Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "gramatyki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-22 z 22
    Tytuł:
    Lingwistyczne teorie Noama Chomsky’ego w zastosowaniach komputerowych w pedagogice
    Autorzy:
    Wieczorkowski, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2137066.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    sieć komputerowa
    technologia kształcenia
    gramatyki
    lingwistyka komputerowa
    Źródło:
    Forum Oświatowe; 2009, 21, 1(40); 89-104
    0867-0323
    2450-3452
    Pojawia się w:
    Forum Oświatowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Użycie strategii uczenia się gramatyki przez studentów filologii angielskiej
    Autorzy:
    Pawlak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1037649.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-24
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    grammar teaching
    grammar learning strategies
    cognitive strategies
    linguistic knowledge
    nauczanie gramatyki
    strategie uczenia się gramatyki
    strategie kognitywne
    wiedza językowa
    Opis:
    Grammar learning strategies can be defined as deliberate actions and thoughts which are employed for learning and gaining greater control over the use of grammar structures (Cohen and Pinilla-Herrera, 2009: 64). This indicates that they are used with the purpose of developing both explicit and implicit second language knowledge. Surprisingly, empirical investigations of such strategic devices are few and far between, with the available studies relying on different classifications and data collection tools, and often producing conflicting results. The present paper contributes to this important line of inquiry by reporting the findings of a re-search project which aimed to explore the use of these strategies by 200 advanced adult learners of English, future teachers of this language en-rolled in a BA program in English philology. The data were collected by means of an instrument designed by the present author (Pawlak, 2009c, 2010, 2011) on the basis of his taxonomy of such strategic devices and, similarly to earlier studies in this area (e.g. Pawlak 2008, 2009a), the analysis showed that the choice of grammar learning strategies hinges upon a number of variables and there are differences between the responses to Likert scale items and open-ended questions. The results serve as a basis for tentative suggestions for grammar instruction in modern languages departments and directions for future research.
    Źródło:
    Neofilolog; 2011, 37; 39-54
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne nomenklatory gramatyczne jako źródło wiedzy o gramatyce
    Old grammatical nomenclatures as a source of grammatical knowledge
    Autorzy:
    Decyk-Zięba, Wanda
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28765545.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    terminologia gramatyczna
    leksykografia
    gramatyki
    historia językoznawstwa
    działy gramatyki
    grammatical terminology
    lexicography
    grammar books
    history of linguistics
    branches of grammar
    Opis:
    Przedmiotem analizy są terminy zanotowane w nomenklatorach gramatycznych od XVII do XIX w. Najliczniejszą reprezentację mają w nich terminy z zakresu fleksji (nazywające części mowy i kategorie gramatyczne), niewiele było w nich terminów z zakresu fonetyki i słowotwórstwa, dopiero w XIX-wiecznych słowniczkach pojawiają się terminy z zakresu składni zdania. O takim, a nie innym udziale terminów z różnych działów decydował charakter użytkowy dzieł gramatycznych, były one przeznaczone do nauki języka polskiego lub języków obcych. Zakładano niejako a priori, że uczący się posiada już znajomość zasad gramatyki łacińskiej, punkt odniesienia dla terminów polskich (czy niemieckich jak w gramatyce Dobrackiego) stanowiła terminologia łacińska. Wynikiem rozwoju wiedzy gramatycznej jest redefinicja samej gramatyki i jej działów, uniezależnienie opisu gramatycznego języków nowożytnych od gramatyki łacińskiej, a także kodyfikacja i normalizacja terminologii gramatycznej.
    The subject of the analysis are terms recorded in the 17th–19th-century grammar nomenclatures. The most numerously represented ones were terms from the field of inflection (naming parts of speech and grammatical categories), there were few terms from the field of phonetics and word-formation, and terms from the field of sentence syntax had not appeared in glossaries until the 19th century. This share of terms from various branches was determined by the utilitarian nature of grammatical works: they were intended for learning Polish or foreign languages. It was assumed a priori, so to speak, that the learner already had the knowledge of the rules of Latin grammar, and the point of reference for Polish terms (or German ones, as in Dobracki’s grammar book) was the Latin terminology. The outcome of the development of grammtical knowledge is the redefinition of grammar itself and its branches, the independence of the grammatical description of modern languages from Latin grammar, as well as the codification and standardisation of grammatical terminology.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 809, 10; 94-114
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wariacje na temat dialogu, czyli co można zrobić z tekstem w grupie średnio zaawansowanej językowo na zajęciach z języka polskiego jako obcego
    Autorzy:
    Słaby-Góral, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679874.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    metody
    nauczanie gramatyki
    tryb rozkazujący
    rzeczownik odsłowny
    mowa zależna
    Opis:
    Autorka artykułu koncentruje się na opisie metod wprowadzania niektórych zjawisk gramatycznych w procesie nauczania jpjo. Ilustruje je przykładami i ćwiczeniami opartymi na dialogu będącym jedną z ważniejszych form komunikowania się. Zaprezentowane metody wynikają z wieloletniego doświadczenia glottodydaktycznego.
    The author of the article describes the methods of introducing certain grammatical phenomena in the process of teaching Polish as a foreign language. She illustrates her description with examples and exercises based on dialogues – one of the most important forms of communication. Presented methods are based on the experiences of the author, who has been a teacher of Polish for many years.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2011, 18
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Simplified Grammar of the Polish Language Williama Morfilla – o pierwszej angielskojęzycznej gramatyce języka polskiego
    Autorzy:
    Kotlarska, Irmina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2152002.pdf
    Data publikacji:
    2021-01
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    gramatyki języka polskiego
    „A Simplified Grammar of the Polish Language” Williama Morfilla
    Opis:
    Gramatyki języka polskiego: A Simplified Grammar of the Polish Language Williama Morfilla – o pierwszej angielskojęzycznej gramatyce języka polskiego
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 780, 1; 95-102
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graph grammar based Petri net controlled direct solver algorithm
    Algorytm solvera dokładnego sterowany siecią Petriego wykorzystujący gramatyki grafowe
    Autorzy:
    Szymczak, A.
    Paszyński, M.
    Pardo, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/305611.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    sieci Petriego
    gramatyki grafowe
    solvery dokładne
    Petri nets
    graph grammar
    direct solver
    Opis:
    In this paper we present the Petri net setting the optimal order of elimination for direct solver working with hp refined finite finite element meshes. The computational mesh is represented by a graph, with graph vertices corresponding to finite element nodes. The direct solver algorithm is expressed as a sequence of graph grammar productions, attributing the graph vertices. The Petri net dictates the order of graph grammar productions, representing the execution of the solver algorithm over a graph representation of computational mesh. The presentation is concluded with numerical experiments performed for a model L-shape domain.
    W artykule przedstawiona została sieć Petriego sterująca kolejnością wykonania produkcji gramatyki grafowej reprezentującej wykonanie algorytmu solvera dokładnego na h adaptowanej siatce metody elementów skończonych. Siatka obliczeniowa przedstawiona została w postaci grafu, którego wierzchołki odpowiadają węzłom elementów skończonych. Algorytm solvera dokładnego wyrażony jest w postaci sekwencji produkcji gramatyki grafowej, atrybutujących wierzchołki grafu. Sieć Petriego określa kolejność wykonania produkcji gramatyki grafowej, reprezentujących wykonanie algorytmu solvera na grafowej reprezentacji siatki obliczeniowej. Artykuł podsumowuje eksperyment numeryczny dotyczący wykonania algorytmu solvera na problemie modelowym w kształcie litery L.
    Źródło:
    Computer Science; 2010, 11; 65-79
    1508-2806
    2300-7036
    Pojawia się w:
    Computer Science
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PRZEKONANIA STUDENTÓW FILOLOGII ANGIELSKIEJ NA TEMAT NAUCZANIA GRAMATYKI
    English majors’ beliefs about grammar instruction
    Autorzy:
    Pawlak, Mirosław
    Mystkowska-Wiertelak, Anna
    Bielak, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036702.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-04
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    learner beliefs
    grammar instruction
    corrective feedback
    przekonania uczących się
    nauczanie gramatyki
    korekta błędów
    Opis:
    Learners’ beliefs concerning the process of learning and teaching a foreign language without doubt play a very important role since they can determine the effectiveness of the instructional techniques and procedures that are employed by teachers, thereby considerably influencing the outcomes of that process. This applies in equal measure to teaching all the language skills and subsystems, including grammar instruction, or, more generally, form-focused instruction. In view of such considerations, the aim of the present paper is to report the findings of a study which sought to tap the beliefs of 106 Polish students of English philology with respect to such issues as the choice of the syllabus, the degree of integration of focus on form with meaning and message conveyance, the ways in which grammar structures are introduced and practiced as well as the provision of corrective feedback on grammar errors. The data were collected by means of a questionnaire specifically designed for this purpose (Pawlak, 2012, 2013b), which contained both Likert-scale and openended questions related to all of these areas. The analysis of the data demonstrates that the participants manifest clear preferences with respect to the process of learning and teaching grammar, which, on the one hand, may provide a basis for introducing modifications into grammar classes taught to English majors, and, on the other, makes it possible to identify areas that should be given more emphasis in the course of educating future teachers of English.
    Źródło:
    Neofilolog; 2014, 42/1; 77-93
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Płynna gramatyka. Wybrane problemy metodologii i dydaktyki gramatyki języka włoskiego
    Liquid Grammar: Some Problems Regarding the Methodology and Didactics of Italian Grammar
    Autorzy:
    Słapek, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/446296.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Italian grammar
    grammar rules
    grammar didactics
    gramatyka języka włoskiego
    reguły gramatyczne
    dydaktyka gramatyki
    Opis:
    Italian grammar today is still subject to change and reinterpretation. In this article, I attempt to introduce some problems regarding Italian grammar from the point of view of the methodology of grammar didactics. It is not, therefore, a study of the standard Italian language; rather, it is mainly a reflection on the creation of grammar rules and their explication in grammar textbooks that are dedicated primarily to foreigners. The problems that students of Italian grammar may encounter are the following, among others: the presentation of outdated grammar structures (the differences between standard grammar and actual language practice); a lack of explicitly expressed rules for various language problems; a lack of discussion about grammatical differences that result due to sociolinguistic variations; and a lack of appropriate comments for some grammar issues, which cause difficulties for foreigners. I seek to suggest some methodological solutions and to define the features of grammar (textbooks) on an academic level that could help to overcome—at least partially—similar problems. All questions that I discuss in the present text are illustrated with examples taken from popular academic grammar textbooks written by Polish and Italian linguists.
    Reguły gramatyczne języka włoskiego wciąż podlegają zmianom i reinterpretacjom. Niniejszy artykuł ma na celu omówienie wybranych problemów języka włoskiego z puntku widzenia metodologii nauczania gramatyki. Nie jest to studium nad normą językową, lecz raczej refleksja nad tworzeniem reguł gramatycznych i ich eksplikacją w podręcznikach gramatyki opisowej języka włoskiego pisanych z myślą o obcokrajowcach. Problemy, jakie napotkać mogą czytelnicy gramatyk włoskich, to m.in.: przywoływanie reguł przestarzałych lub brak omówienia nowych, dopuszczalnych form gramatycznych (a zatem rozbieżności między normą gramatyczną a uzusem językowym), brak eksplicytnie wyrażonych reguł dla wybranych problemów językowych, brak omówienia różnic gramatycznych ze względu na społeczne odmiany języka, czy też brak stosownych komentarzy dla problemów gramatycznych sprawiających trudności obcokrajowcom. Spróbuję zaproponować pewne rozwiązania metodologiczne oraz nakreślić cechy gramatyki (podręcznika) na poziomie akademickim, które podobne problemy – przynajmniej w pewnym stopniu – pomogą przezwyciężyć. Omawiane w tekście kwestie zilustrowane są przykładami zaczerpniętymi z popularnych akademickich gramatyk języka włoskiego autorstwa polskich i włoskich językoznawców.
    Źródło:
    Italica Wratislaviensia; 2016, 7; 231-247
    2084-4514
    Pojawia się w:
    Italica Wratislaviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niski poziom motywacji studentów filologii germańskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie do nauki przedmiotu „Gramatyka praktyczna języka niemieckiego” – próba diagnozy przyczyn
    Low motivation level exhibited by German philology students of the Pedagogical University of Cracow towards the course “Practical German Grammar” – attempt at the diagnosis of the problem
    Autorzy:
    Sowa-Bacia, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52935053.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-02
    Wydawca:
    Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    individual motivation
    social motivation
    teaching of grammar
    questionnaire study
    implications for teaching grammar at academic level
    motywacja indywidualna i społeczna
    nauczanie gramatyki
    badanie ankietowe
    implikacje dla nauczania gramatyki na poziomie akademickim
    Opis:
    The present paper is an attempt to explain low motivation levels exhibited by German philology students of the Pedagogical University of Cracow towards one of the university courses, namely Practical German Grammar. To this end, Niski poziom motywacji studentów do nauki gramatyki the paper considers the role of individual as well as social motivation in the process of learning grammar of German as a foreign language. The paper also discusses the results of a questionnaire study conducted among German philology students of the Pedagogical University of Cracow, in which the participants were asked, among others, about the role of grammar in their future professional career and about the strategies they use to help them learn grammar. The results of this questionnaire study, on one hand, help to explain low motivation levels exhibited by the respondents towards learning grammar, but they also carry more general implications concerning teaching of grammar at the academic level.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2021, 55; 433-441
    1426-7241
    2657-4845
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skuteczne ocenianie gramatyki: od tradycyjnych testów do zadań komunikacyjnych
    Effective testing of grammar: From traditional tests to communication tasks
    Autorzy:
    Pawlak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/443064.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    testing grammar
    explicit knowledge
    implicit knowledge
    communication tasks
    ocenianie gramatyki
    wiedza eksplicytna
    wiedza implicytna
    zadania komunikacyjne
    Opis:
    Irrespective of the educational level, grammar is typically tested in a very traditional manner by means of such tasks as multiple choice, gap filling, paraphrasing or translation. The problem with this manner of evaluation is that it mainly taps into learners’ explicit, declarative knowledge that can only be applied when sufficient time is available. In addition, these tasks primarily focus on form, simultaneously ignoring the semantic and pragmatic aspects of grammatical knowledge. The article argues that such traditional tests should be complemented by what is referred to as productive and receptive focused communication tasks (Ellis, 2003), which necessitate the use of a specific grammar structure or at least are designed in such a way that such use is conducive to the attainment of the communicative goal. The application of such tasks allows insights into the implicit, or at least highly automatized, knowledge of the targeted structures (Ellis, 2009; DeKeyser, 2010) as well as shedding light on their form, meaning and use (Larsen-Freeman, 2003). It is suggested that their use not only enhances the validity of testing grammar but can also have a beneficial effect on the ways in which grammar is taught and learned.
    Źródło:
    Neofilolog; 2019, 53/2; 315-328
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY POZIOMEM OPANOWANIA GRAMATYKI A WYBRANYMI CZYNNIKAMI KOGNITYWNYMI I AFEKTYWNYMI: ZARYS PROJEKTU BADAWCZEGO
    The relationship between the knowledge of grammar and selected cognitive and affective individual difference variables: An outline of a research project
    Autorzy:
    Pawlak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442871.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    individual differences
    working memory
    motivation
    willingness
    to communicate
    grammar learning strategies
    beliefs about grammar
    instruction
    explicit and implicit knowledge
    różnice indywidulane
    pamięć robocza
    motywacja
    gotowość komunikacyjna
    strategie uczenia się gramatyki
    przekonania
    dotyczące nauczania gramatyki
    wiedza eksplicytna i implicytna
    Opis:
    Although there is a considerable body of research aiming to determine the effectiveness of different techniques and procedures in promoting the mastery of grammar structures in the target language, little is still known about how this effectiveness is mediated by individual difference (ID) variables, which, in turn, may determine learner engagement and translate into learning outcomes (Ellis, 2010; Pawlak, 2014, 2017b). For this reason, it is necessary to undertake research that would explore the link between grammar knowledge and ID factors. This is the rationale behind the research project funded by the Polish National Science Center outlined in the present paper. The project involves over 200 English philology and aims to establish the mediating effects of working memory, willingness to communicate, motivation, grammar learning strategies, and beliefs about grammar instruction with respect to the mastery of different types of English passive voice (i.e., different aspects and tenses), taking into account both explicit and implicit knowledge of this grammatical feature.
    Źródło:
    Neofilolog; 2018, 50/2; 197-214
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aksjologiczna podstawa zachowania językowego nadawcy w przedmowach do prac popularyzujących wiedzę o języku polskim w XIX wieku
    Autorzy:
    Jurewicz-Nowak, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022847.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wartość
    wartościowanie
    podręczniki do gramatyki i stylistyki
    pedagogika językowa
    XIX w.
    value
    valuation
    grammar and stylistic textbooks
    language pedagogy
    XIX century
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są wartości i wartościowanie w przedmowach do wybranych podręczników gramatycznych i stylistycznych przeznaczonych dla dzieci i młodzieży 2. poł. XIX w. autorstwa Ignacego Boczylińskiego, Augusta Jeskego, Józefy Kamockiej, Władysława Lercla, Filipa Olpińskiego, Teofili Radońskiej i Piotra Skrzypińskiego. Podobnie jak inne fenomeny społeczne, tak i wartości człowiek utrwala w języku, dzięki czemu jest możliwa analiza językowa nazw wartości, jak również rekonstrukcja systemu wartości określonej grupy społecznej. Autorów tekstów łączy rodzaj więzi wynikającej z podobieństwa zainteresowań językowych oraz wykonywanej pracy nauczyciela i wychowawcy. Zasadniczym celem ich prac jest popularyzacja wiedzy o języku polskim oraz kształcenie umiejętności poprawnego mówienia i pisania. Podręczniki ukazały się po powstaniu styczniowym, między 1870 a 1889 r. na obszarze trzech zaborów. Reprezentatywne dla nich są wartości poznawcze (np. wiedza, zrozumienie) i pragmatyczne (np. pożytek, praktyczność, praca). Ówczesne programy wychowawcze pod wpływem idei pozytywistycznych kładły nacisk na kształcenie zawodowe i walor pracy. Wartościowaniu podlega proces nauczania języka polskiego: praca nauczyciela — wychowawcy oraz ucznia, ćwiczenia, metody, podręczniki, gramatyka, ortografia itp. Podłożem dla formułowanych ocen lub zaleceń jest dobro dziecka (rozwój umysłowy) i nauczyciela (sukces pedagogiczny). Najczęściej wartości zostają wyeksponowane w tych pasażach, które realizują funkcję perswazyjną (wyrażają oceny i wywołują określoną presję na czytelniku).
    The subject of the article are values and valuation in preface to selected grammatical and stylistic textbooks intended for children and youth of the second half of the XIX century by Ignacy Boczyliński, August Jeske, Józefa Kamocka, Władysław Lecler, Filip Olpiński, Teofila Radońska and Piotr Skrzypiński. Similarly to other social phenomena, so does the human being perpetuates values in the language, thanks to which it is possible to analyze the language of value names as well as reconstruct the value system of a particular social group. The authors of the texts are combined by the type of ties resulting from the similarity of language interests and the work of the teacher and educator. The essential goal of their work is to popularize knowledge about the Polish language and to develop the skills of correct speaking and writing. The textbooks appeared after the January Uprising, between 1870 and 1889 in the area of three partitions. Cognitive values (e.g. knowledge, understanding) and pragmatic values (e.g. utility, practicality, work) are representative for them. The then educational programs under the influence of positivist ideas emphasized vocational training and the value of work. The process of teaching the Polish language is valued: the work of the teacher — educator and student, exercises, methods, textbooks, grammar, spelling, etc. The basis for formulated assessments or recommendations is the good of the child (mental development) and teacher (pedagogical success). Most often values are exposed in these passages, which perform the persuasive function (they express grades and cause a certain pressure on the reader).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 135-149
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczanie gramatyki języka obcego a podejście zadaniowe
    Teaching grammar in a foreign language and task-based instruction
    Autorzy:
    Pawlak, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098467.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    grammar instruction
    task-based language teaching
    task-supported language teaching
    communicative tasks
    nauczanie gramatyki
    podejście zadaniowe
    podejście wspierane zadaniami
    zadania komunikacyjne
    Opis:
    While there is a consensus that teaching grammar is now indispensable in most educational contexts, there still exist numerous controversies as to how this should most beneficially be done. They concern, among others, such issues as the choice of instructional options to be used in order to introduce and practice grammar structures or to provide corrective feedback on errors made in the use of such structures (cf. Loewen, 2020; Nassaji, 2017; Pawlak, 2014, 2020a). On a more general level, a question arises as to the optimal way of organizing the material to be taught, with consequences for the overall approach to grammar instruction. One influential alternative to a structural syllabus, in which case grammar structures are carefully preselected and sequenced, is task-based language teaching, which can be conceptualized and implemented in various ways (cf. Ellis, 2017, 2018). The paper discusses the role of grammar in the task-based approach, also taking into account techniques and procedures that can be employed for this purpose. An overview of existing empirical evidence will be presented and an attempt will be made to highlight the way in which communicative tasks can be used to assist grammar teaching in the Polish educational context.  
    Źródło:
    Neofilolog; 2021, 57/1; 79-100
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O uczeniu gramatyki polskiej Słowian
    Teaching Polish grammar to Slavic speakers
    Autorzy:
    Karolczuk, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147571.pdf
    Data publikacji:
    2022-01
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    nauczanie gramatyki
    metodyka nauczania języka
    języki pokrewne
    transfer językowy
    języki słowiańskie
    teaching grammar
    methodology of teaching languages
    cognate languages
    language transfer
    Slavic languages
    Opis:
    W artykule przywołano i pokrótce omówiono współczesne podejścia do uczenia gramatyki języka obcego. Skupiono się na zestawieniu, przypomnieniu i skrótowym omówieniu funkcjonujących dzisiaj (częściej lub rzadziej) modeli, metod, technik i chwytów stosowanych w tym zakresie. Omówiono uczenie gramatyki polskiej Słowian, biorąc pod uwagę pokrewieństwo językowe i wynikające stąd zarówno swoiste ułatwienia, jak i utrudnienia w przyswajaniu gramatyki polskiej przez mówiących po ukraińsku czy rosyjsku.
    This paper presents diverse approaches to teaching grammar in the language acquisition process. It focuses on a compilation of the models, methods, techniques, and tricks of teaching grammar. The paper concerns especially teaching Polish grammar to Slavic speakers while taking consideration of the cognation of the languages and the resulting interdependencies. This situation creates both easiness and diffi culty in grammar teaching.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2022, 790, 1; 214-225
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie łacińskiej terminologii gramatycznej do opisu polskiej koniugacji w XVII-wiecznych podręcznikach gramatyki języka polskiego – na przykładzie podręczników Menińskiego i Malickiego
    Application of latin grammatical terms in description of the polish conjugation system in the 17th-century polish grammar books on the example of the studies by Meninski and Malicki
    Autorzy:
    Zadka, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52927319.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-02
    Wydawca:
    Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    17th-century Polish grammar books
    History of glottodidactics
    Latin grammatic terminology
    XVII-wieczne podręczniki gramatyki języka polskiego
    historia glottodydaktyki
    łacińska terminologia gramatyczna
    Opis:
    The aim of this article is to compare the syntax section of the two 17th-century grammar books of Polish: Grammatica seu institutio Polonicae linguae by Franciszek Mesgnien-Meniński (1649) and Tractus ad compendiosam cognitionem linguae Polonicae by Bartłomiej Kazimierz Malicki (1699). By analyzing these grammars, I want to examine how grammatical description of Polish was influenced by Latin grammatical terminology, widely used in the 17th century teaching process. A comparison of forms and constructions distinguished by the authors with those really existing in 17th-century Polish will reveal whether the authors recognized and described the actually existing grammatical categories or they suggested the existence of certain categories only by analogy with Latin. The material examined shows that Latin was a strong and noticeable reference point for teaching Polish grammar because such a strategy was the most functional and effective way of learning for foreign readers.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2021, 55; 149-196
    1426-7241
    2657-4845
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Förderung der Schlüsselkompetenzen im universitären Grammatikunterricht durch den Einsatz der LdL-Methode – Ergebnisse einer Fragebogenstudie
    Enhancing key competences in an academic grammar course using the method Learning by Teaching – results of the study
    Autorzy:
    Janicka, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52411310.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    Schlüsselkompetenzen
    Konstriktivismus
    Lernen durch Lehren
    Grammatikkurs
    key competences
    the constructivist approach
    learning through teaching
    grammar course
    kompetencje kluczowe
    konstruktywizm
    uczenie się poprzez nauczanie
    kurs gramatyki
    Opis:
    In the knowledge economy, the memorization of facts and procedures is important but not sufficient. In order to responding to changes in society and the economy it becomes necessary to develop key competences. Competences-oriented education introduces innovative forms of teaching and learning based on the constructivist learning approach, such as the LbT-Method (Learning by Teaching /Lernen durch Lehren/), which gives the students the opportunity to learn by doing. The article introduces the results of a survey which was conducted during the third semester of a “Grammar in Communication” course at the faculty of Applied Linguistics at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. According to the students’ assessment, their participation in this course enhanced their literacy, multilingual, personal, social and learning-to-learn competences, as well as their entrepreneurial competence. The results of this survey will be used to optimize the course design in the future.
    Źródło:
    Neofilolog; 2023, 61/1; 170-187
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uczyć czy nie uczyć? – Przemiany miejsca i roli gramatyki w świetle metod nauczania języków obcych
    Autorzy:
    Izdebska-Długosz, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/630707.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    foreign language grammar
    the didactics of grammar
    foreign language teaching methods
    shaping linguistic competence
    gramatyka języka obcego
    dydaktyka gramatyki
    metody nauczania języków obcych
    kształtowanie kompetencji lingwistycznej
    Opis:
    The paper shows the changes of the place and role of grammar teaching in foreign language didactics by presenting conventional teaching methods as well as the communicative approach and the place of grammar in modern, post-communicative orientation. The discussion focuses on the main area of disputes which have been taking place in glottodidactics for almost a century: should the grammar of a foreign language be taught, should it be made the core of curriculum, is the knowledge of grammatical rules sufficient in order to speak of competence in a foreign language? What is the aforementioned competence: is it the knowledge of language code or the ability to use the code in communication? The changes of the paradigm of grammar teaching in glottodidactics are of sinuous character: the methods which put emphasis on language code and system rules (indirect methods) intertwined in time with the methods focusing on “live” communication, which have been devoid of presenting grammar rules to students, who were supposed to learn them consciously (direct methods). The nativist theories, which put emphasis on the role of the subconscious in learning foreign languages, were employed by direct methods. They clashed with the rationalist ones, which stress the role of the conscious (cognitive factor) in the learning process. The natural and audio-lingual methods are of a direct type, whereas grammar-translation and cognitive methods are examples of indirect methods. Not only does the communicative approach have more features of direct methods, but there is also a cognitive aspect – reflective grammar, which should be perceived as a passage between indirect and direct methods. The modern, post-communicative orientation is highly eclectic and is based on combining elements of all the known teaching methods and techniques in order to make achieving teaching aims possible for a particular group of people in certain conditions and circumstances. Complete subjectivity of student in teaching process may be perceived as the basis of such approach.
    Artykuł przedstawia przemiany miejsca i roli nauczania gramatyki w dydaktyce języków obcych, prezentując konwencjonalne metody nauczania, a także podejście komunikacyjne oraz miejsce gramatyki we współczesnej orientacji postkomunikacyjnej. Rozważania koncentrują się wokół głównej osi sporów, toczących się w glottodydaktyce od niemal wieku: czy uczyć gramatyki języka obcego, czy uczynić ją centrum programu nauczania, czy znajomość reguł gramatycznych wystarcza, by mówić o znajomości języka obcego. Przemiany paradygmatu nauczania gramatyki w glottodydaktyce mają układ sinusoidalny: metody stawiające kod językowy i reguły systemowe w centrum (metody pośrednie) przeplatały się w czasie z metodami dającymi prymat „żywej” komunikacji, nie prezentującymi reguł gramatycznych do świadomego opanowania przez ucznia (metody bezpośrednie). Teoria natywistyczna, podkreślająca rolę podświadomości w uczeniu się języków obcych, wykorzystywana przez metody bezpośrednie ścierała się z teorią racjonalistyczną akcentującą rolę czynnika świadomości (czynnik kognitywny) w procesie uczenia się. Do metod bezpośrednich zalicza się więc metodę naturalną i metodę audiolingwalną, do metod pośrednich: metodę gramatyczno-tłumaczeniową i metodę kognitywną. Podejście komunikacyjne ma więcej cech metod bezpośrednich, ale pojawia się w nim także czynnik kognitywny – refleksyjna gramatyka, co uznać należy za budowanie pomostu pomiędzy metodami bezpośrednimi i pośrednimi. Współczesna postkomunikacyjna orientacja jest wysoce eklektyczna i polega na łączeniu elementów wszystkich znanych metod i technik nauczania, aby umożliwić osiągnięcie celu nauczania dla konkretnej grupy w określonych warunkach edukacji. Za jej podstawę można więc uznać całkowitą podmiotowość ucznia. 
    Źródło:
    Acta Humana; 2016, 7
    2082-4459
    Pojawia się w:
    Acta Humana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ODNIESIENIA DO JĘZYKA OJCZYSTEGO JAKO STRATEGIA UCZENIA SIĘ GRAMATYKI JĘZYKA OBCEGO: PERSPEKTYWA POLSKICH UCZNIÓW JĘZYKA ANGIELSKIEGO
    Reliance on the L1 as a strategy of learning L2 grammar: Polish EFL learners’ perspective
    Autorzy:
    Wach, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/442895.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Collegium Novum. Polskie Towarzystwo Neofilologiczne
    Tematy:
    language learning strategies
    grammar learning strategies
    L1 Polish
    L2 English
    interview
    strategie uczenia się języka
    strategie uczenia się gramatyki
    polski jako język ojczysty
    angielski jako język obcy
    wywiad
    Opis:
    This article reports the findings of a qualitative study aimed at investi-gating the use of L1-based grammar learning strategies by beginner-level Polish learners of L2 English. The research looked into the partic-ipants’ accounts of their strategy use and into their perceptions about the usefulness of referring to one’s L1 in learning L2 grammar. Semi-structured interviews were conducted as a data elicitation procedure. The findings pointed to considerable reliance on L1-based strategies, such as translation, in the participants’ learning of L2 English grammar, as well as positive opinions about their usefulness. L1-based strategies were reported to be used in explicit, analytic learning of L2 grammar, and their affective role in providing confidence to learners was also mentioned. Pedagogical implications include a need to raise learners’ awareness of the complex roles of the L1 in L2 learning and give them training in the use of specific strategies in order to make L1-based strategy use more informed.
    Źródło:
    Neofilolog; 2017, 48/1; 73-88
    1429-2173
    Pojawia się w:
    Neofilolog
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La questione del doppio ausiliare nelle grammatiche italiane per stranieri
    Autorzy:
    Grochowska-Reiter, Anna
    Słapek, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084322.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    auxiliary verbs
    compound tenses in Italian
    Italian grammar
    teaching grammar
    teaching Italian as a foreign language
    czasowniki posiłkowe
    czasy złożone w języku włoskim
    gramatyka włoska
    nauczanie gramatyki
    nauczanie języka włoskiego jako obcego
    Opis:
    In this article, we attempt to examine how the issue of double‑auxiliary verbs, that is, verbs that can be conjugated – in compound tenses – with both avere and essere as auxiliaries, are presented in Italian grammar books for foreign language learners. We will focus in particular on 1) verbs that can be both transitive and intransitive (e.g., ho cominciato un nuovo lavoro vs le vacanze sono cominciate); 2) verbs expressing atmospheric phenomenon (ha/è nevicato); 3) verbs of movement (e.g., sono volato a Roma vs ho volato diverse volte); 4) verbs that use two auxiliaries indifferently (e.g., ha/è assomigliato); and 5) verbs that change meaning depending on the auxiliary verb used in the compound tense (e.g., ho calzato gli sci vs è calzato a pennello). Our analysis is carried out on 19 grammar textbooks for Italian language referring to the CEFR, highlighting some weaknesses regarding the presentation of the rules for double‑auxiliary verbs, such as the total omission of this issue, a certain selectivity and/or disorder, as well as terminological inconsistencies. In our conclusions, we propose some solutions that may help to systematize the rules regarding double‑auxiliary verbs in Italian.
    Celem artykułu jest analiza gramatyk języka włoskiego dla obcokrajowców pod względem reguł, jakie formułują w kwestii podwójnego czasownika posiłkowego (czasowników, które w czasach złożonych występują z oboma czasownikami posiłkowymi, avere i essere). Omówione zostaną przede wszystkim: 1) czasowniki, które mogą być użyte jako przechodnie i nieprzechodnie (np. ho cominciato un nuovo lavoro vs le vacanze sono cominciate); 2) czasowniki określające zjawiska atmosferyczne (np. ha/è nevicato); 3) czasowniki wyrażające ruch (np. sono volato a Roma vs ho volato diverse volte); 4) czasowniki, dla których wybór czasownika posiłkowego jest dowolny (np. ha/è assomigliato) lub 5) czasowniki, które zmieniają znaczenie w zależności od czasownika posiłkowego użytego w czasie złożonym (np. ho calzato gli sci vs è calzato a pennello). Analizie poddano 19 gramatyk języka włoskiego nawiązujących do ESOKJ, ukazując pewne ich mankamenty, np. brak reguł dotyczących danego zjawiska, wybiórcze i niesystematyczne omówienie problemu, brak precyzji terminologicznej. W konkluzjach zaproponowano kilka rozwiązań, które pomogą usystematyzować reguły dotyczące podwójnego czasownika posiłkowego w języku włoskim.
    Źródło:
    Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 1; 89-109
    0023-5911
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Neofilologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    МОВНОСОЦІУМНА ОБ’ЄКТИВНА ГРАМАТИКА: КАТЕГОРІЇ, РІВНІ, АСПЕКТИ
    LINGUISTIC-SOCIAL OBJECTIVE GRAMMAR: CATEGORIES, LEVELS, ASPECTS
    Autorzy:
    Загнітко, Анатолій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041736.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    linguistic grammar
    objective grammar
    linguistic personality
    speech personality
    linguistic consciousness
    grammatical system
    category of objective grammar
    gramatyka językowo-społeczna
    obiektywna gramatyka
    osobowość językowa
    osobowość mowy
    świadomość językowa
    system gramatyczny
    kategoria gramatyki obiektywnej
    Opis:
    W skład obiektywnej gramatyki językowo-społecznej wchodzą, m.in. kategoria językowa, kategoria mówienia czy kategoria komunikacyjna z poziomami werbalno-semantycznym, kognitywnym czy pragmatycznym, a także kategorie językowego/ kognitywno-językowego, narodowo-kognitywnego obrazu świata i in. Podstawowymi jednostkami są wyraz morfologiczny i wyraz syntaktyczny, związek wyrazowy, zdanie, wypowiedzenie, tekst z uwzględnieniem różnorodnych dyskursów, ich organizacji, dyskursywnych praktyk. Obiektywna gramatyka językowo-społeczna opiera się na rozróżnieniu poziomów morfologicznego i syntaktycznego, ich różnych aspektów.
    The categories of linguistic-social objective grammar, which include the categories of language, speech, communicative, language and speech personalities with verbal-semantic, cognitive, pragmatic levels, as well as categories of language / cognitivelanguage, national-cognitive picture of the world and others, are considered. The main units are morphological word, syntactic word, phrase, sentence, statement, text, the number of which is wider, taking into account various discourses, their organization, discursive practices. Linguistic-social objective grammar is based on the differentiation of morphological and syntactic levels, their various aspects.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 153-164
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O sposobach utrwalania czasu przeszłego w zbiorze ćwiczeń Gramatyka z kulturą. Przez osoby
    On ways to consolidate the past tense in the collection of exercises Gramatyka z kulturą. Przez osoby
    Autorzy:
    Maliszewski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/47057034.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polish as a foreign language for Eastern Slavs
    the methodology of grammar Polish as a foreign language
    past tense
    culture in teaching Polish as a foreign language
    jpjo dla wschodnich Słowian
    metodyka gramatyki jpjo
    czas przeszły
    kultura w nauczaniu jpjo
    Opis:
    Nauczanie form czasu przeszłego w grupach na niższych poziomach znajomości języka polskiego (od A1 do B1) wymaga wielu zadań, które pozwalają zaprezentować i przećwiczyć wymagane formy gramatyczne, a także sprawdzić ich znajomość. Szeroki zasób końcówek osobowych, alternacje oraz nieregularne formy popularnych czasowników sprawiają, że opanowanie form czasu przeszłego staje się dość czasochłonne, więc tym ważniejsza staje się dbałość o przejrzysty układ ćwiczeń oraz ich atrakcyjność. Tematem poniższego artykułu są sposoby utrwalania czasu przeszłego w zbiorze bogato ilustrowanych ćwiczeń Gramatyka z kulturą. Przez osoby.
    Teaching past tense forms in groups at lower levels of Polish language proficiency (from A1 to B1) requires a number of tasks which allow to present and practise the required grammatical forms, as well as to test their knowledge. A wide range of personal endings, alternations and irregular forms of popular verbs make the mastering of past tense forms quite time-consuming, so it is all the more important to make the exercises clear and attractive. The subject of the following article is how to consolidate the past tense in the collection of richly illustrated exercises book Gramatyka z kulturą. Przez osoby.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2024, 31; 263-282
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
    Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej
    Autorzy:
    Swiggers, Pierre
    Wouters, Alfons
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    analiza syntaktyczna w starożytności
    Arystoteles
    części mowy
    Dionizy z Halikarnasu
    filozofia języka w starożytności
    gramatyka aleksandryjska
    gramatyka antyczna
    gramatyka i filozofia w starożytności
    gramatyka
    logika
    poetyka i retoryka
    historia terminów gramatycznych
    historia (zachodniego) językoznawstwa
    kategorie gramatyczne
    klasy słów
    nauczanie gramatyki
    Platon
    stoicy
    Alexandrian grammar
    ancient grammar
    Aristotle
    Dionysius of Halicarnassus
    grammar and philosophy in Antiquity
    grammar
    logic
    poetics and rhetorics
    grammatical categories
    (history of) grammatical terminology
    history of (Western) linguistics
    parts-of-speech model
    philosophy of language in Antiquity
    Plato
    sentence analysis in Antiquity
    Stoics
    teaching of grammar
    word classes
    Opis:
    Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-22 z 22

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies