Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "moralna powinność" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Ludzkie ciało i powinność moralna. Artykuł recenzyjny monografii wieloautorskiej
    The human body and moral obligation. Review article
    Autorzy:
    Olczyk, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339344.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    anthropology
    body
    integrity
    moral obligation
    antropologia
    ciało
    integralność
    powinność moralna
    Opis:
    Celem artykułu recenzyjnego jest krytyczne omówienie i skomentowanie treści zawartych w monografii pt. Integralność ludzkiego ciała jako powinność moralna. Przesłanie moralne Kościoła, która pod redakcją K. Smykowskiego ukazała się na rynku wydawniczym w 2022 roku. W recenzowanej publikacji przybliżono i zanalizowano dwa podstawowe znaczenia, w jakich możemy mówić o zależności wspomnianej w tytule monografii. W artykule ukazano, w jaki sposób pryncypium integralności ludzkiego ciała znajduje zastosowanie w antropologii teologicznomoralnej, bioetyce oraz w wielu innych praktycznych dyscyplinach wiedzy, takich jak: prawo kanoniczne, katechetyka pedagogika, homiletyka i nauki społeczne.
    The purpose of this review article is to critically discuss and comment on the contents of the monograph entitled Integralność ciała ludzkiego jako powinność moralna. Przesłanie moralne Kościoła [The integrity of the human body as a moral obligation. The moral message of the Church], which, edited by K. Smykowski, appeared on the publishing market in 2022. In the reviewed publication, two basic meanings in which we can talk about the dependence mentioned in the title of the monograph are brought closer and analysed. The article shows how the principium of the integrity of the human body finds application in theological and moral anthropology, bioethics and in many other practical disciplines of knowledge, such as canon law, catechetical pedagogy, homiletics and social sciences.
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2022, 17, 2(32); 341-362
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Suwerenność podmiotu moralnego a suwerenność dobra
    SOVEREIGNTY OF MORAL AGENT AND SOVEREIGNTY OF GOOD
    Autorzy:
    Baran, Marcin Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420742.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    suwerenność
    autonomia
    dobro
    źródła moralności
    moralna powinność
    sovereignty of moral agent
    autonomy
    sovereignty of good
    moral sources
    moral obligation
    Opis:
    RESEARCH OBJECTIVE: The following article aims to identify the main reasons that make it impossible to reconcile the modern notion of sovereignty or autonomy of the moral agent with the notion of the really existing sovereign good. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main emerging research problem is to identify the sources of motivation behind the limitation of modern ethical thinking. For this purpose the author implements the interpretive stance inspired by Charles Taylor. It consists in exploring the moral motivation underpinning particular views on moral philosophy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: It begins by indicating the motivations that fuel the twofold limitation of the good part of modern ethical thinking. The first restriction consists in reducing moral philosophy to questions of making any serious reference in ethical considerations to an objective moral source which exists independently from the human agent, be it Good, value or God. Following Taylor, who draws on Iris Murdoch, there are listed two reasons for the first limitation: the affirmations of ordinary life and the disengaged reason. As for the second restriction the influence of the “Enlightenment myth” and the “metaphysics of the modern world” which is implied by it are indicated as its determinants. RESEARCH RESULTS: The analysis brings the author to conclusion that that the main reasons for the impossibility of a reconciliation between the sovereignty of the moral agent and the notion of a really existing sovereign good are the “Enlightenment myth” and the “metaphysics of the modern world”. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The article concludes with the observation that either the “Enlightenment myth” or the “metaphysics of the modern world” are vastly uncritically assumed in contemporary ethical thinking. It is necessary to articulate and verify them, to which this article is a modest contribution and exhortation.
    CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest zbadanie przyczyn, dla których nowożytne pojęcie suwerennościlub autonomii podmiotu moralnego wydaje się nie do pogodzenia z koncepcją realnie istniejącego suwerennego dobra. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Wynikającym z tego problemem badawczym jest ustalenie źródeł motywacji stojących za ograniczeniem współczesnej refleksji etycznej. Autor posługuje się w tym celu metodą interpretacyjną zainspirowaną przez Charlesa Taylora. Polega ona na wskazaniu motywacji moralnych stojących za konkretnymi poglądami w dziedzinie filozofii moralnej. PROCES WYWODU: Na początku autor identyfikuje motywacje stojące za dwojakim ograniczeniem współczesnej refleksji etycznej. Po pierwsze, za zawężeniem jej głównie do rozważań dotyczących moralnej powinności. Po drugie, do uniemożliwienia etyce odniesienia do jakiegokolwiek obiektywnego źródła moralności istniejącego niezależnie od ludzkiego podmiotu moralnego – obiektywnego Dobra, wartości czy Boga. Idąc za inspiracją Taylora, który odwołuje się do Iris Murdoch, podane zostają najpierw dwie przyczyny pierwszego ograniczenia: afirmacja zwyczajnego życia oraz niezaangażowany rozum. Następnie jako przyczyna niemożności sensownego odniesienia rozważań etycznych do jakiegokolwiek obiektywnego dobra istniejącego realnie poza ludzkim podmiotem wskazano siłę oddziaływania „mitu oświecenia” i wynikającej z niego „metafizyki świata nowożytnego”. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza doprowadza autora do stwierdzenia, że główną przyczyną niemożności pogodzenia pojęcia suwerenności podmiotu moralnego z koncepcją realnie istniejącego suwerennego dobra jest „mit oświecenia” oraz „metafizyka świata nowożytnego”. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, iż zarówno „mit oświecenia”, jak i „metafizyka oświecenia” są w dużym stopniu przyjmowane bezkrytycznie jako założenia refleksji etycznej. Konieczna jest ich artykulacja i weryfikacja, do czego niniejszy artykuł jest skromnym przyczynkiem i wezwaniem.  
    Źródło:
    Horyzonty Polityki; 2016, 7, 18; 91-105
    2082-5897
    Pojawia się w:
    Horyzonty Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojtyła’s view on Kant’s formalism and Scheler’s material ethics of value, or the ethics of material duty
    Wojtyła wobec formalizmu Kanta i materialnej etyki wartości Schelera, czyli etyka powinności materialnej
    Autorzy:
    Merecki, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31207936.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    moralność
    etyka
    doświadczenie
    powinność moralna
    morality
    ethics
    experience
    moral duty
    Opis:
    The article presents the concept of ethics developed by Karol Wojtyła in his polemic against the ethical systems of Immanuel Kant and Max Scheler. Wojtyła negatively evaluates Scheler’s system as a tool for scientific interpretation of the Christian ethics, and at the same time as a tool for interpreting the experience of morality as such. However, he does not negatively evaluate the phenomenological method itself, which, in his opinion, is an indispensable tool in the analysis of moral facts. Moreover, Wojtyła proposes that this method should be applied even more consistently than Scheler himself did. This is because in his – partly justified – polemic with Kant, Scheler went too far in excluding the normative moment from the experience of morality. Wojtyła argues that the very phenomenological analysis of experience – above all, the judgments of conscience – shows that normativity is given in the originary experience of morality.
    Artykuł przedstawia koncepcję etyki opracowaną przez Karola Wojtyłę w jego polemice z systemami etycznymi Immanuela Kanta oraz Maksa Schelera. Wojtyła negatywnie ocenia system Schelera jako narzędzie do naukowej interpretacji etyki chrześcijańskiej, a zarazem jako narzędzie interpretacji doświadczenia moralności jako takiego. Nie ocenia jednak negatywnie samej metody fenomenologicznej, która w jego opinii stanowi niezbędne narzędzie w analizie faktów moralnych. Co więcej, Wojtyła postuluje, aby metodę tę stosować jeszcze bardziej konsekwentnie niż czynił to sam Scheler. W swojej częściowo uzasadnionej polemice z Kantem, Scheler posunął się bowiem zbyt daleko, wykluczając moment normatywny z doświadczenia moralności. Wojtyła stwierdził, że sama fenomenologiczna analiza doświadczenia — przede wszystkim sądów sumienia — pokazuje, że normatywność dana jest w źródłowym doświadczeniu moralności.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2023, 61, 1; 57-70
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziennikarz w roli moderatora, czyli o odpowiedzialności ludzi mediów za jakość debaty publicznej
    Autorzy:
    Olewicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705481.pdf
    Data publikacji:
    2012-06-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    logiczna poprawność
    argument z analogii
    zasada relewantności,definicja relewantności
    powinność moralna moderatora
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony istotnemu zobowiązaniu moralnemu dziennikarzy organizujących lub prowadzących debatę publiczną. Jakość debaty publicznej powinna być przedmiotem szczególnego zainteresowania, ponieważ polityczne systemy demokratycznych społeczeństw oparte są na idei debaty i negocjacji. Mając na uwadze, że manipulacja zagraża samym podstawom istnienia demokracji, przeciwstawienie się jej jest moralną powinnością wszystkich obywateli, a szczególnie dziennikarzy. Trudności z przestrzeganiem reguł poprawnościowych (poprawności argumentacyjnej) zostały pokazane na przykładzie reguły relewantności. Autor proponuje swoją definicję argumentacyjnej relewantności, która może być pomocna w rozpoznawaniu wypowiedzi nierelewantnych.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 191-199
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Amos Komeński o powinnościach prozdrowotnych
    John Amos Comenius on Pro-health Obligations
    Autorzy:
    Nowacka, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/423391.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    John Amos Comenius
    ethics
    health
    moral obligation
    Jan Amos Komeński
    moralność
    zdrowie
    powinność moralna
    Opis:
    In his considerations of the appropriate course of the educational process, John Amos Comenius pays a lot of attention to the issues of health. This article demonstrates that Comenius’ argumentation proceeds along the following lines. Lifespan is important because of the nature of the developmental process of human beings – the development of the mind and acquisition of knowledge take time. Comenius assumes implicite that God gives every man the lifespan which is appropriate for him, i.e. sufficient to achieve the level of personal development which God planned for him, and to accomplish everything God intended him to accomplish. If a man does not lead his life the right way, if – because of his laziness or stupidity – he does not fill his life with the right substance or ruins his health by inappropriate lifestyle and shortens his earthly existence, then he acts against God’s intentions towards him. Thus, neglecting one’s own health and harming it intentionally becomes a sin, while concern for one’s health becomes a moral imperative.
    Źródło:
    IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27/t.t.; 79-90
    0860-4487
    Pojawia się w:
    IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karola Wojtyły ujęcie powinności moralnej a rozumienie istoty wychowania
    Karol Wojtyłas concept of moral obligation and the understanding of the essence of education
    Autorzy:
    Jasińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1811195.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    powinność moralna
    osoba
    godność osobowa
    wychowanie
    pedagogia miłości
    moral obligation
    person
    dignity of person
    education
    pedagogy of love
    Opis:
    The present text attempts to answer the question concerning the sources, content and essence of moral obligation, as it is was conceived of by Karol Wojty]a, and the importance of moral obligation for the understanding of education. The essence of education, seen through the prism of the category of “moral obligation”, points to the affirmation of the dignity of the person as the foundation of education according to the personalistic approach. The pupil, following the personalistic norm, i.e. affirming the person, becomes morally good and thus fulfils his/her moral obligation. Preparing the pupil to discover and affirm the human dignity (which, in practice, means teaching to love) is the fundamental goal of educating the human being as a person and the necessary basis for other, particular educational goals. Love as a response to the dignity of a person is the content of moral obligation and the essence of personalistic education.
    Źródło:
    Roczniki Pedagogiczne; 2013, 5(41), 1; 005-023
    2080-850X
    Pojawia się w:
    Roczniki Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezosobowe i osobiste racje w moralności
    Autorzy:
    Górnicka-Kalinowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098386.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    etyka
    wartość perfekcyjna
    powinność
    racje
    aksjologia
    wyrzeczenie
    doskonałość moralna
    Opis:
    Autor stara się zrekonstruować system etyczny Henryka Elzenberga, wskazując na możliwość ujęcia pewnych wątków etyki społecznej, które Elzenberg raczej pomijał, w strukturę i ramy pojęciowe jego poglądów. Te ogólne ramy aksjologii Elzenberga to przede wszystkim podział na umocowane ontologicznie wartości perfekcyjne i utylitarne; przypisujemy je motywom, stanom rzeczy, nawet przedmiotom. Podstawowe pytanie autora brzmi: czy nie można także przypisywać wartości perfekcyjnej pewnym stanom rzeczy i postawom ludzkim w życiu społecznym (społeczeństwo takie, jakie powinno być)? Pewne elementy teorii Elzenberga usprawiedliwiają zastosowanie innego podziału racji i motywów niż jego własny – i lepiej otwierającego przestrzeń dla idei społecznych; jest to podział na racje/motywy bezosobowe (racje nie-egoistyczne lub prospołeczne, np. likwidacja nędzy na świecie) i osobiste, skupione na wartościach sprzyjających moralnej doskonałości podmiotu, m.in. takich jak wyrzeczenie, ofiara, bohaterstwo, czy – ogólniej – sprzyjających rozwojowi jego życia duchowego.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 191-202
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem argumentacji w teologii moralnej – istota i potrzeba uwspółcześniania
    The Problem of Argumentation in Moral Theology – the Essence and the Need of Modernization
    Autorzy:
    Zadykowicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040589.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    norma moralna
    powinność
    argumentacja (w teologii moralnej)
    moral norm
    duty
    argumentation (in moral theology)
    Opis:
    Wykład teologii moralnej, pozbawiony adekwatnej argumentacji przedstawianych tez, będzie zawsze zbyt powierzchowny, pobieżny i mało pogłębiony. Dlatego zadaniem teologów moralistów jest poszukiwanie adekwatnych do aktualnej sytuacji społecznej i religijno-moralnej sposobów szczegółowych uzasadnień. Tradycyjny sposób argumentacji „z autorytetu” należy uznać dzisiaj za zdecydowanie niewystarczający, co jednak nie oznacza zakwestionowania jego wartości w ogóle. Podobnie zresztą nie można odrzucić argumentu stricte teologicznego. Wiara i miłość w tej argumentacji winny być jednak traktowane nie tylko jako pojedyncze obowiązki, ale także jako jednolite zasady integrujące całą moralność. Uzasadnianie typu teologicznego, ze względu na współczesną sytuację moralno-społeczną oraz charakter kultury, musi być jednak uzupełnione o aspekty personalistyczne oraz pragmatyczne, czemu może służyć odpowiednie wykorzystanie danych tzw. nauk o człowieku. „Nowa” argumentacja winna także w większym stopniu uwzględniać nowe znaczenie niektórych pojęć oraz specyfikę środowiska adresata.
    The exposition of moral theology devoid of adequate arguments for the presented theses will always be too superficial, cursory and not profound enough. This is why the task for theologians-moralists is to look for such ways of detailed arguments that would be adequate for the existing social and religious-moral situation. The traditional way of argumentation „from authority” today should be considered definitely insufficient, which, however, does not mean questioning its validity in general. Similarly, the strictly theological argument may not be rejected. However, faith and love should be treated in this argumentation not only as single duties, but as uniform principles integrating the whole morality. Justification of the theological type, because of the modern moral-social situation and the character of culture, however, has to be complemented with personalistic and pragmatic aspects, which may be aided by the adequate use of data coming from the so-called science of man. The „new” argumentation should also to a greater degree take into consideration the new meaning of some concepts and the specificity of the addressee's circles.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 3; 5-20
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ku autonomii etyki. Uwagi metodologiczne
    Towards the Autonomy of Ethics: Methodological Remarks
    Autorzy:
    LEKKA-KOWALIK, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047413.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Tadeusz Styczeń, autonomia etyki, autonomia poznawcza, autonomia instytucjonalna, sąd etyczny, sąd słusznościowy, powinność moralna, założenia tła, autonomia nauki a badania interdyscyplinarne i transdyscyplinarne
    Tadeusz Styczeń, autonomy of ethics, cognitive autonomy, institutional autonomy, ethical judgment, judgment about the right means, moral oughtness, background beliefs, autonomy of science versus interdisciplinary (transdisciplinary) research
    Opis:
    Na bazie metodologicznych rozróżnień Stanisława Kamińskiego w artykule bronię tezy, że problem autonomii dyscypliny naukowej dotyczy nie jej autonomii instytucjonalnej, ale poznawczej. Ta ostatnia wymaga, by dana dyscyplina miała charakter przedmiotowy, a nie metaprzedmiotowy. Etyka w rozumieniu Tadeusza Stycznia ma taki właśnie charakter: ma własne dane empiryczne w postaci jednostkowych sądów o powinności moralnej, a sądy te ujmują fakt normatywny, tj. realnie istniejącą, obiektywną relację powinności między osobami. Uogólnienie tych sądów za pomocą operacji „wymienialności” pozwala sformułować ogólny sąd etyczny „osobie jako osobie od osoby jako osoby należna jest afirmacja”. W sądzie tym Styczeń wyróżnia trzy wymiary: egzystencjalny (relacja ujęta w sądzie jest bytem), powinnościowy (to, co należne, to afirmacja) i słusznościowy (co jest należne jako realizacja afirmacji). Wyjaśnienie wymiaru egzystencjalnego należy do metafizyki. Natomiast etyka jest poznawczo autonomiczna w wymiarze powinnościowym, ponieważ jest oparta na własnych danych, które uzyskują ostateczne wyjaśnienie w antropologii osobowego „ja”. Wymiar słusznościowy sądu – tj. uznanie, co faktycznie jest afirmacją osoby – zależny jest z kolei od przyjętych antropologii i w tym aspekcie etyka jest poznawczo nieautonomiczna. Rozróżnienie wymiaru sądu etycznego czy – jak zaproponowałam w niniejszym tekście – analityczne rozłożenie go na dwa sądy: „powinienem afirmować” i „afirmacja polega na czynie X”, nie rozwiązuje całkowicie problemu autonomii, wciąż bowiem trzeba się zmierzyć z kilkoma problemami. Po pierwsze, skoro zdaniem Stycznia etyka w aspekcie słusznościowym domaga się proprium, antropologia osobowego „ja” musi zostać poszerzona o dodatkowe tezy. Takie poszerzenie wyjaśnia istnienie rozbieżnych sądów słusznościowych. Jakie są źródła owych dodatkowych tez? I czy znaczy to, że prawdziwość sądu etycznego jest zapewniana jedynie na gruncie konkretnej „totalnej” antropologii? Drugi problem dotyczy zakresu bytów, które można „podstawiać” w sądzie etycznym. Styczeń koncentruje się na osobach, ale są racje przemawiające za włączeniem innych rodzajów bytów, na przykład rodziny, państwa, instytucji, w zakres obowiązywania moralnej powinności. Pojawia się wobec tego problem relacji sądów, na przykład „powinienem X wobec osoby” i „powinienem Y wobec uniwersytetu”. Te pierwsze są „danymi doświadczenia”, ale czy także te drugie? Trzeci problem dotyczy rozważanego przez współczesną filozofię nauki uteoretycznienia obserwacji, obecności założeń tła w „obserwacji etycznej” pozwalającej ująć fakt normatywny w sądzie etycznym. Etyk staje przed alternatywą: albo musi pokazać, że obserwacja etyczna nie jest uteoretyczniona, albo też uznać jej uteoretycznienie i wskazać źródła założeń tła. Rozstrzygnięcia tych kwestii będą rzutować na rozumienie poznawczej autonomii etyki. Na zakończenie stawiam pytanie o autonomię jako wartość epistemiczną wobec postulatu badań interdyscyplinarnych i transdyscyplinarnych.
    Against the background of some methodological distinctions introduced by Stanisław Kamiński the paper advances the claim that the issue of the autonomy of a scientific discipline concerns cognitive rather than institutional autonomy. The former requires that a discipline have a subjectual rather than meta-subjectual character. Ethics, as conceived of by Tadeusz Styczeń, fulfils this requirement: it has its own empirical data in the form of individual ethical judgments concerning moral oughtness; those judgments grasp normative facts, i.e., real and objective relationships between persons. The operation of ‘exchanging’ persons in a judgment: “I ought to do X to C,” allows us to generalize judgments and thereby to form a general ethical judgement taken to be true: Any person as person deserves affirmation from any person as person. Styczeń distinguishes three dimensions in this judgement, concerning, respectively: existence (the oughtness captured in the judgement is a real relationship), oughtness (the ‘content’ of the oughtness is affirmation, i.e., love), and rightness (what should be done as an ‘expression’ of affirmation). Explaining the existential dimension belongs to metaphysics. Ethics is cognitively autonomous in its oughtness dimension, for it has its own empirical data, although the ultimate explanation of those data belongs to the anthropology of the personal ‘I.’ In the dimension of rightness ethics is not autonomous, for determining what is a right realization of affirmation depends on a ‘total’ anthropology. Distinguishing oughtness and rightness of the ethical judgement, or—as I suggest in the paper—decomposing that judgement into two: “I ought to affirm the person,” and “I ought to do X as a way of affirming,” does not solve the cognitive autonomy of ethics, as a few problems appear. First, according to Styczeń, ethics must have a proprium in order to capture the fact of inconsistent judgments about what is the right way of affirming the person. This means that the anthropology of the personal ‘I”’ must be complemented by some anthropological theses. Two questions arise then: What sources do those additional theses have? Does this mean that ethical judgments are true only within a system of ‘total anthropology’? Secondly, it needs to be determined what kinds of beings can be put as terms of the oughtness relationship. Styczeń concentrates on persons but there are good reasons to claim that other beings, such as the family, the state or institutions, can be oughtness-creating. What status does the judgement “I am morally obliged to do X to my university” have? Is this judgement empirical or deduced from other theses? Thirdly, the contemporary philosophy of science claims—with good reasons—that observation is theory-laden or that observation depends on background beliefs. An ethicist faces then an alternative: he needs either to show that ‘ethical observation’ is not theory-laden or to recognize its theory-ladenness and indicate the sources of the background beliefs. Solutions to these problems will influence the understanding of the cognitive autonomy of ethics. The paper ends with the issue of cognitive autonomy as an epistemic value when seen against the background of the idea that research should have an inter- and transdisciplinary character.
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 3 (115); 247-262
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dlaczego warto dziś czytać Stycznia? Aktualność problemu autonomii etyki
    Why Is It Worth Reading Styczeń Today? On the Relevance of the Problem of the Autonomy of Ethics
    Autorzy:
    WIERZBICKI, Ks. Alfred M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047111.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    przedmiot moralności, podmiot moralności, doświadczenie moralne, empiria aksjologiczna, oczywistość serca, powinność moralna, słuszność czynu, personalizm, dobro moralne a dobro pozamoralne, kolizja dóbr
    moral object, moral subject, moral experience, axiological empirical data, certainty of the heart, moral duty, rightness of action, personalism, moral good and extramoral goods, collision of goods
    Opis:
    Refleksje o aktualności Tadeusza Stycznia koncepcji etyki niezależnej rozciągają się pomiędzy analizą jej wymiaru teoretycznego a jej praktyczną doniosłością. W aspekcie teoretycznym Styczeń twórczo kontynuuje myśl Tadeusza Czeżowskiego i Tadeusza Kotarbińskiego, ukazującą autonomiczną bazę wiedzy etycznej w doświadczeniu moralnym czy też szerzej: w doświadczeniu aksjologicznym. Styczeń odsłania konsekwentnie personalistyczną treść tego doświadczenia, dzięki czemu personalizm zostaje ukazany jako wyróżniony przypadek etyki wartości. Ponadto uściśla on zakres autonomii etyki: jest ona autonomiczna w punkcie wyjścia ze względu na doświadczenie powinności moralnej, natomiast na etapie budowania argumentacji uzasadniających moralną słuszność czynu czerpie ona wiedzę z innych dziedzin, zwłaszcza z antropologii. Styczeń ukazuje także związki etyki budowanej w polu doświadczenia z teologią moralną opartą na Objawieniu. Autonomia etyki w ujęciu Stycznia dotyczy autonomii doświadczenia moralnego i jego treści; poddaje on natomiast krytyce pokantowskie rozumienie autonomii w etyce, przypisujące podmiotowi moralności rolę kreatora norm moralnych. W kontekście sporów o aksjologiczne podstawy demokracji autor artykułu dodaje uwagi o praktycznej doniosłości Stycznia koncepcji etyki niezależnej. Porównuje stanowisko Stycznia z koncepcją moralności minimalnej Michaela Waltzera. Zarysowuje także znaczenie autonomicznego dyskursu etycznego w sytuacji deformacji moralności w różnych tradycjach religijnych (hinduizm, chrześcijaństwo, islam).
    An insight into today’s relevance of Tadeusz Styczeń’s conception of the autonomy of ethics involves a theoretical analysis as well as a consideration of the practical significance of the standpoint he proposed. Styczeń develops the theoretical ideas advanced by Tadeusz Czeżowski and Tadeusz Kotarbiński, who considered the moral (axiological) experience as the autonomous basis of ethical knowledge. In his writings, however, Styczeń consistently uncovers the personalist content of the moral experience, thus showing that personalism is a special variety of value ethics. Moreover, he specifies the area of the autonomy of ethics: ethics is an autonomous discipline already in its starting point, which is the moral experience, yet ethics draws on other disciplines, in particular on anthropology, at the stage of building its argumentation to justify the moral rightness of an action. Styczeń also shows the relations between ethics constructed ‘in the field of experience’ and the moral theology based on the Christian Revelation. The autonomy of ethics—within the framework Styczeń worked out—lies in the autonomy of the moral experience and its content. Styczeń simultaneously questions the post-Kantian approach to the issue of the autonomy of ethics, rejecting its claim that the moral subject is actually the creator of moral norms. The author of the article also refers to the controversies over the axiological foundations of democracy and offers some remarks on the practical significance of Styczeń’s conception of autonomous ethics. He draws a comparison between Styczeń’s standpoint and the conception of ‘minimal morality’ introduced by Michael Waltzer. The author also points that the ‘deformations’ of morality observable in various religious traditions (such as Hinduism, Christianity, and Islam) call for an autonomous moral discourse provided by ethics. Translated by Dorota Chabrajska
    Źródło:
    Ethos; 2016, 29, 3 (115); 268-280
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies