Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "nazewnictwo geograficzne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-5 z 5
    Tytuł:
    Polskie egzonimy w atlasach szkolnych wydanych w latach 1901-1989
    Polish exonyms in school atlases published in the years 1901-1989
    Autorzy:
    Zych, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204414.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    egzonim
    nazewnictwo geograficzne
    atlas szkolny
    exonym
    geographical name
    school atlas
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie problematyki stosowania polskich egzonimów w polskich atlasach szkolnych wydanych w XX wieku. Służy temu analiza sposobu stosowania polskich egzonimów w atlasach szkolnych, jak zmieniały się ich relacje z nazwami oficjalnymi i czy ustalenia krajowe i międzynarodowe dotyczące tych nazw były brane pod uwagę przez autorów opracowujących nazewnictwo. Artykuł składa się z dwóch części - wprowadzenia do tematyki nazewnictwa geograficznego oraz analizy nazewnictwa geograficznego stosowanego w wybranych atlasach szkolnych.
    School atlases influence not only our common knowledge of the world, but also about the world's names. The way Polish exonyms are presented in atlases is significant. Polish is an inflectional language, therefore exonyms can be declined (case forms); it is also easy to create derivative forms, especially adjectives, which facilitates everyday use of foreign names. In the living language it is necessary to inflect and polonize names, which brings about new exonyms. Exonyms functioning in Polish should also be presented on school atlas maps, for easy identification. The paper presents the analysis of school atlases published in the years 1901-1989. During that time 23 school atlases were published in 111 editions and 38 additional printings of some of them. For the analysis of Polish names 19 atlases (14 titles and 5 editions) and one area from each continent (except Antarctica) have been selected. Polish names used in selected school atlases varied significantly both in their form and location. In analyzed atlases the number of exonyms varies between 39 and 210. Comparison of Polish exonyms in school atlases in the years 1901-1989 shows no major changes in their application. Their frequency in particular atlases depended mostly on the authors' preferences and atlas volume rather than period of publication. Following the regulation of the issue after the second World War, names appearing in atlases of that time were similar. This was also due to the fact that there was only one publishing house, which applied its uniform approach to exonyms. Differences in the early 1900s and between the wars were largely caused by a large number of publishers, who had individual approaches as well as lack of any scientific or official standard. The authors usually prepared their own exonyms basing on various sources. Polish exonyms in school atlases usually defied international regulations in the field. In school atlases numerous exonyms were applied instead of officially approved names.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2006, T. 38, nr 1, 1; 24-45
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie adaptacje zagranicznych atlasów geograficznych na przełomie XX i XXI wieku
    Polish adaptation of foreign geographical atlases for general use at the turn of the 20th and 21st centuries
    Autorzy:
    Konopska, B.
    Pasławski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204123.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    atlas geograficzny
    licencja
    prawa autorskie
    adaptacja
    nazewnictwo geograficzne
    geographical atlas
    geographical names
    adaptation
    Opis:
    Na tle dużej aktywności polskich wydawców w zakresie adaptacji obcych atlasów geograficznych w ostatniej dekadzie XX wieku i pierwszej dekadzie XXI wieku, w artykule omówiono różne podejścia do adaptacji, podejmując próbę ich pogrupowania i nazwania. Ponadto omówiono użyteczność i poprawność kartograficzną adaptowanych publikacji z punktu widzenia polskiego użytkownika oraz podstawowe problemy związane ze stosowaniem polskiego nazewnictwa geograficznego, ale również układem, zakresem treści i symboliką, której spodziewa się polski użytkownik.
    Adaptation of foreign cartographic works is the constant practice of publishing industry. Its greatest popularity dates back to the period of the Partitions of Poland (1795–1918), as well as to the time that followed the systemic transition of 1989, but the lowest popularity concerns the times of the Second Republic of Poland and the period of the Polish People Republic. Apogee of issuing the adapted works in Poland dates back to the turn of the twentieth and twenty- -first centuries. The objects of the study were the atlases of general use adapted to the Polish readers at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. The main objective of this research was brought to the determination a degree of adjustment of foreign publications for the needs of a Polish customer in the context of cartographical principles, as well as to the attempt of classification and naming the kinds of adaptation. From this perspective, it was interesting to find out which elements of atlas and map content were severely changed to adapt to the Polish users and to what extent the structure of atlas and the content of maps were modified. It was also interesting to identify the substantive problems encountered by Polish cartographers and to show the errors, before which they failed to protect themselves. The paper versions of school atlases, pocket atlases and general geographic atlases were analyzed. The analysis of the collected materials pointed out the similarities in the activities of publishers. Certain compounds emerged between a range of changes made to an original work and a profile of publishing house, especially in the scope of its earlier cartographic experience and market position. In any case, regardless the type of atlas, Polish translation of a text layer, i.e. the geographical names, and explanations in legends, appeared. Two types of adaptation due to the scope of changes made by the Polish publishers were distinguished: basic and complex. A basic adaptation is the translation of a publication into Polish without any interference with the structure of a work or any correction of the substantive errors. A complex adaptation consists of the translation of the text layer and the introduction of a newly developed specific part regarding Poland and replacing the pages with presentation of a country, from which the original work is. Moreover several common mistakes that appeared in the adapted atlases were identified. Proper elaboration of geographical names was identified as the greatest difficulty in preparing the adaptations of atlases.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2015, T. 47, nr 2, 2; 105-118
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyspy Nawietrzne i Wyspy Zawietrzne – problemy nazewnicze
    Windward and Leeward Islands – Problems with Names
    Autorzy:
    Czerny, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204121.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    standaryzacja nazw geograficznych
    polskie nazewnictwo geograficzne
    egzonimy
    Wyspy Nawietrzne
    Wyspy Zawietrzne
    standardization of geographical names
    Polish geographical nomenclature
    exonyms
    Windward Islands
    Leeward Islands
    Opis:
    Standaryzacja nazw geograficznych polega na regulowaniu procesu spontanicznego tworzenia nazw, a także innych zmian zachodzących w zbiorze toponimów: niektóre nazwy wychodzą z obiegu, inne zmieniają formę (np. Wyspy nad Wiatrem > Wyspy na Wietrze > Wyspy Nawietrzne), a nawet odniesienie przedmiotowe. Standaryzację prowadzą kompetentne organy państwowe, w Polsce – Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski. W trakcie prac nad czwartym wydaniem wykazu polskich egzonimów ustalono nazwy: Wyspy Nawietrzne (‘Windward Islands’) i Wyspy Zawietrzne (‘Leeward Islands’), zmieniając rozstrzygnięcie zawarte w pierwszym wykazie nazw z 1959 r. W artykule przeprowadzono analizę różnych aspektów tej decyzji: językowego, geograficznego, historycznego i filozoficznego. Skuteczne funkcjonowanie toponimów w procesie komunikacji językowej wymaga, żeby nazywany obiekt miał w danym języku tylko jedną, niepowtarzalną i niezmienną nazwę. Umożliwia to jednoznaczną identyfikację obiektów i odróżnianie ich od innych, czyli podstawowe funkcje toponimów. Polskie nazwy Wyspy Nawietrzne i Wyspy Zawietrzne odnoszą się do archipelagów będących częściami Małych Antyli. Źródła historyczne świadczą o tym, że nazwy tych archipelagów (nie tylko w języku polskim, lecz także w innych językach) zmieniały się i nie spełniały wyżej wymienionych warunków. Na przykład w XIX w. Windward Islands, Lesser Antilles i Caribbean Islands były nazwami wariantywnymi, dziś oznaczają inne grupy wysp. Polskie nazwy nawiązują do nazw Islas de Barlovento i Islas de Sotavento, które nadali hiszpańscy żeglarze. Są to nazwy opisowe, charakteryzujące położenie wysp względem wiejących ze wschodu pasatów: Barlovento ‘windward’ leżą bardziej na wschód, a Sotavento ‘leeward’ – bardziej na zachód. Inaczej mówiąc, te przeciwstawne nazwy mają realną motywację. Oba archipelagi różnią się pod względem geograficznym: pierwszy jest łukiem wulkanicznym (między Portoryko a Trynidadem) i charakteryzuje się wilgotnym klimatem, drugi jest łańcuchem niskich wysp koralowych (ciągnących się wzdłuż wybrzeża Wenezueli) i ma suchy klimat. Dawne mapy ilustrują zmiany formy oraz odniesienia nazw. Hiszpańskie nazwy wysp zostały zapożyczone przez Holendrów, Francuzów i Anglików, a następnie (w XVIII w.) przetłumaczone. Anglicy z czasem przenieśli przyswojone nazwy Windward Islands i Leeward Islands na inne grupy wysp: południową i północną część łuku wyspowego Małych Antyli. Zmiana była związana z potrzebami brytyjskiej administracji kolonialnej, a w jej wyniku obie nazwy utraciły motywację i stały się czysto konwencjonalne. Świadczy o tym mapa H. Molla przedstawiająca kierunki wiatrów. Obie nazwy zostały przetłumaczone i trafiły do języka polskiego w XIX w. Były to nazwy przyimkowe utworzone na wzór francuskich i niemieckich. Przed II wojną światową obie nazwy miały różne warianty, a ich odniesienie nie było wyraźnie ustalone (wydawnictwa encyklopedyczne podawały, że Anglicy inaczej dzielą Małe Antyle niż Hiszpanie), czasem używano także nazw angielskich. W latach 1930. pojawiły się współczesne nazwy przymiotnikowe: Wyspy Nawietrzne i Wyspy Podwietrzne, które odnosiły się do kolonii brytyjskich. Po wojnie przystąpiono do standaryzacji polskiego nazewnictwa. Brytyjskie kolonie przestały istnieć, ale ustalono, że polskie nazwy nie odnoszą się do Islas de Barlovento i Islas de Sotavento, lecz do Windward Islands i Leeward Islands. Zgodnie z przedwojennym uzusem przyjęto, że Leeward Islands to Wyspy Podwietrzne (pol. pod ‘under, against’ + wiatr ‘wind’). Ustalono także, że Windward Islands to Wyspy Zawietrzne (pol. zawietrzny ‘leeward’). Był to oczywisty błąd, jednak ta omyłkowa nazwa przyjęła się w polskich publikacjach. Przytoczone cytaty pokazują jednak, że użycie tej omyłkowej nazwy w tekstach geograficznych powodowało trudności komunikacyjne. Niektóre teksty nie dawały się sensownie przetłumaczyć na język polski z użyciem nietrafnie standaryzowanych nazw. Komisja postanowiła naprawić dawny błąd i przywrócić nazwę Wyspy Nawietrzne. Ponadto zniesiono tradycyjną nazwę Wyspy Podwietrzne i ustalono nazwę Wyspy Zawietrzne (od zawietrzny ‘leeward’). Ta nazwa zrywa z tradycją, ale odwołuje się do jednoznacznej terminologii żeglarskiej. Jednocześnie ustalono, że obu nazw należy używać zgodnie z hiszpańskim podziałem Małych Antyli. Z tego wynika, że dla archipelagów Windward Islands i Leeward Islands w języku polskim należy używać oryginalnych nazw angielskich.
    Standardization of geographical names consists in regulating the process of spontaneous name formation, and other changes taking place in the set of toponyms: some names cease being used, others change in form (e.g. Wyspy nad Wiatrem > Wyspy na Wietrze > Wyspy Nawietrzne) or even their reference to an object. Standardization is conducted by competent state organs. In Poland it is the Commission on Standardization of Geographical Names Outside the Republic of Poland. In the course of works on the fourth edition of the list of Polish exonyms the following names were agreed upon: Wyspy Nawietrzne (Windward Islands) and Wyspy Zawietrzne (Leeward Islands), thus changing the solution contained in the first list of names from 1959. The article analyzes the various aspects of this decision: linguistic, geographical, historical and philosophical. Efficient functioning of toponyms in the process of linguistic communication requires the named feature to have only one unique and unchangeable name in a given language. It allows for unequivocal feature identification and its differentiation from other features, which is one of the basic functions of toponyms. The Polish names Wyspy Nawietrzne and Wyspy Zawietrzne refer to island groups of the Lesser Antilles. Historic sources prove that the names (not only in Polish, but also in other languages) changed and did not fulfill the above mentioned conditions. For instance, in the 19th century, Windward Islands, Lesser Antilles and the Caribbean Islands were alternate names, while today they refer to different island groups. Polish names draw on the names Islas de Barlovento and Islas de Sotavento, which were given to the islands by Spanish sailors. They are descriptive and characterize the islands’ position with reference to easterly trade winds: Barlovento (Windward) lie more to the east, while Sotavento (Leeward) – more to the west. In other words, there is real motivation behind the contrasting names. Both groups differ geographically: the former is a volcanic arc (between Puerto Rico and Trinidad) and is characterized by a moist climate, while the latter is a chain of low coral islands (stretching along the Venezuelan coast) with a dry climate. Early maps illustrate changes in name form and reference. Spanish island names were adopted by the Dutch, the French and the English and consequently translated. After some time, the English transferred the assimilated names of Windward and Leeward Islands to other groups of islands – the southern and the northern part of the Lesser Antilles arc. The change was linked to the needs of British colonial administration. As a result, both names lost their motivation and became purely conventional. H. Moll’s map depicting wind directions is a proof of this. Both names were translated and entered the Polish language in the 19th century. They were prepositional and were formed after French and German names. Before World War II both had different variant names and their reference was not clearly stated (encyclopedic publications stated that the English divided Lesser Antilles differently than the Spaniards), sometimes English names were used. In 1930s modern adjective names appeared: Wyspy Nawietrzne and Wyspy Podwietrzne and referred to British colonies. After the War, Polish names began to be standardized. British colonies ceased to exist, but it was established that the Polish names do not refer to Islas de Barlovento and Islas de Sotavento, but to Windward Islands and Leeward Islands. According to pre-war usage of the names, it was agreed upon that Leeward Islands are Wyspy Podwietrzne (Polish pod ‘under, against’ + wiatr ‘wind’). It was also established that Windward Islands are Wyspy Zawietrzne (Polish zawietrzny ‘leeward’). This was an evident mistake, but the name was accepted in Polish publications. The quotations show, however, that its usage in geographical texts caused communication problems. Some texts containing the wrongly standardized name were impossible to be translated into Polish. The Commission decided to correct the early mistake and revert to the name Wyspy Nawietrzne. In addition, the traditional name Wyspy Podwietrzne was cancelled and the name Wyspy Zawietrzne (from zawietrzny ‘leeward’) was accepted instead. The name breaks away from tradition, but appeals to unequivocal sailing terminology. At the same time, it was established that both names are to be used according to the Spanish division of Lesser Antilles. This further lead to the conclusion that for the archipelagoes of Windward Islands and Leeward Islands, original English names should be used in the Polish language.
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2011, T. 43, nr 4, 4; 377-390
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwujęzyczne nazewnictwo geograficzne w Polsce
    Bilingual geographical names in Poland
    Autorzy:
    Zych, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204534.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geograficzne
    Tematy:
    ustawa
    mniejszości narodowe
    mniejszości etniczne
    język mniejszościowy
    nazewnictwo geograficzne
    nazwa mniejszościowa
    nazwa dwujęzyczna
    act
    national minorities
    ethnic minorities
    minority's language
    geographical name
    minority's name
    bilingual name
    Opis:
    Po scharakteryzowaniu nowego polskiego prawodawstwa, autor podaje przykłady funkcjonowania dwu- i wielojęzycznego nazewnictwa w krajach, w których stosowane jest ono już od dawna. W ostatniej części artykułu przeprowadzona jest próba zastosowania dwujęzycznego nazewnictwa na mapach z obszaru Polski.
    On January, 2005 Polish Parliament passed the Act on National and Ethnic Minorities and on the Regional Language. It is the first legal act in the post-war history of Poland regulating completely the issues of national, ethnic and linguistic minorities. Until now the Polish legislation regarding this matter was divided among many legal regulations and some issues were not codified at all. The new act defines minorities - national and ethnic, as well as the regional language. According to the act minorities are groups of Polish citizens who differ substantially from other citizens by means of their language, culture or tradition, who are aware of their own historical and national bonds, and whose ancestors have inhabited Poland for at least the past 100 years. A national minority refers to a group that has an independent state elsewhere, and ethnic minority to a group that does not have a state at all. The act mentions 9 national minorities, 4 ethnic minorities and one regional language. In regard to geographical names, two regulations included in the act are of special importance. In communes (3rd level administrative units), in which the given national or ethnic minority constitutes at least 20% of the population, the minority's language may be introduced as an auxiliary language. Similar requirements must be met in case of introducing geographical names in the minority's language, however it can also be applied in reference to names of towns in communes in which the given minority constitutes less than 20% of the population provided the majority of the town's population decides for it. Population using a regional language has the same rights regarding the auxiliary language and geographical names as in case of national and ethnic minorities. At present in Poland, a national or ethnic minority or population using a regional language constitutes at least 20% of the population in 51 communes (out of the total number of 2478) (fig. 2). Implementation of regional languages and bilingual names in Poland will cause those names to appear on maps. Because so far such names have not been present on Polish maps, Polish cartographers have not developed any rules of applying them. In EU countries the situation is different. Bilingual names are common, so a review of methods of their usage on maps can help to establish the best rules also for Poland. Several ways of giving bilingual names can be distinguished. Considering the experience of other countries and Polish regulations in respect to bilingual names on traffic signs it seems that a mixed approach should be applied: a minority name written in the same-type, same-size font should be placed under the Polish name and centered. In the case of extended names (e.g. rivers, finger lakes), the minority name should follow the Polish name, after a slash (fig. 14).
    Źródło:
    Polski Przegląd Kartograficzny; 2005, T. 37, nr 4, 4; 282-297
    0324-8321
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Kartograficzny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bałkany - określenie medialne czy region geograficzny?
    The Balkans: a media term or a geographical region?
    Autorzy:
    Markowska, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084693.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
    Tematy:
    Balkany
    regiony geograficzne
    nazewnictwo
    polozenie geograficzne
    granice fizycznogeograficzne
    polozenie geopolityczne
    wiezi regionalne
    Opis:
    The paper aims to give specific content to the notion of the Balkans. The author looks at the linkages between the geographically distinct Balkan Peninsula and the Balkans as they are popularly referred to in the media. The article discusses the evolution of the term and the changes in the range of the area on the basis of historical maps. Based on the analysis of the materials, the author concludes that its historical past played a crucial part in the emergence of the Balkan region. The expansion of the Ottoman Turks to the Balkan Peninsula brought the destruction of the existing political structures and a deep transformation of the social relations following the Islamisation of the Balkans. Far-reaching ethnic, cultural and religious changes took place, which last until the present day. The author also looks for the common characteristics of the Balkan countries, manifested primarily in the multi-cultural character of the region and in the linkages between man and the environment. The analysis indicates that the Balkans are fallaciously identified with the Balkan Peninsula as, though being located on the Peninsula, they form a smaller area culturally. The spatial range of the Balkans has changed along with political developments.
    Źródło:
    Prace i Studia Geograficzne; 2010, 44; 45-58
    0208-4589
    Pojawia się w:
    Prace i Studia Geograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-5 z 5

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies