Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "eksploatacja wody" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
A brief history of the water supply system and water quality in the city of Lodz
Historyczne zmiany struktury sieci wodociągowej na tle utrzymania standardów wody pitnej dla miasta Łodzi
Autorzy:
Tomczak, E.
Dominiak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/387705.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
Lodz water supply system
exploitation of water
drinking water quality
wodociąg łódzki
eksploatacja wody
jakość wody pitnej
Opis:
Poland’s third largest city, Lodz, underwent rapid industrial and demographic growth in the 19th and 20th centuries, followed by a steep decline over the last three decades. This paper describes how the water supply system has been adapted over the last century to meet these challenges, and in particular how the source of water (surface or underground) and structure of the supply system has been adapted to maintain drinking water quality. The Lodz water supply has been managed since 1925 by the firm Zaklad Wodociagow i Kanalizacji Sp. z o.o. The water supply system was designed by the Englishman William H. Lindley (in 1909), but because of World War I and the global depression that followed work began only in 1934. After World War II further deep wells were constructed, followed by a pipeline network and treatment plant. A 50-kilometre pipeline bringing surface water from the Pilica River was completed in 1955, followed by the Sulejowski Reservoir on the same river (1968–1973). Algal blooms on the reservoir presented a major challenge, and deep wells were turned to as a solution. By 2010 Lodz had 58 deep well intakes, so that in 2013 it was no longer necessary to take taking surface water from the Sulejowski Reservoir.
Projekt łódzkiej sieci wodociągowej, wykonany przez najlepszego europejskiego fachowca W. Lindleya, powstał już w 1909 r. Realizację rozpoczęto w 1934 r., przy współudziale polskiego inżyniera S. Skrzywana. Po II wojnie światowej dokonano wiercenia dalszych studni głębinowych i zbudowano system wodociągowy oraz stację uzdatniania wody. Zbudowano 50 km rurociągu Tomaszów–Łódź (1955 r.), zbiornik retencyjny na Pilicy (1968–1973) i kolejne studnie głębinowe. W 2010 r. istniało już 58 ujęć wód podziemnych dlatego też w 2013 r. zapadła decyzja o rezygnacji z ujmowania wody powierzchniowej z Zalewu Sulejowskiego. Celem pracy było przedstawienie miejsc pobierania wody i struktury sieci wodoci ągowej, której budowa ulegała zmianom w zależności od potrzeb i rozwoju dużego miasta, w powiązaniu z uzyskiwaniem wody pitnej najwyższej jakości. Piecze nad eksploatacją i dystrybucją nieprzerwanie od 1925 r. sprawuje Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Łodzi.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 11; 1255-1264
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza zmian parametrów eksploatacji złóż wody termalnej w przypadku stosowania dubletu odwiertów geotermalnych
Analysis of parameters changes geothermal water exploitation in case of reinjection system
Autorzy:
Dubiel, S.
Batkiewicz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299449.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
eksploatacja złoża wody termalnej
geotermia
system dubletu odwiertów
blokowanie stref przebicia temperaturowego
geothermics
geothermal heat
thermal water exploitation
production - reinjection system
inhibiting water flow in thermal breakthrough field zone
Opis:
Na podstawie analizy danych przemysłowych przedstawiono objawy i skutki zmian parametrów eksploatacyjnych złóż wody termalnej, w przypadku stosowania dubletu odwiertów geotermalnych. Rozpatrzono możliwe przyczyny tych zmian oraz podano propozycje rozwiązań technologicznych dotyczące modyfikacji właściwości filtracyjnych skał wodonośnych w strefach złożowych przebicia temperaturowego.
On the basis of industrial data analysis presents symptoms and effects of changes geothermal waters exploitation parameters in case of reinjection system. Examined possible reasons of changes and given proposals of technology solutions on modified filtration properties of field rock with geothermal water in thermal breakthrough field zone.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2011, 28, 1-2; 95-104
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of Water Management of the Michalice Reservoir in Relation to Its Functions
Analiza gospodarki wodnej zbiornika Michalice w aspekcie jego założonych funkcji
Autorzy:
Wiatkowski, M.
Rosik-Dulewska, C.
Tymiński, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388129.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zbiorniki wodne
gospodarka wodna
eksploatacja zbiornika
jakość wody
water reservoirs
water management
exploitation of reservoir
water quality
Opis:
This paper focuses on the example of the Michalice reservoir located on the Widawa River. Its main functions are decreasing of flood danger beneath the reservoir, an availability of stored water in the basin for agriculture purposes and electric energy production, a creation of conditions for recreational use. Current water administration was analyzed. Special attention was paid to the proper use of the reservoir, and the benefits of its existence: the eutrophication rates, the classification of water, fish living and bathing purposes. It was affirmed that, the reservoir decreases the flood danger below the basin but it creates limited possibilities for recreation and pisciculture. Improper water management generates a danger of overflow onto the terrains around the reservoir. A small hydroelectric power station and fish ladder do not accomplish their tasks. Suggestions on how an improved water administration on the Michalice reservoir can occur are given.
Na przykładzie zbiornika Michalice na rzece Widawie, którego założonymi funkcjami są zmniejszenie zagrożenia powodziowego poniżej zbiornika, wykorzystanie zgromadzonej w zbiorniku wody dla rolnictwa i do produkcji energii elektrycznej, stworzenie warunków do wypoczynku i rekreacji, przeanalizowano aktualną gospodarkę wodną. W pracy wykonano analizę odpływów wody ze zbiornika do rzeki Widawy, poziomów wody w zbiorniku i jakooeci wody retencjonowanej w zbiorniku. Szczególną uwagę zwrócono na ważne, z punktu widzenia prawidłowego użytkowania zbiornika walory użytkowe wody: ocenę eutrofizacji wód zbiornika, klasyfikację wód do bytowania ryb i do kąpieli. Stwierdzono, że zbiornik zmniejsza zagrożenie powodziowe poniżej zbiornika i stwarza ograniczone możliwości dla rekreacji i hodowli ryb. Niewłaściwa gospodarka wodna na zbiorniku stwarza jednak zagrożenie podtopień terenów wokół czaszy zbiornika. Mała elektrownia wodna i przepławka dla ryb nie spełniają stawianych im zadań. W pracy podano propozycje prawidłowych zasad gospodarki wodnej na zbiorniku Michalice.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2010, 17, 11; 1505-1516
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpieczeństwo sanitarne wody w wodociągach publicznych
Sanitary safety of public water supply
Autorzy:
Kowal, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/237494.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
sieć wodociągowa
eksploatacja sieci wodociągowej
bezpieczeństwo sanitarne wody
oczyszczanie wody
Opis:
Although epidemics of cholera were last reported in the 19th century, the managers of public water supply systems have always been on alert for every possible epidemic hazards. These days, epidemic is likely to come from protozoa (Cryptosporidium parvum and Giardia lamblia) and bacteria responsible for acute gastrointestinal disorder. The study reported in the present paper involved analyses of tap water quality provided by the waterworks of choice. The results show that the sanitary safety demands made on public water supply will be met if the water intake is free from pollution hazards. In general, the sanitary safety of the public water supply system is determined by the following factors: the quality of the token-in water, the treatment train, the disinfection methods, and service conditions. For these reasons, the implementation of membrane techniques should be considered as future best available technology.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2001, 4; 3-4
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biocatalized silicate gels in oil and geothermal industry
Autorzy:
Falkowicz, S.
Cicha-Szot, R.
Dubiel, S.
Bailey, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/216309.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
eksploatacja złóż
złoże ropy naftowej
wody termalne
modyfikacja przepuszczalności
skała zbiornikowa
badania laboratoryjne
żele krzemianowe
biokataliza
water shut-off
oil exploitation
geothermal water exploitation
improved oil recovery
reservoir rocks permeability modification
laboratory testing
silicate gels
biocatalysis
Opis:
Technologies using silicates have become accepted worldwide as cost-effective solutions for enhancing oil production. Despite very intensive research work gelling mechanism of the silicate system in the reservoir conditions is still unknown. Selection of appropriate additives extending gelling time and improving gel properties is very difficult because of the lack of that information. Moreover, complexity of the systems which contains organic and inorganic additives cause difficulties in industrial applications. This paper presents complex literature review which gives complete picture on the use and application of silicate based systems for water shut-off and enhancing oil recovery. Moreover, it shows new way of pH-dependent silicate gels application during the permeability modification treatments as an interesting alternative to chemical crosslinked gels. Gelling time of that system can be extended by the using microbiology to the pH modification what limit the number of chemical additives, facilitate process control and improve treatment competitiveness. The effect of biocatalyzed silicate gels on porous rocks was tested in the reservoir conditions on the lab stand of the Temco Inc Company (USA). Experimental results of coreflooding experiments indicated that silicate gel system may cause decrease of core permeability in the range from 60 to 90%.
W publikacji przedstawiono kompleksowy przegląd literatury fachowej dotyczącej zastosowań żeli krzemianowych w górnictwie naftowym. Jak wynika z przytoczonych wyników wieloletnich badań, do czynników wpływających na skuteczność zabiegu modyfikacji przepuszczalności skał złożowych można zaliczyć: — rodzaj warunków złożowych (litologia, temperatura złożowa, zasolenie, jednorodność budowy złoża), — sposób udostępnienia warstwy produktywnej, — mechanizm dopływu wody do odwiertu, — odpowiedni dobór układu żelującego (polimery, żywice lub krzemiany), — sposób zatłaczania żelu do właściwej strefy złożowej (użycie Coiled Tubingu, jednoczesne zatłaczanie do dwóch stref). Reasumując można stwierdzić, że wszystkie prace związane z zatłoczeniem żelu do strefy o podwyższonej przepuszczalności należy zakończyć przed upływem kilku godzin. Wliczając w to czas potrzebny na przygotowanie żelu oraz wytłoczenia żelu z Colied Tubingu, jest to czas bardzo krótki. Jednymi z najbardziej obiecujących środków do likwidacji stref złożowych o wysokich przepuszczalnościach skał są żele oparte na bazie krzemianów. Mimo intensywnych badań w dalszym ciągu nie został do końca poznany mechanizm żelowania krzemianów w złożu, co utrudnia dobór odpowiednich dodatków wydłużających czas żelowania oraz poprawiających właściwości żelu, a złożoność systemów zawierających dodatki organiczne i nieorganiczne powoduje utrudnienia w zastosowaniach przemysłowych. Zastosowanie mikrobiologii w celu modyfikacji pH znacznie wydłuża czas żelowania, a ponadto ogranicza liczbę dodatków chemicznych, przez co ułatwia kontrolę i poprawia również ekonomikę zabiegu. Jednak, aby technologia ta była przydatna do komercyjnego wykorzystania wskazane jest wykonanie odpowiednich testów laboratoryjnych, np. metodą czynnikową kolejnych przybliżeń. Testy te powinny w maksymalnym stopniu symulować warunki złożowe pod względem termobarycznym i technologicznym. Ze znacznym podobieństwem proces ten można symulować dzięki aparaturze firmy Temco Inc (USA) będącej na wyposażeniu Instytutu Nafty i Gazu w Krakowie. Celem przeprowadzonych badań laboratoryjnych była wstępna ocena przydatności roztworów krzemianów do likwidacji przepuszczalności porowatych skał zbiornikowych z wykorzystaniem biokatalizatorów. Do przygotowania cieczy zabiegowej użyto roztworu krzemianu sodu o następujących właściwościach: stosunek SiO2/Na2O - 3,11; zawartość Na2O - 9,5%; zawartość SiO2 - 29,5%; gęstość około 1420 kg/m3; pH = 11,5. W przygotowanych cieczach stosowano stężenia krzemianu sodu niższe niż 2%, bowiem po przekroczeniu tego stężenia proces żelowania krzemianu rozpoczynał się w przeciągu kilku godzin, co jest czasem zbyt krótkim z punktu widzenia wykorzystania tej technologii w praktyce. Przygotowano cztery ciecze zabiegowe różniące się stężeniem krzemianu sodu: 1 – 0,5%; 2 - 0,75%; 3 - 0,1%; – 0,75%. W przypadku cieczy nr 4, na podstawie wyników wcześniejszych testów, zastosowano zmodyfikowaną pożywkę dla mikroorganizmów. Do wszystkich cieczy dodawano mikroorganizmy alkalifilne w ilościach takich, aby ich końcowe stężenie wynosiło około 1 ź 102 w 1 ml. Po zatłoczeniu do rdzeni cieczy zabiegowej w warunkach beztlenowych, poddawano procesowi dwutygodniowej inkubacji w temperaturze 40°C. Po tym okresie określano przepuszczalność końcową rdzeni kks dla solanki, a tym samym określano zmiany (utratę) ich przepuszczalności. Do rdzeni oznaczonych numerami 1 i 2 zatłoczono ciecz oznaczoną nr 1. W czasie dwutygodniowej inkubacji nie stwierdzono zauważalnych zmian pH, ani lepkości przygotowanej cieczy. Nastąpiło tylko nieznaczne wytrącenie się krzemianów z cieczy i ich sedymentacja na dnie naczynia, w którym inkubowano rdzenie. Stwierdzono uszkodzenia przepuszczalności rdzeni o numerach 1 i 2 odpowiednio 70% i 4% (tab. 3). Podczas pomiaru przepuszczalności końcowej solanka przepływająca przez testowany rdzeń w całości gromadzona była w przezroczystym naczyniu. Stwierdzono, iż dno naczynia pokrywa zżelowany osad usuniętych z rdzenia krzemianów. Podobną sytuację stwierdzono w przypadku rdzeni oznaczonych numerami 3 i 4. Daje się jednak zauważyć na dnie naczynia większą ilość usuniętych krzemianów, niż w przypadku rdzeni 1 i 2. Jest to spowodowane większą ilością krzemianów w roztworze wyjściowym. W tym przypadku również nie stwierdzono zmian pH cieczy żelującej. Zanotowano odpowiednio 73% i 61% uszkodzenie przepuszczalności rdzeni. Wprowadzono modyfikację w składzie cieczy nr 3, którą zatłoczono do rdzeni 5 i 6. W tym przypadku proces przebiegał w sposób zbliżony do oczekiwanego. Po pierwsze, stwierdzono po ok. 14 dniach zmianę pH cieczy z 11 na 8 i żelowanie cieczy w całej objętości. Nie stwierdzono osadu w pojemniku, w którym zgromadzono ciecz wypływającą z rdzenia 3. Tak więc, przepływająca solanka nie usuwała w tym przypadku z rdzenia krzemianów. Stwierdzono uszkodzenia przepuszczalności na poziomie 77% i 80%. Następnie przygotowano ciecz oznaczoną numerem 4, którą zatłoczono do rdzeni o numerach 7, 8 i 9. Po około trzech dobach zaobserwowano wytrącanie się żelu krzemianowego. Zmiany pH roztworu odnotowano po 12 dniach od przygotowania cieczy roboczej. W testowanych rdzeniach stwierdzono zmiany przepuszczalności odpowiednio 67%, 90% i 93%. Były to największe, a zarazem najtrwalsze zmiany przepuszczalności ze wszystkich testowanych rdzeni. Jak w poprzednich eksperymentach, również w tym przypadku gromadzony był filtrat wypływający z rdzenia podczas pomiaru przepuszczalności końcowej. Wizualnie nie stwierdzono obecności krzemianów w zgromadzonym filtracie. Na rysunku 1 pokazano zmiany gradientu różnicy ciśnienia w rdzeniach nr 4 i 8 w trakcie pomiaru przepuszczalności końcowej kks. Zmiany te mają typowy przebieg dla tego typu eksperymentów. Kształt obu krzywych dostarcza istotnych informacji, co do zjawisk zachodzących w przestrzeni porowej testowanych piaskowców podczas przepływu przez nie solanki. Na początku gradient ciśnienia gwałtownie rośnie i osiąga wartość maksymalną, aby potem mniej lub bardziej gwałtownie spadać i po pewnym czasie osiągnąć stabilizację. Wielkość i dynamika zmian (spadku) wartości gradientu różnicy ciśnienia wynika z zakresu i tempa usuwania krzemianów jakie zostały zatłoczone do testowanych rdzeni. Im więcej przepływająca solanka usunie z rdzenia cząsteczek krzemianów tym spadki gradientu różnicy ciśnienia będą większe. Kształt krzywych pokazanych na rysunku 1 pozwala na stwierdzanie że z rdzenia 4 (ciecz robocza 2) przepływająca solanka usunęła więcej krzemianów niż z rdzenia 8, do którego zatłoczono ciecz roboczą 4. W przypadku rdzenia 8 siły hydraulicznego unoszenia nie były w stanie pokonać sił adsorbujących cząsteczki krzemianu na ścianach por piaskowca i krzemian nie został usunięty powodując 90% spadek przepuszczalności tego rdzenia. Czynnikiem, który steruje tym procesem są zjawiska elektrokinetyczne zachodzące na powierzchni krzemianów w środowisku solanek o różnym pH.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 4; 5-22
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Distance and time of water effluence on soil surface after failure of buried water pipe. Laboratory investigations and statistical analysis
Odległość i czas wypływu wody na powierzchnię terenu po awarii podziemnego wodociągu. Badania laboratoryjne i analizy statystyczne
Autorzy:
Iwanek, M.
Kowalska, B.
Hawryluk, M.
Kondraciuk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365795.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne PAN
Tematy:
water supply
breakage
maintenance
water effluence
wodociąg
awaria
eksploatacja
wypływ wody
Opis:
One solution to limit the inconvenience caused by suffosion processes following pipe breakages is retaining so-called protection zones near the pipes, the utilization of which would be handled by the system operator. Due to the fact that to determine the size of such zones is a challenging task, the analysis should be performed gradually, based on successive field studies, laboratory and numerical research. The present article is the outcome of the first stage of the laboratory research eventually aiming at the determination of the protection zone around a potential leakage in a water supply pipe. The first stage of the investigations was devoted to (1) the assessment of an average distance between the place of water effluence on the soil surface and the place of the water failure for 4 different areas of leak and 11 values of hydraulic pressure head in the pipe, (2) the initiatory assessment of the protection zone dimensions for analysed soil conditions, (3) the analysis of dependence between the time of water effluence on the soil surface after a failure of a buried water pipe and the leak area as well as the hydraulic pressure head in the pipe. The scope of the works comprises laboratory study and statistical analysis. The research was carried out preserving geometrical and kinematic similarity. The obtained results should be considered initial, oriented towards further stages of laboratory research comprising dynamic similarity.
Jedną z propozycji ograniczenia uciążliwości spowodowanych zjawiskami sufozyjnymi po awarii wodociągu jest zachowanie w pobliżu przewodów tzw. stref ochronnych, o zagospodarowaniu których decydowałby eksploatator sieci. Określenie wymiarów takich stref jest bardzo trudnym zadaniem, dlatego stosowne analizy powinny odbywać się stopniowo, na bazie kolejnych etapów badań terenowych, laboratoryjnych i numerycznych. W ramach niniejszej pracy przedstawiono wyniki pierwszego etapu badań laboratoryjnych, których ostatecznym celem jest wyznaczenie strefy ochronnej wokół ewentualnej nieszczelności rury wodociągowej. Pierwszy etap badań objął określenie przeciętnej odległości wypływu wody na powierzchnię terenu od miejsca awarii podziemnego wodociągu dla 4 różnych powierzchni nieszczelności przewodu oraz 11 wysokości ciśnień w przewodzie, wstępne oszacowanie wielkości strefy ochronnej dla analizowanych warunków gruntowych oraz analizę zależności między czasem wypływu wody na powierzchnię terenu po awarii podziemnego wodociągu a powierzchnią nieszczelności i wysokością ciśnienia w przewodzie. Zakres pracy obejmował badania laboratoryjne i analizy statystyczne. Badania przeprowadzono z zachowaniem podobieństwa geometrycznego i kinematycznego. Uzyskane wyniki należy więc traktować jako wstępne, ukierunkowujące dalsze etapy badań laboratoryjnych, uwzględniające również podobieństwo dynamiczne.
Źródło:
Eksploatacja i Niezawodność; 2016, 18, 2; 278-284
1507-2711
Pojawia się w:
Eksploatacja i Niezawodność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobór pompy do eksploatacji wód mineralnych nagazowanych dwutlenkiem węgla
Selection of a pump for the production of CO2 saturated mineral water
Autorzy:
Duliński, W.
Ropa, C.E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/300181.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
pompy wiertnicze
wody mineralne
eksploatacja
drilling pumps
mineral waters
exploitation
Opis:
W artykule przedstawiono problem eksploatacji i transportu nagazowanych wód mineralnych w aspekcie dostarczania tych wód do odbiorcy w określonych ilościach i przy zachowaniu fizyczno-chemicznych właściwości. Szczególną uwagę zwrócono na zjawisko kawitacji występujące przy eksploatacji prowadzonej za pomocą różnego rodzaju pomp. Na podstawie technicznych i eksploatacyjnych charakterystyk stosowanych pomp wytypowana została pompa śrubowa produkcji czeskiej, napędzana silnikiem elektrycznym dostosowanym do pracy pod wodą. W pompie tej nie występuje zjawisko kawitacji, zatem nie jest ona narażona na zagazowanie, dając możliwość równoczesnego dostarczania wody i gazu bezpośrednio z odwiertu do separatora znajdującego się u odbiorcy
The paper deals with the problem of exploitation and transport of gas saturated mineral waters in the aspect of deliveries in specific quantities and maintaining physicochemical properties. Special attention is paid to the cavitation effect. It appears during exploitation with various types of pumps. Having considered the technical and exploitation characteristics of the used pumps, a Czech screw pump, driven with an underwater electrical motor was selected. No cavitation effect appears in the pump, therefore it is not hazarded with gassing. Simultaneously it creates possibilities for water and gas deliveries directly from the well to the customer's separator
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2006, 23, 1; 175-181
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody – porównanie technologii. Część 1
Exploitation of sand and gravel aggregates from under the water – comparison of technologies. Part 1
Autorzy:
Lieske, C.
Kozioł, W.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165313.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja odkrywkowa
kruszywa naturalne
eksploatacja spod wody
koszty wydobycia
surface mining
natural aggregates
exploitation from under the water
extraction costs
Opis:
W artykule zaprezentowano podział technologii eksploatacji kruszyw żwirowo-piaskowych ze szczególnym zwróceniem uwagi na wydobycie spod wody, które w przeciągu ostatnich 40 lat zwiększyło swój udział o ponad 20%. Wynika to głównie z uwarunkowań złożowych związanych ze wzrostem głębokości eksploatacji. Przedstawiono porównanie wybranych technologii wydobycia. Do analizy wykorzystano dane przemysłowe z kopalń polskich i niemieckich. Dla przykładowego złoża zaprezentowano analizę kosztów wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych za pomocą zgarniarki linowej i pogłębiarki ssącej, a następnie podano porównanie wielkości wydobycia i jednostkowych kosztów eksploatacji dla czterech typów złóż i ośmiu sposobów wydobycia (po dwa dla każdego typu złoża). Uzyskane wyniki powinny być przydatne do oceny i wyboru właściwych technologii wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody.
This paper presents the division of exploitation technologies of sand and gravel aggregates, with particular attention to mining from under the water, which in the past 40 years has increased its share by more than 20%. This is mainly due to the depositional conditions related to increase in the depth of exploitation. The paper also presents a comparison of selected technologies of aggregates extraction from under the water. For the analysis, data from Polish and German mines were used. Basing on a sample deposit, an analysis of the costs of sand and gravel aggregates extraction were presented, where a dragline scraper and suction dredger were used, and then a comparison of production and unit operating costs for four types of deposits and eight methods of extraction (two for each type of deposit) was performed. The obtained results should be useful for the evaluation and selection of appropriate production technology of sand and gravel aggregates exploited from under the water.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 4; 62-69
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody. Część 2 – Analiza ekonomiczna doboru technologii wydobycia
Exploitation of sand and gravel aggregates from under the water. Part 2 – economic analysis for mining technology selection
Autorzy:
Lieske, C.
Kozioł, W.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164925.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja odkrywkowa
kruszywa naturalne
eksploatacja spod wody
rentowność produkcji kruszyw
surface mining
natural aggregates
exploitation from under the water
profitability of aggregates production
Opis:
W pierwszej części artykułu (Lieske i in. 2017) scharakteryzowane zostały technologie eksploatacji spod wody stosowane w polskim i niemieckim górnictwie odkrywkowym naturalnych kruszyw żwirowo-piaskowych. Dla wybranych technologii podano wartości możliwych do uzyskania wskaźników techniczno-ekonomicznych wraz z analizą kosztów wydobycia. Treść artykułu stanowi kontynuację tematyki doboru technologii wydobycia kruszyw, która zawiera głównie porównawczą analizę rentowności przykładowo zastosowanych technologii. Do tego celu wykorzystano podstawowe wskaźniki stosowane w ekonomicznych ocenach inwestycji (próg rentowności – BEP, wartość zaktualizowana netto – NPV, wewnętrzna stopa zwrotu – IRR). Uzyskane wyniki powinny być przydatne do oceny i racjonalnego wyboru właściwych technologii wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody.
The first part of this paper (Lieske et al. 2017) describes the technologies used in Polish and German surface mining of sand and gravel natural aggregates, exploited from under the water. Also the values of the technically and economically feasible indicators for the selected technologies, along with the analysis of mining costs, are given. The content of the paper is a continuation on natural aggregates extraction technology selection, which mainly contains comparative analysis of profitability of exemplary technologies. For this purpose, basic indicators used in economical evaluations of investments (break-even point, net present value, internal rate of return) were used. The obtained results should be useful for the evaluation and rational choice of appropriate extraction technology of sand and gravel aggregates from under the water.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 5; 1-7
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geothermal waters reinjection into sandstones and carbonate reservoir rocks
Powtórne zatłaczanie wód geotermalnych do warstw piaskowców i węglanowych skał zbiornikowych
Autorzy:
Nagy, S.
Soboń, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299941.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
eksploatacja
wody geotermalne
powtórne zatłaczanie
exploitation
geothermal waters
reinjection
Opis:
Exploitation and reinjection of geothermal waters after partial recuperation of their enthalpy has become a world's common practice since the 1970s. Recently the "used" thermal waters have been usually injected to the pore- and fracture-ype collectors. There are two reasons for which injection methods are applied in low: to maintain the formation pressure (especially important for high enthalpy resources), and secondly, because of environmental problems with discharging great amounts of saline waters (low enthalpy resources). Two types of reservoir collectors can be encountered in the geothemal formation in the Poland: pore- and fracture-type collectors. Physical phenomena related with the injection of fluids to the pore- and fracture-type medium can be divided into hydrodynamic (re-pressure and fracturing effects) and chemical/thermodynamic phenomena connected with a change of temperature and chemical composition of fluid. Some conclusion related to quality of reinjected waters has been included based upon literature and own observation of injection process in Poland.
Eksploatacja i powtórne zatłaczanie wód geotermalnych po częściowym pozyskaniu ich entalpii jest powszechnie stosowaną praktyką od lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. W ostatnim czasie "zużyte" wody termalne zwykle zatłaczano do kolektorów porowych lub szczelinowo-porowych. Metody iniekcji stosuje się głównie z dwóch powodów: w celu utrzymania ciśnienia złożowego (szczególnie ważne w przypadku złóż o wysokiej entalpii) oraz ze względu na problemy ekologiczne związane z odprowadzeniem dużych ilości zasolonych wód (zasoby o niskiej entalpii). Dwa typy kolektorów występują na terenie Polski: porowe i szczelinowo-porowe. Zjawiska fizyczne związane z zatłaczaniem płynów do porowego i szczelinowo-porowego zbiornika można podzielić na hydrodynamiczne (odbudowa ciśnienia i szczelinowanie) oraz chemiczne/termodynamiczne zjawiska związane ze zmianą temperatury i składu chemicznego płynu. Niektóre wnioski związane z procesami powtórnego zatłaczania oparto na danych literaturowych oraz własnych obserwacjach procesów zatłaczania w Polsce.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2007, 24, 1; 347-354
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne zmiany struktury sieci wodociągowej na tle utrzymania standardów wody pitnej dla miasta Łodzi
Historical changes in the water supply system and maintenance of drinking water quality standards in the city of Lodz
Autorzy:
Tomczak, E.
Dominiak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/127039.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
wodociąg łódzki
eksploatacja wody
jakość wody pitnej
Lodz water supply system
water exploitation
quality of drinking water
Opis:
Projekt łódzkiej sieci wodociągowej, wykonany przez najlepszego europejskiego fachowca W. Lindleya, powstał już w 1909 roku. Realizację rozpoczęto w 1934 roku przy współudziale polskiego inżyniera S. Skrzywana. Po II wojnie światowej dokonano wiercenia dalszych studni głębinowych i zbudowano system wodociągowy oraz stację uzdatniania wody. Zbudowano 50 km rurociągu Tomaszów-Łódź (1955 rok), zbiornik retencyjny na Pilicy (1968-1973) i kolejne studnie głębinowe. W 2010 roku istniało już 58 ujęć wód podziemnych, dlatego też w 2013 roku zapadła decyzja o rezygnacji z ujmowania wody powierzchniowej z Zalewu Sulejowskiego. Celem pracy było przedstawienie miejsc poboru wody i struktury sieci wodociągowej, której budowa ulegała zmianom w zależności od potrzeb i rozwoju dużego miasta, w powiązaniu z uzyskiwaniem wody pitnej najwyższej jakości. Pieczę nad eksploatacją i dystrybucją nieprzerwanie od 1925 roku sprawuje Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Łodzi.
The water supply system for Lodz was designed in 1909 by W. Lindley who was the best European civil engineer. The works started in 1934 and were supervised by a Polish engineer S. Skrzywan. After the World War II another deep water wells were drilled and water-pipe network and water conditioning plant were built: the first line of a 50-kilometre Tomaszow-Lodz pipeline (1955), the reservoir on the Pilica River (1968-1973). Due to that Lodz had 58 groundwater intakes in 2010 a decision was made to stop taking surface water from the Sulejowski Reservoir in 2013. The aim of the paper is to present water intake points and the structure of water supply system that was modified to meet the needs of a big city and provide drinking water of the highest quality. Municipal Water and Wastewater Company in Lodz manages the exploitation, transfer and conditioning of water for Lodz since 1925.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2014, 8, 1; 311-318
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Improved recovery of heavy oil with bottom water using downhole water sink (DWS) technology
Eksploatacja ciężkiej ropy z wodą pościelającą przy użyciu otworów z wgłębnym upustem wody
Autorzy:
Wojtanowicz, A. K.
Qin, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/300356.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
eksploatacja ciężkiej ropy naftowej
stożki wodne
otwory z wgłębnym upustem wody
heavy oil
cold production
water coning
downhole water sink
Opis:
The paper presents a worldwide survey of heavy oil reservoirs and their production methods. The survey shows that one of the most important problems in heavy oil recovery is the presence of bottom water. Since the mobility of water drastically exceeds that of heavy oil, water breakthrough to oil wells occur very early causing dramatic loss of the wells' productivity due to rapid increase of the water cut. The study captures some the difference between heavy and light oil production in terms of mobility ratio effect, recovery dynamics prior to and after water breakthrough, and water cut control with production rate. The results also show that the controlling water breakthrough to wells in heavy oil is several-fold more important (in terms of well productivity and recovery rate) than that for conventional oil wells. Most of heavy oils with bottom water cannot be economically recovered using "cold" (non-thermal) method and conventional (single completed) wells. In these wells, operational range of production rates with variable water cut is very small comparing to light oils. Thus, heavy-oil wells would promptly (within days) switch from water free production to "all water" production. The paper also summarizes a feasibility study into potential application of downhole water sink (DWS) technology in shallow sand containing very significant deposit of heavy oil. Downhole water sink is a new technique for minimizing water cut in wells producing hydrocarbons from reservoirs with bottom water and strong tendencies to water coning. DWS technology controls water coning by employing a hydrodynamic mechanism of water drainage in-situ below the well's completion. This localized drainage is generated by a second completion - downhole water sink - installed at, above, or beneath the oil or gas-water contact. For the purpose of this study a DWS well has been modeled and compared with a conventional well using a commercial reservoir simulator. Results show that DWS technology has great potential to improve recovery in the oil sand with bottom water. All simulated predictions of DWS performance indicate a significant improvement of oil production rates and a several-fold increase of recovery factor. Also explained is the physical mechanism of the improvement that is not specific to the reservoir studied but applies to all heavy oil deposits with bottom water problem.
W artykule omówiono rozmieszczenie i wielkość zasobów ciężkiej ropy naftowej na świecie, oraz typowe metody jej eksploatacji, która jest szczególnie trudna przy występowaniu wód podścielających. Trudność spowodowana jest dużą różnicą mobilności wody i ciężkiej ropy, co prowadzi do wczesnego przebicia się wody do otworów i gwałtowny spadek ich produkywności. Prezentowane badania symulacyjne pokazują różnice mechanizmów otworowej produkcji ropy ciężkiej i wyjaśniają dlaczego metody termiczne wydają się jedynym sposobem produkcji i dlaczego te metody także zawodzą w obecności wód podścielających. Omówiono także wyniki badań symulacyjnych użycia technologii otworów z wgłębnym upustem wody do nietermicznej eksploatacji ciężkiej ropy z wodą podścielającą na konkretnym polu naftowym. Wyniki pokazują wielokrotne zwiększenie stopnia sczerpania złoża w okresie 17 lat oraz znaczny wzrost dziennej wydajności otworu. Zidentyfikowano także mechanizm hydrauliczny, który daje otworom z dolnym upustem wody zdecydowaną wyższość nad konwencjonalną technologią w zastosowaniu do ciężkiej ropy z wodą podścielającą.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2010, 27, 1--2; 467-484
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modelowanie numeryczne w celu oceny wpływu eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Obszarze Miedzionośnym na warunki eksploatacji ujęcia „Sobin-Jędrzychów”
Numerical modelling of the impact of copper ore mining on explotation conditions of the “Sobin-Jędrzychów” groundwater intake, Lubin-Głogów Mining District
Autorzy:
Zawistowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075650.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
modelowanie numeryczne
LGOM
drenaż kopalniany
eksploatacja wód podziemnych
Sobin-Jędrzychów
jakość wody
numerical modelling
mine drainage
groundwater exploitation
water quality
Opis:
Drainage of aquifers, processing of copper ores, and surface storage of extractive wastes (post-processing copper ore tailings) accompanying the mining activities in the Lubin-Głogów Copper Ore District (LGOM), SW Poland, affect the natural environment of the area, including surface and groundwaters. The paper focuses on assessment of the influence of this processes on operating conditions of the "Sobin-Jędrzychów ” groundwater intake. In order to simulate the aquifer and processes, a multiple (7) layer numerical model was developed and water balance calculations were performed. MODPATH computational particle tracking analysis was used to analyze migration ofpollutants from the foreground of the "Gilów” tailings storage into the subsurface, including deeper aquifers. The modelling studies have shown that the impact of mining drainage on groundwater resources is rather insignificant in the area of the "Sobin-Jędrzychów” intake. However, its southern part may be negatively influenced by migration of pollutants from the front of the "Gilów” tailings storage.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/2; 1403--1410
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Monitorowanie wpływu eksploatacji górniczej spod lustra wody na obiekty chronione metodami skaningu laserowego i sondowania akustycznego
Monitoring of the influence of mining exploitation under the water table on protected objects by use of laser scanning and echo-sounding
Autorzy:
Maciaszek, J.
Madusiok, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165731.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja spod lustra wody
skaning laserowy
mapa batymetryczna
stateczność skarp
ślepowron zwyczajny
Nyctiocorax nyctiocorax
Natura 2000
exploitation under the water table
laser scanning
bathymetric chart
scarp stability
black-crowned night heron
Opis:
W artykule przedstawiono badanie stateczności skarp wyspy na zbiorniku w Kopalni Kruszywa „Zator-Podolsze Nowe”, w której prowadzono w przeszłości i prowadzi się obecnie eksploatację kruszywa spod powierzchni wody za pomocą pogłębiarki ssąco-refulującej. Wyspa ma powierzchnię około 670 m2 i stanowi fragment obszaru NATURA 2000 „Dolina Dolnej Skawy”. Jest miejscem gniazdowania bardzo nielicznego w Polsce i objętego ścisłą ochroną gatunkową ślepowrona Nyctiocorax nyctiocorax. Do czynników powodujących niszczenie skarp podwodnych i nadwodnych wyspy należą: wahania wysokości poziomu lustra wody, czynniki atmosferyczne oraz zbliżająca się eksploatacja. W związku z ustalonymi strefami ochronnymi wyspy eksploatacja spod lustra wody nie może być prowadzona w 20-metrowej strefie ochronnej od brzegów wyspy. Celem badań jest monitoring stateczności skarp oraz kontrola prawidłowości prowadzenia eksploatacji. Dla realizacji tego celu zaproponowano wykorzystanie skaningu laserowego do badania powierzchni wyspy nad lustrem wody oraz metodę akustyczną do badania podwodnej części wyspy. Badany obiekt został pomierzony za pomocą wymienionych metod po raz pierwszy w lutym 2014 roku. Wcześniej – w 2007 roku – wyspa oraz zbiornik eksploatacyjny zostały pomierzone metodą tachimetryczną i akustyczną. Dokładniejsze, nieinwazyjne pomiary skanerowe zastosowano w celu pełniejszego monitoringu geodezyjnego wyspy oraz stworzenia Numerycznego Modelu Terenu (NMT) wyspy. Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na potrzebę doskonalenia metod monitorowania obiektów chronionych metodami nieinwazyjnymi z zastosowaniem najnowocześniejszej technologii skaningu laserowego. Daje ona gwarancję pozyskania rzeczywistych wartości przemieszczeń punktów i odkształceń odkrywki w modelu quasi-ciągłym w związku z zastosowaniem bardzo gęstej siatki pomiarowej. Połączenie wyników pomiarów w dwóch ośrodkach (powietrznym i wodnym) pozwoliło stworzyć model całej odkrywki oraz wykonać liczne przekroje, określić kąty nachylenia skarp, powierzchnię i objętość wyspy. Przedstawiona metodyka badań może być stosowana na innych odkrywkach i obiektach chronionych.
This paper presents a stability test of the scarp of heel on a borrow pit in the aggregate quarry “Zator-Podolsze Nowe” where the exploitation of aggregate from under the water table was and is performed by use of the trailing suction dredger. The 670 square meter island is a part of the area of NATURA 2000 “Dolina Dolnej Skawy” (“Lower Skawa River Valley”). It is a nesting place of the black-crowned night heron Nyctiocorax nyctiocorax, a very rare and strictly protected species in Poland. The factors causing damage to the slopes situated on and under the water are: variations of heights of the water table level, atmospheric factors and the approaching exploitation. Given the determined protection areas of the island, it is not possible for the exploitation to be performed in the 20-meter protection area from the island´s coasts. The aim of the study is to monitor the stability of scarps and control the regularity of exploitation. For this purpose, to study the surface of the island above the water table the laser scanning method was applied and to study the underwater part of the island, the echo-sounding method was used. In February 2014, the tested object was measured by use of the abovementioned methods for the first time. In 2007 the island with its borrow pit were measured by use of tachymetric and acoustic location methods. More detailed and non-invasive scanner measurements were applied for a full geodetic monitoring of the island and development of its Digital Elevation Model (DEM). This paper highlights the need to develop the monitoring methods of objects under protection by use of non-invasive methods with the application of high technology of laser scanning. It guarantees real values of point and deformation displacements in the borrow pit in the quasi-continuous model due to the use of a very dense measurement mesh. The combination of measurement results from two centers (air and water) allowed to develop a full borrow pit model and make many cross-sections, determine the scarp inclination angles, area and volume of the island. The presented methodology may be implemented in other borrow pits and objects under protection.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 8; 124-130
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Możliwości modelowej oceny aktualnego i prognozowanego wpływu pracy ujęć wód podziemnych na wielkość przepływów wód powierzchniowych na przykładzie zlewni Koprzywianki
Modelling as a tool for evaluation of the influence of groundwater intakes on surface flows – example from the Koprzywnianka river catchment area
Autorzy:
Szklarczyk, T.
Szczepański, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063288.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
wody podziemne
wody powierzchniowe
przepływy
eksploatacja
modelowanie matematyczne
groundwater
surface water
flows
exploitation
mathematical modeling
Opis:
W granicach zlewni Koprzywianki i jej bezpośrednim sąsiedztwie pracują ujęcia eksploatujące wody podziemne występujące w zróżnicowanych strukturach hydrogeologicznych. Praca tych ujęć wywiera wpływ na wielkości przepływów w ciekach powierzchniowych analizowanej zlewni oraz na zasoby wód w sąsiednich zlewniach. Opracowując model koncepcyjny wzięto pod uwagę hydrodynamiczne uwarunkowania przepływu wód w obrębie aktywnej strefy wymiany oraz kontakty hydrauliczne pomiędzy poziomami wodonośnymi i ciekami powierzchniowymi. Wprowadzając te warunki do modelu matematycznego, oceniono wpływ aktualnie prowadzonej eksploatacji, możliwości poboru wód zgodnie z obowiązującymi pozwoleniami wodnoprawnymi oraz z zatwierdzonymi przyjętymi zasobami eksploatacyjnymi ujęć. Analizując bilans wodny modelowanego obszaru oraz bilanse cząstkowe w granicach wydzielonych JCWPow i JCWPd, oceniono wpływ eksploatacji na wielkość przepływu wód powierzchniowych oraz udziały wód dopływających, w wyniku wymuszeń, ze zlewni sąsiednich.
In the area of the Koprzywnianka river catchment and its close vicinity several groundwater intakes are in operation. They exploit variable hydrogeological structures. This exploitation affect the water volume in surface flows within this catchment and in the adjacent catchments. By developing conceptual model the authors considered hydrodynamic controls of groundwater flow within the active exchange zone and hydraulic contacts between groundwater horizons and surface flows. These data were loaded into the mathematical model in order to evaluate current effects of intake operation, possible water take-off and possible discharges, allowed by legal permissions and according to approved admissible reserves of the intakes. Evaluation of the water balance for the study area and analysis of local balances of surface water and groundwater bodies enabled the authors to appraise both the influence of intake operation on the volume of surface flows and the shares of forced inflows from adjacent catchment areas.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 431, Hydrogeologia; 219--233
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies