Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "koncepcja prawa" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Współczesna debata wokół politycznej koncepcji praw człowieka Johna Rawlsa – wybrane argumenty i stanowiska
Contemporary Debate on John Rawls’s Political Concept of Human Rights. Selected Arguments and Positions
Autorzy:
Turlej, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/10607872.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
John Rawls
prawa człowieka
polityczna koncepcja praw człowieka
uprawnienia
suwerenność państw
human rights
political concept of human rights
rights
state sovereignty
Opis:
W Prawie ludów – wydanym w Polsce po raz pierwszy 20 lat temu – John Rawls dokonał rozszerzenia swojej teorii sprawiedliwości na grunt stosunków międzynarodowych. Filozof rozwinął koncept prawa ludów, czyli politycznej koncepcji sprawiedliwości, która ma zastosowanie do norm i zasad międzynarodowego prawa i praktyki. W ramach swojej koncepcji J. Rawls zaproponował wizję praw człowieka jako uprawnień, które wyznaczają granice suwerenności państw. W artykule, obok syntetycznego omówienia autorskiej koncepcji praw człowieka J. Rawlsa, przedstawiam jej wybraną krytykę, sformułowaną przez Johna Tasioulasa, Charlesa Beitza, Jamesa Nickela, Allana Buchanana, Marthę Nussbaum oraz Thomasa Poggego. W drugiej części artykułu prezentuję próbę obrony stanowiska Johna Ralwsa, którą zaproponowali David Reidy oraz Samuel Freeman. W zakończeniu dokonuję podsumowania obu linii argumentacyjnych, przedstawiając własne stanowisko.
In The Law of Peoples – published in Poland for the first time twenty years ago – John Rawls extended his theory of justice to the field of international relations. The philosopher developed the concept of the law of peoples, or the political concept of justice that applies to the norms and principles of international law and practice. As part of his concept, Rawls proposed a vision of human rights as rights that define the limits of state sovereignty. In the article, in addition to a synthetic overview of Rawls’s concept of human rights, I present selected critical arguments, formulated by John Tasioulas, Charles Beitz, James Nickel, Allen Buchanan, Martha Nussbaum, and Thomas Pogge. In the second part of the text, I discuss an attempt to defend Rawls’s views, proposed by David Reidy and Samuel Freeman. In conclusion, I summarize both lines of argument, presenting my own position.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 34, 1; 72-86
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Concept of Sustainable Development as a Constitutive Element of the Polish Political and Legal System and a Specific Human Right
Koncepcja zrównoważonego rozwoju jako konstytucyjnego elementu polskiego systemu polityczno-prawnego i swoistego prawa człowieka
Autorzy:
Sobczak, Jacek
Kakareko, Ksenia
Gołda-Sobczak, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927994.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Constitution
Concept of Sustainable Development
Human Rights
Political System
konstytucja
koncepcja zrównoważonego rozwoju
prawa człowieka
system polityczny
Opis:
The term ‘human rights’ is used to describe the rights of every person, regardless of their nationality or social position. In the doctrine, the term is also understood differently as the material, social and cultural premises of human independence. Both the concept and the content of the principle of sustainable development are the subject of a broad debate involving representatives of different scientific disciplines, publicists, and politicians representing different options. The authors of the article analyze the principle of sustainable development in the context of human rights. From the text of Art. 5 of the Constitution, it can be deduced that the principle of sustainable development in this layer is a human and civil right, broader than the law, relating to living in an uncontaminated environment. The core of the concept of sustainable development, which is not sufficiently emphasized due to its “appropriation” by ecologists and its complexity unduly perceived by lawyers, is that it formulates rights for future generations. The perception of these rights by the creators of the Polish Constitution, both in its preamble and in its Article 5, should be considered momentous and anticipating its creation.
Termin „prawa człowieka” jest używany do opisania praw każdej osoby, niezależnie od jej narodowości czy pozycji społecznej. W doktrynie termin ten jest też różnie rozumiany jako materialne, społeczne i kulturowe przesłanki samodzielności człowieka. Natomiast koncepcja, jak i treść zasady zrównoważonego rozwoju są przedmiotem szerokiej debaty z udziałem przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, publicystów i polityków reprezentujących różne opcje. Autorzy artykułu w swoim opracowaniu poddają analizie zasadę zrównoważonego rozwoju w kontekście praw człowieka. Z treści art. 5 Konstytucji można wywnioskować, że zasada zrównoważonego rozwoju w tej warstwie jest szerszym od prawa prawem człowieka i obywatela, odnoszącym się do życia w środowisku nieskażonym. Sednem koncepcji zrównoważonego rozwoju, niedostatecznie podkreślanej ze względu na jej „zawłaszczanie” przez ekologów i niewłaściwie postrzeganą przez prawników złożoność, jest formułowanie praw dla przyszłych pokoleń. Postrzeganie tych praw przez twórców Konstytucji RP, zarówno w jej preambule, jak i w art. 5, należy uznać za doniosłe i antycypujące jej powstanie.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 6 (64); 451-465
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy grozi nam kryzys prawa? Rozważania na tle problemu tzw. roszczenia do słuszności
Are we facing a crisis of law? Reflections in reference to the so-called claim to correctness problem
Autorzy:
Skuczyński, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531670.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
Gustav Radbruch
formuła Radbrucha
niepozytywistyczna koncepcja prawa
roszczenie do słuszności
prawo haniebne
ustawowe bezprawie
etyka prawnicza
Radbruch’s formula
nonpositivist concept of law
claim to correctness
abominable law
statutory lawlessness
legal ethics
Opis:
Za przejaw aktualności filozofii prawa Gustava Radbrucha uznaje się̨ zazwyczaj teoretyczne zainteresowanie i praktyczne zastosowanie jego poglądów na zagadnienia prawa haniebnego, ustawowego bezprawia odmowy jego stosowania przez organy władzy publicznej, w szczególności przez sądy, znane pod określeniem „formuły Radbrucha”. Główną tezą artykułu jest to, że można wskazać inne oprócz formuły Radbrucha elementy jego filozofii prawa, które zachowują aktualność́ i obecne są̨ w dzisiejszych dyskusjach dotyczących samego pojęcia prawa, jego obowiązywania oraz stosowania. Chodzi przede wszystkim o stanowiące podstawę myśli Radbrucha rozróżnienie pojęcia prawa (Rechtsbegriff) i idei prawa (Rechtsidee) oraz ich wzajemny stosunek. Rozwiązanie przyjęte w tym zakresie przez samego Radbrucha jest szeroko wykorzystywane w kręgu reprezentantów tzw. niepozytywistycznej koncepcji prawa, ale można mu przypisać́ także znaczenie bardziej ogólne, które przejawia się w problemie tzw. roszczenia do słuszności (Anspruch auf Richtigkeit). Roszczenie takie ma być́ elementem nie tylko samego prawa, ale wszelkich wypowiedzi prawniczych, w tym aktów stosowania prawa. Teza, której będę starał się bronić głosi, że spośród trzech interpretacji problemu owego roszczenia najlepsze uzasadnienie posiada ta, która odwołuje się nie tylko do słuszności porządku prawnego i aktów stosowania prawa, ale także do odpowiedzialności prawników i ich obowiązków zawodowych. Takie ujęcie bowiem najpełniej odpowiada na wyzwania stojące przed współczesnym prawem, które ma coraz bardziej sprofesjonalizowany charakter, a jednocześnie coraz bardziej narażone jest na zjawiska właściwe wszelkim sprofesjonalizowanym dziedzinom życia, w tym przede wszystkim zjawiska o charakterze kryzysowym. Poza zakresem rozważań́ pozostawiona jest kwestia, do jakiego stopnia interpretacja ta zgodna jest z poglądami samego Radbrucha, choć́ zasygnalizowanych zostanie kilka argumentów za tym, że jest to być́ może stopień wyższy niż̇ w przypadku pozostałych interpretacji.
What is usually acknowledged as a topicality indication of Gustav Radbruch’s legal philosophy is the theoretical interest in and practical application of his ideas – known as the Radbruch’s formula – on abominable law, statutory non-law and the refusal to apply it by public authorities, the judiciary in particular. The article main argument is that we can point to other than Radbruch’s formula elements in his philosophy of law which are still applicable and present in the recent discussion on the concept of law itself, its validity and application. What this means is basic to Radbruch’s thought the distinction between the concept of law (Rechtsbegriff), the idea of law (Rechtsidee) and the relationship between the two. The solution accepted by Radbruch in this matter is very broadly applied by the representatives of the nonpositivist concept of law. However, the solution may be ascribed a more general meaning, which manifests itself in the ‘claim to correctness problem’ (Anspruch auf Richtigkeit). Such a claim has to be an element not only of law itself but also of all legal statements including acts of applying the law. The point I endeavour to defend is that out of the three interpretations of the claim to correctness problem, the one which refers not only to the correctness of legal order and law application acts, but also to lawyers’ professional obligations and responsibility is the best justified. This is because such a view most fully addresses the challenges of modern law, which has become increasingly professional in character, but on the other hand more prone to factors typical to fully professionalised walks of life – to critical factors especially. The question of how much the interpretation is compatible with Radbruch’s perspective, is beyond the scope of this analysis. However, some arguments suggesting higher degree of concordance will be presented.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2011, 2(3); 61-75
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DODATKOWE UMOWY STRON W STOSUNKU PRACY W ŚWIETLE ZASADY UPRZYWILEJOWANIA PRACOWNIKA
ADDITIONAL AGREEMENTS BETWEEN PARTIES TO AN EMPLOYMENT RELATIONSHIP IN LIGHT OF THE EMPLOYEE’S PREFERENTIAL TREATMENT
Autorzy:
Rylski, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693556.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
employee’s preferential treatment
employment relationship
norms in the labour law
functional and purposeful directives
zasada uprzywilejowania pracownika
stosunek pracy
wykładnia funkcjonalna
zasady prawa
dyrektywy językowe
koncepcja derywacyjna
umowy dodatkowe
strony stosunku pracy
Opis:
The paper deals with a controversial issue of the admissibility of evaluation, in light of the employee’s preferential treatment, of additional stipulations of contracts signed by parties to an employment relationship, which do not form the underlying condition for their execution. The main aim of the work is to prove that the rule of the employee’s preferential treatment, contrary to the literal content of article 18 of the Labour Code should be understood in broader terms: as one that protects the entire work relationship including additional agreements. In principle, there are three types of argument that provide a rationale for the above thesis. Firstly, it is the nature of the rule of the employee’s preferential treatment which acts as a general and basic norm in the labour law, and the role it plays in the Labour Code. Secondly, it is the mechanisms characteristics of this rule that may be found in work regulations other than those referred to in the above mentioned article 18, and in particular in the very nature of the semi imperative norms dominating in the labour law. Thirdly, it is the result of the entire process of interpretation of article 18 of the Labour Code, including, in particular, the functional and purposeful directives.
Podjęta w artykule tematyka dotyczy kontrowersyjnego zagadnienia dopuszczalności oceny w świetle zasady uprzywilejowania pracownika postanowień dodatkowych umów zawieranych przez strony stosunku pracy, niebędących podstawą jego nawiązania. Celem pracy jest w szczególności wykazanie, że zasada uprzywilejowania pracownika, wbrew literalnemu brzmieniu przepisu art. 18 Kodeksu pracy, powinna być rozumiana szerzej: jako chroniąca całokształt treści stosunku pracy, którą formują również porozumienia dodatkowe. Za takim stanowiskiem przemawiają zasadniczo trzy argumenty. Po pierwsze, istota zasady uprzywilejowania pracownika jako normy ogólnej i podstawowej dla całego systemu prawa pracy, a także jej umiejscowienie w systematyce Kodeksu pracy. Po drugie, przejaw mechanizmów charakterystycznych dla tej zasady również w innych niż art. 18 Kodeksu pracy regulacjach prawa pracy, a w szczególności w samym charakterze dominujących w prawie pracy norm semiimperatywnych. Po trzecie wreszcie, wskazuje na to również wynik pełnego procesu wykładni przepisu art. 18 Kodeksu pracy uwzględniający w szczególności dyrektywy funkcjonalne i celowościowe.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2013, 75, 1; 95-104
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między prawem naturalnym, konwencjonalizmem i wartościami. Pytanie o filozoficzne podstawy wychowania
BETWEEN NATURAL LAW, CONVENTIONALISM AND VALUES. QUESTION ABOUT THE PHILOSOPHICAL FOUNDATIONS OF EDUCATION
Autorzy:
Rutkowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/549884.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
klasyczna koncepcja prawa naturalnego
konwencjonalizm
wartości
kształcenie
classical natural law theory
conventionalism
values
education
Opis:
Two traditions, which are the philosophical and educational foundations of the Western culture, were characterised and compared in this article. Classical natural law theory and modern, conventionalist vision of state, law and morality were analysed. In the last part of the article, the concept of values was critically discussed.
W artykule scharakteryzowano i porównano ze sobą dwie tradycje tworzące – również w perspektywie edukacji – filozoficzne podstawy kultury zachodniej. Zanalizowano klasyczną koncepcję prawa naturalnego oraz nowożytną, konwencjonalistyczną wizję państwa, prawa i moralności. W końcowej części artykułu przeprowadzono krytyczną analizę pojęcia „wartości”.
Źródło:
Forum Pedagogiczne; 2017, 7, 2; 169-182
2083-6325
Pojawia się w:
Forum Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kiedy prawo nie spełnia funkcji komunikacyjnej – krytyka monologicznych relacji społecznych w świetle dialogicznej koncepcji prawa
Autorzy:
Rossmanith, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47409596.pdf
Data publikacji:
2021-10-19
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
dialog
komunikacja
relacje monologiczne
dialogiczna koncepcja prawa
komunikacyjna funkcja prawa
komunikacja między ludźmi
moralność prawa
dialogue
communication
monological relations
dialogical concept of law
communicative function of law
communication between people
morality of law
Opis:
The article deals with the problem of monological social relations as related to the conception of law that does not meet the communication criterion. The analysis is based on the dialogical concept of law and, correspondingly, on Arendt’s notion of the Athenian polis, Gadamer’s hermeneutics, Habermas’s theory of communicative action, Honneth’s theory of recognition, Foucault’s critique of monological society, and Fuller’s morality of law. The most important thesis is that the ethical condition of law fulfilling the communicative function is the recognition of the dialogical subjectivity of a human being and its participation in the constitution of law.
Źródło:
Studia Iuridica; 2021, 87; 429-445
0137-4346
Pojawia się w:
Studia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoria klaryfikacyjna wykładni prawa jako teoria uzasadnienia. Perspektywa psycholingwistyczna a pozytywistyczna koncepcja wykładni prawa
The ‘clarification’ theory of legal interpretation as a theory of justification. Psycholinguistic perspective and the positivist idea of legal interpretation
Autorzy:
Romanowicz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/531399.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
Jerzy Wróblewski
klaryfikacyjna koncepcja wykładni prawa
psycholingwistyka
‘clarification’ theory of legal interpretation
psycholinguistics
Opis:
W ramach paradygmatu pozytywizmu prawniczego w polskiej teorii prawa sformułowano J. Wróblewskiego klaryfikacyjną koncepcję wykładni prawa. Przyjęcie perspektywy psycholingwistycznej dla analizy tejże teorii umożliwia wzięcie pod uwagę wiedzy o ludzkiej percepcji językowej i porównanie jej z przyjmowanym przez J. Wróblewskiego ujęciem uzyskiwania rozumienia tekstu prawnego. Tak przeprowadzony eksperyment myślowy – przejścia z poziomu teorii prawa na poziom psycholingwistyki – ujawnia „ukryte” cechy J. Wróblewskiego teorii wykładni prawa. W zakresie pytania o status tej teorii, prowadzi to do wniosku, że nie jest to ani deskryptywna, ani normatywna teoria interpretacji prawa. Jest ona możliwa do zaakceptowania jedynie jako normatywna teoria uzasadnienia decyzji interpretacyjnych w procesie stosowania prawa.
Within the framework of legal positivism on the ground of Polish legal theory there was founded, in the scope of the issue of legal interpretation, the ‘clarification’ theory, formulated by J. Wróblewski. Adopting psycholinguistic perspective for the analysis of above mentioned theory allows to take the knowledge about human linguistic cognition into consideration and compare it with the vision of achieving understanding of legal text as understood by J. Wróblewski. Thus conducted “mental experiment” – moving from the level of the legal theory to the level of psycholinguistics – reveals “hidden” properties of J. Wróblewski theory of legal interpretation. First of all, as far as the question about the status of his theory is concerned, it allows to formulate a conclusion that it is neither a descriptive nor a normative theory of legal interpretation. It is possible to accept only as a normative theory of justification of interpretation decisions in the process of law application.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2011, 1(2); 55-74
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia prawa Czesława Martyniaka w kontekście współczesnej dyskusji wokół paradygmatu niepozytywistycznej koncepcji prawa
Czesław Martyniak’s Philosophy of Law in the Context of the Contemporary Debate About the Paradigm of the Non-Positivist Conception of Law
Autorzy:
Potrzeszcz, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807972.pdf
Data publikacji:
2019-11-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niepozytywistyczna koncepcja prawa
prawo naturalne
natura prawa
definicja prawa
moc wiążąca prawa
non-positivist conception of law
natural law
legal nature
definition of law
binding force of law
Opis:
In the contemporary philosophical-legal debate in Poland a growing interest in the nonpositivist conception of law may be noticed. It is a conception, which, contrary to the positivist conception, assumes, inter alia, the thesis about the necessity of the existence of a connection between law and morality. The aim of the present article is to show how topical Czesław Martyniak’s philosophicallegal thought is in the context of the contemporary debate about the paradigm of the nonpositivist conception of law. It turns out that if we compare the theses advanced by contemporary followers of neo-positivism with Czesław Martyniak’s views of the essence of law, we can find several related points. First of all this concerns the thesis about the necessity of the existence of a connection between law and morality, but also the non-positivist thesis about the ontological complexity of law, the very definition of law, and the issue of its binding force. In the final part of the article the author comes to the conclusion that although the contemporary debate about the concept and nature of law has reached a high level of sophistication, in fundamental questions it has not added anything new to what was said by Czesław Martyniak more than seventy years ago. However, today it is worth discussing the non-positivist conception of law, because such a discussion offers constructive criticism of legal positivism that is significant in practice. It tends towards improving the quality of positive law by taking into consideration also the demands of its validity and justice.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2010, 20, 2; 17-35
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niepozytywistyczna koncepcja prawa
Non-Positivist Conception of Law
Autorzy:
Peczenik, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807829.pdf
Data publikacji:
2019-11-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niepozytywistyczna koncepcja prawa
koherencja
argumentów
obowiązywanie
ważenie
non-positive concept of law
application
coherence
weighing arguments
Opis:
The author of this article formulates a non-positivist conception of law, similar to the ones developed by R. Dworkin and R. Alexy, yet not identical with them. At present there are numerous non-positivist theories of law which do not employ a strong proposition regarding the natural law. Supporters of legal non-positivism include common moral principles in the area of law and assume that these principles are both causes of human actions and propositions that justify such actions. The author draws on R. Alexy in giving arguments for and against legal positivism, and he regards the relativity argument as the basis. Indeed, a positivist can accuse a non-positivist of making law conditional upon moral judgment, which may not be rationally defended. This article as a whole may be treated as a response to this argument. The non-positivist theory of law, defended in this article, assumes that both moral principles and legal norms have a prima facie character. Speaking of prima facie norms (inter alia, principles) and values, the author implies that they are justifiable, but neither certain nor acceptable in the present mode of justifying. Further, they are possible to be weighed. Finally, they are possible to be revoked, at least in the minimum sense of being not perpetual. It is the author’s view that all morality has a prima facie character, i.e. it is possible to be revoked and weighed. Generally, each legal norm can be presented as a result of the legislator weighing arguments. Weighing of arguments leads to problems with coherence. The recognition of values, principles and weighing does not entail disregard for norms. The author believes that one has a prima facie moral duty to obey law. However, the legal application of a normative system as a whole is not independent of its content. The author assumes that an extremely immoral normative system will have no application.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2010, 20, 1; 7-37
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakaz missellingu jako przykład zastosowania behawioralnej koncepcji prawa?
The prohibition of misselling as an example of the application of a behavioural conception of law
Autorzy:
Nieborak, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/927298.pdf
Data publikacji:
2019-12-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
misselling
informed consumer
behavioural conception of law
financial market law
konsument świadomy
behawioralna koncepcja prawa
prawo rynku finansowego
Opis:
This article concerns the institution of misselling introduced recently to the Polish legal system. Misselling has been commonly defi ned as dishonest sale. Currently, the solution adopted by the Polish legislator applies only to fi nancial services provided by fi nancial institutions to consumers. This regulation is not extensive but it has already stirred a lively debate among the representatives of legal practice and doctrine. This article is a voice in the discussion and its purpose is to identify the public law aspect of the solutions adopted and propose certain actions to be taken at the level of the regulated and the regulating entities and which would account among other things for the new, behavioural way of perceiving a consumer as an informed subject even if not always rational. The need for the evolution of the paradigm of a rational consumer, which is a challenge for the contemporary legislator, has been dictated by the experience gained so far as well as by the changing reality. The market today off ers a range of new fi nancial instruments which while being innovative very frequently carry extreme risk. The intensive and sometimes intrusive advertising of these instruments off ered to ”rational consumers” uses diff erent persuasive marketing techniques and may in eff ect result in a potential loss of stability and security of the fi nancial market. Therefore while implementing the stabilisation narrative promoted within the European Union, legislative bodies in Member States adopt solutions like misselling which are intended to reduce at least partly the risk of another crisis in the fi nancial sector. Its sources go back to the conception of homo oeconomicus, that is a rational consumer who based on the information provided is capable of making a rational decision that is best for him. However, as experience and history show, this attitude is too idealistic and needs being redefi ned. Developing an optimal conception of an informed consumer requires an interdisciplinary approach which apart from the legal and economic elements will take into account the experiences of other branches of science, such as sociology or psychology as well.
Źródło:
Studia Prawa Publicznego; 2017, 3 (19); 29-48
2300-3936
Pojawia się w:
Studia Prawa Publicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oryginalizm Antonina Scalii jako teoria wykładni prawa
Autorzy:
Maroń, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/525277.pdf
Data publikacji:
2010-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Scalia
koncepcja ,,żyjącej konstytucji"
wykładnia prawa
Opis:
W artykule omówiono jedną z współczesnych amerykańskich teorii wykładni prawa, tj. oryginalizm zwykłego znaczenia (plain meaning originalism). Propagatorem i współtwórcą tej teorii jest sędzia Sądu Najwyższego USA Antonin Scalia. Scaliowski oryginalizm sprowadza wykładnię prawa do zespołu czynności intelektualnych ukierunkowanych na ustalenie zwykłego językowego znaczenia tekstu aktu normatywnego z momentu jego ogłoszenia. Można określić go zatem tekstualizmem bazującym na kompetencjach językowych pierwotnego prawodawcy i pierwotnych adresatów. Oryginalizm korzysta z dyrektyw interpretacyjnych językowych, a pomocniczo systemowych. Generalnie odrzuca natomiast sięganie do dyrektyw wykładni celowościowej i funkcjonalnej. Wyznacznikiem znaczenia prawa nie może być zamiar czy cel prawodawcy, lecz tekst prawny i tradycja. W ocenie Scalii prawo nie zmienia się samoczynnie, tj. pozalegislacyjnie, wraz ze zmianą społecznych potrzeb i oczekiwań. Krytykuje więc koncepcję „żyjącej konstytucji”, upatrując w niej źródło sędziowskiej dyskrecjonalności. Demokratycznie wybrani przez naród parlamentarzyści, a nie sędziowie powinni aktualizować prawo.
This article discusses one of the contemporary American theories on interpretation, i.e. plain meaning originalism. The propagator and co-author of this theory is Antonin Scalia – Associate Justice of the Supreme Court of the United State. Scalia’s originalism is a doctrine about how judges ought to interpret statutes and constitution according to their original meaning. Therefore we can define it with textualism based on language competence of the primary legislator and primary addressees. Originalism uses interpretative, language and system directives. In general it refuses using function and purposefulness. What determines the meaning of law is legal codes and tradition. According to Scalia law does not change automatically together with changes of social needs and expectations. He criticizes the concept of “living constitution” regarding it as a source of judicial discretionality. Members of parliament, elected in a democratic voting, should update the law, not judges.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2010, 4 (4); 23-52
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grocjuszowska systematyka prawa
Grotius Law Systematics
Autorzy:
Makiłła, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1770896.pdf
Data publikacji:
2021-05-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Hugo Grocjusz
koncepcja prawa
system prawa
prawo natury
prawo pozytywne
conception of law
system of law
law of nature
positive law
Opis:
Przedmiotem artykułu jest odtworzenie koncepcji prawa przedstawionej w nauce Hugo Grocjusza (1583-1545), zawartej w jego głównym dziele Ius belli ac pacis libri tres (1625). Koncepcja prawa Grocjusza mająca swoją systematykę, nie była jednak oparta na ujęciach normatywnych bądź zestawieniach przepisów prawa, służących praktyce jurydycznej czy też dydaktyce; była natomiast konstrukcją wynikającą z przesłanek ideowych, zawierającą zasady i reguły prawne stanowiące wyraz filozoficznego i teleologicznego podejścia Grocjusza do prawa. Systematyka prawa Grocjusza, zbudowana na hierarchicznym porządku praw, występujących w poziomach od najwyżej ustanowionego i najszerszego zasięgiem prawa natury do rozbudowanego prawa pozytywnego, miała jednak w rozumieniu Grocjusza także znaczenie praktyczne. Była ona bowiem konstrukcją istniejącego i funkcjonującego w stosunkach społecznych ładu prawnego, stanowiącego istotny element świadomości ludzi stosujących się do niego. W takim też podejściu do prawa i porządku prawnego Grocjusz upatrywał zasadnicze przeznaczenie swojego przedsięwzięcia.
The subject of this article is rendering of law conception presented in Hugo Grotius (1583-1545) learning enclosed in his main work Ius belli ac pacis libri tres (1625). The Grotius law conception that have been had its own systematics was based however not on normative settlements or statements of law regulations serving in juridical practice and also didactics whereas it was construction of law resulting of ideological premises containing law principles and rules being the express of philosophical and theological approach of Grotius to law. Grotius law systematics built on hierarchic order of laws existed on the levels of law from the highest placed and having widest extent law of nature to expanded and differentiated positive law had still also in Grotius understanding a practical meaning. It was a construction of law order existing and functioning in social relations reflecting a certain natural order being an essential element consciousness of men adhering to it. In this approach to law and law order Grotius has been seen the fundamental purpose of his intention.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2020, 30, 2; 35-49
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dozwolony zakres interpretacji prawa – rozważania na kanwie charakteru postępowania w sprawach o odmowę dokonania czynności notarialnej – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 stycznia 2015 roku (SK 34/12)
Permitted scope of interpretation of the law – a discussion in the context of the nature of proceedings in cases of refusal to perform a notarial act – a commentary to the Judgment of the Constitutional Tribunal of 13 January 2015 (SK 34/12)
Autorzy:
Lewandowska-Mroczkowska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2027234.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
law on notaries
civil procedure
instance
complaint against a refusal to perform a notarial act
concept of matters “not from the beginning”
theory of law
rational legislator concept
juridical precedent
Prawo o notariacie
postępowanie cywilne
instancyjność
zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej
koncepcja spraw „nie od początku”
teoria prawa
koncepcja racjonalnego prawodawcy
precedens sądowy
precedens jurydyczny
Opis:
Celem niniejszej glosy jest przedstawienie problematyki dozwolonego zakresu interpretacji prawa przez sądy w polskim porządku prawnym i jego wpływu na praktykę orzeczniczą, dla której punktem wyjścia jest omawiany wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Komentowane orzeczenie dotyczy istotnego, z punktu widzenia praktyki stosowania przepisów Kodeksu postępowania cywilnego2 oraz Prawa o notariacie3, charakteru prawnego dokonania przez notariusza odmowy dokonania czynności notarialnej. Zgodnie z art. 83 § 1 Prawa o notariacie notariusz może odmówić dokonania czynności notarialnej, na którą to odmowę przysługuje zażalenie. Wobec tego pojawia się pytanie, czy decyzja notariusza o odmowie dokonania czynności notarialnej zastępuje orzeczenie sądu pierwszej instancji. W niniejszej pracy zastosowano metodę analizy aktów prawnych oraz orzecznictwa i literatury odnoszących się do tego zagadnienia. Trybunał Konstytucyjny w komentowanym orzeczeniu przychylił się do stanowiska, że orzeczenie sądu okręgowego wydane na skutek zażalenia na odmowę dokonania czynności notarialnej nie jest zaskarżalne. W konsekwencji uznał notariusza za quasi-sąd, a dokonaną przez niego odmowę jako quasi-orzeczenie. Przeprowadzone badania pozwalają na sformułowanie tezy, że rozumowanie Trybunału Konstytucyjnego, choć w wielu miejscach trafne, opiera się na orzecznictwie sądów, w tym Sądu Najwyższego, które stoi w sprzeczności z teorią racjonalnego prawodawcy. Autorka w glosie podejmuje kwestię precedensu jurydycznego oraz jego oddziaływania na obowiązującą w polskim porządku prawnym koncepcję racjonalnego prawodawcy, a także dopuszczalnych granic interpretacji przepisów przez sądy.
The aim of this commentary is to present the issue of the permitted scope of interpretation of the law by Polish courts under the Polish legal system and its impact on the practice in judicial decisions. The starting point is the discussed judgement of the Constitutional Tribunal. This judgment addresses the legal nature of a notary’s refusal to perform a notarial act, which is significant from the practical point of view. Pursuant to Article 83(1) of the Law on Notaries, a notary may refuse to perform a notarial act and such a refusal may be complained against. Therefore, a question on the nature of the complaint against a refusal to perform a notarial act arises. The research method used in this article consists in the analysis of legislative acts, judicial decisions and relevant literature. In its judgement, the Constitutional Tribunal agrees with the position that a decision of a regional court issued as a response to a complaint against is refusal in question is non-appealable. In consequence, the Constitutional Tribunal recognized the notary’s decision as a quasi-judgment of the first instance court. The research conducted allows the formulation of a thesis that the Tribunal’s standpoint, although accurate in many places, is mainly based on judicial decisions, including those of the Supreme Court, which are contrary to the rational legislator theory. What is more, despite many amendments to the act, the legislator did not decide to settle this problem directly in the regulation in force. The author addresses the issue of a juridical precedent and its impact on the rational legislator concept that is in force in the Polish legal order and also refers to the issue of the permissible limits of courts’ interpretation of laws.
Źródło:
Acta Iuris Stetinensis; 2021, 36; 163-180
2083-4373
2545-3181
Pojawia się w:
Acta Iuris Stetinensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty odtwarzania celów w prawie gospodarki odpadami (cz. II)
Selected aspects of reconstruction of purposes in waste management law (p. II)
Autorzy:
Łazor, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2140640.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
legal interpretation
derivational theory of legal interpretation
teleological interpretation
interpretation directives
wykładnia prawa
derywacyjna koncepcja wykładni prawa
wykładnia celowościowa
dyrektywy wykładni
Opis:
Płaszczyzna aksjologiczna w interpretacji przepisów prawa gospodarki odpadami stała się bardzo znacząca, z uwagi na dynamiczne zmiany zachodzące w sferze jego wartości, a odnoszących się do postępowania z odpadami. Choć są one w dużej mierze jednym z elementów tworzących strukturę celów ogólnych prawa ochrony środowiska, to jednak zachowują one także swoje indywidualne cechy systemowe, co zostało przedstawione w pierwszej części opracowania. Prześledzenie głównych założeń konstrukcyjnych aspektu celowościowego w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, której twórcą jest Maciej Zieliński, pozwoli nam w sposób ogólny odpowiedzieć na pytanie, czy może być ona przydatnym narzędziem w procesie interpretacji przepisów prawa gospodarki odpadami. W tym kontekście trzeba zauważyć, że opowiedzenie się za pewną ideologią wykładni przy stosowaniu przepisów danej gałęzi prawa − sprzyjać może zachowaniu spójności aksjologicznej. Ponadto oderwanie poszczególnych dyrektyw interpretacyjnych od metodyki posługiwania się nim, czy jak to ujął M. Zieliński w swojej koncepcji − od określonych zasad, reguł czy wskazówek, skutkuje tym, że staje ona tylko „bezwolnym” instrumentem w rękach interpretatora, co może prowadzić do wyników wykładni, które często są nie do pogodzenia z celami prawa, które możemy przypisać prawodawcy.
The axiological plane in the interpretation of provisions of the waste management law plays a significant role due to dynamic changes which are taking place concerning its values and which are related to waste management procedures. Although they are, to a large extent, one of the elements forming the structure of the general objectives of the environmental law, they also retain their individual systemic properties, as presented in part 1 of the study. Analyzing the main structural assumptions of the teleological aspect in the derivational theory of legal interpretation created by Maciej Zieliński will allow us to examine whether it may be a valuable tool in the interpretation of provisions of waste management law. In this context, we must note that supporting a particular ideology of interpretation may be conducive to maintaining axiological consistency when applying provisions of a given branch of law. Furthermore, the detachment of particular interpretative directives from the methodology of their use (or as M. Zieliński puts it in his conception - from certain principles, rules or guidelines) makes them a “passive” instrument in the hands of the interpreter that may lead to interpretative results that are often irreconcilable with the objectives of the law ascribed to the legislator.
Źródło:
Studia Administracyjne; 2022, 15, 1; 49-60
2080-5209
2353-284X
Pojawia się w:
Studia Administracyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Rule of Accusatorial Procedure in Polish Criminal Proceedings
Autorzy:
Kruk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618693.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
ways of the system’s rules’ existence
interpretative directives of criminal and procedural rules
R. Dworkin’s theory
R. Alexy’s theory
legal norm as a criminal proceeding’s rule
rule of law in a normative sense
sposoby istnienia zasad systemu
dyrektywy interpretacyjne przepisów karno-procesowych
koncepcja R. Dworkina
koncepcja R. Alexy’ego
norma (sformułowanie) jako zasada procesu karnego
zasada prawa w sensie dyrektywalnym
Opis:
The issues connected with the rule of accusatorial procedure in Polish criminal proceedings were discussed against the backdrop of general theoretical topics and chosen issues of criminal proceeding’s theories. The authoress of the article shows the chosen topics of law’s theories related to the problem of law system’s rules, law’s rules and points out the influence of R. Dworkin’s and R. Alexy’s theories on the taxonomy of criminal proceeding’s rules. Later, she points out the device of compassing the legal norm as a criminal proceeding’s rule, its importance in criminal proceeding and character in law’s system. The problem of accusatorial procedure’s rule was discussed in a narrow meaning and contains the general questions connected with the concept of this rule in a system of criminal proceeding’s rules, correlation with another legal rules and functions executed by this rule.
Problematyka zasady skargowości w polskim procesie karnym została poruszona na płaszczyźnie ogólnych zagadnień teoretycznoprawnych i wybranych kwestii teorii procesu karnego. Autorka artykułu przedstawia wybrane zagadnienia teorii prawa dotyczące problemu zasad systemu prawa, zasad prawa, a także wskazuje wpływ teorii R. Dworkina i R. Alexy’ego na systematykę zasad procesu karnego. W dalszej części pracy zwraca uwagę na sposób ujmowania normy prawnej w kategorii zasady procesu karnego, jej wagi w procesie karnym i roli, jaką dana norma – zasada procesowa pełni w systemie prawa. Problem zasady skargowości został ujęty w znaczeniu wąskim i obejmuje ogólne zagadnienia dotyczące pojęcia, miejsca tej zasady w systemie zasad procesu karnego, korelacji z innymi podstawowymi zasadami procesu oraz realizowane przez nią funkcje w prawie karnym procesowym.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 1
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies