Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "osadnictwo" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 243
Tytuł:
Aleksandrów i okoliczne wsie w świetle nieznanych źródeł z przełomu XVIII i XIX w.
Aleksandrów and its surrounding settlements in the light of formerly unknown sources from the turn of 18th and 19th centuries
Autorzy:
Woźniak, Krzysztof Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684467.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo olęderskie
osadnictwo przemysłowe
Aleksandrów
Olęder settlement
industrial settlement
Opis:
The article contributes to recognition of the settlement processes in the Western part of then Zgierz County at the turn of 18th and 19th centuries. It discusses and presents issues based on formerly unknown sources concerning the establishment of Olęder settlements in Ruda Bugaj and Brużyca Mała. The study, based on sources which were never accounted before, resulted in clearing the doubts concerning the exact date of establishment of the industrial settlement in Aleksandrów.
Artykuł stanowi przyczynek do poznania procesu osadniczego przebiegającego na przełomie XVIII i XIX w. w zachodniej części ówczesnego powiatu zgierskiego. Omówiono nieznane dotychczas w polskiej literaturze przedmiotu źródła dokumentujące założenie osad olęderskich w Rudzie, Bugaju i Brużyczce Małej. Na podstawie nieuwzględnianego dotąd przekazu źródłowego rozstrzygnięto wątpliwości narosłe wokół daty założenia osady przemysłowej Aleksandrów.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2017, 6
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura osadnictwa wiejskiego w strefie suburbanizacji Hamburga
Autorzy:
Czernik, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369173.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
osadnictwo wiejskie
suburbanizacja
Opis:
Oddziaływanie procesu globalizacji znajduje odzwierciedlenie w suburbanizacji stanowiącej efekt zarówno wzrostu miast jak i zmian w strukturze socjalnej i gospodarczej. Rozprzestrzenianie się tkanki urbanistycznej implikujące wzrost użytkowania terenów przyległych do miast i jego intensyfikację charakteryzuje w dużej mierze niekontrolowane, spontaniczne kształtowanie zurbanizowanych struktur w obrębie dużych miast na zasadzie sztucznie kształtowanych osiedli przyczyniające się do kształtowania amorficznej struktury przestrzennej miasta. Poszukiwania w kształtowaniu ładu przestrzennego strefy suburbanizacji w Niemczech oparte na istniejącym systemie planistycznym zmierzają do rozwiązań zrównoważonego rozwoju opartego na zasadach równoważenia czynników: ekologicznych, kulturowych, społeczno-gospodarczych przy optymalnym zachowaniu istniejących form zagospodarowania i jednoczesnej partycypacji społecznej w procesie zarządzania.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2008, 10; 215-232
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lee Miller, Roanoke: Solving the Mystery of the Lost Colony,New York 2002.
Autorzy:
Konieczny, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436218.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Roamoke
osadnictwo w Ameryce Północnej
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2005, 4; 228-230
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trwałość przemysłowo-osadniczych układów przestrzennych w starym rejonie przemysłowym (przykład dorzecza Małej Panwi)
Autorzy:
Rajman, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/438881.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
układy
przemysł
osadnictwo
Mała Panew
Opis:
Przedstawiona praca nawiązuje tematycznie i przestrzennie do wczesnej pracy autora o rozwoju ośrodków przemysłowych nad Małą Panwią (Rajman, 1962). Praca ta reprezentowała częsty jeszcze wówczas w geografii przemysłu kierunek historyczno-geograficzny (Kortus, Pakuła, 1998), zwany także retrospektywnym (Misztal, Zioło. 1998). Istotą tego nurtu było badanie uwarunkowań rozwoju przemysłu, a w szczególności podjęcie prób ukazania zmiany roli poszczególnych czynników lokalizacyjnych w czasie. W pracach takich uwzględniało się zatem zazwyczaj historyczne warunki powstania, czynniki lokalizacyjne oraz rozwój , rozmieszczenie zakładów przemysłowych, a tatle kształtowanie się struktury przestrzennej przemysłu. Takie, po części krajobrazowe ujmowanie problematyki przemysłowej , poparte bezpośrednimi badaniami terenowymi, wynikało w znacznym stopniu z ówczesnego braku publikowanej bazy statystycznej, nie tylko zresztą odnoszącej się do zagadnień przemysłowych.
Źródło:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego; 2002, 4; 37-42
2080-1653
Pojawia się w:
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekofizjograficzne warunki osadnictwa Piastów w dolinie rzeki Prosny
Influence of climatic and hydrological factors on the Piasts settlement in the Prosna river valley
Autorzy:
Małecki, Z.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399649.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zlewnia Prosny
osadnictwo
zmiany klimatu
Opis:
Zlewnia Prosny, największej rzeki południowej Wielkopolski, należy do dorzecza n rzędu Warty i stanowi dorzecze III rzędu Odry. Całkowita powierzchnia zlewni Prosny wynosi 4927 km2, a sama rzeka długości 216,8 km jest największym lewym dopływem środkowej Warty. Rzeka Prosna lub Przosna w średniowieczu wzięła swoje imię od prosa (etymologia słowiańska - prof. B. Byliński). Rzeka Prosna po części swojej długości służyła jako drogowskaz "Szlaku Bursztynowego" dla kupców rzymskich, prowadzący do wybrzeży Bałtyku. Istnienie osady "Calisia" (Kalisia) odnotował w n w. n.e. Klaudiusz Ptolemeusz z Aleksandrii w Egipcie w swoim dziele "Wstęp do geografii". Dolina Prosny w epoce przedchrześcijańskiej była terenem intensywnego osadnictwa plemiennego, które wraz z umocowaniem się państwa Piastów uległo przekształceniu w osadnictwo grodowe. W dolinie Prosny w rozwoju obecnego tarasu zalewowego wyróżniono dwa etapy: erozyjny (suchy i zapewne ciepły), spowodowany głębokimi wcięciami koryta rzeki i jej dopływów z tarasów dolinnych (IX - w.) oraz sedymentacyjny wskutek oziębienia klimatu, gwałtownego zwiększenia ilości opadów i wody w korycie (XIV - XVI w.). Grodzisko na Zawodziu w Kaliszu powstało w IX w. w dolinie rzeki Prosny i funkcjonowało do roku 1233 jako ważny ośrodek władzy Piastów, a potem także władzy kościelnej. Z badań przeprowadzonych w dolinie rzeki środkowej Prosny wynika, że zmiany wilgotnościowe klimatu od I - XX w. charakteryzowały się krótkookresowymi, cyklicznymi wahaniami następującymi co kilkaset, a niekiedy nawet co kilkadziesiąt lat.
The Prosna basin, which is the biggest river of Southem Wielkopolska, belongs to the drainage basin of the 2nd order of the Warta river and constitutes the 3rd order drainage basin of the Odra river. The total area of the Prosna river basin is 4927 km2, and the length of the river itself is 216,8 km is the most important left bank tributary of the middle Warta river. Prosna river or Przosna in the Middle Ages took its name after the millet (Slavonic etymology - prof. B. Byliński). The Prosna river in part of its length was used as lodestar of the Amber Road for Roman merchants, which led to the Baltic coast. The existence of the "Calisia" (Kalisz) settlement was noted in the 2nd century B.C. by Claudius Ptolemy from Alexandria in Egypt in his "Introduction to geography". The Prosna river valley in the era before Christian s was a land of intense tribal settlement which, together with establishment of the Piast nation, changed into town settlement. In the Prosna valley, we can distinguish two phases as far as development of the current stream terrace is concerned: erosive, dry and most probably warm, caused by deep incision of the river channel and its tributaries from the valley terraces (9th - 12th century) and sedimentary due to cooling of the climate, sudden increase of rainfall and the amount of water in the river channel (14th_ 16th century). Grad (Slavic settlement) in Zawodzie in Kalisz was established in the 9th century in the valley of the Prosna river functioned till1233 as an important center of the Piasts' authority, and then church authorities. Based on the research made in the valley of the middle Prosna, it can be seen that the changes of climate humidity from the 1st till 20th century were characterized by short, cyclic f1uctuations taking place every several hundred or even several dozen years.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2009, 21; 73-84
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Umiejscowienie geograficzne i fizjograficzne jako czynnik przemian wiejskich jednostek osadniczych na Pomorzu Zachodnim
Autorzy:
Pawłowski, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369211.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
architektura
osadnictwo wiejskie
przekształcenia ruralistyczne
Opis:
Na obecne przekształcenia zachodzące w wiejskich jednostek osadniczych ma wpływ wiele uwarunkowań , między innymi ich lokalizacja w układzie administracyjno - gospodarczym kraju oraz jej położenie geograficzne i ukształtowanie terenu, jak ma to miejsce w przypadku wsi turystyczno - rekreacyjnych, jak również ich terytorialne umiejscowienie, w przypadku wsi przygranicznych. Kolejnym elementem mającym wpływ na obecne zmiany przestrzenne wsi jest sposób wykorzystania potencjalnych walorów gospodarczych danego terenu.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2008, 10; 257-272
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osadnictwo karpackie na granicach regionów przyrodniczych
The settlement at the boundaries of the natural regions in the Carpathians
Autorzy:
Lechowicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084708.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
Karpaty
regiony przyrodnicze
granice fizycznogeograficzne
Opis:
The paper discusses general regularities which determine the relationships between nature and human settlement in respect of urban settlement and the primary physio-geographic boundaries. The study looks at the relations between the mountains and the foothills boundary and the distribution and development of cities in the Ukrainian Carpathians over the span of the last thousand years. In the successive periods, the role of the analysed boundaries in the development processes was subject to distinct changes. While the defence function was losing in importance, new functions appeared such as the tourist function. The author's analysis corroborates the hypothesis that the high-rank physio-geographic boundaries such as e.g. premontane gradient zone, have played (and still play) a considerable role in the processes of city location and development.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2010, 44; 97-113
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reguła kolejności według wielkości jako metoda opisu stanu i rozwoju sieci osadniczej
Rank and size rule as a method to describe state and development of settlement network
Autorzy:
Kurkus, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085639.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
rozwoj
geografia
prognozy
siec osadnicza
Opis:
A set of settlements in a certain area arranged according to size is characterized by a distribution suited to generalization and mathematical presentation. This paper discusses the rank and size rule presented in the form of an equation: Pj=P₁ • j-a=const, where: Pj - number of population in settlement j, P₁ - number of population in the largest settlement in the studied class, j - position of settlement after arrangement according to decreasing size (rank), a - contrast exponent of settlement network and tgπ
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 1989, 10; 81-100
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karolina Kot, Osadnictwo kultury łużyckiej w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza we wschodniej części Pojezierza Myśliborskiego, Poznań 2013, ss. 386
Autorzy:
Żychlińska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038228.pdf
Data publikacji:
2016-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
recenzja
osadnictwo
kultura łużycka
epoka brązu
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2016, 57; 239-244
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresowe osadnictwo wojskowe 1920-1945
Autorzy:
Stobniak-Smogorzewska, Janina.
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Warszwa : Instytut Studiów Politycznych PAN : "Rytm"
Tematy:
Osadnictwo wojskowe Kresy wschodnie Rzeczypospolitej 1921-1925 r.
Osadnictwo wojskowe prawo Polska stan na 1920 r.
Opis:
S. 15-98, Ustawa o osadnictwie wojskowym i przeprowadzenie akcji osadniczej.
Bibliogr. s. 340-359. --- Indeksy.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Wybrane teoretyczne zagadnienia procesu urbanizacji
Selected theoretical questions of urbanization process
Autorzy:
Kapler, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085654.pdf
Data publikacji:
1989
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
urbanizacja
aspekty ekonomiczne
aspekty spoleczne
osadnictwo
Opis:
The article is a presentation of selected theoretical questions of the urbanization process out of which the author discusses the issue of workers' settlement in villages, commuting to work and relations urbanization-natural environment. Population living in villages but working outside agriculture, through contacts with population of towns and urban environment influences significantly the process of reconstruction of rural environment, formulation of new attitudes and behaviour patterns among village inhabitants. An evidence of changes undergoing in the way of living of that part of the population are non-agiricultural settlements springing up on the outsikirts of towns, the fact that arable land is converted into building lots and a trend to introduce typically urban instiallations to suburban and rural areas. In result of urbanization of rural population (along with growing industrialization of villages) the natural environment is subject to intensifying pollution and degradation. This unfavourable phenomenon is intensified by spatial concentration of socio-economic functions in villages and scientific-technological progress. The problems of relations environment-urbanization process have become the subject of interest of a new branch of science called eco-town planning or biological town planning. The science intends to secure for man (subject to urbanizatian, industrialization etc. pressures) optimum conditions for biological development. At the end the author presents main rends and methods applied in studies of the urbanization process and evaluates them briefly with respect to their usability in practical analyses. The author starts from formal approaches to the urbanization process concerning the phenomena of concentration of population and economic activity, through a structural-functional approach referring to changes in professional and social structure and ending with the latest diffusion models. The models describe spatial behaviour of population in towns and villages and dissemination of patterns created in towns. The diffusing element is often attractiveniess of town as a place of work, residence, fulfillijng one's needs, entertainment etc. Previous methods of studies on the urbanization process, developed by many scientists from various branches of science were not satisfactory. Great complexity and variety of urbanization forms make it necessary to undertake interdisciplinary studies in the future so that basing on many complementary methods it will be possible to explain the mechanism of spatial migration of population and transmission of cultural patterns from urban to rural communities among individual groups of society and between elements of the settlement network.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 1989, 10; 59-80
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania relacji między rozmieszczeniem miast a środowiskiem przyrodniczym (z wybranych prac magisterskich)
Relations between the distribution of cities and the natural environment (based on selected MA theses)
Autorzy:
Winidowa, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084972.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
miasta
rozmieszczenie
srodowisko przyrodnicze
prace magisterskie
osadnictwo
Opis:
W artykule omówiono rozmieszczenie miast w odniesieniu do wybranych elementów środowiska przyrodniczego. Analizą objęto miasta Indii, Indonezji, Nepalu i Bangladeszu. Artykuł oparto na pracach magisterskich wykonanych w Zakładzie Geografii Regionalnej.
Relations between the natural environment and settlements in several Asiatic countries were examined in some MA theses submitted in the Department of Regional Geography. The impact of the natural environment on the distribution of people and settlement systems can be either positive or negative, providing attractions or settlement barriers. Surveys confirmed the importance of relations between the natural environment and settlements in India, Indonesia and Nepal. In the case of Bangladesh, however, no such an impact could be observed, which might be the consequence of the country's huge population density ( over 900 people/sq km) and the need to populate areas characterized by highly adverse environmental conditions, even those that are exposed to the danger of annual flooding. The findings imply that the character of the relations between the natural environment and settlement processes is multidimensional.
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2004, 34; 109-115
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie i rozwój parafii Parysów na tle osadnictwa na południowo-wschodnim Mazowszu
The Establishment and Development of the Parysów Parish against the Backdrop of Settlement in South-East Masovia
Autorzy:
Mazek, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945172.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Parysów
Mazowsze
parafia
osadnictwo
Masovia
parishes
settlement
Opis:
The parish in Parysów was erected in 1445 by the Poznań bishop Andrzej Bniński. It originated in a gentry foundation. One of its founders was Parys of Sieczcza, the progenitor of a family of officials well-known in the following centuries in Masovia. The foundation of the parish followed settlement in the first half of the fifteenth century, and it was beneficial for further processes of settlement in this territory. Almost an entire century later Florian Parys, Parys’s grandchild, established a town here that retained its urban rights until the nineteenth century. Until 1564, the parish was composed almost exclusively of the villages that belonged to the Parys family. In 1546 the area of the parish was enlarged almost by one third, i.e., the villages of the royal estate from the parish of Osieck (the Osieck starosty) were included. The parish occupied then the area of ca. 100 square km. In such a shape, with some changes in the seventeenth century, the parish survived until the end of the Polish Republic. During several centuries, Parysów with its adjacent villages belonged to the more or less prosperous noble families. In the eighteenth century the estates were taken by the Bieliński family, an influential aristocratic family that possessed numerous territories in this part of Masovia. Unfortunately, it did not much affect the development of the town, for its population was mainly occupied with agriculture.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 2; 55-79
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ulicą Byszewską do Skoszew w gminie Nowosolna w powiecie łódzkim wschodnim
From Byszewy to Skoszewy in the Nowosolna Municipality in the District of Lodz East
Autorzy:
Szymczak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967015.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Gmina Nowosolna
osadnictwo
wieś Byszewy
Skoszewy
wieś Moskwa
Opis:
In Nowosolna commune (Neu-Sulzfeld) near Lodz the greatest importance in the past belonged to Skoszewy, today’s Old Skoszewy that received city rights in 1426 two years after Lodz. In the middle of the road from Nowosolna to Skoszewy there is a village called Byszewy, recorded in 1389. In the sixteenth century it was divided into Byszewy Large with a mill and Byszewy Small. The land was developed to Jaroszki village and currently unknown Drożęcin. Plichtów was developed from Byszewy and Moskwa. Byszewy since the Middle Ages had belonged to the parish in Old Skoszewy. In 1686 Jan Plichta from Kołacin coat Półkozic bought a farm called Byszewy. His descendant was Teodor Plichta (c. 1755–1833), the owner of Byszewy and Moskwa, who at the beginning of the nineteenth century, erected a brick mansion in Byszewy. It appeared in the works of Jaroslaw Iwaszkiewicz, as “manor with four columns”.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2016, 22; 379-390
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ późnośredniowiecznego osadnictwa na paleoekologiczne zmiany torfowiska Żabieniec (Wzniesienia Łódzkie)
Autorzy:
Forysiak, J.
Balwierz, Z.
Borówka, K. R.
Kittel, P.
Kloss, M.
Lamentowicz, M.
Pawłowski, D.
Twardy, J.
Żurek, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294739.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
osadnictwo późnośredniowieczne
paleoekologiczne zmiany torfowiska
Wzniesienia Łódzkie
Żabieniec
Źródło:
Landform Analysis; 2008, 9; 285-288
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ab humana memoria negocia mundi facilius elebuntur, que nec scripto eternatur... Uwagi w sprawie geografii historycznej i chronologii Pomezanii i Pogezanii w średniowieczu
Autorzy:
Szczepański, Seweryn
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364573.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
średniowieczne
Pomezania
Pogezania
źródła historyczne
krytyka źródeł
osadnictwo
Opis:
In this article, the author focuses on the analysis of Mieczysław Józefczyk’s book: Kościół i społeczeństwo w Prusach krzyżackich. Teksty źródłowe do dziejów chrześcijaństwa w Pomezanii i Pogezanii (Church and Society in Teutonic Order Prussia. The Textual Sources for the History of Christianity in Pomesania and Pogesania), published by the Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne in Elbląg in 2017. A detailed criticism of the author’s methodology of the book is presented, with the correction of many errors related to the historical geography of medieval Prussia, medieval chronology and philology. The book, in which we find Polish translations of 548 documents, has numerous mistakes that distort the picture of the settlement in the area of Pomesania, Pogesania and Warmia. This article also highlights numerous errors in the translations from Latin and German. The medieval terminology used in the book is also corrected. There were many errors relating to the methodology of working with a medieval source.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 301, 3; 574-609
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Policentryczność rozwoju Mazowsza
Policentricity of Mazovia development
Autorzy:
Bański, Jerzy
Czapiewski, Konrad Ł.
Mazur, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460871.pdf
Data publikacji:
2012-08
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
policentryczność
województwo mazowieckie
osadnictwo
polycentricity
Mazowieckie Voivodhsip
colonization
Opis:
W niniejszym opracowaniu zestawiono kilka najważniejszych wniosków z badań struktury osadniczej, powiązań ośrodków subregionalnych i spójności społeczno-gospodarczej Mazowsza, zrealizowanych w ramach projektu „Trendy rozwojowe Mazowsza”. W kontekście rozwoju policentrycznego Mazowsza struktura rozmieszczenia osadnictwa jest korzystna. Centralne funkcje w regionie pełni Warszawa, wokół której zlokalizowanych jest pięć ośrodków subregionalnych (Radom, Płock, Ostrołęka, Ciechanów, Siedlce) o różnym potencjale rozwojowym. Radom i Płock można uznać za ośrodki duże, o silnym własnym potencjale. W ostatnich dwóch dekadach obserwowano w nich regres demograficzny, wynikający z odpływu ludności na tereny podmiejskie lub do innych miast (głównie Warszawy) oraz spadku przyrostu naturalnego. W przypadku Radomia potencjał rozwojowy nie jest wykorzystywany; restrukturyzacja przemysłu i likwidacja miejsc pracy spowodowały wzrost bezrobocia, stagnację gospodarczą miasta i odpływ migracyjny. Ostrołęka i Ciechanów są słabo wykształconymi ośrodkami subregionalnymi; ich potencjał rozwojowy można porównywać z niektórymi miastami powiatowymi w warszawskiej strefie metropolitalnej. Utrata pozycji województwa spowodowała ubytek niektórych funkcji i stagnację gospodarczą. Pogłębia ją peryferyjna lokalizacja w stosunku do Warszawy i innych dużych miast oraz brak ważnych szlaków komunikacyjnych. Nieco korzystniej przedstawia się sytuacja Siedlec, dobrze skomunikowanych z Warszawą i mających stosunkowo szeroką strefę oddziaływania. Średniej wielkości ośrodki powiatowe i mniejsze miasta tworzą w miarę równomiernie rozmieszczoną sieć. Taki rozkład przestrzenny sprzyjać może stopniowemu rozwojowi tych miast, dzięki wypełnianiu szeregu lokalnych funkcji (administracja, handel, usługi, szkolnictwo podstawowe i średnie, służba zdrowia, kultura, itd.), a w przypadku miast na północy regionu również funkcji ponadlokalnych (uzupełniających braki „słabych” ośrodków subregionalnych). Miasta powiatowe zyskały nowe funkcje dzięki reformie systemu administracji. Jednakże ich rozwój w latach 1995-2010 był wyraźnie zróżnicowany i w dużym stopniu zależał od lokalizacji względem Warszawy. Rozwój notowały przede wszystkim miasta w strefie metropolitalnej; natomiast te położone bardziej peryferyjnie rozwijały się wolniej. Rozwój systemu osadnictwa Mazowsza w perspektywie 2030 roku zależy od czynników zewnętrznych (często niezależnych) i czynników wewnętrznych. Wśród tych pierwszych są: globalna sytuacja gospodarcza, polityka UE i państwa, rozwój dużych aglomeracji i regionów sąsiedzkich. Natomiast do drugich należą: założenia strategii rozwoju, aktywność inwestycyjna przedsiębiorstw i mieszkańców, ruchy migracyjne, itd. Trudno przewidzieć, które czynniki odegrają w nadchodzących latach najważniejszą rolę i jaka będzie światowa sytuacja ekonomiczna. Dlatego w rozważaniach na temat przyszłości systemu osadniczego Mazowsza zaproponowano trzy podstawowe scenariusze: najbardziej prawdopodobny, optymistyczny i pesymistyczny
This paper summarizes some key conclusions from the study of the settlement structure, linkages between subregional centers and economic and social cohesion Mazovia. In the context of a polycentric development of Mazovia structure arrangement is favorable settlement. The central functions of the region is located in Warsaw, around which are located five sub-regional centers (Radom, Plock, Ostrołęka, Ciechanów, Siedlce) with different growth potential. Radom and Plock centers can be considered as large with strong self-potential. In the last two decades, they were observed in demographic decline due to the outflow of population to suburban areas or to other cities (mostly in Warsaw), and declining birth rates. In the case of Radom, the growth potential is not utilized, industrial restructuring and job losses led to an increase in unemployment, economic stagnation of the city and the migration outflow. Ciechanów and Ostrołęka are poorly educated sub-centers, and their development potential can be compared with some cities in the Warsaw metropolitan area. Loss of position of voivodeship’s capital resulted in loss of position, loss of some functions and economic stagnation. It deepens the peripheral location in relation to Warsaw and other major cities and lack of important routes. A little more preferably is the situation of Siedlce, which is well connected with Warsaw and have a relatively broader zone of influence. A medium-sized district centers and smaller towns formed as uniformly distributed network. This spatial distribution may contribute to the gradual development of these cities by completing a number of local functions (administration, trade, services, primary and secondary education, health, culture, etc.), and for cities in the north region of the supra-function (complementary deficiencies of "weak" sub-regional centers). District of the city gained new functions through the reform of administrative system. However, their development in the years 1995-2010 was clearly differentiated and largely depend on the relative location to Warsaw. The development of the city were recorded primarily in the metropolitan area, while those located more peripherally grew slower. Development of Mazovia settlement system in 2030 is dependent on external factors (often independent) and internal factors. Among the former are: the global economic situation and the EU policy, the development of large cities and neighboring regions, while the others are: the strategy development, investment activity of enterprises and residents, migratory movements, etc. It is difficult to predict which factors will play in the coming years most important role, and what will the global economic situation. Therefore, the discussion on the future of the settlement system of Mazovia proposed three basic scenarios: realistic, optimistic and pessimistic.
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2012, 10; 71-88
1689-4774
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinanty rozwoju osadnictwa letniskowego na przykładzie gminy Stężyca
Autorzy:
Jażewicz, Iwona
Zienkiewicz, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627895.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo letniskowe
działki letniskowe
gmina Stężyca
Pojezierze Kaszubskie
Opis:
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczących przestrzeni wypoczynku indywidualnego na działkach letniskowych. Jest to próba identyfikacji uwarunkowań rozwoju osadnictwa letniskowego na przykładzie gminy Stężyca położonej w centralnej części Pojezierza Kaszubskiego. W artykule wskazano uwarunkowania związane z miejscem lokalizacji działek letniskowych oraz z motywacjami i oczekiwaniami ich właścicieli. W rezultacie przeprowadzonych badań stwierdzono, że rozwój osadnictwa letniskowego w gminie Stężyca determinują przede wszystkim walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz dobra dostępność czasowa i przestrzenna, nie mniej ważny pozostaje również motyw więzi rodzinnych i sentyment do miejsca urodzenia.
Źródło:
Turyzm; 2019, 29, 2; 45-56
0867-5856
2080-6922
Pojawia się w:
Turyzm
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys struktury osadniczej regionu szadkowskiego w 1827 r.
Settlement structure of Szadek region in 1827
Autorzy:
Marszał, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2028697.pdf
Data publikacji:
2020-09-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osadnictwo
ludność
region szadkowski
settlement
population
Szadek region
Opis:
Przeprowadzony w latach 1824–1826 spis ludności i domów, którego wyniki zostały opublikowane w wydanej w 1827 r. Tabelli Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego pozwala m.in. na zarysowanie struktury osadniczej tej części ówczesnego Królestwa Polskiego, która znajdowała się w ówczesnym powiecie szadkowskim. Pierwsza część opracowania prezentuje syntetyczny obraz osadnictwa w powiecie na podstawie analizy rozmieszczenia ludności i zabudowy mieszkaniowej. W dalszej części artykułu bardziej szczegółowe rozważania poświęcone zostały sieci osadniczej w granicach dzisiejszej gminy Szadek. Struktura sieci osadniczej na tym terenie, ukształtowana do początku XIX w., w znacznym stopniu przetrwała do dziś. Główne zmiany w tym zakresie dotyczą przesunięć w potencjale ludnościowym poszczególnych miejscowości oraz przede wszystkim pojawienia się na mapie nowych punktów osadniczych w wyniku zachodzących od lat 60. XIX w. do połowy XX w. procesów społeczno-ekonomicznych.
The population and housing census conducted in Szadek region in 1824–1826, the results of which were published in 1827 in „Tabella Miast, Wsi i Osad Królestwa Polskiego”, makes it possible to create an outline of the settlement structure of this part of the Kingdom of Poland at that time. The first part of this study provides a synthetic picture of settlement based on analysis of population and housing distribution. The second part presents a more detailed analysis of the settlement network within the boundaries of the present municipality of Szadek. The settlement network structure of this area, which was being formed up to the beginning of the 19th century, has largely remained unchanged. The changes that have taken place concern population sizes of the existing localities and emergence of new settlements as a result of socio-economic processes taking place from the 1860s to the mid-20th century.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2020, 20; 107-118
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad przyrodniczymi uwarunkowaniami osadnictwa - granice fizycznogeograficzne i rubieże osadnicze
A study of natural settlement factors - physio-geographic boundaries and frontier settlements
Autorzy:
Goclowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084971.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Tematy:
osadnictwo
uwarunkowania przyrodnicze
warunki przyrodnicze
granice fizycznogeograficzne
zageszczenie
Opis:
Artykuł prezentuje badania, prowadzone w Zakładzie Geografii Regionalnej UW, które dotyczą przyrodniczych uwarunkowań osadnictwa.
The paper discusses in greater detail a set of papers dealing with the issue of the natural conditions determining human activity, in the context of research carried out in the Department of Regional Geography of Warsaw University. The papers were focused on those features of the natural environment that were crucial for settlements, such as diversity, physical and geographical borders and individual qualities, as well as the so-called frontier settlements, a direct effect of nature-man interrelationship. Major approaches, methods and conclusions have been discussed, as well as the author's proposais relating to future prospects of such studies (proposed new approaches: "natural and humanistic" and "based on the confining factors").
Źródło:
Prace i Studia Geograficzne; 2004, 34; 99-108
0208-4589
Pojawia się w:
Prace i Studia Geograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tribalism Versus Community Organization: Geography of a Multi-Tribal Bedouin Locality in the Galilee
Plemienność kontra organizacja społeczności: geografia wieloplemiennej miejscowości beduińskiej w Galilei
Autorzy:
Medzini, Arnon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684455.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
osady Beduinów
plemiona Galilei
Beduini w Izraelu
planowane osadnictwo
spontaniczne osadnictwo
Bedouin settlement
Galilee tribes
Israel's Bedouins
planned settlement
spontaneous settlement
Opis:
Beduini w Izraelu znajdują się obecnie na bardzo zaawansowanym etapie przejścia ze społeczności tradycyjnej do nowoczesnej. Zderzenie tradycyjnej wspólnoty wędrownej z krajem o nowoczesnym zachodnim stylu życia jest fundamentalnym i materialnym punktem zapalnym. Plemiona beduińskie, które osiadły w obfitym w opady oraz gęsto zaludnionym rejonie Galilei, odczuły gospodarczą, społeczną i geograficzną bliskość otaczającego je regionu rolniczego. To geograficzne sąsiedztwo spowodowało także względnie szybką transformację z nomadyzmu do osadnictwa. Począwszy od lat 60. XX w. władze izraelskie regulują spontaniczne osady Beduinów. To przejście do stałego pobytu wymusiło na zamieszkujących te tereny Beduinach radzenie sobie z trudnościami natury kulturowej oraz społecznej. Z jednej strony starają się oni zachować swoją strukturę plemienną i klanową, z drugiej jednak wybór lokalnych przywódców wymaga od nich porzucenia jej na rzecz organizacji społeczności. Niniejsze badania koncentrują się na miejscowości Zarzir (lokalnym samorządzie w rejonie Galilei w północnym Izraelu), w której zamieszkuje pięć plemion. Badania wykazały, że mieszkańcy tej wieloplemiennej społeczności stopniowo przezwyciężyli swoją dumę plemienną oraz wzajemną podejrzliwość, a także zrozumieli, że bardziej korzystne będzie promowanie niezależnej organizacji opartej na demokratycznych wyborach spośród kandydatów posiadających umiejętność zarządzania, a nie na tradycjach plemiennych. 
Currently the Bedouin community in Israel is in very advanced stages of transition from a traditional to a modern society. The intersection between a traditional nomad population and a country with a modern Western lifestyle is a basic and material point of conflict. The Bedouin tribes that settled in the rainy and densely populated Galilee area were affected by their economic, social and geographic proximity to the surrounding agricultural rural region. This geographic proximity also directly affected the relatively rapid transition from nomadism to settlement. Beginning in the 1960s, Israeli government policy began regulating the Bedouins' spontaneous settlement. This step was designed to encourage trends toward social change and modernization in Bedouin society by means of urbanization. The initiative also stemmed from the desire to prevent spontaneous Bedouin settlement that was characterized by broad spatial dispersal and to concentrate the Bedouins in a limited number of towns. The transition to permanent residence forced the Bedouins living there to cope with cultural and social difficulties.On the one hand, the Bedouin tribal and clan structure strives to preserve itself, while on the other the selection of local leadership requires relinquishing tribalism in favor of the community structure. This research focuses on Zarzir, a Bedouin locality in the Galilee region of northern Israel comprising five tribes. The research revealed that the residents of this multi-tribal community demonstrated they were able to bridge between traditional values and modern values, contributing to the process of their adjustment to living in an urban residential environment. They slowly overcame their tribal pride and mutual suspicion and began to understand that it would be more beneficial to promote an independent municipal organization based on democratic elections according to candidates' management skills rather than based on tribal traditions.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2016, 5; 237-255
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja krajobrazów wiejskich regionu łódzkiego pod wpływem rozwoju funkcji turystycznych
Transformation of rural landscapes in the Łódź region by influence of the tourist functions development
Autorzy:
Krysiak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/86010.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Tematy:
krajobraz wiejski
transformacja krajobrazu
kolonizacja turystyczna
osadnictwo
ekosystemy
fragmentacja
Źródło:
Problemy Ekologii Krajobrazu; 2010, 27
1899-3850
Pojawia się w:
Problemy Ekologii Krajobrazu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne osadnictwa uchodźców bułgarskich w latach 20. XX wieku
Socio-economic conditions of refugees’ settlement in Bulgaria in the 1920s
Autorzy:
Paszkiewicz, Jędrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910017.pdf
Data publikacji:
2018-02-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bulgaria
refugees
immigrants
settlement
Bułgaria
uchodźcy
imigranci
osadnictwo / Bulgaria
Opis:
Socio-economic conditions of refugees’ settlement in Bulgaria in the 1920s.The influx of immigrants into Bulgaria during the first two decades of 20th century was aresult of the two lost armed conflicts and border shifts between 1913 and 1918. These changesin turn resulted in disruption of the socio-political and economic situation within the country.The government was unable to efficiently overcome the consequences of high immigration,which aggravated the already present social and economic difficulties and threatened the internal stability of the state. On the other hand, in spite of the grave political and economiccrisis, certain measures were undertaken to counter the negative tendencies, with state supportfor the agricultural settlement. The partial success of the above was possible due to theagriculture reform introduced in 1924 and financial credits from abroad (1926, 1928). Theoutcome was sufficient for the Bulgarian government to deem the settlement action a success, an enhancement of the country's internal stability and  appeasement of the general public. Nevertheless, a number of pressing issues remained, resulting mostly from a lack of systemic support to the immigrants and their families. The refugee integration process was hindered bythe lack of a secure economic foundation and the differences among the particular socialgroups. 
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2017, 24, 1; 61-82
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko geograficzne Łodzi jako tło osadnictwa pradziejowego
Natural environment of Łódź as a background of prehistoric settlement
Autorzy:
Papińska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945288.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Łódź
środowisko geograficzne
osadnictwo pradziejowe
zmienność środowiska
struktura krajobrazu
Opis:
Geokomplexes - units of a landscape structure were used as areas of reference for analysis of spatial arrangement of prehistoric archeological sites in Łódź and in its neighborhood. Geocomplex types were grouped into four classes: A - lithogenic geocomplexes associated with permeable deposits, B - lithogenic geocomplexes associated with low-permeable deposits, C - semihydrogenic geocomplexes developing under seasonal anaerobic conditions; D - hydrogenic geocomplexes developing under long lasting or permanent anaerobic conditions. The delimitation of the geocomplexes was based on a relative homogeneity of lithology and on the relief regarded as stabile physical features. The geocomplex classes were distinguished by water conditions. The location of 281 archeological sites from te Stone age to the late Iron Age clearly shows a concentration of archeological findings in a south-western part of Łódź. The largest number of the sites was found in valleys of the rivers Ner, Dobrzynka, Jasień, Olechówka and in the vicinity of the valleys. Archeological findigs were also encountered in the river valleys of the Bzura, Sok ołówka, and other streams of north-western part of the city. Similar location of archeological objects had been earlier recognised in the valleys of the Warta (Kamińska 1970, Bezkowska 1992), Bzura (Papińska 2001a, b, Rosin 1995, 2001), Moszczenica (K a m i ń s k i 1993) and Grabia (P e li s i a k 1991). It can be assumed that in all studied periods an access to water (to a river) was crucial for attracting settlers. The role of surficial water and of shallow groundwater for the settlement in the Łęczyca region was described by T. Krzemiński and Z. Maksymiuk (1966), and T. Krzemiński (1987). The analyses of the location of the prehistoric archaeological sites within geocomplex classes show that 59% of the sites under consideration were found in lithogenic geocomplexes associated with permeable deposits (A); 13,5% - in lithogenic geocomplexes associated with low-permeable deposits (B). Only 1,4% of the sites occurred in semihydrogenic geocomplexes (C), and 21,5% - in hydrogenic geocomplexes. The remaining 3,6% was located on the boundary of two geocomplex classes. Multicultural archaeological sites predominate, which indicates continuous settlement in the area. It can be assumed that natural features in a particular place were attractive for settlers from many cultures and times.
Opracowanie prezentuje charakterystykę środowiska geograficznego Łodzi i okolic waspekcie tła dla rozwoju ekumeny w pradziejach. Położenie stanowisk archeologicznych od epoki kamienia do późnej epoki żelaza zaprezentowano na tle geokompleksów częściowych, zgrupowanych w cztery klasy. Kryteriami delimitacji geokompleksów były utwory powierzchniowe i rzeźba terenu, które są powszechnie uwaźane za komponenty stabilne. Podstawą wyróźniania klas geokompleksów były warunki wodne w nich panujące. zaprezentowano prawidłowości w rozmieszczeniu stanowisk archeologicznych w poszczególnych typach geokompleksów, a takźe w nawiązaniu do typu gospodarki charakterystycznej dla danej kultury archeologicznej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2004, 6
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etniczne i językowe zróżnicowanie osadnictwa na zachodnich obrzeżach Wielkiego Księstwa Litewskiego na podstawie spisu włościan w Inwentarzu starostwa tykocińskiego z 1573 roku
Ethnic and linguistic differences in settlements on the western Edge of the Grand Duchy of Lithuania, on the basis of the record of the peasantry in the Tykocin District Inventory of 1573
Autorzy:
Kondriatuk, Michał
Filinowicz, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594014.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
nazwy osobowe
osadnictwo
etnonimy
Podlasie
personal names
settlement
ethnonyms
Opis:
W artykule przedstawiono zróżnicowany etnicznie i językowo proces osadnictwa zachodniej części dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, dziś województwa podlaskiego, obejmującego ziemie w ramionach rzeki Narwi i jej lewego dopływu – rzeki Śliny. Obszar ten był zasiedlany przez Słowian zachodnich i wschodnich oraz Litwinów. Podstawą opracowania jest rękopis Inwentarza starostwa tykocińskiego z 1573 roku sporządzony przez Łukasza Górnickiego, starostę tykocińskiego, sekretarza, bibliotekarza i pisarza króla Zygmunta Augusta. Na podstawie analizy spisu włościan 18 wsi i folwarków tego starostwa pokazano udział poszczególnych grup etnicznych i językowych w zasiedleniu terenu. Najliczniej zasiedlili ten obszar Słowianie zachodni i wschodni, a w nieco mniejszym stopniu Litwini i Jaćwingowie. Magnaci i namiestnicy litewsko-ruscy podlegający Trokom – Glińscy, Radziwiłłowie i Gasztołdowie – przenosili do dóbr ziemskich i królewskich na Podlasiu Litwinów i Białorusinów ze swoich posiadłości na Litwie i nad Niemnem. Badania nad przynależnością językową i etniczną włościan oparto na analizie ortografii i etymologii antroponimów.
This paper presents the differing ethnic and linguistic character of the settlements of the western part of the former Lithuanian Grand-Duchy, today the Podlaskie Voivodeship, occupying the land between the river Narew and its tributary, the Ślina. The area was settled by Eastern and Western Slavs as well as Lithuanians. The basis of this research is the manuscript The Tykocin District Inventory of 1573, collated by Łukasza Górnicki, Starost of Tykocin, secretary, librarian and scribe to King Zygmunt August. On the basis of analysis of the record of the peasantry in 18 villages and farms of that district, a breakdown of the ethnic and linguistic composition of the area is given. The largest group were the Eastern and Western Slavs, with slightly fewer Lithuanians and Yotvingians. The Lithuanian-Russian governors under the authority of Trakai – the Glińskis, the Radziwiłłs and the Gasztołds – brought Lithuanians and Belarusians from their possessions in Lithuania and on the river Neman to the land and royal properties of Podlasie. Research on the ethnicity and language of the peasants is based on an analysis of the orthography and etymologies of anthroponyms.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 243-254
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat procesu kształtowania granic wsi w Polsce do końca XVIII wieku w kontekście morfogenetycznym
Remarks on the process of shaping the village boundaries in Poland until the end of the eighteenth century in the morphogenetic context
Autorzy:
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965464.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
boundary
village
settlement
Polska
granica
wieś
osadnictwo
morfogeneza
Polska
Opis:
W artykule omówiono w zarysie proces kształtowania granic wsi w Polsce w średniowieczu i epoce nowożytnej. Analizy następstwa stosowanych procedur delimitacji oraz demarkacji granic w krajobrazie kulturowym wsi dokonano w świetle odpowiednio wyselekcjonowanego materiału źródłowego w konfrontacji z wynikami dotychczasowych badań geograficzno-historycznych w tym zakresie. W pracy podjęto także problem powiązania kwestii formowania granic z zagadnieniem pochodzenia form osadniczych w ujęciu morfogenetycznym. Pozwoliło to na wykrycie wielu prawidłowości i dało podstawę do ustalenia współzależności w sferze osadnictwa wiejskiego w okresie staropolskim.
The article discusses the process of shaping the boundaries of the rural settlements in Poland until the end of the eighteenth century. Analysis of the procedures of delimitation and demarcation of limits in the cultural landscape of the village was carried out on the basis of the collected historical sources in the form of documents, descriptive materials and judicial maps in the confrontation with the results of geographical and historical research. In this work the problem of forming the boundaries was also connected with the issue of the morphogenesis of villages. The process of so called ujazd was the most important form of shaping the spatial extent of the villages in the Middle Ages. During the feudalization of social relations one can indicate the process of linearization of zonal boundaries. The course of demarcation gradually changed in the context of codification of border law. On the basis of comparative analysis of internal limits of the medieval villages one can identify the regular and irregular forms of layout. External limits and geometric form of village depended mainly on the temporal sequence of settlements formation. In the Modern Period the institutionalization of shaping the boundaries occurred in association with the development of the land jurisdiction. In this context, complex procedures of demarcation were commonly used, taking into account the ways of limitation and border marks used in the field. New measurement techniques and maps of border disputes were also an important innovation of demarcation. Rural settlements from that period were varied from the point of view of internal and external limits. Villages formed in the process of so called pomiara włóczna, Frederician colonization and some Olęder villages showed a high degree of regularity of internal division, and their external limits were clearly dominated by linear segments. A significant part of the manorial villages, pre-industrial settlements and a part of the Olęder villages were much less regular, both in terms of internal divisions and external limits.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2015, 4; 253-276
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane zagadnienia toponimiczne w kontekście przemian osadniczych na przykładzie gminy Szadek
Selected issues in toponymics in the context of settlement changes in the municipality of Szadek
Autorzy:
Cepil, Monika
Figlus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396804.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
toponimia
geografia historyczna
osadnictwo
Szadek
toponymics
historical geography
settlement
Opis:
W artykule zaprezentowano wyniki badań na temat przemian toponimicznych na obszarze współczesnej gminy miejsko-wiejskiej Szadek pod wpływem rozwoju osadnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia różnych form zagospodarowania przestrzennego oraz wpływu czynników polityczno-administracyjnych. Podjęto kwestie genezy i zmienności nazewniczej jednostek osadniczych lub ich części w różnych okresach historycznych: od średniowiecza aż po czasy współczesne. W skali lokalnej pozwoliło to wykryć zróżnicowanie w zakresie typów toponomastycznych oraz szereg interesujących zależności i prawidłowości w kontekście przemian geograficzno-historycznych osadnictwa na badanym obszarze.
The article presents the results of research on toponymic changes that took place within the area of the present urban-rural municipality of Szadek as a result of settlement development, with a particular focus on various forms of spatial development as well as political and administrative factors. The study addresses the question of the origin and changes in the names of settlement units or their parts in different historical periods: from the Middle Ages to modern times. At the local level, the research enabled identification of various toponomastic types and a number of interesting relationships and regularities in the context of geographical and historical transformations of settlement in this area.
Źródło:
Biuletyn Szadkowski; 2018, 18; 21-37
1643-0700
Pojawia się w:
Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy istnieli Kurpie-Gocie?
Autorzy:
Dobroński, Adam Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097362.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Puszcza Biała
Kurpie
Gocie
osadnictwo puszczańskie
XVIII– XX w.
Opis:
W dotychczasowej literaturze określenia „Kurpie” używano zazwyczaj w od- niesieniu do mieszkańców Puszczy Zielonej (Zagajnicy), zaś „Gociami” część piszących zwykła – i to jeszcze całkiem niedawno – nazywać mieszkańców Pusz- czy Białej. Zwłaszcza jednak ten drugi termin bywał kontestowany i nie zyskał powszechnej akceptacji miejscowej ludności. Dziwić może, że nie podejmowano prób bardziej precyzyjnego zdefiniowania nazw obu społeczności puszczańskich i często ułatwiano sobie zadanie, używając określeń: Kurpie Zielone i Kurpie Bia- łe. Tymczasem wydaje się, że pierwotnie w miastach badanego regionu i regionów sąsiednich za Kurpiów uważano ogólnie mieszkańców puszcz trudniących się głównie pozyskiwaniem drewna, potem coraz częściej również rolnictwem. Gocie natomiast to chłopi pańszczyźniani osadzeni przez biskupów płockich w Puszczy Białej. Sytuację skomplikowało sprowadzanie od końca XVIII w. do Puszczy Bia- łej autentycznych Kurpiów z Zagajnicy (Puszczy Zielonej). Jakie były relacje mię- dzy tymi społecznościami? Jak się one zmieniały w XIX i XX w.? Odpowiedzi na te – i inne – pytania proponuję w swoim artykule, zapraszając do dyskusji, bo mam świadomość, że niektóre moje ustalenia mogą budzić wątpliwości.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2021, Zeszyt, XXXV; 11-23
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 243

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies