Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "literature of 19th Century" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Idea nowego początku w słowackich wizjach dziejów z połowy XIX wieku
Autorzy:
Kobylińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677639.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
idea of new beginning
historiosophy
Slovak literature of 19th century
Janko Kráľ
Viliam Pauliny-Tóth
Jonáš Záborský
Opis:
The idea of new beginning in the Slovak vision of history from the mid-19th centuryThe point of this paper is to show that the idea of new beginning was clearly present in mid-19th century Slovak literature. This idea became the means of conveying revisions of Slovak history. It was also a sign of a deep cultural change, resulting from factors including secularisation and the influence of nationalist ideology. The direction of change can be observed in selected works by Janko Kráľ, Viliam Pauliny-Tóth, and Jonáš Záborský. These writers challenge the optimistic view of the world by seeing in it a fundamental mistake that needs to be corrected. They propose correcting the myth of origin (Christian, national), but on the basis of a hermetic paradigm (magic and/or gnosis). Thus they create a false dimension of transcendence that becomes the foundation of the “new era”. Idea nowego początku w słowackich wizjach dziejów z połowy XIX wiekuArtykuł poświęcony jest kwestii obecności w literaturze słowackiej idei nowego początku, wyraźnie pojawiającej się w historiozoficznych projektach z połowy XIX wieku. Choć w kulturze słowackiej idea ta pojawia się w obszarze oddziaływania idei odrodzeniowej, w istocie niesie ze sobą alternatywne treści. Będąc znakiem głębokich zmian kulturowych związanych m.in. z sekularyzacją i nasilaniem się tendencji nacjonalistycznych, idea nowego początku w kontekście słowackim staje się nośnikiem znaczeń rewizyjnych, a zarazem kamieniem węgielnym modernistas. Różne jej warianty odnaleźć możemy w wybranych utworach Janka Kráľa, Viliama Pauliny-Tótha, Jonáša Záborskiego. Wskazani pisarze, zakwestionowawszy optymistyczną wizję świata, zaproponwali nowe warianty mitu początku (chrześcijańskiego, narodowego) oparte na paradygmacie hermetycznym (magicznym i/lub gnostycznym). Wykreowany przez nich nowy początek okazuje się jednakże ofiarować fałszywy wymiar transcendencji. Sam w sobie wykazuje cechy eklektycznej ideowej hybrydy, znamionuje podmiotowość jeszcze słabo ukonstytuowaną, lecz wyraźnie aspirującą do zmiany swego statusu ontologicznego.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Художественная литература в пространстве политического спора
Belles-Lettres in the Space of Political Dispute
Autorzy:
Olaszek, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968769.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Russian literature of the 19th century
dispute in literature
rhetoric of dispute
Opis:
The present study explores the ways of utilizing literature in political dispute, as defined by Bakhtin’s concept of speech genres exploited in secondary genres. The material includes Turgenev’s and Dostoyevsky’s novels and Yevgeny Chirikov’s family chronicle. The writers in question present politics in the anthropological sense of the term: as man’s relation to his social reality. The author attempts to determine which literary works were viewed as politically motivated and what functions they fulfilled in political disputes. The analysis reveals the following: literary works often served as a pretext to start a dispute, and in the dispute itself – as a means of defining the protagonists’ cultural and generational identity and values, as a rhetorical trick, as a source of social concepts and behaviours, as a catalyst for a revolutionary paradigm and, finally, as a means of discriminating against political opponents. On these grounds, the author is inclined to argue that Russian literature of the 19th century constituted a strong social communication component and provided ideological material for political discourse.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2014, 07; 85-95
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[…] Ja nie wykładam tutaj estetyki. Wincenty Pol a sztuki plastyczne
[...] I don’t give lectures on aesthetics here. Wincenty Pol and fine arts
Autorzy:
Zaremba, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046368.pdf
Data publikacji:
2020-10-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Wincenty Pol
sztuka
krytyka artystyczna
literatura XIX wieku
romantyzm krajowy
art
art criticism
literature of 19th Century
romanticism
Opis:
Biorąc pod uwagę, jak ją nazywa Sudolski, kontrowersyjną recepcję twórczości autora Pieśni o ziemi naszej, warto uporządkować stanowiska obecne w literaturze przedmiotu oraz wskazać miejsce Pola wśród dziewiętnastowiecznych krytyków sztuki. Na gruncie literatury przedmiotu i krytyki artystycznej wieku XIX widoczny rozziew pomiędzy określeniem poety wieszczem sztuki i mistrzem romantycznego pejzażu literackiego a poetą, który swymi opisami wpisuje się nie tylko w ówczesną myśl artystyczną, ale i jest nieoryginalnym, „poczciwym” twórcą sentymentalnym. Istotne jest wyprowadzenie osi, która ukazałaby spójność programu artystycznego nie tylko w esejach czy w epistolografii, lecz także w wybranych utworach poetyckich. Obecność wzmianek o roli sztuki w twórczości Pola jest zdawkowa; wpisuje się jednak w program krajowego odbioru ówczesnej sztuki oraz wizji jej porozbiorowego kształtu. Uzupełniają ją fragmenty poezji czy literackie ułamki „krajowidoków”. Kontekstem stają się słowa kierowane do malarzy: Juliusza Kossaka, Januarego Suchodolskiego czy Wojciecha Kornelego Stattlera, będące raczej świadectwem pewnych zażyłości, aniżeli dyskursów o malarstwie podobnych do tych, które w latach 40. XIX wieku kreślił Juliusz Słowacki.
Taking into consideration, as it is called by Sudolski, a controversial reception of the works of the author of Pieśń o ziemi naszej (Song of Our Land)43, it seems worthwhile to systematise attitudes visible in reference books and to determine Pol’s place among 19th century literary critics. Basing on reference books and 19th century art criticism, one may notice a discrepancy between the vision of the poet as a pioneer of art and a master of literary romantic landscape and as a poet who, with his descriptions, fits not only in the then artistic thought but also he is an unoriginal, “goodhearted”, sentimental author. A most relevant step is to introduce an axis which would present the cohesion of artistic programme not only in Pol’s essays or correspondence but also in chosen poetic works. The remarks on the role of art in Pol’s works are scarce; yet, they fit in the programme of the national reception of the then art and the vision of its post-partition shape. It is completed with fragments of poetry or literary fractions of “krajowidoki” (landsights). The context is formed by words addressed to painters: Juliusz Kossak, January Suchodolski or Wojciech Korneli Stattler being rather a testimony of familiarity of some kind than discourses about painting similar to those written by Juliusz Słowacki in the forties of the 19th century.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 601-613
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Nota o książce:] Emmanuel Desurvire, „Karol Edmund Chojecki, polski patriota, odkrywca, żołnierz, dramaturg, powieściopisarz, publicysta, bibliotekarz…”
[Annotation about the Book:] Emmanuel Desurvire, ‘Karol Edmund Chojecki, Polish Patriot, Explorer, Soldier, Poet, Playwright, Novelist, Publicist, Librarian…’
Autorzy:
Chaplain, Jacques
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690304.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Karol Edmund Chojecki (Charles Edmond)
biografia
literatura polska XIX wieku
literatura francuska XIX wieku
Emmanuel Desurvire
polonica zagraniczne
nota o książce
przekład
biography
Polish literature of 19th Century
French literature of 19th Century;
foreign polonica
annotation about the book
translation
Opis:
This text is a complement to the presented a year ago in the translation into Polish, Jacques Chaplain’s review which is a fragmentary overview of the three volume monograph by a worldknown physicist Emmanuel Desurvire, devoted to his ancestor, Karol Edmund Chojecki (1822−1899). Source materials, meticulously collected by the French biographer — family archives and other documents that were not printed before — enable us to get to know closely this Polish emigrant of the era of Romanticism, known in France under the pseudonym Charles Edmond, inter alia of the side of various, closer or further relationships with the representatives of French culture, science and politics of that time (such as Gustave Flaubert, Georges Sand, Louis Blanc or Georges Clemenceau), as well as his own creative achievements (in the fields of playwriting, dramaturgy, publicism and art of translation) and their twentieth century reception. Desurvire’s work — of impressive size and substantive content — has been currently published for the second time. The second edition, revised and bearing indices is completed with the two-volume supplement.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2014, 69; 223-225
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rec.:] Emmanuel Desurvire , „Karol Edmund Chojecki, polski patriota, podróżnik, żołnierz, poeta, dramaturg, powieściopisarz, publicysta, bibliotekarz…” lulu. com, 3 tomy, grudzień 2011 — styczeń 2012, ss. 1300
[Rec.:] Emmanuel Desurvire , [‘Karol Edmund Chojecki , polish patriot, traveller, soldier, poet, platwright, novelist, publicist, librarian…’] lulu. com, 3 volumes, december 2011 – january 2012, ss. 1300
Autorzy:
Chaplain, Jacques
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690211.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Karol Edmund Chojecki (Charles Edmond),
biografia
literatura polska
XIX wieku
literatura francuska XIX wieku Emmanuel Desurvire
polonica zagraniczne
recenzja
przekład
Karol Edmund Chojecki (Charles Edmond)
biography
Polish literature of 19th Century French literature of 19th Century Emmanuel Desurvire
foreign polonica
review
translation
Opis:
Presented in the translation into Polish, Jacques Chaplain’s review is a fragmentary overview of the three volume monograph by a world-known physicist Emmanuel Desurvire , devoted to his ancestor, Karol Edmund Chojecki (1822–1899). This Polish emigrant of the era of Romanticism, known in France under the pseudonym Charles Edmond, was presented from the side of various, closer or further relationships with the representatives of French culture, science and politics of that time (such as Gustave Flaubert , Goncourt brothers, Pierre Joseph Proudhon or Georges Clemenceau ), as well as his own creative achievements (in the fi elds of playwriting, dramaturgy, publicism and art of translation). Source materials — family archives and other documents that were not printed before, abundantly collected by the French biographer,shed new light on of this interesting person and his vicissitudesof life.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2013, 68; 189-204
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O ciemnych zaułkach miasta, czyli o XIX-wiecznej powieści tajemnic Eugeniusza Sue
About Shady Alleys of the City or about the Nineteenth-century Mystery Novel by Eugene Sue
Autorzy:
Jurczenia, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038282.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Miasto
literatura popularna
literatura XIX wieku
Eugeniusz Sue
powieść tajemnic
powieść popularna
City
popular literature
literature of 19th century
Eugène Sue
mystery novel
popular novel
Opis:
Artykuł podejmuje problematykę związaną z powieścią tajemnic – zapomnianym już dzisiaj gatunkiem, który zdominował rynek literacki w XIX wieku. Podstawą artykułu jest analiza archetypu gatunkowego, czyli Tajemnic Paryża Eugeniusza Sue. Autorka określa inspiracje tego typu powieściowego, jego cechy gatunkowe (nowi bohaterowie, nowe miejsca zdarzeń, nietypowy sposób prezentowania rzeczywistości, zjawisko inicjacji). Analizie poddane zostaje również nowoczesne miasto, które jest nową przestrzenią powieściowych zdarzeń. W tym artykule autorka zastanawia się również nad tym, jak powieści tajemnic, nazywane nawet powieściami rewolucyjnymi, oddziaływały na społeczeństwo XIX wieku.
The article deals with issues related to the mystery novel—a genre now forgotten but in 19th century one that was the most known genre of popular literature. The basis of the article is the analysis of the genre archetype—Mysteries of Paris—written by Eugene Sue. The author identifies the inspirations for this type of novel, its genre features (new hero models, new locations of events, an unusual way of presenting reality, the phenomenon of initiation). An analyis of the modern city is also included, as a new space of novel’s plot. The author also reflects on how mystery novels, even called revolutionary novels, influenced the society of the nineteenth century.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 29, 2; 63-80
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Два вида топосов
Autorzy:
Васильева, Ирина
Двинятин, Федор
Степанов, Андрей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044699.pdf
Data publikacji:
2020-08-28
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
топосы
общие места
концептуализация
дескрипция
русская литература XIX века
topoi
loci communi
conceptualization
description
Russian literature of the 19th century
Opis:
В статье ставится вопрос о разновидностях топосов и предлагается классификация, включающая топосы-концептуализаторы, в основе которых лежит уподобление и сопоставление или концептуальный элемент риторического аргумента, и топосы-дескрипторы, описывающие мир и человека и близкие к формулам и клише. Два вида топосов соответствуют фундаментальным категориям аргументации: «рассуждению» и «описанию». Функционирование этих топосов демонстрируется на многочисленных примерах из литературы постриторической эпохи (XIX в.), чем доказывается ее преемственность по отношению к «эпохе готового слова».
The article deals with the classification of topoi and offers a distinction between conceptualizing topoi, based on similarity and juxtaposition or on the conceptual element of a rhetorical argument, and descriptive topoi, describing the world and the human being, which are close to formulae and cliches. The two kinds of topoi correspond to two fundamental categories of argumentation: “reflection” and “description”. The functions of these topoi are demonstrated on numerous examples from the literature of the post-rhetorical era (19th century), proving the continuity between this literature and the socalled “epoch of the ready-made word”.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2020, 13; 161-171
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bex: Juliusz Słowackis journey to the underworld
Bex. Słowackiego wyprawa w podziemia
Autorzy:
Tomasik, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087776.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romantic biography
tour of Switzerland
travel writing
Juliusz Słowacki (1809-1849)
romantyzm
podróżopisarstwo
turystyka
przewodniki turystyczne
Opis:
On 31 July 1834 Juliusz Słowacki in the company of the Wodziński family set off from Geneva on a tour of Switzerland. He completed the first leg of journey on the same day in Bex, a village to the south‑east of Lac Leman. The following day the party visited Bex's famous salt mine and Słowacki wrote a laconic account of their excursion to the bowels of the earth in a letter to his mother. With the help of contemporary travel guides and the accounts of other travelers it is possible to fill the details of that trip. After exiting the mine, the party made their way south to Martigny.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 4; 381-396
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maria Konopnicka: Flowers, flower shows, travel writing. (Bibliographical and thematical annexes)
Konopnicka – kwiaty, wystawy, reportaże. (Uzupełnienia bibliograficzne i tematyczne)
Autorzy:
Budrewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087675.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
the flower motif
travel writing
Maria Konopnicka's journalism
Maria Konopnicka (1842–1910)
bibliografie
pierwodruki
reportaże
kwiaty
Opis:
This article presents the results of a search aimed at identifying the original publication details of Maria Konopnicka's reportages included in Ludzie i rzeczy (People and Things), a book of her short stories and journalism published in 1898. It has been found that “Na kwiatowej giełdzie” (The Flower Festival [in Nice]) was published in Kurier Warszawski, 1893, No. 103–104; “Akwileja” (Aquileia [Italy]) in Kurier Warszawski, 1895, No. 103, pp. 5–6, while “Po drodze” (On the way [Admont Abbey, Austria]) was originally published in Wędrowiec, 1892 (No. 46–50), and “Chryzantemy” (Chrysanthe-mums) in Kurier Warszawski, 1894, No. 1. A discussion of the motif of flowers and flower shows is based on these and Konopnicka's other texts. In her work flowers functioned as a visual representation of thought, which enabled her to establish a connection between nature, human beings and culture (whose development was conditioned by the economy).
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 5; 723-736
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Genesis from the Spirit, or subjectivity and nature in Juliusz Słowacki
Genezis z Ducha, czyli o podmiotowości i naturze u Juliusza Słowackiego
Autorzy:
Kutrzeba, Kacper
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087688.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
literature and philosophy
discourse of modernity
German Idealism
critique of ideology
Juliusz Słowacki (1809–1849)
romantyzm
nowoczesność
mistycyzm
krytyka ideologii
rewizja romantyczna
Opis:
This article presents a new approach to the interpretation of Juliusz Słowacki's Genesis from the Spirit (1844) from the perspective of the groundbreaking philosophical discourse of modernity. What it actually suggests is that the mystical Form of Słowacki's cosmic vision, believed to be an emanation of the Absolute or a vestige of Creation, has a historical and materialist core. This claim is based on a series of comparisons with passages from Hegel and the premises of the philosophy of Friedrich Schlegel. By following closely the spontaneous movement of inner tensions in Słowacki's poetic discourse this study demonstrates that it is driven his own philosophical project and less so by the discourse of mysticism.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 5; 631-656
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwischen Tradition und Moderne. Europäische Vorbilder und islamische gesellschaft spolitische Tradition aufgrund des „Kitāb taẖlīṣ al-ibrīz fī talhī̱ṣ Bārīz” von Rifā‘a at-Tạhtạ̄wī
Between tradition and modernity: European models and Islamic sociopolitical tradition in “Kitāb taẖlīṣ al-ibrīz fī talẖīṣ bārīz” by Rifā‘a at-̣Tạhtạ̄wī
Autorzy:
Lewicka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571850.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
Tematy:
Arabic and Muslim civilisation
Arabic revival
An-Nahda
Arabic literature of the 19th century
socio-political thought
Muslim reformists
Rifā‘a at-Tahtāwī
Opis:
Reformatory ideas of Rifā‘a at-Tahtāwī inscribed into an interesting discussion which has been going on in the Arabic and Muslim world since the beginning of the 19th century. The discussion centred around very important matters concerning the political system: social and political reforms, comparison of the representative system and democracy with their antithesis, despotism. The debate searched for the ways out of stagnation and backwardness, which essentially included the reform of the educational system – an idea emphasised by all thinkers. Rifā‘a at-Tahtāwī’s objective was to find the answer to the basic question vexing the representatives of the Muslim world: the question about the causes of its fall and backwardness and the basis of European supremacy, considering the role of oppressive governments, anachronistic state structures, lack of modern school system, among others. The polemic crystallizes but most of all – crystallisation of the ideas and notions concerning the relationship between tradition and modernity.
Źródło:
Acta Philologica; 2016, 49; 359-372
0065-1524
Pojawia się w:
Acta Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il dantismo di Józef Ignacy Kraszewski
Józef Ignacy Kraszewski’s Dantism
Dantyzm Józefa Ignacego Kraszewskiego
Autorzy:
de Carlo, Andrea F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13133904.pdf
Data publikacji:
2023-01-05
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Kraszewski
Dante
polski dantyzm
dantejskie wątki w literaturze polskiej XIX wieku
Polish Dantism
Dantean threads in the Polish literature of the 19th century
Opis:
Postać i twórczość Dantego Alighieri bardzo wcześnie wzbudziły w Józefie Ignacym Kraszewskim (1812–1887) niesłabnące zainteresowanie oraz wielką pasję, ożywioną głębokim i pełnym czci podziwem. Twórczość Kraszewskiego żywi się motywami dantejskimi zaczerpniętymi z XIX-wiecznej kultury, która była nimi przesiąknięta. Wiek XIX rządzony jest przez wybitną postać Dantego i charakteryzuje się prawdziwym kultem nie tylko dzieła, lecz także osoby poety, często ujmowanej w kluczu politycznym. W narracyjnym i lirycznym dorobku polskiego pisarza silnie wyczuwalna jest pamięć Boskiej Komedii – niewyczerpanego źródła inspiracji, z którym autor prowadzi nieustanny dialog poprzez odniesienia, cytaty, sugestie, przepracowywanie tematów i motywów. Po przyjrzeniu się reminiscencjom Boskiej Komedii rozpoznawalnym w twórczości Kraszewskiego artykuł skupia się na echach pochodzących z pierwszej księgi, w szczególności z pieśni V, i ich relacji ze źródłem. W związku z tym w świetle niezwykłego losu epizodu Paola i Franceski analizowana i kontekstualizowana jest powieść poetycka Paolo. Powieść wenecka (1843) oraz powieść Pod włoskim niebem (1845) Kraszewskiego.
Both, Dante Alighieri’s ouevre and him as a person, ignited a grand, incessant passion and unflinching interest of Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887), which was fueled by a deep sense of awe. Kraszewski’s works thrive on Dantean motifs mediated by the 19th-century culture that was saturated with the latter. Dante’s towering persona reigned over the 19th century, the era during which not only his ouevre but also his person were idolised, often by applying a political key to him. The Polish writer’s narrative and lyrical output bears a palpable residuum of the Divine Comedy – an inexhaustible source of inspiration he continually aluded to by references, quotes, suggestions, and reworking of topics and motifs. After scrutinising literary reminescences of the Divine Comedy recognised in Kraszewski’s works, the article proceeds to focus on reverbarations and echoes traced back to the masterpiece’s part one, in particular Inferno V (the fifth song) and their relationship with the source text. The astounding fate that befell Paolo and Francesca creates a context for the analysis of a narrative poem Paolo. Powieść wenecka (‘Paolo. A Venetian Tale’; 1843) and a novel Pod włoskim niebem (‘Under the Sky of Italy’; 1845).
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-10
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adam Mickiewicz’s „Pan Tadeusz” and the culture of remembrance
Kultura pamięci: Pan Tadeusz Adama Mickiewicza
Autorzy:
Speičytė, Brigita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087171.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Lithuania
epic poetry and Romanticism
historical narrative
the culture of remembrance
Adam Mickiewicz (1798–1855)
kultura pamięci
epopeja
nowoczesność
tożsamość
recepcja
Opis:
Adam Mickiewicz's epic poem Pan Tadeusz, published in Paris in 1834, can be seen as an expression of a romantic culture of remembrance which emerged in Poland and Lithuania in the aftermath of a traumatic political event, the January Uprising of 1830–1831. This article discusses the poet's transformation of the devices and generic model of heroic epic for the double purpose of expressing a notion of historical time which holds out an open future for both the individual and the national community, and of promoting the acceptance of a complicated past through the resolution of its conflicts. Both in Poland and in Lithuania, Pan Tadeusz was regarded as a monumental tribute to the culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth and a major influence on the modern national literatures in Lithuanian, Belarusian and Yiddish, sprouting on the territory of the former Grand Duchy of Lithuania.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 6; 585-602
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Аповесці для маладых дзяўчат Яна Чачота ў кантэксце літаратуры для дзяцей і моладзі
POWIASTKI DLA MŁODYCH DZIEWCZĄT Jana Czeczota w kontekście literatury dla dzieci i młodzieży
NOVELS FOR YOUNG GIRLS by Jan Chachot in the context of literature for children and youth
Autorzy:
Кохан, Таццяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/960090.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
дзіцячая літаратура хіх стагоддзя
маральная аповесць
маральна-этычны ідэал
ян чачот
literatura dla dzieci xix wieku
powiastka moralna
ideał etyczny
norma moralna
jan czeczot
children’s literature of 19th century
moral story
ethical ideal
moral standard
jan chechot
Opis:
Артыкул прысвечаны вызначэнню ролі Яна Чачота ў дзіцячай літаратуры ХІХ стагоддзя. Асноўная ўвага была звернута на амаль недаследаваны зборнік Аповесці для маладых дзяўчат, які складаецца з чатырох твораў: Свянтохна, або Удзячнасць, Богна і Любаміра, або Пыха і Сціпласць, Людгарда, або Карыснае падарожжа, Даброхна, або Дабрачыннасць заўсёды памятная. Іх галоўныя гераіні – разумныя, прыгожыя, працавітыя, адукаваныя дзяўчаты, якія з’яўляюцца сапраўдным узорам набожнасці, дабрачыннасці і цноты. Асноўная тэма твораў – свет дзявочых перажыванняў і інтарэсаў, звязаных з праблемай вызначэння месца і ролі ў сям’і і грамадстве. Я. Чачот выкарыстоўваў досвед сваіх папярэднікаў, запазычаючы ў іх сюжэтныя калізіі і некаторыя ідэі. У адрозненне ад папярэдніх эпох, дзе роля жанчыны (асабліва з ніжэйшых слаёў) абмяжоўвалася сямейнымі абавязкамі і нізкакваліфікаванай працай, а жаночая адукацыя лічылася непатрэбнай і нават шкоднай, Я. Чачот падкрэслівае, што дзяўчаты могуць не толькі служыць сям’і, але і прыносіць карысць грамадству.
This article is an attempt to determine Jan Chachot’s role in 19th century children’s literature. Our main focus is placed on his almost unknown collection Novels for young girls, that consists of four novels: Sventochna, or Gratitude, Bogna and Lubomyra, or Arrogance and Modesty, Ludgarda, or the Useful travel, Dobrochna, or Charity always memorable. Their main characters are clever, beautiful, industrious, well-educated girls, who are veritable models of piety, charity and chastity. The basic theme of novels is the girl girls’world, related to their role in the family and society. Jan Chachot used the experience of his predecessors, adopting some of their ideas. As opposed to previous epochs, where the role of women was limited to their domestic duties and unqualified work, and female education was considered unnecessary and even harmful, Jan Chachot emphasizes that they can not only serve their family, but also be useful to society.
Artykuł poświęcony jest określeniu roli Jana Czeczota w literaturze dla dzieci XIX wieku. Główna uwaga zostaje skierowana na niezbadane dzieło Powiastki dla młodych dziewcząt naśladowane z dzieła Pani de Sęt (De Saintes, Delassemens de ma fille, 2 volumes ), które obejmuje cztery utwory: Świętochna albo Wdzięczność, Bogna i Lubomira albo Duma i Skromność”, Luidgarda albo Podróż pożyteczna, Dobrochna albo Dobrodziejstwo zawsze pamiętnie. Ich bohaterki to inteligentne, piękne, pracowite, wykształcone dziewczyny, które są prawdziwymi wzorcami pobożności, miłości i czystości. Tematem przewodnim dzieła są doświadczenia i zainteresowania dziewcząt, związane z kwestią określania miejsca i roli w rodzinie i społeczeństwie. Jan Czeczot wykorzystał doświadczenia swoich poprzedników, zapożyczając od nich konflikty fabularne i pewne idee. W przeciwieństwie do poprzednich epok, w których rola kobiety była ograniczona obowiązkami rodzinnymi i pracą nisko wykwalifikowaną, a wykształcenie kobiet uważano za zbędne, a nawet szkodliwe, Jan Czeczot podkreśla, że kobiety mogą służyć nie tylko rodzinie, ale także przynosić pożytek społeczeństwu.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2020, 20; 111-122
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(Anti)romances of Waleria Marrené-Morzkowska
(Anty)romanse Walerii Marrené-Morzkowskiej
Autorzy:
Banot, Aleksandra E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088451.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
popular romances
feminist fiction
Waleria Marrené-Morzkowska (1832–1903)
Waleria Marrené-Morzkowska
literatura polska XIX wieku
pisarstwo kobiet
romans
Opis:
Twentieth-century historians of Polish literature (e.g. Henryk Markiewicz and Grażyna Borkowska) unanimously agree that Waleria Marrené-Morzkowska was at best a second-rank writer. It seems that such negative opinions are founded, fi rst of all, on the critics’ low view of her favourite genre, the popular romance; and secondly on a critical survey of her work written in 1966 by Irena Wyczańska for a multivolume Guide to Polish Literature of the 19th and 20th Century (Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku). This article attempts to revise the established view of her fi ction by analyzing some of works, i.e. two novels, Leonora’s Husband (Mąż Leonory, 1883) and The Little Blue Book (Błękitna książeczka, 1876), and the short story A Duplex Woman (Dwoista, 1889). This reappraisal draws on the favourable assessments of her work of the fi rst generation of her readers, among them writer Teodor Jeske-Choiński, literary historian Henryk Galle and Piotr Chmielowski, a leading literary scholar of the late 19th century. In their view her work rose above the level of run-of-the-mill romances and didactic fi ction thanks to her skill in combining the conventions of the realist novel with plots of popular romance.
Źródło:
Ruch Literacki; 2019, 3; 301-314
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imagined geography in Wincenty Pol’s “A Song of Our Land”
Geografia wyobrażona Wincentego Pola (wokół „Pieśni o ziemi naszej”)
Autorzy:
Bagłajewski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089995.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romantic poetry
topographical verse
postcolonial and geopoetical criticism
imagined geography
Wincenty Pol (1807–1872)
Wincenty Pol
romantyzm
geopoetyka
postkolonializm
geografia wyobrażona
Opis:
Whereas Wincenty Pol’s topographical verse has usually been viewed as an expression of a ‘sentimental geography’, this article proposes a new reading of a well-known poem A Song about Our Land by Wincenty Pol in terms of ‘imagined geography’, a key term of an approach inspired by geopoetics and postcolonial studies. ‘Imagined geography’ refers to a poetic map, i.e. travelogue laced with motifs from the repository of national heritage. Its images, reshaped by the writer’s imagination, form an ideologically charged whole in which an emotive sense of place or scenery (‘touching the heart’) uncovers a complex cultural stratigraphy of the ‘imagined geography’. In the light of this approach, based on the insights of geopoetics, Wincenty Pol’s poem can be treated as textual representation of a map of the real and the symbolic territory of Poland.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 4; 373-390
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gustaw Zieliński – network of social, scientific, family relationships (on example of friendship with Wincenty Pol)
Gustaw Zieliński – w sieci relacji towarzyskich, naukowych, rodzinnych (na przykładzie przyjaźni z Wincentym Polem)
Autorzy:
Król, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466480.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:
literature and culture of the 19th century
epistolography and poetry of Romanticism
exile literature
literatura i kultura XIX wieku
epistolografia i poezja romantyczna
literatura zesłańcza
Opis:
The article want to find out, what was the reason of Gustaw Zieliński and Wincenty Pol mutual fascination. The fact remains, that a lot differ them – but probably biographical-personality-cultural similarities, evoked „literary” sentiment.
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, co było przyczyną wzajemnej fascynacji Gustawa Zielińskiego i Wincentego Pola. Faktem jest, że wiele poetów dzieliło – ale biograficzno-osobowościowo-kulturowe podobieństwa, na które artykuł zwraca uwagę, sprawiły, że pojawił się „literacki” sentyment.
Źródło:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2016, 8; s. 301-313
0860-5637
Pojawia się w:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwidowski wariant tematu słowiańskiego na romantycznym tle
Norwid’s variant of the Slavonic theme against a Romantic background
Autorzy:
Halkiewicz-Sojak, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729475.pdf
Data publikacji:
2020-05-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Słowiańszczyzna
słowianofilstwo
literatura polska XIX wieku
historiozofia
relacja Polska – Rosja
Cyprian Norwid
wolność
Slavism
Slavophilia
Polish literature of the 19th century
philosophy of history
freedom
the Poland-Russia relation
Opis:
The Slavonic theme was one of the important motifs in the reflection present in the Polish literature of the 19th century. It appeared in literary works, in journalism, and in literary criticism – taken up in several contexts: historiosophical, esthetic and political ones. Questions and controversies connected with it were formulated as early as the beginning of Romanticism in Kazimierz Brodziński’s and Zorian Dołęga Chodakowski’s treatises, and the Paris lectures on Slavic literature delivered by Adam Mickiewicz (1840-1844) were the most complete development of the subject. The motif can be found in works of every Polish writer belonging to the Romantic epoch. The present article both outlines the whole panorama and points to particular aspects of the Polish thought about Slavism and attempts to give an answer to the question about what position Norwid’s reflection has against this background, as in his works Slavic motifs with different intensity are present from the end of the 1840s to the last years of his life (the poem The Slav written in 1882). It points to both similarities to Brodziński’s, Mickiewicz’s, and Krasiński’s thought, and to an original character of Norwid’s reflection resulting first of all from the ever present in Norwid’s works tendency to confront Slavism with the Christian universalism. The values from the perspective of which Norwid takes up the subject are: freedom and hope understood not only in the political meaning, but also in the existential and religious sense. Such a view allowed the poet to avoid Slavophil tones and to maintain distrust of Pan-Slavism as a political doctrine. Analyses of Norwid’s works listed in the chronological order reveal the evolution of the poet’s ideological position: from hopes of a philosopher of history to doubts of an ironist. They also emphasized a multitude of aspects of this subject that are connected with the variety of ways to talk about it. Slavic motifs appear in dramatic mysteries (Wanda, Krakus) and in poems (e.g. The Song of Our Land, Chopin’s Piano, The Slav), in poetic treatises (Bondage, About Freedom of Speech), in discussions and letters.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2013, 31; 17-39
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adam Mickiewiczs ‘Forty and Four’: A conjecture
„Czterdzieści i cztery”. Hipoteza
Autorzy:
Szargot, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087762.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
prophetic symbolism
number 44
tyrannicide
Brutus
Reign of Terror
Adam Mickiewicz (1798‑1855)
'Dziady' (Forefathers' Eve)
Mickiewicz
"Dziady"
44
tyranobójstwo
antyczny Rzym
Wielka Rewolucja Francuska
Opis:
This article attempts to formulate a new interpretation of the mysterious messianic character marked "Forty and Four" from the Vision of Priest Piotr in Adam Mickiewicz's poetic drama Dziady (Forefathers' Eve), Part III. After a review of earlier readings of this crux and its symbolism, the author of the article presents his own proposal, which contextualizes the enigmatic number in three historical frameworks. The first of them is ancient history, and, more specifically, 'Forty four' is seen as a reference to the Ides of March in 44 B.C., the date on which Julius Caesar was assassinated by a group of conspirators led by Brutus. The other two relevant contexts are the Reign of Terror during the French Revolution, and the high tides of modern history culminating in tyrannicide. In effect, the 'Forty four' passage is seen as an affirmation or even a sacralization of tyrannicide, symbolized by not only by inexplicit references to Brutus and the Israelite heroine Judith. It is a theme which reverberates not only in Dziady but also throughout Adam Mickiewicz's work.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 4; 359-379
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Juliusz Słowacki’s problems with eroticism
Juliusza Słowackiego kłopoty z erotyzmem
Autorzy:
Ciechańska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088453.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
sexuality and eroticism
the French language and the articulation of intimate desire
Leonard Niedźwiecki (1810–1892)
Juliusz Słowacki (1809–1849)
Leonard Niedźwiecki
romantyzm
erotyzm
seksualność
Opis:
This article examines Słowacki’s preoccupation with eroticism in some of his works and in his correspondence. The first part focuses on his poem ‘In Switzerland’ in which the relationship between the characters is shrouded in ambiguity and the sexual theme is treated in an elliptical manner. Beatrix Cenci, a Romantic drama showing the fi lthy, predatory aspects of sexuality and eroticism, is analysed in the second part of the article. It is followed by a discussion of Słowacki’s correspondence with Leonard Niedźwiecki, conducted in French. The article examines the ways in which the choice of the French language appears to have infl uenced the poet’s articulation of his intimate experiences and desires.
Źródło:
Ruch Literacki; 2019, 3; 315-331
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyprian Norwid w „Nowej Reformie”. Nieznane dicta
Cyprian Norwid in “Nowa Reforma”. Unknown dicta
Autorzy:
Dambek-Giallelis, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117312.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
recepcja
Cyprian Norwid
Mieczysław Pawlikowski
historia literatury XIX w.
czasopiśmiennictwo XIX w.
dzienniki
reception
history of 19th-century literature
19th-century periodicals
diaries
Opis:
W artykule zostały przedstawione dwa nieznane dotąd w literaturze przedmiotu felietony z „Nowej Reformy”, zawierające wzmianki o Norwidzie oraz cytaty pochodzące z rozmów z nim. Oba teksty są najprawdopodobniej autorstwa Mieczysława Pawlikowskiego. Autorka zwróciła uwagę na zbieżność pewnych idei eksponowanych przez autora (autorów) z poglądami samego Norwida. Pracę kończy postulat dotyczący zbadania związków ideowo-estetycznych środowiska skupionego wokół krakowskiego „Kraju” i „Nowej Reformy” z myślą Norwida.
This contribution presents two feature articles from “Nowa Reforma” which are unknown in the literature of the subject and which contain references to Norwid and quotes from conversations with him. Both texts are most likely authored by Mieczysław Pawlikowski. The author drew attention to the convergence of certain ideas proposed by the author(s) with the views of Norwid himself. The article ends with a postulate to examine the ideological and aesthetic relationships of the group centred around Krakow-based periodicals “Kraj” and “Nowa Reforma” with Norwid’sthought.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2018, 36; 251-260
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyprian Norwid in “Nowa Reforma”. Unknown dicta
Cyprian Norwid w „Nowej Reformie”. Nieznane dicta
Autorzy:
Dambek-Giallelis, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17883304.pdf
Data publikacji:
2020-05-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
reception
Cyprian Norwid
Mieczysław Pawlikowski
history of 19th-century literature
19th-century periodicals
diaries
recepcja
czasopiśmiennictwo XIX w.
dzienniki
historia literatury XIX w.
Opis:
This contribution presents two feature articles from “Nowa Reforma” which are unknown in the literature of the subject and which contain references to Norwid and quotes from conversations with him. Both texts are most likely authored by Mieczysław Pawlikowski. The author drew attention to the convergence of certain ideas proposed by the author(s) with the views of Norwid himself. The article ends with a postulate to examine the ideological and aesthetic relationships of the group centred around Krakow-based periodicals “Kraj” and “Nowa Reforma” with Norwid’s thought.
W artykule zostały przedstawione dwa nieznane dotąd w literaturze przedmiotu felietony z „Nowej Reformy”, zawierające wzmianki o Norwidzie oraz cytaty pochodzące z rozmów z nim. Oba teksty są najprawdopodobniej autorstwa Mieczysława Pawlikowskiego. Autorka zwróciła uwagę na zbieżność pewnych idei eksponowanych przez autora (autorów) z poglądami samego Norwida. Pracę kończy postulat dotyczący zbadania związków ideowo-estetycznych środowiska skupionego wokół krakowskiego „Kraju” i „Nowej Reformy” z myślą Norwida.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2018, 36 English Version; 267-276
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sacrum i błoto. Uświęcenie materii w wierszu [ Snycerz był zatrudniony Dyjanny lepieniem…] Juliusza Słowackiego
The sacred and mud: Sacralization of matter in Juliusz Słowacki's poem ‘The carver was busy shaping Diana's statue’
Autorzy:
Rzepniewska-Kosińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170188.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romanticism
philosophy of art
spirit and matter
Genesis from the Spirit
Juliusz Słowacki (1809–1849)
Snycerz był zatrudniony Dyjanny lepieniem…
sakralizacja
materia
materia sztuki
myśl genezyjska
Opis:
In this interpretation of Juliusz Słowacki's ‘Snycerz był zatrudniony Dyjanny lepieniem…’ [The carver was busy shaping Diana's statue] the discussion focuses on his attitude to matter, especially as the material of art. The article argues that Słowacki elevates and even sacralises mud, the most lowly of raw materials, and thus exposes the falseness of the popular view that he despises matter, the base opposite of the spirit. However, it would be more accurate to say that in his vision, which is part of his Genesis from the Spirit philosophy, the path to salvation leads through the reconciliation of spirit and matter rather than a triumph of one over the other.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 6; 787-801
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nie(do)czytany. Problemy recepcji twórczości Tomasza Olizarowskiego (Kilka uwag)
Unread (for too long): Tomasz August Olizarowski
Autorzy:
Supeł, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170192.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Polish émigré literature in France
critical edition research
textual situation
collation
reception
Tomasz August Olizarowski (1811– 1879)
recepcja
edycja krytyczna
warianty tekstu
sytuacja tekstologiczna utworów
Tomasz Olizarowski
Opis:
Tomasz Olizarowski (1811–1879) is a largely forgotten author, prolific poet and playwright, known only to a small group of specialists, who have recently started work on restoring his reputation. To do him justice is not easy task as we possess neither a complete list of his publications with basic textual and bibliographic data nor a reliable picture of the critical response they met with. While the body of materials on Olizarowski that have already been identified needs to be ordered and re-examined, the burden of work is growing as new items, also in bad need of verification, continue to surface both in Poland and abroad. This is a progress report of sorts with a number of updates, corrections and clarifications by the author of this article herself.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 6; 803-819
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Der Breslauer Dichter und Schauspieler Karl von Holtei (1798–1880) als schlesische Kulturikone und Identifikationsfigur
Breslaw poet and actor Karl von Holtei (1798–1880) as Silesian cultural icon and identification figure
Autorzy:
Dziemianko, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559747.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Karl von Holtei
literature and culture of Lower Silesia in 19th century
Silesian memorial culture
Silesia as homeland
Opis:
The article above presents the importance of Breslaw poet, actor and reciter Karl von Holtei on shaping local identity of Breslaw and Silesian inhabitants as well as his place in the local memory. After second edition of his Schlesiche Gedichte (1850) written in local dialect, and especially after his long artistic journey around Silesia (1860–1861) and permanent return to Breslaw (1865) Holtei won respect his compatriots. He became very well known and popular in Breslaw. Streets, squares and other topographic buildings in other Silesian towns and cities were named after Holtei already during his lifetime. Postcards with his portraits were published and just after his death, a monument was unveiled. After 1945, Holtei became a very important identification figure for expelled Silesian people in West Germany. However, Holtei was forgotten for many years in Polish Silesia, even though he wrote many pro-Polish pieces including Der alte Feldherr a drama about Polish national hero Tadeusz Kościuszko. A breakthrough came only in the end of 20th century when Holtei’s importance for Polish-German relationship rediscovered and appreciated. A commemorative plaque was unveiled on the house that he had lived in, his bust was placed in Town Hall and secondary school in Oborniki Śląskie was given Holtei’s name.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2019, 53; 113-132
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Futurology and utopia in Bolesław Pruss short story “Phantoms”
Futurologia i utopia w „Widziadłach” Bolesława Prusa
Autorzy:
Barski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087929.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature at the turn of the 19th century
realism
futurology
utopia
Bolesław Prus (1847–1912)
futurologia
pozytywizm
Bolesław Prus
fantastyka
Opis:
This article examines Bolesław Prus's use of futurology and utopia in his short story Phantoms (Widziadła). A closer look at the story's images and their sequence not only gives us an insight into the author's philosophy of history but also reveals a utopian vision which can hardly be squared with the realism of his previous work. Thus ‘Widziadła’, written in 1911, can be seen as an important piece of evidence of a change in the writer's beliefs and worldview. It was at that late stage of his life that Prus, a hard-nosed realist and critic of the Romantics, turned into an impassioned idealist who, disillusioned with the world around him, sought refuge in literature. It was to be, however, a fiction like ‘Widziadła’, looking beyond the conventions of realism, unashamedly eclectic and visionary.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 2; 115-128
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
K metaforám v Babičce po pitvě z hlediska kognitivní lingvistiky
Autorzy:
Zábranský, Lukáš
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777016.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cognitive linguistics
linguistic picture of the world
metaphors
Czech Literature of the 19th and 20 century
Božena Němcová
Karel Hynek
parody
Babička po pitvě
Opis:
The author examined metaphorical concepts in this Czech parody of the famous work by Božena Němcová (The Grandmother). Based on excerpts, an analysis of metaphorical concepts was conducted. Whenever possible, the author took etymology into account during the research. „Babička po pitvě” (BPP) is a parody, as indicated already by its very title. Assurance comes with the finding of a mirrored condensed morphology of BPP with respect to the original. Both BPP and The Grandmother contain 18 chapters and four identical plot lines. To parody the original, Hynek uses formal sentence structures, simple syntax prevails, often exacerbated to the extreme, thus giving a simplified and scholarly limited impression. The characters in BPP are exposed as: ethnocentric, naive, limited, religious, belonging to a foreign language affiliation, vulgar, capricious, altruistic, sexually unsatisfied or only temporarily satisfied. The image of the world in Staré bělidlo (Old BleachingGround) is: prejudiced, superstitious, anthropocentric, subjective, superficial, limited, firmly grounded in the natural cycle and traditions associated with it. Procedures and traditional findings of cognitive linguistics/ language picture of the world have been positively verified. The morbid, Erotic, socially incorrect, cynical, dissonant as well as poetic and gentle satire of BPP thus represents an eccentric and rich foam of comedy, however, under its thick surface we find more serious content, raising social, moral and value issues; using parody, BPP thus fundamentally challenges the traditional values demonstrated in The Grandmother.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2013, 70/1; 147-166
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Flowers that never die”: Stéphane Mallarmé’s ‘Soupir’ and ‘To My Sister’s Smile’ by Wacław Rolicz-Lieder
Niewiędnące kwiaty. „Soupir” Stéphane’a Mallarmégo – „Uśmiechowi mojej Siostry” Wacława Rolicza-Liedera – powinowactwa
Autorzy:
Gacek, Norbert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088343.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Modernist poetry
symbolism
Polish-French literary connections
Stéphane Mallarmé (1842–1898)
Wacław Rolicz-Lieder (1866–1912)
XIX wiek
symbolizm francuski
symbolizm polski
Młoda Polska
symbolizm w poezji
Opis:
This article presents a comparative analysis of two poems, Stéphane Mallarmé’s ‘Soupir’ (1866) and Wacław Rolicz-Lieder’s ‘To My Sister’s Smile’, published in 1891. ‘Soupir’ is one of Mallarmé’s early poems, yet in many respects, as this analysis demonstrates, looks forward to the French poet’s mature phase and foreshadows the poetics of Wacław Rolicz-Lieder. Chief among the similarities are the autothematic focus and the intent to convey feelings of emptiness and longing for an ideal in poems refi ned to the point of préciosité. However, for all their preoccupation with the craft of poetry, either poet believed that inspiration was absolutely vital for creativity. This article argues that Mallarmé’s poetics, especially his ideas of inspiration and originality, was taken over by Wacław Rolicz-Lieder, who adapted it to suit his own poetic project.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 6; 699-714
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stanisław Przybyszewski’s Vigils
O Wigiliach Stanisława Przybyszewskiego
Autorzy:
Matuszek-Stec, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087392.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the turn of the 19th century
symbolism
Polish-German literary connections
Stanisław Przybyszewski (1868–1927)
Stanisław Przybyszewski
"Z cyklu Wigilii"
Vigilien
Opis:
Stanisław Przybyszewski’s Vigils is a prose poem written originally in German; its publication in 1895 was followed by a revised edition in 1901. A Polish translation, by Przybyszewski himself, entitled Z cyklu Wigilii was published in 1899. This interpretation of the Vigils not only takes a closer look at its origins and history, but also analyzes the differences between the two German versions and makes a comparison of the German and Polish texts. The comparison reveals that the most flagrant and blasphemous passages have been left out of the Polish version. Moreover, the omission of the original conclusion changes the meaning of the story. The article quotes the opinions of the first readers of the Vigils, the German and Polish reviewers, and goes on to present its own interpretation of the poem. What it actually dramatizes is the failure to find a formula that would integrate the protean, irrational and entropic reality the story. In effect, the project of establishing a connection between the act of creation and transcendental knowledge through a total, mystical union of male and female, soul and soma, turns out to be an illusion.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 2; 159-174
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Distant Origins of “Fat Shaming” or why the People of Antiquity did not Ridicule Fat Women
Autorzy:
Stachura, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26469781.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
fat shaming
history of mentalities
ancient literature
19th-century literature
Prodikos
tryphé
Opis:
The phenomenon of “fat shaming” (in particular with its aspect of the especially harsh criticism of the corpulence in young adult women) seems nearly non-existent in the ancient Classical literature. The extant satirical depictions of fatness are uncommon and aimed, almost exclusively, at overweight men. The author of the paper analyses this satirical description, its background in the ancient moral philosophy, as well as comments on plumpness and gluttony in the context of assessments of the female physical beauty. He also attempts to explain how some ancient ideas may have evolved in the attitudes of today, showing some examples from the 19th-century prose as a step in the reshaping of the ancient ideas. Eventually, the author makes an attempt to offer a better understanding of this contemporary phenomenon, which only in some of its elements may be seen as rooted in Antiquity.
Źródło:
Studia Ceranea; 2022, 12; 181-213
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Towards Social History of Literature. Book Review: Paweł Tomczok (2018). "Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku". Katowice: Wydawnictwo UŚ
Autorzy:
Roman-Rawska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508882.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
economy of literature
Marxist literary criticism
capitalism
Polish literature
second half of the 19th century
social history of literature
Opis:
Towards Social History of Literature. Book Review: Paweł Tomczok (2018). Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo UŚThe article is a critical review of Paweł Tomczok's book Literary Capitalism: Images of Economic Abstractions in Polish Literature of the Second Half of the 19th Century (2018). It focuses primarily on the theoretical part of the monograph, analyzing the empirical part to a lesser extent. The article situates Tomczok's book in the area of social history of literature. W kierunku społecznej historii literatury. Recenzja monografii Pawła Tomczoka pt. Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo UŚ Artykuł jest krytycznym esejem recenzyjnym książki Pawła Tomczoka Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Skupia się przede wszystkim na części teoretycznej monografii, w mniejszym stopniu analizuje zaś część empiryczną. Artykuł umiejscawia książkę Tomczoka w obszarze społecznej historii literatury.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2019, 8
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Фyнкцыйныя пары “барацьба – перамога”, “задача – рашэнне” ў кнізе Яна Баршчэўскага Шляхціц Завальня, або Беларyсь y фантастычных апавяданнях
Functional pairs “struggle – victory”, “task – decision” in the book Zavalnya, Esqire, or Belarus in Fantastic Stories by Yan Barshcheuski
Pary funkcjonalne “walka – zwycięstwo”, “zadanie – decyzja” w książce Szlachcic Zawalnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach Jana Barszczewskiego
Autorzy:
Krofta, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520999.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
Belarusian literature of the 19th century
romanticism
plot
morphology of a magical tale
heroic functions
literatura białoruska XIX wieku
romantyzm
fabuła
morfologia baśni magicznej
funkcje heroiczne
беларуская літаратура ХІХ стагоддзя
рамантызм
сюжэт
марфалогія чарадзейнай казкі
геройныя функцыі
Opis:
The article is devoted to the study of the role of functional pairs “struggle – victory” and “problem – solution” in the structure of 14 short stories by Yan Barshcheuski from the book Zavalnya, Esqire, or Belarus in Fantastic Stories. The conclusions are made that in the author's work the canonical structure of a fairy tale in which the presence of one of these pairs is mandatory, is significantly modified: at the level of individual stories, the functional correlation is violated, cases of dual morphological meaning of functions are observed, the author uses a minus technique in which functions are not implemented but their probability is denoted. At the level of the entire work as a whole, the plot balance, however, is achieved, and in the last story Marvelous Staff a romantic myth is built, in which a succession of fairy-tale elements is reproduced with new metaphorical meanings.
Artykuł poświęcony jest badaniu roli par funkcjonalnych “walka – zwycięstwo” i “zadanie – decyzja” w strukturze 14 opowiadań Jana Barszczewskiego z książki Szlachcic Zawalnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach. Stwierdza się, że w pracy autora struktura kanoniczna baśni magicznej, w której obecność jednej z tych par jest obowiązkowa, ulega znacznej modyfikacji: korelacja funkcjonalna zostaje zerwana na poziomie poszczególnych opowiadań, zdarzają się przypadki podwójnego znaczenia funkcji, autor stosuje technikę minus-odbiór, w której funkcje nie są realizowane, ale wskazane jest ich prawdopodobieństwo. Na poziomie całego dzieła równowaga fabuły została osiągnięta, a w ostatnim opowiadaniu Dziwna kij budowany jest romantyczny mit, w którym elementy baśniowe są sukcesywnie reprodukowane, nasycone nowym, metaforycznym znaczeniem.
Артыкул прысвечаны даследаванню ролі функцыйных пар “барацьба – перамога” і “задача – рашэнне” ў структуры 14 апавяданняў Яна Баршчэўскага з кнігі Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях. Робяцца высновы аб тым, што ў аўтарскім творы кананічная структура чарадзейнай казкі, у якой наяўнасць адной з гэтых пар з’яўляецца абавязковай, істотна мадыфікуецца: на ўзроўні асобных апавяданняў парушаецца функцыйная суадноснасць, назіраюцца выпадкі дваістага марфалагічнага значэння функцый, аўтар выкарыстоўвае мінус-прыём, пры якім функцыі не рэалізуюцца, але абазначаецца іх верагоднасць. На ўзроўні ж усяго твора ў цэлым cюжэтны баланс дасягаецца, і ў апошнім апавяданні Дзіўны кій выбудоўваецца рамантычны міф, у якім узнаўляецца паслядоўнасць казкавых элементаў з новым, метафарычным значэннем.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2022, 22; 241-250
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ten trzeci, pasożyt. Miłość romantyczna a struktura narracyjna nowel Józefa Bogdana Dziekońskiego
The Third Party, or Serres' parasite: Romantic love and the narrative structure of Józef Bogdan Dziekoński's fiction
Autorzy:
Wojciechowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170189.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
narrative structure of the romance
desire
parasite / imposter in a triad
René Girard (1923–2015)
Michel Serres (1930–2019)
Józef Bogdan Dziekoński (1816–1855)
Dziekoński
romans
miłość
Girard
Serres
pasożyt
Opis:
This analysis of selected novels and short stories by Józef Bogdan Dziekoński – Pająk [ The Spider], Siła woli [ Willpower], Piosnka [ A Simple Song], and Wyzwolenie zapaleńca [ The Liberation of Enthusiast] – shows that they share similar narrative structure based on the interception of messages sent by the narrator to an absent ideal recipient by an eaves-dropping intruder who gradually displaces the original addressee. Working within the framework of a romance story Dziekoński develops a philosophy of desire which accepts incompleteness, contingency and disillusionment. They combine in an affirmation of life and an opposition to morbid phantasies or the idea of irreplaceability of love in the myth of l'amour tristanien.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 6; 821-842
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wedle ideału Klaudynek…”. Wizerunek dziewiętnastowiecznej Polki w piśmiennictwie historycznym Antoniny Machczyńskiej
“According to the Ideal of the Claudine...”. The Image of the Nineteenth-Century Polish Woman in the Historical Writing of Antonina Machczyńska
Autorzy:
Michalska-Bracha, Lidia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3131483.pdf
Data publikacji:
2023-06-27
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
Antonina Machczyńska
Towarzystwo im. Klaudyny z Działyńskich Potockiej
historia kobiet
dzieje Lwowa XIX/XX w.
kobieca literatura pamiętnikarska XIX w.
Klaudyna z Działyńskich Potocka Society
women’s history
history of Lviv in the 19th/20th centuries
women’s diary literature of the 19th century
Opis:
Problematyka artykułu dotyczy charakterystyki działalności społecznej Antoniny Machczyńskiej (1832[37]–1919), lwowskiej działaczki społecznej i oświatowej, na rzecz równouprawnienia kobiet na przełomie XIX i XX w. Analizie poddana została literatura pamiętnikarska Machczyńskiej z lat 1860–1919, przechowywana w zbiorach warszawskich i lwowskich, oraz jej twórczość publicystyczna i historyczna. Szczególną uwagę skoncentrowano na analizie znanego szkicu historycznego napisanego przez nią na Wystawę Pracy Kobiet w Pradze w 1912 r. pt. Kobieta polska, który w całości poświęciła omówieniu historii kobiet polskich od czasów najdawniejszych po współczesne. Machczyńska, odwołując się do emancypacyjnych dążeń Polek oraz własnych doświadczeń życiowych, zaprezentowała określony wizerunek dziewiętnastowiecznych kobiet, skoncentrowany na motywie klaudynek – kobiet działających w Towarzystwie im. Klaudyny z Działyńskich Potockiej.
The subject of this article is concerned with the characteristics of the social activity of Antonina Machczyńska (1832[37]–1919), a Lviv social and educational activist, for women’s equal rights at the turn of the19th and 20th centuries. Machczyńska’s memoirs from 1860–1919, stored in the Warsaw and Lviv collections, as well as her journalistic and historical works were analyzed. Particular attention was focused on the analysis of the well-known historical sketch written by her for the Women’s Work Exhibition in Prague in 1912, entitled: “Polish Woman”, which she devoted entirely to discussing the history of Polish women from the earliest times to the present. Referring to the emancipatory aspirations of Polish women and her own life experiences, Machczyńska presented a specific image of 19th century women, focused on the motif of Klaudines – women active in the Klaudyna (née Działyńska) Potocka Society.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 29-52
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Endymion and Endymionism
Endymion i endymionizm
Autorzy:
Okulicz-Kozaryn, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088004.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the late 19th century
Romantic and post-Romantic poetic styles
endymionism
Parnassianism
memory
Adam Asnyk (1838–1897)
Jan Kasprowicz (1860–1926)
Endymion
endymionizm
sen
pamięć
poezja
parnasizm
Opis:
In his lecture on Adam Asnyk’s poetry delivered in 1896 Jan Kasprowicz came up with the term endymionism to refer to a relatively small portion of the poet’s work characterized by a tone of extravagant egotism and narcissism. Exemplary for this extravaganza was, according to Kasprowicz, the poem ‘Endymion’. It belongs to a sequence of poems voicing the poet’s trauma after the suppression of the 1863–1864 January Uprising, and is closely connected with the ‘A Dream of the Tombs’, his most opaque and depressive poem. In the Polish literary tradition – from Słowacki’s calling Krasiński the Endymion of poetry, through Norwid and Faleński to a number of Young Poland’s poets (Rydel, Wyspiański, and Lange to mention but a few) – the figure of Endymion marked a situation of the poet being misunderstood or flouted by critics and readers. But with Asnyk’s ‘Endymion’, who, despite the appearance of a lonely dreamer is in fact a guardian of the tombs of heroes who fell in an unequal fight, this mythological figure acquired a new meaning. It became a symbol of loyalty and a noble idealism making no concessions to mundane pragmatism. In the following decades endymionism of that kind would often blend into Parnassianism, a poetic movement committed to the idea of art independent of all practical concerns and obligations.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 1; 3-16
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
What is the androgyne? The androgynous character and Kazimierz Lewandowski ‘morbid modernity’
Kim jest androgyne? Figura androgyne – o „chorobliwym modernizmie” Kazimierza Lewandowskiego
Autorzy:
Ejzak, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087624.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the turn of the 19th century
Young Poland movement
modernist poetry
androgyne
Mephistophelian personality
Kazimierz Lewandowski (1869– 1938)
Kazimierz Lewandowski
Lais
Szella
Androgyne
Opis:
On the basis of a close reading of the poetry of Kazimierz Lewandowski (Lais and the poems in Szella) this article presents a revised view of the androgyne in the perception of the Young Poland modernism. The article examines the symbolism and the spaces with which the androgyne is associated, the androgyne’s destructive influence on men and demonic, Mephistophelian personality traits.
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 4; 479-492
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
« Qu’est-ce que la Religion universelle ? » : étude sur une question posée par Baudelaire
„What Is the Universal Religion?” – A Study of the Question Asked by Charles Baudelaire
Autorzy:
Szymański, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/483474.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
Tematy:
Charles Baudelaire
universal religion
history of ideas
19th century French literature
Opis:
In “My heart laid bare” Baudelaire writes about the “Universal Religion” devised for “the alchemists of thought,” “a religion that comes from man, considered as a divine memento.” The idea, as we read in the text, was inspired by the writings of Chateaubriand, De Maistre and those of the “Alexandrians”. And indeed, the two former authors wrote explicitly about a „universal tradition” that finds its fulfillment in the Catholic religion. It does not matter if we recognize the “Alexandrians” as representatives of the Neoplatonic school, the Alexandrian Fathers of Church, or disciples of Hermetism, the very term implies a tradition of both syncretic and mystic character that resembles gnosis. Baudelaire’s “Universal Religion,” despite his Catholic convictions, cannot be associated with Catholicism. Based on a universal transmission of myths and symbols, it rather refers to eternal truths about man as well as to the divine source of all beings – also in the modern world, which puts God’s existence in doubt.
Źródło:
Quêtes littéraires; 2013, 3; 76-84
2084-8099
2657-487X
Pojawia się w:
Quêtes littéraires
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Dom z facjatą” Antoniego Czechowa – historia o upadku ideałów szlacheckich
A.P. Chekhov’s “The House with an Attic” – a story about the decline of ideals
«Дом с мезонином» А.П. Чехова – история упадка дворянских идеалов
Autorzy:
Kołodziejczak, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944438.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
русская литература рубежа веков
дворянское сословие
интеллигенция
психологический облик
протест
russian literature at the turn of the 19th century
the nobility
intelligentsia
psychological figure
protest
Opis:
“The House with an Attic” – a short story published in 1896 – took its place in the philosophical and historical discourse at the turn of the 19th century. It is a story of the decline of the “nest of gentlefolk” ideal, the ultimate destruction of the nobility. It is a psychological study of a painter who is a vain man, not interested in physical work. His views change when he meets Zhenya. His new ideals and views, however, turn out to be a mere fantasy, as they are confronted with Zhenya’s independent sister, Lydia. The main character realizes that grand ideas will not persist in the Russian reality. Lydia Volchaninov’s character expresses Anton Chekhov’s protest against hypocritical behaviour of Russian intelligentsia which took part in the implementation of so-called “small actions” program.
Опубликованный в 1896 году рассказ «Дом с мезонином» сразу вошëл в философско-исторический дискурс рубежа веков. «Дом с мезонином» – это история упадка идеалов «дворянского гнезда», совершенном разорении дворянского сословия; это также и история, в которой нашел воплощение психологический облик художника, доминирующей чертой которого являются праздность и нежелание заниматься физическим трудом. Мировоззрение художника меняется, когда в его жизни появляется Женя. Однако эти новые идеалы оказываются призраком: исчезают в результате ссоры с независимой Лидой. Герой приходит к выводу, что возвышенные идеи лишены смысла в условиях русской действительности. Посредством образа Лиды Волчаниновой Антон Павлович Чехов выразил свой протест против лицемерного поведения тогдашней интеллигенции, принимающей участие в реализации программы «малых дел».
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017, 9; 207-217
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Dom z facjatą” Antoniego Czechowa – historia o upadku ideałów szlacheckich
A.P. Chekhov’s “The House with an Attic” – a story about the decline of ideals
«Дом с мезонином» А.П. Чехова – история упадка дворянских идеалов
Autorzy:
Kołodziejczak, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116580.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Russian literature at the turn of the 19th century
the nobility
intelligentsia
psychological figure
protest
русская литература рубежа веков
дворянское сословие
интеллигенция
психологический облик
протест
Opis:
“The House with an Attic” – a short story published in 1896 – took its place in the philosophical and historical discourse at the turn of the 19th century. It is a story of the decline of the “nest of gentlefolk” ideal, the ultimate destruction of the nobility. It is a psychological study of a painter who is a vain man, not interested in physical work. His views change when he meets Zhenya. His new ideals and views, however, turn out to be a mere fantasy, as they are confronted with Zhenya’s independent sister, Lydia. The main character realizes that grand ideas will not persist in the Russian reality. Lydia Volchaninov’s character expresses Anton Chekhov’s protest against hypocritical behaviour of Russian intelligentsia which took part in the implementation of so-called “small actions” program.
Опубликованный в 1896 году рассказ «Дом с мезонином» сразу вошëл в философско-исторический дискурс рубежа веков. «Дом с мезонином» – это история упадка идеалов «дворянского гнезда», совершенном разорении дворянского сословия; это также и история, в которой нашел воплощение психологический облик художника, доминирующей чертой которого являются праздность и нежелание заниматься физическим трудом. Мировоззрение художника меняется, когда в его жизни появляется Женя. Однако эти новые идеалы оказываются призраком: исчезают в результате ссоры с независимой Лидой. Герой приходит к выводу, что возвышенные идеи лишены смысла в условиях русской действительности. Посредством образа Лиды Волчаниновой Антон Павлович Чехов выразил свой протест против лицемерного поведения тогдашней интеллигенции, принимающей участие в реализации программы «малых дел».
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017; 207-217
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The Song of Our Land” Revisited: The poems of Wawrzyniec Engeström
Śladem „Pieśni o ziemi naszej”. Poematy Wawrzyńca Engeströma
Autorzy:
Budrewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087787.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Polish-Swedish literary connections
Romanticism
nationalism
patriotic poetry
Wincenty Pol (1807–1872)
Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887)
Wawrzyniec (Lars) Engeström (1829–1910)
Engeström
Kraszewski
Pol
poemat
parafraza
Nauki Humanistyczne i Społeczne
Opis:
Wawrzyniec Engeström (altern. Lars Benzelstierna von Engeström) was a 19th-century Polish aristocrat with Swedish roots, a historian, writer and political activist who made it his life's mission to build bridges between Polish and Swedish culture. The rapprochement he sought was based on anti-German and anti-Russian sentiments. In his poems A Song about Our Stars (Pieśń o gwiazdach naszych, 1874, 1883) and The Vistula: A National Fantasy (Wisła – Fantazja narodowa, 1883) he drew on Wincenty Pol's Songs of Our Land (Pieśni o ziemi naszej). They all celebrated the idea of national unity based on historical memory, religion and custom. His inspiration came from Swedish Romantic literature, whose main works he translated into Polish.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 3; 229-245
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Entre littérature, philosophie de l’histoire et histoire des religions : l’idée de religion universelle dans la première moitié du XIXe siècle sur l’exemple d’Edgar Quinet
Autorzy:
Szymański, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559721.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
romanticism
19th century
Edgar Quinet
universal religion
philosophy of history
history of religions
literature
lay humanitarianism
Opis:
Between literature, philosophy of history and history of religions: the idea of universal religion in France in the first half of the 19th century on the example of Edgar Quinet In the first half of the 19th century in France, in the context of the new problems brought by this period, are developed various types of the idea of universal religion, among others its variation based on lay humanitarianism, whose representative is Edgar Quinet. The aim of the article is to show how Quinet formulates this idea at the intersection of three different fields: literature, philosophy of history and history of religion. The first one is used to give it form, the two others to interpret historical data and religious beliefs according to a millenarianist key. The universal religion of Quinet, which fits into a unitive worldview, is paradoxically a religion without religion, emanated from the ‘empty sky’.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2018, 50; 349-360
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O antologizowaniu w drugiej połowie XIX wieku (na marginesie antologii Władysława Bełzy)
On Anthologizing in the Second Half of the Nineteenth Century: In the Margin of Władysław Bełza’s Anthologies
Autorzy:
Stachura-Lupa, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129191.pdf
Data publikacji:
2022-06-12
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
antologia
XIX wiek
Władysław Bełza
historia literatury
anthology
19th century
history of literature
Opis:
Artykuł ukazuje sytuację antologii na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. Autorka analizuje ówczesne rozumienie roli antologisty i wskazuje na istnienie zależności między dziewiętnastowieczną antologią a uwarunkowaniami społeczno-politycznymi, nakładającymi na literaturę i jej wydawców obowiązki patriotyczno-wychowawcze. Konsekwencją takiego podejścia było m.in. zaliczenie antologii do książek normotwórczych i nadanie jej roli „zbioru pomocniczego do historii literatury”, który przez teksty literackie (obudowane stosownym komentarzem) objaśnia proces historycznoliteracki. W modelu realizowanym przez Władysława Bełzę antologia umacniała poczucie przynależności narodowej, wskazując na dzieła ważne w polskiej kulturze, a dodatkowo − za pośrednictwem literatury − zapoznawała czytelnika z historią i propagowała hasła programu pozytywistycznego (np. asymilacji Żydów). Praktyka wyprzedzała świadomość teoretyczną gatunku, wówczas niewielką. Bełza, wydając antologie, stawał przed dylematami znanymi wszystkim antologistom: dokonywał wyboru kryterium organizującego całość, a potem autorów i tekstów. I choć jako antologista nie objaśniał swoich wyborów ani roli, jaką przypisywał antologii, jego wkład w rozwój rynku antologii w Polsce, jak i refleksji nad zjawiskiem antologizowania wydają się trudne do przecenienia.
The paper presents the condition of anthology in Poland in the second half of the 19th century. The author analyses the understanding of the role of an anthologist and the dependencies between the shape of the 19th-century anthology and sociopolitical conditions which imposed patriotic and educational responsibilities on literature and its publishers. The consequence of this approach was, among others, the fact that an anthology fell into the category of books setting general standards with an assigned role of ‘an auxiliary collection for the history of literature’ which explains the historical and literary processes by means of literary texts complemented by appropriate remarks. The approach followed by Władysław Bełza realised a model where anthology reinforced the sense of national affiliation by indicating the works, which were crucial in the Polish culture. Moreover, it familiarised the reader with the history and promoted the program of Polish positivists, e.g. the policy of assimilation of Jewish minority in Poland. The actual practice surpassed the theoretical awareness of the genre, which at that time was rather poor. When publishing anthologies, Bełza faced dilemmas which other anthologists experienced as well − firstly, he selected the main criterion according to which he organized the whole, and then the authors and texts. Despite being an anthologist, he did not comment his choices or the role he attributed to anthology, yet his contribution to the development of anthology market in Poland as well as the studies of the phenomenon of anthologizing seems invaluable.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2022, 12 (15); 113-130
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Dzienniki mojego życia” Gustawa Zielińskiego – refleksje edytora
„Diaries of My Life” by Gustaw Zieliński – the editor’s comments
Autorzy:
Król, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432292.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
diary
Józef Zaliwski’s guerilla
Masovia
literature
society and culture of the first half of the 19th century
Opis:
The article is an attempt to familiarise the readers with not only the source, Gustaw Zieliński’s Dzienniki mojego życia (Diaries of My Life), but also with the work on its first edition. Over a period of a few months (when these comments were noted down), the character of the text changed almost completely. One could even say that it transformed from a meticulously maintained personal text into a kind of notepad or sketchbook, which lost its diary-like character and became a sort of record of memories. The significance of this document, the range of themes discussed in it (among others, the literature, the social and cultural life of the first half of the 19th century) are all arguments in favour of taking up a laborious editorial work in order to publish this work. This article describes the stages of this work and discusses the ordering processes that make this source text interesting to a non-specialist reader.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2022, 43; 139-155
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Entre dentelle et fragment : évolution de la tactique du vide rimbaldienne de la Saison aux Illuminationsv
Between Lace and Fragment: an evolution of Rimbaud’s Tactic of Emptiness from A Season in Hell to Illuminations
Autorzy:
Rafika, Hammoudi
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/483534.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
Tematy:
Arthur Rimbaud
French poetry
19th century French literature
A Season in Hell
Illuminations
tactic of emptiness
Opis:
A Season in Hell and Illuminations both of these collections are considered as masterpieces of Rimbaud’s poetry. Whereas A Season in Hell is presented as his artistic testimony, Illuminations, on the other hand, is considered by critics as an abstruse writing, an enigma. Acknowledging critical scholarship on this topic, as well as inherent differences of both collections, this article will show that a link could be found between these two works. This thread, which creates what we would like to call Rimbaud’s embroidery, was created by himself through silence and words. That is this will of Rimbaud for both works and the readers that we will discuss here, a strategy that we have named: Tactic of Emptiness.
Źródło:
Quêtes littéraires; 2017, 7; 51-60
2084-8099
2657-487X
Pojawia się w:
Quêtes littéraires
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Księgozbiór Piotra Krausneckera (1763?-1842) w Bibliotece Ossolineum
The Book Collection of Piotr Krausnecker (1763?-1842) in the Ossoliński National Institute
Autorzy:
Sidorowicz-Mulak, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530547.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
Piotr Krausnecker
księgozbiory medyczne
książka naukowa XVIII/XIX w Uniwersytet Lwowski Wydział Medyczny
księgozbiory prywatne
medical book collections
private libraries
scientific literature of 18th and early 19th century Medical Department of Lviv University
Opis:
Piotr Krausnecker, działający na Uniwersytecie Lwowskim anatom, chirurg i ginekolog-położnik, twórca uniwersyteckiego muzeum anatomicznego, był także jednym z założycieli bezpłatnego zakładu szczepienia ospy we Lwowie otwartego w 1802 r. Ten absolwent Uniwersytetu Wiedeńskiego w 1842 r. przekazał do Biblioteki Ossolineum swoją kolekcję fachowych książek lekarskich. Wpłynęło wtedy do zbiorów 456 dzieł w 939 woluminach, wzbogacając zasób książnicy o dzieła z zakresu: interny, diagnostyki, anatomii, chirurgii, chorób zakaźnych, farmakologii, ginekologii i położnictwa, neurologii, fizjologii, patologii, dermatologii, urologii, psychiatrii, leczenia wodami mineralnymi i wielu innych dziedzin. Wszystkie woluminy oprawione były w eleganckie oprawy, w brązowy półskórek i papier marmurkowy ze złoceniami na grzbiecie. W 1946 r. księgozbiór Krausneckera rozdzielono między Lwowską Narodową Naukową Bibliotekę Ukrainy im. Wasyla Stefanyka i Bibliotekę Ossolineum, przeniesioną w tym czasie ze Lwowa do Wrocławia.
Piotr Krausnecker – the anatomist, surgeon and specialist in gynecology at Lviv University, was also the founder of the university museum of anatomy and the smallpox vaccination institute in Lviv in 1802. He graduated at Vienna University. Himself a collector, donated his library of 456 titles of books and periodicals in 939 volumes to The Ossolinski National Institute in 1842. He enriched Ossolineum with professional medical literature on subjects: general medicine, diagnostics, anatomy, surgery, pharmacology, gynecology, neurology, physiology, pathology, dermatology, urology, psychiatry, infectious diseases and many others. All volumes coming from his library have unified bindings. They are covered in smart brown half-leather with gold tooling on spines. In 1946 his collection was divided between Stefanyk National Science Library in Lviv and The Ossolinski National Institute – from then on – in Wroclaw.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2018, 81; 68-84
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Szkółka Niedzielna” pod redakcją ks. Tomasza Borowicza (1837-1849) i Ignacego Koteckiego (1849-1853)
The weekly “Szkółka Niedzielna” (“The Sunday School”) under the editorship of Fr. Tomasz Borowicz (1837-1849) and Ignacy Kotecki (1849-1853)
Autorzy:
Biesiada, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1039406.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of Polish journalism
“Szkółka Niedzielna” (Leszno
1837-1853)
Polish Catholic clergy in the 19th century
Fr. Tomasz Borowicz (1805-1857)
Ignacy Kotecki
Polish literature in the 19th century
literature for the peasantry
Opis:
“Szkółka Niedzielna” (“The Sunday School”), a weekly published in Leszno from 1837 to 1853, was the first Polish journal for the peasantry. It was established on Dezydery Chłapowski’s initiative by Fr. Tomasz Borowicz, who was its first editor until mid-1849 (until the end of 1853 this function was performed by Ignacy Kotecki). Articles which appeared in the weekly not only urged readers to pursue school education but in themselves were a source of knowledge on religion, farming, horticulture, animal husbandry and veterinary medicine, also offering guidance on broadly understood country life (including among others such issues as household management, childcare, personal hygiene). Considerable space was allotted to anti-alcoholic texts. Financial difficulties caused the decline of “Szkółka Niedzielna”.
Źródło:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2016, 11; 193-228
1731-0679
Pojawia się w:
Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tożsamość w czeskich gatunkach literackich: narodowa, terytorialna, kulturowa czy historyczna?
Autorzy:
Kardyni-Pelikanová, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/776983.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Czech literature
Czech literary genres from the national revival (the first half of the 19th century).
Opis:
The work Identity in Czech literary genres: national, territorial, cultural or historical? is an attempt at providing an answer to the title question by describing the conditions in which the characteristic features of Czech literary genres emerged and were amplified during the Czech national revival in the first half of the 19th century.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2016, 73/2; 57-83
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stuck in loop: Kazimierz Tetmajer’s attempts to cope with transcendental absence (lack)
Tetmajerowskie próby przepracowania braku
Autorzy:
Pilch, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087387.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the turn of the 19th century
Young Poland
philosophy of poetic creation
Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865–1940)
nothingness
absence and lack
figuration
Gilles Deleuze (1925–1995)
Félix Guattari (1930–1992)
Kazimierz Tetmajer
pustka
brak
poezja
figuracja
wywoływanie
Opis:
At the core of Kazimierz Tetmajer’s lyricism is the perception of transcendental absence, which provokes a range of unsettling reactions like fear, horror, or scorn (irony), and, in turn, the need to regain some sort of balance. This article analyzes all elements of this paradigmatic situation, especially the poet’s owing up to those reactions, his attempts to come to terms with them, and, if possible, to work out a way of converting their negativity into something that he actually wanted. At all times, it seems, he looks hard for the adequate means to express his emotional states. Struggling to express the inexpressible, he performs acts of creation which, however, do not produce anything (i.e. ‘nothing’ or ‘lack’). This outcome sets in motion, largely beyond conscious control, an emotional reaction, the affect of emptiness and lack (l’affect de vide et de manque). That emptiness constitutes a certain whole, or, more precisely, a negative figuration of lack. Attempts to make sense of it endow it with a new, spatial quality – it is a site where lack becomes nothing (le néant), but at the same time is reconstituted as a space which can engulf the human subject. This precarious situation defines in a way the human condition. The poet, as Tetmajer’s poetry shows, is stuck in a loop. The creative act is elicited by a lack which he tries to control, fill in, and master, yet all the attempts to find an adequate expression or figuration are in vain. They merely recreate the original absence (lack).
Źródło:
Ruch Literacki; 2021, 2; 195-216
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Baroque ‘theatrum mundi’: Juliusz Słowacki’s translation of Calderón’s “El príncipe constante”
Barokowy teatr świata w „Księciu niezłomnym” Calderóna/Słowackiego
Autorzy:
Kryś, Mirella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088375.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 19th century
Romantic poetic drama
heroic tragedy
poetic stylization
perigrinatio vitae
Romanticism and the Baroque
Polish-Spanish literary connections
Pedro Calderón de la Barca (1600–1681)
Juliusz Słowacki (1809–1849)
Calderon de la Barca
filozofia genezyjska
teatr świata
teatr corralowy
tradycja barokowa
Opis:
This article is a critical reappraisal of Juliusz Słowacki’s translation of Calderón’s El príncipe constant (1843), which acquired a place of its own in Słowacki’s oeuvre and continued to attract a lot of interest throughout the 20th century. Its lasting appeal is due to its extraordinary unity of tone, dramatic construction and stylized language, which in effect, as some critics have said, out-Baroques Calderón’s Baroque original. This article analyzes this contention in detail and tries to answer the question what were the sources and reasons of Słowacki’s fascination with the 17-th century Spanish poet and playwright. The second part of the article deals with two of the 20th-century stage productions of the drama and the adapters’ handling of Słowacki’s text. The summary includes a brief survey of the treatment Calderón’s heirs accorded to his key trope perigrinatio vitae (‘life is pilgrimage’).
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 6; 683-698
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Territories, Memories, and Colonial Difference: A Comparative Insight into Late Nineteenth-Century Latvian and German Literature
Autorzy:
Benedikts, Kalnačs,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896985.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
19th century Latvian and German literature
Postcolonial Studies
representation of territories
memory policies
Andrievs Niedra
Theodor Storm
Rūdolfs Blaumanis
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię rosnącej autorefleksyjności zauważalnej pod koniec XIX w. w literaturze łotewskiej poprzez porównanie trzech przykładowych utworów, przedstawionych w kontekście historycznym: powieści Līduma dūmos (W dymach karczowiska, 1899) łotewskiego autora Andrievsa Niedry i dwóch nowel – Der Schimmelreiter (Jeździec na siwym koniu, 1888) niemieckiego pisarza Theodora Storma i Nāves ēnā (W cieniu śmierci, 1899) łotewskiego autora Rūdolfsa Blaumanisa. Każdy z wymienionych tekstów został poddany analizie z uwzględnieniem intencji autorów, gatunku oraz cech charakterystycznych narracji, jak również ich pozycji w procesie literackim. Autor położył szczególny nacisk na genezę współczesnej literatury łotewskiej, poruszył również tematykę transferu kulturowego. Analiza porównawcza poprzedza teoretyczną dyskusję o fin-de-siècle’u w odniesieniu do trendów w literaturze oraz specyfiki ich występowania w różnych kontekstach. Artykuł omawia kwestie dotyczące literackiego przedstawiania poszczególnych terytoriów fizycznych, jak również wykorzystania pamięci indywidualnej i zbiorowej w celu wykazania wpływu różnic kolonialnych na omawiane teksty. Analizując powieść Andrievsa Niedry zauważyć można jego dążenie do stworzenia powieści w nowoczesnym, europejskim stylu. Autor śledzi związki między arystokratyczną klasą niemiecką i jej odpowiednikiem – powstającą łotewską klasą średnią. Autor otwarcie manifestuje swoje ideologiczne przekonania dotyczące tzw. nowego nacjonalizmu, który jest podstawą konfliktów przedstawionych w powieści. Psychologiczne cechy protagonistów są podporządkowane temu głównemu celowi. Niedra umieszcza swoje postacie na tle wiejskich i miejskich krajobrazów Łotwy końca XIX w.; stosuje utarte konwencje dziewiętnastowiecznej powieści europejskiej, zwłaszcza tradycji Bildungsroman, która służy ukazaniu potencjalnej siły rodzącej się klasy łotewskich przemysłowców i literatów. Istnieje wiele podobieństw między nowelą Storma i utworem Niedry. Autor opisuje lokalne życie w okolicy swojego rodzinnego miasta Husum w niemieckim regionie Szlezwik- Holsztyn. Bohater jego noweli, Hauke Haien, charakteryzujący się silnym charakterem oraz idealistycznymi aspiracjami, wymyślił nowatorską groblę, mogącą poprawić jakość życia lokalnej społeczności. W opisywaniu głównych bohaterów można zauważyć wiele podobieństw do powieści Andrievsa Niedry. Jednakże w noweli Storma widoczne jest bardziej sceptyczne podejście do możliwości poszczególnych jednostek w osiąganiu celów tylko dzięki silnej woli. Przedstawiająca historyczne tło ciągłej walki człowieka z Morzem Północnym nowela jest zarówno powodem do dumy dla jej autora i jego zwolenników, jak i historycznie ważną manifestacją rosnącej pewności siebie odradzającego się narodu. Porównując nowelę Rudolfa Blaumanisa W cieniu śmierci z dwoma pierwszymi tekstami, jasno widać wątpliwości i poczucie niepewności, jakie towarzyszyły autorowi w pojmowaniu odrębności narodu łotewskiego. Mistrzowskie przedstawienie grupy rybaków, którzy znaleźli się na tafli lodu na otwartym morzu, może być uznane za metaforyczny portret kruchej egzystencji grup podrzędnych w społeczeństwie podzielonym kolonialnie. Blaumanis wykorzystuje poetyckie cechy noweli, by w nowatorski sposób przedstawić analizę wewnętrznego przeżywania fin-de-siècle’u przez mieszkańców Łotwy.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(4 (451)); 45-58
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies