Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "jidysz" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-45 z 45
    Tytuł:
    Listy słuchaczy do Redakcji Żydowskiej Polskiego Radia w latach 1950–1958 jako przykład egodokumentów
    Letters to the Editor of the Polish National Radio’s Jewish Desk as an Example of Egodocuments, 1950–1958
    Autorzy:
    Rozenfeld, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1385056.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Yiddish language
    Yiddish radio (broadcasting)
    Yiddish culture
    Yiddish songs
    Jewish identity
    multilingualism/Jews
    egodocuments
    język jidysz
    radio jidysz
    kultura jidysz
    pieśni jidysz
    tożsamość żydowska
    wielojęzyczność / Żydzi
    egodokumenty
    Opis:
    Audycje nadawane przez Polskie Radio w języku jidysz w latach pięćdziesiątych XX wieku były słuchane na całym świecie. Dla wielu słuchaczy te programy radiowe miały, z różnych powodów, wysoką wartość, o czym świadczą ich listy wysyłane do redakcji. Potwierdza to również negatywna reakcja słuchaczy na zamknięcie tego programu w 1958 roku. Większość listów była pisana w języku jidysz, w niektórych przypadkach używano innych języków – rosyjskiego, polskiego, niemieckiego. Korespondencja w swej treści zawiera wiele bardzo zróżnicowanych wątków osobistych, a jednocześnie odzwierciedla stan zachowanego języka jidysz po utracie ojczyzny. Poziom języka jidysz, którym posługiwano się w listach, informuje przykładowo o tym, czy autor podlegał socjalizacji w oryginalnym otoczeniu żydowskim (dom rodzinny, szkoła), czy przebywał w otoczeniu kultury żydowskiej, czy też w warunkach wyobcowania językowego w kraju pobytu. Niekiedy sami słuchacze podnosili temat swoich braków językowych i wskazywali na przerwanie przemocą żydowskiej edukacji lub warunki w krajach swojego zamieszkania.
    Broadcasts aired by the Polish Radio in the Yiddish language in the 1950s were listened to all over the world. All the audience felt that for them, due to numerous reasons, the broadcasts were a matter of high value, and it is confirmed in letters sent to the station. It is also confirmed by negative reaction of the audience to the programme’s closure in 1958. The majority of letters was written in the Yiddish language, and in some cases other languages were used too – Russian, Polish, German. The letters contained many different personal traits, while reflecting the condition of preserved the Yiddish language, after the loss of homeland. The condition of Yiddish language that was used in the letters, for example informs about whether the author was subject to socialization in the original Jewish community (family home, school), whether they were present in the Jewish community, or whether they were affected by linguistic alienation in the country of their residence. Sometimes the audience would tackle the subject of their language deficiencies and point out to the forceful interruption of their Jewish education or the conditions in the country of their asylum.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2017, 8, 1; 171-187
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak „żydowskie zacofanie” stało się natchnieniem filozofii. Chasydzkie tropy u Martina Bubera, Franza Rosenzweiga i Emmanuela Lévinasa
    How “the Jewish backwardness” became an inspiration for philosophy. Hassidic tropes in works of Matin Buber, Franz Rosenzweig and Emmanuel Lévinas
    Autorzy:
    Kolarzowa, Romana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441966.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    kabała luriańska
    ruchy mesjańskie
    chasydyzm
    literatura jidysz
    Opis:
    Autorka przedstawia skomplikowane relacje pomiędzy ruchem chasydzkim a filozofią dialogu. Wskazuje na wielostronne i wielowiekowe związki intelektualne wiążące praktycznie całą europejską i bliskowschodnią diasporę żydowską, niezależnie od podziałów kulturowych. Kwestionuje tym samym mit Galicji jako izolowanej prowincji; stawia hipotezę, że peryferyjność była czynnikiem sprzyjającym nie izolacji, ale metysażowi kulturowemu. Wskazuje również na związki nauczania chasydzkiego i tworzenia się literatury jidysz oraz na rolę obu tych elementów w kształtowaniu się współczesnej tożsamości żydowskiej, równoważącej tendencje radykalnej asymilacji.
    The author presents complicated relationships between the Hassidic movement and philosophy of dialogue. She shows long-standing and multifaceted intellectual connections closely binding the whole European and Near-Western Jewish diaspora, regardless of cultural differences. As a result, contesting the mythos of Galicia as an isolated province, she presents the thesis that peripherality was an element supporting cultural mixing (metissage) and not isolation. She also shows relations between Hassidic teachings and the process of creating jidish literature, as well as the importance of these elements for forming the contemporary Jewish identity, balancing tendencies of radical assimilation.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2019, 5: "Filozofia w Galicji II"; 86-98
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Möglichkeiten und Grenzen der Fragebogenmaterialien des „Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry“ am Beispiel der Wortstellung von Verbpartikeln
    Potential and limits of the questionnaire materials from the “Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry” on the example of the word order of particle verbs
    Autorzy:
    Schäfer, Lea
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592354.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Jiddisch
    Dialekte
    Partikelverben
    Dialektsyntax
    Wortstellungsvariation
    Yiddish
    dialectology
    particle verbs
    dialectsyntax
    Yiddish dialects
    Yiddish grammar
    Yiddish sentence array
    język jidysz
    dialekty
    przedrostki rozdzielne odczasownikowe w języku jidysz
    dialekty jidysz
    warianty szyku zdania
    Opis:
    Uriel Weinreichs Atlasprojekt ‚Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry‘ (LCAAJ, 1959–1972) hat einen einzigartigen Datensatz von Audioaufnahmen und Transkripten von Interviews mit jiddischen Sprechern geschaffen, deren Varietäten die mittlerweile größtenteils untergegangenen Dialekte von vor der Shoah repräsentieren. Der Beitrag zeigt, wie die schriftlichen Materialien der LCAAJ zur Beschreibung der jiddischen Grammatik verwendet werden können. Am Beispiel der Wortstellung von trennbaren Verbpartikeln zeigt sich, dass dialekt-syntaktische Analysen nicht zwangsläufig (geografische) Variationen aufweisen müssen, um linguistische Relevanz zu haben.
    Uriel Weinreich’s atlas project the “Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry” (LCAAJ, 1959–1972) has created an unique dataset of audio recordings and transcripts of interviews with Yiddish speakers whose varieties represent the former dialects from before the Shoah. This paper shows how the LCAAJ’s written materials can be used to describe the Yiddish grammar. Taking the example of word order of separable verb particles it shows that dialect-syntactic analyses do not have to show inevitably (geographical) variation to have linguistic relevance.
    Atlas języka i kultury Żydów aszkenazyjskich „Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry” (LCAAJ, 1959–1972) Uriela Weinreicha stanowi niepowtarzalny rejestr nagrań audiolingwalnych oraz transkrypcji wywiadów z rodzimymi użytkownikami języka jidysz, których różnorodność reprezentują byłe dialekty występujące przed i w trakcie zagłady. Artykuł ukazuje, w jaki sposób rejestr danych LCAAJ może zostać wykorzystany do opisu gramatyki języka jidysz. Na przykładzie szyku zdania z przedrostkami odczasownikowymi rozdzielnymi wykazano, że analizy dialektyczno-syntaktyczne niekoniecznie muszą wykazywać (geograficzną) różnorodność, aby posiadać lingwistyczne znaczenie.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2019, 28; 5-31
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Izrael Sztern – poeta osobny i jego dzieło
    Israel Sztern – poet detached and work
    Autorzy:
    Trzemkowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2165191.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    poezja żydowska
    literatura jidysz
    Jewish poetry
    Yiddish literature
    Opis:
    Izrael Sztern był jednym z najwybitniejszych poetów żydowskich XX w. Urodził się w Ostrołęce i spędził w niej dzieciństwo i wczesną młodość. Jest poetą niemal nieznanym w regionie, a pamięć o nim zaciera się także w kręgach ogólnopolskich. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie sylwetki tego specyficznego poety i przywrócenie jego dzieła współczesnym czytelnikom.
    Izrael Sztern was one of the most distinguished Jewish poets of the twentieth century. Born in Ostrołeka, he spent his childhood and youth there. Nowadays he is almost unknown not only in his region of origin but also in nationwide circles. The main purpose of this article is to provide a description of that specific poet and to restore his work to contemporary readers.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2013, Zeszyt, XXVII; 518-529
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Dos lid fun ojsgehargetn jidiszn folk" Jicchoka Kacenelsona jako forma autobiografii poety i narodu
    Yitskhok Katsenelson’s "Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk" as an Autobiography of the Poet and his Nation
    Autorzy:
    Pawelec, Andrzej
    Sitarz, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1384941.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Katsenelson
    autobiography
    Yiddish
    Shoah
    Kacenelson
    autobiografia
    jidysz
    Zagłada
    Opis:
    Pieśń... Kacenelsona – jeden z najbardziej znanych dokumentów literackich czasów Zagłady – powstała w obozie internowania w Vittel, gdzie poeta znalazł się w ramach akcji Hotel Polski. W tej „ostatniej pieśni ostatniego Żyda” Kacenelson łączy swoją osobistą historię z historią całej wspólnoty, składając hołd „zamordowanemu narodowi żydowskiemu”. W niniejszym tekście autorzy skupiają się na mitopoetyckiej stronie utworu: na takiej konstrukcji własnej i narodowej biografii, która pozwala ocalić jakiś sens w sytuacji skrajnie tragicznej i beznadziejnej.
    Katsenelson’s Elegy – one of the most famous literary documents of the Shoah – was created in the Vittel internment camp, where the poet had been transported as part of ‘the Hotel Polski affair’. In this “last song of the last Jew” Katsenelson links his personal fate with the fate of the whole community, paying tribute to “the murdered Jewish people”. The authors focus on the mythopoetic aspect of the poem: on its goal – as a personal and national biography – to save the remnants of sense in an absolutely tragic and hopeless situation.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2017, 8, 1; 83-98
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In pursuit of the rejected "Jew from the Golah”. On life and works of dr. Jacob (Kobi) Weitzner
    W poszukiwaniu odrzuconego „Żyda z Diaspory”. O życiu i działalności doktora Jakuba (Kobi) Weitznera
    Autorzy:
    Lewkowicz-Shenholz, Lior Ester
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/19322534.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Yiddish
    Jew
    Diaspora
    Israeliness
    Second Generation
    Jewish Theatre
    Yiddish playwriter
    jidysz
    Żyd
    diaspora
    izraelskość
    drugie pokolenie
    teatr żydowski
    dramatopisarz w języku jidysz
    Opis:
    Since the establishment of the state of Israel in 1948 everything related to the Diaspora (“Golah”) such as culture, language, or mentality was considered despicable and Israelis tried to keep away from it. Dr. Jacob (Kobi) Weitzner a writer, playwright and Yiddish theater director. This article is not about his academic achievements or artistic works, but his seminal activity for the preservation of Jewish culture in the Diaspora.
    Od powstania państwa Izrael w 1948 roku wszystko co wiązało się z diasporą (Golah) – kultura, język czy mentalność – uważane było za niegodne szacunku i Izraelczycy starali się trzymać od tego z daleka. Doktor Jacob (Kobi) Weitzner był pisarzem, dramaturgiem i reżyserem teatru żydowskiego. Artykuł nie omawia jego osiągnięć akademickich czy twórczości artystycznej, lecz przełomową działalność na rzecz zachowania kultury żydowskiej w diasporze.
    Źródło:
    Lud; 2023, 107, 1; 274-286
    0076-1435
    Pojawia się w:
    Lud
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Über die jiddischen Sprichwörter im Sprachkontakt mit dem Polnischen
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083444.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    proverbs
    the Yiddish language
    contrastive linguistics
    przysłowia
    język jidysz
    językoznawstwo kontrastywne
    Opis:
    The object of the study presented in the paper are Yiddish proverbs. The aim of the paper is a linguistic analysis of selected proverbs and their connections with the Polish-language context. The Yiddish language namely has developed in contact with other languages, and one of the languages highly relevant for the Yiddish language, influencing its development, was the Polish language. The richness of Yiddish proverbs has also left its mark on the Polish language, as is evidenced by the presence of Jewish proverbs in Polish. The focus here lies on lexical and structural phenomena characteristic for both languages. Under examination is the extent to which the structure of Yiddish proverbs corresponds with the structure of the Polish language and what lexemes are the result of an interaction at the language level and the sociocultural level.
    Przedmiot badań, zaprezentowanych w artykule stanowią przysłowia występujące w języku jidysz. Celem artykułu jest analiza językowa wybranych przysłów w odniesieniu do języka polskiego. Język jidysz rozwijał się bowiem w kontakcie z innymi językami a jednym z ważniejszych języków, mających wpływ na jego rozwój, był język polski. Bogactwo przysłów języka jidysz także pozostawiło swój ślad, o czym świadczą żydowskie przysłowia w języku polskim. W centrum uwagi znajdują się zjawiska leksykalne i strukturalne, charakterystyczne dla obu języków. Analizuje się, na ile struktura przysłów języka jidysz koresponduje ze strukturą języka polskiego oraz jakie leksemy są rezultatem interakcji na płaszczyźnie językowej i społeczno-kulturowej.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2019, 1; 72-86
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego
    Birthplace after the Shoah in Rajzel Żychlińsky’s Poetry – Towards a Different Project of Identity
    Autorzy:
    Koprowska, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699392.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    miejsce urodzenia
    tożsamość
    jidysz
    Rejzl Żychlińska
    Zagłada
    birthplace
    identity
    Yiddish
    Rajzel Żychlińsky
    Holocaust
    Opis:
    This article aims at exploring how the experience of the Shoah reorients a Jewish birthplace with regard to its symbolic and signifying potential, and, thereafter, conceptualises its impact on the identity. Precisely, this text attempts to describe and define the specificity of a birthplace after the Shoah, relying on Rajzel Żychlińsky’s poetry, still a marginal author writing in Yiddish. As it is shown, birthplaces depend on the duality which resurfaces at the precise moment of a homecoming: they are both spectral and real; this last fact is analysed in the text along with the project of dispersed identity, which the aforementioned binary inaugurates.
    Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób pod wpływem doświadczenia Zagłady dokonuje się reorientacja symbolicznego i znaczeniowego wymiaru żydowskiego miejsca urodzenia, a następnie konceptualizacja jego tożsamościowego potencjału. Próba opisania i zdefiniowania specyfiki żydowskiego miejsca urodzenia po Zagładzie zostaje tu przeprowadzona na podstawie poezji Rejzl Żychlińskiej, wciąż mało znanej pisarki tworzącej w języku jidysz. Autorka analizuje podwójność miejsca urodzenia – jego fantomowość i realność – która ujawnia się w momencie powrotu, a także wynikający z niej projekt tożsamości rozproszonej.
    Źródło:
    Narracje o Zagładzie; 2019, 5; 66-84
    2450-4424
    Pojawia się w:
    Narracje o Zagładzie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego
    Birthplace after the Shoah in Rajzel Żychlińsky’s Poetry – Towards a Different Project of Identity
    Autorzy:
    Koprowska, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699404.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    miejsce urodzenia
    tożsamość
    jidysz
    Rejzl Żychlińska
    Zagłada
    birthplace
    identity
    Yiddish
    Rajzel Żychlińsky
    Holocaust
    Opis:
    This article aims at exploring how the experience of the Shoah reorients a Jewish birthplace with regard to its symbolic and signifying potential, and, thereafter, conceptualises its impact on the identity. Precisely, this text attempts to describe and define the specificity of a birthplace after the Shoah, relying on Rajzel Żychlińsky’s poetry, still a marginal author writing in Yiddish. As it is shown, birthplaces depend on the duality which resurfaces at the precise moment of a homecoming: they are both spectral and real; this last fact is analysed in the text along with the project of dispersed identity, which the aforementioned binary inaugurates.
    Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób pod wpływem doświadczenia Zagłady dokonuje się reorientacja symbolicznego i znaczeniowego wymiaru żydowskiego miejsca urodzenia, a następnie konceptualizacja jego tożsamościowego potencjału. Próba opisania i zdefiniowania specyfiki żydowskiego miejsca urodzenia po Zagładzie zostaje tu przeprowadzona na podstawie poezji Rejzl Żychlińskiej, wciąż mało znanej pisarki tworzącej w języku jidysz. Autorka analizuje podwójność miejsca urodzenia – jego fantomowość i realność – która ujawnia się w momencie powrotu, a także wynikający z niej projekt tożsamości rozproszonej.
    Źródło:
    Narracje o Zagładzie; 2019, 5; 66-84
    2450-4424
    Pojawia się w:
    Narracje o Zagładzie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odzyskanie niepodległości w świetle prowincjalnej prasy jidysz. Listopad 1918 r. na łamach dziennika „Lubliner Tugblat”
    Autorzy:
    Kopciowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040841.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Regaining independence
    Jews
    Yiddish press
    „Lubliner Tugblat”
    folkism
    Odzyskanie niepodległości
    Żydzi
    prasa jidysz
    folkizm
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie stosunku prowincjonalnej prasy jidysz (na przykładzie lubelskiego dziennika „Lubliner Tugblat”) wobec odzyskania niepodległości i kształtowania się polskiej państwowości w listopadzie 1918 r. Omówiono w nim osobno warstwę informacyjną tytułowej gazety (ukierunkowaną głównie na wydarzenia o charakterze lokalnym) oraz jej publicystykę (dotyczącą niemal wyłącznie spraw ogólnopolskich). Dziennik relacjonował poszczególne etapy odzyskiwania niepodległości z perspektywy wybitnie żydowskiej, koncentrując się przede wszystkim na sprawach związanych z kwestiami bezpieczeństwa, przetaczającą się przez kraj kolektywną przemocą antyżydowską, a także rolą i miejscem społeczności żydowskiej w odrodzonym państwie. Stosunek gazety do wydarzeń z listopada 1918 r. przeszedł trzy wyraźne fazy: rozpoznania, walki i rozczarowania, jednak stałym wyznacznikiem jej narracji było zaczerpnięte z ideologii folkistowskiej przekonanie, że Żydzi stanowią odrębny, realizujący samodzielną politykę naród, oczekujący od nowopowstałego państwa zapewnienia mu równych praw, a w dalszej perspektywie przyznania autonomii narodowo-kulturalnej.
    The aim of the article is to present the attitude of the provincial Yiddish press (based on the example of the Lublin daily „Lubliner Tugblat”) towards regaining independence and forming Polish statehood in November 1918. It discusses both the news content of the title newspaper (focused mainly on local events) and its opinion journalism (concerning almost exclusively national matters) separately. The daily reported on various stages of regaining independence from a strictly Jewish perspective, focusing primarily on matters related to security issues, collective anti-Jewish violence trundling through the country, as well as the role and place of the Jewish community in the reborn state. The newspaper’s attitude to the events of November 1918 went through three distinct phases: recognition, struggle and disappointment, but the constant determinant of its narration was the conviction, taken from folkist ideology, that Jews constitute a separate nation, pursuing an independent policy, expecting from the newly formed state to ensure equal rights to them and, in the longer term, grant them national and cultural autonomy.
    Źródło:
    Res Historica; 2021, 52; 333-353
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Nowy rok, nowe kłopoty. Trzeba się znów wypłakać przed towarzyszem Gołombem”
    “New Year, new troubles. One must dump on comrade Golomb again”
    Autorzy:
    Szyba, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1385041.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Jewish schools
    Jewish secular culture
    Yiddish
    shtetl
    szkoły żydowskie
    świecka kultura żydowska
    jidysz
    sztetl
    Opis:
    W nowojorskim archiwum YIVO zachował się zbiór listów z lat 1926–1927, wysłanych przez absolwentów należącego do Centralnej Żydowskiej Organizacji Szkolnej Żydowskiego Seminarium Nauczycielskiego w Wilnie do dyrektora placówki Abrahama Gołomba. W listach tych opisują oni dokładnie warunki swojej pierwszej pracy, przekazując unikatowe informacje dotyczące zarówno życia danego miasteczka i panujących w nim stosunków społecznych, jak i funkcjonowania konkretnej szkoły. W artykule podjęta została próba odtworzenia sytuacji żydowskiej szkoły świeckiej z wykładowym językiem jidysz w Wysokim Litewskim w oparciu o listy trojga nauczycieli tej placówki: Eugeniusza Braudego, Morducha Kahanowicza i Ejdli Segałowicz.
    The YIVO Archive in New York contains a number of letters from the years 1926–1927, which were sent by students of the Yiddish Teachers’ Seminary in Vilnius to its director, Abraham Gołomb. In this correspondence they describe the conditions of their new workplace and the character of work in their particular school, whilst also giving unique information about life in the shtetl and social relations there. In this article I try to reconstruct the life of a secular Jewish school with Yiddish as a medium of instruction in Wysokie Litewskie by using letters written by three teachers from a school there: Eugeniush Braude, Mordukh Kahanowitsh and Eydla Segalovitsh.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2017, 8, 1; 151-169
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jiddische Sprache als Kulturträger in Polen nach der Schoah
    Yiddish language as the carrier of culture in Poland after the Shoah
    Autorzy:
    Rozenfeld, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592356.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Jiddisch
    Jiddische Kultur
    Jüdische Identität
    Jiddischer Rundfunk
    Nussech Pojln
    Jezijes Pojln
    Nachkriegspolen
    Kommunismus
    polnische Juden
    Yiddish language
    Yiddish radio (broadcasting)
    Yiddish culture
    Jewish identity
    nusekh Poyln
    yetsiyes Poyln
    post-war Poland
    Communism
    Polish Jews
    język jidysz
    radio jidysz
    kultura jidysz
    tożsamość żydowska
    nusech Pojln
    jecijes Pojln
    powojenna Polska
    komunizm
    polscy Żydzi
    Opis:
    Mit der Schoah wurde die Anzahl der Sprecher des Jiddischen brutal reduziert; damit wurde zugleich die jiddische Kultur vernichtet. In der unmittelbaren Nachkriegszeit kam es in Polen zu Initiativen, deren Reste zu bewahren und sie wiederzubeleben. Der Beitrag behandelt verschiedene solcher Erscheinungsformen, insbesondere die jiddischen Programme des Polnischen Rundfunks. Diese sahen sich dann in den 1950er Jahren zunehmend Versuchen politischer Einflussnahme gegenüber, bei denen es darum ging, ideologische Botschaften zu transportieren. Unter diesen Bedingungen spielte die jiddische Sprache eine identitätsstiftende Rolle und wurde zum wichtigen Kulturträger, worin sich die Situation in Polen von der in anderen Staaten unterschied.
    Wraz z Zagładą liczba używających języka jidysz została brutalnie zmniejszona; tym samym została zniszczona kultura jidysz. Bezpośrednio po wojnie podjęto w Polsce inicjatywy mające na celu zachowanie i ożywienie jej pozostałości. Artykuł dotyczy różnych tego typu aktywności, w szczególności programów jidysz Polskiego Radia. W latach pięćdziesiątych działania te coraz częściej były konfrontowane z presją polityczną, ukierunkowaną na przekaz treści ideologicznych. W tych okolicznościach język jidysz odgrywał rolę nośnika kultury, określając równocześnie tożsamość, przy czym sytuacja w Polsce różniła się od warunków w innych państwach.
    With the Shoah, the number of speakers of Yiddish was brutally reduced; thus, Yiddish culture was destroyed. In the immediate post-war period, there were initiatives in Poland to preserve and revive the remnants. The article deals with various such manifestations, in particular with the Yiddish programs of the Polish Radio. In the 1950s they increasingly faced attempts of political influence that involved conveying ideological messages. Under these conditions, the Yiddish language played an identity-determining role and became an important cultural carrier, in which the situation in Poland differed from that in other states.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2019, 28; 53-67
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A student of Jewish languages reads Michał Németh’s Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script (19th–20th Centuries). A Critical Edition
    Autorzy:
    Gold, David L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973941.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
    Tematy:
    Karaimi
    Języki słowiański
    Jidysz
    Hebrajski-Aramejski
    Hebrew-Aramaic
    Jewish intralinguistics
    Karaite
    Slavic languages
    Yidish
    Opis:
    The Karaite language has justifiedly attracted the attention of Turkologists though it should also be of interest to students of Jewish languages (= the languages of Rabbanite and Karaite Jews); and what students of Jewish languages have to say about it should interest Turkologists, just as what the latter have to say should interest the former. By looking at Karaite (as exemplified in Michał Németh’s Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script (19th–20th Centuries): A Critical Edition)from the viewpoint of other Jewish languages, researchers can: Add new questions to the agenda of Karaite research. For example, the existence of an idiosyncratic type of periphrastic verb in at least Karaite, Judezmo, Yidish, and Ultra-Orthodox Ashkenazic English prompts the question of what the genetic relationships between the tokens of that type are. Reopens old questions. For example, the derivation proposed for Karaite כניסא '[Karaite (and/or Rabbanite?)] synagog', with phonological variants, according to which the word comes from Arabic. The author proposes a different etymology (possibly not original with him) , involving only Jewish languages (a more appropriate derivation for a Karaite word having that meaning), which takes the Karaite word back to Hebrew and/or to Jewish Aramaic.
    Źródło:
    Almanach Karaimski; 2017, 6; 17-118
    2300-8164
    Pojawia się w:
    Almanach Karaimski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Summary
    Autorzy:
    Prussak, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30147336.pdf
    Data publikacji:
    1992
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    teatr żydowski
    historia teatru do 1939
    teatr jidysz
    Jewish theater
    theater history before 1939
    Yiddish theater
    Opis:
    Summary of Pamiętnik Teatralny 1992/1-4. The first part includes an account of the long process of working on this volume, the initial concept of which was born in 1964, as well as a description of the various circumstances that either paralyzed or hindered its preparation. The second part contains a detailed discussion of the content of all the articles.
    Podsumowanie "Pamiętnika Teatralnego" 1992/1-4. W pierwszej części umieszczono relację z długiego procesu pracy nad tym tomem, którego wstępna koncepcja zrodziła się w 1964 roku, a także opis różnego rodzaju okoliczności  paraliżujących albo utrudniających jego przygotowanie. Druga część zawiera szczegółowe omówienie treści wszystkich artykułów. 
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 1992, 41, 1/4; 520-531
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-żydowskie pogranicze językowe – stan i perspektywy badań
    The Polish-Jewish language borderland – the state and perspectives of research
    Autorzy:
    Krasowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594033.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    pogranicze językowe
    język hebrajski
    język jidysz
    polszczyzna Żydów
    language borderland
    Hebrew
    Yiddish
    Polish language of Jews
    Opis:
    Polsko-żydowskie pogranicze językowe powstało w wyniku zetknięcia się ograniczonej terytorialnie jednojęzycznej kultury polskiej z wielojęzyczną i aterytorialną kulturą żydowską. W wyniku tego zetknięcia doszło do szeregu interferencji językowych, a także do ukształtowania się socjolektu mieszanego (polszczyzny Żydów) i języka mieszanego (jidysz – zgodnie z teorią slawocentryczną). Artykuł poświęcony jest omówieniu stanu polskich rozważań nad wzajemnymi wpływami polsko- -żydowskimi w dziedzinie językowej i ogólnemu zarysowaniu perspektyw badawczych, zwłaszcza w obrębie socjolingwistyki historycznej i dialektologii kontrastywnej.
    The Polish-Jewish language borderland was created as a result of the meeting of the territorially limited monolingual Polish culture with the multilingual and aterritorial Jewish culture. As a result of this encounter, a number of linguistic interferences and a mixed sociolect (Jewish Polish) and mixed language (Yiddish – according to the Slavocentric theory) emerged. This article discusses the state of Polish reflections on the mutual Polish-Jewish influences in the linguistic field and outlines general research perspectives, especially in the context of historical sociolinguistics and contrastive dialectology.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 149-171
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Confronting the Jewish Rejection of Jewish Particularism: Chaim Zhitlowsky’s Anti-Assimilationist Intervention in the American Yiddish Press
    Autorzy:
    Turner, Ri J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1196130.pdf
    Data publikacji:
    2020-07-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
    Tematy:
    cosmopolitanism
    assimilation
    American Yiddish press
    cultural pluralism
    autonomism
    kosmopolityzm
    asymilacja
    amerykańska prasa jidysz
    pluralizm kulturowy
    autonomizm
    Opis:
    This article examines Chaim Zhitlowsky’s (1865-1943) use of the “internal” Jewish space of the Yiddish press to critique the American melting pot and present his alternative “internationalist” model. He also attempted to raise the consciousness of immigrant Jews by analyzing the reasons for their failure to embrace what he defined as “progressive nationalism.” His application of Eastern European autonomist ideas to the American context offers a provocative critique of cosmopolitan tendencies in progressive politics, in Jewish circles and beyond.
    W artykule poddano analizie sposób wykorzystania przez Chaima Żytłowskiego (1865–1943) „wewnętrznej” żydowskiej przestrzeni prasy jidysz do krytykowania amerykańskiego tygla i przedstawienia jego alternatywnego modelu „internacjonalistycznego”. Żytłowski próbował podnieść świadomość Żydów-imigrantów, analizując przyczyny, dla których nie przyjęli tego, co określił jako „postępowy nacjonalizm”. Zastosowanie przez Żytłowskiego wschodnioeuropejskich pomysłów autonomicznych w kontekście amerykańskim oferuje prowokującą krytykę kosmopolitycznych tendencji w polityce ery progresywizmu, w kręgach żydowskich i nie tylko.
    Źródło:
    Res Rhetorica; 2020, 7, 2; 16-32
    2392-3113
    Pojawia się w:
    Res Rhetorica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwsza lekcja hebrajskiego. Transgresja tożsamościowa Żydów polskich od końca XIX do połowy XX wieku
    First Hebrew Lesson. The Identity Transgression of Polish Jews from the Late Nineteenth to the Mid-Twentieth Century
    Autorzy:
    Sroka, Łukasz Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233828.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    język hebrajski
    język jidysz
    Żydzi
    Polska
    Izrael
    transgresja
    tożsamość
    Hebrew
    Yiddish
    Jews
    Polska
    Israel
    transgression
    identity
    Opis:
    Pod koniec XIX w. narodził się ruch syjonistyczny, który postulował odbudowę siedziby narodowej Żydów. W synergii z rozwojem idei syjonistycznej i odbudową państwowości żydowskiej znajdował się proces przywrócenia języka hebrajskiego do codziennego użytku. Hebrajski stał się bramą do Izraela. Pierwsza lekcja hebrajskiego uruchamiała proces inicjacji do nowej kultury. Przysposobieniu języka hebrajskiego towarzyszyła transgresja tożsamościowa, która skutkowała przekroczeniem wielu granic wyznaczanych wcześniej przez powiązane z językami diaspory normy kulturowe. Proces ten nie zawsze był szybki i jednoznaczny. Nierzadko towarzyszył mu stan zawieszenia pomiędzy dawnym i nowym stylem życia, przyzwyczajeniami i wymogami towarzyszącymi aklimatyzacji do nowych warunków życia w Izraelu.
    The Zionist movement, born at the end of the nineteenth century, called for the establishment of an independent state for the Jews. The development of the Zionist idea and the restoration of Jewish statehood was accompanied by restoring Hebrew into a language of daily use. Hebrew became the gateway to Israel. The first Hebrew lesson triggered the process of initiation into the new culture. The adoption of Hebrew was accompanied by an identity transgression that crossed many boundaries set by cultural norms associated with Diaspora languages. This process was not always quick and unambiguous. It was not infrequently accompanied by a state of limbo between old and new lifestyles, habits and requirements accompanying acclimatization to new living conditions in Israel.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 4; 85-108
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kokebe, Czutyk, dos Gesl i inne. Żydowskie toponimy Lublina
    Kokebebe, Tshutik, dus Gesl and More. Yiddish Toponyms of Lublin
    Autorzy:
    Nazaruk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116689.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Yiddish
    Lublin
    toponyms
    World War II
    source
    oral history
    jidysz
    toponimy
    II wojna światowa
    źródło
    historia mówiona
    Opis:
    Artykuł analizuje przedwojenne toponimy miasta Lublina w języku jidysz, ich rodzaje, znaczenie i etymologię. Chociaż polscy Żydzi używali unikalnych wspólnych nazw jidysz dla ulic i miejsc w miastach, w których mieszkali, poszukiwanie takich nazw jest często utrudnione ze względu na brak istotnych źródeł. Jednak w przypadku Lublina dwa ważne artykuły na temat toponimów jidysz, autorstwa miejscowych badaczy żydowskich – Josefa Hernhuta i Jakowa Kojfmana, ukazały się w jidyszowym czasopiśmie „Jidysz far ale” (Jidysz dla wszystkich) na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Artykuł uzupełnia typologię Hernhuta i Kojfmana o badania oparte na ustaleniach lubelskiej prasy jidysz, przekazach ustnych i innych pomniejszych źródłach.
    The paper analyses pre-war Yiddish toponyms of the city of Lublin, their types, meaning and etymology. Although Polish Jews used to use unique common Yiddish names for streets and places in cities and towns they lived in, researching such names is often difficult due to the lack of essential sources. In the case of Lublin, however, two important papers on the subject of Yiddish toponyms, penned by local Jewish researchers – Yosef Hernhut and Yakov Koyfman, were published in a Yiddish journal “Yidish far ale” (Yiddish for Everyone) shortly before the outbreak of the Second World War. The paper supplements Hernhut’s and Koyfman’s typology with research based on findings in Lublin Yiddish press, oral histories and other minor sources.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2020, 10, 9-10; 87-98
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Danciger Jidisz Teater
    Autorzy:
    Kuligowska-Korzeniewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29433202.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    teatr żydowski
    teatr jidysz
    teatr w Gdańsku
    historia teatru
    Jewish theater
    Yiddish theater
    theater in Gdańsk
    theater history
    Opis:
    Artykuł jest omówieniem książki Mieczysława Abramowicza Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Gdańsk 2022) ukazującej panoramiczny obraz amatorskiej i zawodowej aktywności teatralnej społeczności żydowskiej w Gdańsku i sąsiadujących z nim powiatach. Recenzentka podkreśla, że publikacja jest efektem wieloletniego, szeroko zakrojonego programu badawczego obejmującego kwerendy archiwalne i rozmowy ze świadkami. Wykorzystano w niej różnogatunkowe źródła w językach niemieckim, jidysz, hebrajskim i polskim. Recenzentka sytuuje narrację autora na tle dotychczasowych tekstów o teatrze żydowskim i uwypukla znaczenie jego naukowych ustaleń dla dalszych badań nad różnymi aspektami żydowskiej kultury teatralnej w Polsce.
    This article discusses Mieczysław Abramowicz’s book Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Jewish Theater in Gdańsk 1876-1968; Gdańsk 2022), which presents a panorama of the amateur and professional theater activity of the Jewish community in Gdańsk and its neighboring counties. The reviewer emphasizes the scope of research underlying the book: a many-year, wide-ranging project involving archive research and interviews with witnesses. The publication draws on diverse German-, Yiddish-, Hebrew-, and Polish-language sources. The reviewer situates the Abramowicz’s narrative against the background of previous texts on Jewish theater and highlights the significance of his scholarly findings for further research into various aspects of Jewish theater culture in Poland.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 3; 157-174
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Correspondence in Yiddish between personel in Red Army and their relatives during Soviet German war, 1941-1945
    Autorzy:
    Smilovitsky, Leonid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116907.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Yiddish
    correspondence
    pogrom of Jews
    anti-Semitism
    World War II
    jidysz
    korespondencja
    pogrom Żydów
    antysemityzm
    II wojna światowa
    Opis:
    Letters in Yiddish represent a special phenomenon in the war correspondence. They differed from the letters in the general flow of correspondence by a number of features. The fate of the Jews who after the Nazi invasion in the summer of 1941 were put on the brink of extinction gave them an especially dramatic color. In the frontline and in the rear the Soviet Jews were experiencing anti-Semitism on the part of both the authorities and the local population. The correspondence in Yiddish reflects all these problems and gives a notion of the actual state of affairs. The article is based on several tens of letters in Yiddish written in 1941-1945 and sent from the areas of evacuation to the front and back.
    Szczególnym zjawiskiem w korespondencji wojennej są litery w jidysz. Różniły się one od listów w ogólnym obiegu korespondencji szeregiem cech. Szczególnie dramatycznych barw nadał im los Żydów, którzy po najeździe hitlerowskim latem 1941 r. znaleźli się na skraju zagłady. Na froncie i na tyłach sowieccy Żydzi doświadczali antysemityzmu zarówno ze strony władz, jak i miejscowej ludności. Korespondencja w jidysz odzwierciedla wszystkie te problemy i daje wyobrażenie o stanie faktycznym. Artykuł powstał na podstawie kilkudziesięciu listów w języku jidysz napisanych w latach 1941-1945 i wysłanych z obszarów ewakuacji na front i tyły.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2015, 5, 5; 133-143
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rachela Bojmwoł. Szkic do portretu
    Rachel Boymvol. A study for a portrait
    Рахиль Баумволь. Портретный очерк
    Autorzy:
    Kisiel, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1921499.pdf
    Data publikacji:
    2017-11-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Рахиль Баумволь
    идиш
    поэзия
    сказки
    Израиль
    Rachela Bojmwoł
    jidysz
    poezja
    bajki
    Izrael
    Rachel Boymvol
    Yiddish
    poetry
    fables
    Israel
    Opis:
    The paper delineates the history of Rachel Boymvol — a poetess, and an author of aphorisms, fables both for children and adults, and a compendium concerning Yiddish idiomatics. Her life — from the fascination with communism in the 1930s to facing persecutions in 1940s and 1950s, and emigration to Israel in 1971 — is one of the many fates of Russian writers of Jewish descent. Previously a noteworthy fabulist, published in millions of volumes, this later forgotten author is slowly regaining her place within Russian literature after 2000.
    Статья посвящена творчеству Рахили Баумволь — поэтессы, автора афоризмов, сказок для детей и для взрослых, компендиума идиоматики языка идиш. Ее жизнь — от увлечения коммунизмом в 30-е годы XX столетия, вплоть до преследований в годы 40–е и 50–е и эмиграцию в Израиль в 1971 году — это одна из многих судеб российских писателей еврейского происхождения. Когда-то известная писательница, которая издавала свои сказки миллионными тиражами, потом забытая, с трудом воссоздает свое место в русской литературе после 2000 года.
    Źródło:
    Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze; 2017, 27; 87-97
    0208-5038
    2353-9674
    Pojawia się w:
    Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Silence of Judaica
    Autorzy:
    Nazaruk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116720.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    The National Library of Poland
    collection
    Yiddish prints
    post-war period
    Biblioteka Narodowa
    kolekcja
    druki w jidysz
    okres powojenny
    Opis:
    "The National Library of Poland holds a vast collection of Yiddish prints, both pre and post-war, issued mainly in contemporary and former territories of Poland. Thanks to the effort of the Library and years of digitizing the material, about 25 thousand Yiddish newspaper issues, hundreds of books, posters and leaflets were published online and made available for free at the Library’s digital library polona.pl. Although the researcher’s dream has not yet been fulfilled and the Yiddish OCR system has not yet been implemented in polona.pl, Yiddish scholars in Poland received a powerful and user-friendly research tool. Furthermore, by publishing scans of newspapers from big cities and smaller towns, polona.pl has revealed a forgotten or suppressed multi-linguistic and social landscape of pre-war Poland. Even if some Poles living in, for instance, present day town of Chełm knew about their town’s rich Jewish history and its importance in Jewish folklore already ten or so years ago, the image was surely vague. Today, by a single click, one can literally immerse oneself into the world of pre-war Polish-Jewish reality of a small town and – even withoutunderstanding Yiddish, but simply by browsing the papers and reading Polish fragments appearing there from time to time – find out that it was more complex than one might think [...]".
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2020, 10, 9-10; 171-173
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chałat czy frak? Spór wokół produkcji filmu jidysz w przedwojennej Polsce
    Khalat or Tailcoat? The Dispute over the Production of the Yiddish Film in Pre-War Poland
    Autorzy:
    Sitkiewicz, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25806635.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kino polskie
    kino żydowskie
    kino jidysz
    film żydowski w Polsce
    Polish Cinema
    Jewish Cinema
    Yiddish Cinema
    Yiddish Film in Poland
    Opis:
    Produkcja filmów jidyszowych w Polsce lat 30. budziła skrajne reakcje wśród twórców, polityków, publicystów oraz widzów. Reakcje te odcisnęły ślad w przedwojennej publicystyce, we wspomnieniach, wywiadach i tekstach programowych. Na podstawie źródeł w języku polskim, jidysz i angielskim (wiele z nich nie było dotychczas przywoływanych w literaturze przedmiotu) autor zrekonstruował nieformalną dyskusję na temat funkcji, tożsamości i stylu kina żydowskiego w przedwojennej Polsce. Spory koncentrowały się wówczas wokół czterech głównych problemów: do kogo adresować film jidysz i jak uzasadnić jego istnienie w epoce naznaczonej antysemityzmem i groźbą wojny? jak definiować artystyczność filmu jidysz i uciec od odium szundu (żydowskiego kiczu)? jak wpisać się w szerszy projekt nowoczesnej kultury jidysz lub kultury żydowskiej?; jaką strategię obrać wobec kinematografii polskiej, w ramach której powstają filmy jidyszowe? W tekście zostają też poruszone kwestie szczegółowe, jak chociażby recepcja kina żydowskiego czy kontrowersje (polityczne, religijne, finansowe) związane z produkcją konkretnych filmów.
    The production of Yiddish films in Poland in the 1930s caused a lot of controversy among filmmakers, politicians, critics and viewers. These reactions left their mark on pre-war journalism, in memoirs, interviews and manifestos. The article reconstructs an informal discussion on the function, identity and style of Jewish cinema in prewar Poland, based on Polish-, Yiddish- and English-language sources (many of which have not yet been cited in relevant literature). The dispute revolved around four main issues: What is the perfect audience for Yiddish film and how to justify such film production in an era marked by anti-Semitism and the threat of war?; How to define the artistic aspects of Yiddish film and how to avoid shund (Jewish kitsch)?; How to fit into the broader project of modern Yiddish or Jewish culture?; How to relate to Polish cinema industry which produces films in Yiddish? The article also deals with a number of specific issues, such as the reception of Jewish cinema or controversies (political, religious, financial) related to the production of particular films.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2022, 120; 6-27
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapomniane przekłady Władysława Chrapusty z kolekcji Żydowskiego Instytutu Historycznego. Przypomnienie niezwykłej postaci tłumacza-samouka i dwujęzycznego poety
    Forgotten Translations by Władysław Chrapusta from the Collection of the Jewish Historical Institute. Recalling from Oblivion an Unusual Figure of a Self-Taught Translator and Bilingual Poet
    Autorzy:
    Zawanowska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879733.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Władysław Chrapusta
    Chaim Nachman Bialik
    literatura (poezja i proza) hebrajska
    jidysz
    przekłady
    Hebrew and Yiddish literature (poetry and prose)
    translation
    Opis:
    Kiedy jesienią 1931 r. „narodowy poeta Izraela”, Chaim Nachman Bialik, opuszczał Polskę, zapytany przez dziennikarza, Jehudę Warszawiaka, co na nim wywarło największe wrażenie, miał podobno powiedzieć, że spotkanie z polskim hebraistą Władysławem Chrapustą. Celem artykułu jest przypomnienie niezwykłej postaci tego tłumacza-samouka i dwujęzycznego poety, a także krótkie przedstawienie jego biografii i dorobku na podstawie wstępnej kwerendy bibliotecznej przeprowadzonej w prywatnym archiwum rodzinnym oraz w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Dodatkowym celem jest zaprezentowanie kilku jego zapomnianych przekładów z hebrajskiego i jidysz na język polski.
    When upon his departure from Poland in autumn 1931 “the national poet of Israel,” Chaim Nachman Bialik, was asked by a journalist, Yehuda Warszawiak, what had most impressed him, he reportedly replied that it had been the meeting in Krakow with a Polish Hebraist, Władysław Chrapusta. The aim of this articles is to recall from oblivion the extraordinary figure of this self-taught translator and bilingual poet, as well as to shortly present his biography and achievements based on a preliminary survey of the holdings of the private family archives and the collection stored at the Emanuel Ringelblum Jewish Historical Institute in Warsaw. The additional aim of the paper is to present some of his forgotten translations from Hebrew and Yiddish into Polish.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 1; 29-61
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Rezeption jiddischer Literatur nach dem 2. Weltkrieg am Beispiel von "Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk" von Yitskhok Katsenelson
    The reception of Yiddish literature after World War II: "Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk" by Yitskhok Katsenelson
    Autorzy:
    Sitarz, Magdalena
    Pawelec, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592355.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Katsenelson
    jiddische Literatur
    Schoah Literatur in Übersetzung
    Yiddish literature
    Shoah literature in translation
    literatura jidysz
    literatura Zagłady w przekładzie
    Opis:
    Yitskhok Katsenelson war jüdischer Schriftsteller sowie Lehrer und Übersetzer, er wurde am 1. Mai 1944 in Auschwitz ermordet. Sein Werk Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Das Lied vom ermordeten jüdischen Volk], das zu den bedeutendsten literarischen Zeugnissen der Schoah gehört, entstand in der Zeit vom 3. Oktober 1943 bis zum 17. Januar 1944 im Internierungslager Vittel in Frankreich. Katsenelson hat gehofft, dass sein in jiddischer Sprache verfasstes Klagelied nach dem Krieg vor allem in Israel, aber auch in der Welt breiten Widerhall findet. In dem Beitrag wird besprochen, was davon verwirklicht wurde.
    Yitskhok Katsenelson był żydowskim pisarzem, nauczycielem i tłumaczem, został zamordowany 1 maja 1944 w Auschwitz. Jego dzieło Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie], które jest jednym z najważniejszych świadectw literackich Zagłady, powstało w okresie od 3 października 1943 do 17 stycznia 1944 w obozie internowania Vittel we Francji. Katsenelson miał nadzieję, że jego lamentacja w języku jidysz odbije się po wojnie szerokim echem, szczególnie w Izraelu, ale także na całym świecie. Artykuł rozważa, w jakim stopniu te nadzieje zostały zrealizowane.
    Yitskhok Katsenelson was a Jewish writer, teacher and translator; he was murdered on May 1st, 1944 in Auschwitz. His work Dos lid fun oysgehargetn yidishn folk [The Song of the Murdered Jewish People] which is one of the most important literary testimonies of the Shoah, was created in the period from October 3rd, 1943 to January 17th, 1944 in the internment camp Vittel in France. Katsenelson had hoped that his Yiddish-language lament would resonate after the war, especially in Israel but also around the world. In our contribution we would like to discuss whether these hopes have been realized.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2019, 28; 33-51
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Izrael Rabon – cudowne dziecko żydowskiej Łodzi
    Israel Rabon – the wonderful child of Jewish Lodz
    Autorzy:
    Olejnik, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967447.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Izrael Rabon
    literatura jidysz
    żydowska Łódź
    czasopismo literackie OS
    szund
    israel rabon
    yiddish literature
    literary journal os
    shund literature
    Opis:
    W artykule omówiono życie i twórczość Izraela Rabona, jednego z najważniejszych łódzkich pisarzy literatury żydowskiej oraz jego udział w tworzeniu środowiska literackiego w Łodzi. Przedstawiono najważniejsze jego dzieła: Ulicę, która jako jedyna z całej jego twórczości została przełożona na język polski, Bałuty oraz reportaż zatytułowany Szkice z 1939 roku.
    The article discusses life and work of Israel Rabon, one of the major writers and creators of literary life in pre-war Lodz. It presents his most important works like Di Gas (The Street), the only one of his book translated into Polish, Bałuty (Balut) and memoirs entitled Farcejchenungen fun jor 1939 (Sketches of the year 1939) written during Nazi occupation. The article also includes Izrael Rabon’s role in Yiddish literature and his activity as an editor of literary journal “Os”.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2013, 22, 4
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Von Warschau nach New York. Die poetischen Passagen der Dichterin Kadya Molodowsky
    Autorzy:
    Pareigis, Christina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032669.pdf
    Data publikacji:
    2011-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Kadya Molodowsky
    emigracja
    liryka
    wyobcowanie
    antysemityzm
    emancypacja
    jidysz
    pamięć zbiorowa
    Exil
    Lyrik
    das Fremde
    Antisemitismus
    Frauen-Emanzipation
    jiddisch
    kollektive Erinnerung
    Opis:
    1935 gelingt Molodowsky die Emigration von Warschau nach New York. Ihre Poesie verarbeitet schon von Beginn an Erfahrungen der Fremdheit und des Exils: 1920 bildet ihr Debüt den Auftakt für ein literarisches Werk, das eine enge Verbindung von religiöser Tradition und säkularer ‚yidishkayt‘ eingeht. Ihr Frühwerk thematisiert die Erfahrung von Armut und Antisemitismus, und auch diejenige von Frauen zwischen Emanzipation und Verbundenheit mit ihrer traditionellen Herkunft. Die in den USA entstandene Dichtung akzentuiert insbesondere die Schwellensituation der Immigranten: den Druck der Schmelztiegelgesellschaft, die jiddische Sprache als Trägerin von Tradition und Identität sowie den drohenden Verlust kollektiver Erinnerung durch eine Gesellschaftssituation, in der kulturelle wie sprachliche Differenzen allmählich eingeebnet werden.
    W roku 1935 udaje się Mołodowskiej wyemigrować z Warszawy do Nowego Jorku. Poezja jej od samego początku wyraża uczucie obcości i wygnania. Debiut literacki w roku 1920 jest początkiem twórczości ściśle związanej z religijną tradycją i świeckim ‚yidishkayt‘. Mołodowska tematyzuje doświadczenia ubóstwa i antysemityzmu oraz przeżycia żydowskich kobiet rozdartych pomiędzy emancypacją a ścisłym związkiem z religijną tradycją. Powstała w USA poezja Mołodowskiej akcentuje głównie niezwykle trudną sytuację imigrantów: presję wielonarodowej społeczności, język jidysz jako symbol tradycji i tożsamości oraz grożącą utratę zbiorowej pamięci, która prowadzi do stopniowego niwelowania różnic zarówno kulturowych, jak i językowych.  
    Molodowsky emigrated from Warsaw to New York in 1935. Her poetry evokes the experiences of estrangement and exile. Her poetic debut in 1920 already foreshadows a literary life-work which seeks to establish a close connection between religious tradition and secular ‚yidishkayt‘. Her earliest work also reflects social poverty and anti-Semitic terror, as well as the particular experiences affecting Jewish women, especially concerning the tensions they faced between the lure of emancipation and their religious family background. Molodowsky’s American work tends to highlight the threshold situation confronting recent immigrants, the impact of “the melting pot” on their lives and consciousness. At the same time it explores the impact of assimilation on the Yiddish language as a medium of tradition and identity, as well as the inevitable loss of collective memory by a society which tends to level both cultural and linguistic differences.  
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2011; 79-97
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Drukarze i wydawcy hebrajskich i żydowskich druków w Przemyślu
    Printers and publishers of the Hebrew and Yiddish prints in Przemyśl
    Autorzy:
    Majus, Krzysztof Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472309.pdf
    Data publikacji:
    2020-07-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Przemyśl 1869-1939
    drukarze żydowscy
    wydawcy żydowscy
    druki hebrajskie
    druki w jidysz
    Jewish printers
    Jewish publishers
    Hebrew prints
    Yiddish prints
    Opis:
    This article was written during the work on a monograph of Hebrew and Yiddish publications printed or published in Przemyśl. It is based on materials collected for the chapter dedicated to biographies of printers and publishers of such publications who were active in Przemyśl from the year 1869 - the beginning of Hebrew and Yiddish printing in Przemyśl – until the outbreak of the World War II. The article divides into two main parts. The first is dedicated to biographies and achievements of the printers Dov Ber Lorje and the Knoller and Żupnik families; the second focuses on the Amkraut and Freund publishing families.255
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2020, 14, 2; 255-285
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warsaw and Yiddish: Europe’s Once Largest Jewish City
    Warszawa i jidysz: o niegdyś największym europejskim mieście żydowskim
    Warschau und Jiddisch: Einiges über die einst größte jüdische Stadt in Europa
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz Dominik
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27315960.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    ethnolinguistischer Nationalismus
    Jiddisch
    Sprachpolitik
    Schriftpolitik
    Warschau
    jidysz
    nacjonalizm etnicznojęzykowy
    polityka językowa
    polityka pisma
    Warszawa
    ethnolinguistic nationalism
    language politics
    politics of script
    Warsaw
    Yiddish
    Opis:
    Prior to the Katastrofe (Yiddish for ‘Holocaust’), Warsaw was the world’s capital of Yiddishland, or the Ashkenazic civilization of Yiddish language and culture. In the terms of absolute numbers of Jewish inhabitants, at the turn of the 20th century, New York City surpassed Warsaw. Yet, from the perspective of cultural and political institutions and organizations, Warsaw remained the center of Europe’s Jewish life. This article offers an overview of the rise of Warsaw as such a center, its destruction during World War II, and the center’s partial revival in the aftermath, followed by its extinction, which was sealed with the antisemitic ethnic cleansing of Poland’s last Jewish communities in 1968. Twenty years after the fall of communism, beginning at the turn of the 2010s, a new awareness of the Jewish facet of Warsaw’s and Poland’s culture and history has developed during the past decade. It is a chance for a new opening, for embracing Jewish culture, Yiddish and Judaism as inherent elements of Polish culture and history This country’s history and culture was not created exclusively by Catholics, as ethnonationalists are wont to claim incorrectly. Hence, the essay is intended to serve as a corrective to this anachronistic preconception.
    Vor der Katastrofe (jiddisch für „Holocaust“) fungierte Warschau als Welthauptstadt Jiddischlands oder der aschkenasischen Zivilisation der jiddischen Sprache und Kultur. In Bezug auf die absolute Anzahl jüdischer Einwohner überholte New York City um die Wende des 20. Jahrhunderts Warschau. Aus Sicht kultureller und politischer Institutionen und Organisationen blieb Warschau jedoch das Zentrum des jüdischen Lebens in Europa. Dieser Artikel bietet einen Überblick über den Aufstieg Warschaus als ein solches Zentrum, seine Zerstörung während des Zweiten Weltkriegs und die teilweise Wiederbelebung des Zentrums nach 1945, gefolgt von seiner Auslöschung, die mit der antisemitischen ethnischen Säuberung der letzten jüdischen Gemeinden in Polen 1968 besiegelt wurde. Zwanzig Jahre nach dem Fall des Kommunismus, beginnend um die Wende des ersten Jahrzehnts des 21. Jahrhunderts, hat sich im letzten Jahrzehnt ein neues Bewusstsein für die jüdische Facette der Kultur und Geschichte Warschaus und Polens entwickelt. Es ist eine Chance für eine neue Öffnung, für die Anerkennung der jüdischen Kultur, des Jiddischen und des Judentums als inhärente Elemente der polnischen Kultur und Geschichte. Die Geschichte und Kultur dieses Landes wurde nicht ausschließlich von Katholiken geschaffen, wie Ethnonationalisten gerne fälschlicherweise behaupten. Der Aufsatz soll daher als Korrektiv zu diesem anachronistischen Vorurteil dienen.
    Przed Katastrofe (jid. Holokaust) Warszawa była światową stolicą Jidyszlandu, czyli aszkenazyjskiej cywilizacji języka i kultury jidysz. Pod względem liczby ludności żydowskiej na przełomie XIX i XX wieku Nowy Jork prześcignął Warszawę. Z punktu widzenia instytucji oraz organizacji kulturalnych i politycznych Warszawa pozostała jednak centrum życia żydowskiego w Europie. Niniejszy artykuł przedstawia formowanie się Warszawy jako takiego centrum, dzieje jego zniszczenia podczas II wojny światowej oraz częściowego odrodzenia się centrum po roku 1945, a następnie jego zaniknięcia, które zostało przypieczętowane antysemicką czystką etniczną ostatnich polskich społeczności żydowskich w roku 1968. Dwadzieścia lat po upadku komunizmu, począwszy od przełomu pierwszej dekady XXI wieku, czyli w ciągu ostatniej dekady, wykształciła się nowa świadomość żydowskiego wymiaru kultury i historii Warszawy oraz Polski. Stanowi to szansę na nowe otwarcie, na przyjęcie i pełną akceptację kultury żydowskiej, jidysz i judaizmu jako nieodłącznych elementów polskiej kultury i historii. Historia i kultura tego kraju nie zostały stworzone wyłącznie przez katolików, jak błędnie twierdzą etnonacjonaliści, dlatego też niniejszy esej ma służyć jako korekta tego uprzedzenia naznaczonego przez alogiczny anachronizm polskiej narracji etniczno-nacjonalistycznej.
    ט אַ בסטראַ ק:ט: ֿפאַ ר דער קאַ טאַ סטראָ פע )ייִדיש ֿפאַ ר ’חורבן‘(, האָ ט וואַ רשע ֿפונקציאָ נירט ווי די וועלט-הויּפטשטאָ ט ֿפון ייִד�י אידישע באוווינער, אין די אָ נהייב פון די 02 יאָ רהונדערט, ניו יארק סיטי איז איבער ווארשע. אָ בער ֿפון דער ּפערסּפעקטיוו ֿפון קולטורעלע און ּפאָ ליטישע אינסטיטוציעס און אָ רגאַ ניזאַ ציעס, איז וואַ רשע ֿפאַ רבליבן דער צענטער ֿפון אייראָ ּפעישן ייִדישן לעבן. דער אַ רטיקל אָ פפערס אַ ן איבערבליק פון די העכערונג פון וואַ רשע ווי אַ זאַ אַ צענטער און זייַן צעשטערונג בעשאַ ס דער צווייטער וועלט מלחמה. דערנאָ ך ווערט דער טיילווײַ ז אויֿפלעב ֿפון דעם צענטער אַ נאַ ליזירט נאָ ך .1945 צום באַ דויערן, האָ ט די אַ נטיסעמיטישע עטנישע רייניקונג ֿפון די לעצטע ייִדישע קהילות אין ּפוילן אין 1968 חרוֿב געווען דעם צענטער. נאָ כן ֿפאַ ל ֿפון קאָ מוניזם, האָ ט זיך אין די לעצטע יאָ רצענדליק אַ נטוויקלט אַ נײַ ער באַ וואוסטזיין וועגן דער ייִדישער אויסמעסטונג ֿפון דער קולטור און געשיכטע ֿפון וואַ רשע און ּפוילן. דאָ ס איז אַ געלעגנהייט ֿפאַ ר אַ נײַ ער עֿפענונג, צו אַ רומנעמען די ייִדישע קולטור, ייִדיש און ייִדישקייט ווי אײַ נגעבונדענע עלעמענטן ֿפון דער ּפוילישער קולטור און געשיכטע. די געשיכטע און קולטור פון דעם לאַ נד איז נישט באשאפן אויסשליסלעך דורך קאַ טהאָ ליקס, ווייַל עטהנאָ נאַ טיאָ נאַ ליסץ זענען נישט פאָ דערן פאַ לש. דעריבער, דער עסיי איז בדעה צו דינען ווי אַ קערעקטיוו צו דעם אַ נאַ כראָ ניסטיק ּ
    Źródło:
    Wortfolge. Szyk Słów; 2022, 6; 1-29
    2544-4093
    Pojawia się w:
    Wortfolge. Szyk Słów
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stimmen von einst. Jiddisch in der Literatur Polens
    Autorzy:
    Grözinger, Elvira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032666.pdf
    Data publikacji:
    2011-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Modernizm
    literatura jidysz
    literatura polska
    Julian Tuwim
    Rajzel Żychlińska
    Abraham Sutzkever
    Arnold Słucki
    modernism
    jidysh literature
    Polish literature
    Moderne
    jiddische Literatur
    polnische Literatur
    Opis:
    Ausgehend von dem Postulat, dass die moderne jiddische Literatur, die auf polnischem Boden entstand, Teil der polnischen Literatur ist (Marian Fuks), wird das Verhältnis von vier Dichtern polnischer und jiddischer Sprache – Julian Tuwim, Rajzel Żychlińska, Abraham Sutzkever und Arnold Słucki – zur polnisch- und jiddischsprachigen Literatur und Kultur beleuchtet. Ihre Funktion als Bindeglied und Mittler zwischen den beiden Polen der Literatur Polens war jedoch nicht von Dauer. Während heute in Polen nur noch Tuwim und Słucki als polnische Dichter wahrgenommen werden, sind die jiddisch schreibenden Dichter unbekannt oder vergessen.
    Wychodząc z założenia, że nowoczesna literatura w jidysz, której kolebką jest polska ziemia, jest częścią literatury polskiej (Marian Fuks), rozważa siȩ stosunek czworga poetów piszących po polsku lub w jidysz –Juliana Tuwima, Rajzli Żychlińskiej, Abrahama Sutzkevera i Arnolda Słuckiego – do literatury i kultury w obydwóch językach. Ich znaczenie jako pośredników między tymi dwoma biegunami polskiej kultury było tylko tymczasowe. W dzisiejszej Polsce jedynie Tuwim i Słucki są uważani za polskich poetów, natomiast poeci piszący w jidysz są nieznani lub zapomniani.
    Regarding the thesis that modern Yiddish literature which came into being on Polish soil is a part of Polish literature (Marian Fuks), the attitude of the four poets who wrote in Polish or in Yiddish – Julian Tuwim, Rajzel Żychlińska, Abraham Sutzkever and Arnold Słucki – towards literature and culture in Polish and Yiddish are scrutinized. Their function as bridges between the two poles of Polish culture was only temporary. While only Tuwim and Słucki are regarded as Polish writers in Poland today, the other two poets, who wrote in Yiddish, are unknown or forgotten.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2011; 57-78
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bericht über die internationale wissenschaftliche Konferenz „Das 110. Jubiläumsjahr der Konferenz von Czernowitz - Linguistische und kulturelle Aspekte des Jiddischen“, 11.-12. April 2018, Szczecin
    Report from an international science conference "110 jubilee of the Czernowitz Conference - linguistics und cultur aspects of the Yiddish Language", 11-12. April 2018, Szczecin
    Autorzy:
    Osiewicz-Maternowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592432.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Jiddisch
    internationale wissenschaftliche Konferenz
    Konferenz in Czernowitz
    Yiddish language
    international science conference
    The Czernowitz Conference
    język jidysz
    międzynarodowa konferencja naukowa
    konferencja w Czernowitz
    Opis:
    Bericht
    Report
    sprawozdanie
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2019, 28; 255-258
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Tłomacke 13“ in Erinnerungen von Schriftstellern und Journalisten jiddischer Sprache
    Autorzy:
    Ruta, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1032658.pdf
    Data publikacji:
    2011-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Modernizm
    literatura jidysz
    Związek Pisarzy i Dziennikarzy Jidysz
    Tłomackie 13 w Warszawie
    "die Bude" ("di Bude")
    Zusman Segalovič
    Ber Rozen
    Naxmen Majzil
    Mixal Vajxert
    Melex Ravič
    modernism
    jidysh literature
    Association of Jewish Writers and Journalists
    13 Tlomackie Street
    die Bude
    Moderne
    jiddische Literatur
    jüdischer Schriftsteller- und Journalistenverband
    Tłomackie 13 in Warschau
    die Bude‘ („di Bude“)
    Opis:
    Die moderne jiddische Literatur ist eine relativ junge Erscheinung – sie besteht erst seit der zweiten Hälfte des 19. Jhd.s, und die ersten professionell geführten kulturellen Einrichtungen, die ihre Entwicklung fördern sollten, entstanden erst zu Anfang des 20. Jhd.s. Der Jüdische Schriftsteller- und Journalistenverband wurde im Jahre 1915 gegründet und entwickelte bis zum Ausbruch des Zweiten Weltkrieges eine rege Tätigkeit. Der Verbandssitz in der Warschauer Straße Tłomackie 13 wurde schnell zu einem legendären Ort. „Tłomacke 13“ war somit nicht nur eine Adresse, sondern wurde auch als Synonym für eine populäre soziokulturelle Einrichtung gebraucht. Der Ort und die Einrichtung, die er verkörperte, wurden auch ‚die Bude‘ („di Bude“) genannt. Der Beitrag versteht sich als Versuch, die Rolle von „Tłomacke 13“ im damaligen jüdischen Kulturleben zu rekonstruieren, wie sie die Schriftsteller – Stammgäste jenes Lokals –, unter denen sich Persönlichkeiten wie Zusman Segalovič, Ber Rozen, Naxmen Majzil, Mixal Vajxert oder Melex Ravič befanden, verstanden hatten.
    Nowoczesna literatura jidysz jest zjawiskiem młodym – istnieje od drugiej połowy dziewiętnastego wieku, a pierwsze profesjonalne instytucje, które miały stymulować jej rozwój, zostały założone dopiero na początku dwudziestego wieku. Związek Pisarzy i Dziennikarzy Jidysz powstał w roku 1915 i do wybuchu II wojny światowej prowadził niezwykle ożywioną działalność. Jego siedziba przy ul. Tłomackie 13 w Warszawie szybko stała się legendarnym miejscem. A zatem „Tłomackie 13“ to nie tylko adres, ale także synonim popularnej instytucji kulturalno-społecznej. Artykuł jest próbą odtworzenia jego roli w życiu ówczesnej kultury żydowskiej, jak postrzegali ją pisarze – stali bywalcy lokalu, wśród których byli Zusman Segałowicz, Ber Rozen, Nachmen Majzil, Michał Weichert, czy też Melech Rawicz.  
    Modern Yiddish literature is a relatively new phenomenon – it has existed since the second half of the 19th century. The first professional institutions, which aimed to stimulate its developing, came into being only at the beginning of the 20th century. The Union of Jewish Writers and Journalists was established in 1915 and it developed vivid activity until the outbreak of the Second World War. The Union’s headquarters in Warsaw in 13 Tlomatske Street became very quickly an extremely popular place. Thus, „Tłomatske 13“ meant both the address of the Union as well as the legendary socio-cultural institution. The paper tries to reconstruct the role, which the Tlomatske 13 played in the Jewish cultural life at that time, as it was remembered by the Yiddish writers – guests of the Union’s place such as Zusman Segalovitsh, Ber Rozen, Nakhmen Mayzil, Michał Weichert or Melekh Ravitsh.
    Źródło:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2011; 11-32
    2196-8403
    Pojawia się w:
    Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Die PF-Varianten des Expletivs in jiddischen Sätzen und ihren deutschen und polnischen Entsprechungen
    PF-variants of expletives in sentences in Yiddish and in their German and Polish counterparts
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592454.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Expletivsubjekt
    Minimalistisches Programm
    kontrastive Grammatik Jiddisch-Polnisch-Deutsch
    expletive subject
    Minimalist Program
    contrastive Yiddish-Polish-German grammar
    podmiot ekspletywny
    Program Minimalistyczny
    gramatyka kontrastywna jidysz-polsko-niemiecka
    Opis:
    Im Zentrum der Überlegungen stehen die jiddischen Sätze, in denen an der Subjektstelle das expletive ‚es‘ erscheint. In Anlehnung an die Satzbeispiele der verschiedenen Konfigurationen für die Einfügung sowie Tilgung der Expletive werden Gedanken zu den syntaktischen Eigenschaften des Expletivs in jiddischen Sätzen gemacht. Es wird eine Antwort auf die Frage gesucht, wie diese mit den Entsprechungen aus dem Deutschen und Polnischen als Kontaktsprachen des Jiddischen korrelieren. Ein Vergleich mit den deutschen und polnischen Sätzen soll eine bessere Einsicht in die Strukturen ermöglichen und sie in den größeren funktionalen Rahmen des Diskurses einordnen. Es wird gefragt, wie sich die Grundannahmen des „Minimalistischen Programms“ von Chomsky mit den Daten des Jiddischen, Deutschen und Polnischen vertragen.
    W centrum uwagi znajdują się zdania języka jidysz, w których na miejscu podmiotu występuje zaimek ekspletywny ‘es’. W odniesieniu do przykładowych konfiguracji zdań z zaimkiem i bez zaimka ‘es’ analizowane są cechy syntaktyczne zaimka ekspletywnego w języku jidysz. Porównanie ze zdaniami języka niemieckiego i polskiego ma na celu zbadanie, na ile cechy charakterystyczne dla języka jidysz korelują z językiem polskim i niemieckim jako językami, które wpłynęły na kształtowanie się języka jidysz. Artykuł jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, czy główne założenia Chomskiego w „Programie Minimalistycznym” odpowiadają cechom syntaktycznym języków jidysz, niemieckiego i polskiego.
    The main focus of analysis are sentences in Yiddish in which the subject position is occupied by the expletive pronoun ‘es’. On the basis of various configurations of sentences with and without the expletive pronoun ‘es’ we analyze syntactic features of the expletive pronoun in Yiddish. The issue of interest is how these features correlate with those of German and Polish counterparts, since the contact with these languages influenced the development of Yiddish. The comparison with German and Polish sentences should allow for a better insight into the structures and put them in the functional frames of discourse. Another question is this of how the core assumptions of the “Minimalist Program” by Chomsky agree with the data provided by Yiddish, German and Polish.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2018, 27; 97-113
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstęp do analizy porównawczej negacji funkcjonalnej w językach polskim, niemieckim i jidysz w kontekście generatywnej teorii zasad i parametrów
    Introduction into comparative analysis of functional negation in Polish, German and Yiddish in the context of generative theory of principles and parameters
    Autorzy:
    Orsson, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590773.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    functional negation
    negation paradigms in Yiddish
    German and Polish
    semantic polarization of negation
    negacja funkcjonalna
    paradygmaty negacji w jidysz
    niemieckim i polskim
    polaryzacja semantyczna negacji
    Opis:
    Umiejętność werbalizacji procesów mentalnych jest jedną z podstawowych kompetencji człowieka, umożliwiającą mu przeżycie. Przekazywanie prostych i złożonych komunikatów językowych, ujmowanie myśli w słowa, artykulacja potrzeb i postaw, abstrahowanie oraz różnicowanie są podstawami społecznej egzystencji jednostki. Potwierdzając, akceptujemy rzeczywistość. Negowanie uprzednio potwierdzonego umożliwia przyjęcie zróżnicowanej postawy. Bez umiejętności negacji nie dane by nam było w sposób kompetentny wyznaczyć granice własnej akceptacji. Istota kompetencji negacji powoduje, że należy uznać jej autonomiczną pozycję wśród podstawowych wypowiedzeń determinowanych intencją nadawcy komunikatu językowego. Każdy użytkownik języka, wolny od dysfunkcji werbalnych, jest w stanie ocenić normatywność danego komunikatu. Tę umiejętność warunkuje przyswojona w procesie nabywania języka skończona liczba reguł gramatycznych, które determinują konstrukcję struktur syntaktycznych. Mimo przekonania, że ilość konstruowanych zdań ma wartość nieskończoną, należy stwierdzić, że ze względu na ograniczoną, choć wielką, objętość słownika danego języka, który obejmuje skończoną ilość słów, również ilość zdań stanowi liczbę ostateczną. Negacja funkcjonalna w jidysz, niemieckim i polskim realizowana jest przy zastosowaniu różnorodnych eksponentów leksykalno-semantycznych w strukturach syntaktycznych. Ich pozycjonowanie oraz kwantyfikacja zdaniowa wywierają bezpośredni wpływ na proces polaryzacji semantycznej [+]/[-] danego wypowiedzenia. W artykule przedstawiono, obok podstawowego inwentarza determinantów negacji, główne typy negacji ze względu na udział i rodzaj determinantów. Na podstawie zebranych przykładów z normatywnych korpusów językowych badanych języków zweryfikowano proces polaryzacji semantycznej [+]/[-]. Negacja jako proces różnorodny oraz wykorzystywany nie tylko w celu konstruowania przeczenia bądź modyfikacji cech prozodycznych wypowiedzenia stanowi obszerny materiał badawczy, a wskazane w pracy anomalia struktur syntaktycznych oraz otwarte pytania, na które w dalszym procesie badawczym należy poszukiwać odpowiedzi, świadczą o szczególności tego fenomenu językowego.
    The skill of verbalizing mental processes is one of the basic competences of humans, which enables them to survive. Conveying simple and complex language messages, putting thoughts into words, articulating the needs and attitudes, abstracting and differentiating are the foundations of the social existence of an individual. By confirming, we accept reality. Negation of what was previously confirmed enables adopting a differentiated attitude. Without the skill of negation we wouldn’t be given the possibility to set boundaries of self- acceptance in a competent manner. The essence of the competence of negation makes it necessary to recognize its autonomic position among the basic statements determined by the intention of the sender of a language message. Every language user, free from verbal dysfunctions, is capable of evaluating the normativeness of a given language message. This skill is determined by a finite number of grammatical rules learned during the process of language acquisition, which determine the construction of syntactic structures. Despite the belief that the number of constructed sentences has an infinite value, it should be stated that because of the limited, although great, volume of the vocabulary of a given language that encompasses a finite number of words, the number sentences is also finite. The functional negation in Yiddish, German and Polish is realized with the use of diverse lexical-semantic exponents in the syntactic structures. Their positioning and the sentence quantification directly influences the process of semantic polarization [+]/[-] of a given utterance. This article provides a basic inventory of negation determinants and describes main types of negation distinguished according to the contribution and kind of determinants. On the basis of examples collected from the normative linguistic corpuses of the examined languages the process of semantic polarization [+]/[-] has been verified. Negation as a diverse process, used not only to construct negation or to modify the prosodic features of an utterance, constitutes an extensive research material, and the anomalies of syntactic structures pointed to in this work, as well as open questions to which answers should be sought in the further research process, prove the peculiarity of this language phenomenon.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2020, 19; 287-298
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O relacjach żydowsko-chrześcijańskich w twórczości Szaloma Asza (1880-1957)
    Jewish-Christian relations in the works of Sholem Asch (1880-1957)
    Autorzy:
    Gluba-Pieprz, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116818.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Shalom Asz
    Yiddish
    Nobel Prize
    Jewish-Christian relations
    Jewish culture
    Judeo-Christian society
    Szalom Asz
    jidysz
    Nagroda Nobla
    relacje żydowsko-chrześcijańskie
    kultura żydowska
    społeczeństwo judeochrześcijańskie
    Opis:
    Refleksja nad stosunkami żydowsko-chrześcijańskimi jest jednym z najważniejszych tematów twórczości Szaloma Asza. Genialny autor literatury jidysz, dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla, urodził się w Kutnie w 1880 roku. W swoich pracach autobiograficznych wspominał o swoim dzieciństwie w małej społeczności żydowsko-chrześcijańskiej. Asz zauważył, że okres ten wpłynął na jego literaturę, światopogląd i zaangażowanie społeczne. Przez ponad 50 lat, aż do śmierci w 1957 r., był propagatorem pojednania judeochrześcijańskiego, do czego nawoływał w swoich tekstach.
    The reflection on Jewish-Christian relations is one of the most significant topics of Sholem Asch’s work. The brilliant author of Yiddish literature, twice nominated for the Noble Prize was born in Kutno in 1880. In his autobiographical works, he mentioned his childhood in a small Jewish-Christian community. Asch noticed that this period influenced his literature, worldview, and his social commitment. For more than 50 years, until he died in 1957, he was a propagator of Judeo-Christian reconciliation, to which he exhorted through his texts.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2018, 8, 7-8; 63-74
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Burza» Szekspira w Folks un Jugnt-Teater: Inscenizacja Leona Schillera (1938/39)
    Shakespeare’s «The Tempest» in the Folks un Jugnt-Teater: The Staging by Leon Schiller 1938/1939
    Autorzy:
    Timoszewicz, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146930.pdf
    Data publikacji:
    1992-12-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Leon Schiller
    teatr jidysz
    Burza Shakespeare'a
    Władysław Daszewski
    Folks Un Jungt-Teater
    Abraham Morewski
    teatr żydowski w Polsce
    Yiddish theater
    Shakespeare's The Tempest
    Jewish theater in Poland
    Opis:
    Inscenizacja Burzy Szekspira w inscenizacji Leona Schillera ze scenografią Władysława Daszewskiego w Folks un Jugnt-Teater w Łodzi (9 października 1938) uchodzi za jedno z największych osiągnięć teatru jidysz w Polsce. Wagę współpracy wybitnego polskiego reżysera z teatrem jidysz podkreślali mówcy na bankiecie, który odbył się po premierze, a recenzenci odkrywali polityczne podteksty spektaklu. Scenografia Daszewskiego na płytkiej scenie była wybitnym osiągnięciem, podobnie jak rola Prospera grana przez Abrahama Morewskiego, jednego z najwybitniejszych aktorów żydowskich XX wieku. Łódzki spektakl zalicza się także do najważniejszych osiągnięć wśród szekspirowskich inscenizacji Schillera, ale i w całej jego twórczości.
    The production of Shakespeare’s The Tempest staged by Leon Schiller with scenography by Władysław Daszewski in the Folks un Jugnt-Teater in Łodź (October 9th 1938) is considered to be one of the greatest achievements of Yiddish theatre in Poland. The author describes the political background of the production. The significance of the cooperation of a distinguished Polish director with a Yiddish theatre was stressed by speakers at the banquet which took place after the premiere, while the reviewers uncovered the political undertones of the production. Daszewski’s scenography on a shallow stage was a great achievement, as was the part of Prospero played by Avrom Morevsky, one of the most eminent Jewish actors of the 20th century. The Łodź production also turns out to be an important reflection of the evolution of the interpretation of Shakespeare’s play in Schiller’s work, as well as an important element of his artistic achievement.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 1992, 41, 1/4; 439-452 (pol), 439-457 (eng)
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Feminine Sphere of Yiddish Heritage: Review of the book: Joanna Lisek (2018), “Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)”. Sejny: Wydawnictwo Pogranicze
    Kobieca sfera dziedzictwa jidysz. Recenzja książki: Joanna Lisek (2018), „Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)”. Sejny: Wydawnictwo Pogranicze
    Autorzy:
    Taczyńska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339650.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    historia Żydówek
    kultura jidysz
    herstoria literatury
    poezja kobiet
    podmiotowość kobieca
    biografie kobiet
    Jewish women’s history
    Yiddish culture
    herstory of literature
    women’s poetry
    female subjectivity
    women’s biographies
    Opis:
    The review presents the monograph Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.) [Kol ishe: The Voice of Women in Yiddish Poetry (from the 16th Century to 1939)], published in 2018 by Joanna Lisek. The article focuses on the main topic of the monograph – the literary voices of women within Yiddish culture – and its historical, social and literary framework.
    Celem recenzji jest prezentacja wydanej w 2018 r. monografii Joanny Lisek, Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.). Omówienie koncentruje się na głównym temacie publikacji – literackich głosach kobiet z kręgu kultury jidysz – oraz jego historycznych, społecznych i literackich ramach.
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2020, 9; 273-280
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Józef Opatoszu – klasyk literatury jidysz. Próba przywrócenia pamięci
    Józef Opatoszu – The classic of Yiddish literature. An attempt to restoring the memory
    Autorzy:
    van den Akker-Urbańska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/466472.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Płockie
    Tematy:
    Józef Opatoszu
    pisarz języka jidysz przełomu XIX i XX w.
    Żydzi
    powieści historyczne
    Joseph Opatoszu,
    Yiddish writer of the turn of XIX and XX centuries
    Jews
    historical novels
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest zapomnianemu twórcy piszącemu w języku jidysz. W pierwszej części przedstawiony został fenomen języków żydowskich, szczególnie języka jidysz, charakterystycznego dla Żydów aszkenazyjskich. Druga część artykułu dotyczy postaci Józefa Opatoszu i jego twórczości.
    This article talks about forsaken creator who wrote in Yiddish language. In the first part is presented phenomenon of Jewish languages, especially Yiddish- characteristic one for Ashkenazi Jews. The second part of article relate to figure of Józef Opatoszu and his work.
    Źródło:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2015, 7; s. 255-277
    0860-5637
    Pojawia się w:
    Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka oświatowa władz polskich wobec mniejszości żydowskiej w II Rzeczpospolitej
    The Polish Government Education Policy towards Jewish minority in 1918-1939
    Autorzy:
    Romantsov, Roman
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117293.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    interwar period
    education
    Jewish schools
    teaching in Yiddish
    Zionist movement
    Agudat Isarel
    Tarbut
    denominational schools
    bilingual schools
    okres międzywojenny
    szkolnictwo
    szkoły żydowskie
    nauczanie w jidysz
    ruch syjonistyczny
    szkoły wyznaniowe
    szkoły dwujęzyczne
    Opis:
    Polityka rządu polskiego w latach 1918-1939 wobec szkół żydowskich była zróżnicowana. Opisując politykę wobec szkół żydowskich, można ją podzielić na trzy okresy. W pierwszym okresie – od 1918 do 1926 roku – władze polskie prowadziły lojalną politykę wobec trzech typów szkół żydowskich – polsko-żydowskich, religijnych i z nauczaniem w języku hebrajskim. Nielojalna polityka dotyczyła szkół z językiem jidysz jako językiem nauczania. W latach 1926-1932 rząd polski aktywnie wspierał ruch syjonistyczny i partię "Agudat Israel". Na uwagę zasługuje rozwój sieci szkół "Tarbut" w języku hebrajskim, która była podporządkowana ruchowi syjonistycznemu. Rozwijały się też szkoły religijne. W tym samym czasie wzrosła liczba szkół w języku jidysz, które były ostro ścigane przez władze lokalne i były nielegalne. W drugim okresie wzrasta liczba szkół dwujęzycznych z językiem polskim i hebrajskim, polskim i jidysz, hebrajskim i jidysz jako językami nauczania. Lata 1932-1939 charakteryzują się dalszą polityką lojalności wobec szkół hebrajskich, wyznaniowych i dwujęzycznych. Polityka rządu polskiego wobec szkół żydowskich była zdeterminowana ogólną polityką wobec różnych partii i ruchów politycznych żydowskich.
    The Polish Government Policy in 1918-1939 towards Jewish schools was diverse. Describing policy regarding Jewish schools, we can divide it into three periods. In the first period – from 1918 to 1926, Polish authorities implemented a loyal policy towards the three types of Jewish schools – Polish-Jewish schools, religious schools and schools with instruc-tion in Hebrew. A disloyal policy was towards schools with Yiddish as a teaching language. In the period from 1926 to 1932 the Polish government actively supported the Zionist move-ment and party „Agudat Israel”. One could deserve developing a network of „Tarbut” schools in Hebrew, which was subordinated to Zionist movement. Religious schools were rather developed, too. At the same time increased the number of schools in Yiddish, which were strongly pursued by local authorities and were illegal. In the second period increases the number of bilingual schools with Polish and Hebrew, Polish and Yiddish, Hebrew and Yiddish as teaching languages. The years 1932-1939 are characterized by further policy of loyalty to the Hebrew schools, religious schools, and bilingual schools. Policy of Polish Government towards Jewish schools was determined by general policy towards different Jewish parties and political movement.
    Źródło:
    Studia Żydowskie. Almanach; 2013, 3, 3; 95-137
    2083-5574
    Pojawia się w:
    Studia Żydowskie. Almanach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Seeing things by Anna Margolin
    Widzenia rzeczy Anny Margolin
    Autorzy:
    Francuz, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450362.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    feminine Yiddish poetry of the twentieth century
    the poetry of Anna Margolin
    (Róża Lebensbojm)
    Neoclassicism
    Acmeism Dinggedicht
    kobieca poezja jidysz XX wieku
    liryki Anny Margolin (Róży Lebensbojm)
    neoklasycyzm
    akmeizm
    Dinggedicht
    Opis:
    Jeśli przywołać najważniejsze dla tej poezji słowa, należałoby rozpocząć opowieść od kamieni, lilii, dłoni i krwi, które, jeśli przyjrzeć się im z filologiczną dokładnością, są wzajemnie powiązane: sytuują się wyraźnie na przeciwległych brzegach procesu twórczego Mówią o wznoszeniu gmachu złożonego z wyobrażeń o sile i słabości swej, upojeniu i zastyganiu w tym, co od wieków poeci klasycy próbowali zgłębić: harmonię i jasność, wiedzeni nadzieją, że w życiu ponad wszystko trzymać się należy piękna A ponadto w dyscyplinie nie poprzestawać, ćwiczyć oko i poszerzać pole widzenia, od porywów serca nie stronić; serce bowiem rośnie, potężnieje od wielkich idei, namiętności Pojemna się staje ta wizja pisania, jest splotem sprzeczności- tak ją widzi jedna z najważniejszych poetek dwudziestowiecznych, pisząca w jidysz, Anna Margolin Poezja Margolin jest wyraźnym zwrotem w stronę neoklasycyzmu, nawarstwianiem wątków, tez, aluzji, myśli przejętych od światopoglądowo jej bliskich artystów, wielkich indywidualności: Anny Achmatowej (od której przejęła imię), Osipa Mandelsztama, Rainera Marii Rilkego, Ezra Pounda.
    If we recall the most important words for the poetry, we should begin the story with the stones, lily, hands and blood, which, if you look at them with the philological accuracy, are interrelated: situate themselves clearly on opposite banks of the creative process. They talk about the construction of the building consisting of perceptions about their own strength and weakness, ecstasy and congealing in what for centuries the classics poets have tried to fathom: the harmony and clarity, driven by the hope that in life they should above all stick to be beauty. And in addition, they ought to go further than discipline, practice eye and expand the field of view, should not shun from the gusts of the heart, because the heart grows more powerful due to great ideas, passions. Spacious becomes the vision of writing, it is the weave of contradictions - this is how one of the most important twentieth-century poets, who wrote in Yiddish, Anna Margolin sees it. Margolin’s poetry is a clear return towards neoclassicism, building up topics, theses, allusions, ideas taken from ideologically close to her artists of great individuality, Anna Akhmatova (from whom she took her name), Osip Mandelstam, Rainer Maria Rilke, Ezra Pound.
    Źródło:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2016, 6; 261-267
    2084-848X
    Pojawia się w:
    Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Einige Fragen der Pro-drop-Konfigurationen im Jiddischen mit syntaktischen Merkmalen des Deutschen und Polnischen
    Some aspects of the pro-drop configurations in Yiddish in comparison with syntactic features of German and Polish
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1596737.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Vergleichssyntax: Jiddisch-Deutsch-Polnisch
    Generative Syntax
    Pro-drop-Konfigurationen
    pro-drop configurations
    generative syntax
    Yiddish-German-Polish comparison
    comparative syntax
    składnia porównawcza języka polskiego
    niemieckiego i języka jidysz
    składnia generatywna
    konfiguracje pro-drop
    Opis:
    Der Artikel beschäftigt sich mit der Frage nach den Pro-drop-Konfigurationen im Rahmen der Prinzipien- und Parameter-Theorie (PPT) sowie des Minimalistischen Programms in Bezug auf die Satzanalyse im Deutsch-Polnisch-Jiddischen-Vergleich. Es wird davon ausgegangen, dass die Auslassung des Subjekts nicht nur flexionsbedingt, sondern auch konfigurationsabhängig ist. Die Pro-drop-Konfigurationen stellen eine notwendige Bedingung für die Betrachtung des Polnischen als Pro-drop-Sprache dar. Die polnischen Beispiele werden mit den Sätzen des Deutschen als eine Nicht-pro-drop-Sprache verglichen und in Bezug auf das Jiddische untersucht. Es wird gefragt, welche syntaktischen Eigenschaften des Jiddischen sich aus dem Pro-drop-Parameter ableiten lassen und welche Entsprechungen man in der deutschen und welche in der polnischen Sprache findet.
    The paper addresses the issue of pro-drop configurations within the Principles and Parameters framework (P&P) and the Minimalist Program (MP) with respect to comparative syntactic analysis of German, Polish and Yiddish. The point of departure is the assumption that the omission of the subject is not only inflection-conditioned but also configuration-dependent. The pro-drop configurations are a necessary condition to consider Polish as a pro-drop-language. Polish examples are here compared with the sentences in German, a non-pro-drop-language, and analysed with reference to Yiddish. The questions of focus here are: which features of Yiddish can be derived from the pro-drop-parameter and which equivalents can be found in the German and which in the Polish language?
    Artykuł omawia zagadnienie dotyczące konfiguracji pro-drop w ramach Teorii Zasad i Parametrów i Programu Minimalistycznego w odniesieniu do analizy porównawczej zdania języka niemieckiego, polskiego oraz jidysz. Zakłada się, że możliwość rezygnacji z podmiotu w zdaniu zależy nie tylko od potencjału fleksyjnego danego języka, ale również od pewnych cech konfiguracyjnych w tym języku. Cechy te odzwierciedla język polski, należący do języków pro-drop, który stanowi punkt wyjścia dla analizy zdania w języku niemieckim i języku jidysz. Artykuł jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, które cechy syntaktyczne języka jidysz można wyprowadzić z parametru pro-drop. Poprzez porównanie z językiem polskim i niemieckim wykazane są cechy wspólne dla obu języków.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2017, 26; 145-164
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Portrety pisarzy jidysz w polsko-żydowskiej prasie w latach 1918-1939
    Portraits of Yiddish Writers in the Polish-Jewish Press in the Years 1918-1939
    Autorzy:
    Szabłowska-Zaremba, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879727.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    polsko-żydowska prasa w latach 1918-1939
    literatura jidysz
    czasopiśmiennictwo żydowskie XX wieku
    relacje polsko-żydowskie XX wieku
    Polish-Jewish press in the years 1918-1939
    Yiddish literature
    Jewish periodical press of the 20th century
    Polish-Jewish relations in the 20th century
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie sposobów prezentacji w międzywojennej prasie żydowskiej pisanej w języku polskim zagadnień dotyczących pisarzy jidysz. Periodyki te kierowane były do czytelników polskojęzycznych, a zatem tych, którzy nie mogli bezpośrednio poznać literatury jidysz. Twórców podzielono na cztery grupy: klasycy (Mendele Mojcher Sforim, Icchok Lejbusz Perec, Szolem-Alejchem), średnie pokolenie (Szalom Asz, Józef Opatoszu, Zusman Segałowicz i Jehoszua Perle) oraz najmłodsze (Abraham Zak, Efroim Kaganowski, Rachel Korn, Icyk Manger oraz Kalman Lis). Ostatnią specyficzną grupę tworzą ci autorzy, których utwory nie są drukowanie, niemniej na łamach gazet publikuje się opisy ich tomików, np. Chaim Siemiatycki. Do najczęstszych form wypowiedzi prezentujących sylwetkę pisarza należą: szkice biograficzne, wywiady z nim przeprowadzone, tłumaczenia jego wypowiedzi lub artykułów ukazujących się na łamach prasy jidyszowej, relacje ze spotkań, wyjazdów, ważnych wydarzeń dotyczących jego osoby lub twórczości, szkice dotyczące całej jego twórczości lub jej wybranego aspektu, recenzje jego utworów oraz tłumaczenia jego dzieł. Wnioski oparte zostały na takich periodykach, jak: „Nasz Przegląd”, „Nowy Dziennik”, „Chwila”, „Opinia”, „Nasza Opinia”, „Nasz Głos”, „Dziennik Nowy”, „Kurier Nowy”.
    The aim of the article is to show the ways issues concerned with Yiddish writers are presented in the interwar Jewish press published in Polish. The periodical were targeted to Polish language readers, i.e. ones who were not able to read Yiddish literature. The writers were divided into four groups: classics (Mendele Mocher Sforim, Isaac Leib Peretz, Sholem-Aleichem), the middle generation (Sholem Asch, Joseph Opatoshu, Zusman Segałowicz and Jehoszua Perle) and the youngest one (Abraham Zak, Efroim Kaganowski, Rachel Korn, Itzik Manger and Kalman Lis). The last specific group is made up by the authors whose works and not printed, but nevertheless newspapers publish reviews of their volumes, e.g. Chaim Siemiatycki. The most frequent forms of statements presenting the figure of an author include: biographical sketches, interviews, translations of his statements or of articles published in Yiddish press, accounts of his meetings, journeys, important events concerning his person or his work, sketches concerning his whole work or its chosen aspects, reviews and translations of his works. Conclusions are based on such periodicals as: “Nasz Przegląd”, “Nowy Dziennik”, “Chwila”, “Opinia”, “Nasza Opinia”, “Nasz Głos”, “Dziennik Nowy”, “Kurier Nowy”.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 1; 75-89
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Syntax des anaphorischen, medialen und lexikalischen Reflexivspronomens im Deutschen und im Polnischen im Vergleich mit ausgewählten Beispielen aus dem Jiddischen
    The syntax of the anaphoric, medial and lexical reflexive pronoun in German and Polish in comparison with selected examples from Yiddish
    Autorzy:
    Ochmańska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592263.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    anaphorisches ‚sich‘
    mediales ‚sich‘
    lexikalisches ‚sich‘
    Jiddisch
    Generative Transformationsgrammatik (GTG)
    Reflexivkonstruktionen
    Reflexivpronomen
    Anaphoric ‚-self‘
    medial ‚-self‘
    lexical ‚-self‘
    Yiddish
    transformational-generative grammar (TGG)
    Reflexive Constructions
    Reflexive Pronouns
    anaforyczne ‚się‘
    medialne ‚się‘
    leksykalne ‚się‘
    język jidysz
    gramatyka generatywno-transformacyjna
    konstrukcje zwrotne
    zaimki zwrotne
    Opis:
    Im Beitrag wird unter Bezugnahme auf die Darstellung der Funktionen des Reflexivpronomens laut Reis und Haider das Funktionieren des Reflexivpronomens im Deutschen und im Polnischen besprochen, wobei angeführte Beispiele für die Stellung des Reflexivpronomens in beiden Sprachen zugleich mit Reflexivkonstruktionen im Jiddischen verglichen werden. Damit beabsichtigt der Artikel nachzuweisen, dass die generative Erklärung des Phänomens von anaphorischen, lexikalischen und medialen Reflexivkonstruktionen universal für die deutsche, polnische und jiddische Sprache ist.
    W artykule omówiono funkcjonowanie zaimka zwrotnego w języku niemieckim i polskim w odniesieniu do opisu funkcji zaimka zwrotnego według Reis i Haidera, przy czym przykłady podane dla pozycji zaimka zwrotnego w obu językach porównano z konstrukcjami zwrotnymi w języku jidysz. Artykuł ma zatem na celu udowodnienie, że generatywny sposób wyjaśnienia zjawiska anaforycznych, leksykalnych i medialnych konstrukcji zwrotnych jest uniwersalny dla języka niemieckiego, polskiego oraz jidysz.
    In this article, the functioning of the reflexive pronoun in German and Polish is discussed with reference to the presentation of the functions of the reflexive pronoun according to Reis and Haider. The examples given for the position of the reflexive pronoun in both languages are compared with reflexive constructions in Yiddish. Thus, the article aims to prove that the generative explanation of the phenomenon of anaphoric, lexical and medial reflexive constructions is universal for the German, Polish and Yiddish languages.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2020, 29; 173-185
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne metody filologiczne w interpretacji żydowskich dokumentów osobistych
    The modern philological methods in interpreting Jewish life writing
    Autorzy:
    Geller, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1384869.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    life writing
    biographical method
    philological method
    Karl Bühler’s Organon model
    autobiographical contract
    text linguistics
    speech acts
    Yiddish as a heritage language
    dokumenty osobiste
    metoda biograficzna
    metoda filologiczna
    funkcje języka według Karla Bühlera
    pakt autobiograficzny
    lingwistyka tekstu
    tekst
    nadawca
    odbiorca
    akty mowy
    jidysz jako język dziedziczony
    Opis:
    W badaniach naukowych wykorzystujących tradycyjne dokumenty osobiste zasadniczo stosuje się dwa podejścia: tzw. metodę biograficzną oraz metodę filologiczną. Badacz dziejów Żydów polskich odwołujący się do źródeł osobistych, napotykając na wiele trudności związanych z materialnym pozyskaniem i odczytaniem takich dokumentów, musi dodatkowo obrać jedną z metod i konsekwentnie oraz świadomie ją stosować, aby wykazać zasadność wyprowadzania na podstawie jednostkowych historii osobistych wniosków i generalizacji dotyczących epok, zjawisk, trendów kulturowych czy postaw całych grup społecznych. W artykule przypomniano zasady i zakres stosowania metody filologicznej w oparciu o kanoniczny model funkcji języka Karla Bühlera (das Organonmodell ) oraz przedstawiono kilka nowoczesnych narzędzi tekstologicznych i (pragma)lingwistycznych, które poszerzają granice tradycyjnie pojmowanej metody filologicznej, pozwalając na bardziej zobiektywizowaną interpretację dokumentu osobistego.
    When using traditional life writing as source for scholarly research, one usually applies either the biographical or the philological method of analysis. For a researcher of the history of Polish Jews obtaining and deciphering such documents is already a challenging task; he or she should however choose and consciously apply just one of the above-mentioned methods in order to support any conclusions drawn from single life stories and any generalizations regarding the times, places, cultural phenomena and choices of the social groups in question. This paper describes the philological method’s principles and scope in relation to Karl Bühler’s classic Organon Model. It also presents several modern tools used in text linguistics and discourse analysis, all of which broaden the traditional understanding of the philological method thereby allowing a more objective interpretation of life writing practices.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2017, 8, 1; 23-38
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ZUR IP-STRUKTUR DES JIDDISCHEN IM DEUTSCH-POLNISCHEN VERGLEICH
    INFL PHRASE IN YIDDISH IN COMPARISON WITH THE POLISCH AND THE GERMAN LANGUAGE
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1597139.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Vergleichende Syntax des Jiddischen, Deutschen und Polnischen
    Generative Transformationsgrammatik: Prinzipien- und Parameter-Theorie
    Minimalistisches Programm
    die Struktur der INFL-Phrase
    Verbstellung im Satz
    Verb in the sentence
    INFL phrase structure
    Minimalist Program
    Generative grammar: Principles and parameters theory
    Comparative syntax of Yiddish, Polish and German
    składnia porównawcza języków jidysz, polskiego i niemieckiego
    gramatyka generatywna: Teoria zasad i Parametrów
    Program Minimalistyczny
    struktura frazy INFL
    czasownik w zdaniu
    Opis:
    Der Beitrag handelt von den Verbstellungsbesonderheiten im Jiddischen und ihren Auswirkungen auf die interne Struktur der INFL-Phrase. Man beobachtet Gemeinsamkeiten und Unterschiede in der syntaktischen Positionierung des Verbkomplexes im jiddischen Satz im Vergleich zum Deutschen und zum Polnischen. Das Jiddische wird als eine V2-Sprache klassifiziert, aber die Grundwortstellung im Nebensatz weist eine SVO-Reihenfolge auf und die einzelnen Teile des Verbs können voneinander getrennt werden. Die widersprüchlichen Annahmen in der typologischen Einordnung des Jiddischen können zur unterschiedlichen Gliederung der internen IP-Struktur des Jiddischen führen. Diese wird im Beitrag einer gründlichen Analyse unterzogen. Die Untersuchung erfolgt im Rahmen der generativen Grammatik. Relevant sind hier die Regeln der Prinzipien- und Parameter-Theorie (Chomsky 1981) sowie des Minimalistischen Programms (Chomsky 1995). Es wird von der Annahme ausgegangen, dass die nachweisbaren systematischen Distributionsunterschiede der Verben auf die Existenz eines generellen Bewegungsprozesses zurückzuführen sind.
    The aim of the paper is to determine the structure of the INFL phrase in the Yiddish language sentence within the Principles and Parameters framework as well as the Minimalist Program, both formulated by Noam Chomsky. The article contains a syntactic analysis of the Yiddish language sentence in relation to the Polish and the German language with the focus on the verb and its position in the sentence. The aim of the analysis is to find features similar with these of the INFL phrase in the Polish and the German language, as well as parametrical features typical for the Yiddish language. In the syntax of Yiddish the verb in the main sentence has the V 2 feature. It can also take the sentence-initial position. In contrast to the German language the subordinate sentence in Yiddish is developed symmetrically with respect to the main sentence. On the basis of sentence examples taken from selected languages and their analysis conclusions are drawn as to the INFL phrase structure in the Yiddish language.
    Artykuł skupia uwagę na określeniu struktury frazy INFL w zdaniu języka jidysz w ujęciu Teorii Zasad i Parametrów oraz Programu Minimalistycznego Noama Chomsky’go. W artykule przeprowadzono analizę składniową zdań w języku jidysz w odniesieniu do języka polskiego i niemieckiego pod kątem czasownika i zajmowanej przez niego pozycji w zdaniu. Celem analizy jest znalezienie cech zbieżnych z frazą INFL dla języka polskiego i niemieckiego oraz cech parametrycznych, jakie wykazuje język jidysz. W składni jidysz czasownik w zdaniu głównym wykazuje cechę V 2. Może on również zajmować pozycję inicjalną. W odróżnieniu od języka niemieckiego w składni jidysz zdanie podrzędne rozwijane jest symetrycznie do zdania głównego. W oparciu o przykłady zdań zaczerpnięte z wybranych języków oraz ich analizy wysunięto wnioski odnośnie układu frazy INFL języka jidysz.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2015, 24; 191-208
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-45 z 45

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies