Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "etymologia," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 116
Tytuł:
Л.П. Дядечко: «Крылатый слова звук», или Русская эптология. Киев: «Аванпост-Прим» 2007
Autorzy:
Szuleżkowa, Swietłana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/605048.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
etymologia
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2008, 4
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stróża – rodzinna wieś Profesora Józefa Smagi
Autorzy:
Kobylińska, Józefa
Młynarczyk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1376032.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
etymologia
Stróża
toponimia
Opis:
Artykuł przedstawia językowo-kulturowe fakty związane z miejscowością Stróża, szczególnie z jej nazwą. Analizę etymologiczną toponimu, ukazaną w powiązaniu z danymi leksykologicznymi, historycznymi i geograficznymi, uzupełniają informacje o charakterze wspomnieniowym. The paper presents linguistic-cultural facts connected with the village Stróża, particularly with its name. The etymological analysis of the toponym, depicted in connection with lexicological, historical and geographical data, are complemented by memories.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia Russologica; 2020, 13; 53-58
1689-9911
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia Russologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwiska polskie derywowane od nazw narzędzi rolniczych
Polish surnames derived from names of agricultural tools
Autorzy:
Lica, Zenon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950997.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
onomastyka
antroponimia
nazwiska
etymologia
Opis:
The aim of the article is to analyse appellatives, recorded in "The Dictionary of surnames used in Poland in the 21st century", which were derived from Polish and German names of agricultural tools. Personal names created in this manner indivisualised a person, indicating his profession according to the metonymic model DOER FOR INSTRUMENT. The surnames subject to analysis were: "Brona", Ger. "Egge", "Cep", Ger. "Flegel", "Kosa", Ger. "Sense", "Lemiesz", Ger. "Pflugschar", "Pług", Ger. "Pflug", "Radło", Ger. "Rührpflug", "Sierp", Ger. "Sichel", "Socha", Ger. "Hakenpflug". At the moment of their creation, these surnames were characteristic of lower social strata: peasants or craftsmen. The nominainstrumenti carrier could have been the user or the maker of a given tool. The surnames are then vehicles of content and values connected with a particular individual, thus fulfilling the culture-forming function.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2014, 14; 217-228
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O etymologii ludowej i naukowej kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego
On Folk and Linguistic Etymology of Selected Toponyms in the District of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850763.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
folk etymology
linguistic etymology
name
hydronym
toponym
etymologia ludowa
nazwa
hydronim
toponim
etymologia naukowa
Opis:
W niniejszym artykule przedstawiono etymologię ludową i naukową kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego. Szczegółowej charakterystyce poddane zostały następujące toponimy: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronimy: Huczwa, Wieprz, Tanew; oraz mikrotoponimy: Gołda i Zamczysko. Analiza semantyczno-strukturalna wykazała znaczne różnice między tzw. etymologią naiwną a badaniami stricte naukowymi.
This paper discusses folk and linguistic etymology of selected toponyms in the district of Tomaszów Lubelski. In particular, the author focuses his analysis on the following place names: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronyms: Huczwa, Wieprz, Tanew; and microtoponyms: Gołda and Zamczysko. The semantic and structural analysis of the names in question reveals considerable discrepancies between the so-called naive etymology and the linguistic etymological analyses.
Źródło:
Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 327-339
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ogólnopolska kariera śląskiego wulgaryzmu
Polish nationwide career of Silesian vulgarism
Autorzy:
Wyderka, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498333.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
wulgaryzm ciul
zmiany semantyczne
etymologia
Opis:
The article discusses the history of the vulgarism ciul transferred from the Silesian dialect to colloquial Polish. It was mentioned for the first time in 1875 in Silesian court documents. The lexeme derives from Czech dialects (compare culík ‘plait, plaited clump of hair’) or Moravian dialects (culík ‘icicle’). The primary meaning has been metaphorised to mean ‘the masculine organ, the penis’. The word ciul as a vulgarism started to be used as an epithet as documented in archival materials. In various types of interactions, this offensive definition of a male easily changed its semantics and expressive tone from ‘trickster, scum’ to ‘blunderer, fool’. The primary vulgar meaning of the lexeme morphed into subsequent variations that would become neutral and lose its sematic relation with its basic vulgar meaning. Intense cultural and linguistic contacts in cross-regional contexts enabled the expression to settle down in Polish colloquial language. The process was quite dynamic with social media playing an important role in spreading the lexeme and its new meanings.
Artykuł omawia dzieje wulgaryzmu ciul, który z dialektu śląskiego przeszedł do odmiany potocznej polszczyzny ogólnej. Po raz pierwszy wulgaryzm zapisano w 1875 r. w śląskich dokumentach sądowych. Leksem pochodzi z gwar czeskich (por. culík ‘warkocz, spleciona kępa włosów’) lub morawskich (culík ‘sopel’). Pierwotne znaczenie uległo metaforyzacji i zaczęło oznaczać ‘narząd męski, penis’. Wyraz ciul jako wulgaryzm zaczął być używany w funkcji wyzwiska, co dokumentują zapisy archiwalne. W różnych typach kontaktów owo obraźliwe określenie mężczyzny łatwo zmieniało semantykę i ekspresyjne zabarwienie, od ‘oszusta, szumowiny’ po ‘niedorajdę, głupka’. Pierwotne wulgarne znaczenie leksemu rozszczepiało się na kolejne warianty, które zaczęły się neutralizować i tracić więź semantyczną z pierwotnym znaczeniem wulgarnym. Z kolei szerokie ramy kontaktów kulturowo-językowych w relacjach ponadregionalnych umożliwiły zadomowienie się ekspresywizmu w polszczyźnie potocznej. Proces dokonywał się w miarę dynamicznie, ponieważ w rozprzestrzenianiu się leksemu i nowych znaczeń dużą rolę odgrywały społecznościowe media cyfrowe.
Źródło:
Gwary Dziś; 2019, 11
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etymologia a konotacja wybranych nazw kamieni
ETYMOLOGY AND CONNOTATION OF CERTAIN TERMS REFERRING TO STONES
Autorzy:
Brzozowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611290.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
etymology
connotation
stones
etymologia
konotacja
kamienie
Opis:
Autorka artykułu poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie etymologia słowa znajduje swoje odbicie w jego współczesnej (szeroko rozumianej) konotacji. Analizie zostały poddane wybrane nazwy kamieni (kamień, skała, głaz). Zestawienie ich etymologii i konotacji doprowadziło do następujących wniosków: (1) Konotacja może kontynuować cechy wyodrębnione w toku analizy etymologicznej (tak jest np. z cechami: trwałość, twardość i ciężar kamienia). (2) Niektóre cechy przyjmowane przez etymologów jako pierwotne mają tylko śladowe i cząstkowe potwierdzenia (np. związek kamienia z życiem i wiecznym trwaniem). (3) Pozaetymologiczna dokumentacja pozwala stwierdzić pojawienie się nowych cech konotacyjnych. (4) Pewne cechy semantyczne mogą w znaczeniu jednego leksemu zanikać, zaś zachowywać się w znaczeniu innego (np. znikająca cecha ostrości kamienia i ta sam cecha dominująca w konotacji skały). Referowane w artykule badania pozwalają na sformułowanie tezy, że badanie etymologii słowa w powiązaniu z jego współczesną konotacją może służyć jako sposób weryfikacji tej etymologii, choć nie jest odwrotnie: faktu, że dobrze umotywowana cecha ustalona w toku analizy etymologicznej słowa nie jest potwierdzona w aktualnej konotacji, nie można uznać za falsyfikujący tę etymologię
A question is posed whether and to what extent the etymology of a word is reflected in its contemporary connotation. An analysis is presented of a few terms referring to Stones (kamień ‘stone’, skała ‘rock’, głaz ‘boulder’). A juxtaposition of their etymology and connotation has led to the conclusions sketched below. (1) Connotation may constitute a continuation of features distinguished in etymological analysis (such is the case with the features of durability, hardness and the weight of a stone). (2) Certain features accepted by etymologists as primary are linguistically attested only in a rudimentary or partial way (e.g. the connection between a stone and life or eternity). (3) Extra-etymological documentation leads one to acknowledge the existence of new connotative features. (4) Particular semantic features may disappear in the meaning of a term but be preserved in that of another (e.g. the feature of sharpness, which disappears in the semantics of kamień ‘stone’ but dominates in the connotation of skała ‘rock’). A hypothesis can be formulated that inquiries into the etymology of a word coupled with its contemporary connotations may serve as a verification of the former. The reverse, however, is not true: if a well-motivated feature established in etymological analysis lacks contemporary attestation, the fact does not disprove the etymology.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 265-278
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maryja – matką Zbawiciela
Autorzy:
Langkammer, Hugolin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1177555.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Maryja
etymologia
Kana Galilejska
Mary
etymology
Cana
Opis:
Der Verfasser bemüht sich im Artikel unter dem Tittel: Maria – Die Mutter der Erlösers aufzuzeigen, dass dieses WurdePrädikat das wichtigste im NT für die Mutter Jesu ist. Alle Texte, die über Maria sprechen, werden daraufhin kleine Mariologie gewertet werden, wobei allerdings im Schwerpunkt der Untersuchung die heilsgeschichtliche Richtung eingesclagen wurde.
Źródło:
The Biblical Annals; 1988, 35, 1; 65-80
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najstarsza słowiańska leksyka intelektualna
Autorzy:
Boryś, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049922.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
historia leksyki słowiańskiej
leksyka prasłowiańska
etymologia słowiańska
Opis:
 Der Beitrag ist der Analyse des urslawischen Wortschatzes zum Ausdruck von höheren Hirnfunktionen oder des Intellektes gewidmet. Er untersucht die Her- kunft und die existierenden etymologischen Erklärungen der Substantive mit der Bedeutung ‘Verstand, Vernunft, Intellekt’ (ursl. *umъ, *orzumъ), ‘Gedächtnis’ (ursl. *pamętь), ‘Denken, Nachdenken, Sinnen, Gedanke, Urteil’ (ursl. *myslь, *sdъ, *duma) und Verben mit der Bedeutung ‘denken, nachdenken, grübeln, überlegen, meinen’(ursl. *mьněti, *měniti, *mysliti, *dumati, *sditi), ‘wissen, kennen’ (ursl. *znati, *věděti), ‘können’ (ursl. *umĕti), ‘verstehen, begreifen’ (ursl. *orzumĕti), ‘erinnern, entsinnen’ (ursl. *pomьněti, *pomęnti, *pomenti), ‘vergessen’ (ursl. *zabyti). Fast alle der analysierten Wörter sind im Urslawischen aufgekommen. Nur das ursl. **mętь (< praie. *mentis), das im compositum *pa-mętь erhalten ist, kann man als Erbgut bezeichnen. Zu den Wörtern, die auf indoeuropäische Elemente zurückgehen (für einige gibt es Äquivalente in baltischen Sprachen), gehören die frühen ur-slawischen Innovationen: *mьněti, *-menti, *měniti, *myslь, *pamętь, *sdъ, *umъ, *věděti, *znati. Die anderen sind spätere urslawische Derivate. Das einzige Lehnwort ist vielleicht ursl. *duma.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2011, 5, 1; 33-51
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Il coronimo "Italia/Włochy": significati, etimologie, equivalenti, omonimi, antonomasie
Choronim "Italia/Włochy": znaczenia, tymologie, ekwiwalenty, homonimy, antonomazje
Autorzy:
Gałkowski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521139.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Italia
Włochy
coronimo
etimologia
toponimia
choronim
etymologia
Opis:
L’autore dell’articolo si concentra sui problemi che riguardano il coronimo Italia e il suo equivalente nella lingua polacca, Włochy. Descrive i significati e le ipotesi sulle etimologie del coronimo dal punto di vista sincronico e diacronico. Confronta l’uso delle varianti Włochy e Italia in polacco con riferimenti culturali all’origine delle due forme risalenti all’antichità prelatina, nel caso d’Italia, e a quella germanica e slava, nel caso di Włochy, confuso spesso con il suo paronimo Wołochy. Segnala la problematica della transonimizzazione del coronimo Italia nei processi della formazione di antroponimi e crematonimi e del loro funzionamento pragmatico nella comunicazione. Estrae un campione di antonomasie classiche e nuove del toponimo Italia. Nel caso di queste ultime si tratta, nella maggior parte delle occorrenze, dell’assegnazione delle valenze stereotipate all’immagine racchiusa nell’antonomasia in forma di slogan pubblicitari evocativi.
Artykuł przedstawia wyniki badania onomastycznego choronimu Italia i jego ekwiwalentu w języku polskim – Włochy. Autor wskazuje znaczenia onomastyczne i kulturowe oraz przywołuje hipotezy dotyczące choronimu z punktu widzenia synchronicznego i diachronicznego. Zestawia użycie wariantów Włochy oraz Italia w języku polskim z nawiązaniami kulturowymi do źródła obydwu form – w przypadku Italii sięgającego starożytności prełacińskiej, w przypadku Włoch i paronimu Wołochy – cywilizacji germańskiej i celtyckiej. Sygnalizowana jest ponadto kwestia transonimizacji choronimu Italia w procesach słowotwórczych antroponimii i chrematonimii oraz ich funkcjonowania pragmatycznego w komunikacji. Autor omawia przy tym serię antonomazji klasycznych i nowych toponimu Italia. W przypadku tych ostatnich zazwyczaj chodzi o nadanie wartości wyrażającej stereotypy dotyczące Włoch, np. poprzez treść sloganów reklamowych nawiązujących do obrazów konceptualnych kojarzonych z Włochami.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2017, 9, 1 "Gli orizzonti dell’italianistica: tradizione, attualita e sfide di ricerca"; 37-47
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aksjologiczna analiza słowa głuchy w języku polskim (na podstawie materiału korpusowego)
Autorzy:
Eźlakowski, Wiktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2152029.pdf
Data publikacji:
2021-02
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
głuchy
aksjolingwistyka
etymologia
relacje semantyczne
badania korpusowe
Opis:
Objaśnienia wyrazów i zwrotów: Aksjologiczna analiza słowa głuchy w języku polskim (na podstawie materiału korpusowego).
Źródło:
Poradnik Językowy; 2021, 781, 2; 10.33896/PorJ.2021.2.7
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze o nazwie Gniezno (próba syntezy)
Again about the name Gniezno (an attempt at synthesis)
Autorzy:
Walczak, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
onomastyka
toponimia
etymologia
Gniezno
onomastics
toponymy
etymology
Opis:
Taking a synthetic approach, the author of the paper presents the explanations of the etymology of the geographical name Gniezno, which is present in historical literature and linguistic works, and has been the object of interest since Middle Ages for chroniclers, and later for historiographers and linguists. Moreover, the author discusses the form of this toponym, explains the changes it underwent, and presents hypotheses concerning its motivation.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 258-261
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obtocznice, krokiewki i miernikowce - czyli kilka słów o etymologii polskich nazw motyli
Autorzy:
Sobczyk, R.
Pabis, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/846457.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika
Tematy:
motyle
Lepidoptera
nazewnictwo
nazwy gatunkowe
etymologia
nazewnictwo polskie
Źródło:
Wszechświat; 2013, 114, 10-12
0043-9592
Pojawia się w:
Wszechświat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elżbieta pod Wawelem. Funkcjonowanie imienia w antroponimii i kulturze krakowskiej
Elizabeth at Wawel. The function of the name in anthroponymy and culture of Cracow
Autorzy:
Horyń, Ewa
Zmuda, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171626.pdf
Data publikacji:
2020-12-11
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
etymology
anthroponymy
Elisabeth
Cracow
etymologia
antroponimia
Elżbieta
Kraków
Opis:
The paper synthetically describes explanations of the etymology of name Elisabeth existing in linguistic studies. It also introduces the functioning of this name in anthroponymy – as a secular and religious name, a basis for creating surnames. It also presents its presence in spiritual and material culture of Cracow.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2020, 15; 90-98
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szatan i jego upadek w chrześcijaństwie i islamie
Satan and His Fall in Christianity and Islam
Autorzy:
Kalinowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480634.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
szatan
chrześcijaństwo
islam
etymologia
Satan
Christianity
Islam
etymology
Opis:
którą możemy odnaleźć w chrześcijaństwie i islamie. W pierwszej części autor omawia naukę dogmatyczną Kościoła Katolickiego dotyczącą szatana (przyczyny upadku tej istoty). W drugiej części autor skupia się na opisie szatana w Koranie (demonologia islamu). Autor przedstawia istoty demoniczne z kultury islamu, które można utożsamiać z biblijnym szatanem. Koran przedstawia dwie wersje upadku największego antagonisty ludzkości. Pierwsza opiera się na wierzeniach przedislamskich; druga wersja jest typowym synkretyzmem wierzeń judeochrześcijańskich i kultury beduińskiej. Autor uważa, iż pojęcie szatana w chrześcijaństwie i islamie ma wspólne korzenie.
The present article tackles upon the etymology of the word Satan on upon the Christian and Islamic studies devoted to him. In the first part, the present author describes the Catholic Church’s dogmatic studies concerning Satan (the reasons of his fall). In the second part, the present author focuses on the descriptions of Satan in Qur’an (the Islamic demonology). There are demonic creatures of the Islamic culture presented that may be identified with the Biblical Satan. Qur’an introduces two versions of the greatest humanity antagonist’s fall: the former is based upon the pre-Islamic beliefs; the latter is a typical syncretism of the Judaic-Christian beliefs and the Bedouin culture. The present author believes that the term and notion of Satan in Christianity and Islam – are of the same origin.
Źródło:
Nurt SVD; 2013, Wydanie specjalne 2013; 139-145
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 116

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies