottoms (overbank during the floods).
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2013, 51; 105-123
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pruskie związki terytorialno-osadnicze w dorzeczu środkowej Łyny w XIII wieku
Prussian territorial and settlement associations in the basin of the middle Łyna in the 13th century
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049844.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Łyna
osadnictwo
pruskie pole (lauks)
Prusowie
Łyna (river)
settlement
Prussian field (lauks)
Prussians
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie pruskich związków terytorialno-osadniczych w okresie przedkrzyżackim na obszarze środkowej Łyny, na terenie późniejszego Olsztyna. W pierwszej kolejności została omówiona literatura dotycząca charakteru i form pruskich związków terytorialnych. Następnie została podjęta próba identyfikacji i lokalizacji tych stosunków na ww. terytorium. Zidentyfikowano czternaście pruskich pól, tzw. lauksów (najmniejszych jednostek terytorialno-osadniczych). Pamięć o nich, w zasadzie również ich nazwy pochodzą z czasów pogańskich, były one wymienione w źródłach krzyżackich z okresu kolonizacji. Później zostały omówione i zidentyfikowane związki terytorialne niższego rzędu, które występują w źródłach pod nazwą „ziemi“ (łac. terra, territorium). Były to ziemie: Gudikus (w okolicach Stękin, Godek i Kajn), Gunelauken (w okolicach od Barczewka po Barczewo, od Odryt i Jedzbarka po Tuławki i Tęguty) oraz Berting (w okolicach m.in. Bartąga i Gągławek). Olsztyn najprawdopodobniej leżał w obrębie ziemi Berting. Uznano za słuszne stwierdzenie, że komornictwa z czasów krzyżackich były tworzone na ziemiach pruskich. Przykładem tego jest ziemia Berting oraz komornictwa olsztyńskie i barczewskie. Na podstawie „castrum Hirsberg” postawiono tezę, że przynajmniej na większych ziemiach znajdowały się mniejsze tereny, które odpowiadały okręgom grodowym. Na ogół każda ziemia posiadała własne centrum kultowe położone na pograniczu. Badany obszar należał do dwóch plemion – Berting i Gunelauken do Galindii (Olsztyn leżał więc w jej obrębie), a Gudikus najprawdopodobniej do Pogezanii. Niniejsze badania, ograniczone do niewielkiego obszaru, przyniosły obiecujące efekty, należałoby je kontynuować na pozostałym obszarze. Pozwolą one na dokładniejsze niż w dotychczasowej historiografii poznanie struktury i charakteru związków terytorialnych poszczególnych plemion pruskich, jak też częściowo ich sieci osadniczej przed podbojem krzyżackim.
The aim of this paper is to present Prussian territorial and settlement associations in the pre-Teutonic Order period in the area of the middle Łyna, within the area of later Olsztyn. First, the literature on the nature and forms of Prussian territorial associations was discussed. Then, an attempt was made to identify and locate these. Fourteen Prussian fields, so-called lauks (the smallest territorial and settlement units) were identified. The memory of these, and in fact their names, derived from the pagan period, and they were mentioned in the Teutonic Order’s sources during the colonisation period. Later, territorial associations of a lower order were discussed and identified, which are called “lands” (Latin: terra, territorium) in the sources. These were the following lands: Gudikus (in the vicinity of Stękiny, Godek and Kajny), Gunelauken (in the vicinity of Barczewko to Barczewo, from Odryt and Jadbark to Tuławki and Tęguty) and Berting (in the vicinity of Baratąg and Gągławki). Most likely, Olsztyn was situated within the land of Berting. The Teutonic Order also established bailiwicks in Prussia. An example of this is the land of Berting and the Olsztyn and Barczewo bailiwicks. On the basis of the “castrum Hirsberg”, it is possible to hypothesise, at least in relation to larger lands, that smaller territories existed which related to strongholds. In general, each land had its own cult centre, located in its frontier. The studied area belonged to two tribes - Berting and Gunelauken to Galindia (Olsztyn was therefore within it), and Gudikus most likely to Pogesania. This research, limited to a small area, has shown promising results and should be extended. This will allow for a more precise understanding of the structure and character of territorial associations of the individual Prussian tribes, as well as part of their settlement network before the Teutonic Order’s conquest, than in previous historiography.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 128-146
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy megaurbanizacyjne w świecie
Mega-Urbanization Processes in the World
Autorzy:
Eberhardt, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834604.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
megaurbanizacja
osadnictwo wielkomiejskie
megalopolis
miasta globalne
mega-urbanization
big-city settlement
global cities
Opis:
The article is devoted to statistical analysis and assessment of urbanization processes. It is stressed that transformations of this kind are fairly complex and do not result only from the changes of relations between urban and rural population. They consist in complex economicalsocial phenomena that are reflected, among others, in formation of large urban complexes whose internal structure is ever more complicated. Their characteristic feature is spatial expansion. In the place where formerly only towns were, new, territorially extensive agglomerations and metropolises come into being. Because of a strong demographic dynamics resulting from the intensive development and technological progress, great urban complexes, numbering over 10 million inhabitants have appeared. The name of mega-agglomeration has been accepted for these new forms of urbanization. They have been defined and discussed on the basis of UN documentation. Attention has been paid to the fact that they develop most quickly in poor Third World countries. This has important social consequences. In the next part of the article the most modern and complex forms of nowadays urbanization have been discussed. In the areas with a lot of agglomerations new forms of big-city settlement are formed that are called “megalopolis”. They are listed and subjected to a proper geographical interpretation. They number several dozen million inhabitants each and their significance in the world is ever greater. A considerable part of the article is concerned with the so-called world or global cities. They are cities that perform the functions of the highest rank, mainly as far as the international finances are concerned. They are the seats of great corporations and concerns, banks and influential political and economic organizations. Studies conducted by a team of experts affiliated to the British University of Loughborough that has assumed the name “Globalization World Cities Study. Group GAWC” have been used here. On the basis of strictly defined criteria the team has distinguished 55 global cities. They have been divided into ranks and categories. London, New York, Paris and Tokyo have been included in the first rank. Also the rank of Warsaw has been defined; it has been given gamma rank and category 5. The classification is subjected to assessment. In the next part of the text the inner structure of the mentioned greatest global (world) cities is given and characterized. In the last part of the article it is indicated that the processes of mega-urbanization have a tendency to spread into new areas and continents. Disproportions between the areas of great concentration of population on the one hand and regions of demographic and economic regress on the other will increase. The most important consequences will occur in Asian, African and South American countries. In these parts of the world the processes of mega-urbanization will occur in a spontaneous way and may lead to an economic, social and ecological disaster.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2010, 38; 17-38
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KATALOG ZABYTKÓW OSADNICTWA HOLENDERSKIEGO NA MAZOWSZU Jerzy Szałygin, Wyd. DiG, Warszawa 2004
CATALOGUE OF MONUMENTS OF DUTCH SETTLEMENTS IN MAZOVIA Jerzy Szałygin, Wyd. DiG, Warszawa 2004
Autorzy:
Kalina, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535190.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
osadnictwo holenderskie
Jerzy Szałygin
architektura drewniana
mazowieckie wsie lokowane na prawie holenderskim
Menonici
Opis:
This is the first publication which systematically discusses the material heritage associated with Dutch settlements in terrains which historically belonged to Mazovia. A presentation of 191 Mazovian villages, arranged in alphabetical order and located upon the basis of Dutch law. The descriptions, enhanced with fragments of historical maps, contain information about the residential and farm buildings, and take into account their localisation, current preservation, types of construction, the layout of the interiors and a characteristic of the brick. The catalogue contains data pertaining to churches and cemeteries. The Dutch settlement movement developed from the seventeenth century to the 1940s, and was connected with the overflow land along various rivers, including the Vistula, the Bug and the Wkra. The specific type of farming was adapted to the natural conditions, which, in turn, determined given construction solutions and affected the shaping of the local landscape. The Dutch settlements in Mazovia comprise an exceptional phenomenon, whose merits are enhanced by the fact that they were one of the few to have survived in Poland on such a scale despite the severance of the cultural continuum after the second world war. The catalogue is supplemented by a copious bibliography and maps presenting the range of the phenomenon within the former boundaries of Mazovia.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2004, 1-2; 187-191
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy infrastruktury, osadnictwa i ochrony środowiska w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia na lata 2007-2013
Problems of infrastrukture, settlement and environmental protection in the National Strategic Framework of Reference for the years 2007-2013
Autorzy:
Koreleski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61390.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
Polska
infrastruktura techniczna
osadnictwo
ochrona srodowiska
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
lata 2007-2013
Opis:
W pracy zarysowano wybrane zagadnienia infrastruktury technicznej, osadnictwa i ochrony środowiska zawarte w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia (NSRO) na lata 2007–2013. Infrastruktura transportowa Polski jest zapóźniona i poważnie niedoinwestowana. Długość autostrad w 2006 r. wynosiła zaledwie 674 km, a dróg ekspresowych 257 km. Zasadniczym problemem w transporcie kolejowym jest zły stan infrastruktury i eksploatowanego taboru. Infrastruktura energetyczna bazuje prawie w całości na źródłach nieodnawialnych, głównie na paliwach stałych, co sprawia że należy do głównych źródeł zanieczyszczenia środowiska. Infrastruktura środowiska rozwija się w ostatnich kilkunastu latach w sposób prawidłowy. Obserwuje się wzrost powierzchni obszarów chronionych (aktualnie 32,5% powierzchni kraju), odnotowujemy znaczne postępy w sferze gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami. Wzrasta jednak zagrożenie powodziowe kraju. W systemie osadniczym mamy korzystną policentryczną strukturę miast oraz niekorzystną, bo rozproszoną strukturę osadnictwa wiejskiego. Zarysowano niektóre uwarunkowania realizacji Strategii na podstawie analizy SWOT.W wyniku realizacji NSRO nastąpi m.in. rozbudowa i transformacja infrastruktury transportowej i energetycznej, nastąpi dalsza poprawa stanu środowiska przyrodniczego.
The paper outlines the chosen problems of technical infrastructure, settlement and environmental protection – included in the National Strategic Framework of Reference (NSRO) for the years 2007–2013. Transport infrastructure of Poland is backward and underinvested. The length of highways in 2006 amounted to 674 km, and the express ways – 257 km. Bad condition of railway infrastructure and rolling stock constitutes the main problem of railway transport. The length of railway lines under exploitation decreased in the years 2000–2005 from 22,6 thousand km to 20,3 thousand km, and the railway network density from 7,2 km /100 km2 to 6,5 km/100 km2, however it still exceeds the mean value for the EU countries by 5 km/100km2. Energetic infrastructure bases almost entirely (92%) on the non – renewable sources mainly fuels, and is thus one of the main sources of environmental pollution. The technical condition of the country energetic network, as well as gas pipes, do not threaten the safety of energetic supply for receivers. For the last ten – odd years environmental infrastructure has been developing in a proper way. One may observe the increase of the protected lands area (at present 32,5% of the total country area); a significant progress in the sphere of water – sewage management and waste management has been made. On the other hand the river flood hazard increases. Over 3,9% of existing water accumulating devices and over 26% of embankments is in bad condition. The highest flood risk appears on the borderlands of southern and south-eastern Poland. The settlement system of the towns is advantageous – polycentric, but rural settlement system, of dispersed character is disadvantageous. Rural settlement is backward in the infrastructure development, especially water – sewage management and waste management). For example sewage purification plants in the year 2005 comprised about 60% of the country population, in that in towns 85% and in villages 20%. Only 40% of towns and 25% of villages were equipped in modern purification plants with high reduction of nitrogen and phosphorus components. Poorly developed technical infrastructure, caused to great extent by settlement dispersion, is one of the basic barriers of rural areas development in Poland. Some conditionings of the strategy feasibility basing on the SWOT analysis have been outlined. The NSRO realization will result, among others, in the development and transformation of the transport and energetic infrastructure and further improvement of the natural environment conditions.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 02
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad nazwami miejscowymi na pograniczu Puszczy Białej
From the research on local names on borderland of Puszcza Biała
Autorzy:
Samsonowicz, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164617.pdf
Data publikacji:
2010-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Puszcza Biała
nazwy miejscowe
Długosiodło
miejscowości
osadnictwo
name of locality
towns
villages
colonisation
Opis:
Artykuł dotyczy nazw miejscowych, używanych na pograniczu Puszczy Białej, a konkretnie znajdujących się na obszarze dzisiejszej gminy Długosiodło. Autor analizuje ponad 50 nazw miejscowości, które dzieli na okresy chronologiczne według czasu, kiedy powstały, oraz według pochodzenia (np. od szaty roślinnej, nazwisk mieszkańców czy też warsztatów rzemieślniczych). Zestawienie nazw stanowi interesującą informację dotyczącą ich pochodzenia, przy czym, jak to w konkluzji swego artykułu stwierdza Autor, w pierwszym okresie występują przede wszystkim nazwy wywodzące się od działalności człowieka, w drugim głównie od warunków biologicznych, a w dobie nowożytnej nazwy odosobowe, związane z jednostkami, grupami rodowymi, prawnymi bądź zawodowymi. Publikacja zawiera interesujące, nowe informacje dotyczące omawianego obszaru, ale niejednokrotnie mogące odnosić się do innych terenów.
The article concerns names of localities (towns and villages) along the edge of Puszcza Biała (Biała Wood), and specifically within the territory of present Długosiodło Commune. The Author analyses over 50 names of places categorised according to period of their founding, as well as the origin of names (e.g. local vegetation, inhabitants or craftsmanship). The names convey interesting information on their origin. As the Author states in the conclusion, in period I mainly names derived from human activities were given, in period II, names related to biological conditions predominated, while in the modern times, names were created in connection with individuals, national, legal or professional groups. The work comprises interesting new data on the studied area and sharp observations that may also apply to other areas in Poland.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2010, Zeszyt, XXIV; 9-18
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niezbyt sucha kraina. Specyfika osadnicza terenów zalewowych doliny środkowej Wisły na przykładzie skupiska osadniczego w Glinkach, pow. otwocki
Not that Dry a Land. The Specificity of Settlement in the Floodplains of the Middle Vistula Valley on the Example of the Settlement Cluster in Glinki, Otwock County
Autorzy:
Rakowski, Tomasz
Stanaszek, Łukasz M.
Watemborska-Rakowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551136.pdf
Data publikacji:
2020-01-28
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
Urzecze
Wisła
Tereny zalewowe
osadnictwo
badania powierzchniowe
Vistula river
floodplains
settlement
fieldwalking survey
Opis:
Floodplains of large rivers are rarely the subject of archaeological research. The excavations at the cemetery of the Przeworsk culture at Czersk, Piaseczno County, and studies on the modern settlement in the Urzecze (literally at-the-river’s) microregion near Warsaw yielded data about the settlement in the Middle Vistula Valley across the ages and prompted a non-invasive examination of the area. In 2017, a large-scale fieldwalking survey took place in the southern part of the Urzecze floodplain, covering an area of ca. 83 square kilometres (Figs. 1, 2). The already known sites were verified, and numerous new sites from various historical periods were discovered. The survey was complemented with traditional research, such as cartographical and historical searches, as well as new solutions in the form of a digital elevation model, obtained by laser scanning of the ground surface and geophysical and underwater prospection. The character of settlement in the area, specific due to the natural conditions, can be illustrated on the example of the settlement cluster near the village of Glinki, situated on the right bank of the Vistula, at the latitude of Góra Kalwaria (Fig. 3). Settlement in periodically flooded areas is focused only in a few selected places, where the shape of the terrain guarantees relatively safe shelter during periods of regular but hard to predict overflows and dangerous inundations. In the case of the cluster in Glinki, small, elevated areas, difficult to notice in the field and surrounded by oxbow lakes that form natural reservoirs (polders), are legible (Fig. 4). The oldest traces of settlement date back to the Bronze Age and Early Iron Age, then to the pre-Roman and Roman period and the Middle Ages, up to modern and contemporary times (Fig. 5, 6). The ‘insular’ nature of settlement (Fig. 9) in the floodplains of the Middle Vistula is confirmed by the observed presence of other, similar clusters situated on the former sandbanks and islands or their remains. The specificity of natural conditions (Fig. 7, 8, 10) and the rhythm of life in these areas influenced the flavour and specificity of the local culture, a phenomenon that has been well described for modern times (Ł.M. Stanaszek 2014). It is possible that in the earlier time periods some local differences within the large archaeological cultures are also to be expected. This can only be confirmed by future excavations in the area.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 271-280
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo braci czeskich i morawskich w regionie łódzkim
Colonisation of Bohemian and Moravian Brethren in Łódź region from 16th to 19th centuries
Autorzy:
Szczepankiewicz-Battek, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684469.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
kolonizacje
bracia czescy
bracia morawscy
Zelów
settlement
colonisation
Bohemian Brethren
Moravian Brethren
Opis:
The article describes migrations and colonization of Bohemian and Moravian Brethren in Łódź region from 16th to 19th centuries, as well as their cultural heritage. The first stage of colonisation involved migrations from Bohemia to Poland at the turn of the 16th and 17th centuries. It began in 1547 after emperor Ferdinand Habsburg's edict forcing the Bohemian Brethren to convert to Catholicism or leave the Habsburg empire, and lasted until the Battle of White Mountain (1620) at the outset of the Thirty Years' War. At this time, thousands of religious refugees from Bohemia settled in Polan, mostly in Great Poland, with some in the Łódź region. Most of the Bohemian Brethren congregations in Poland ended their activities during the Counter-Reformation, in late 17th century. The second stage of Czech settlement in the region started at the beginning of the 19th century, simultaneously with German colonisation. The biggest settlement of Bohemian Brethren in Łódź region was the town of Zelów, where a large group of immigrants from Silesia already lived. Until the mid-19th century, Czech settlements covered a dozen villages near Bełchatów. The village Kuców, demolished in the 1980s due to the opencast lignite mine, became the centre of the settlement. Most Czechs settled in Łódź region were Bohemian Brethren, who joined the Evangelical-Reformed Church, but kept their separate language and service. After the Second World War, most of them returned to Czechoslovakia. Hundreds of people declaring Czech nationality and cultivating their culture remain in Zelów. Moravian Brethren is a religious denomination, founded in the first half of the 18th century in Upper Lusatia by Protestant religious refugees from Moravia. They founded their settlements around the world, including the Russian Empire. Important Moravian Church settlements in Łódź region were Nowosolna and Lwówek near Gąbin. At the turn of the 19th century, they have joined the followers of other Protestant churches in the region. However, the characteristic features of their material culture remained: urban planning, cemeteries and prayer houses.
Tematem artykułu są migracje i osadnictwo braci czeskich i morawskich na ziemi łódzkiej od XVI do XIX w. oraz pozostałości ich dziedzictwa kulturowego. Pierwszy etap tego osadnictwa to migracje z Czech do Polski na przełomie XVI i XVII w. Drugi etap rozpoczął się na początku XIX w. równocześnie z kolonizacją niemiecką. Większość Czechów osiedlonych na ziemi łódzkiej stanowili bracia czescy, którzy zgłosili akces do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, ale zachowali odrębność języka i nabożeństw. Po drugiej wojnie światowej znaczna część zamieszkałych w regionie Czechów wróciła do ojczyzny. W Zelowie jednak nadal mieszka kilkaset osób deklarujących narodowość czeską i kultywujących swoją kulturę. Bracia morawscy to denominacja religijna, założona w pierwszej połowie XVIII w. na Górnych Łużycach przez protestanckich uchodźców religijnych z Moraw. Zakładali oni swoje osady na całym świecie, w tym także w Imperium Rosyjskim. Największymi placówkami braci morawskich na ziemi łódzkiej były Nowosolna koło Łodzi i Lwówek koło Gąbina. Na przełomie XIX i XX w. zintegrowali się oni z wyznawcami innych kościołów protestanckich w regionie. Pozostały jednak po nich charakterystyczne elementy kultury materialnej: układy urbanistyczne, cmentarze i domy modlitwy.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2017, 6
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DZIEDZICTWO POLSKICH HOLENDRÓW holland.org.pl
THE HERITAGE OF THE POLISH DUTCH holland.org.pl
Autorzy:
Szałygin, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535999.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
osadnictwo holenderskie
holland.org.pl
menonici
olęder
zagroda fryzyjska
zagroda niemiecka
zagroda polska
Opis:
The Dutch settlement movement in Poland in unused floodlands located along the Vistula, the Bug, the Wkra and other rivers, originated in the Commonwealth during the sixteenth century. The influx of the colonists who came from Flanders and Friesland, was caused, on the one hand, by the religious repressions suffered by the Mennonites in The Netherlands and, on the other hand, by practical reasons: the newcomers represented a high economic level and thus were regarded as highly desirable settlers. They were always offered land either along river banks or marshes and wastelands. Thanks to centuries-long experiences in combating water, won in their homeland, they were capable of developing terrains which at first glance appeared to be totally useless, by establishing a whole system of ditches, dams. and dikes. The farms of the first settlers, with a dominant part played by animal husbandry and orchards, were characterised by much larger productivity, the application of modern solutions, and a better organisation of labour than those of the corvée peasants. The economic basis consisted of a cash rent payable to the landowners in return for leasing and cultivating the land. Due to the different system of management, considerable independence, self-governance, and predominantly, prosperity, the settlers could afford to erect impressive buildings, decorated with lavish window and door joinery, and admired up to this very day for their beauty and professional execution. Both individual Dutch buildings and entire villages are succumbing to gradual transformation and destruction. Settlements colonised according to Dutch law have, in contrast to the surrounding villages, preserved their traditional and historical character; furthermore, they include a multitude of historical buildings representing various architectural styles. Unfortunately, we possess only fragmentary information about the total resources as well as the size of the settlement network. This lack of data has led to the absence of suitable protection for the remnants of Dutch settlements in Poland which, after all, are of value not only for Polish culture, but also for Dutch and German tradition; unfortunately, all three remain ignored and threatened with devastation and, worse, oblivion. This is the reason why the Association of Conservators of Historical Monuments has proposed an Internet catalogue of Dutch settlement monuments in Poland, available at: holland.org.pl. The program in question assumes a material documentation of the cultural heritage associated with the Dutch settlements, i.e .villages, farmsteads, residential and farm buildings, as well as churches and cemeteries; other tasks entail a popularisation of the part played by the settlers in our history in the form of a Polish-English Internet portal. We sincerely hope that the idea of creating the such a portal will interest numerous active participants in its expansion and functioning. The description and propagation of knowledge about historical monuments connected with Dutch colonisation is the only solutions enabling their actual protection and preservation for future generations. We cannot permit yet another element of traditional rural culture to be doomed to oblivion, especially considering that it is so closely connected with three worthy traditions.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2005, 3; 101-110
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osobennosti razvitia sel'skih poselenij Belarusi s cennym istoriko-kul'turnym naslediem ( na primere poselka Šorsy)
Features of rural settlements development with the rich historical past (on an settlement Shchorsy example)
Autorzy:
Nitijewska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/398514.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
turystyka
funkcje turystyczne
osadnictwo wiejskie
dziedzictwo historyczne
tourism
tourist functions
rural settlements
historical heritage
Opis:
Turystyka jest obecnie jedną z najbardziej masowych, dochodowych i intensywnie rozwijających się branż gospodarki światowej. Rozwój funkcji turystycznych w wiejskich jednostkach osadniczych o bogatej historii skutkuje głębokimi zmianami w ich organizacji przestrzennej: niezbędny jest rozwój systemu usług, zwiększenie zasobu miejsc parkingowych, powierzchnie, ukształtowanie stref ruchu pieszego w okolicy miejsc organizacji imprez masowych. Prócz kreowania warunków sprzyjających turystyce, nastawionej na poznanie historii oraz walorów dziedzictwa kulturowego i przyrody, ważne jest rozwijanie możliwości związanych z walorami etnicznymi. Rozwój funkcji turystycznej zaprezentowano na przykładzie miejscowości Szczorse w rejonie nowogródzkim.
Tourism in the modern world is one of the most mass, profitable and intensively developing branches of the world economy. Development of tourist functions in rural settlements (places) with valuable historical heritage causes in entering of essential changes into their town-planning organization: it is necessary to improve system of public services, to increase the area of parking places, to form pedestrian zones in places for the masses visiting. Besides creation of favorable conditions for thetourism aimed at acquaintance with a historical, cultural and natural heritage, development of the opportunities connected with ethnic features is important. Features of development of such settlements on an example of settlement Shchorsy of Novogrodek region are considered.
Źródło:
Architecturae et Artibus; 2011, 3, no 1; 39-41
2080-9638
Pojawia się w:
Architecturae et Artibus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślady migracji wołoskich w toponimii polskiego Podtatrza
Autorzy:
Oczko, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631539.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vlachs, the Tatras, toponymy of Podhale, Vlach settlements
Wołosi, Podtatrze, toponimia Podhala, osadnictwo wołoskie
Opis:
In the Podhale dialects there are lexical items, the origin of which is associated with the migration of Vlach shepherds across the Polish Podtatrze region. They are also present in toponymy. They are usually formed and based on the Romanian dialect appellatives, e.g. the oronyms Grapa and Magura or the names of villages established under the Vlach law or inhabited by Vlach settlers, e.g. Łapsze and Poronin. Out of 93 villages in the Polish Podtatrze region, covering Spiš, Podhale, and Orava, only five cases display the clearly observable Romanian (Vlach) etymology – at least according to existing research. However, this is not the ultimate state of research as the topic requires further investigation.
W gwarach podhalańskich obecne są elementy leksykalne, których pochodzenie wiąże się z migracją pasterzy wołoskich na terenach polskiego Podtatrza. Występują również w toponomastyce. Utworzone zostały najczęściej na podstawie rumuńskich gwarowych apelatywów, np. oronimy Grapa, Magura, a także nazwy wsi lokowanych na prawie wołoskim lub zamieszkanych przez osadników wołoskich, np. Łapsze, Poronin. Na polskim Podtatrzu, które obejmuje Spisz, Podhale i Orawę, wśród 93 miejscowości jedynie w sześciu przypadkach, w stanie obecnych badań, można wskazać etymologię rumuńską (wołoską). Nie jest to jednak ostateczny stan badań i wymagają one kontynuacji.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Północny zasięg osadnictwa na prawie wołoskim w średniowiecznej Polsce
Autorzy:
Jawor, Grzegorz Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631549.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ius valachicum, Vlachs, medieval Poland, pastoralism, settlement
prawo wołoskie, Wołosi, średniowieczna Polska, pasterstwo, osadnictwo
Opis:
Celem rozważań jest uchwycenie północnej granicy zasięgu prawa wołoskiego na ziemiach polskich w XV–XVI w. Pojedyncze osady rządzące się tym prawem uchwycono na terenie ziemi sandomierskiej, ziemi lubelskiej, ziemi chełmskiej i w staropolskim województwie bełskim oraz na Wołyniu. W świetle zawartych w tym artykule rozważań, w miarę oddalania się od obszarów podgórskich osadnictwo wołoskie w badanej epoce traciło na znaczeniu i stawało się często tylko dodatkiem do kolonizacji rolniczej. Większą rolę odegrało tylko w zasiedlaniu nieatrakcyjnych rolniczo, peryferyjnie położonych mikroregionów. Często występowała sytuacja osadzania we wsiach rolniczych pojedynczych Wołochów albo ich niewielkich grup. Stanowiło to wystarczającą przyczynę, dla której ci koloniści bardzo szybko ulegali procesom asymilacji oraz integracji etnicznej i kulturowej z miejscowym, przede wszystkim ruskim otoczeniem. Jak wskazuje przykład położonej w województwie bełskim Lubyczy, nieliczne społeczności tych osad najdłużej, bo aż do XIX w., potrafiły zachować i bronić swojej odrębności prawnej, dającej im uprzywilejowaną pozycję w porównaniu z wieśniakami z okolicznych, ruskich wsi.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 243

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies