Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Konflikty etniczne w świetle socjologii klasycznej i psychologii społecznej (na przykładzie Kresów południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej)

Autorzy:

Pomarańska, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/678322.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

ethnic conflicts
martyrdom
Polska
south-eastern Borderlands

Opis:

Ethnic conflict in the view of classical sociology and social psychology (on the example of south-eastern Borderlands of the Second Polish Republic)The article was designed to demonstrate that social conflicts, especially ethnic ones, which belong to many factors of martyrdom. Thus, it was structured at four points. The considered topics led to the conclusion that the social and ethnic issues belong to the diverse  and complex topics. It is shown in theories of classics of sociology and contemporary theoreticians dealing with the ethnic conflicts in the aspect of sociology and social psychology. Konflikty etniczne w świetle socjologii klasycznej i psychologii społecznej (na przykładzie Kresów południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej)Celem artykułu jest wykazanie, że konflikty społeczne, zwłaszcza te, które przyjmują postać konfliktów etnicznych, stanowią jedną z wielu przyczyn martyrologii. Artykuł został podzielony na cztery części. Rozpatrywane zagadnienia prowadzą do wniosku, że problemy społeczne i etniczne są zróżnicowane i złożone, jak wykazano w teorii klasyków socjologii oraz współczesnych teoretyków zajmujących się konfliktami etnicznymi z punktu widzenia socjologii i psychologii społecznej.

Źródło:

Sprawy Narodowościowe; 2016, 48
2392-2427

Pojawia się w:

Sprawy Narodowościowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Cele oraz skutki „repatriacji” i wywózek z Galicji Wschodniej
The goals and effects of „repatriation” and deportations from Eastern Galicia

Autorzy:

Derdziak, Lubow

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/516550.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny

Tematy:

Repatriacja
Kresy Wschodnie
Serhijczuk
Repatriation
Eastern Borderlands

Opis:

„Repatriacja” przymusowa zawsze pozostawia w sercu osoby wywiezionej ślad zaznanej krzywdy. Historia, zwłaszcza wojenna oraz powojenna, niejednokrotnie ukazuje los ludzi dotkniętych koniecznością pozostawienia domu rodzinnego, dorobku całego życia, przyjaciół, środowiska. Polacy mieszkający na Kresach Wschodnich bardzo dotkliwie odczuli decyzje państwa sowieckiego ingerującego w życie wielu narodów, a także trójki jałtańskiej troszczącej się o lepszy los mocarstw nie zważając na potrzeby i odczucia narodów mniejszych. Ten artykuł ma na celu ukazać cele jakimi kierowali się rządzący decydując o masowej wędrówce ludów, także sposoby „repatriacyjne” władz radzieckich wobec narodu polskiego zamieszkującego Galicję Wschodnią oraz skutki tych działań. W zasadzie praca będzie oparta na „nieznanych” dokumentach archiwalnych, które zostały zgromadzone i wydane przez ukraińskiego historyka Włodzimierza Serhijczuka. Ukazują one nie tylko sposoby działania rządzących, ale także opisują nastroje, jakie panowały wśród zdezorientowanej ludności oraz reakcje Polaków zamieszkujących Kresy.
Forcible repatriation always caused sense of wrong. The history, especially of war and post-war periods, shows lives of people who were deprived of their family home, property, friends and environment. The Poles, who used to live in Eastern Borderlands (Kresy Wschodnie), experienced the decision of Soviet and Crimea Conference very painfully, as the allied powers cared for their own business and did consider the needs and feelings of smaller nations. The aim of this statement is to show what the aim of the Soviet government was, when it decided about the repatriation, what the ways of repatriation were and what the results of the repatriation were. This article is based on unknown archive documents, collected and published by the Ukrainian historian Volodymyr Serhyichuk. The documents show not only the ways of action of Soviet but also people reaction and feeling.

Źródło:

Studia Paradyskie; 2018, 28; 159-194
0860-8539

Pojawia się w:

Studia Paradyskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Peasant Communities in Interwar Poland’s Eastern Borderlands: Polish Historiography and the Local Story

Autorzy:

Linkiewicz, Olga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601739.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

peasants
Poland’s eastern borderlands
nation
ethnicity
localness

Opis:

The nationality issues of interwar Poland’s eastern borderlands (Kresy) have been a popular theme in post-war Polish historiography. A considerable part of this historiography has continued the debates of interwar experts and political activists, which revolved around the two interwar censuses and the question of ethnic identity. For this reason, scholars have given priority to statistical evidence in order to determine the national belonging and categorize the inhabitants of the eastern borderlands into particular ethnic and national groups. What is more, they have drawn their conclusions on the assumption that identity is objectively definable by blood ties. I argue that peasant identity in these borderlands was driven by ‘localness’, that is, a specific symbolic universe, set of values and conventions typical of peasant culture. Thus, identity cannot be comprehensively described through ethnic categories alone. In the article, I explore some practices of localness such as the malleable roles people ascribed to others in everyday life. For large groups of peasants, they were of vital importance in the reception of nationbuilding projects.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2014, 109
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Inwentarz kościoła parafialnego w Łunińcu z 1938 roku
The inventory of the parish church in Łuniniec in 1938

Autorzy:

Żurek, Waldemar Witold

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023689.pdf

Data publikacji:

2013-12-16

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kresy Wschodnie
parafia
duszpasterstwo
Eastern Borderlands
parish
ministry

Opis:

Each inventory which refers to the actual list of quantity and value of all the assets of the entity, in this case the St. Joseph parish church in Łuniniec in 1938, is the basis for evaluation of the financial status of this parish. It contains all the data on the parish church, its furniture, paraments and liturgical vessels. It describes the parish office, produced documents of this office and all financial inflows for the parish and clergy working in it. The inventory, like the documentation confirming the parish visitation, is very authoritative and rich in information not only on the very parish, but also on the people and the prevailing relations in the parish.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2013, 100; 403-417
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Od Arkadii do Golgoty – refleksje na temat Kresów w literaturze polskiej
From Arcadia to Golgotha – Meditations on the Eastern Borderlands [Kresy Wschodnie] in Polish Literature

Autorzy:

Wasilewska, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/466648.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe Płockie

Tematy:

Kresy Wschodnie
polska literatura kresowa
The Eastern Borderlands
Polish Borderlands Literature

Opis:

Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej były niegdyś sercem narodu polskiego, któremu tamtejsza ziemia wydała największych orędowników i czcicieli jej piękna. Nie można zrozumieć polskiej kultury bez poznania Kresów i tego, co je tworzyło. Warto o tym przypominać, zwłaszcza młodym Polakom, którzy często nie mają świadomości, że tam kiedyś była Polska.
The Eastern Borderlands of the Polish Commonwealth used to be a Polish heartland where some of the greatest Polish admirers of the Borderlands' beauty hail from. One cannot properly understand the Polish culture without getting to know the Eastern Borderlands and that which they consisted in. One should remember it and remind of it especially young Poles, who often seem to fail to realize that the Borderlands used to be a part of Poland.

Źródło:

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2015, 7; s. 306-320
0860-5637

Pojawia się w:

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Podobieństwa i różnice w zakresie słowotwórstwa między gwarową polszczyzną północno- i południowokresową
Similarities and differences in derivation between Northern and Southern Polish Eastern Borderland dialects

Autorzy:

Czarnecka, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/567954.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

Polish Eastern Borderlands
Polish borderland dialects
derivation
the comparative description

Opis:

The article is an attempt to organize the existing data on the phenomena of derivation in Polish Eastern Borderland dialects - Northern and Southern - with a short description and exemplification. Among the phenomena that differentiate both varieties of Polish Eastern Borderland dialects, those that are the result of different language neighborhood are most numerous. Certain features are the result of different source of the Polish language on the Polish Eastern Borderlands - Norhern and Southern (as -ak from Mazovia and -ę from the Lesser Poland in the names o young signifieds). In the lexical material from Polish Eastern Borderlands, the old formations, supported by foreign language influences or preserved as a result of isolation from contemporary Polish language, were recorded. A similar number of derivation phenomena, which are common to both varieties of Polish Eastern Borderland dialects (10) and specific phenomena (10 for the dialect of the Northern Polish Eastern Borderland and 8 for the Southern) are indicated in the dialect.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2016, 13; 365-377
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Józef Mackiewicz i sekty
Józef Mackiewicz and Sects

Autorzy:

Pełczyński, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179266.pdf

Data publikacji:

2012-12-02

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Eastern Borderlands
religious minoirities
protestantism
Kresy Wschodnie
mniejszości religijne
protestantyzm

Opis:

Artykuł jest poświęcony pewnej części, wczesnej, reporterskiej twórczości Józefa Mackiewicza. W reportażach napisanych pod koniec lat trzydziestych, przedstawił on protestanckie mniejszości religijne, bujnie rozwijące się wówczas na wschodzie Polski, lecz nie cieszące się pozytywną opinia władz i ludności otaczającej. Mackiewicz stwierdził, że wszystkie zarzuty stawiane owym sektom, są niesłuszne. Uważa on ponadto, że mogą one pozytywnie wpłynąć na stosunki społeczne. Reportaże Mackiewicza o sektach to odosobniony przykład zainteresowania tym tematem w ówczesnej Polsce.
The article is dedicated to a part of early reportage work of Józef Mackiewicz. In the reportages written at the end of 1930s, he presented Protestant religious minorities which back then flourished in eastern part of Poland, but which did not have a positive opinion among the authorities and other peoples. Mackiewicz stated that all the accusations towards those sects were groundless. He also claimed that they can positively influence social relations. Mackiewicz’s reportages on sects was an isolated case of interest in this topic in Poland of those times. 

Źródło:

Porównania; 2012, 11; 327-332
1733-165X

Pojawia się w:

Porównania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Zagadnienie gromadzenia dokumentacji źródłowej do badań nad dziejami Kościoła łacińskiego na wschodnich ziemiach kresowych dawnej Polski

Autorzy:

Zahajkiewicz, Marek T.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1042253.pdf

Data publikacji:

1992

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kresy
Polska
dokumenty
źródła
historia
Eastern Borderlands
Polska
documents
sources
history

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1992, 61; 145-166
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Conrad and Piłsudski

Autorzy:

Zabierowski, Stefan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/638781.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Polish eastern borderlands, Conrad, Piłsudski, January Uprising, 1863 Uprising, Polish independence

Opis:

Although there would seem to be no apparent link between the English novelist Joseph Conrad and Marshal Józef Piłsudski, who restored the Polish State after World War I, they did in fact have much in common. Both hailed from the Polish eastern borderlands and both came from patriotic noble families. Both had been nurtured on the Polish Romantic poets – and Słowacki in particular. For both of them the failure of the 1863 January Uprising was a traumatic experience and both of them suffered exile in Russia. However, whereas Conrad did not believe that Poland would ever be able to regain her independence, Piłsudski led a successful armed struggle for the Polish cause, thus earning the writer’s unstinting admiration. Piłsudski for his part took pleasure in reading Conrad’s Lord Jim.

Źródło:

Yearbook of Conrad Studies; 2014, 9
2084-3941

Pojawia się w:

Yearbook of Conrad Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Engineer Leonard Szutkowski – Manager of the State Quarries in Janowa Dolina in Volhynia

Autorzy:

Durka, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1363520.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

Janowa Dolina
Wołyń
Szutkowski
kamieniołom
kresy wschodnie
Volhynia
quarry
Eastern Borderlands

Opis:

An in-depth analysis of Leonard Szutkowski’s biographical documents shows that he was an outstanding patriot who devoted most of his professional life to the economic development of Poland. He was born into a landowning family, did his military service in the tsarist army, and escaped from Bolshevik captivity. In independent Poland, he did not continue his military career but worked in the state administration as an engineer responsible for road works. He continued his engineer’s work during the Polish-Bolshevik war. Later, he managed the quarries in Janowa Dolina in Volhynia and made them a model enterprise on a European scale. He paid the highest price for his attitude to life. Until now many aspects of his activity have been unknown. Only the archive search in Ukraine made it possible to gain knowledge about views and details of his socio-political activity. The research employed a biographical method based on the analysis of personal documents. Scientific studies on particular topics related to Leonard Szutkowski were also taken into account. The research was supplemented by an analysis of press materials from the period in question.

Źródło:

Polish Biographical Studies; 2020, 8; 5-31
2353-9291

Pojawia się w:

Polish Biographical Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

M.A. Koprowski, Po obu stronach Uralu, Warszawa 2006, Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum, ss. 364

Autorzy:

Szymański, Józef

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040108.pdf

Data publikacji:

2007-06-29

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

ZSRR
Kresy Wschodnie
werbiści
USRR
Eastern Borderlands
Society of the Divine Word

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2007, 87; 409-411
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

ROLA PRZYSŁÓWKÓW WSCHODNIOSŁOWIAŃSKICH W ŚWIADOMOŚCI UŻYTKOWNIKÓW GWAR POLSKICH W OBWODZIE LWOWSKIM W PRZEKROJU POKOLENIOWYM
THE ROLE OF EASTERN SLAVIC ADVERBS AS REALISED BY USERS OF POLISH SUBDIALECTS IN THE LVOV DISTRICT ACROSS GENERATIONS

Autorzy:

KOSTECKA-SADOWA, ANNA

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/777088.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish spoken in southern part of Eastern Borderlands
adverbs
Ukrainian subdialect
borrowings

Opis:

This article presents and verifies material embedded in the awareness of users of Polish spoken in the southern part of Eastern Borderlands of the country across generations. The close relation between Polish and Ukrainian languages is conducive to the emergence of numerous interferences. Inclusion of Ukrainian features into the Polish system took place in the course of many centuries of contacts with speakers of the Ukrainian language. Ukrainian subdialects have left their mark on the Polish language in the southern part of Eastern Borderlands also in formations which deviate from the literary language. In the Polish language under scrutiny – the language spoken on the Polish-Ukrainian borderland, some formations follow Ukrainiansubdialects and the entire Eastern Slavic area. A majority of adverbs have a structure compliant with the general Polish language. However, there are also different formations, typical of borderland subdialects.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2019, 76/1; 69-82
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Trudna historia. Dzieje kresowej rodziny w latach 1898–1957
Tough history. The history of an Eastern Borderland family in the years 1898–1957

Autorzy:

Józków, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/687615.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

historia rodzinna
represje radzieckie
Kresy Wschodnie
family history
Soviet repression
Eastern Borderlands

Opis:

The publication presents the history of the Jodel and Pietkowski families from Odelsk (today in Belarus), whose story begins with the birth of Antoni in 1898. This article constitutes the pleasure of discovering the fortunes of the family based on interviews, reminiscences of the members of the family living in the 30s of the previous century, during the period of occupation and in the post-war times. The invaluable knowledge possessed by Adela Pietkowska, Alfreda Wojdyło, Maria Mularczyk, Anna Kopiec helped to write down the stories of these families and to perpetuate the memory of Kresy Wschodnie (East Borderlands). It was a must – to discover, listen to and tell the impermanent history. Paolo Coelho said that “The story of one person is the story of all of humanity”. This article presents the knowledge of the roots and identity of the family, describes biographies, activities and achievements of the Odelsk inhabitants against the background of the history of Poland, so that the memory of them would not disappear.

Źródło:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2017, 18; 95-110
2450-6796

Pojawia się w:

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Ziemiańscy egzulanci kresowi na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej
Landowners exiled from the Eastern Borderlands in Pomerania after WW I

Autorzy:

Łaszkiewicz, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193847.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

landowners
refugees
migrations
the Eastern Borderlands
the Pomeranian voivodeship
the Second Polish Republic

Opis:

The Bolshevik offensive against Poland during the years 1919–1920 forced landowners who had lived in the Eastern Borderlands for generations to escape hastily from their estates. The formation of the Polish border in the east after the treaty of Riga made it impossible for most of them to return to their family lands. The refugees from the Eastern Borderlands were not only deprived of their houses and land, but also financial resources. They arrived in large numbers in the major cities where they tried to find work and some financial means of survival. Other landowners purchased small farms in the new Rzeczpospolita. The most attractive were farms in Pomerania abandoned by the Germans. Immigrants from the Eastern Borderlands found it hard to adapt to new conditions of life and work. Demoted socially, they indulged in nostalgia for the past and longing for their lost motherland. They felt insulted by the Polish government, misunderstood and alienated. It was frequently difficult for them to renounce their old habits in administering their estates, which meant that they often failed to succeed in the changed economic circumstances and on a much smaller area of land. Younger landowners exhibited a greater mobility and found it easier to find work. They did not feel attached to the Pomeranian land and found it easier to make the decision to leave the region.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 257-271
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Między realizmem a nostalgią. Myśl polityczna emigracyjnych środowisk kresowych (1939–1991)
Between realism and nostalgia. Political thought of polish emigrant circles from Eastern Borderlands (1939–1991)

Autorzy:

Gotowiecki, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/477102.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Tematy:

Kresy Wschodnie
emigracja niepodległościowa
myśl polityczna
Eastern Borderlands
pro-independence emigration
political thought

Opis:

The subject of the article is the political thought of the circles from the Eastern Borderland that functioned among the Polish wartime exiles and then the post-War pro-independence emigrants. In the introduction, the author defines such notions as Kresy (Polish Borderlands) or kresowianie, characterises those circles, and then discusses their opinions on such issues as the eastern border, attitude towards the Lithuanians, Belarussians and Ukrainians, or federalism. The author points to the diversity of the circles and the evolution of their political thought indicating the mid-1950s as an important point in their development. The final part of the article includes a reflection of its realism.

Źródło:

Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 131-153
1427-7476

Pojawia się w:

Pamięć i Sprawiedliwość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Ethno-Religious Heritage of Former Eastern Territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth in Contemporary Poland

Autorzy:

Rykała, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/623867.pdf

Data publikacji:

2013-07-03

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

ethno-religious heritage
ethnic minorities
religious minorities
Tartars-Muslims
Karaites
Armenians
Eastern Borderlands

Opis:

The main objective of this paper is to present the national and religious heritage of the Eastern Borderlands in contemporary Poland. The paper deals with the genesis and selected aspects of the spatial development of the ethnic and religious minorities (mainly Tartars-Muslims, Karaites and Armenians) that date back to the eastern areas of the former Republic (including the territories of Belarus, Lithuania and Ukraine) but, due to the post-war border changes and migrations, formed clusters in contemporary Poland and organized various forms of group life.

Źródło:

European Spatial Research and Policy; 2013, 20, 1
1231-1952
1896-1525

Pojawia się w:

European Spatial Research and Policy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Z Kresów do Poznania. Mikrohistoria Waldemara Żyszkiewicza
From Kresy to Poznan. Waldemar Żyszkiewicz’s Microstories

Autorzy:

Rydz, Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1076565.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Waldemar Żyszkiewicz
Polish poetry
Eastern borderlands
microstories
migration
Kresy
poezja polska
mikrohistoria
migracja

Opis:

Artykuł przynosi omówienie wydarzeń politycznych w Polsce w XX wieku zarejestrowane w poezji Waldemara Żyszkiewicza. Ważnym tematem jest zjawisko migracji Polaków z lat: 1944-1947. Poezja ta, mimo że wpisuje się w dyskurs nostalgii, nie przynosi obrazów utraconego Lwowa. Wiersze poruszają temat osiedlenia się przez wysiedleńców z Kresów Wschodnich w Poznaniu, w obcym dla nich mieście, nacechowanym niemiecką kulturą. Inspiracją teoretyczną dla artykułu były przede wszystkim monografie: Beaty Halickiej Polski Dziki Zachód (2016) oraz Ewy Domańskiej Mikrohistorie (1999).
The article focuses on a description of political events in the 20th century Poland which were reflected in the poetry of Waldemar Żyszkiewicz. An important topic is a migration of the Polish over the period 1944-1947. His poetry, though conforms to the discourse of nostalgia, does not evoke the images of the lost Lvov. Poems raise the theme of settling down by deportees from Kresy Wschodnie (Eastern borderlands) in Poznan, an area were German culture was cultivated. The theoretical inspiration for the article was provided above all by two monographs by Beata Halicka “Polski Dziki Zachód” (“The Polish Wild West”, 2016) and by Ewa Domańska “Mikrohistorie” (Microstories, 1999).

Źródło:

Polonistyka. Innowacje; 2018, 8; 139-154
2450-6435

Pojawia się w:

Polonistyka. Innowacje

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej
Linguistic and culturological characteristics of Polish Borderlands cuisine preserved in selected regional studies on Ziemia Lubuska region

Autorzy:

Węgorowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1363413.pdf

Data publikacji:

2020-12-13

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny

Tematy:

kulinaria
język
kultura
Kresy Wschodnie
Ziemia Lubuska
cuisine
language
culture
Polish Eastern Borderlands

Opis:

Kulinaria to integralny element każdej, również polskiej, kultury. Niniejszy szkic jest językowo-kulturologiczną refleksją o kresowych daniach, potrawach, napojach (jak np. kutia, kumpiak, mamałyga, nadzianka, strudla, paska, „sosnówka”…), które współtworzą regionalny „tygiel smaków”, a tym samym „kulinarny tygiel” Ziemi Lubuskiej.
Cuisine is an integral element of any also Polish, culture. This article is a linguistic‑culturological reflection on Polish Borderlands’ dishes and beverages (e.g. kutia, wheat grain, poppy seeds and honey dish’, kumpiak ‚cured ham’, mamałyga‚ maise fluor porridge’, nadzianka, potato stuffed intestines’, strudel, paska‚ Easter bread’, „sosnówka”‚ pine liqueur’) which are a part of regional „melting pot of flavors”, and therefore the „culinary melting pot” of Ziemia Lubuska region.

Źródło:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2020, 6; 141-148
2450-3584

Pojawia się w:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Kresy (Polish Eastern Borderlands) in Polish Literature of 1918–2018. Significant Interpretative Perspectives

Autorzy:

Uliasz, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030549.pdf

Data publikacji:

2021-02-21

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Polish Eastern Borderlands
borderland discourse
Polish literature of 1918–2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism

Opis:

The paper offers a comprehensive, synthetic account of the discourse on the subject of the Polish Eastern Borderland over the course of the last hundredyears. It analyses the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies for presenting the term, have changed, including attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterises the dynamics concerning the transformations of situational contexts that emerged in the period of the Second Polish Republic, developed during World War II, after 1945 (in the country and abroad) and continuing from the 1980s and1990s to the present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trends in literary schools, the legends and myths of the Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2020, 1; 335-363
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Czasopiśmiennictwo katolickie Wschodnich Kresów II Rzeczypospolitej (cz. I – ogólna)
Catholic Periodicals in Eastern Borderlands of the Second Polish Republic (Part PART 1 – General)

Autorzy:

Zając, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/944176.pdf

Data publikacji:

2017-11-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego

Tematy:

Kresy Wschodnie
II Rzeczypospolita
czasopisma katolickie
Eastern Borderlands
the Second Polish Republic
Catholic periodicals

Opis:

Odrodzona w 1918 r. II Rzeczpospolita powróciła na część terytorium utraconego na Wschodzie, podejmując trudy zagospodarowania wyniszczonej wojnami ziemi. Jej obraz znalazł odbicie w lokalnej prasie i wspomnieniach żyjących na tych terenach Polonusów. Zapisały go dziesiątki tytułów czasopiśmienniczych wydawanych przede wszystkim przez ówczesny świat katolicki. Wymienione w opracowaniu tytuły wydawnictw wskazują na życiowe przestrzenie mieszkańców tamtych regionów penetrowane przez tę prasę, są niejako odpowiednikami zaledwie nazw starych polskich rezydencji na Wschodzie. Aby poznać ich treści, trzeba podjąć wnikliwą lekturę, by odkryć i przybliżyć opisane tam i wciąż mało nam znane światy, które – antypolskie i antykatolickie siły niszczyły świadomie i systematycznie. To niełatwe zadanie odcyfrowania Kresów z wciąż, po dziś dzień odkrywanej ich czasopiśmiennictwu katolickiemu Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej.
Reborn in 1918, the Second Polish Republic returned to the part of the territory lost in the East to undertake the hardships of developing the war-ravaged land. Its history was reflected in the local press and the memories of the “Polonuses” living in these areas. It was recorded in dozens of magazine titles issued mainly by the contemporary Catholic world. The titles mentioned in the present work indicate the life areas of people inhabiting those regions, which were penetrated by the press and which are, in a sense, equivalent only to the names of Polish old mansions in the East. Getting acquainted with their content requires meticulous study which would allow to discover and bring closer the worlds described there and still little known to us and which were deliberately and systematically destroyed by anti-Polish and anti-Catholic forces. The uneasy task of deciphering the Borderlands from its publishing legacy which is still, to this day, being rediscovered, will constitute the content of the second part of the study devoted to Catholic periodicals in Eastern Borderlands of the Second Polish Republic.

Źródło:

Seminare. Poszukiwania naukowe; 2017, 38, 4; 129-146
1232-8766

Pojawia się w:

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

FESTIWALE I KONKURSY KULINARNE KUCHNI KRESOWEJ W BASZNI DOLNEJ JAKO FORMA PROMOCJI TURYSTYCZNEJ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
FESTIVALS AND COMPETITIONS OF BORDERLANDS CUISINE IN BASZNIA DOLNA AS A FORM OF TOURISM PROMOTION OF PODKARPACKIE VOIVODESHIP

Autorzy:

ZAGDAŃSKA, JOANNA
PIEKARSKI, STANISŁAW

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/476160.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO

Tematy:

Kresy Wschodnie
kuchnia kresowa
turystyka
promocja turystyczna
festiwale
konkursy
Eastern Borderlands
Borderlands cuisine
tourism
tourism promotion
festivals
competitions

Opis:

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat dostrzega się w polskiej turystyce sentymentalne zjawisko etosu dawnych Kresów Wschodnich. Każdego roku organizuje się kilka festiwali kultury kresowej, podczas których eksponowane jest dziedzictwo kulinarne Kresów Wschodnich. Najpełniej kuchnia kresowa prezentowana jest w programie Festiwalu Kultur i Kresowego Jadła w Baszni Dolnej, miejscowości położonej w województwie podkarpackim, w ramach którego od roku 2009 przeprowadzane są konkursy na dania i potrawy tradycyjnie związane z szeroko rozumianą kresowością. Coraz większe powodzenie tego przedsięwzięcia powoduje, że zaczyna ono odgrywać znaczącą rolę w promocji turystycznej ziem położonych przy wschodniej granicy polsko-ukraińskiej.
Over the last several years, in Polish tourism, we see the phenomenon of sentimental ethos of the former Eastern Borderlands. Every year, several festivals of the borderland culture are organized, during which culinary subjects are also exposed. Most fully, the borderland cuisine is presented in the program of the Festival of Cultures and Borderlands Cuisine in located in Podkarpackie Voivodeship Basznia Dolna, under which (since 2009) competitions are held for dishes and courses traditionally linked into broadly understood Borderland culture. The increasing success of this means that it is starting to play a significant role in the tourism promotion of the lands located on the Polish-Ukrainian border.

Źródło:

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2018, 2(22); 197-211
1899-7228

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

A review of press publications of the Polish Eastern Borderlands community in the West (1942–2016)
Przegląd czasopiśmiennictwa emigracyjnych środowisk kresowych (1942–2016)

Autorzy:

Gotowiecki, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058364.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

polish press in the West in the 20th century
Polish emigration during and after World War II
Polish Eastern Borderlands
the Eastern Borderlands community
emigracja polska
prasa emigracyjna
Kresy Wschodnie
środowiska kresowe

Opis:

This article attempts to examine and define the functions and character of the periodicals and other press publications of Polish Eastern Borderlands community functioning in the structures of the Polish war refugees and post-war political emigration in the West. The author presents the origins and the various phases of its history, including the phase of its inexorable decline. In a series of concise individual profiles the article covers all printed materials that can be classified as the press publications of the Polish Eastern Borderlands community.
Przedmiotem artykułu jest próba zdefiniowania, określenia funkcji oraz charakterystyka czasopiśmiennictwa środowisk kresowych działających w strukturach wojennego uchodźstwa oraz powojennej emigracji politycznej na Zachodzie. Autor przedstawia genezę, poszczególne fazy rozwoju oraz okres schyłkowy tego czasopiśmiennictwa, przybliżając w syntetyczny sposób wszystkie tytuły prasowe, które mogą być zaliczone do kategorii czasopism kresowych.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 4; 135-157
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Elementary memory and its limits. Element and detail in Zygmunt Haupt’s prose
Pamięć elementarna i jej granice. Żywioł i szczegóły w prozie Zygmunta Haupta

Autorzy:

Zehnder, Christian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27312310.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Zygmunt Haupt
Czesław Miłosz
memory
geopoetics
emigration
Central Europe
Eastern borderlands
Galicia
pamięć
geopoetyka
emigracja

Opis:

Rekapitulując główne tendencje hauptologii, autor artykułu pyta ponownie o model pamięci w twórczości Zygmunta Haupta i proponuje rozszerzenie ustalonej „epifanicznej” lektury jego prozy o perspektywę geopoetyki. Na materiale licznych opowiadań autora Pierścienia z papieru udowadnia, jak wybujałe szczegóły utraconego świata galicyjskiego wyrastają za każdym razem z jedynego żywiołu pozornie zapamiętanego jako monolityczny i absolutny (deszcz, śnieg, piasek, trawa, powietrze, kurz itd.). W tym wyłanianiu się detali krystalizuje się rodzaj epifanii, która jest skoncentrowana nie tyle na podmiocie, ile na otoczeniu. Poprzez to uzewnętrznienie pamięci – za sprawą żywiołu – szczegóły uzyskują swój specyficzny status niekonieczności, wyrażającej się w typowych dla tego pisarza enumeracjach. Autor artykułu pyta także o granice tego modelu i znajduje je w „polskim kulturalizmie” (Andrzej Mencwel), który w przyrodzie widzi przede wszystkim „świat pozaludzki” i który Haupt w umiarkowanej, apolitycznej formie zdaje się podzielać. Kulturalistyczna postawa Haupta zostaje dookreślona poprzez porównanie niektórych jego opowiadań amerykańskich z negatywnymi opisami krajobrazu Kalifornii przez Czesława Miłosza i Theodora W. Adorno.
Recapitulating major tendencies in Haupt studies, the paper revisits the question of memory models in works by Zygmunt Haupt, and proposes to extend the established, “epiphanic” reading of Haupt’s prose with a geopoetic perspective. Based on numerous examples from Haupt’s works, the paper demonstrates how exuberant details of the lost Galician world tend to grow on the ground of an element seemingly remembered as monolithic and absolute (rain, snow, sand, grass, air, dust, etc.). A certain type of epiphany crystallizes in the emergence of details, focused on surroundings rather than on the subject. Thanks to this externalization of memory through the elements, details gain their specific non-necessary status expressed in the typical Hauptian enumerations. This model is limited by “Polish culturalism” (Andrzej Mencwel), according to which nature constitutes first and foremost “a nonhuman world” – an idea that Haupt seems to share in a moderate, apolitical form. Haupt’s culturalist attitude is further explored by a comparison of some of his American stories with negative descriptions of Californian landscape by Czesław Miłosz and Theodor W. Adorno.

Źródło:

Forum Poetyki; 2023, 31; 80-97 (eng); 80-97 (pol)
2451-1404

Pojawia się w:

Forum Poetyki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Nazwy wyrobów z mąki w mowie mieszkańców dawnych Kresów Południowo‑Wschodnich (na przykładzie kilku wsi z obwodu lwowskiego)
Names of flour products in the speech of the inhabitants of the former South‑Eastern borderlands (on the example of several villages from the Lviv region)

Autorzy:

Kostecka-Sadowa, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26731729.pdf

Data publikacji:

2023-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

flour products
southern Polish in the south‑eastern borderlands
borrowings
produkty mączne
polszczyzna południowokresowa
zapożyczenia

Opis:

The aim of this article is to describe the generational characteristics of flour products in the speech of Poles of the former South‑Eastern borderlands on the example of several villages from the Lviv region. My analyses focus on the dynamics of changes in the functioning of food names. The presented material and its preliminary analyses allow to unambiguously assign many names of dishes to specific generational groups of people studied. Comparison of the discussed names of dishes with the content of SGP showed that many of them are common with Polish dialect in the Poland. Confrontation with the Dictionary of the Ukrainian language and Ukrainian dialectological works from the studied area showed that many words coexist in Ukrainian, for example: buchanka, paska, pampuch, bublik, kałacz, korowaj, zawiwańce, pierożek, blin, palanycia.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 169-180
2083-1765

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Analysis of Polish Writing on the History of Physical Education and Sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic

Autorzy:

Małolepszy, Eligiusz
Drozdek-Małolepsza, Teresa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1031821.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

PPHU Projack Jacek Wąsik

Tematy:

physical education
sports
state of study
the North – Eastern Borderlands of the 2nd Republic

Opis:

The aim of this paper is presentation of the up-to-date state of research on physical education and sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic based on analysis of Polish literature on the subject. In the sense of territorial scope, the paper covers the areas of the Polesie, Novogrodek and Vilnius voivodeships. As for the scope of studies on the history of physical education and sports in the North-Eastern Borderlands of the 2nd Republic, the most cognitively significant is the work by Laskiewicz on „Kultura fizyczna na Wileńszczyźnie w latach 1900–1939. Zarys monograficzny dziejów” (Physical Culture in the Region of Vilnius in the Years 1900–1939. An Outline of Monographic History). The history of physical culture in rural areas were fairly well drawn up. In terms of historiography, there are publications presenting physical education and sports in urban areas. The publications mainly refer to physical activity in larger towns and cities, e.g. in Baranowicze, Breston- Bug, Lida, Novogrodek and in Vilnius. In terms of voivodeships, papers on physical education and sports in the Region of Vilnius significantly predominate. The presented analysis of the state of research – in reference to Polish writings – shows the necessity to supplement the preliminary archival research of the sources – in order to prepare a monograph on „Dziejów wychowania fizycznego i sportu na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej” (the History of Physical Education and Sports in the North – Eastern Borderlands of the 2nd Republic). A preliminary archival research should also be conducted in the archives kept by Byelorussia and Lithuania.

Źródło:

Physical Activity Review; 2013, 1; 22-31
2300-5076

Pojawia się w:

Physical Activity Review

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

O kilku formalnie podobnych wyrazach w mowie Polaków zamieszkałych w obwodzie lwowskim
On several formally similar words used by Poles living in the Lviv region

Autorzy:

Kostecka-Sadowa, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763589.pdf

Data publikacji:

2024

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

polszczyzna południowokresowa
etymologia
zapożyczenia leksykalne
Polish language in the South-Eastern Borderlands
etymology
lexical borrowings

Opis:

Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie kilku wyrazów podobnych znaczeniowo o różnym zasięgu w gwarach polskich, zaś powszechnie znanych w mowie respondentów polszczyzny poludniowokresowej. Badania słownikowe oraz bogata dokumentacja materiałowa pokazują, że wyrazy hurba, hurma, ujma są dobrze osadzone w zasobie słownikowym respondentów posługujących się na co dzień polszczyzną południowokresową. Wielowiekowe polsko-ukraińskie kontakty ludności wpłynęły na szereg procesów językowych. Dzięki bezpośrednim kontaktom ludności dwujęzycznej dochodziło do stopniowego, wzajemnego, na ogół bliżej nieuświadomionego przejmowania różnych cech językowych (w tym gwarowych), zwłaszcza w zakresie słownictwa.
The article aims at presenting and discussing several similar words with different meanings in Polish dialects, yet commonly known and used by Polish speakers in the South-Eastern Borderlands. Dictionary research and extensive material documentation show that the words hurba, hurma, ujma are well embedded in the vocabulary resources of respondents who use southern Polish in the South-Eastern Borderlands on a daily basis. Centuries of Polish–Ukrainian contacts have influenced a number of linguistic processes. Direct contacts among the bilingual population enabled a gradual, mutual, usually relatively unconscious acquisition of various linguistic features (including dialectal ones), especially when it comes to vocabulary.

Źródło:

Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 109-119
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Wokół teorii młodzieży pogranicza wschodniego
Around the theories of the youth from the eastern borderlands

Autorzy:

Długosz, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/423473.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Lubuskie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

youth
the Eastern Borderlands
life plans
educational aspirations
emigration
młodzież
pogranicze wschodnie
plany życiowe
aspiracje edukacyjne

Opis:

The aim of this article was to present the empirical and theoretical knowledge on the topic of the youth from the Eastern Borderlands. The authors attempted to provide the characteristics of the youth concerned and explain the noticed qualities. The empirical data concerning the young generation come from the surveys conducted between 2007 and 2017. The material gathered from seven surveys shows that the youth from the borderlands use conventional strategies of entering adulthood. In social life, they are driven by meritocratic rules. They base their future on tertiary education at prestigious universities outside the region. The borderlands are not attractive for living and majority of the researched intend to leave their place of residence and move to a metropolis or abroad. As a consequence of youth emigration, the borderlands will be deprived of the endogenic sources of social development.
Celem artykułu było zaprezentowanie wiedzy empirycznej i teoretycznej na temat młodzieży pogranicza. W tekście starano się odpowiedzieć na pytanie dotyczące cech młodzieży i wyjaśnić zaobserwowane właściwości. Bazę empiryczną wiedzy na temat młodej generacji stanowiły badania sondażowe zrealizowane w latach 2007-2017. Zgromadzony materiał z siedmiu sondaży pokazuje, że młodzież pogranicza stosuje konwencjonalne strategie wchodzenia w dorosłość. W życiu społecznym kieruje się ona merytokratycznymi regułami. Swoją przyszłość buduje w oparciu o wyższą edukację na prestiżowych uczelniach poza regionem. Pogranicze stanowi mało atrakcyjne miejsce do życia i większość badanych zamierza w przyszłości opuścić swoje miejsce zamieszkania przenosząc się do metropolii lub zagranicę. W konsekwencji emigracji młodzieży pogranicze zostanie pozbawione endogennych źrodeł rozwoju społecznego.

Źródło:

Rocznik Lubuski; 2018, 44, 1; 55-69
0485-3083

Pojawia się w:

Rocznik Lubuski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Wolność czy może ciąg dalszy „zniewolenia”, czyli o nowych polskich zjawiskach kulturalnych na Litwie

Autorzy:

Dalecka, Teresa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1042077.pdf

Data publikacji:

2019-12-31

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Polacy na Litwie
literatura polska
Kresy Wschodnie
Litwa
Poles in Lithuania
Polish literature
Eastern Borderlands
Lithuania

Opis:

Artykuł jest opisem kondycji kultury polskiej na Litwie i środowiska ją tworzącego. Zostały zdiagnozowane przyczyny słabości tej kultury, takie jak m.in. pogarszająca się sytuacja demograficzna litewskich Polaków czy zła sytuacja gospodarcza regionu, który w przeważającej większości zamieszkują. Zły stan wynika też z braku inteligencji polskiej na Litwie po II wojnie światowej oraz powolność procesu jej odradzania się. Przyczyn słabości upatruje się ponadto w etnocentryzmie tej kultury, skoncentrowaniu się na sobie i braku zainteresowania innymi grupami etnicznymi. Mimo wszystko w ostatnich latach na Wileńszczyźnie podejmowane są próby wyrwania się z ograniczeń, związanych z kulturą kresową. Została założona grupa poetycka „Nowa Awangarda Wileńska”, ukazała się powieść Cień słońca czy zbiór opowiadań Thriller po wileńsku. Jest to inne niż dotychczas zaprezentowanie polskości na Litwie.
The article is a description of the situation of Polish culture in Lithuania and the environment in which this culture has been created. The diagnosis has highlighted several reasons for its weakness, such as the deteriorating demographics of Poles in Lithuania, and the poor economic situation in the region which they mostly inhabit. The bad situation has also been a result of the lack of Polish intelligentsia in Lithuania after the Second World War and the slow pace of its restoration. Other reasons include the ethnocentrism of this culture, its inward focus, and the lack of interest in other ethnic groups. In spite of everything, in recent years in the Vilnius region attempts have been made to break free from the limitations related to the culture of Eastern Borderlands. A poetic group “New Vilnius Avant-Garde” was founded, and a novel entitled Cień słońca (Shadow of the Sun) and a collection of short stories entitled Thriller po wileńsku (Thriller à la Vilnius) were published.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 55, 4; 469-480
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

PRACE INWENTARYZACYJNE NA CMENTARZACH KRESÓW WSCHODNICH – ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE
INVENTORIES OF CEMETERIES IN THE EASTERN BORDERLANDS – METHODOLOGICAL PREMISES

Autorzy:

Czyż, Anna S.
Gutowski, Bartłomiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/535728.pdf

Data publikacji:

2008

Wydawca:

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tematy:

EASTERN BORDERLANDS
INVENTORIES OF CEMETERIES
dziedzictwo Kresów Wschodnich
inwentaryzacja cmentarzy na Podolu
sztuka cmentarzy
karty białe

Opis:

The article discusses the methodological premises of inventories of historical Polish cemeteries in Podolia, conducted since 1998 by the Institute of the History of Art at the Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw. The authors present the object of the inventory campaign, the general methodological principles and the organisation of the work carried out according to a topographic and chronological key. Attention has been drawn to the necessity of rendering the prepared inventories uniform according to so-called blank sheets and making them available in the form of published catalogues. Apparently, at present a complete and thorough documentation of necropolises in the former Eastern Borderlands, subjected to a gradual but unavoidable devastation, constitutes the only way of salvaging memory about them.

Źródło:

Ochrona Zabytków; 2008, 1; 21-30
0029-8247

Pojawia się w:

Ochrona Zabytków

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Inwestycje hetmanów w XVII wieku. Między interesem własnym a państwowym
Hetman’s investments in the 17th century. Between self and state interest

Autorzy:

Bania, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26469662.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Kresy Wschodnie
hetmani
Podhorce
Żółkiew
XVII wiek
fortyfikacje
Eastern Borderlands
hetmans
Pidhirtsi
Zhovkva
17th century
fortifications

Opis:

W końcu XVI wieku ustaliła się zasada dożywotniego funkcjonowania urzędu hetmańskiego. Być może nieprzypadkowo sprawowanie tej funkcji przez hetmanów owocowało zakrojonymi na wielką skalę inwestycjami, niekiedy wyjątkowo nowocześnie pomyślanymi; były to: Zamość, Żółkiew, Brody, Stanisławów, Kudak i Okopy Św. Trójcy. Obrona południowo-wschodnich terytoriów kresowych, na których bądź w pobliżu których, hetmani posiadali swe największe latyfundia inicjowała powstawanie twierdz, centrów tych latyfundiów a jednocześnie tworzyły te dzieła skuteczny system obrony całego państwa przed zagrożeniami tatarskimi, tureckimi, powstaniami kozackimi. Wyróżniał się Stanisław Koniecpolski, inicjując powstanie szeregu mniejszych twierdz – najsłynniejsza z nich to Kudak – czy Nowy Koniecpol, umacniając bardziej nowoczesnymi fortyfikacjami Bar, myśląc o stworzeniu Szkoły Rycerskiej we Lwowie. Godna podkreślenia jest ewolucja urządzeń obronnych od nieskomplikowanych bastei-puntone jak w Żółkwi, poprzez bastiony Brodów do nowoczesnych, z rozmachem zaprojektowanych fortyfikacji otaczających Lwow w końcu XVII wieku z inicjatywy hetmana Stanisława Jabłonowskiego. Interesujący jest problem wzajemnych relacji twierdza – rezydencja, jak Brody i Podhorce, Lwow i Podkamień, Czy istniały namiastki takich powiązań twierdzy i rezydencji w przypadku Zamościa i Żółkwi, Stanisławowa? Hetmani-latyfundyści jednocześnie nie dążyli do modernizacji pozyskanych starszych zamków, jak na przykład Stanisław Koniecpolski, który nie unowocześnił szesnastowiecznego systemu bastejowego zamków w Mikulińcach i Jazłowcu. Urząd hetmański stosunkowo późno zaczął funkcjonować jako stały element systemu politycznego Rzeczypospolitej, zatem hetmanom obecność w senacie zapewniały takie dodatkowe godności jak kanclerska – Zamoyski, Żołkiewski, oraz kasztelana krakowskiego – Koniecpolski, Jabłonowski. Tylko Stanisław Koniecpolski poczuwał się do podkreślenia swej dodatkowej godności fundując w stolicy starostwa myślenickiego, stanowiącego uposażenie godności kasztelańskiej, w Myślenicach kaplicę dla cudownego wizerunku Najświętszej Marii Panny. Podsumowując inicjatywy fundatorskie hetmanów jako ministrów państwa i latyfundystów w XVII wieku są wyjątkowo ściśle ze sobą splecione, co wynikało zaangażowania ich w organizację ochrony własnych posiadłości najczęściej usytuowanych na Kresach wschodnich państwa, w XVII wieku szczególnie narażonych na działania militarne.
At the end of the 16th century, the principle of the lifelong functioning of the hetman’s office was established. Perhaps it is no coincidence that the performing of hetmans function resulted in large-scale, sometimes exceptionally modern investments, they were: Zamość, Żołkiew, Brody, Stanisławow, Kudak and Okopy Św. Trojcy. The defense of the south-eastern borderland territories, where the hetmans had their greatest latifundia, initiated the creation of fortresses, centers of these latifundia, and at the same time created an effective system of defense of the entire state against Tatar and Turkish threats and Cossack uprisings. Stanisław Koniecpolski stood out, initiating the creation of a number of smaller fortresses – the most famous of them is Kudak - or Nowy Koniecpol, strengthening Bar with more modern fortifications, thinking about creating a Knight School in Lviv. What is worth emphasizing is the evolution of defense devices from simple bastions like in Żołkiew, through Brody bastions to modern, with panache designed fortifications surrounding Lviv at the end of the 17th century built on the initiative of Hetman Stanisław Jabłonowski. Another interesting problem are the mutual relations between the fortress and the residence, such as Brody and Podhorce, Lviv and Podkamień. The hetman-latifundists did not try to modernize the acquired older castles, such as Stanisław Koniecpolski, who did not modernize the sixteenth-century bastion system of castles in Mikuliniec and Jazłowiec. The Hetman’s office began to function as a permanent element of the political system of the Republic of Poland relatively late, so the hetman’s presence in the Senate was ensured by such additional dignities as the chancellor’s office – Zamoyski, Żołkiewski, and the castellan of Krakow – Koniecpolski, Jabłonowski. Only Stanisław Koniecpolski felt the need to emphasize his additional dignity by founding in the capital of Myślenice eldership, which was an endowment of the castellan dignity, in Myślenice a chapel for the miraculous image of the Blessed Virgin Mary. Summing up, the founding initiatives of the hetmans as state ministers and latifundists in the 17th century are extremely closely intertwined, which resulted from their involvement in the organization of the protection of their own estates most often located in the eastern borderlands of the country, particularly exposed to military actions in the 17th century.

Źródło:

TECHNE. Seria Nowa; 2022, 9; 25-40
2084-851X

Pojawia się w:

TECHNE. Seria Nowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Między starą a nową ojczyzną – muzyczna aktywność cymbalistów na Dolnym Śląsku w latach 50. XX wieku
Between the Old and the New Homeland: Dulcimer Players Musical Activity in Lower Silesia in the 1950s

Autorzy:

Gacek, Gabriela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341655.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

cymbaliści
Dolny Śląsk
kresy wschodnie
migracja
nagrania archiwalne
dulcimer players
Lower Silesia
eastern borderlands
migration
archival recordings

Opis:

W artykule omówiono zagadnienie muzycznej aktywności cymbalistów, którzy zmuszeni byli do migracji z przedwojennych kresów wschodnich (Wileńszczyzny, Galicji Wschodniej) na Dolny Śląsk po II wojnie światowej. Będąc nowymi osadnikami na tzw. Ziemiach Odzyskanych, otoczeni ludnością o różnym pochodzeniu regionalnym, cymbaliści próbowali w nowych warunkach kontynuować muzyczną działalność. W tekście ukazane są różne sposoby adaptacji do nowej sytuacji wykonawczej w nowym miejscu zamieszkania: budowanie kolejnych instrumentów, granie w kapelach ludowych składających się z członków o różnym pochodzeniu regionalnym, próby indywidualnego muzykowania oparte na wykonywaniu muzyki tanecznej z regionu pochodzenia czy założenie zespołu składającego się z uczniów szkoły średniej uczących się wykonywać aranżację melodii pieśni ludowej z Dolnego Śląska i repertuar z Wileńszczyzny. Za bazę źródłową służą archiwalne przykłady muzyczne nagrane w latach 50. XX wieku przez Józefa Majchrzaka (1909-1985), polskiego folklorystę, muzykologa i redaktora radiowego pracującego w Polskim Radiu Wrocław.
In this article, I would like to describe the musical activity of the dulcimer players who moved to Lower Silesia after World War II as a result of being expelled from the pre-war Polish eastern borderlands: the Vilnius region and East Galicia. Being new settlers in the so called Recovered Territories, surrounded by people who came both from their native and other regions, dulcimer players tried to continue their musical activity. I examine their different ways of adapting to a new situation and new place of residence, by building new dulcimers, joining interregional folk bands, attempting individual music-making based on the performance of dance music from their own region, or establishing an ensemble consisting of high school students. In my article, I draw on examples from archival recordings from the 1950s made by Józef Majchrzak (1909-1985), the Polish folklorist, musicologist and radio editor who worked for Polish Radio Wrocław.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 169-185
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Inwentarz kościoła parafialnego w Kosowie z 1770 roku
The inventory of the parish church in Kosów of 1770

Autorzy:

Żurek, Waldemar Witold

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1022277.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kosów Poleski
historia Kościoła katolickiego
Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej
the history of the Catholic Church
the Eastern Borderlands

Opis:

The presented visitation of the church of Kosów conducted at the end of the 18th century gives us the information about the administration, pastoral ministry and the emoluments of the parish church in Kosów located in the Eastern Borderlands in the Old Polish Period. It also reveals signifi cant fi gures of political and social life of the time. Its most valuable part contains data referring to the visited parish dedicated to the Holy Trinity and the Holy Cross in Kosów (Poleski) collected by Rev. Jan Nepomucen Kadłubowski; the information ranges from the smallest details or objects to religious buildings (with their equipment and vestments used for worship), residential buildings and outbuildings. The visitation also shows concern for the moral state, material goods of the parish and the order of the liturgy celebrated in the parish church in Kosów.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 105; 375-387
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. Elementy północnokresowe w języku Józefa Żmigrodzkiego
Studies on the Language of Nowogródek Literature in the Interwar Period. Elements of Polans’s North-Eastern Borderland Dialect in the Language of Józef Żmigrodzki

Autorzy:

Lewaszkiewicz, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/468399.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Józef Żmigrodzki
North-Eastern Borderlands Polish
Nowogródek literature
Polish regional dialect
polszczyzna północnokresowa
piśmiennictwo nowogródzkie
polszczyzna regionalna

Opis:

The Nowogródek i okolice [Nowogródek and environs] tourist guide by Józef Żmigrodzki occasionally reveals some phonetic features typical for North-Eastern Borderlands Polish (rznięty, najprzód, szkarpa), peculiar noun inflections (uczni, soft instead of hard adjectival stem – bezleśni), peculiar adjectival and adverbial gradation forms (najpamiętniejszy, najkonieczniejszy, szczególniej), emphasising word using the -ż particle (temuż). Typical word formation features include the adverbial suffix -o instead of -’e (zaledwo) and 23 peculiar prefixed verbs (e.g. pobudować – zbudować ). Syntax features present in the work include a total of 6 language structures: adjective/participle predicate in the locative instead of nominative case (2), historic non-compound form of the passive participle in the predicate (1), verbs governing unusual cases (3). Word material is much more abundant, with 63 single lexical units, 6 peculiar phrases and 1 peculiar expression.The text of Żmigrodzki’s book undoubtedly bears witness to the North-Eastern Borderlands heritage of its author. Other interwar writings originating from the North-Eastern Borderlands should be the subject of linguistic studies as well.

Źródło:

Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 43-59
2449-9587
2450-2758

Pojawia się w:

Forum Lingwistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Podróże po ojczyźnie: Dom Kresowy – ostoja edukacji patriotycznej
Travels in your country : House of Eastern Borderlands – prop of patriotic culture

Autorzy:

Cywińska, Marta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/476177.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych. Wydawnictwo WSTiJO

Tematy:

Dom Kresowy
salon
przestrzeń edukacyjna
idea polskiego domu
House of Eastern Borderlands
living room
education’s space
polish home

Opis:

W artykule zaprezentowano funkcję i misję domu Kresowego w Białostoczku ze szczególnym uwzględnieniem wątku edukacyjnego. Całość dopełnia rys historyczny, analiza egzemplifikacji zbiorów na przykładzie salonu oraz biblioteki, materiał ilustracyjny. Autorka akcentuje rolę Domu Kresowego w upowszechnianiu alternatywnych form edukacji patriotycznej (lekcji muzealnych, zbiorów tematycznych, publikacji oraz odniesień do scen obyczajowych).
This text presents function and mission of House of Eastern Borderlands in Białostoczek, with special attention of educational aspect. Text is closed by the history and examples of museum stocks from living room and library with their illustrations. Author emphasises alternative forms of patriotic education (for example museum lessons, theme collections, publications and references to scenes of morals).

Źródło:

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja; 2015, 2(16); 139-151
1899-7228

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Polityka narodowościowa gen. bryg. Mieczysława Makarego Smorawińskiego – dowódcy Okręgu Korpusu nr II – wobec województwa wołyńskiego
Ethnic policy adopted by Brigadier General Mieczysław Makary Smorawiński – commander of the Second Corps Area – towards the Volhynia province

Autorzy:

Czerwiński, Marek
Hadlich, Roland

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2152480.pdf

Data publikacji:

2022-09-06

Wydawca:

Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego

Tematy:

kresy wschodnie
osadnictwo wojskowe
gen. bryg. Mieczysław Smorawiński
niepodległość
Wołyń
Eastern Borderlands
military settlement
general Mieczysław Smorawiński
independence
Volhynia

Opis:

Autorzy artykułu omawiają politykę wschodnią (tzw. program wzmacniania polskiej racji stanu) realizowaną w latach 1935-1939 przez gen. bryg. Mieczysława Makarego Smorawińskiego, ówczesnego dowódcę Okręgu Korpusu II oraz zmianę taktyki i strategii działań władzy w odniesieniu do mniejszości na Wołyniu. Na przestrzeni dziejów wolność i niepodległość Polski zależała od zaangażowania i poświęcenia narodu, jak również od mądrej polityki rządzących. Gdy te warunki nie zostały spełnione, należało się liczyć z niepowodzeniem. Przykład tego stanowi fiasko programu wzmacniania polskości na części międzywojennej Polski, na kresach wschodnich, głównie na Wołyniu – poniesione wskutek błędnej polityki opartej na administracyjno-policyjnych metodach rządzenia, radykalizacji polityki mniejszościowej oraz dodatkowych czynników takich jak: wzajemne stosunki osadników i rdzennej ludności, trudności z przekwalifikowaniem się żołnierzy w osadników, brak infrastruktury (sieci dróg, komunikacji kolejowej, kościołów, szkół), wreszcie wpływ nacjonalistycznej i sowieckiej propagandy.
The article discusses the Polish eastern policy implemented in the years 1935-1939 and the change in tactics and strategy of the authorities with regard to minorities in Volhynia. Throughout history, Poland’s freedom and independence depended on the commitment and sacrifice of the nation, as well as on the wise policies of those in power. When these conditions were not met, failure was to be expected. A clear example of this was the fiasco of the programme to strengthen Polishness among the population of the so-called Eastern Borderlands, mainly in Volhynia (Wołyń). Among the reasons for the failure were faulty administrative-police methods of governance, the radicalisation of minority politics and such factors as: the mutual relations of settlers and the local population, the difficulty of converting former soldiers into settlers, the lack of proper infrastructural facilities (road networks, rail transport, churches, schools), and finally the influence of nationalist and Soviet propaganda.

Źródło:

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2022, 1, 17; 62-74
2354-0435
2719-8618

Pojawia się w:

Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Wybrane problemy współczesnego dyskursu kresoznawczego w Polsce. Rekonesans

Autorzy:

Nakoneczny, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1916911.pdf

Data publikacji:

2021-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

Eastern Borderlands
borderland discourse
literary-centrism
postcolonial studies
geopolitical discourse
Kresy Wschodnie
dyskurs kresowy
literaturocentryzm
studia postkolonialne
dyskurs geopolityczny

Opis:

The article attempts to summarize the key, in the author’s opinion, threads of the contemporary border-science debate. The point of reference are: Polish literary-centricism, which assigns the main role to literature in shaping the national world-view canon, and the interwar borderland debate, defined by the then geopolitical situation and orientalizing tendencies. Contemporary reflection on Borderlands Studies is mainly focused on developing a more realistic picture of the role of the Borderlands in Polish history.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2021, 4 (31); 199-225
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Cmentarze w Dawidowie koło Lwowa. Polskie dziedzictwo narodowe

Autorzy:

Tomczyk, Ryszard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1900731.pdf

Data publikacji:

2021-06-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

cemeteries
history of Poles in the Eastern Borderlands of the old Polish Republic
Dawidów near Lvov
Polish national heritage

Opis:

Cemeteries are important sources of knowledge of the local and regional social history. Historical objects of sepulchral art (graves, tombs) located in cemeteries, with preserved inscriptions and epitaphs, represent also important source material for genealogical research. The article is an attempt at presenting past events and names of Poles who lived in Dawidów near Lvov, based on old and new gravestones and other source materials (lately recreated by the settlers’ descendants).

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2021, 2 (29); 171-199
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Kresowe afisze w zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN
Eastern Borderland Theatrical Posters in the Repository of Theater Documentation of the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences

Autorzy:

Kuraś, Marzena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520671.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
teatr na Kresach
afisz teatralny
archiwum teatralne
theater history
theater in the Eastern Borderlands
theater poster
theater archive

Opis:

W zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk znajduje się pokaźna (ponad 20 000 pozycji) kolekcja dawnych afiszy teatralnych z XVIII, XIX i XX wieku. W jej skład wchodzi niewielka, a przez to tym cenniejsza, liczba plakatów teatralnych z Kresów Wschodnich zachowanych i przekazanych przez prywatnych kolekcjonerów. Na potrzeby niniejszej publikacji wybrano zbiór afiszy z XIX i pierwszej połowy XX wieku z Grodna, Kamieńca Podolskiego, Kowna, Lwowa, Mińska, Wilna i Żytomierza. Pochodzą one z porozbiorowych ziem polskich rządzonych zarówno przez Rosję, jak i Austro-Węgry, a w przypadku Lwowa - z terytorium niepodległej Polski.
The repository of Theater Documentation of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences, holds a substantial (more than 20,000 items) collection of old theatrical posters dating from the 18th, 19th, and 20th centuries. It also contains a small, and for that reason all the more precious, number of theater posters from the Eastern Borderland of Poland, preserved and donated by private collectors. For the purposes of this publication, a set of posters dating from the 19th and the first half of the 20th centuries that come from Grodno, Kamieniec Podolski, Kaunas, Lvov, Minsk, Vilnius, and Żytomierz has been chosen. They come from the post-partition Polish territories ruled by Russia as well as by the Austro-Hungarian Empire, and in the case of Lvov, from the territory of independent Poland.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 158-183
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Między Usznią a Domaniowem. Przesiedleńcy z Kresów Wschodnich osiedleni na Ziemiach Zachodnich
Between Usznia and Domaniów. Migrants from the Eastern Borderlands settling in the Western Lands

Autorzy:

Jakubowska, Natalia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/634930.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Ośrodek Pamięć i Przyszłość

Tematy:

oral history
historia mówiona
II wojna światowa
migracje
Kresy Wschodnie
Ziemie Zachodnie
Usznia
Domaniów
okupacja niemiecka i rosyjska
oral history; Second World War; migration; Eastern Borderlands; Western Lands; Usznia; Domaniów; German and Russian; occupation
Second World War
migration
Eastern Borderlands
Western Lands
German and Russian
occupation

Opis:

Domaniów is a small town in the Oławski region in Lower Silesia. After the Second World War a large group of former residents of Usznia, a small village in the Eastern Borderlands of the Second Polish Republic, settled down in Domaniów. The author presents the accounts of five people who participated in the relocation process. The memories also include the time of their childhood and teenage years. The interviewees described how they remembered their family village, the most significant events from the time of war (German and Russian occupation), the preparation for relocation and the journey to the West – into the unknown. The accounts also show why Domaniów, which was known as Domajewice at that time, was selected as the settlement place, how it looked and what were the relationships with the Germans who still lived there. The author also describes the culture and traditions brought from the East and how they are continued to this day. The memories were set in a historical context based on the subject literature and archival materials.

Źródło:

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2014, 4; 129-165
2719-7522
2084-0578

Pojawia się w:

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Teatry kresowe na dawnych pocztówkach ze zbioru Jarosława Komorowskiego
Eastern Borderland Theaters on Old Postcards from the Collection of Jarosław Komorowski

Autorzy:

Komorowski, Jarosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520679.pdf

Data publikacji:

2017-12-15

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

historia teatru
architektura teatralna
pocztówki teatralne
teatr na Kresach
theater history
theater architecture
theater postcards
theater in the Eastern Borderlands

Opis:

Pocztówki stanowią ważną część ikonografii teatralnej. Szczególnie w odniesieniu do budynków, które już nie istnieją lub zostały znacznie przebudowane, takie dokumenty mają nieocenioną wartość. Podobnie jest z uwiecznionymi na pocztówkach scenami przedstawień czy spektakli: o wielu z nich nie wiedzielibyśmy nic, gdyż nie zostały utrwalone w żaden inny sposób. Prezentowane tu pocztówki zostały wyselekcjonowane z kolekcji dotyczącej  budynków teatralnych na Kresach Wschodnich. Wybór obejmuje zarówno stałe siedziby zespołów teatralnych, jak i sale teatralne, w których występowały zespoły objazdowe i amatorskie.
Old postcards constitute an important part of the iconography of theater buildings. Especially in reference to buildings that no longer exist or have been substantially rebuilt, such records are of inestimable value. The same is true about performance or spectacle scenes captured in the postcard pictures: we would have known nothing about many of them, as they have not been recorded in any other way. The items presented here have been selected from a collection of postcards showing Eastern Borderlands of Poland that cover theater-related themes as well. The selection encompasses both permanent venues of theater companies as well as theater halls where touring and amateur companies performed.

Źródło:

Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 237-250
0031-0522
2658-2899

Pojawia się w:

Pamiętnik Teatralny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Dom wypoczynkowy księży polskich „Maksymówka” w okresie Drugiej Rzeczypospolitej
Polish Priests Holiday House “Maksymówka” during the Second Polish Republic

Autorzy:

Piekarski, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/495227.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego

Tematy:

domy wypoczynkowe
turystyka
Kresy Wschodnie
Druga Rzeczpospolita
Archidiecezja Lwowska
Maksymówka
“Księżówka”
rest houses
tourism
Eastern Borderlands
Second Polish republic
Lviv Archdiocese

Opis:

When Poland regained its independence in 1918, there was a need to launch a fight for the health of polish citizens, mainly the elimination of omnipresent tuberculosis. The state was not able to afford the intensive creation of preventive health care system by building medical infrastructure. In such circumstances, many holiday houses, health houses, and even sanatoriums were built and maintained under voluntary taxation of citizens. Polish priests also participated in this nationwide process by organizing the so-called “Księżówki”, holiday houses, where they could rest and improve their health condition. One of these centers was established in 1927 in the village of Maksymówka, in the Eastern Borderlands of the Polish-Lithuanian Commonwealth, within the Stanisławów deanery of the Lviv Archdiocese.
Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku zaistniała potrzeba uruchomienia frontu walki o zdrowie jej obywateli, w tym głównie o wyeliminowanie wszechobecnej gruźlicy. Państwa nie było stać na intensywne tworzenie systemu profilaktyki zdrowotnej poprzez budowanie infrastruktury leczniczej. W takich okolicznościach wiele domów wypoczynkowych, domów zdrowia, a nawet sanatoriów wznoszonych i utrzymywanych było w trybie dobrowolnych opodatkowań obywateli. W tym ogólnopolskim procesie uczestniczyli też polscy kapłani, organizujący tzw. „Księżówki”, w których mogli poprawiać swoją kondycję zdrowotną duchowni. Jeden z takich ośrodków powstał w 1927 roku we wsi Maksymówka, na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej, na terenie Dekanatu Stanisławowskiego Archidiecezji Lwowskiej.

Źródło:

Seminare. Poszukiwania naukowe; 2020, 41, 2; 137-150
1232-8766

Pojawia się w:

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Polityka niemieckich i radzieckich okupantów wobec polskiego ziemiaństwa w latach II wojny światowej
The German and Soviet Occupants Policies Towards the Polish Gentry During the World War II

Autorzy:

Gapys, Jerzy
Nowak, Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1944892.pdf

Data publikacji:

2009

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

II wojna światowa
ziemiaństwo polskie
okupacja hitlerowska
Kresy Wschodnie
sowietyzacja
World War II
Polish gentry
Hitlerian occupation
the Eastern borderlands
Sovietiziation

Opis:

The present article characterizes the German and Soviet policies towards the Polish gentry in the years 1939-1945. Analysis of the measures taken by the two totalitarian regimes towards this circle enjoying a high prestige in Poland in the period between the two World Wars gives precious information about the political aims concerning the social and material elite of the conquered country that they wanted to achieve. A comparison was made of measures taken by the two invaders that led: in the Soviet zone – to liquidation of the gentry as a social layer; and in the German one – to weakening their position and their isolation in the Polish society. The land property was used by the Nazis for exploiting farmers in the GG, whereas the Soviet authorities used it as a confirmation of the necessity “to overthrow the old order” on the occupied Polish territories. In practice this meant liquidation of the gentry's property by nationalizing and appropriating both movables and fixed property, which was often accompanied by illegal seizure and devastation.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 2; 199-215
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Organizacja Kurii Biskupiej w Łucku : studium kancelaryjno-archiwoznawcze
Die Organisation der bischöflichen Kurie in Luzk. Eine Studie zur Kanzlei- und Archivkunde

Autorzy:

Dębowska, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041809.pdf

Data publikacji:

1999

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kurie
Bischof
2. Weltkrieg
frühere polnische Ostgebiete
kuria
biskup
II wojna światowa
Kresy Wschodnie
curia
bishof
World War II
Eastern Borderlands

Opis:

Die vorliegende Arbeit über die Bischöfliche Kurie in Luzk (1926-1939) bildet einen Beitrag zur Erforschung der Kanzleien kirchlicher Institutionen in der Zwischenkriegszeit. Die Ergebnisse der Untersuchungen können auch der richtigen Bearbeitung des Teil der Archivalien der Diözese Luzk dienen, die nach dem 2. Weltkrieg auf polnischem Gebiet verblieben sind. Darunter befindet sich auch eine fragmentarische Dokumentation, die von der Bischöflichen Kurie angefertigt wurde - insbesondere von der mit administrativen Aufgaben betrauten Abteilung, d.h. vom Generalvikariat. Diese heute bereits archivierten Akten bilden (zusammen mit den Akten des Bischöflichen Gerichts) ein Archivensemble, in dem die Akten des Generalvikariats eine von zwei Untergruppen bilden ( die zweite bilden die Akten des Bischöflichen Gerichts), während die Akten der einzelnen Sektionen (pro negotiis iurisdictionis voluntariae) in der Struktur dieses Ensembles Serien bilden werden.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1999, 71; 389-397
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

„Katastrofa materialna” we wspomnieniach przedstawicielek polskiej arystokracji i ziemiaństwa z Kresów

Autorzy:

Okupnik, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/678209.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

memories
women − members of Polish aristocracy and landed gentry
Polish Eastern Borderlands
Matylda Sapieżyna
Helena Rothowa
Maria Sapieżyna
the esthetics of loss

Opis:

“Material catastrophe” in the memories of three women – members of the Polish aristocracy and landed gentry from the Polish Eastern BorderlandsHistory has treated cruelly the families of landed gentry and aristocracy who lived in the Polish Eastern Borderland – the eastern provinces of the Second Polish Republic (Kresy). This essay focuses on memories of women, members of the Polish aristocracy and landed gentry from the kresy, published in the following books: “We and Our Homes” (My i nasze Siedliska) by Matylda née Windisch-Graetz Sapieżyna, “Times, Places, People. Memories from the Eastern Borderlands, 1893-1946” (Czasy, miejsca, ludzie. Wspomnienia z Kresów Wschodnich 1893-1946) by Helena née Jaczynowska Rothowa, and ”My Life, My Times” (Moje życie, mój czas) by Maria née Zdziechowska Sapieżyna. Their memories are not a full historical picture including the complex political and historic context, instead they concentrate on the precise fates of their families in the kresy (though their presence there was called, not without a reason, a kind of ‘colonization’). The three authoresses present themselves as victims of great politics and changes happening beyond their control. Thus, these three (auto)biographical narrations enter the canon of literature about the eastern frontier and correspond with the canon of ‘the esthetics of loss.’ the analysis demonstrates that in all the books under consideration particular attention has been devoted to the material sphere of everyday life because the female biographers wanted to describe their world in the Kresy in detail and at the same time show how much they had lost.

Źródło:

Sprawy Narodowościowe; 2013, 42
2392-2427

Pojawia się w:

Sprawy Narodowościowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Miejsce i funkcja pieśni oraz przyśpiewek korowajowych w obrzędzie weselnym na Podlasiu
The Place and Function of Korovai Songs and Couplets in the Wedding Rituals of Podlachia

Autorzy:

Maksymiuk-Pacek, Beata
Szadura, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31341649.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

korowaj
pieśni weselne
przyśpiewki weselne
Podlasie
język wschodniego pogranicza
korovai [wedding-cake]
wedding songs
wedding couplets
Podlachia
language of the eastern borderlands

Opis:

Celem artykułu jest omówienie funkcji i miejsca pieśni i przyśpiewek korowajowych w tradycyjnym obrzędzie weselnym Podlasia. Podstawą analizy są pieśni i przyśpiewki towarzyszące przygotowaniu i dzieleniu korowaja weselnego, zaczerpnięte z tomów Podlasie i Lubelskie, wydanych w serii „Polska pieśń i muzyka ludowa” PAN, z wybranych tomów Dzieł wszystkich Oskara Kolberga oraz z prac dokumentalistów i badaczy wschodniego pogranicza kulturowego. Repertuar pieśniowy uporządkowano zgodnie ze scenariuszem wesela tradycyjnego. Autorki w wyborze przykładowych ilustracji kierowały się tematyką prezentowanych tekstów i analizowały je pod względem językowym i kulturowym, a nie muzycznym. Na tej podstawie podjęły próbę ustalenia funkcji pieśni i przyśpiewek korowajowych. Analiza potwierdziła, że korowaj był i jest jednym z fenomenów kulturowych Podlasia, ważnym składnikiem samoidentyfikacji jego mieszkańców. Pieśni związane z jego rolą w obrzędzie weselnym mają charakter archaiczny i unikatowy, są bogate w symboliczne treści. Pełniły trzy funkcje: magiczną, scenariuszową i instruktażową. 
The aim of this article is to discuss the function and place of korovai songs and couplets in the traditional wedding rituals of Podlachia. This analysis is based on the songs and couplets accompanying the preparation and sharing of the korovai ([wedding-cake]; Pol. korowaj; Ukr. коровай [korovai], Russ. before the 1956: коровай [korovai], modern: каравай [karavai], Old East Slavic: караваи [karavai]), and which were taken from the volumes entitled Podlasie [Podlachia] and Lubelskie [Lublin Region] that were published in the series “Polska pieśń i muzyka ludowa” [Polish Folk Songs and Music], from selected volumes of Oskar Kolberg’s Dzieła wszystkie [The Complete Works] and the works of various documentalists and researchers of the eastern cultural borderland. The repertoire of songs was arranged according to the scenario of the traditional wedding ceremony. When choosing the sample texts, the authors took their subjects into consideration and analysed them in terms of language and culture, but not that of music. On this basis, they attempted to determine the function of the korovai songs and couplets. The analysis undertaken confirms that not only is the korovai one of the cultural phenomena of Podlachia, but also an important component of the identity of its inhabitants. The songs related to the specific role of the korovai in the wedding ritual are characterised by both an archaic and unique character, and a rich symbolic content. They fulfil magical, scenario and instructional functions.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 87-104
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Interferencje w strefie polsko-ukraińskich kontaktów językowych

Autorzy:

Hirniak, Uliana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2177010.pdf

Data publikacji:

2020-12-29

Wydawca:

Instytut im. gen. Władysława Andersa

Tematy:

linguistic interference
bilingualism
Eastern Borderlands
linguistic borrowings
polonisms
rutenizms (syntax structure derived from Eastern European languages)
Interferencja językowa
dwujęzyczność
bilingwizm
Kresy Wschodnie
zapożyczenia językowe
polonizmy
rutenizmy

Opis:

W artykule zostało przedstawione zjawisko polsko-ukraińskiej interferencji językowej, do którego dochodziło najczęściej na ziemiach Kresów Wschodnich bądź terytoriach przygranicznych obu krajów. O interferencji językowej mówimy wtedy, gdy mamy do czynienia z procesami zachodzącymi w komunikacji co najmniej dwujęzycznej. Jest to długotrwały, wielostronnie skomplikowany oraz niejednolity proces przenikania się elementów z jednego języka do drugiego. Proces interferencji dotyczy przede wszystkim leksyki i fonetyki, ale obejmuje również fonologię, morfologię, składnię i stylistykę. W przypadku zapożyczeń z dwóch różnych języków mówimy o tak zwanej interferencji zewnętrznej widocznej najczęściej na płaszczyźnie leksykalnej i fonetycznej. Liczne badania dowodzą, że dość częstym zjawiskiem są interferencje zachodzące w imiennictwie osobowym ludności polskiej zamieszkałej na dawnych obszarach ZSRR. Ponadto udowodniono, że ludność polskojęzyczna mieszkająca na terytorium Ukrainy uległa silnemu wpływowi języka ukraińskiego i z czasem utworzyła „dialekt kresowy”, który z biegiem czasu wpłynął również na język ogólnonarodowy. Z drugiej strony badania językowe wykazują silny wpływ języka polskiego na gwary zachodnioukraińskie, zwłaszcza na dialekt łemkowski oraz nadsański. Polonizmy w języku ukraińskim oraz rutenizmy w języku polskim przeszły i czasem nawet nadal przechodzą semantyczno-stylistyczną ewolucję, czego świadectwem są liczne badania naukowe i przedstawione w nich przykłady językowe.
The article presents the phenomenon of Polish – Ukrainian linguistic interference. It could be noticed mostly in the Eastern Bordlands or on the frontier territory of the two countries. The term linguistic interference is used when we are dealing with the process occurring in communication between at least two languages. It is a long-term, multilaterally complex, and inclusive process of transfer some elements from L1 into L2. The interference process is concerned primarily with the lexis and phonetics but it also includes phonology, morphology, syntax, and stylistics. Regarding borrowings from two different languages, it is known as external interference. Such a phenomenon is mainly noticed in the lexical or phonetic field. Numerous research proves that interferences are a common occurrence inthe personal names of Polish people who have been living in former USSR areas. Furthermore, it is proved that the Polish language, speaking by Poles who live in Ukrainian territory submit to a powerful influence of the Ukrainian language. As a result of that fact, the ‘Borderland dialect’ was formed over time. The dialect with the elapse of time influenced also the national language. On the other hand, linguistic research indicates a strong Polish impact on West Ukrainian dialects, in particular: dialekt łemkowski (Lemko dialect) as well as dialekt nadsański (dialect ‘from the San’). Polonisms in the Ukrainian language and rutenizms in the Polish language has undergone semantic – stylistic evolution. It is clearly represented by numerous studies with the language examples included.

Źródło:

Polonia Inter Gentes; 2020, 1; 165-182
2719-8871
2956-3224

Pojawia się w:

Polonia Inter Gentes

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Co wiemy i czego nie wiemy o polszczyźnie kowieńskiej
What we do and do not know about the Kaunas Polish language

Autorzy:

Karaś, Halina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28407984.pdf

Data publikacji:

2024

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

polszczyzna północnokresowa
cechy północnokresowe
substrat
pogranicze językowe
Polish language in the former North-Eastern Borderland (kresy)
language features typical of the North-Eastern Borderlands
substrate
linguistic borderland

Opis:

Celem artykułu jest próba podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat polszczyzny kowieńskiej, a także pokazanie luk badawczych, a więc tego, czego jeszcze mimo wielu badań, nie wiemy o tej odmianie języka. Niezwykła intensyfikacja badań na przełomie XX i XXI wieku zarówno nad współczesną, mówioną odmianą języka polskiego na Kowieńszczyźnie, jak i nad jej dziejami (głównie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku) dostarczyła ogromnej liczby danych językowych i pozajęzykowych. Jednak szczegółowa analiza pokazuje, że mimo to nie jest to zadanie łatwe. W artykule przedstawiono sytuację polszczyzny kowieńskiej, jej zasięg terytorialny, zakres i funkcje, jej cechy konstytutywne na początku XXI wieku. Pokazano także zmiany, jakim podlegała omawiana pododmiana polszczyzny północnokresowej w XX wieku.
The article aims at providing a synopsis of previous studies on the Kaunas Polish language, as well as identifying knowledge gaps, i.e., the things that – despite extensive research on this language variety – are still not known. At the turn of the 20th and the 21st century, intensified research both on the current Polish language variety, as spoken in the Kaunas region, and its history (mainly over the 19th century up till the 1950s) brought about vast amounts of linguistic and extralinguistic data. However, a detailed analysis shows that there is no easy answer to the question posed in the title of the paper. The article overviews the situation of the Kaunas Polish language, its territorial range, scope, and functions, as well as its defining features observable at the beginning of the 21st century. The author also outlines how the language variety – a subdivision of the Polish in the North-Eastern Borderlands – has evolved over the 20th century.

Źródło:

Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 7-23
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Kajetan Kraszewski a kwestia unicka na Podlasiu w świetle Silva rerum. Wybrane problemy
Kajetan Kraszewski and the Uniate Church in Podlasie in the Context of Silva Rerum. Selected Problems

Autorzy:

Czyżewski, Feliks

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2035327.pdf

Data publikacji:

2021-12-27

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

nobility family chronicles (silva rerum)
Kajetan Kraszewski
Podlasie’s Uniate Church
Polish-Eastern-slavic borderlands

Opis:

The article presents Kajetan Kraszewski’s opinions on the Uniate Church in Podlasie, included in his Silva rerum. The views of the author of Kronika rodzinna (Family chronicle) are confronted with the statements of the researchers (mostly historians, literary scholars and linguists) within the broad context of the political, social and cultural life of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the partition periods. By comparing research literature and excerpts from Silva rerum, the article analyses the effects of the Union of Lublin and the Union of Brest for the peasant community of Podlasie in the 1860s and 1870s. As presented in Kajetan Kraszewski’s Kronika, the tragedy of the followers of the Uniate Church in Podlasie resulted from the social and religious conditions that fuelled the divides during the time of the Russian partition (divide et impera). Kraszewski’s Silva rerum constitutes an image of the distance with which peasants treated Podlasie’s Uniate Church members, similar to the latter’s during the “masters’” uprising of 1863 (“in the masters’ uprising – we stayed aside watching”).

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 23-41
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Antypaństwowa działalność komunistyczna na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej jako forma geopolitycznej destabilizacji
Communist anti-national activities in the Second Commonwealth Eastern Borderlands as a factor of geopolitical destabilization

Autorzy:

Baziur, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/540494.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Geopolityczne

Tematy:

Kresy Wschodnie Związek Sowiecki dywersja
konflikt asymetryczny Polska niepodległa
walka z komunizmem
Polish Eastern Borderlands
Soviet Union
diversion
asymmetric warfare independence
Polska
anticommunism

Opis:

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku z punktu widzenia Związku Sowieckiego oznaczało znaczne utrudnienie w realizacji planów wspomagania ruchów rewolucyjnych w Niemczech i innych krajach europejskich. W obliczu przegranej wojny z Polską, sowieci zorganizowali bardzo rozbudowany system, którego zadaniem było prowadzenie działalności dywersyjnej i terrorystycznej na Kresach Wschodnich. Planowanym efektem akcji wykorzystującej ludność białoruską, ukraińską i litewską, a także polskich komunistów, było wywołanie rewolucji, która uzyskałaby oczywiście wsparcie ze strony sowietów. W rezultacie, wschodnie regiony Polski miałyby zostać przyłączone do Związku Sowieckiego. Dzięki skutecznej akcji polskiego kontrwywiadu wojskowego i postawie społeczeństwa, polska granica wschodnia przetrwała aż do IV rozbioru Polski w 1939 roku.
Regaining independence by Poland in 1918 from the point of view of the Soviet Union meant a significant impediment to the implementation of plans to support revolutionary movements in Germany and other European countries. After the defeat in the war with Poland, Soviet government organized a very complex system, whose task was to carry out sabotage and terrorist activities in the Polish Eastern Borderlands. In these activities there were to be engaged the Belarussians, Lithuanians and Ukrainians, as well as Polish members of the communist party. The planned result of these activities were calling the revolution, which, of course, have obtained support from the Soviets. As a result, the eastern Polish regions would be connected to the Soviet Union. Thanks to effective action by the Polish military counterintelligence and the attitude of society, Polish eastern border lasted until the fourth partition of Poland in 1939.

Źródło:

Przegląd Geopolityczny; 2016, 16; 138-155
2080-8836
2392-067X

Pojawia się w:

Przegląd Geopolityczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Inwentarz kościoła i plebanii w Kosowie w 1751 roku
The inventory of the church and presbytery in Kosów of 1751

Autorzy:

Żurek, Waldemar Witold

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1022043.pdf

Data publikacji:

2016-12-20

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Kresy Wschodnie
dzieje Kościoła
dzieje parafii Kosów
the Polish Eastern Borderlands
the history of the Church
the history of the parish of Kosów

Opis:

The inventory coming from the Diocesan Archive of Drohiczyn is the detailed records of the state of the church and presbytery drawn up by the dean Rev. Krzysztof Modzelewski on 19 January 1751. The inventory was drawn up due to the fact that the parish in Kosów was taken over by Rev. Benedykt Rumszewicz. The former Polish borderland parish is now located within the borders of Belarus.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 106; 371-387
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce