Temat: fleksja - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Język Ewangeliarza 1771 r. w konfrontacji z językiem pierwszej drukowanej Biblii cerkiewnosłowiańskiej (na przykładzie fleksji imiennej i werbalnej)
Language of the gospel (1771) in comparition with the first complete printed edition of the church Slavonic Bible (1581)(nominal and verb inflection)
Autorzy:: Kurianowicz, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/951000.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Biblia cerkiewnosłowiańska redakcji ruskiej
fleksja imienna
fleksja werbalna
Opis:: The article is focused on morphological analysis of two Slavonic Gospels: the first complete printed edition of the Church Slavonic Bible (1581) and the18th century altar Gospel, which is kept in Orthodoxmonastery in Jabłeczna (south–east Poland). The comparison of these two texts on linguistic level permits to ascertain, that over three hundred years morphological features nouns and verbs have changed. The main aim of these changes was to eliminate a homonymy which hindered text perception and caused many misunderstandings. In order to improve the biblical text, proofreaders replaced soft endings with hard endings. Did they achieve their aim? Only the Church Slavonic Bible readers can answer this question.
Źródło:: Studia Wschodniosłowiańskie; 2014, 14; 207-216
1642-557X
Pojawia się w:: Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: "Mówienie o sobie" w Piotra Zaremby wspomnieniach prezydenta Szczecina
"Talking about oneself" in Piotr Zarembas memories of the Szczecin city mayor
Autorzy:: Kozaryn, D.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/369813.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: językoznawstwo
język osobniczy
fleksja
składnia
linguistics
individual language
inflection
syntax
Opis:: Artykuł dotyczy wybranych sposobów „mówienia o sobie”, rozumianego jako sposoby wyrażania przez mówiącego stanów przez siebie doznawanych, głoszonych przez siebie sądów, przekonań, swej woli, w Piotra Zaremby części piątej Wspomnień prezydenta Szczecina: 1949 – rok stabilizacji. Przeprowadzone rozważania, w kontekście języka osobniczego, pozwoliły na stwierdzenie, że język pierwszego prezydenta Szczecina jest aktualizacją polskiego języka ogólnego typową dla ludzi wykształconych przed wojną, dla których język był wartością, którzy zdawali sobie sprawę z jego roli i siły jako elementu kreującego rzeczywistość. Nie ma jednak podstaw do uznania, że Piotr Zaremba był jednostkę wybitną w tym względzie.
The article discusses selected methods of "talking about oneself", understood as the methods of expressing by the speaker of the experienced states, beliefs and his intentions in the fifth part of Piotr Zaremba's Memories of the Szczecin City Mayor: 1949 – the Stabilization Year. The discussion, in the context of individual language, made it possible to conclude that the language of the first Szczecin mayor is the actualization of the general Polish language typical for educated people before the war, for whom their language was a value, who realised the role and the power of language as an element creating the reality. Nevertheless, there are no grounds for considering Piotr Zaremba as an outstanding individual in this respect.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2014, 22/3; 179-188
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Ograniczanie fleksji nominalnej w komunikacji internetowej
Reduction of nominal inflexion in web communications
Autorzy:: Niekrewicz, Agnieszka A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/496943.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: fleksja
nominatywizacja
ekonomizacja
komunikacja internetowa
inflection
nominatization
economization
internet communication
Opis:: Autorka podejmuje rozważania na temat wpływu nowych mediów na system gramatyczny polszczyzny. Przedmiotem analizy jest nominatywizacja42 rozumiana jako zastępowanie form przypadków zależnych przez formę mianownika we fleksji zarówno nazw własnych, jak i rzeczowników pospolitych. Źródłem analizowanego materiału są wypowiedzi zamieszczane przez internautów na portalach społecznościowych (Facebook, Twitter), posty publikowane na forach dyskusyjnych oraz reklamy sieciowe.
The author discusses the impact of new media on the grammar system of Polish. The subject of the analysis is nominatization, understood as the replacement of the dependent case forms by the denominator form in the inflection of both common names and nouns. The source of the analyzed material are statements posted by the Internet users on social networks (Facebook, Twitter), posts posted on discussion forums and network ads.
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2018, 2(18); 95-105
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Jeszcze o wykrzyknikach na, ne, nę i pochodnych od nich formach w znaczeniu `bierz, weź' lub `bierzcie, weźcie' w gwarach polskich
Polish Dialectal Interjections: na, ne, nę and Their Derivatives Used Imperatively in the Sense of `take (it) Revisited
Autorzy:: Reichan, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2127797.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: językoznawstwo
dialektologia polska
słownictwo
fleksja
linguistic studies
Polish dialectology
vocabulary
flexion
Opis:: In 1885 Jan Karłowicz published in Volume 1 of Prace Filologiczne a short article entitled „Wykrzykniki z końcówkami czasowymi” (“Interjections with Verbal Endings”), in which he noted, in particular, that the na, ne, nę interjections often take plural (or dual) verbal endings when the speaker addresses more than one person. This gives rise to such dialectal forms as: nacie, nata, necie, neta, namcie, nańcie... In the present article, the author presents the geographical extent of: (1) the na, ne, nę interjections; (2) their forms augmented with the ż(e) particle and the dative of the pronoun ty (`you (singular)'), of the type naści, neści, naściże, neściże...; (3) forms used when addressing more than one person, composed of the na, ne, nę interjections and the second person plural or dual verbal ending, e.g., nacie, nata, necie, neta, nańcie, namcie... Besides, the author attempts to explain the origin of these forms and their geographical extent.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 329-348
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)
Phonetic and inflexive properties of the family language of Joachim Lelewel (on the basis of letters to his family)
Autorzy:: Jaros, Violetta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/475489.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: język familijny
idiolekt
list
fonetyka
fleksja
family language
letter
idiolect
fhonetic
inflexive
Opis:: Przedmiotem artykułu są właściwości fonetyczne i fleksyjne języka familijnego Joachima Lelewela. Podstawę materiałową stanowi dwutomowy zbiór korespondencji pisanej z wielu miejsc pobytu historyka w różnych okresach jego życia do rodziców i rodzeństwa. Analiza łączy perspektywę socjolingwistyczną z historycznojęzykową. Prowadzono ją dwukierunkowo – wyekscerpowane zjawiska odnoszone były do zasobów współczesnego uczonemu systemu językowego polszczyzny ogólnej oraz dialektu północnokresowego i mazowieckiego. Podstawowym wyróżnikiem języka familijnego Lelewela w obrębie fonetyki i fleksji jest jego wariantywność oraz obecność elementów o nacechowaniu archaicznym i regionalnym.
The subject of the article are phonetic and inflexive properties of the family language of Joachim Lelewel. The analysis combines the sociolinguistic perspective with the historical and linguistic perspective. Substantial basis consists in two volumes of correspondence written in many places visited by the historian at different stages of his life to his parents and siblings. The analysis was conducted in a two fold manner — the excerpted phenomena were referenced back to the resources of the general Polish language system contemporary to the writer and to the north-borderland dialect and to the masovian dialect. The basic distinction of Lelewel’s family language in field of phonetics and inflection is its variants and presence of archaic and regional elements.
Źródło:: Socjolingwistyka; 2019, 33; 255-268
0208-6808
Pojawia się w:: Socjolingwistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: O trudnościach z adaptacją najnowszych zapożyczeń angielskich do polszczyzny na przykładzie PUBLIC RELATIONS
On the Difficulties with Adapting the Latest English Borrowings to the Polish Language, Based on the Example of PUBLIC RELATIONS
Autorzy:: Malinowski, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11542910.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Tematy:: public relations
fonetyka
semantyka
gramatyka
fleksja
derywacja
phonetics
semantics
grammar
flexion
derivation
Opis:: Public relations jako interdyscyplinarna dziedzina nauki pojawiła się w Polsce na przełomie lat 1989/1990, ale do dzisiaj pozostaje nie do końca zbadana i zdefiniowana. Według jednej z definicji, zawartej w Uniwersalnym słowniku języka polskiego PWN, jest to ‘działalność mająca na celu kształtowanie dobrego publicznego wizerunku firmy, instytucji itp.’ (USJP PWN, 2003, t. III, s. 1158). Mimo coraz częstszej obecności owej nazwy w obiegu komunikacyjnym wciąż nie doczekała się ona semantycznego rodzimego odpowiednika bądź choćby graficznego spolszczenia. Dlatego funkcjonuje w polszczyźnie na zasadzie obcojęzycznego cytatu i uznaje się ją za internacjonalizm. Trudność z posługiwaniem się określeniem public relations polega na niestarannej wymowie (bez końcowego s w wygłosie), zapisywaniu go wielkimi literami (na wzór angielski), niezważaniu na jego liczbę i rodzaj gramatyczny w oryginale, a przez to błędnym łączeniu z innymi wyrazami, wreszcie niewłaściwym tworzeniu wyrazów pochodnych. Leksykografowie będą chyba musieli dokonać rewizji ustaleń normatywnych w tym zakresie, gdyż duża część użytkowników polszczyzny ignoruje wszelkie nakazy i zakazy.
Public relations as a cross-disciplinary field of science emerged in Poland at the turning point between 1989 and 1990 but until this day it remains not fully researched and defined. According to one of the definitions included in Universal Polish Language Dictionary PWN „public relations” is the „activity aimed at developing good public image of a company, an institution etc.” (UPLD PWN 2003, vol. III: 1158). Despite increasingly frequent presence of this phrase in the communication it is still waiting for a semantic native equivalent or even a graphical localization. Therefore in Polish language it functions as a foreign language quote and is considered as internationalism. The difficulties with using the phrase public relations consist in sloppy pronunciation (without the final s), the manner in which it is written using capital letters (as in the English language), overlooking its grammatical gender and number and thus creating incorrect collocations with other words and, ultimately, in improper creation of derivative words. Lexicographers will probably have to review the normative arrangements in this regards because a significant number of Polish language speakers ignores all regulations and bans.
Źródło:: Eruditio et Ars; 2022, 4, 1; 81-106
2545-2363
Pojawia się w:: Eruditio et Ars
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Niepraktyczność polszczyzny a przemiany fleksji nominalnej w pokoleniu sieci
Impracticability of the Polish Language and the Changes of the Nominal Inflection in the Network Generation
Autorzy:: Kurek, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171620.pdf
Data publikacji:: 2020-12-11
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: nominal inflection
linguistic changes
network generation
impracticability
fleksja
zmiany językowe
pokolenie sieci
niepraktyczność
Opis:: The subject of the article is the “impracticability of the Polish language” understood as the uselessness of Polish in terms of comfortable communication among the members of the network generation, especially through the Internet and mobile phones. This generation perceives language only as a useful code. Young people believe that the basic advantage of Polish should be the simplicity of sending-receiving mechanisms. It means aiming at the optimisation of the Polish language that, in future, may result in significant simplifications and system changes from the inflectional type to the synthetic-analytical type.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 154-162
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Gramatyka z kulturą – o współczesnych ścieżkach nauczania gramatyki
Grammar with culture – on contemporary approaches to teaching grammar
Autorzy:: Maliszewski, Bartłomiej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2034572.pdf
Data publikacji:: 2021-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: glottodydaktyka
gramatyka
fleksja
kultura
teaching Polish as a foreign language
grammar
flection
culture
Opis:: Przy rozwijaniu kompetencji gramatycznej główny nacisk jest położony na pragmatykę językową (skuteczność komunikacji), a znajomość gramatyki jest traktowana jako środek budowania wypowiedzi, które służą realizowaniu poszczególnych intencji nadawczych. Widoczna staje się tu również dbałość o atrakcyjność zadań oraz łączenie zagadnień gramatycznych z przekazywaniem wiedzy o polskiej kulturze, co stanowi temat niniejszego artykułu. Wyrażenie: „gramatyka z kulturą” poprzez swoją wieloznaczność pozwala scharakteryzować współczesne sposoby kształtowania kompetencji gramatycznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego. „Z kulturą” znaczy tu: kulturalnie (atrakcyjnie, przejrzyście), z nauczaniem zasad etykiety oraz z elementami wiedzy o polskiej kulturze.
When developing grammar proficiency, language pragmatics (effectiveness of communication) are the primary focus, and the knowledge of grammar is perceived as a means of utterance creation, serving to implement specific intentions of the sender. The subject of this article is the apparent focus on the “attractiveness” of the exercises and the connection of grammatical issues with Polish culture knowledge transfer. The expression “Grammar with culture” through its ambiguity allows the characterization of the contemporary ways of shaping grammatical competence in teaching Polish as a foreign language. The words “with culture” mean: a polite (attractive, transparent) promotion of the desired behaviour and transfer of knowledge about the Polish culture.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 239-253
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Opis gwary wsi Rachanie, pow. Tomaszów Lubelski. Cz. II. Fleksja
A Description of the Dialect Used in the Village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski District. Part II: Inflection
Autorzy:: Malec, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954227.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja
przekrój pokoleniowy
wpływy wschodnie
archaizmy fleksyjne
inflection
generation section
eastern influences
inflectional archaisms
Opis:: The article outlines the picture of inflection of the dialect used in the village of Rachanie in the Tomaszów Lubelski district. Within the frames of parts of the speech the presented material, through paradigms, shows the differences between the inflection of the discussed dialect and the standard Polish language. At the same time the range of influences of the neighbouring eastern dialects on the Rachanie dialect can be clearly seen. The discussed dialect does not distinguish between the masculine and not-masculine genders, which has its consequences in inflection. It is commonly said here: baby xuǯil´i, ǯeći kšyčel´i, xłopy rub΄il´i. The ending -am in Gen. Pl. is also a characteristic feature here. It is commonly used in words like, eg. babam, ǯećam, xłopam, krovam, psam, which is also a characteristic feature of eastern dialects.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 133-156
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues
Dynamika zmian w obrębie rodzaju gramatycznego rzeczowników gwarowych – wybrane zagadnienia
Autorzy:: Kobus, Justyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2007916.pdf
Data publikacji:: 2020-12-15
Wydawca:: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:: inflection
grammatical gender
dialect
language of villages
fleksja
rodzaj gramatyczny
gwara
język mieszkańców wsi
Opis:: Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no startingpoint in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. Thisfact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses.The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not onlyto describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s.The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spokenvariety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.
Fleksja gwarowa należy do tych elementów systemu językowego, które ze względu na trudności z pozyskaniem materiałów i sposobem ich opisu, nie jest częstym obiektem zainteresowania dialektologów. Natomiast fleksja gwar wielkopolskich jest dodatkowo trudna w opisie, gdyż brak tu punktu wyjścia w postaci wcześniejszej charakterystyki problemu odmiany, któryby generował potrzebę opisu kontynuującego, pokazującego zmiany na drodze ewolucji systemu gwarowego. Język mieszkańców wsi na przełomie XX i XXI w. znalazł się w fazie dynamicznych przemian na wszystkich poziomach sytemu językowego. Fakt ten nie może zostać pominięty w doborze odpowiednich narzędzi badawczych. Fleksja gwarowa wymyka się jednoznacznemu zaszeregowaniu, jest pełnaniekonsekwencji i odchyleń od (wydawałoby się) przyjętego paradygmatu. Wszystko to sprawia, że znacznie bardziej interesujące jest ukazanie jej jako plastycznego tworu języka mówionego, zatem w sposób dynamiczny, uzyskany na podstawie analiz statystycznych.Dynamika form fleksyjnych w obrębie rodzaju gramatycznego to opracowanie będące częścią większej monografii, a poświęcone zagadnieniu wariantywności rodzajowej rzeczowników oraz zjawisku zmiany rodzaju podczas odmiany, a także znanej kwestii opozycji rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego.Moim zamiarem było nie tylko opisanie ciekawszych zjawisk z zakresu rodzaju gramatycznego rzeczowników zaobserwowanych w języku współczesnych Wielkopolan, ale i wykazanie zmian w zestawieniu z materiałami lat 50.–80.Kategoria rodzaju wymyka się próbom normatywnego jej uporządkowania. Szczególnie podatny na wariancje rodzajowe jest język mówiony, gdzie niejako zasady dotyczące poprawności ulegają zawieszeniu. Język mówiony ma naturę dynamiczną i ten właśnie jego aktywny charakter determinuje stopień natężenie poszczególnych cech mówionej odmiany polszczyzny – odpowiednia forma powstaje z chwilą kreowania aktu mowy (nie liczy się zgodność z normą ogólnopolską – ważna jest przede wszystkim komunikatywność). Mimo swej specyfiki odmiana mówiona mieści się w ramach mniej lubbardziej elastycznej normy języka.Analiza materiałów, mających zilustrować dynamikę zmian w obrębie rodzaju gramatycznego, daje przesłanki do wyciągnięcia wniosków ogólnych. Gwary są tą odmianą języka narodowego, której chcielibyśmy przypisywać wiele cech dystynktywnych, historycznych, a nawet prahistorycznych. Jednakże jest to odmiana języka, która ulega ewolucji wraz z resztą odmian języka narodowego. Użytkownicy języka będą zawsze wybierać takie formy, które wystarczają dla sprawnego przeprowadzenia aktu komunikacji. Gwary znalazły się w takim momencie swojego rozwoju, w którym badacze starają się wyłuskiwać elementy typowe dla dialektu, zapominając o badaniu aktualnej ich struktury – wynikającej z bieżących potrzeb komunikacyjnych użytkowników języka wsi.
Źródło:: Gwary Dziś; 2020, 13; 65-110
1898-9276
Pojawia się w:: Gwary Dziś
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Formy oboczne miejscownika liczby pojedynczej (w) domu – (w) domie w gwarach polskich na Litwie.
Alternations of the locative case, singular (w) domu – (w) domie in polish dialects in Lithuania.
Autorzy:: Karaś, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/498464.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:: rzeczownik,
fleksja,
analogia,
gwary polskie na Litwie
noun,
inflection,
analogy,
Polish dialects in Lithuania
Opis:: W niniejszym artykule omówiono oboczne formy miejscownika liczby pojedynczej rzeczownika męskiego dom: (w) domu – (w) domie (a więc zgodną z normą ogólnopolską i analogiczną, powstałą w wyniku wyrównania końcówki fleksyjnej do pozostałych rzeczowników męskich twardotematowych) w gwarach polskich na Litwie, ich zakres i zasięg oraz frekwencję. Podstawą materiałową rozważań jest zbiór 235 form miejscownika lp. rzeczownika dom (domu, domie) i 3 przykłady formy doma wyekscerpowane z nagrań dokonanych w 4 podstawowych enklawach polskojęzycznych, tj. na obszarze ignalińskim, jezioroskim, kowieńskim i wileńskim.
In this article, the author presents alternative forms of the locative case in the singular of the masculine noun dom: (w) domu – (w) domie (i.e. one which complies with the general Polish standard and a parallel one, a result of levelling an inflection ending to the remaining hard-stem masculine nouns) in Polish dialects in Lithuania, their ranges and frequency. The article is based on a collection of 235 forms of the locative case singular of the noun dom (domu, domie) and 3 examples of the form doma, excerpted from recordings made in 4 major Polish-speaking enclaves i.e. Ignalin, Jeziorosk, Kaunas and Vilnius.
Źródło:: Gwary Dziś; 2018, 10; 79-98
1898-9276
Pojawia się w:: Gwary Dziś
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku”. O formach typu ćmów, pchłów i piekłów
„Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku” – about forms ćmów, pchłów and piekłów
Autorzy:: Traczyk, Karolina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/943849.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: polish language
inflexion
declention
case
genitive plural
fleksja
deklinacja
przypadek gramatyczny
dopełniacz liczby mnogiej
Opis:: The ending -ów for nouns in genitive plural was initially typical only for a few words belonging to the second declination type in the Old Slavic language. This ending does not have any other function in the declension system which is why this expansive ending started to connect with other masculine forms ended in a hard consonant and also some of them ended in a soft or harden sound. The ending -ów was not confined only to the masculine gender; some feminine and neuter forms started appearing with the genitive plural form with the ending -ów from the masculine paradigm. This process was particularly strong in XVIIIth and XIXth century. In thie paper, besides the description of this process, the discussion about this problem in XIXth century grammar books of Polish language is also presented.
Wyrazista i ekspansywna końcówka dopełniacza liczby mnogiej -ów jeszcze w dobie przedpiśmiennej wykroczyła poza swój pierwotny zakres, obejmując nie tylko wszystkie rzeczowniki męskie twardo-, ale też część miękkotematowych. Jej zastosowanie nie ograniczyło się jedynie do rzeczowników męskich. Artykuł dotyczy przejmowania przez formy dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników żeńskich i nijakich wyrazistej końcówki -ów z męskiego paradygmatu. Proces ten szczególnie nasilił się w uzusie w XVIII i XIX wieku. Badając charakter, natężenie i zakres zmiany fleksyjnej, zastosowano opracowaną przez Bajerową metodę strukturalną polegającą na badaniu przekrojów synchronicznych, często wykorzystywaną w badaniach historycznojęzykowych. Materiał wyekscerpowany z reprezentatywnego kanonu źródeł pozwolił na opis zjawiska, określenie jego natężenia i charakteru. W artykule została również przedstawiona normatywistyczna dyskusja autorów XIX-wiecznych gramatyk języka polskiego dotycząca rozszerzania się -ów na inne rodzaje.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
2451-1153
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: A New Look at Suppletion in Polish
Nowe spojrzenie na supletywizm w języku polskim
Autorzy:: Szymanek, Bogdan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1945200.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
supletywizm
fleksja
derywacja
frekwencja
reprezentacja leksykalna
Polish
suppletion
inflection
derivation
frequency
lexical representation
Opis:: [Opierając się na zagranicznej literaturze anglojęzycznej, Autor artykułu podejmuje próbę skonfrontowania najnowszych wyników badań dotyczących supletywizmu z danymi języka polskiego, a więc parami fleksyjnymi typu człowiek : ludzie, jest : są. Opracowania na temat supletywizmu w polskiej literaturze językoznawczej są dość ubogie i z reguły nie wychodzą w znaczący sposób poza odnotowanie przykładowych par tematów supletywnych. Z drugiej strony istnieje obecnie różnorodne i teoretycznie podbudowane piśmiennictwo dotyczące skali i roli tego zjawiska w innych językach. Na szczególną uwagę zasługują prace typologiczne zainicjowane przez badaczy skupionych w Surrey Morphology Group w Wielkiej Brytanii; efektem tych prac jest m.in. tzw. Surrey Suppletion Database. Nawiązując do tego rodzaju badań, autor artykułu przedstawia zakres i stosowane definicje pojęcia supletywizmu (por. np. definicję według Mielczuka: „supletywizm jest to relacja między znakami X i Y polegająca na tym, że różnica semantyczna między X i Y jest maksymalnie regularna, podczas gdy różnica fonologiczna jest maksymalnie nieregularna”). Wskazano na odmienności czy wręcz sprzeczności w interpretacji omawianego pojęcia w dostępnej literaturze. Chodzi m.in. o status tzw. supletywizmu słowotwórczego (leksykalnego), rozróżnienie między wariantami supletywnymi tematów i afiksów czy też różnice między supletywizmem pełnym i częściowym. Osobliwości omawianego zjawiska przedstawiono na szerszym tle nieregularności formalnej we fleksji. Dość szczegółowo zanalizowano charakterystykę frekwencyjną leksemów supletywnych we współczesnej polszczyźnie. Osobnym problemem omawianym w artykule są przypadki derywatów w języku polskim, mających za podstawę pospolite formy supletywne. Występowanie tego rodzaju przypadków rzuca nowe światło na istotny problem teoretyczny, jakim jest charakter reprezentacji leksykalnej wyrazów złożonych. Istnienie derywatów od form supletywnych zdaje się dość jednoznacznie wskazywać na to, że formy te mają status samoistnych jednostek leksykalnych, dzięki czemu mogą podlegać procesom słowotwórczym. Stanowisko to jest podzielane w większości publikacji zajmujących się strukturą wewnętrzną słownika, jakkolwiek występują rozbieżne opinie dotyczące szerszej kwestii ewentualnych różnic między sposobem przechowywania w słowniku regularnych form fleksyjnych i formacji słowotwórczych.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 75-92
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Sull’impostazione delle tavole di coniugazione dei verbi italiani ad uso degli stranieri: esempio polacco
The Conjugation Tables of Italian verbs for foreigners published in Poland: contrastive analysis
Tablice koniugacyjne czasowników włoskich wydane w Polsce: analiza porównawcza
Autorzy:: Słapek, Daniel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1365207.pdf
Data publikacji:: 2021-05-28
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: conjugation
conjugation tables
verb inflexion
Italian grammar
czasownik włoski
koniugacja
fleksja czasownika
tablice koniugacyjne
gramatyka włoska
Opis:: Celem artykułu jest analiza porównawcza tablic koniugacyjnych czasowników włoskich wydanych w Polsce. Omówione zostały: a) struktura tablic, b) uproszczona gramatyka przedstawiona we wstępie, c) wybrane alternacje fonetyczne/ortograficzne czasowników włoskich, d) czasowniki trzeciego paradygmatu fleksyjnego, które wymagają infiksu -isc- przed morfemem gramatycznym, e) czasowniki mające równoważne formy fleksyjne czasowniki defektywne, g) czasowniki z prefiksem.
In this paper, the author intends to examine the conjugation tables of Italian verbs published in Poland with special regard to a) the general textbook structure, b) the simplified grammar presented in the introduction, c) some phonetic/orthographic peculiarities of the Italian conjugation, d) the presentation of the third conjugation verbs in -ire that require the insertion of -isc- before the ending, e) the overabundance in Italian verb inflexion, f) defective verbs, g) verbs with prefixes.
Źródło:: Fabrica Litterarum Polono-Italica; 2021, 3; 175-194
2658-185X
Pojawia się w:: Fabrica Litterarum Polono-Italica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Fleksyjne wykładniki stylizacji na polszczyznę Żydów w przedwojennym szmoncesie kabaretowym
The inflexional phenomena of stylisation on Jewish Polish in the pre-war cabaret szmonces
Autorzy:: Krasowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/475674.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: stylizacja językowa
fleksja
polszczyzna Żydów
szmonces
kabaret w Polsce
stylisation
inflexion
Jewish polish
cabaret in Poland
Opis:: Artykuł jest poświęcony stylizacji językowej w przedwojennych szmoncesach kabaretowych. Przyjmując perspektywę lingwistyczną, autorka analizuje zjawiska fleksyjne, które stały się językową kanwą szmoncesów: błędy związane niedostateczną znajomością polszczyzny oraz interferencje wewnętrzne i zewnętrzne (z językiem jidysz). W tekstach kabaretowych zabiegi te pełnią funkcję identyfikacyjną (wskazują na żydowskiego bohatera utworu) i gatunkotwórczą, służą także wywołaniu efektu komicznego. Analiza środków wykorzystanych przez autorów szmoncesów jest rozszerzeniem i uzupełnieniem badań nad polszczyzną Żydów w tekstach literackich i ludowych, które w latach 80. XX w. prowadziła Maria Brzezina.
The article is devoted to language stylization in pre-war cabaret szmonces. Accepting the linguistic perspective, the author analyzes inflectional phenomena, which became the linguistic canvas of szmonces: mistakes related to insufficient knowledge of Polish as well as internal and external interference (with the Yiddish language). In cabaret texts, these means have both the identifying function (they point out to a Jewish character) and the genre-making function, they also serve to create a comic effect. The analysis of measures used by the authors of szmonces is an extension and supplement to the study of the Polish language of Jews in literary texts that Maria Brzezina conducted in the 1980s.
Źródło:: Socjolingwistyka; 2019, 33; 243-254
0208-6808
Pojawia się w:: Socjolingwistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Siedemnastowieczna polszczyzna kijowska w panegirykach Stefana Jaworskiego
17th-century Kiyvan Polish in Stefan Jaworski’s Panegyrics
Autorzy:: Klimek-Grądzka, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/468405.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: dialects of Polish
inflection
phonetics
history of the Polish language
polszczyzna regionalna
fleksja
fonetyka
historia języka polskiego
Opis:: The article discusses a regional variety of Polish spoken in Kiyv preserved in the Polish-Latin panegyrics composed by Stefan Jaworski (1656(8)–1722) to venerate Warłam Jasiński. The analysis aims at drawing a catalogue of phonetic, inflectional, word formation and syntactic idiolectal features of this variety as juxtaposed against the 17th century standard Polish. The analysis reveals the poet’s fluency in a language that was foreign (second) to him. This fluency also covers the poet’s skill in using varietal forms to achieve artistic aims. The regional forms subject to the study often display closeness to the ones in the Borderland variety of Polish, yet with an idiolectal inflectional features, e.g.: a large number of participles ending in -owszy or frequent cases of l/ł alternation.
Źródło:: Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 75-83
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:: Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Fleksja w strukturze i ewolucji języka jako przedmiot badań językoznawczych
Inflection in the Structure and the Evolution of Language as a Focus of Linguistic Research
Autorzy:: Książek-Bryłowa, Władysława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954219.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja polska
ewolucja języka
warianty fleksyjne
deklinacja
koniugacja
Polish inflection
evolution of the language
inflectional variants
declension
conjugation
Opis:: The focus of the author’s interest is the overwiev of various problems within the field of inlection. The author differentiates between the internal and external inflection and highlights paradigmatics and the descriptions of inflectional catergories. According to her, the research perfomed by Jerzy Kuryłowicz marked the breakthrough in the field and resulted in the introduction of the term: isomorphism. Structural descriptions were particularly important (the approaches of I. Bajerowa, M. Honowska,W.Rzepka), as well as normative ones (H. Satkiewicz and W. Książek – Bryłowa). The author compiles also the works concerned with literary language and inflectional categories in the history of the Polish language.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 6; 31-51
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Formy aorystyczne w XVII-wiecznych polonikach kijowskich
Aoristic Forms in the Seventeenth-Century Kiev Polonicas
Autorzy:: Klimek, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1943992.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: aoryst
czasownik
fleksja
polszczyzna kresowa
polszczyzna XVII wieku
tryb warunkowy
aorist
verb
flexion
border Polish
seventeenth-century Polish
the conditional
Opis:: This paper belongs to a cycle of studies on the Polish language in Kiev. It draws on to Zofia Kurzowa’s publication, which revised some opinions on the temporal and geographic ranges of aorist and the conditional that was formed by analogy from -bych, -bychmy. The sources here are Polish prints edited by Kiev-Pechersk Lavra. On their basis past and conditional forms have been presented, the cohesion of enclitical elements with various parts of speech and determinants of the grammatical person. Such data confirmed Kurzowa’s thesis that forms of the type robilichmy (we were doing) robilibychmy (we would do) were used much longer than only until the beginnings of the seventeenth century. What is more, they were well-known not only in the kind of Polish that was spoken in Małopolska region.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 29-40
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Urzędowa i lokalna (gwarowa) odmiana toponimów na przykładzie dopełnia cza wybranych na zw miejscowych typu singulare i plurale tan tum
The official and local (dialectal) variety of genitive forms of singular and plural place names
Autorzy:: Nobis, Iwona
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/971902.pdf
Data publikacji:: 2016-12-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: singularia tantum
pluralia tantum
fleksja toponimów
wariantywne formy dopełniacza
singulare tantum
plurale tantum
inflection of place names
the diversity of genitive forms
Opis:: This article is devoted to the official forms in the inflection of chosen toponyms in Poland and the variety of dialectal singular and plural place names. The variety of place names often diverges from the rules of language use, and causes language users problems. The toponyms have peculiar, locally used inflected forms; the outside-linguistic (non-linguistic) factors that are social and local factors, play an important role in the inflection of place names. The local population often uses other forms than those recommended by official sources. I focus my attention on the genitive forms of toponyms because it is mainly here that one can see clear variations in the official and local inflection of place names. The material shows that the singular masculine toponyms have genitive endings: -a (in theofficial variety), -u (in the local variety), for example Biłgoraj, gen. Biłgoraja, but in the local dialect: biłgoraju. The singular feminine place names have genitive endings: -ej (in the official variety), -y||-i (in the local variety): Brzezowa, gen. Brzezowej, but Brzezowy in the local dialect. The plural toponyms have genitive endings: -ø, -ów, -i (-y), but in the local circulation the ending -ów is dominant and demonstrates a wider expansion in use. For example Brzózki, gen. Brzózek, in the local variety Brzuskuf; Budy, official gen. Bud, but Buduf; Burnie, gen. Burni, in the local dialect: Burniuf. The gathered material reflects a hesitation in the inflection of toponyms, as the linguistic customs and presented dialectal records of forms of genitives of place names show a significantly diverse approach towards the Polish language.
Źródło:: Onomastica; 2016, 60; 249-272
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Starzy piloci na moście, czyli dyskretny urok alternacji
Autorzy:: Madelska, Liliana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1042393.pdf
Data publikacji:: 2020-12-23
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: język polski jako obcy
alternacje (oboczności) morfonologiczne
fleksja
słowotwórstwo
świadomość glottodydaktyczna
Polish as a foreign language
morphonological alternations
flexion
word formation
glottodidactic awareness
Opis:: Język polski niesłusznie uchodzi za trudny, skomplikowane natomiast wydawać się mogą alternacje morfonologiczne, które występują w odmianie czasowników, rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków i imiesłowów, w stopniowaniu, a także w słowotwórstwie. Artykuł pokazuje, iż do uporządkowania z pozoru chaotycznego świata polskich alternacji wystarczy kilka prostych reguł. Ucząc języka polskiego jako obcego, warto wprowadzać te reguły krok po kroku już na początkowym etapie nauki. Warto pamiętać, że odpowiednio zaprezentowane przykłady mówią czasem więcej niż długie komentarze metajęzykowe. Przy takim podejściu liczne formy gramatyczne nie jawią się jako ocean wyjątków, lecz jako sieci powiązań, które da się opanować.
Polish is wrongly regarded as a particularly difficult language. Morphonological alternations that occur in verbs, nouns, adjectives, numerals, pronouns and participles, in gradation, as well as in word-formation, seem to be difficult, indeed. This article demonstrates that a few simple rules suffice to organise the seemingly chaotic world of Polish alterations. When teaching Polish as a foreign language, it is worth introducing these rules step by step from the initial stage of learning. Furthermore, properly presented examples can be more instructive than lengthy metalinguistic comments. With this approach, numerous grammatical forms do not appear to be an ocean of exceptions, but a network of waterways that can be navigated safely.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2020, 27; 155-176
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Zmiany w paradygmacie koniugacyjnym od gockiego po współczesną niemczyznę
Changes in conjugational paradigm from Gothic to modern German
Zum Wandel im Konjugationsparadigma vom Gotischen bis zum Neuhochdeutschen
Autorzy:: Woźnicka, Marta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/943861.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: historical morphology
inflection
verb
root (base form)
syntactic marker
Darski
morfologia historyczna
fleksja
czasownik
rdzeń
wykładniki syntaktyczne
historische Morphologie
Flexion
Verb
Stamm
syntaktische Exponenten
Opis:: Józef Darski, the author of the “Linguistic Model of Analysis” (“Linguistisches Analysemodell”) [1987; 2004] has underlined numerous times in his publications that his model of analysis is only appropriate for the synchronic description of a language. In his considerations Darski pursues precision, which on the one hand enables him to exemplify his model on a number of European languages, namely German, English, French and Polish, and at the same time lets him reach a level of abstraction that guarantees successful application of the mentioned model to research on other languages. Conversely, Michail L. Kotin [2008; 2012] has shown that Darski’s model can very well be used for diachronic research. The article presents the problems of describing the structure of synthetic grammar verb forms in Gothic, Old, Middle and New High German from a synchronic perspective, that is for each of the particular stages of the development of the German language and in Gothic, and from a diachronic perspective, taking into account the historical and comparative aspects, including the relevant language transformations and their role in the forming of the modern paradigm of verb conjugation. The research uses the model of linguistic analysis devised by Józef Darski; however the analysis, was extended by diachronic threads. Since within this article it is impossible to present a complete analysis of the historical language material, the microparadigmas of the indicative and subjunctive moods of both strong and weak verbs were chosen for this purpose.
Der Autor des „Linguistischen Analysemodells“ [1987; 2004], Józef Darski, hat in seinen Publikationen mehrmals betont, dass sein Analysemodell ausschließlich synchron konzipiert ist, d.h. seine Methoden beziehen sich auf einen gegebenen synchronen Querschnitt einer gegebenen Sprache. In seinen Ausführungen strebt Darski nach Präzision, die ihm einerseits die Präsentation seines Modells am Beispiel gewählter europäischer Sprachen, u.a. des Deutschen, Englischen, Französischen und Polnischen ermöglicht, andererseits erlaubt sie ihm den Abstraktionsgrad zu erreichen, der die günstige Anwendung des Modells zur Untersuchung anderer Sprachen gewährleistet. Michail L. Kotin [2008; 2012] hat dagegen bewiesen, dass Darskis Überlegungen auch aus der Perspektive des Sprachwandels betrachtet werden können. Im Artikel werden die Probleme der Beschreibung von synthetischen verbalen Formen im Gotischen, Alt-, Mittel- und Neuhochdeutschen sowohl synchron, d.h. getrennt für das Gotische und jede einzelne historische Etappe des Deutschen, als auch diachron, d.h. im historischen Vergleich, der entsprechende Sprachwandelerscheinungen sowie ihre Rolle bei der Gestaltung des gegenwärtigen Verbalparadigmas berücksichtigt, behandelt. Die Analyse wird anhand des Modells von Józef Darski durchgeführt, wobei sie um diachronische Aspekte erweitert wird. Da im Rahmen dieses Beitrags unmöglich ist, die Analyse des ganzen historischen Sprachmaterials vorzunehmen, wurden zu diesem Zweck Mikroparadigmen des Indikativs sowie Konjunktivs starker wie schwacher Verben gewählt.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
2451-1153
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: In Search of a Model for the Derivation of Dispositional and Passive Potential Adjectives Based on Participles in Irish
Autorzy:: Bloch-Trojnar, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1753686.pdf
Data publikacji:: 2021-07-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: fleksja inherentna
przymiotnik odimiesłowowy
przymiotnik skłonnościowy
przymiotnik potencjalny
LMBM
Morfologia Rozproszona
język irlandzki
inherent inflection
departicipial adjective
dispositional adjective
passive potential adjective
Distributed Morphology
Irish
Opis:: This paper tests the explanatory potential of two competing separationist models, a lexicalist LMBM model and a constructionist DM model, in the analysis of overtly marked dispositional and passive potential adjectives based on participles in Irish. In LMBM, which upholds a strict division between lexical and morphosyntactic phenomena, Irish adjectives must be derived directly from the verbal root or a special allomorphic variant of the verbal root which is used in the context of adjectivising morphology. The first solution involves the multiplication of formal markers, the latter misses the formal and semantic relationship between the supposedly “special” verbal stem and the participle. DM fares better since there is no theoretical ban on the use of participles as bases for adjectives and the presence of participles in the structure of Irish adjectives is corroborated by distributional facts. The proposed structures form a continuum from verbal participles via adjectivised participles to deverbal adjectives.
W poszukiwaniu modelu derywacji odimiesłowowych przymiotników skłonnościowych oraz potencjalnych w języku irlandzkim Artykuł bada potencjał wyjaśniający dwóch separacyjnych modeli opisu językowego, tj. leksykalistycznego modelu LMBM (Lexeme Morpheme Base Morphology) oraz modelu DM (Morfologii Rozproszonej – Distributed Morphology), na podstawie analizy odimiesłowowych przymiotników skłonnościowych i potencjalnych w języku irlandzkim, które tworzy się za pomocą niezerowych wykładników morfologicznych. W modelu LMBM, w którym zjawiska leksykalne i morfo-syntaktyczne są rozdzielone, irlandzkie przymiotniki muszą być derywowane bezpośrednio od rdzenia czasownikowego lub specjalnego allomorfu rdzeniowego używanego w kontekście adjektywizacji. Pierwsze rozwiązanie pociąga za sobą zwiększenie ilości wykładników formalnych, drugie nie jest w stanie uchwycić formalnego i semantycznego związku pomiędzy ‘specjalnym’ allomorfem rdzeniowym a imiesłowem. Morfologia Rozproszona wypada lepiej, gdyż teoria ta nie nakłada ograniczeń na występowanie form fleksyjnych w strukturach przymiotnikowych. Ponadto obecność imiesłowów w strukturach przymiotnikowych znajduje potwierdzenie w testach dystrybucyjnych. Struktury te tworzą kontinuum: imiesłów – przymiotnik odimiesłowowy – przymiotnik odczasownikowy.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 11 Zeszyt specjalny; 29-62
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: O pracach nad słownikami fleksyjnymi
On the Works on Inflexive Languages
Autorzy:: Wróbel, Henryk
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/459341.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: słownik
słownik maszynowy
gramatyka
fleksja
wzorzec odmiany
część mowy
nazwa własna
frazeologizm
dictionary
machine dictionary
grammar
inflection
inflectional pattern
part of speech
proper noun
idiom
Opis:: The article presents the process of using the author’s and his associates’ experiences on the works of the academic Grammar of contemporary Polish language in creating inflexive Polish language dictionaries from a small book publishing in 1993 to a great dictionary designed and published in digital form in 2001. It reports the stages of narrowing the classification and description of the Polish inflexion categories in a way that makes it a basis to shape it into a computer program by the IT specialists from the AGH University of Science and Technology cooperating with the linguists; furthermore, it provides a sample of studies on expanding the dictionary with a multi-segment lexical units, meaning Polish idioms.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 337-344
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Świadomość lingwistyczna (przyszłych) lektorów języka polskiego jako obcego – kilka uwag o znajomości fleksji imiennej
Metalinguistic awareness of the (prospective) teachers of polish as a foreign language – some remarks on the knowledge of declension
Autorzy:: Karasek, Magdalena
Gaze, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/680433.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: gramatyka funkcjonalna
świadomość lingwistyczna
kompetencje nauczycieli
fleksja imienna
glottodydaktyka
język polski jako obcy
functional grammar
metalinguistic awareness
teacher competences
declension
teaching Polish as a foreign language
Opis:: The article concerns the issue of linguistic awareness among students who attend the program for the prospective teachers of Polish as a foreign language at the Faculty of Philology at the University of Lodz. In the text, we present and comment on the results of a survey study among 52 students. The survey consisted of questions on basic issues of functional grammar of the Polish language in the area of declension, which are presented to learners of Polish as a foreign language. The analysis led to the proposal to introduce the notion of didactic metalinguistic awareness, related to the peculiar character of foreign language teaching, which would complement the metalinguistic awareness.
Artykuł porusza zagadnienie świadomości lingwistycznej studentów – słuchaczy specjalizacji glottodydaktycznej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W tekście zostały przedstawione i omówione wyniki analizy badania ankietowego przeprowadzonego w grupie 52 studentów. W kwestionariuszu umieszczono pytania dotyczące podstawowych problemów z gramatyki funkcjonalnej języka polskiego z zakresu fleksji imiennej, które omawiane są przez nauczyciela języka polskiego jako obcego podczas zajęć z cudzoziemcami. Analiza materiału badawczego zaowocowała propozycją wprowadzenia pojęcia glottodadaktycznej świadomości lingwistycznej, związanej ze specyfiką pracy nauczyciela języka obcego, będącej dopełnieniem świadomości lingwistycznej.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2019, 26; 139-148
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Fleksja rzeczownika w Książkach o wychowaniu dzieci Erazma Glicznera na tle XVI-wiecznych tendencji normalizacyjnych
Inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci by Erazm Gliczner at the background of sixteenth century standardisation trends
Autorzy:: Gozdek, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/684141.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Erazm Gliczner
fleksja rzeczownika
XVI wiek
poradnik pedagogiczny
językoznawstwo historyczne
historia języka polskiego
sixteenth century
inflection of nouns
pedagogical book
historical linguistics
history of Polish language
Opis:: The subject of this study is inflection of nouns in Książki o wychowaniu dzieci [...] (Cracow 1558) by Erazm Gliczner. The main research aim was verifying progressive of standardisation of the Polish language in comparison to the first part of the sixteenth century. Due to the fact that sixteenth century was a time of the biggest development of Polish language changes were dynamic. Presented research results are only general trends but they show us a progress of normalization. Polish author had a good intuition with regard to developmental tendencies of 16th Polish language. He usually was choosing new variants of inflection forms.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2018, 52; 35-47
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:: Z zagadnień gramatyki onomastycznej
On the Questions of Onomastic Grammar
Autorzy:: Gałecki, Zygmunt
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1944746.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: gramatyka onomastyczna
nazwy miejscowości
fleksja
język polski
ukraiński
rosyjski
poprawność gramatyczna
kompetencja nauczycieli
onomastic grammar
names of places
flexion
Polish language
Ukrainian language
Russian language
grammatical correctness
teachers’ competence
Opis:: The two articles describe discuss some questions of the flexion of local names that are genetically adjectival and functionally nominal, either in Polish or, broadly, within the Slavonic languages. There are two models of flexion that are proper to such names. They result from the adjectival structure of formation and nominal function of names. Among average language users the variant inflectional forms give rise to question about their linguistic correctness. The examples of teachers’ incompetence with regard to onomastic grammar prove that they cannot general language users to understand such problems. The reasons for this state of affairs should be seen in the quality of education and unwillingness to self-education.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 39-48
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:: ZRÓŻNICOWANIE FORM DOPEŁNIACZA W NAZWACH MIEJSCOWYCH TYPU SINGULARE TANTUM RODZAJU MĘSKIEGO
THE DIVERSITYOF GENITIVE FORMS OF SINGULAR MASCULINE PLACE NAMES
Autorzy:: NOBIS, IWONA
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/971862.pdf
Data publikacji:: 2015-12-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: fleksja toponimów
singularia tantum
toponimy rodzaju męskiego
struktura nazw
wahania końcówek
inflection of place names
singulare tantum
place names of the masculine gender,
name structure
hesitations of genitive endings
Opis:: This article is devoted to variant forms in the inflection of place names in Poland. I focus my attention on genitive forms of the singular masculine toponyms because it is mainly here that one can see clear variations in the inflection of place names. The basis for the research are historical source materials and contemporary records. Polish is an inflectional language characterized by frequent inflected variants. Over the centuries their frequency is periodically reduced, but the use of other variants also increases. However, they are still current in contemporary Polish. This article contains an analysis of gathered material and conclusions referring to repartition of genitive endings. Various criteria determine the choice of proper inflection in the case of toponyms. I chose the formal criterion. The ending of the root word often influences the choice of the genitive ending. The material shows that singular masculine place names (as well as common nouns) have genitive endings: -a and -u. The most alternations in the selection of the genitive ending are noted in the XVI–XVIII centuries. However, the ending -a is dominant, and also demonstrates a wider expansion in use with regards to the distribution of the endings -a, -u. Within the smaller number of criteria regulating the change of singular masculine toponyms, the inflection is quite regular, in comparison to common words. The appropriate declensional paradigm of a toponym influences the structure of a place name. The choice of inflection of a place name is not based on a semantic criterion — toponyms constitute a separate semantic class: place names. The semantic criterion is extremely important in the case of common nouns. In the case of singular masculine toponyms, the choice of the genitive form does not always depend on rules that apply to common nouns, but quite often inflection of common nouns influences the inflection of place names. However, diversity in the genitive form is characteristic of both common nouns and place names.
Źródło:: Onomastica; 2015, 59; 255-269
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "fleksja" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język