Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "occasional literature" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    „Kolęda, Nowe Lato i Szczodry Dzień” — geneza, rozwój i schyłek gatunku w XVII wieku
    „Carol, the New Year and the Generous Day” — the Genesis, the Development and the Decline of the Genre in the 17th Century
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/968061.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Carol
    Literary cycle
    Occasional literature of the 17th century
    Literary genre
    Opis:
    The article is proving that works arisen from the tradition of wishing carol, in which titles appeared a formula „Carol, The New Year and the Generous Day”, constitute a separate literary genre. What is more, works, which belong to it could exist in two forms: unified and cyclical. The genesis of the genre is regarded to appear in combining into one group the motives and symbols of the Christian holidays (from the Christmas through the Circumcision / the New Year to the Epiphany). These types of lyrics were printed from the very beginning to the half of the 17th century. The article therefore is creating the profile of dozen texts saved to our times.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2014, 25, 3
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sowizdrzalskie rysy portretu lisowczyka w utworach z 1620 roku (recepcja – dylematy interpretacyjne)
    Rogue literature features of the lisovchick portrait in output from 1620 (reception—interpretative dilemmas)
    Autorzy:
    Sztyber, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1788607.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-06
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Lisovchicks
    occasional literature of XVII
    rogue literature
    Olbrycht Karmanowski
    lisowczycy
    literatura okolicznościowa XVII w.
    literatura sowizdrzalska
    Opis:
    Szkic stanowi próbę omówienia trzech utworów, mianowicie Listu o lisowczykach, Wierszy o lisowczykach oraz Żywota kozaków lisowskich z uwzględnieniem charakterystyki ich bohatera tytułowego, a dominują w niej zabiegi typowe dla literatury sowizdrzalskiej. We wszystkich tych tekstach czytelnik obcuje z ujęciami komicznymi, parodystycznymi, nie brakuje też ironii, karykatury czy groteski. Żarty jednak nie zawsze wypadają udanie, trafiają się bowiem dowcipy grubiańskie i ciężkie – ich seria winna ukazać lisowczyka przynajmniej w dobrym świetle, niemniej takie posunięcie wydaje się cokolwiek zastanawiające, ponieważ w myśl założeń perswazyjnych branych pod uwagę zabytków właśnie humor winien usprawiedliwiać lub choćby oswajać z awanturnictwem, samowolą bądź grabieżą nieomal przysłowiowo kojarzonych z codziennością lisowczyków, a pomijamy ich niekwestionowane walory militarne, o czym też mowa. Słowem, pomysł okazuje się dość ryzykowny i niekoniecznie trafiony, mimo iż logika uwarunkowań tekstowych, treść wierszowanych wypowiedzi dowodzi przychylności wobec portretowanych samozwańczych najemników. Skomplikowania te rodzą sporo wątpliwości, co przekłada się na pewnego rodzaju dylematy interpretacyjne. Odczuwał je autor lub przeżywali je autorzy dwu innych rymowanych drobiazgów – Listu do lisowczyków oraz O lisowskich i konfederackich żołnierzach, oba hipotetycznie przypisywane Olbrychtowi Karmanowskiemu. Ten ostatni wydaje się nie tylko naganą formułowaną w związku z postawą członków kondotierskiego pułku, ale nade wszystko demaskuje i piętnuje sposoby literackiego, na sowizdrzalską modłę, nicowania autentycznych patologii, a te pod piórem sprawcy Żywota kozaków lisowskich uzyskały wymiar dodatni właśnie dzięki możliwościom gwarantowanym przez osobliwości świata na opak. Dlatego też O lisowskich i konfederackich żołnierzach wolno również kwalifikować jako rodzaj literackiej recenzji. Podobnie rzecz się ma z Listem do lisowczyków, jego autor tym razem zaznacza wyraźną krytykę skierowaną do adresatów własnej „korespondencji”, niemniej grupa rozmaitych aluzji, kryptocytaty i nawiązania innej kategorii przekonują, iż utwór jest polemiką z Listem, Wierszami o lisowczykach i Żywotem, tym samym zyskuje także recenzyjny niejako ryt. Sporo łączy parę wierszy przyznawaną Karmanowskiemu, np. koncepcja czy identyczna organizacja wersowa (to trzynastozgłoskowce), nadto oba należy traktować jako świadectwa wczesnej recepcji trzech omówionych pokrótce apologetycznych lisowianów, które – wbrew założeniom i intencjom ich twórcy albo twórców – nie przyniosły zamierzonych efektów i nie przyczyniły się do przywrócenia dobrego imienia formacji wojskowej stworzonej przez Józefa Aleksandra Lisowskiego.
    The sketch is an attempt of a discussion on three pieces of poetry, i.e. List o lisowczykach [Letter on Lisovchicks], Wiersze o lisowczykach [Verses on Lisovchicks] and Żywot kozaków lisowskich [Life of Lisovski Cossacks] including their title protagonists’ characteristics in which typical for rogue literature means of expression dominate. In each of the aforementioned text a reader may meet comical or parody approaches, there is no lack of irony, caricature and grotesque, either. Nevertheless, jokes do not always appear to be accurate for some of them are crude and heavy – series of the jests was supposed to present a Lisovchick in a good light at least, however, such a decision seem to be rather surprising because – according to persuasive assumptions of the studied written relics – particularly humour should have justified or should have allow to be accustomed anyway to adventurousness, lawlessness and plunder associated almost proverbially with the Lisovchicks’ daily habits but their undisputed military skills are here left in silence although they were also described in the poems. In brief, the idea is quite risky and possibly pointless, despite texts’ conditions logics, the rhymed statements’ contents, the idea proves favour for the self-styled mercenaries portrayed. The complexity arise many doubts resulting in some kind of interpretative dilemmas. An author or authors of two else rhymed short poems (List do lisowczyków [Letter to Lisovchicks] and O lisowskich i konfederackich żołnierzach [On Lisowski and confederate soldiers] both hypothetically attributed to Olbrycht Karmanowski) experienced them, too. The last one seems to be not only a reprimand formulated in connection with an attitude of the mercenary regiment because above all it unmasks and condemns ways of literary misrepresenting authentic pathologies which became common advantages in Żywot kozaków lisowskich thanks to unusual peculiarities of the world turned upside down (in rogue literature manner). That is why O lisowskich i konfederackich żołnierzach may be considered as a type of a literary review. Almost the same according to List do lisowczyków, its author reveals transparently criticism towards the addressees of his own “post”, nonetheless a group of various allusions, crypto-quotes or other references let one believe that the poem is a polemics against List, Wiersze o lisowczykach and Żywot and for the reason the text also gains review properties. The two poems ascribed to Karmanowski are correlated for some mutual similarities like e.g. their concept or identical metrical line (Polish alexandrine), moreover both of them may be treated as evidences of early reception of the three shortly discussed apologetic lisovianas’ which—in spite of their author(s) intentions—did not reach designated aims and did not contribute to restore a good name of the military unit founded by Józef Aleksander Lisowski.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 2; 19-34
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prolegomena do twórczości Wawrzyńca Chlebowskiego. Stan badań i kierunki dalszych prac
    Prolegomena to Wawrzyniec Chlebowski’s Creation. The State of Research and Directions for Further Works
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/968064.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    The poetry of the 17th century
    Occasional literature
    Wawrzyniec Chlebowski’s creativity
    Literary plagiarism
    Imitation
    Opis:
    Draws attention rich and varied occasional output of Chlebowski, who was a professional writer creating in the first half of the 17th century. However, former researchers accused him of plagiarism at the same time regarding him as a talented compiler. Researches on the Chlebowski’s output are going to lead to recognise his writing technique and expand knowledge about compilation and imitation. Furthermore, the article presents the state of researches on the Chlebowski’s creativity starting from the oldest works of a bibliographic nature (end of the 18th and the 19th century) to the detailed studies, which concern the following issues: Zebrzydowski’s rebellion, political relations with the Grand Duchy of Moscow, hagiographic writings, political relations with Persia and the Ottoman Empire, images of natural disasters, the Tatar invasions and funeral writings. Moreover, the following directions for further studies have been indicated: recognising the biography of the poet; organising and enhancing the knowledge of his works; identification of the community, from the patronage of which Chlebowski benefited as a professional writer; redefinition of the relations between compilation, imitation and Chlebowski’s plagiarism; proving whose library resources the poet benefited from.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2014, 25, 3
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Genethliakόn – a Religious and Humanistic Poem-Song in Commemoration of Life or Rhetorical Approbation of Poetry?
    Autorzy:
    Gaj, Beata Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440993.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    genethliakόn
    Greek and Roman occasional literature
    Silesian literature in Latin at the beginning of modernity
    history and theory of rhetoric
    Opis:
    The main idea of this article is to present the genre called genethliakón from its origins in Antiquity to the modern times. The paper contains an analysis of several works in ancient Greek and Latin, which shows how widespread this literary genre was at that that time. This analysis contradicts the views of some scholars who claim that genethliakón evolved only in the Renaissance and the Baroque period. The motifs of birthday works are repeatedly used through the centuries, and the most important one seems to connect the birth of poetry with the tutelary deity. Modern genethliakón refers to different traditions: the Christian and the Greek of the Hellenistic era.
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 1(5); 45-60
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hymenaeus abo wiersz godowy Pawła Mankiewicza na tle innych siedemnastowiecznych epitalamiów mieszczańskich
    Autorzy:
    Nowakowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031035.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    bourgeois epithalamion
    occasional literature
    17th century
    Paweł Mankiewicz
    wedding poetry
    epitalamium mieszczańskie
    twórczość okolicznościowa
    XVII wiek
    twórczość weselna
    Opis:
    Hymenaeus, or a Mating Poem by Paweł Mankiewicz, found in the second half of the 20th century, is an epithalamion written for the wedding of Barbara Kleinpoldtówna and Jakub Giza in 1642. The author, the newlyweds as well as the commissioners of the piece are all representatives of the bourgeoisie. In many respects, however, Mankiewicz’s poem definitely stands out among other 17th-century bourgeois wedding poems,  not imitating epithalamions characteristic of „high” literature, yet introducing valuable historical, moral and epic information.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 490-504
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wymiar quasi-religijny polskich gazet ulotnych o batalii chocimskiej z 1621 r. i kilka przyczynków (przegląd wybranych zagadnień)
    Quasi-religious Character of Polish Occasional Newspapers on the Battle of Khotyn of 1621 and Some Contributions (A Review of Selected Topics)
    Autorzy:
    Sztyber, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451158.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    occasional literature and occasional newspapers of 17th c.
    the Battle of Khotyn in 1621
    Marcin Paszkowski
    literatura okolicznościowa i polskie gazety ulotne XVII w.
    bitwa chocimska z 1621 r.
    Opis:
    This article is an attempt to present the content of a few short brochures related to religious or rather quasi-religious elements which support the main messages of the leaflets. The range of the studied texts was defined in accordance with the notes made in Bibliography (Bibliografia) by Konrad Zawadzki who classified only four prints as early newspapers published in 1621 (in the national language). All of them in various ways concern the war between the Commowealth and the Ottoman Empire. In all of them their authors (mostly anonymous ones, excluding Marcin Paszkowski with his Sauromatian Flag [Chorągiew sauromatcka]) created an image of warfare waged within an imaginary field of combat – religion, therefore a reader does not only find here the struggling soldiers and knights but the followers of Catholic and Islamic faiths as well. And of course, each detail of these enunciations – in terms of religion – pointed out the winner: Poles for their fidelity to the Church. Such a conviction was apparently proved with a few peculiar foresights; e.g. differences between Christian and Muslim calendars – A.D. 1621 it was almost precisely a thousand years after the Muslim method of time reckoning began, which obviously should have meant the end of Turkish power, doomed then to a final collapse. There were more similar argumentations based on omens extracted from Christian tradition that have been confronted with Islam beliefs and they might have been showing – tendentiously – the real victors: Poles again. However only the facts (confirmed by the evidence from an eyewitness and participant of the battle) appeared the most important although their value was also shown with a Biblical scene – “the glad tidings” seemed to be like a dove returning to Noah’s ark (like Poland “floating” then – alone and without any help) with an obvious sign of the end of deluge… Predictions won for that time (fortunately) but their quality soon became – in the very near future – verified sorely (unfortunately). Other matters (contributions) were discussed, too – i.e. questions of the printing time of Sauromatian Flag and its borrowings, a background of an augury concentrating around the Equestrian Statue in the Augustaion in Constantinople and some other various details.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 204-224
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tryumf Taidy ogłoszony. O diariuszu obłóczyn u dominikanek lwowskich księżnej Teofili Wiśniowieckiej w 1753 roku
    Autorzy:
    Kuran, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030430.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    occasional literature
    diary of investiture
    investiture
    Teofila Wiśniowiecka
    the Dominicans in Lvov
    preaching
    literatura okolicznościowa
    diariusz obłóczyn
    obłóczyny
    lwowskie dominikanki
    kaznodziejstwo
    Opis:
      The article presents the structure and main themes of the diary of the solemn investiture ceremony of Teofila Wiśniowiecka entitled "Tryumf troistej Łaski Boskiej" [“The Triumph of the Threefold Divine Grace”] from 1753. This literary work is presented against the background of monastic customs which accompany the investiture. Introduction of many persons served to commemorate their role in the ceremony and to praise the families they represented. The article describes the activities presented in the diary to announce the celebrations. The course of the events is pointed out considering the role of decorations which were especially stressed in the diary. The interior decorated with not only expensive materials and costly votive offerings but also flowers, which were appropriately lit, was accompanied by Baroque splendor with processional marches, the firing of cannons and the music performed by the duke’s band. Theatralization of the event is emphasized. The article considers the rhetorical structure of the speeches included in the diary (dispositio) and the main themes from the sphere of inventio. It also shows which elements of the event were not included in the diary. They were omitted because they did not comply with the rules of the ceremony (i.e. lack of secular speeches during the act of investiture). The investiture was shown as a special case of a rite of passage because it was a doyenne of the family who was joining the Order, not a young maiden. The act was important because while she was still alive she left inheritance to her descendants who felt obliged to pay tribute to her. The Order also accepted her with due respect as their protector and founder. Publication of the diary was intended to consolidate for posterity the information about the lavish celebration and spread knowledge of its course of events among magnates and gentry.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 268-290
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na marginesie i wokół zagadkowego rebusu z 1621 roku
    On the margin and around of the mysterious rebus from 1621
    Autorzy:
    Sztyber, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1400612.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
    Tematy:
    Polish occasional literature of XVII century
    Khotyn war in 1621
    rebus
    Samuel Łaszcz
    polska literatura okolicznościowa XVII wieku
    wojna chocimska 1621 roku
    Opis:
    Szkic jest próbą ukazania staropolskiego druku pt. Rozmowy świeże o nowinach z Ukrainy, z Węgier i z Turek oraz jego centralnej – jak wolno sądzić – tajemnicy. Ulotka znana jest niewielu specjalistom, a jej dotychczasowe opisy wydają się niewłaściwe z uwagi na oczywiste błędy, które dotyczą m.in. liczby dyskutantów czy czasu publikacji tego pisanego zabytku. Nowe, zweryfikowane dane umożliwiają uporządkowanie naszej wiedzy o dialogu i stanowią ważną podstawę do identyfikacji prawdziwej osoby, którą skrywa literacko-plastyczny rebus (pomieszczony w tym starodruku). Wiele śladów prowadzi do Samuela Łaszcza – sławnego żołnierza, awanturnika, kłamcy oraz błazna. Prawdopodobnie to on właśnie został sportretowany za pomocą barokowego drzeworytu, ukazującego klowna, lecz jawi się on jako „tylko trochę” trefniś. Człowiek ten miał autentyczne i poważne powody, by pozostawać w przebraniu, ponieważ wielokrotnie był wyjmowany spod prawa, a swój pierwszy wyrok banicji otrzymał właśnie w roku tłoczenia badanej książeczki. Takie rozwiązanie zagadki należy traktować jako hipotezę, niemniej opartą na faktach historycznych i biografii Łaszcza, konfrontowanych z treściami pomieszczonymi w broszurze z 1621 roku.
    The abovementioned leaflet is known by a few specialists, and its previous descriptions seem to be inappropriate because of some quite obvious mistakes concernig i.a. the number of debaters or the time of this written relic’s publication. The new verified data allow to organize our knowledge about the dialogue and form the basis for identifying a real person hidden in the literary and plastic rebus (included in the print). A lot of tracks lead to Samuel Łaszcz – a famous soldier, brawler, liar and jester. Probably it was him who was portrayed with a Baroque woodcut representing a clown but he appears as ‘just a bit’ of buffoon. This man had serious reasons to stay in disguise because he was frequently outlawed and received his first ever sentence of banishment just in the year of printing the studied booklet. Such a solution of the riddle should be regarded as a hypothesis although it is based on historical facts and Łaszcz’s biography confronted with the brochure from 1621.
    Źródło:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 39-62
    2450-3584
    Pojawia się w:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eilhard Lubinus (1565–1621) i muza rzymska
    Lubinus and the Roman Muse
    Autorzy:
    Borysowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590994.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Eilhard Lubinus; Roman satire – reception; Latin occasional literature; Modern Latin poetry; Rostock Academy
    Eilhard Lubinus; satyra rzymska – recepcja; łacińska twórczość okolicznościowa; poezja nowołacińska; Akademia Rostocka
    Opis:
    Artykuł omawia naukowe zainteresowanie antyczną poezją rzymską, które Eilhard Lubinus ujawnił już jako świeżo upieczony magister, kiedy opracował i wydał (w 1595 r.) zbiór komentarzy do Satyr Persjusza, którego poezja uchodziła za tak niejasną i zawikłaną, że owa obscuritas [niejasność] czy też aenigmata Persiana [Persjuszowe zagadki] stały się przysłowiowe. W kolejnych latach uczony wziął na warsztat dzieła innych autorów starożytnego Rzymu – Horacego i Juwenalisa. Ten dobór nazwisk nie był przypadkowy: wszyscy trzej (Horacy, Juwenalis i Persjusz) byli satyrykami, a satyra jako gatunek poetycki była wynalazkiem rzymskim. W jednym ze swoich pism Lubinus przyznał zresztą otwarcie, że spośród wszystkich poetów antycznych ceni najwyżej właśnie satyryków – określił ich mianem „nauczycieli cnót i strażników obyczajów”,. Uczony pozostawił po sobie nie tylko edycje i komentarze do rzymskiej poezji antycznej, ale próbował swoich sił także jako autor łacińskich wierszy. Jako twórca działał na niwie, na której aktywni byli także inni wykształceni przedstawiciele społeczeństwa jego czasów. Była to przede wszystkim popularna ówcześnie poezja okolicznościowa, którą tworzył z racji pełnienia określonych funkcji zawodowych oraz na skutek powiązań towarzyskich: znamy jego wiersze na pogrzeby władców i przyjaciół, na uroczystości szkolne, śluby i awanse kolegów itd. Znamiennym obyczajem było także sytuowanie wierszy w ramie literacko-wydawniczej publikacji – Lubinus dodawał poetyckie dedykacje zarówno do własnych książek, jak i do dzieł osób, z którymi pozostawał w jakichś związkach zażyłości. Jako autor utworów okolicznościowych i wierszowanych dedykacji Lubius jednak poetą raczej bywał niż był, a jego dorobek poetycki nie zdobył znaczącego miejsca w literaturze.
    The article presents the academic interest in the Roman ancient poetry, which Eilhard Lubinus revealed when he obtained the title of Master and edited (in 1595) a collection of commentaries to the Satires written by (Aulus) Persius (Flaccus), whose poetry was considered to be so unclear and sophisticated that obsuritas or aenigmata Persiana hadbecome proverbial. Later Lubinus analysed other authors from ancient Rome, Horaceand Juvenal. That choice of names was not accidental: all the three (Horace, Juvenal andPersius) had been satirists, and satire had been invented in ancient Rome. In one place Lubinus wrote explicitly that he most highly valued satirists of all the ancient poets; andhe called them ‘teachers of virtues and upholders of the customs’. Lubinus left not only editions of and commentaries on the Roman ancient poetry, but he also tried his hand atwriting Latin poetry. As an author he wrote what was popular at his time; it was, first of all, occasional poetry, which he wrote because of his professional functions and his positionin the society; we know the poems he wrote to commemorate the funerals of rulers and his friends, school ceremonies, weddings and promotions of his colleagues, etc. Itwas a custom of the time to place poems in the editorial frame of publications; Lubinus added poetic dedications to his own books and to the books written by the people he was somehow related to. Yet, Lubinus wrote occasional poems and dedications only sporadically and his achievements in that area are not impressive.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 3; 31-47
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teatr, który wychodził na ulice: Przestrzeń miejska w dawnych teatrach szkolnych
    Theater Out in the Streets: Urban Space in Historical School Theaters
    Autorzy:
    Mieszek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083647.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    teatr szkolny w XVI–XVIII wieku
    nowożytne wydarzenie parateatralne
    literatura okolicznościowa
    procesje religijne
    16th–18th-century school theater
    early modern paratheatrical events
    occasional literature
    religious processions
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest sposób wykorzystania przestrzeni miejskiej w sztukach i przedsięwzięciach teatralnych i parateatralnych związanych ze środowiskiem staropolskich teatrów szkolnych. Wśród analizowanych tekstów znalazły się utwory dramatyczne, dialogi oraz kronikarskie i okolicznościowe relacje z parateatralnych wydarzeń organizowanych w rożnych miastach z okazji świąt religijnych i świeckich. Interpretacja obejmuje wydobyte z tych tekstów elementy obrazujące przemiany, jakim w widowiskach realizowanych na cmentarzach, ulicach czy rynkach poddawano pejzaż i atmosferę miasta. Zwrócono również uwagę na rozbudowywanie strony widowiskowej i zwielokrotnianie środków wyrazu artystycznego w przestrzeniach miejskich (strojne kostiumy, śpiew, taniec, efekty pirotechniczne, operowanie symbolem, nawiązywanie do wyobrażeń emblematycznych, rekwizyty). Podkreślono społeczny i kulturotwórczy wymiar udziału teatrów szkolnych w wydarzeniach lokalnych i państwowych. Gdy teatr wychodził poza szkolne mury, uczniowie byli włączani w performatywny proces kreowania teatru uczestnictwa, w którym zgromadzeni na ulicach mieli stać się aktywnymi współuczestnikami widowiska. Istotną rolę w ich aktywizacji odgrywało widowiskowo-teatralne przekształcenie dobrze znanej przestrzeni miejskiej.
    The article discusses the use of urban space in plays and theatrical and paratheatrical undertakings of school theatres in the Old Poland period (16th to 18th century). The analysed texts include dramas, dialogues, as well as chronicles and occasional accounts of paratheatrical events organized in various cities to celebrate religious and secular holidays. The interpretation focuses on how the cityscape and atmosphere changed during performances staged in cemeteries, streets, or squares. Attention is paid also to the expansion of the visual aspect of the performances and multiplication of means of artistic expression in the urban space (costumes, song and dance, pyrotechnics, the use of symbols, references to emblematic images, props). The article emphasizes the social and culture-making dimension of the participation of school theatres in local and nation-wide events. Leaving the school buildings behind, students got involved in a performative process of creating a theatre of participation; the people in the streets were to become active co-participants in the performance. An important factor in their activation was the theatrical transformation of the familiar urban space.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 1; 51-72
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Haec foecunda magnorum virorum parens Academia Cracoviensis.” A History of the Jagiellonian University in Academic Panegyrics for Krakow Bishops in the 1st half of the 17th Century
    „Haec foecunda magnorum virorum parens Academia Cracoviensis”. Historia Uniwersytetu Krakowskiego w akademickich panegirykach dla biskupów krakowskich w I połowie XVII wieku
    Autorzy:
    Zdanek, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11347091.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    17th century
    University of Cracow
    Cracow bishops
    university historiography
    cultural memory
    academic prints
    occasional literature
    panegyrics
    XVII wiek
    Uniwersytet Krakowski
    biskupi krakowscy
    historiografia uniwersytecka
    kultura pamięci
    druki akademickie
    literatura okolicznościowa
    panegiryki
    Opis:
    In 15th–16th centuries, Krakow University developed fundamental elements of its memory culture and historical awareness. In the first half of the 17th century, the Krakow academic community strengthened its message concerning its past. Occasional literature, in particular panegyrics, was a particularly important medium of this message. Numerous academic prints were dedicated to Krakow bishops, since they were the University’s chancellors, and frequently its alumni and supporters, while the University itself was one of the key institutions in the diocese, closely related to the Church. The panegyrics were created mostly to celebrate the award of bishopric, a ceremonial entrance of a bishop to the city, an ingress to the Wawel Cathedral or were written in the event of death and the funeral. Seven bishops ruled the diocese in the analyzed period. In that time, university professors and students dedicated a total of 65 panegyrics to them, of which 43 contained references to the University’s past. Panegyrics were a medium of the University’s institutionalized memory culture. Key facts and persons mentioned in the works include: the foundation of 1400, founder King Władysław Jagiełło, House of Jagiellon as the dynasty of founders and representatives of the golden age in the University’s history, Jan Kanty – a revered professor of theology (deceased in 1473) as an exemplary lecturer and patron of the University, as well as catalogues of renowned professors and alumni of the University. The catalogues were in fact lists of surnames, and they were supplied as anevidence of the University’s long history and service to the society, the country,and the Church.
    Uniwersytet Krakowski w XV-XVI w. wypracował fundamentalne elementy swojej kultury pamięci i świadomości historycznej. W I połowie XVII w. krakowskie środowisko akademickie wzmocniło przekaz dotyczący swojej przeszłości. Bardzo ważnym medium tego oddziaływania była literatura okolicznościowa, a zwłaszcza panegiryki. Liczne druki akademickie poświęcano biskupom krakowskim, ponieważ byli oni kanclerzami uniwersytetu, a często jego wychowankami i mecenasami, uniwersytet zaś był jedną z najważniejszych instytucji diecezji, mocno związaną z Kościołem. Panegiryki takie powstawały głównie z okazji nadania biskupstwa, uroczystego wjazdu biskupów do miasta i ingresu do katedry wawelskiej oraz z racji śmierci i pogrzebu. W analizowanym okresie diecezją rządziło siedmiu biskupów. W tym czasie profesorowie i studenci uniwersytetu dedykowali im 65 panegiryków, z których 43 utwory zawierały treści i nawiązania z przeszłości uniwersyteckiej. Panegiryki były nośnikiem zinstytuzjonalizowanej uniwersyteckiej kultury pamięci. Głównymi figurami tej pamięci były: fundacja 1400 roku, fundator król Władysław Jagiełło, dynastia Jagiellonów jako dynastia fundatorów i reprezentantów złotego wieku w dziejach uniwersytetu, otoczony kultem profesor teologii Jan Kanty (zm. 1473) jako wzorzec profesora i patron uniwersytetu oraz katalogi sławnych profesorów i wychowanków uniwersytetu. Katalogi te miały formę wyliczania nazwisk, a przytaczano je jako dowód żywotności i zasług uniwersytetu dla społeczeństwa,państwa i Kościoła.
    Źródło:
    Folia Historica Cracoviensia; 2020, 26, 2; 9-38
    0867-8294
    Pojawia się w:
    Folia Historica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poseł z Wołoch z obozu polskiego – polska gazeta ulotna o batalii chocimskiej w 1621 roku (minimonografia i edycja krytyczna zabytku)
    The Envoy from Wallachia from Polish Camp [Poseł z Wołoch z obozu polskiego] – Polish transitory newspaper on Khotyn battle in 1621 (minimonograph and critical reissue of the written relic)
    Autorzy:
    Sztyber, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1401125.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-19
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
    Tematy:
    Polish occasional literature of XVII century
    the Battle of Khotyn in 1621
    The Envoy from Wallachia from Polish Camp
    polska literatura okolicznościowa XVII wieku
    bitwa chocimska z 1621 roku
    Poseł z Wołoch z obozu polskiego
    Opis:
    Szkic prezentuje krótką broszurę należącą do staropolskich gazet ulotnych i zarazem przynosi jej reedycję opracowaną po blisko czterystu latach. Treść agitki wydaje się oryginalna ze względu na ograniczoną liczbę zamieszczonych w niej rozmaitych cytowań czy aluzji, zwłaszcza w porównaniu z innymi analogicznymi drukami poświęconymi tematowi bitwy chocimskiej i opublikowanymi nieomal natychmiast po zakończeniu wspomnianego konfliktu zbrojnego między imperium ottomańskim i Rzeczpospolitą. Główne przesłanie Posła odbiega daleko od czystego optymizmu, ponieważ anonimowy autor zapewnia, że walka nie zakończyła się w zupełności i, co ważniejsze, wróg jedynie „osłabiał”, a to znaczy, że siły tureckie nadal pozostawały niebezpieczne i stanowiły poważne zagrożenie dla ojczyzny nieznanego pisarza. Jak się okazuje, to dość wyjątkowa myśl na tle broszur bezkrytycznie chwalących zwycięstwo nad islamskimi najeźdźcami. Co więcej, wyniku starcia nie można uznawać za zwyczajnie zwykłą wygraną (mimo wielu sugestii akcentujących absolutny triumf oddziałów prowadzonych na południe kraju przez doświadczonego dowódcę Jana Karola Chodkiewicza), był to raczej remis potwierdzony traktatami pokojowymi. Dlatego też Posła wolno uważać za prozę zredagowaną przez obiektywnego obserwatora, którego opinie ujawniają zdroworozsądkowy umysł oraz pragmatyczne podejście do ocenianych wydarzeń oraz ich rozwoju. Nieprzypadkowo tekst kończy znaczący w tym kontekście apel o utworzenie koalicji wszystkich europejskich narodów chrześcijańskich w celu obrony ich ziem, a przede wszystkim wiary przed wyznawcami i spadkobiercami proroka Mahometa. Poza tym omawiany tekst pierwotnie został przedstawiony jako mowa skierowana do jakiegoś audytorium i zapewne dopiero potem zrodził się pomysł, by ogłosić go drukiem. Istnieje wiele oczywistych dowodów słownych takiego sposobu pierwszego ogłoszenia tego krótkiego oświadczenia. Wszystkie opisane wyżej właściwości utworu skłaniają do przekonania, że godny jest wznowienia (Poseł stanowi załącznik do tego artykułu w jego drugiej, odrębnej części), choć broszura nigdy nie znajdzie miejsca w zbiorze literackich arcydzieł. Jest to raczej zwykły przykład typowej twórczości ogłaszanej w trzeciej dekadzie XVII wieku, ale wartościowy zwłaszcza ze względu na jego pragmatyzm. Szkic przynosi zarazem kilka polemicznych uwag w odniesieniu do spojrzenia na bitwę chocimską Stanforda Shawa. Amerykański historyk uważa, że nigdy do niej nie doszło. Ten ostatni mocno zadziwiający wniosek skonfrontowano z kilkoma wybranymi danymi odtworzonymi przez polskiego badacza Leszka Podhorodeckiego (na podstawie wielu źródeł), który policzył poległych w okolicach zamku chocimskiego w 1621 roku. W sumie około 60 000 żołnierzy straciło wtedy życie, zarówno obrońców Polski, jak i tureckich agresorów. Inna wątpliwa insynuacja wiąże się z powodami wyprawy sułtana na północną granicę swojego imperium. Krótko, Shaw wyjaśnia, że Osman II zamierzał zawrzeć z Rzeczpospolitą pokój. Objaśnienie to wydaje się nie do zaakceptowania, a w tych okolicznościach wnikliwsza lektura Posła przekonuje, iż jego autor znacznie lepiej rozumiał sens scenariusza dawnych zdarzeń, mimo że je obserwował właściwie in statu nascendi.
    The study presents a short brochure belonging to old Polish transitory newspapers and provides with its reissue prepared after nearly four hundred years. The leaflet’s contents seems to be original for limited number of various citations or allusions included, especially in comparison with other analogical prints devoted to the Khotyn battle theme and published almost immediately after the end of the military conflict between Ottoman Empire and Polish-Lithuanian Commonwealth. The main message of The Envoy is far from pure optimism because the anonymous author assures the combat was not fully completed and, what is more important, the enemy only became “weakened”, that means Turkish forces were still dangerous and were a serious threat for the motherland of the unknown writer. As it appears it is quite an exceptional thought compared with booklets uncritically praising the victory over Islamic invaders. Furthermore, the result of the struggle cannot be regarded as a simple win (in spite of numerous suggestions stressing an absolute triumph of troops led to south of the country by the experienced commander Jan Karol Chodkiewicz), it was rather a draw confirmed by peace treaties. Therefore, The Envoy may be believed to be a piece of writing edited by an objective observer whose opinions reveal commonsensical mind and pragmatic approach to evaluated events and their development. Coincidentally the text ends with a significant, in this context, appeal to form a coalition of all European Christian nations in order to defend their lands and, most of all, faith from the followers and heirs of prophet Mohammed. Besides, the discussed text was initially presented as a speech directed to an auditorium and probably only afterwards an idea of its printing aroused. There are many obvious proofs of such a way of this brief statement’s first announcing. All of the above described features lead us to believe that the text is worth reissuing (The Envoy is attached to this article in its second separate section), though the brochure will never find any place among the literary masterpieces collection. It is rather an ordinary example of typical writing output published in the third decade of XVII century but still valuable, particularly for its pragmatism. The study also brings some polemical remarks in relation to Stanford Shaw’s view of Khotyn battle. An American historian claims the battle has never happened. This astonishing conclusion was confronted with a few selected pieces of data reconstructed by a Polish researcher Leszek Podhorodecki (on the base of many sources) who counted people died around the Khotyn castle in 1621. In total about 60 000 soldiers were killed, both Poland’s defenders and Turkish aggressors. Another doubtful insinuation is connected with the reasons of sultan’s expedition to northern border of his empire. In short, Shaw explains, Osman II intended to make peace with Commonwealth. This clariffication seems not to be acceptable and in these circumstances more thorough reading of The Envoy convinces that its author understood the meaning of the scenario of the past events much better, despite he was observing the facts actually in statu nascendi.
    Źródło:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2017, 3; 31-58
    2450-3584
    Pojawia się w:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fremdes im neuen Gewand. Einige Bemerkungen zur Rezeption fremdsprachiger Literatur im Schlesien des 17. Jahrhunderts
    Autorzy:
    Jabłecki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/458669.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    literary criticism
    reception literature
    Benjamin Neukirch
    occasional poetry
    verse satire
    educational novel
    literarische Kritik
    Rezeptionsliteratur
    Gelegenheitsdichtung
    Verssatire
    Erziehungsroman
    Opis:
    Stranger in a New Guise: Some Remarks on the Reception of Foreign Language Literature in 17th Century Silesia Reception literature made a relevant contribution to the development of historically belated German literature to the national literature in the German language in the 17th century. The example of Martin Opitz, who had been the first to establish German as the language of poetry, was soon followed by other, not only Silesian, poets. Silesian poet Benjamin Neukirch, whose work involves original, purely creative forms, as well as translations and critical texts, has particular relevance to the process of emancipation of German literature in view of the polarity of his artistic activity.
    Die Rezeptionsliteratur leistete einen relevanten Beitrag zur Entwicklung der historisch verspäteten deutschen Literatur zu einer Nationalliteratur in deutscher Sprache im 17. Jahrhundert. Dem Beispiel von Martin Opitz, der sich als erster für die Etablierung des Deutschen als Dichtungssprache eingesetzt hatte, folgten bald andere, nicht nur schlesische Dichter. Eine besondere Relevanz für den Prozess der Emanzipation der deutschen Literatur gewinnt im Hinblick auf die Polarität seiner künstlerischen Tätigkeit der schlesische Dichter Benjamin Neukirch, in dessen Werk originelle, rein schöpferische Formen, wie auch Übersetzungen und kritische Texte einhergehen.
    Źródło:
    Linguistische Treffen in Wrocław; 2018, 14; 307-320
    2084-3062
    2657-5647
    Pojawia się w:
    Linguistische Treffen in Wrocław
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literackie obrazy epidemii o proweniencji szkolnej z XVII i XVIII wieku (wybrane zagadnienia)
    Autorzy:
    Mieszek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029785.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    epidemic
    occasional works
    academic environment
    Polish literature XVII, XVIII c.
    epidemia
    literatura polska XVII i XVIII w.
    literatura okolicznościowa
    szkoła
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są literackie obrazy epidemii, zawarte w utworach związanych ze środowiskiem szkolnym. Wśród analizowanych tekstów znalazły się dzieła okolicznościowe, poświęcone zmarłym z powodu zarazy uczniom (kazanie dominikanina, Michała Wojniłowicza; wierszowany poemat profesora Akademii Krakowskiej – Pawła Zapartowica). Wpisywały się one w konwencję panegiryczną, ale równocześnie ujawniały ówczesną świadomość medyczną (objawy zakażenia, zabiegi higieniczne i lekarskie przy chorym) oraz osobiste zaangażowanie preceptorów. Drugą grupa analizowanych tekstów są dramaty wystawiane na scenach kolegiów pijarskich i jezuickich. Związane są one z kultem świętych „od moru”. Podejmują także temat zarazy jako rodzaju kary za grzechy, która dotyka negatywnych bohaterów. W niektórych sztukach występują zaś uosobienia klęsk żywiołowych i epidemii. Artykuł ujawnił, że literackich obrazów zarazy, które związane były ze środowiskiem szkolnym, było stosunkowo niewiele. O przyczynach epidemii, sposobach ich zapobieganiu znacznie częściej pisano w poradnikach i kalendarzach, dostępnych dla szerokiego grona odbiorców. Społeczność uczniów i nauczycieli podejmowała raczej aktywność na polu religijnym działając w stowarzyszeniach i kongregacjach, a także uczestnicząc w przebłagalnych nabożeństwach i procesjach.
    The subject of the article are literary images of the epidemic containedin works originating from the academic environment. Among the analysed textsare occasional works devoted to students who died due to the plague (a sermon bya Dominican, Michał Wojniłowicz; a poem in poem by a professor of the KrakowAcademy – Paweł Zapartowic). They fit into the panegyric convention, but at the sametime revealed the medical awareness of the time (symptoms of infection, hygienicand medical procedures conducted on the patient) and the personal involvementof the teachers. The second group of analysed texts consists of plays staged on thePiarist and Jesuit colleges’ stages. They are related to the cult of „the plague saints”.They also deal with the theme of plague as a form of punishment for sins that affectssome antagonists. In some plays, personifications of natural disasters and epidemics are used. The article revealed that there were relatively few literary images ofthe plague related to the academic environment. The causes of epidemics and themethods of their prevention were much more often mentioned in handbooks andcalendars, available to the general public. The community of students and teacherswas rather active in the religious field, acting in associations and congregations, aswell as participating in propitiatory services and processions.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 153-168
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies