Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "kultura-natura" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-42 z 42
    Tytuł:
    Liminalność i ofiara. Midsommar. W biały dzień jako przykład folk horroru
    Autorzy:
    Krzyżaniak, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029060.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-23
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    kultura-natura
    Midsommar
    liminalność
    folklor
    horror
    folklore
    culture-nature
    liminality
    Opis:
    Recenzja: Midsommar. W biały dzień, reż. Ari Aster, scen. Ari Aster, Szwecja/USA/Węgry 2019.
    Review: Midsommar. Written and directed by Ari Aster. Sweden/USA/Hungary 2019.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 3; 108-112
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ARNOLD GEHLEN JAKO ANTY-ROUSSEAU
    Autorzy:
    Szklarska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/646885.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Tematy:
    Rousseau, Gehlen, natura, kultura, instytucje
    Opis:
    W artykule zostanie podjęta próba wyjaśnienia, czy Arnold Gehlen zasadnie określił się jako anty-Rousseau i dlaczego ów słynny niemiecki myśliciel uważał żyjącego dwa wieki wcześniej Jeana Jacquesa Rousseau za swojego największego filozoficznego oponenta. Gehlen sądził, że skłonność do zwyrodnienia ma u człowieka charakter pierwotny. Dlatego też, jego zdaniem, potrzeba instytucji, przez które rozumie nadrzędne kulturowe instancje odciążające człowieka, działające na rzecz skanalizowania sił popędowych i naturalnych. Potrzeba ustabilizowania tego, co nadmierne i chwiejne w człowieku. Dla Gehlena istnieją przesłanki tego wyjątkowo pesymistycznego obrazu człowieka z natury skłonnego do degradacji. Kieruje nim pragnienie uzasadnienia instytucji, przy zakwestionowaniu których łatwo popaść w chaos. Głównym kontekstem dla analiz podjętych przez autorkę artykułu będą odmienne sposoby postrzegania i rozumienia przez filozofów (takich jak Rousseau, Gehlen, Arendt, Rand) sfer natury i kultury oraz ich oddziaływania na człowieka. Dla Gehlena kultura nie jest czymś naturalnym, wymaga podtrzymywania, jest stale zagrożona, a jej upadek łączy się nieuchronnie z upadkiem instytucji. Filozofia anty-Rousseau głosi powrót do kultury. Jednakże Gehlenowska interpretacja filozofii społecznej Rousseau jest dość powierzchowna i instrumentalna, obliczona na uwydatnienie stanowiska przeciwnego genewskiemu myślicielowi, to jest apologii kultury i jej ładu w kontraście z barbarzyństwem natury, popędu odżywiania i popędu seksualnego w człowieku. Wyjaśnione także zostanie co kryje się za tezami Gehlena głoszącymi, że żyjemy w czasach jałowych kulturowo, a współczesna cywilizacja ukazuje całą słabość natury ludzkiej. 
    Źródło:
    Studia Humanistyczne AGH; 2015, 14, 1
    2084-3364
    Pojawia się w:
    Studia Humanistyczne AGH
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niedaleko pada książka od jabłoni. O symbolach biograficznych dwóch ustrońskich bibliofilów
    Autorzy:
    Szkaradnik, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/650205.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Jan Wantuła, Józef Pilch, autobiografizm, natura, kultura, bibliofilstwo
    Opis:
    The article contains an analysis of autobiographical narratives of Jan Wantuła (1877–1953) and Józef Pilch (1913–1995) – two bibliophiles, amateur historians and folk writers from Ustroń (Cieszyn Silesia). The topic of the analysis are the ways in which they retrospectively structure their lives in the context of being suspended between the time of nature (growth cycle) and culture (historical, involving individuality, but also passing). Their understanding of the nature-culture dichotomy is influenced by their status of being self-taught men, who, aspiring to high culture, kept ennobling (their own) nature in the image of the gardener’s work. The figure of the orchardist (both Pilch and Wantuła were orchardists) belongs to the central symbols on which the representations of the authors’ biographies focus; the others are: apples, books, and the library understood as an interpersonal sphere. From the hermeneutics perspective, the article presents the use of these symbols, and extracts from the analyzed narratives a project of grafting nature and culture together through, on the one hand, grafting trees (literally and metaphorically), and, on the other hand, grafting oneself into books.
    Źródło:
    Konteksty Kultury; 2015, 12, 4
    2353-1991
    Pojawia się w:
    Konteksty Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich
    Autorzy:
    Przytomska, Anna Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/597212.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    szamanizm, nie-ludzie, ontologia, natura, kultura andyjska, Peru, Q’eros, Keczua
    Opis:
    Szamani Q’eros zwani altomesayoq odpowiedzialni są za leczenie ludzi i zwierząt, a także za zapewnienie dobrostanu i pomyślności mieszkańcom wiosek. W tym celu pośredniczą pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi (apus i pachamamas), a dzięki rytuałom szamanistycznym zapewniają zdrowie, płodność zwierząt oraz dobre plony. Świat Q’eros współtworzą bowiem ludzkie i nie-ludzkie byty osobowe związane ze sobą siecią stałych relacji, które polegają na transferze substancji życiowych co wyrażane jest w terminach „karmienia się wzajemnie” (schemat wzajemności) lub „karmienie się kimś innym” (schemat drapieżczości). W tym kontekście praktyki szamanistyczne polegają na utrzymywaniu równowagi pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi poprzez określone rytuały, które mają na celu karmienie nie-ludzi, którzy w akcie wzajemności obdarowują ludzi zdrowiem i obfitością. Tekst ukazuje charakterystykę praktyk szamanistycznych Q’eros z uwzględnieniem inicjacji oraz rytuałów leczniczych, które stanowią przykład relacji wzajemności (schemat wymiany).
    Źródło:
    Lud; 2019, 103
    0076-1435
    Pojawia się w:
    Lud
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Theoros Lem. Gry (w) teorii
    Theoros Lem. Games (in) Theory
    Autorzy:
    Żywiołek, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/445494.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    game,order,fortuity,theory,nature,culture
    gra,ład,przypadek,teoria,natura,kultura
    Opis:
    The article is an attempt to characterize literary theoretical and cultural views of Stanisław Lem. Basic components of his worldview include the “game” category, which, on the one hand, determines what is accidental (random), on the other hand, the “game” determines a broad philosophical context referring to the questions about the purposefulness (teleological aspect) of Nature and the rules governing culture genesis. Some analogies to the probabilistic concept of the game can be found in Truth and Method by Hans-Georg Gadamer, who finds the similarity of the “game” to the “movement of nature”. According to Gadamer, Nature is a specific pattern of “art-game”. In turn, according to Stanisław Lem, culture is an “anti- -randomness device”, a man’s answer to the not fully known laws/rules of Nature.
    W artykule podjęta została próba charakterystyki teoretycznoliterackich i kulturologicznych poglądów Stanisława Lema. Do podstawowych składników światopoglądu autora Filozofii przypadku należy kategoria „gry”, określająca z jednej strony to, co przypadkowe (losowe), z drugiej jednak strony „gra” wyznacza szeroki kontekst filozoficzny odnoszący się do pytań o celowość (teleologiczność) Natury i reguły, którym podlega kulturogeneza. Pewne analogie do probabilistycznej koncepcji gry dostrzec można na kartach Prawdy i metody Hansa-Georga Gadamera, który odnajduje podobieństwo „gry” do „ruchu przyrody”. Według Gadamera Natura jest swoistym wzorcem „sztuki-gry”. Z kolei zdaniem Stanisława Lema kultura jest „urządzeniem przeciwlosowym”, odpowiedzią człowieka na nieznane w pełni prawa/reguły Natury.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2019, 7; 123-136
    2353-4583
    2449-7401
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
    “Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
    Autorzy:
    Dzwonkowska, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Jan Gwalbert Pawlikowski
    Le Corbusier
    dwelling machines
    culture vs. nature
    maszyny do mieszkania
    kultura a natura
    Opis:
    Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
    Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ecological art in Poland - can works of art shape respectful attitude towards nature?
    Sztuka ekologiczna w Polsce - czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody?
    Autorzy:
    Worłowska, M.
    Marko-Worłowska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/106575.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    eco-art
    ecological education
    nature-culture relation
    sztuka ekologiczna
    edukacja ekologiczna
    relacje natura-kultura
    Opis:
    The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland, derived from discussed relations. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasizes rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Owing to the interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. The article concentrates as well on the analysis of the particular works of art of some Polish artists creating ecological art who are: Jaroslaw Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite the fact, that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
    Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w społeczeństwie uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem tej pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż samo wyrażenie natura i kultura podkreśla raczej różnice niewspółdziałających ze sobą zjawisk, a nie wzajemnych zależności, te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Koncentruje się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i ekologicznie trudnej sytuacji Ziemi. Celem artystów jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążąca ku zmianie stylu życia odbiorcy.
    Źródło:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2010, 15, 1; 17-20
    2084-4506
    Pojawia się w:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody - sztuka ekologiczna w Polsce
    Can works of art shape respectful attitude towards nature? - Ecological art in Poland
    Autorzy:
    Worłowska, M.
    Marko-Worłowska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/126173.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    sztuka ekologiczna
    edukacja ekologiczna
    relacje natura-kultura
    eco-art
    ecological education
    performance
    nature-culture relation
    Opis:
    Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym społeczeństwie. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż same słowa natura i kultura raczej podkreślają różnice niewspółdziałających ze sobą pojęć, a nie wzajemne zależności, to te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Artykuł skupia się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i tragicznej sytuacji Ziemi. Ich celem jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążącą ku zmianie stylu życia odbiorcy.
    The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present, derived from discussed relations, artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasises rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Their interdisciplinary studies, owing to interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. It concentrates as well on the analysis of the particular works of art of Polish artist creating ecological art who are Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite of the fact that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists and ecological artistic activities is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2010, 4, 2; 507-514
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    WYCHOWANIE EKOLOGICZNE W DRUGIEJ RZECZPOSPOLITEJ
    ECOLOGICAL EDUCATION IN THE SECOND REPUBLIC OF POLAND
    Autorzy:
    Wolter, Edyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/550053.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    wychowanie ekologiczne, Druga Rzeczypospolita, natura, kultura,
    dziedzictwo narodowe
    Ecological education, cultural heritage, the second Republic of
    Polska
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza, interpretacja oraz krytyka celowo wybranych przykładów źródeł drukowanych w zakresie wychowania ekologicznego w Polsce międzywojennej (1918-1939). Stanowią antecedencje najnowszych kierunków rozwoju edukacji ekologicznej w Polsce, a także są wpisane w pozytywny status tradycji – dziedzictwa kultury polskiej. W omawianym okresie historycznym zwrócono uwagę na wartość zależności natury i kultury, a wychowanie ekologiczne do ochrony środowiska życia pojmowane było jako działalność ujmowana w kategorii prądu kulturowego – wartości kulturotwórczej związków człowieka i środowiska przyrody. Wyjaśniano, że kultura jest częścią środowiska życia, a jakość środowiska społeczno-przyrodniczego oraz myślenia i działania w kategoriach ekologicznych stanowi implikację całokształtu dziedzictwa kultury polskiej, tzn. w/w problemy nie powinny być wyjaśniane oddzielnie, lecz systemowo i wieloaspektowo.
    The aim of article is to analyze, criticize and interpret deliberately selected examples of printed sources – within the scope of ecological education in the Republic of Poland between the two World Wars (1918-1939). The said sources constitute antecedences of the newest directions of ecological education development in Poland, as well as they form a positive status of the tradition – Polish cultural heritage. During the discussed historical period one’s attention was drawn to the value of close relation between the nature and culture, and ecological education for the environment protection was understood as a social activity expressed as a cultural trend – culture – forming value of relations between a man and the natural environment. It was explained that culture forms a part of the environment whereas quality of the social and the natural environment as well as thinking and acting in terms of ecology constitute implication of the entirety of Polish cultural heritage, i.e. the aforementioned issues should not be discussed separately, but from the perspective of many aspects and a systemic approach.
    Źródło:
    Forum Pedagogiczne; 2011, 2; 119-147
    2083-6325
    Pojawia się w:
    Forum Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opowieści popradzkie. Rzeka Poprad jako korelat dziedzictwa kulturowego polsko-słowackiego pogranicza
    Autorzy:
    Latocha, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687331.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    rzeka Poprad
    polsko-słowackie pogranicze
    natura i kultura
    korelat dziedzictwa kulturowego
    dziedzictwo kulturowe
    opowieść wspomnieniowa
    Opis:
    Artykuł przede wszystkim prezentuje współczesne opowieści wspomnieniowe z Popradem na pierwszym planie lub w tle, pochodzące ze środkowego odcinka polsko-słowackiego pogranicza. Inspiracją i kategorią badawczą jest pojęcie „korelatu dziedzictwa kulturowego” autorstwa Stanisława Ossowskiego. Badane z tej perspektywy popradzkie opowieści wspomnieniowe świadczą o silnym związku z Popradem ludzi mieszkających po obu stronach rzeki, której przypisuje się wartości emocjonalne, estetyczne i użytkowe. W świetle studiowanego w artykule materiału Poprad jawi się jako istotny, personifikowany element lokalnego krajobrazu kulturowego, świadek ważnych wydarzeń historii oficjalnej i nieoficjalnej, sceneria wydarzeń niezwykłych, obiekt kontemplacji i adoracji estetycznej bądź przestrzeń pracy i życia codziennego. Opowieści te wydają się potencjalnym, interesującym rezerwuarem motywów dla marketingu miejsca; potencjalnym, lecz prawie nieobecnym w lokalnej polityce promocyjnej i turystycznej.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2019, 58
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transhumanistyczna denaturalizacja w świetle ekologii integralnej
    The Transhuamanist Denaturalization in the Light of Integral Ecology
    Autorzy:
    Grabińska, Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20433656.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-26
    Wydawca:
    Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
    Tematy:
    ecological crisis
    modern technologies
    transhumanism
    personalism
    nature-culture relation
    kryzys ekologiczny
    nowoczesne technologie
    transhumanizm
    personalizm
    relacja natura–kultura
    Opis:
    Sprostanie wyzwaniom kryzysu ekologicznego jest stałą troską Kościoła. Od lat 60. ubiegłego wieku kolejne dokumenty Stolicy Apostolskiej przedstawiają nie tylko zagrożenia, ale także sposoby rozwiązywania kryzysu, np. poprzez wdrażanie programu ekologii ludzkiej, sformułowanego przez św. Jana Pawła II, lub jej pochodnej – w postaci ekologii integralnej papieża Franciszka, ogłoszonej w encyklice Laudato si’. W niniejszym artykule przedstawia się nową postać zagrożeń naturalności (tzw. denaturalizację) istnienia człowieka i innych jestestw, jakie niosą z sobą nowe zintegrowane technologie, ale nie ze względu na czysto technologiczne cele i metody, lecz ze względu na sposób wykorzystania osiągnięć postulowany w ideologii transhumanizmu. Rozważane są w kontekście transhumanizmu i posthumanizmu problemy redukcji naturalistycznej versus kulturalistycznej człowieka i jego wytworów. Posthumanistyczna wizja wirtualizacji bytu, nie tylko człowieczego, jest dyskutowana także z pozycji sposobu istnienia przedmiotu intencjonalnego. W wyniku rozważań personalistyczna koncepcja człowieka okazuje się ideową przeciwwagą dla trans- i posthumanistycznej wizji ludzkiego bytu, wzbogacającą technologią własną kondycję psychofizyczną, jak i otoczenie ludzkie oraz przyrodnicze.
    Facing the challenges of the ecological crisis is a constant concern of the Catholic Church. Since the 1960s, successive documents of the Holy See present not only threats but also ways of solving the crisis, such as by implementing the program of human ecology formulated by St John Paul II or its derivative – Pope Francis’ integral ecology announced in the encyclical Laudato si’. The article presents a new form of threats to the naturalness (the so-called denaturalization tendency) of the existence of man and other entities, which are brought by new integrated technologies, but not because of purely technological goals and methods, but because of the way of exploiting achievements as postulated in the ideology of transhumanism. The problems of naturalistic versus culturalist reduction of man and his products are considered in the context of transhumanism and posthumanism. The posthumanist vision of the virtualization of being, not only of a human, is also discussed from the point of view of the way of existence of an intentional object. As a result of the considerations, the personalistic concept of man turns out to be an objective counterbalance to the trans- and posthumanist visions of human existence: human person is able to enrich its own psycho-physical condition as well as the human and natural environment with technology.
    Źródło:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2022, 30, 1; 277-304
    2544-6460
    Pojawia się w:
    Wrocławski Przegląd Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyroda(i)kultura w epoce antropocenu
    Nature(and)culture in the anthropocene epoch
    Autorzy:
    Gajewska, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1392064.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    natura
    kultura
    posthumanizm
    bioart
    Opis:
    The article deals with a New Understanding of nature and culture, which is being crystallized in the intellectual current defined by the name of post-humanities. The starting point for the analysis of work of art from the area of bioart – transgenic plant named Edunia, which is a part of a larger project Natural History of the Enigma. Edunia, which does not occur in nature but was created by the artist Eduardo Kac by means of specialists in the field of genetic engineering. A new form of life defined as plantimal shows a DNA expression of the artist included into decorative flowers of petunia. Rose petals of flowers are “interspersed” by dark red vessels the feature of which is the expression of Kac’s gene; this because the artist took care of that that his DNA was found just in the venation of the flower. In the article I present two interpretation paths of this work of bioart which, however, are not a sharp counterpoint to one another, but somewhat differently place accents between nature and culture in their mutual entanglements. One of these paths may be defined as an attempt at making others realise or reminding them about our evolutional species condition, while the other one as an attempt at treating nature as an important actor of the sociopolitical activities.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2012, 17; 105-115
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przenikanie się natury i kultury na przykładzie nowego „Miasta Kultury” w krajobrazie hiszpańskiej Galicji
    The Intertwining of Nature and Culture Based on the New “City of Culture” in Galicia Spain
    Autorzy:
    Zieliński, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1189776.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
    Tematy:
    kultura
    natura
    przyroda
    culture
    nature
    wildlife
    Opis:
    This article is about the ongoing subject of how to intertwine nature or the natural processes that determine the physiological aspects of a landscape together with human civilization – the creator of culture that has a subsequent impact on the landscape. The basis of this article was a very interesting example taken from the project of Galicia – The City of Culture – in Spain. This investment project provides a valuable platform for discussion on architectural creativity and attitudes towards the natural environment as an expression of culture and its influence on the landscape.
    Źródło:
    Architektura Krajobrazu; 2013, 4; 92-103
    1641-5159
    Pojawia się w:
    Architektura Krajobrazu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złudzenia mężczyzn, złudzenia kobiet – o iluzoryczności płci
    Autorzy:
    Sak, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031046.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    feminism
    gender studies
    sex differences
    nature and nurture
    feminizm
    studia nad płcią kulturowo-społeczną
    różnice płci
    natura i kultura
    Opis:
    The review of Delusions of Gender: The Real Science Behind Sex Differences by Cordelia Fine presents the author’s attempt to interpret the intricacies of the scientific literature related to the relationship between the mutual influence of culture and biology (especially neurobiology) on the creation of gender differences. Cordelia Fine pays attention to the lack of conclusive research on differences between the sexes and reveals probable causes of still strong gender stereotyping such as socio-cultural beliefs, neurosexism and unfavorable conditions for gender equal education.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 751-758
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sposoby rozumienia „kultury” przez prymatologów
    How Primatologists Understand “Culture”
    Autorzy:
    Stępień, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/427430.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kultura
    naturalizacja nauk społecznych
    prymatologia
    natura i kultura
    transmisyjne ujęcie kultury
    culture
    naturalization of the social sciences
    primatology
    nature and culture
    cultural transmission theory
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja i omówienie sposobów definiowania „kultury” przez prymatologów. Temat ten nie doczekał się opracowania nawet w obrębie samej prymatologii, nie mówiąc już o naukach społecznych, które powinny być zainteresowane dynamicznym rozwojem studiów nad „kulturą” u naczelnych innych niż człowiek. Niniejszy tekst wypełnia lukę w tym zakresie. Rozważania badaczy małp zostaną sprowadzone do czterech rozłącznych typologii, z których każda dotyczy innego aspektu proponowanych definicji „kultury”. Ich omówienie przybliży i uporządkuje to, jak prymatolodzy rozumieją „kulturę”. Umożliwi to również wskazanie dominującego w prymatologii ujęcia „kultury”, a także określenie kierunku zmian w tym zakresie. Jak zostanie pokazane, nie tylko niektórzy prymatolodzy dystansują się od mocnych tez „prymatologii kulturowej”, ale nawet wśród rzeczników tego podejścia nie ma jednego sposobu definiowania „kultury”.
    he aim of this article is to reconstruct and discuss the ways in which “culture” is defined in primatology. Surprisingly, this task has not yet been undertaken even within primatology, not to mention the social sciences, which should have a strong interest in new currents in studying the “cultures” of non-human primates. This paper fills an important gap in the literature on how primatologists understand “culture.” Primatologists’ approaches to “culture” are reduced to four separate typologies, each relating to a different aspect of the proposed definitions of “culture.” Discussing these typologies brings to light how primatologists understand “culture.” This also makes it possible to indicate the dominant view of “culture” in primatology and to point to directions of change. As will be shown, not only do certain primatologists distance themselves from the more far-reaching ideas of “cultural primatology” but even among representatives of this approach there is no one manner of defining “culture.”
    Źródło:
    Studia Socjologiczne; 2017, 2(225); 23-44
    0039-3371
    Pojawia się w:
    Studia Socjologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy ekologiczne w zielonej architekturze miasta
    Importance of the ecological problems in the green architecture in the city
    Autorzy:
    Worłowska, M.
    Marko-Worłowska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/126755.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    edukacja ekologiczna
    sztuka ekologiczna
    relacje natura-kultura
    architektura zrównoważona
    wertykalne ogrody
    environmental education
    ecological art
    nature and culture relations
    sustainable architecture
    vertical garden
    Opis:
    Sztuka pełni szczególną rolę w edukacji ekologicznej, wzbogacając świadomość ekologiczną jej odbiorcy. W artykule omawiane są początki nurtu ekologicznego w sztuce. Koncentruje się on na współczesnych dziełach polskiej architektury powstałych w miastach. Przestrzeń miasta stawia nowe wyzwania architekturze zrównoważonej (sustainable architecture). Koegzystencję zieleni i przestrzeni industrialnej w mieście reprezentują budynki Biblioteki Uniwersyteckiej i Sądu Najwyższego w Warszawie. Interesującym przykładem architektury o formach organicznych, odpowiadającym na problem niedostatku zieleni w mieście jest projekt Architektury Arborealnej Magdaleny Abakanowicz. Prezentowane dzieła architektury są nie tylko próbą ukazania, ale i rozwiązywania problemów ekologicznych, gdyż prowokują one do bardziej świadomego i odpowiedzialnego spojrzenia na środowisko.
    Since art has a power to influence mind and spirit many artists create works encouraging to be active in the domain discussed in the paper - the ecology. The artists presented in the paper create so-called ecological art, the fundamental assumption of which is to motivate to ecological actions The presented works of art emphasize the greenery in the city as the crucial element of the urban environment, as well as investigate the relations between artificiality of the city buildings and their natural components. Example illustrating the discussed is the Library Garden of the University of Warsaw, designed by Irena Bajerska. The building constitutes a vertical gardens where the visitors may admire a multiplicity of plant species and varieties, planted in different parts. The second example of the green architecture in capital of Poland is the facade of The Supreme Court Building (designed by Marek Budzynski, Zbigniew Badowski and associates) that is a public building which questions frontiers between culture and nature. The best known Polish artist in the world Magdalena Abakanowicz said “The art does not solve problems, but it alerts us to their existence” created a project of so called arboreal architecture. Her tree-houses, designated for Paris, are meant to be covert with greenery vegetations vertical gardens.
    Źródło:
    Proceedings of ECOpole; 2011, 5, 1; 342-347
    1898-617X
    2084-4557
    Pojawia się w:
    Proceedings of ECOpole
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pisarz i krytyk, czyli Gombrowicz Kijowskiego
    Writer and critic, about Gombrowicz Kijowski’s
    Autorzy:
    Bielecki, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1399508.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Gombrowicz
    Kijowski
    influence
    nature
    culture
    wpływ
    natura
    kultura
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest artystycznej zależności Andrzeja Kijowskiego od Witolda Gombrowicza. Intertekstualna analiza twórczości Kijowskiego potwierdza to, co sugerowali literaturoznawcy, a także to, do czego on sam się przyznawał, mianowicie, że zwłaszcza na wczesnym etapie pisarstwa pozostawał pod silnym wpływem utworów i osoby Gombrowicza. Groteskowa poetyka powieści, konstrukcja bohatera, strategie parodystyczne – to wynik inspiracji Ferdydurke. W twórczości późniejszej tych zapożyczeń jest już mniej, pojawiają się też próby polemiki. Po religijnym nawróceniu Kijowski zbliża się do Boga, a tym samym oddala od Gombrowicza.
    The article is devoted to the topic of artistic dependence of Andrzej Kijowski on Witold Gombrowicz. Intertextual analysis of Kijowski’s work confirms what literary scholars have suggested, as well as what he himself has admitted. Especially in the early stages of his writing, he was strongly influenced by Gombrowicz’s works and person. The grotesque poetics of his novels, the way he constructed his protagonists, and parodic strategies were all inspired by Gombrowicz’s novel Ferdydurke. In his late-period output, such borrowings became less numerous, while there were also attempts at polemics. After experiencing religious conversion, Kijowski became closer to God and thus moved away from Gombrowicz.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2019, 12, 1; 21-39
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
    The despotic eye? Romantic scientification of the vision of nature (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
    Autorzy:
    Leszczyński, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954114.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Juliusz Słowacki
    Adam Mickiewicz
    Francis Bacon
    Johannes Kepler
    nature and culture
    literature and science
    astronomy
    natura i kultura
    literatura i nauka
    astronomia
    Opis:
    Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).
    The article discusses and deconstructs the nature-culture dichotomy, examining how the image of nature in Romanticism was filtered through cultural matrices, especially in connection with the development of natural sciences, and the concept of cognition, which was most often perceived as based on the senses. Science, rooted in culture and society, and various cultural codes influenced a new poetics of nature. The analysis of the works by Mickiewicz and Słowacki demonstrates that old astronomical theories (attractive in terms of poetics and aesthetics, though widely rejected) co-existed in poetry alongside newer discoveries (Kepler), ultimately allowing poets to combine modern empiricism and materialism with spiritualism using the same method (inductive reasoning).
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2021, 24; 42-61
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Jakub Rousseau – prekursor konceptu dialektyki oświecenia
    Autorzy:
    Wlentowicz, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705203.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kultura
    natura
    uspołecznienie
    historyczność
    racjonalność
    zmysłowość,Oświecenie
    dialektyka oświecenia
    Opis:
    W pierwszej części artykułu nawiązuję do słynnego eseju Kant i Rousseau, którego autor, Ernst Cassirer, wyjaśnia, czym było „wyrwanie z dogmatycznej drzemki”, jakiego doznał Kant za sprawą Rousseau w dziedzinie rozumu praktycznego. Przychylam się do zdania wybitnego filozofa kultury, o ile przypisuje on Rousseau zasługę zainspirowania Kanta ideą autonomii woli jako źródła prawa moralnego i jurydycznego; idea ta, jak wiadomo, stała się fundamentem całej filozofii praktycznej myśliciela z Królewca. Lecz podejmując trop konfrontacji Kanta i Rousseau, pragnę pójść dalej niż Cassirer i pokazać - w drugiej części tekstu - znaczącą różnicę między tymi filozofami, która polega przede wszystkim na tym, że Rousseau, w odróżnieniu od Kanta, wykracza poza paradygmat filozofii oświeceniowej. Zrywa bowiem z platońsko- paulińsko-augustyńsko-luterańską dychotomią zmysłowości i rozumu (implikującą kształtowanie kultury poprzez represję natury), odstępuje od tradycjonalistycznego założenia niezmienności natury ludzkiej i uniwersalizmu ludzkiej racjonalności, zarzuca też historiozoficzny optymizm oparty na wierze w stałość postępu. W zamian znajdujemy u Rousseau: rewaloryzację cielesno- -afektywnego aspektu człowieczeństwa, hipotezę o ewolucyjnym rozwoju człowieka i historycznym charakterze kultury, a także ambiwalentny stosunek do rezultatów naszej gatunkowej autokreacji, słowem - zaczątki XX-wiecznego konceptu dialektyki oświecenia. Dzięki temu stanowisko Rousseau w zakresie antropologii, etyki, filozofii kultury, społeczeństwa i historii wydaje mi się bliższe naszej ponowoczesnej współczesności niż Kantowskie.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 317-326
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Culture and Violence
    Kultura a przemoc
    Autorzy:
    Pasterczyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807382.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-02
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kultura
    przemoc
    antropologia
    natura
    mit
    culture
    violence
    anthropology
    nature
    myth
    Opis:
    Artykuł stawia pytanie o fundamentalne znaczenie kultury w stosunku do takich fenomenów, jak niepokój, pragnienie bezpieczeństwa, strach, agresja i przemoc. Przewodni motyw tej refleksji konstytuuje wzajemny stosunek przemocy i kultury, ujawniający się w odniesieniu wyżej wymienionych fenomenów do ludzkiego rozumu, interpretowanego nie w sensie psychicznego lub kulturowego procesu, ale w sensie transcendentalnego czynnika najbardziej typowego dla ludzkiej istoty. W dyskusji z Platonem, Le Bonem, Ortegą y Gassetem, Freudem i Girardem tekst konstatuje fakt, że przemoc może być konsekwencją nie tylko naturalnych czynników, takich jak pożądliwość jako naturalna część ludzkiej duszy w platońskiej antropologii, ale także czynników kulturowych, których wyrazem jest analizowane przez Freuda pytanie o kulturę jako źródło cierpienia, a także wprowadzone przez René Girarda do współczesnego dyskursu antropologiczno-kulturowego pojęcie mechanizmu kozła ofiarnego.
    The article discusses the fundamental meaning of culture from the point of view of anxiety, aggression, violence, fear and the need for social security. The intention is to examine the relationship between these phenomena and human reason not as a psychological or cultural process, but as a transcendental reality genuine to the human being. Through the works of Plato, Le Bone, Ortega y Gasset, Freud and Girard the paper asserts that violence is not only the result of natural factors—for example desire as the natural element of the soul in platonic anthropology—but of cultural factors as well. This interpretation is anchored in Freud’s discussion of culture as the source of suffering and René Girard’s contemporary anthropological concept of scapegoat.           
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 2; 41-72
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbieractwo jako krytyka kultury. Przypadek Rousseau
    Autorzy:
    Czerzniewska, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706034.pdf
    Data publikacji:
    2012-03-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Oświecenie
    kolekcjonerstwo
    kultura gabinetowa
    filozofia
    teoriasztuki
    kultura wizualna
    teoria państwa
    natura
    wyobraźnia
    antykwaryzm,przyrodoznawstwo
    Opis:
    Postawa człowieka wobec dóbr materialnych i metody posługiwania się nimi w dyskursie kulturowym od zawsze warunkowały przynależność do wspólnoty i społeczny awans. Kolekcjonerstwo w Oświeceniu było faktem społecznym. Utworzyło teatr dyskusji nad normami kultury. Dobrami materialnymi w gabinetach, z uwagi na ich wartość materialną i funkcje poznawcze, posługiwano się jako konstrukcjami filozoficznymi legitymizującymi porządek społeczny i ideał ładu świata istniejący w wyobrażeniach społecznych. Jean-Jacques Rousseau posłużył się rolami i warsztatem kolekcjonerów, filozofów, podróżników - do podważenia ładu zawartego w mikrokosmosie gabinetu. Skostniały model kultury gabinetowej, przechowującej filozofię poznania, wypełnił ruchomą konstrukcją intelektualną utkaną z paradoksu, groteski, karykatury. Krytyka kultury Rousseau polegała na obnażaniu trwałości reguł kolekcjonowania za pomocą zabiegów służących animacji. W zasady kultury gabinetowej włożył mechanizmy ich przełamywania i rozbijania: eksploatując doświadczenie estetyczne podbudowane teorią poznania empirycznego, podważał reguły arystotelesowskiej mimesis w kulturze estetyczno-literackiej. Kultura gabinetowa jest dla Rousseau tylko zewnętrzną ramą, bywa kostiumem i maską, a innym razem karykaturalnym odbiciem samej siebie. Rousseau napędzał monolityczną konstrukcję wyobraźni i czynił z niej przestrzenną zabawkę oraz łamigłówkę inspirującą umysł do niezależnego myślenia. To służyło odsłonięciu metod posługiwania się schematami kulturowymi w nowym wydaniu. Mechanizm groteskowo-karykaturalny, wpleciony w skarykaturyzowaną uprzednio formę zbieractwa i takąż osobowość zbieracza, sprzyjał wyzyskaniu i wywróceniu ich istoty. Pobudzanie, poruszenie, zdejmowanie i demaskowanie było podyktowane wiarą, że burzenie reguł gabinetowych ma właściwości scalania uprzednio rozczłonkowanej jedności - że jest sposobem na powrót do źródeł.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 241-257
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Elusiveness of Happiness in the Modern World
    Nieuchwytność szczęścia we współczesnym świecie
    Autorzy:
    Hancock, Curtis L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075877.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    kultura
    szczęście
    ludzka natura
    nauka
    teleologia
    culture
    happiness
    human nature
    science
    teleology
    Opis:
    Since Renaissance times, there has been a fashion, largely driven by Baconian science, that explaining the universe need not suppose the existence of formal and final causes. Because ideas have consequences, this elimination of forms and purposes affects society’s conception of happiness. It is hard to see how human life can be meaningful if there is no human nature and life is purposeless. Philosophers can help restore cultural health by challenging mechanism, by showing how its assumptions are not defensible and by showing how it has damaged our pursuit of happiness.
    W czasach Renesansu zaistniała moda, w dużej mierze napędzana przez naukę Bacona, że objaśnianie wszechświata nie wymaga odwoływania się do formalnych i ostatecznych przyczyn. Ponieważ idee mają konsekwencje, to eliminacja form i celów wpływa na społeczną koncepcję szczęścia. Trudno dostrzec, jak ludzkie życie może mieć sens, jeśli nie ma czegoś takiego jak natura ludzka, a życie jest bezcelowe. Filozofowie mogą pomóc przywrócić zdrowie kulturowe, rzucając wyzwanie mechanizmowi, pokazując, w jaki sposób jego założenia są nie do obronienia oraz pokazując, w jaki sposób zniszczył on nasze dążenie do szczęścia.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 71-78
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozoficzne podłoże zrównoważonego rozwoju
    The philosophical background of sustainable development
    Autorzy:
    Piątek, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/371520.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
    Tematy:
    rozwój zrównoważony
    ekofilozofia
    natura
    kultura
    moralność
    sustainable development
    ecophilosophy
    nature
    culture
    morality
    Opis:
    Przedmiotem rozważan są problemy związane z filozoficznym uzasadnieniem koncepcji zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ekofilozofia jest rozumiana jako nowa dziedzina filozofowania w obrębie której poszukuje się teoretycznego uzasadnienia trwałego rozwoju ludzkiego swiata w symbiozie z Przyroda. W konfrontacji głównych idei ekofilozofii z tradycyjną filozofią zmienia sie motyw przewodni filozofowania. Nowa filozofia nie poszukuje uzasadnienia eksploatatorskiej postawy człowieka wobec Przyrody, lecz przyznając biosferze wartość per se rozważa możliwość harmonijnej koegzystencji gatunku ludzkiego ze wszystkimi istotami żywymi wchodzącymi w skład ziemskiej biosfery. Zrównoważony rozwój jest na gruncie ekofilozofii rozumiany jako poszukiwanie właściwej miary określajacej ludzkie działania w środowisku. Jest on mechanizmem, który należy wbudować w rozwój cywilizacji zachodniej, aby - podobnie jak cywilizacja Majów - nie udławiła sie swoją własna potegą. Możliwość ekofilozofii jest uwarunkowana odpowiedzia na pytanie: Czy istnieje nieuchronny antagonizm między Naturą a kulturą? Treścia artykułu jest uzasadnienie negatywnej odpowiedzi na to pytanie.
    The present paper discusses the problems connected with the philosophical justification of sustainable development. In this context ecophilosophy is perceived as a new branch of philosophy devoted to the search for theoretical grounds for sustainable development of the human world in a symbiosis with Nature. When we confront the main ideas of ecophilosophy with those of traditional philosophy the basic motivation of philosophical inquiry changes considerably. The new philosophy does not try to justify human exploitation of Nature; by endowing the biosphere with a value per se, but rather contemplates the possibility of a harmonious coexistence of human beings with all other creatures living in the biosphere. Sustainable development is understood as a search for a proper measure of human activity in the environment. It is a mechanism that should be incorporated into the development of western civilization so that our civilization does not choke on its own power.The potential of ecophilosophy depends on the response to the question: “Is the antagonism between Nature and culture inevitable?” This paper tries to demonstrate that it is not.
    Źródło:
    Problemy Ekorozwoju; 2007, 2, 1; 5-18
    1895-6912
    Pojawia się w:
    Problemy Ekorozwoju
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy rodzina jest niezbędna w procesie integralnego rozwoju człowieka? Niespełnione teorie i wyzwania natury
    Is the Family Essential in the Process of Integral Human Development?
    Autorzy:
    Adamski, Franciszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098472.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rodzina
    integralny rozwój
    natura
    kultura
    ideologia
    family
    integral development
    nature
    culture
    ideology
    Opis:
    Artykuł dotyczy ponadczasowej dyskusji o rodzinie jako instytucji naturalnej. Przypomina różne eksperymentalne formy życia seksualnego człowieka, realizacje postaw osobistych i społecznych poza małżeństwem i tradycyjną, naturalną rodziną. Głębsza analiza tych eksperymentów ukazuje z jednej strony ich przemijalność i błędne funkcjonowanie, z drugiej absurdalność twierdzenia, że rodzina jest jedynie tworem kulturowym, zmiennym w czasie i zależnym od trendów społecznych. Naturalne małżeństwo i oparta na nim rodzina odzwierciedlają rozsądny charakter natury ludzkiej i służą funkcjonowaniu społeczności. Autor sięga po szereg argumentów przemawiających za koniecznością rodziny naturalnej, stanowiącej psychologiczną, osobową i społeczną podstawę rozwoju człowieka. Odrzucenie roli rodziny w tych sferach życia ludzkiego zagrozi w przyszłości dehumanizacją człowieka.
    The article concerns the discussion that questions the timelessness of regarding the family as a natural institution and supports that stance by reminding us of experimental forms of man’s sexual, personal and social realization outside marriage and natural traditional family. A deeper analysis of those experiments, however, shows how ill functioning and transitory they are and how absurd it is to see marriage and family as merely culture creation that change with time and depend on fashion. The natural marriage and the family based on marriage reflect the reasonable character of human nature and serve the functionality of human communities. The author attributes some arguments concerning the necessity of natural family as the basis of psychological, personal and social development of human being. If we refuse the role of the family in that sphere we will remain without chance to humanize the future of human beings.
    Źródło:
    Roczniki Pedagogiczne; 2015, 7(43), 1; 121-136
    2080-850X
    Pojawia się w:
    Roczniki Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krajobraz wspólnot. Mrówki w służbie piękna
    Landscape of communities. Ants in the service of beauty
    Autorzy:
    Kłos, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/112804.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    STE GROUP
    Tematy:
    symbiotyczność
    natura
    kultura
    technologia
    posthumanizm
    dizajn
    symbiosity
    nature
    culture
    technology
    posthumanism
    design
    Opis:
    W 2012 roku artysta Elvin Flamingo zrealizował projekt zatytułowany „Symbiotyczność tworzenia”, który został zaprojektowany na co najmniej dwadzieścia lat istnienia. Jego podstawą są mrówki, które w tym projekcie znoszą klasyczną dychotomię Natura-Kultura, a jednocześnie negują klasyczny podział na twórcę i jego dzieło. Współcodzienność, jaką tworzy artysta z mrówkami i technologią, wyznacza nie tylko perspektywę posthumanistyczną w sztuce, ale przyczynia się do wzmożenia uwagi na technologię, technikę i dizajn zwierzęco-ludzkiego świata.
    In 2012, the artist Elvin Flamingo realized a project entitled "The Symbiosity of Creation", which was designed for at least twenty years of existence. Its basis is ants, which in this project abolish the classic dichotomy of Nature-Culture, and at the same time they deny the classical division between the creator and his work. The cooccurrence created by the artist with ants and technology determines not only posthumanistic perspective in art, but also contributes to increasing attention to technology, technology and animal design – the human world.
    Źródło:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2018, 7, 3; 176-183
    2391-9361
    Pojawia się w:
    Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emocjonalistyczna koncepcja społeczeństwa w filozofii szkockiego oświecenia na przykładzie Bernarda Mandeville’a
    The Concept of Emotionalism in Society in the Philosophy of Scottish Enlightenment according to Bernard Mandeville
    Autorzy:
    Chaberek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147431.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    społeczeństwo
    oświecenie
    cnota
    wada
    kultura
    natura
    society
    Enlightenment
    vice
    virtue
    culture
    nature
    Opis:
    Artykuł omawia koncepcję społeczeństwa szkockiego filozofa oświecenia Bernarda Mandeville’a. W pierwszej części znajduje się tło filozoficzno-historyczne, w którym należy umieścić filozofa. W drugiej części omówione są jego poglądy na społeczeństwo na podstawie eseju "O naturze społeczności" będącego komentarzem do najbardziej znanego poematu filozofa – "Bajki o pszczołach". Mandeville uważa, że podstawową siłą prowadzącą do dobrobytu jest nie cnota, lecz wada, ponieważ za każdą cnotą stoi ukryta wada. W końcowej części znajduje się ocena koncepcji Mandeville’a z punktu widzenia antropologii chrześcijańskiej.
    This paper presents the social doctrine of the Scottish philosopher of Enlightenment, Bernard Mandeville. In the first part the philosophical milieu of Mandeville’s time is presented and the persons of science who influenced him the most. The second part summarizes his views on society. The basic source is his essay "A Search into the Nature of Society". This work was added as a prosaic explanation to his most recognizable poem "The Fable of the Bees". Mandeville claims that the basic driving force of progress is not human virtue but vice, because every virtue is driven by a hidden vice. In the conclusion it is explained why hisconcept is not compatible with the Christian anthropology
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2020, 21; 455-464
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Contemporary Dilemmas of Narcissus and Pygmalion. A Study of the Aesthetics of Life
    Współczesne rozterki Narcyza i Pygmaliona. Studium z estetyki życia
    Autorzy:
    Kubicki, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366185.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    fiction
    culture
    myth
    nature
    modernity
    image
    lust
    fikcja
    kultura
    mit
    natura
    nowoczesność
    obraz
    pożądanie
    Opis:
    This article presents two characters from the Greek mythology: Narcissus and Pygmalion. They are two different symbols of human destiny, who share a hyperactive attitude towards unreality/fiction. In their case, what exists loses the dispute over existence with what does not exist. Contrary to Narcissus, who is the victim of this dispute, Pygmalion is its beneficiary. Narcissus loses the dispute, because he is fulfilled in contemplation; Pygmalion wins, as he has managed to make his life a part of an aesthetic experience.
    W artykule prezentuję dwie postaci greckiej mitologii: Narcyza i Pygmaliona. Są to dwa różne symbole ludzkiego losu, które łączy nadaktywny stosunek do nierzeczywistości/fikcji. W ich przypadku to co jest, przegrywa spór o istnienie z tym, czego nie ma. W przeciwieństwie do Narcyza, który jest ofiarą tego sporu, Pygmalion jest jego beneficjentem. Narcyz przegrywa, ponieważ spełnił się w kontemplacji; Pygmalion wygrywa, ponieważ udało mu się uczynić swoje życie częścią doświadczenia estetycznego.
    Źródło:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts; 2016, 18; 9-22
    1641-9278
    Pojawia się w:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inspiracje dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym w projektowaniu wnętrz
    Inspirations with natural and cultural heritage in interior design
    Autorzy:
    Jagiełło-Kowalczyk, Magdalena
    Tokarski, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27324174.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
    Tematy:
    dziedzictwo
    natura
    kultura
    włączenie społeczne
    aranżacja wnętrz
    heritage
    nature
    culture
    social inclusion
    interior design
    Opis:
    Atrakcyjne dla użytkowników środowisko mieszkaniowe musi być funkcjonalne, piękne i dawać poczucie bezpieczeństwa. Środowisko mieszkaniowe XXI wieku musi też sprostać wyzwaniom określonym w idei włączenia społecznego. Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu dziedzictwa naturalnego i kulturowego na kształtowanie wnętrz służących integracji społecznej w obszarze środowiska mieszkaniowego. Badanie przeprowadzono w ramach programu frse, Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. Zbadano, jakie aspekty dziedzictwa brane są pod uwagę w projektowaniu wnętrz w Norwegii, w której idea włączenia społecznego odgrywa rolę wiodącą w rozwoju kraju. Wyniki odniesiono do sytuacji w Polsce. Wnioski z badań, które posłużyły jako punkt wyjścia do próby wytyczenia kierunków kształtowania wnętrz architektonicznych opartych na dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, zilustrowano aranżacjami wnętrz zaprojektowanymi przez studentów I roku Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Projekty inspirowane naturą i sztuką wykonano z uwzględnieniem problemu włączenia społecznego.
    A housing environment that is attractive to users must be functional, beautiful, and induce a sense of safety. The housing environment of the twenty-first century must also meet challenges specified in the idea of social inclusion. The objective of the study presented in this paper was to determine the impact of natural and cultural heritage on the design of interiors used for social integration within the housing environment. The study was conducted as a part of the FRSE Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. The study investigated the heritage aspects considered during interior design in Norway, where the idea of social inclusion plays a leading role in the country’s development. The findings were compared to the situation in Poland. Conclusions were used as a starting point for defining directions for architectural interior designs based on natural and cultu- ral heritage, illustrated with interior arrangements designed by first-year students of the Faculty of Architecture of the Cracow University of Technology. The designs, inspired by nature and art, were prepared with consideration for social inclusion.
    Źródło:
    Środowisko Mieszkaniowe; 2022, 41; 93--102
    1731-2442
    2543-8700
    Pojawia się w:
    Środowisko Mieszkaniowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Natura ludzka w ujęciu Rogera Scrutona w kontekście wniosków etologicznych Jerzego Chmurzyńskiego
    Human nature according to Roger Scruton in the context of Jerzy Chmurzyński‘s ethological conclusions
    Autorzy:
    Perz, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076102.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
    Tematy:
    human nature
    the peculiarity of man
    ethology
    evolution
    culture
    natura ludzka
    osobliwość człowieka
    etologia
    ewolucja
    kultura
    Opis:
    The article presents Scruton and Chmurzyński's views on human nature. Scruton's philosophical analysis and Chmurzyński's methodological compositionism in ethology lead the authors to similar conclusions, in opposition to the reductionist approach of sociobiology. The authors underline that the human being - as a result of biological evolution - has achieved the level unattainable even for most advanced animals. Humanity takes structure of behaviour, in which fulfilling biological imperatives is not suficient, as there appears space for free will with ethics and aesthetics. A human being is a person who cannot be described only in biological terms. This shows that the vision of humanity presented by Scruton gains a new argument in the form of classical ethology research and conclusions formulated on the basis of it by Chmurzyński.
    Artykuł ukazuje przedstawienie ludzkiej natury przez Rogera Scrutona na tle prac polskiego etologa Jerzego Chmurzyńskiego. Analiza filozoficzna Scrutona i metodologiczny kompozycjonizm Chmurzyńskiego prowadzą obu autorów do zbieżnych wniosków, będących w opozycji do redukcjonistycznego podejścia socjobiologii. Pokazują, że natura człowieka jest wynikiem ewolucji biologicznej, która doprowadziła do poziomu rozwoju niedostępnego nawet dla najbardziej rozwiniętych zwierząt. Ludzie niepodlegają wyłącznie imperatywom biologicznym, posiadają wolną wolę, a wraz z nią etykę i estetykę. Istota ludzka jest osobą, której nie da się opisać wyłącznie w kategoriach biologicznych. Praca niniejsza ukazuje, że wizja człowieczeństwa Scrutona zyskuje dodatkową argumentację w postaci wniosków Chmurzyńskiego formułowanych na podstawie osiągnięć etologii klasycznej.
    Źródło:
    Studia Paradyskie; 2021, 31; 271-287
    0860-8539
    Pojawia się w:
    Studia Paradyskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Echa tradycji renesansowej w wybranych pieśniach Józefa Morelowskiego
    Echoes of the Renaissance tradition in selected songs of Józef Morelowski
    Autorzy:
    Ochenkowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/970029.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    Józef Morelowski
    Pieśni
    cykl poetycki
    natura
    kultura
    Oświecenie
    Renesans
    Songs
    poetic cycle
    nature
    culture
    Enlightenment
    Renaissance
    Opis:
    Józef Morelowski to zapomniany poeta oświecenia; autor, który został skazany na literacki niebyt. Wśród utworów Morelowskiego tylko Treny na rozbiór Polski włączono do obiegu czytelniczego. Inne utwory, takie jak cykl 78 pieśni, nie zostały ani szerzej odczytane, ani poznane. Interesujące jest, co wpływa na taki stan rzeczy – czyżby epoka oświecenia przyswoiła sobie wiersze o tematyce patriotycznej, skazując inne na zapomnienie? W Pieśniach znajduje się, oprócz różnorodności tematyki, także bogactwo motywów i nawiązań do tradycji literackiej innych epok, zwłaszcza renesansu. Analiza wybranych pieśni Morelowskiego ukaże ich związki z polskim dziedzictwem kulturowym.
    Józef Morelowski is a forgotten poet of the Enlightenment, condemned to literary oblivion. Amongst his works, readers are aware only of Lamentations on the dissolution of Poland. Other works, such as the cycle of 78 songs, were neither widely known nor read. It is interesting to reflect on what caused such a state of affairs - did the Enlightennment really assimilate poems of patriotic subject matter for itself, sentencing others to oblivion? Apart from the diversity of the subject matter, a wealth of motives and references to the literary tradition of other ages is also found in in Songs. An analysis of selected songs shows their links with the Polish cultural legacy.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 456-465
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od matriarchatu do patriarchatu
    From matriarchy to patriarchy
    Autorzy:
    Musiał-Kidawa, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/323330.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
    Tematy:
    matriarchat
    patriarchat
    społeczeństwo
    kultura
    antropologia
    socjologia
    natura
    religia
    matriarchy
    patriarchy
    society
    culture
    anthropology
    sociology
    nature
    religion
    Opis:
    Publikacja prezentuje historyczny rozwój poglądów na temat struktury społeczeństwa opartego na systemie matriarchatu. Badania współczesnych naukowców wskazują na znaczenie i rolę matriarchatu występującego w społeczeństwach pierwotnych, dla których to rozwiązanie stanowiło jedną z faz w rozwoju tych społeczeństw. Zarówno w perspektywie antropologicznej, jak i socjologicznej matriarchat jako formacja społeczna stanowił sposób na przystosowanie do zastanych warunków biologicznych i wynikających z nich czynników kulturowych.
    The publication presents the historical development of ideas about the structure of society based on a system of matriarchy. Recent studies show the importance and the role of matriarchy found in primitive societies, for which this solution was one of the phases in the development of these societies. Both in the anthropological and sociological view matriarchy as a social formation was a way to adapt to the existing biological conditions and cultural factors that came out of it.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2017, 100; 327-338
    1641-3466
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tożsamość natury ludzkiej i dominująca w kulturze europejskiej strategia tożsamościowa
    The Identity of Human Nature and the Dominant Identity Strategy in European Culture
    Autorzy:
    Flis, Maria Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1372853.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-25
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    identity
    human nature
    culture
    European culture
    identity strategies
    nationalism
    populism
    engagement
    tożsamość
    natura ludzka
    kultura
    kultura europejska
    strategie tożsamościowe
    nacjonalizm
    populizm
    zaangażowanie
    Opis:
    The purpose of this article is to demonstrate that there is a strong correlation between the concept of human nature and culturally dominant strategies for constructing the “Other” in European culture. This relationship results in specific challenges for the social anthropologist, particularly in connection with efforts to overcome common knowledge by unveiling and disclosing the real structure of social processes. The sphere of biopolitics has shown that citizens can be stimulated by fear to act. Yet fear has a moral dimension, and thus an engaged anthropology is now needed in order to combat social injustice more actively.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2020, 64, 2; 139-155
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Problem of Culture and Nature in Carl Gustav Jung’s Psychoanalytical Concept
    Autorzy:
    Neumann, Patrycja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339074.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Jung’ s psychology
    culture
    nature
    archetype
    instinct
    symbol
    libido drive
    psychologia Junga
    kultura
    natura
    archetyp
    instynkt
    popęd libido
    Opis:
    According to the classical approach culture is the opposite of nature, and man, as a world-transforming being, is the engine of civilization development. C. G. Jung's writings contain a non-classical concept of culture, according to which the collective unconscious determines the way of interpreting and understanding reality, and thus the development of culture. The psychiatrist considers man as a symbol-forming creature. He wrote about the "symbol drive" which causes the creation of symbols to happen spontaneously. There is a connection between the action of instincts, which have a biological basis, and the archetypal source of symbols. There are forces of nature in the unconscious - in particular, the libido and instincts. Culture arises between the unconscious and consciousness, and at the same time, the process of its development has a species-specific aspect.
    Zgodnie z klasycznym podejściem kultura jest przeciwieństwem natury, a człowiek jako istota przekształcająca świat jest motorem rozwoju cywilizacji. Pisma C. G. Junga zawierają nieklasyczną koncepcję kultury, zgodnie z którą nieświadomość zbiorowa determinuje sposób interpretacji i rozumienia rzeczywistości, a tym samym rozwój kultury. Psychiatra uważał człowieka za istotę tworzącą symbole. Pisał o „popędzie symbolu”, który sprawia, że powstają one spontanicznie. Istnieje związek między działaniem instynktów, które mają podłoże biologiczne, a archetypowym źródłem symboli. W nieświadomości tkwią siły natury – w szczególności popęd libido i instynkty. Kultura powstaje pomiędzy nieświadomością a świadomością, a przy tym proces jej rozwoju ma aspekt gatunkowy.
    Źródło:
    Analiza i Egzystencja; 2023, 61; 51-66
    1734-9923
    2300-7621
    Pojawia się w:
    Analiza i Egzystencja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Samorealizacja człowieka według Jerzego Chmurzyńskiego
    Human Self-Realisation According to Jerzy Chmurzyński
    Autorzy:
    Perz, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31233895.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ecology
    ethology
    culture
    human behaviour
    nature
    self-realisation
    biological values
    ekologia
    etologia
    kultura
    ludzkie zachowanie
    natura
    samorealizacja
    wartości biologiczne
    Opis:
    Artykuł przedstawia poglądy Jerzego Chmurzyńskiego, ojca polskiej etologii, na temat mechanizmów ludzkiego zachowania w kontekście zagrożeń ekologicznych. Człowiek w procesie ewolucji stworzył nową rzeczywistość — kulturę, która wyniosła go na ponad poziom zwierzęcy. W ludzkim zachowaniu są obecne mechanizmy biologiczne i kulturowe, które wchodzą ze sobą w rozmaite relacje w perspektywie filogenetycznej i w ontogenezie. Człowiek oprócz wartości kulturowych dąży, podobnie jak zwierzęta do osiągnięcia wartości biologicznych. Jednak ludzki mechanizm zachowania nie opiera się tylko na instynktach, w ich miejsce wchodzi wolność wyboru wraz ze świadomą etyką. Chmurzyński zarysowuje nakazy etyki biologicznej w znacznym stopniu zbieżne z Dekalogiem, które chronią wartości biologiczne: homeostazę osobniczą, maksymalizację dostosowania i dobrostan. Najważniejszym postulatem jest wezwanie do samorealizacji — „bądź sobą w swojej ludzkiej naturze”. Degradacja ludzkiej natury jest istotną przyczyną współczesnych zagrożeń ekologicznych, dlatego Chmurzyński postuluje o dobre programy wychowawcze, które pomogą w procesie samorealizacji, czym przyczynią się do lepszej ochrony środowiska naturalnego.
    The article presents the views of Jerzy Chmurzyński, the father of Polish ethology, on the mechanisms of human behavior in the context of ecological threats. In the process of evolution, man created a new reality - culture, which elevated him above the animal level. There are biological and cultural mechanisms present in human behavior, which are in different relations with each other in the phylogenetic perspective and in ontogenesis. In addition to cultural values, humans strive, like animals, for biological values. However, the human mechanism of behaviour is not just based on instincts, freedom of choice along with conscious ethics takes its place. Chmurzyński shows the precepts of biological ethics largely coinciding with the Decalogue, which protect biological values: individual homeostasis, maximisation of fitness and well-being. Most important is the call for self-realisation — “be yourself in your human nature”. The degradation of human nature is a significant cause of contemporary ecological threats, and Chmurzyński calls for good educational programmes to help the process of self-realisation, which will contribute to better protection of the environment.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 141-159
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawda (o) płci – odkrywana czy tworzona?
    The truth about gender - discovered or created? Integral anthropology in the confrontation with gender ideology
    Autorzy:
    Olczyk, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047442.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    anthropology
    culture
    gender
    gender ideology
    nature
    sexuality
    truth about gender
    antropologia
    ideologia gender
    kultura
    natura
    płeć
    prawda płci
    seksualność
    Opis:
    Prawda nigdy nie przestanie fascynować człowieka, gdyż przeczuwa on, że jest ona gwarantem wolności. Tylko w świetle prawdy (przez prawdziwe poznani) można stwierdzić, że jest się autentycznie wolnym. Zarówno doświadczenie empiryczne jak i ludzka intuicja potwierdzają ewangeliczną maksymę o wolności płynącej z poznania prawdy: „Poznacie prawdę a prawda was wyzwoli” (J 8,32). W artykule autor poszukuje odpowiedzi na pytanie o „prawdę płci”. Odpowiedź na to pytanie jest bardzo ważna zwłaszcza w kontekście ideologii gender. Czy istnieją jedynie kulturowe interpretacje płci, czy też istnieje „prawda płci” jak coś wpisanego w naturę osoby, coś uprzedniego wobec ludzkiego poznania i ludzkiej woli? Pytamy zatem, czy prawda płci jest odkrywana czy może, jak twierdzą niektórzy, tworzona?
    Truth never ceases to fascinate man because he has intuition that it is a guarantee of freedom. Only in the light of truth (through true knowledge) we can say that we are authentically free. Both empirical experience and human intuition confirm the gospel maxim of the truth: "You will know the truth, and the truth will set you free" (John 8:32). The author of this paper seeks answers to the question of “the truth about gender”. This is a very important question, especially in the context of gender ideology. Are there only cultural gender interpretations, or is there a "gender truth" like something inscribed in the nature of a person, something prior to human cognition and human will? So we ask whether the truth about gender is discovered or maybe, as some people say, created?
    Źródło:
    Teologia i moralność; 2018, 13, 2(24); 183-195
    1898-2964
    2450-4602
    Pojawia się w:
    Teologia i moralność
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neuropolityka - geneza, założenia, perspektywy rozwoju
    Neuropolitics – Genesis, Assumptions, Development Prospects
    Autorzy:
    Rutkowski, Piotr
    Ziółkowski, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2046449.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    neuropolitcs
    political science
    social neuroscience
    biopolitics
    nature
    culture
    biology
    neuropolityka
    nauki o polityce
    neuronauki społeczne
    biopolityka
    natura
    kultura
    biologia
    Opis:
    Neuropolitcs is an interdisciplinary research area, located at the intersection of various sciences, combining political science with neuroscience. However, it is not another direction that, as it may seem assumes biological determinism. It is based on belief about the interfusion of nature and culture, physical and mental dimensions in man. The aim of article is to familiarize the reader with the historical and theoretical aspects of this still developing research area. Also the research tools and main research directions of neuropolics were outlined. Authors indicate the positive and negative results of neuropolitics research and perspectives for political science and neurosciences.
    Neuropolityka to interdyscyplinarny obszar badań, znajdujący się na przecięciu nauk, łączący nauki polityczne z neuronaukami. Nie jest to jednak kolejny kierunek, który, zakłada determinizm biologiczny. Opiera się na przekonaniu o przenikaniu się natury i kultury w człowieku, warstwy cielesnej i umysłowej. Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi historycznych i teoretycznych aspektów tego wciąż rozwijającego się obszaru badawczego. Naszkicowane zostały również narzędzia badawcze oraz główne kierunki badań neuropolitycznych. Autorzy wskazują na pozytywne jak i negatywne, skutki płynące z badań neuropolitycznych, oraz perspektywy stojące przed naukami o polityce i neuronaukami.
    Źródło:
    Teoria Polityki; 2021, 5; 37-54
    2543-7046
    2544-0845
    Pojawia się w:
    Teoria Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej
    Philosophising in the Context of Language. Reflections in Relation with Anna Wierzbicka’s Investigations
    Autorzy:
    Bronk, Andrzej
    Majdański, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015653.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    językoznawstwo
    filozofia
    kultura
    człowiek
    natura ludzka
    język
    umysł
    indefinibilia
    uniwersalia językowe
    linguistics
    philosophy
    culture
    man
    human nature
    language
    mind
    linguistic universals
    Opis:
    The linguistic studies written by Anna Wierzbicka have been an occasion for the remarks on the relationship between linguistics and philosophy and for the question whether linguistic enquiries entitle us to put forward philosophical theses. In particular, whether and to what extent we indeed learn something philosophically significant about the world (of culture) and the nature man and his mind by examining language. Defining here position as interdisciplinary, Wierzbicka draws on the studies of the relationship between language and culture, language and mind (language is a mirror of the mind – Leibniz). She claims that philosophy can be made a reliable science, provided it is based on linguistics, and the results of linguistic analyses can be found at the grounds of philosophical theses. Such philosophical references are A. Wierzbicka's attempts to combine semantics with generativism (Chomsky). Her intention to bring about a holistic description of language through defining elementary expressions (concepts, meanings), the so-called indefinibilia (“primitives”) can also be called philosophical in character. They suffice to define all the remaining expressions, and basic universal syntactic constructs in the form of a grammar of elementary units, i.e. the ways of combining elementary units into greater wholes. We think that Wierzbicka's procedure, her quest after primary elements (of language) are reducing. A. Wierzbicka's main idea, with regard to the relationship between language and mind, may be understood as follows: this is a Janus-faced relationship – one face (empirically accessible) is language, the other one is the mind accessible through investigations on language. Both “faces” (spheres) are somehow functionally “glued together”. In fact, however, Wierzbicka speaks little about the philosophically comprehended nature of man, whereas she speaks much about linguistic varieties and similarities among people. Generally speaking, while she declares herself to be a linguist, she has a philosophical temper and ambitions to generalise, i.e. she conducts linguistic studies with an intention to arrive at philosophical theses (by examining language she wants to obtain knowledge about the world and man). She issues statements which go beyond a purely linguistic knowledge and strictly linguistic data, hence they are not made legitimate by the linguistic material itself. A. Wierzbicka does not explain in more detail her way of understanding philosophy, assuming its intuitive comprehension. From some contexts it can be deduced that she takes it to mean a worldview. Should we call some parts of her reasoning a philosophy, it is then not a realistic philosophy but subject-oriented (first-person philosophising), such that touches upon the problems of the borderline between linguistics and philosophy, more concerned with the axis language-user than language-the world. Simultaneously, it is a non-demarcated and non-autonomic philosophising, exactly within the context of science, for it takes advantage of the results of empirical sciences to pose philosophical theses. The belief that philosophy can be pursued within a linguistic context coincides with the approach of analytical philosophy with its linguistic turn. Despite her declarations to make philosophy more scientific, Wierzbicka's arguments on behalf of the generalised (philosophical) theses are more their illustration and explication than a decisive legitimacy. Her belief that one can find some common, primitive linguistic units (simplicia) in the form of a complete set of independent concepts for all languages of the world seems utopian. It is difficult to do it even in deductive systems, constructed by way of the axiomatic method and with a finite set of initial expressions.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 57-73
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hans-Jörg Rheinberger o naturze i kulturze
    Hans-Jörg Rheinberger on Nature and Culture
    Autorzy:
    Czerniak, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343138.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    epistemologia historyczna
    natura
    kultura
    nauki przyrodnicze
    nauki humanistyczne
    dyscypliny hybrydowe
    systemy eksperymentalne
    kultury eksperymentu
    historical epistemology
    nature
    culture
    natural sciences
    humanities
    hybrid disciplines
    experimental systems
    experimentation cultures
    Opis:
    W tekście omawiane są główne wątki wydanej w 2015 roku książki Hansa-Jörga Rheinbergera Natur und Kultur im Spiegel des Wissens. Autor eseju skupia się na poglądach niemieckiego filozofa nauki dotyczących statusu współczesnych nauk przyrodniczych i humanistycznych, zacierania się granic ich warsztatów badawczych, zwłaszcza zaś roli, jaką pojęcie kultury zaczyna odgrywać, jego zdaniem, we współczesnej biologii eksperymentalnej.
    The author focuses on the leading themes of H-J. Rheinberger’s 2015 published book Natur und Kultur im Spiegel des Wissens (Nature and Culture in the Mirror of Knowledge). He mainly concentrates on the German science philosopher’s views regarding the status of contemporary natural sciences and the humanities, the fading of to-date boundaries between both fields, and especially the role the culture concept is beginning to play in today's experimental biology.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2016, 4; 361-368
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Byt ludzki w kontekście współczesnego sporu o rozumienie natury i kultury człowieka
    Human Existence in the Context of Contemporary Dispute about the Understanding of Human Nature and Culture
    Autorzy:
    Sienkiewicz, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956511.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    nature
    culture
    truth
    man
    person
    mystery
    naturalism
    idealism
    personalism
    anthropocentrism
    biological reductionism
    post-modernism
    civilization
    species
    natura
    kultura
    prawda
    człowiek
    osoba
    tajemnica
    naturalizm
    idealizm
    personalizm
    antropocentryzm
    biologiczny redukcjonizm
    postmodernizm
    cywilizacja
    gatunek
    przyroda
    tożsamość
    Opis:
    Modern dispute about the understanding of culture and nature is rich in tradition and dates back to ancient Greek sophists. However, in the modern era we observe a radicalization of positions. This is caused by superficial understanding of both the nature and culture, what matters is the narrow empiricism or extreme idealism. In addition, there is the absence of a human problem in this dispute, which is supported by anthropology practiced today within the framework of specialized and narrow detailed disciplines without the possibility of synthesis. An off er to solve this dispute, having sometimes the nature of the conflict, is a subjective nature of culture, allowing to reconcile man’s relationship with nature and everything that cannot be brought only to this dimension. The best evidence of this solution proves to be a Christian personalism, which does not overlook any of the essential dimensions of human existence. Besides the complex structure of the human being - what best describes the concept of a person – it applies both to the material and the spiritual world, providing thus a foundation in resolving the dispute over the understanding of culture and human nature. The ultimate criterion remains the event of the Incarnation, which is appropriate to claim an objective criterion of reality - “I am the truth” (Jn 14,6), shedding light on the human understanding; his secret and mystery. The value of culture is evaluated from the point of view of the objective truth, which also remains a key reference within the meaning of nature and its relationship to human activity.
    Źródło:
    Studia Teologii Dogmatycznej; 2015, 1; 236-256
    2449-7452
    Pojawia się w:
    Studia Teologii Dogmatycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria systemów i zagadki kultury prawnej
    Systems Theory and Puzzles of Legal Culture
    Autorzy:
    Winczorek, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/531477.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    Niklas Luhmann
    teoria systemów
    kultura prawna
    sprzężenie strukturalne
    obserwacja pierwszego rzędu
    obserwacja drugiego rzędu
    czasowa natura systemów społecznych
    Systems Theory
    legal culture
    structural coupling
    first-order observation
    second-order observation
    temporal nature of social systems
    Opis:
    Kultura prawna to pojęcie tyleż centralne dla nauk prawnych i socjologii prawa, co trudne do zdefiniowania. Ma ono służyć ważnym potrzebom teoretycznym, ale jest też odpowiedzialne, za niektóre dylematy nękające prawników i badaczy problematyki społeczno-prawnej. Niektóre z nich są dość słynne: zagadka natury japońskiej skłonności do sporów, zagadka różnic w niemieckiej i holenderskiej kulturze prawnej czy też, ostatnio, zagadnienie obrony przez kulturę. Niektóre z nich są mniej znane, jak wielość sądowych strategii orzekania w rzekomo zunifikowanej kulturze prawnej Polski. Artykuł stawia tezę, że problemy tej natury są artefaktami pojęciowymi, wynikiem reifikacji rozumienia kultury prawnej jako fenomenu. Podkreśla się, że w takich badaniach większą wagę należy przykładać do bezpośredniej, proceduralnej natury badanych zjawisk. W celu poparcia tych twierdzeń wykorzystana zostaje pojęciowa maszyneria teorii systemów. Po pierwsze, ogólny pogląd N. Luhmanna dotyczące pojęcia „kultury” zostaje zaakceptowany i zaaplikowany do idei kultury prawnej. Ponadto wykazuje się, w jaki sposób cele, którym służy pojęcie kultury prawnej można osiągnąć odwołując się do takich konceptów teoretycznych, jak: sprzężenie strukturalne, obserwacja pierwszego i drugiego rzędu, a przede wszystkim – czasowa natura systemów społecznych. Ogólny wniosek jest taki, że w badaniu „kultury prawnej” nieunikniona jest perspektywa ewolucyjna.
    Legal culture is a concept as central to legal studies and sociology of law as difficult to define. It aims to serve important theoretical needs but it is also responsible for some puzzles that trouble legal and socio-legal scholars. Some of them are quite famous: the puzzle of the nature of Japanese litigiousness, the puzzle of differing German and Dutch legal cultures, or, recently, the issue of cultural defence. Some are lesser known, like the multitude of courts’ adjudicating strategies in Poland’s allegedly unitary legal culture. The paper argues that the problems of such nature are a conceptual artefact, a result of objectifying understanding of legal culture as a phenomenon. It is stressed that in such studies more weight should be put on the immediate, procesual nature of investigated phenomena. In order to support these claims, conceptual machinery of systems theory is utilised. First, a general view of N. Luhmann regarding the notion of culture is accepted and applied to the idea of legal culture. Further it is demonstrated how the aims served by the notion of legal culture can be achieved by appealing to such theoretical concepts as structural coupling, first- and second- order observation, and above all – temporal nature of social systems. A general conclusion of the paper is that in the study of “legal culture” an evolutionary perspective is unavoidable.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2012, 1(4); 106-125
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Natura – kultura – sacrum. Wzorce autoidentyfikacji jednostki w świetle poezji tatrzańsko-podhalańskiej po 1980 roku
    Nature – Culture – Sacrum. Patterns of Individual’s Self-Identification in the Light of Post-1980 Poetry of Tatra and Podhale Region
    Autorzy:
    Kalus-Korgol, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850681.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    poetry of the Tatra-Podhale region
    the etic(al) and emic(al) description of culture and literature
    cultural assimilation
    identity
    sacrum
    nature
    culture
    poezja tatrzańsko-podhalańska
    etic(zny) oraz emic(zny) opis kultury i literatury
    asymilacja kulturowa
    tożsamość
    natura
    kultura
    Opis:
    Dwie perspektywy opisu: obiektywnego, punktu widzenia zewnętrznego obserwatora (etic) oraz subiektywnego, „tubylczego punktu widzenia” (emic) określające dwa źródła pochodzenia poetyckich refleksji oraz dwa typy tych doświadczeń różnicujących formy egzystowania z naturo- i kulturosferą wskazują, iż Tatry i Podhale kreowane są na przestrzeń idealną, imaginacyjną, implikującą myśl o centrum odniesień aksjologicznych. Poetyckie wynurzenia wpisują się w dyskurs na temat antropologii miasta i antropologii wsi, tożsamości indywidualnej i grupowej w dobie globalizacji oraz autoidentyfikacji jednostki poprzez proces samookreślenia z grupą etnograficzną, małą ojczyzną, a także kontakt z przyrodą implikującą myśl o sacrum.
    The two perspectives of description: objective – the point of view of an external observer (etic), and subjective, „indigenous peoples point of view” (emic) defining two sources of poetic reflection, as well as two types of these experiences differentiating the forms of existence with the sphere of nature and culture, indicate that the regions of Tatra mountains and Podhale are created as an ideal, imaginary space, implying the idea of axiomatic references center. The poetical effusions of feelings are inscribed in the discourse on the anthropology of town and the country, individual and group identity in the times of globalization and self-identification of an individual through the process of self-identification with an ethnic group, a “small homeland”, as well as through contact with nature that implies the idea of sacrum.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 135-154
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antydekalog Markiza de Sade’a albo związek między postmodernizacją i dechrystianizacją kultury Zachodu
    Autorzy:
    Lipowicz, Markus
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/643989.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    culture
    Marquise de Sade
    Moderne
    Postmoderne
    Christentum
    Dechristianisierung
    Natur
    Werte
    Triebe
    Erotik
    Kultur
    virtuelle Welt
    Marquis de Sade
    modernity
    postmodernity
    Christianity
    dechristianisation
    nature
    values
    drives
    erotic
    virtual world
    Markiz de Sade
    nowoczesność
    ponowoczesność
    chrześcijaństwo
    dechrystianizacja
    natura
    wartości
    popędy
    erotyka
    kultura
    świat wirtualny
    Opis:
    Im Aufsatz verfolge ich das Ziel, das Schaffen von Marquise de Sade aus dem Gesichtspunkt der Philosophie und Soziologie zu interpretieren. Der Text ist auch eine Polemik gegen die in Polen allgemein anerkannten Interpretationen des Schaffens von de Sade. Indem ich den Marquise als proto-postmodernen Autor darstelle, beabsichtige ich aufzuzeigen, dass es ihm gelungen ist, authentische Tendenzen der modernen westlichen Kultur zum Ausdruck zu bringen. Indem Sade versuchte, endgültige Konsequenzen aus der Abkehr der westlichen Kultur von der christlichen Moraltradition zu ziehen, hegte er die Überzeugung, dass die Abwendung von metaphysischen Ideen die ganze menschliche Existenz auf die sinnliche Dimension des Lebens reduzieren sollte. Analog dazu bildet gegenwärtig die Entwicklung der Pornographie und der auf erotischen Inhalten basierenden Massenkultur eine virtuelle Welt der Begierde und des ununterbrochenen Spiels mit menschlicher Sinnlichkeit. Die philosophische Grundlage dieser Entwicklung bildet ausgerechnet das Schaffen von Marquise. Letztendlich schafft die gegenwärtige postmoderne Kultur eine soziale Wirklichkeit, in der der Mensch auf bewusste Weise die Sinne über die Ideen herrschen lässt – und nicht umgekehrt.
    The aim of the present article is an interpretation of the works of Marquise de Sade from a philosophical and sociological point of view. The text also poses a polemic with the interpretations of Sade’s work, which are generally acclaimed in Poland. Introducing the Marquis as a proto-postmodernist, I will try to indicate that the he effectively managed to express the authentic tendencies of the contemporary Western culture. Trying to face the final consequences of the departure from the Christian traditions and principles of social integration, Sade believed that the departure from metaphysical ideas should limit the human life to its sensual dimension. Likewise, the contemporary expansion of pornography and the mass culture based on erotic content builds a virtual world of lust and a persisting game of human sensuality. The philosophical foundation of this development constitutes the work of de Sade. In conclusion, the contemporary postmodern Western culture creates a social reality in which human intentionally allows her/his senses to dominate ideas – and not vice versa.
    Celem artykułu jest interpretacja twórczości Markiza de Sade’a z punktu widzenia filozofii i socjologii. Tekst stanowi też polemikę z powszechnie uznanymi w Polsce interpretacjami twórczości Sade’a. Przedstawiając Markiza jako proto-postmodernistę wskazuję, że udało mu się wyrazić autentyczne tendencje współczesnej kultury zachodniej. Usiłując wyciągnąć ostateczne konsekwencje odejścia zachodniej kultury od chrześcijański tradycji moralnej oraz zasad integracji społecznej, Sade żywił przekonanie, że porzucenie metafizycznych idei powinno sprowadzić całą ludzką egzystencję do zmysłowego wymiaru życia. Współczesny rozwój pornografii oraz kultury masowej opartej na treściach erotycznych tworzy – analogicznie – wirtualny świat pożądania oraz nieustającej gry ze zmysłowością ludzką. Filozoficznym fundamentem tego rozwoju jest właśnie twórczość Markiza. Ostatecznie współczesna kultura ponowoczesna tworzy rzeczywistość społeczną, w której człowiek w sposób świadomy pozwala zmysłowości panować nad ideami – a nie odwrotnie.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2014, 11
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-42 z 42

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies