Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "czynniki biologiczne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 50
Tytuł:
Celowe użycie szkodliwych czynników biologicznych w procesach pracy w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych
Intentional use of harmful biological agents in work processes in Poland based on the National Register of Biological Agents
Autorzy:
Kozajda, Anna
Miśkiewicz, Emilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28410984.pdf
Data publikacji:
2023-12-29
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
celowe użycie czynników biologicznych
zagrożenie biologiczne
zamierzone czynności z czynnikami biologicznymi
narażenie zawodowe na czynniki biologiczne
zarządzanie ryzykiem biologicznym
harmful biological agents
intentionally use of biological agents
biohazard
deliberate activities with biological agents
occupational exposure to biological agents
biorisk management
Opis:
Wstęp Artykuł prezentuje analizę danych o celowym użyciu szkodliwych czynników biologicznych w zakładach pracy w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych (KRCB) według stanu na czerwiec 2023 r. Materiał i metody Rejestr ten jest centralną bazą danych gromadzącą zgłoszenia celowego użycia w procesach pracy czynników biologicznych z grup 2–4 zagrożenia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Wyniki Obecnie w KRCB zgromadzono 712 zgłoszeń użycia czynników biologicznych, w tym 62% w celach diagnostycznych, 31% – naukowo-badawczych i 7% – przemysłowych. Zgłoszenia najczęściej przesyłały kliniczno-diagnostyczne laboratoria przyszpitalne i inne niż przyszpitalne (po 33%) oraz laboratoria działające w szkołach wyższych i jednostkach naukowo-badawczych (16%). Ogółem liczba narażonych pracowników wynosiła 7352, w tym 88% kobiet i 12% mężczyzn. Czynniki z 2 i 3 grup zagrożenia stosowało, odpowiednio, 98% i 16% zakładów. Najczęściej celowo używano bakterii Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych), na które były narażone 5972 osoby (81%), Staphylococcus aureus – 5760 (78%) i Pseudomonas aeruginosa – 5155 (70%). Wśród pracowników zgłoszonych do KRCB blisko 25% było narażonych na co najmniej 1 z czynników biologicznych kancerogennych dla człowieka, w tym wirusy [wirus zapalenia wątroby typu B (1800 osób, 24%) i typu C (1767, 24%), ludzki wirus niedoboru odporności typu 1 (1557, 21%), ludzki gammaherpeswirus typu 4 (wirus Epsteina-Barr) (199, 3%), Papillomaviridae (52, <1%), ludzki gammaherpeswirus typu 8 (16, <1%), ludzki wirus T-limfotropowy typu 1 (38, <1%)], bakterie [Helicobacter pylori (299, 4%)] i pasożyt [Schistosoma haematobium (9, <1%)]. Wnioski Celowo stosowane czynniki biologiczne najczęściej stanowią zagrożenie dla pracowników laboratoriów kliniczno-diagnostycznych, ale wyższe ryzyko zdrowotne dotyczy pracowników laboratoriów badawczo-rozwojowych.
Background The work presents the intentional use of harmful biological agents based on National Register of Biological Agents (Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych – KRCB) collected by June 2023. Material and Methods The KRCB is a central database gathering notifications of the intentional use of biological agents in risk groups 2–4 in the workplace in accordance with the regulation of the Minister of Health of December 11, 2020 amending the regulation regarding biological agents. Results with the regulation of the Minister of Health of December 11, 2020 amending the regulation regarding biological agents. Results: Notifications were sent by 712 enterprises for: diagnostic – 62%, research – 31% and industrial purposes – 7%. Notifications were most often sent by hospital and non-hospital clinical and diagnostic laboratories (33% each group) and higher education and research units – 16%. In total, 7352 workers (88% women, 12% men) were exposed to biological agents intentionally used at work. Biological agents from 2 and 3 group risk were used by 98% and 16% enterprises, respectively. The most frequently were used bacteria Escherichia coli (with the exception of non-pathogenic strains) – 5972 (81%) exposed workers, Staphylococcus aureus – respectively 5760 (78%) and Pseudomonas aeruginosa – 5155 (70%). Among the total workers, nearly 25% were exposed to at least 1 biological agent carcinogenic to humans, including viruses (hepatitis B virus [HBV] – 1800 workers, 24%; hepatitis C virus [HCV] – respectively, 1767, 24%; human immunodeficiency virus-1 [HIV-1] – 1557, 21%; human gammaherpesvirus type 4 (Epstein-Barr virus) – 199, 3%; Papillomaviridae – 52, <1%; human gammaherpesvirus type 8 [HHV-8] – 16, <1%; human T-lymphotropic virus type 1 [HTLV- 1] – 38, <1%; bacteria Helicobacter pylori – 299, 4%; parasites Schistosoma haematobium – 9, <1%). Conclusions Intentionally used biological agents most often pose a threat to workers of hospital and non-hospital clinical and diagnostic laboratories, but a higher health risk concerns workers of and higher education and research units.
Źródło:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety; 2023, 74, 6; 501-511
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy. Workers’ Health and Safety
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawne wymogi kontroli szkodliwych czynników biologicznych w świetle zmian legislacyjnych w latach 2000-2020
Legal requirements for control of harmful biological agents in the light of related legislative changes in years 2000-2020
Autorzy:
Górny, Rafał L.
Gołofit-Szymczak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342463.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
narażenie zawodowe
ocena ryzyka
wirus SARS-CoV-2
legislacja
inżynieria środowiska
harmful biological agents
occupational exposure
risk assessment
SARS-CoV-2 virus
legislation
environmental engineering
Opis:
Legislacja w obszarze ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na szkodliwe czynniki biologiczne (SCB) wymaga stałego nowelizowania. Pandemia COVID-19 wymusiła kolejne zmiany w tym zakresie. W 2020 r. opublikowano dyrektywę Komisji (UE) 2020/739 zmieniającą m.in. załącznik III do dyrektywy 2000/54/WE w odniesieniu do włączenia SARS-CoV-2 do wykazu czynników biologicznych o znanej zakaźności dla ludzi. W tym samym roku w Polsce ukazało się znowelizowane rozporządzenie Ministra Zdrowia (Dz.U. poz. 2234) zmieniające rozporządzenie w sprawie SCB dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. W artykule omówiono prawne wymogi kontroli SCB w świetle ostatnich zmian legislacyjnych oraz scharakteryzowano problemy z tego obszaru, które wciąż wymagają rozwiązania zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.
Legislation in the area of protection of workers against the risks related to harmful biological agents (HBA) exposure requires constant revision. The COVID-19 pandemic has forced further changes in this regard. In 2020, Commission Directive (EU) 2020/739 was published, amending among others Annex III to Directive 2000/54/EC as regards the inclusion of SARS-CoV-2 in the list of biological agents known to infect to humans. In the same year in Poland, a revised Ordinance of the Minister of Health was published, amending the regulation on HBA for health in the work environment and protection of the health of workers professionally exposed to these agents. This article discusses the legal requirements of HBA control in the light of the latest legislative changes and characterizes the problems in this area that still need to be solved at both the national and European level.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2022, 7; 12-20
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of biological factors on the strength of static rope used by firefighters in rescue operations
Wpływ czynników biologicznych na wytrzymałość liny statycznej używanej przez strażaków w akcjach ratowniczych
Autorzy:
Cecelski, Michał
Szykuła-Piec, Barbara
Piec, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1955824.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Tematy:
altitude rescue
climbing ropes
rope strength
biological factors
firefighters
fire rescue
ratownictwo wysokościowe
liny wspinaczkowe
wytrzymałość lin
czynniki biologiczne
strażacy
ratownictwo pożarowe
Opis:
After conducting a document review, Authors found no reports concerning the influence of biological factors, such as blood, mould and dirt on the durability of rescue ropes. This study aims to answer the question of whether and how selected biological factors affect static rope 10.5, which is frequently used by firefighters in rescue operations. In the first stage of the research, focal studies were conducted among fifteen members of the Specialist High-Rescue Group in Plock (Poland), which aimed to determine the state of knowledge about the impact of biological factors on the strength of rope. The results indicated that the group had knowledge as to the impact of physical and chemical factors on the rope; however, a lack of information on the impact of biological factors was identified. In the second stage, the force necessary to break static rope having been (contaminated) with selected biological agents was measured. To achieve this, a 100-m section of a new rope was divided into 63 sections, which were then exposed to impurities. The first endurance measurement was taken after 9 months and thesecond one after 12 months. Findings: contamination with biological agents has an impact on static rope strength, and knowledge about this impact is negligible and not included in any instructions on the use of rope.
Po przeprowadzeniu przeglądu dokumentów autorzy nie znaleźli doniesień dotyczących wpływu czynników biologicznych, takich jak krew, pleśń i brud na trwałość lin ratowniczych. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy i jak wybrane czynniki biologiczne wpływają na linę statyczną 10,5, która jest często używana przez strażaków w akcjach ratowniczych. W pierwszym etapie badań przeprowadzono badania fokusowe wśród piętnastu członków Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Wysokościowego w Płocku (Polska), których celem było określenie stanu wiedzy na temat wpływu czynników biologicznych na wytrzymałość liny. Wyniki badań wykazały, że grupa posiada wiedzę na temat wpływu czynników fizycznych i chemicznych na linę, natomiast stwierdzono brak informacji na temat wpływu czynników biologicznych. W drugim etapie dokonano pomiaru siły niezbędnej do zerwania liny statycznej skażonej wybranymi czynnikami biologicznymi. W tym celu 100-metrowy odcinek nowej liny podzielono na 63 odcinki, które następnie poddano działaniu zanieczyszczeń. Pierwszy pomiar wytrzymałości wykonano po 9 miesiącach, a drugi po 12 miesiącach. Wnioski: skażenie czynnikami biologicznymi ma wpływ na wytrzymałość statyczną liny, a wiedza na temat tego wpływu jest znikoma i nie jest uwzględniana w żadnych instrukcjach użytkowania lin.
Źródło:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej; 2021, 3, 79; 7-30
0239-5223
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Produkcja mięsa i związane z nią zawodowe narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne
Meat production and related occupational exposure to harmful biological agents
Autorzy:
Ławniczek-Wałczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202809.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
zoonozy
czynniki biologiczne
narażenie zawodowe
przemysł mięsny
zoonoses
biological agents
occupational exposure
meat industry
Opis:
Wzrost popytu konsumenckiego na mięso w Europie spowodował powstanie wielu nowych zakładów pracy zajmujących się ubojem i produkcją wyrobów z mięsa, a Polska jest 7. największym eksporterem mięsa na świecie, z udziałem na poziomie 4,3%. Niestety przemysłowa hodowla zwierząt oraz produkcja mięsa wiąże się z ryzykiem narażenia pracowników na wiele szkodliwych bakterii, grzybów, wirusów i pasożytów pochodzenia zwierzęcego. W artykule przedstawiono najważniejsze czynniki zoonotyczne oraz drogi ich rozprzestrzeniania się w zakładach w zakładach uboju, rozbioru mięsa oraz przetwórstwa mięsnego, a także omówiono podstawowe działania profilaktyczne.
The increase in consumer demand for meat in Europe has led to the development of many new slaughterhouses and meat product plants, and Poland remains the 7th largest exporter of meat in the world, with a share of 4.3%. Unfortunately, industrial animal farming and meat production involves the risk of exposing workers to many a harmful bacteria, fungi, viruses and parasites of animal origin. This paper presents the most important zoonotic factors and the routes of their spread in slaughterhouses, meat cutting and meat processing plants, and discusses basic preventive measures.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2021, 6; 19-23
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkodliwe czynniki biologiczne stosowane celowo w zakładach pracy w Polsce na podstawie danych z Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych
Harmful biological agents intentionally used in enterprises in Poland based on the National Register of Biological Agents
Autorzy:
Kozajda, Anna
Jeżak, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082673.pdf
Data publikacji:
2021-04-09
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
celowe użycie czynników biologicznych
zagrożenie biologiczne
zamierzone czynności z czynnikami biologicznymi
narażenie zawodowe na czynniki biologiczne
zarządzanie ryzykiem biologicznym
harmful biological agents
intentional use of biological agents
biohazard
deliberate activities with biological agents
occupational exposure to biological agents
biorisk management
Opis:
Wstęp: W artykule przedstawiono zamierzone użycie szkodliwych czynników biologicznych na podstawie Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych (KRCB) według stanu na lipiec 2020 r. Materiał i metody: Krajowy Rejestr Czynników Biologicznych jest centralną bazą danych gromadzącą zgłoszenia celowego użycia w procesach pracy czynników biologicznych zaklasyfikowanych do grup zagrożenia 2–4. Wyniki: Zgłoszenia zamierzonego użycia czynników biologicznych otrzymano od 672 zakładów, w tym od 63% w celach diagnostycznych, 30% – naukowo-badawczych i 7% – przemysłowych. Najwięcej zgłoszeń przesłały kliniczno-diagnostyczne laboratoria przyszpitalne (34%), a następnie laboratoria diagnostyczne inne niż przyszpitalne (34%) oraz laboratoria działające w strukturach szkół wyższych i jednostek naukowo-badawczych (15%). Ogółem liczba narażonych pracowników wyniosła 7077 osób, w tym 88% kobiet i 12% mężczyzn. Czynniki z 2 i 3 grupy zagrożenia stosowało, odpowiednio, 98% i 16% zakładów. Najczęściej wykorzystywano bakterie Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych), na które były narażone 4394 osoby (62%), Staphylococcus aureus – 4122 osoby (58%) i Pseudomonas aeruginosa, na które było narażonych 3726 osób (53%). Czynniki biologiczne uznane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Nowotworami za rakotwórcze stosowano w 107 zakładach (16%), w tym wirusy [wirus zapalenia wątroby typu B (N = 25, 4%), wirus zapalenia wątroby typu C (N = 24, 4%), ludzki wirus nabytego niedoboru odporności typu 1 (N = 18, 3%), wirus Epsteina-Barr (N = 10, 1%), ludzkie wirusy papilloma (N = 5, 1%), ludzki wirus herpes typu 8 (N = 3, <1%), ludzki wirus limfotropowy komórek T typu 1 (N = 3, <1%)], bakterie [Helicobacter pylori (N = 18, 3%)] i pasożyt [Schistosoma haematobium (N = 1, <1%)]. Wnioski: Krajowy Rejestr Czynników Biologicznych jest unikatowym źródłem informacji o czynnikach biologicznych celowo stosowanych w zakładach pracy i stanowi ważne ogniwo w łańcuchu informacji o narażeniu zawodowym w Polsce. Med. Pr. 2021;72(2):131–143
Background: This work presents intentional use of harmful biological agents based on the National Register of Biological Agents (in Polish abbreviated as KRCB) as of July 2020. Material and Methods: Generally, KRCB is a central database gathering notifications of intentional use of biological agents classified as risk groups 2–4 at work. Results: Notifications were sent by 672 enterprises, including for diagnostic – 63%, research – 30% and industrial purposes – 7%. The largest number of notifications were sent by hospital-based diagnostic laboratories – 34%, laboratories other than hospital-based – 34%, and higher education and research units – 15%. In total, 7077 workers (88% women, 12% men) were exposed to biological agents intentionally used at work. The following bacteria were most frequently used: Escherichia coli (with the exception of non-pathogenic strains) – 4394 (62%) exposed workers, Staphylococcus aureus –4122 (58%), and Pseudomonas aeruginosa – 3726 (53%). Biological agents recognized by the International Agency for Research on Cancer as carcinogenic were used in 107 enterprises (16%), including the following viruses: hepatitis B virus (HBV) – 25 enterprises (4%), hepatitis C virus (HCV) – 24 (4%), human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) – 18 (3%), Epstein-Barr virus (EBV) – 10 (1%), human papilloma virus (HPV) – 5 (1%), human herpes virus type 8 (HHV-8) – 3 (<1%), human T-lymphotropic virus type 1 (HTLV-1) – 3 (<1%), as well as bacteria Helicobacter pylori – 18 (3%) and parasites Schistosoma haematobium – 1 (<1%). Conclusions: While KRCB is a unique source of information on biological agents intentionally used in workplaces, it also provides an important link in the chain of information on occupational exposure to harmful agents in Poland.
Źródło:
Medycyna Pracy; 2021, 72, 2; 131-143
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biological benefits from growing legume crops in the context of protecting production factors
Korzyści biologiczne z uprawy roślin bobowatych w aspekcie ochrony czynników wytwórczych
Autorzy:
Florek, J.
Czerwińska-Kayzer, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790546.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Tematy:
economic account
biological benefits
legume crops
production factors
ekonomiczny
korzyści biologiczne
rośliny bobowate
czynniki wytwórcze
Opis:
The purpose of this paper was to show the economic rationale behind growing legume plants in crop rotation. To pursue that objective, this paper presents a modified profitability accounting method for agricultural production which takes biological benefits into consideration. The following sequence of crop rotation was used in this study: forage pea – winter rape – winter wheat. An assumption was made that, from an economic point of view, the after-effect of legume crops on soil and yields of subsequent crops is an important factor which, however, is disregarded in calculations. Research suggests that legume crop growing brings measurable benefits in following years. As regards forage pea, rape and wheat, biological benefits represented 2%, 19% and 12% of total income, respectively, in the study period. Feedback from respondents suggests that 25% of the interviewees do not reduce nitrogen fertilization input in the years after growing legume crops. In turn, as much as 83% of farmers surveyed do not reduce their phosphorus and potassium fertilization rates for subsequent crops. However, agricultural producers usually fail to take account of additional biological benefits brought about by legumes when assessing their economic competitiveness against cereals and rape.
Celem artykułu jest ukazanie ekonomicznego uzasadnienia zastosowania w płodozmianie roślin bobowatych. Zaprezentowano zmodyfikowany rachunek ekonomiczny produkcji rolniczej, w którym uwzględniono korzyści biologiczne. Do badań przyjęto następującą kolejność roślin w płodozmianie: groch pastewny – rzepak ozimy – pszenica ozima. Założono, że z ekonomicznego punktu widzenia, nie bez znaczenia jest nieuwzględniany w kalkulacjach wpływ następczy roślin bobowatych na glebę i plonowanie roślin uprawianych po nich. Z badań wynika, że uprawa roślin bobowatych w gospodarstwie przynosi wymierne korzyści w latach następnych. W uprawie grochu pastewnego w badanym okresie korzyści biologiczne stanowiły 2% dochodu z działalności ogółem, w uprawie rzepaku 19%, a pszenicy 12%. Z odpowiedzi uzyskanych od respondentów wynika, że 25% ankietowanych nie zmniejsza nawożenia azotem w kolejnych latach po uprawie roślin bobowatych. Nawożenia fosforem i potasem przy roślinie następczej nie redukuje aż 83% badanych rolników. Producenci rolni przy ocenie ekonomicznej konkurencyjności roślin bobowatych w stosunku do roślin zbożowych i rzepaku często nie uwzględniają dodatkowych korzyści biologicznych wynikających z uprawy tych roślin.
Źródło:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists; 2019, 21, 2; 49-58
2657-781X
2657-7828
Pojawia się w:
Annals of The Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narażenie pracowników opieki zdrowotnej na patogeny krwiopochodne
Healthcare workers exposure to hematogenous pathogens
Autorzy:
Gołofit-Szymczak, Małgorzata
Górny, Rafał L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/957860.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
patogeny krwiopochodne
ekspozycja zawodowa
harmful biological agents
blood-borne pathogens
occupational exposure
Opis:
Zakłucia i zranienia ostrymi narzędziami medycznymi pracowników służby zdrowia stanowią poważne zagrożenie transmisji patogenów krwiopochodnych (HBV, HCV i HIV) pochodzących od zakażonych pacjentów do personelu medycznego. Odpowiednie regulacje prawne, zastosowanie bezpiecznego, łatwego w użytkowaniu sprzętu medycznego, szkolenia oraz procedury poekspozycyjnej po narażeniu na HBV, HCV, HIV oraz inne czynniki zakaźne, mogą przyczynić się do poważnego ograniczenia narażenia pracowników sektora opieki zdrowotnej na mikroorganizmy przenoszone przez krew.
Healthcare workers' punctures and cuts with sharp tools may pose a serious risk of transmission of blood-borne pathogens (HBV Hepatitis B Virus, HCV Hepatitis C Virus and HIV) from infected patients. Appropriate legal regulations, the use of safe and easy-to-use medical equipment, training and post-exposure management procedures coming into effect after the contact with HBV, HCV, HIV as well as other infectious diseases, can greatly reduce the level of occupational risk of healthcare workers.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2019, 1; 15-18
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Celowe użycie czynników biologicznych w Polsce na podstawie danych z Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych
Biological agents intentionally used in Poland based on data from the National Register Of Biological Agents
Autorzy:
Kozajda, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162490.pdf
Data publikacji:
2018-08-20
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
biologiczne czynniki rakotwórcze
rejestr czynników biologicznych
zawodowe narażenie na czynniki biologiczne
celowe użycie czynników biologicznych
zagrożenie biologiczne
ekspozycja zawodowa
carcinogenic biological agents
register of biological agents
occupational exposure to biological agents
intentional use of biological agents
biohazard
occupational exposure
Opis:
Wstęp Publikacja prezentuje zamierzone użycie czynników biologicznych w celach przemysłowych, diagnostycznych oraz naukowo- badawczych w przedsiębiorstwach w Polsce według stanu na grudzień 2017 r. Materiał i metody Dane pochodzą z Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych (KRCB) – bazy danych, w której gromadzone są informacje o celowym użyciu czynników biologicznych w procesach pracy w Polsce. Wyniki Od 598 polskich przedsiębiorstw uzyskano zgłoszenia użycia czynników biologicznych w celach: diagnostycznych – 67,5%, naukowo-badawczych – 25% i przemysłowych – 7,5%. Najwięcej zgłoszeń przesłały laboratoria diagnostyczne przyszpitalne – 36% i inne niż przyszpitalne – 32% oraz szkoły wyższe i jednostki naukowo-badawcze – 13%. Ogółem wskazano 4477 narażonych pracowników (91,3% kobiet, 8,7% mężczyzn). Czynniki z 2. i 3. grupy zagrożenia stosowało odpowiednio 581 i 106 zakładów. Najczęściej wykorzystywano bakterie Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych) – 504 zakładów (3529 narażonych pracowników), Staphylococcus aureus – 495 zakładów (3464 narażonych pracowników) oraz Pseudomonas aeruginosa – 459 zakładów (3157 narażonych pracowników). Według KRCB w 58 przedsiębiorstwach (9,7% zgłoszonych) używane były czynniki biologiczne uznane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Nowotworami za rakotwórcze (wirusy: wirus zapalenia wątroby typu B (hepatitis B virus – HBV) – 10 zakładów i 257 narażonych pracowników, wirus zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus – HCV) – 10 zakładów i 232 pracowników, wirus Epsteina-Barr (Epstein-Barr virus – EBV) – 9 zakładów i 227 pracowników, ludzki wirus niedoboru odporności typu 1 (human immunodeficiency virus type 1 – HIV-1) – 8 zakładów i 186 pracowników, wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV) – 3 zakłady i 94 pracowników, ludzki wirus herpes typu 8 (human herpes virus type 8 – HHV-8) – 3 zakłady i 22 pracowników, ludzki wirus limfotropowy komórek T typu 1 (human T-lymphotropic virus type 1 – HTLV-1) – 1 zakład i 17 pracowników; pasożyty: Schistosoma haematobium – 2 zakłady i 4 pracowników, Clonorchis viverrini – 1 zakład i 2 pracowników, Clonorchis sinensis – 1 zakład i 2 pracowników; bakterie: Helicobacter pylori – 10 zakładów i 137 pracowników). Wnioski Sposób organizacji, umocowanie prawne oraz centralny charakter powodują, że KRCB stanowi unikalną bazę danych, umożliwiającą diagnozę sytuacji oraz śledzenie dynamiki w czasie w kontekście zawodowej ekspozycji na szkodliwe czynniki biologiczne celowo stosowane w zakładach pracy w Polsce. Med. Pr. 2018;69(4):413–424
Background Paper presents the intentional use of biological agents for industrial, diagnostic and research purposes in enterprises in Poland. Material and Methods The source of data is the National Register of Biological (in Polish KRCB) – the type of the database that gathers data about the intentional use of biological agents at work in Poland. The analysis includes tabular summaries of the data as of December 2017. Results Notifications were sent by 598 enterprises for: diagnostic – 67.5%, research – 25% and industrial purposes – 75%. Those mostly were hospital diagnostic laboratories – 36%, entities other than hospitals – 32% and higher education and research units – 13%. In total, 4477 workers (91.3% women, 8.7% men) were exposed to biological agents. Agents from 2nd and 3rd group of risk were used in 581 and 106 enterprises, respectively. Escherichia coli bacteria was most frequently used (with the exception of non-pathogenic strains) in 504 enterprises (3529 exposed workers), Staphylococcus aureus – 495 enterprises (3464 workers) and Pseudomonas aeruginosa – 459 enterprises (3157 workers). In 58 enterprises, biological agents recognized by the International Agency for Research on Cancer as carcinogenic were used (viruses: hepatitis B virus (HBV) – 10 enterprises and 257 workers, hepatitis C virus (HCV) – 10 enterprises and 232 workers, Epstein-Barr virus (EBV) – 9 enterprises and 227 workers, human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) – 8 enterprises and 186 workers, human papilloma virus (HPV) – 3 enterprises and 94 workers, human herpes virus type 8 (HHV-8) – 3 enterprises and 22 workers, human T-lymphotropic virus type 1 (HTLV-1) – 1 enterprise and 17 workers; parasites: Schistosoma haematobium – 2 enterprises and 4 workers, Clonorchis viverrini – 1 enterprises and 2 workers, Clonorchis sinensis – 1 enterprises and 2 workers; bacteria: Helicobacter pylori – 10 enterprises and 137 workers). Conclusions The network organization, legal base and central nature cause that the KRCB is a unique database that allows for diagnosis of the situation and tracking of dynamics in the context of occupational exposure to biological agents used intentionally in enterprises in Poland. Med Pr 2018;69(4):413–424
Źródło:
Medycyna Pracy; 2018, 69, 4; 413-424
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki mikrobiologiczne na terenie wybranych krajowych portów lotniczych
Microbiological Agents at Selected Domestic Airports
Autorzy:
Stobnicka, A.
Gołofit-Szymczak, M.
Górny, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813774.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
bioaerozol
terminal lotniczy
harmful biological agents
bioaerosol
airport terminal
Opis:
Jednym z zagrożeń, zarówno dla pasażerów, jak i dla pracowników terminali lotniczych są szkodliwe czynniki biologiczne pochodzące z instalacji wentylacyjnych i przewożonego bagażu oraz te emitowane przez pasażerów. Wspomniane mikroorganizmy bakteryjne i grzybowe mogą wywierać niekorzystny wpływ na organizm człowieka poprzez działanie toksyczne, drażniące i alergizujące. W piśmiennictwie przedmiotu brakuje danych dotyczących zanieczyszczenia powietrza i powierzchni na terenie lotnisk. Celem niniejszej pracy była ocena ilościowa i jakościowa próbek bioaerozoli i wymazów powierzchniowych pobranych na terenie wybranych krajowych portów lotniczych. Badania zostały przeprowadzone w czasie siedmiu miesięcy, w okresie od kwietnia do października na terenie 3 krajowych terminali lotniczych, z których każde obsługuje powyżej 2 mln pasażerów. Pobieranie próbek powietrza przeprowadzone zostało stacjonarnie, metodą wolumetryczną za pomocą impaktora MAS (model 100, Merck, Darmstadt, Niemcy). Próbki wymazów powierzchniowych pobierano sterylną wymazówką zwilżoną solą fizjologiczną z wykorzystaniem jednorazowego sterylnego szablonu o powierzchni 100 cm2 (MEUS S.R.L., Piove Di Sacco, Włochy). Stężenie mikroorganizmów w powietrzu wyrażano w jednostkach tworzących kolonie na 1 m3, [jtk/m3] natomiast stężenie mikroorganizmów na powierzchniach w jednostkach tworzących kolonie na 1 cm2 powierzchni [jtk/cm2]. Uzyskane dane pomiarowe opracowano statystycznie w oparciu o test Kruskala-Wallis’a oraz analizę korelacji Spearman’a z wykorzystaniem programu STATISTICA. Identyfikację mikroorganizmów przeprowadzono w oparciu o analizę makroskopową i mikroskopową cech morfologicznych kolonii, uzupełnioną w przypadku bakterii i drożdży o analizę ich cech biochemicznych z zastosowaniem testów diagnostycznych API. Najwyższe średnie stężenie bakterii w powietrzu odnotowano w hali głównej (800 jtk/m3), natomiast najwyższe średnie stężenie grzybów w hali przylotów (250 jtk/m3). Najbardziej zanieczyszczonymi powierzchniami, pod kątem obecności zarówno bakterii (169 jtk/cm2), jak i grzybów (16 jtk/cm2) były taśmy bagażowe w punkcie kontroli bezpieczeństwa. W próbkach powietrza i na powierzchniach dominującą grupą mikroorganizmów były bakterie, które stanowiły odpowiednio od 40% do 100% oraz od 88,6% do 100% całości mikrobioty. Temperatura powietrza oraz wilgotność względna powietrza nie determinowała w sposób znaczący wielkości obserwowanych stężeń bioaerozoli. Jak wskazują wyniki analizy jakościowej, w bioaerozolach i na powierzchniach na terenie terminali lotniczych mogą występować zarówno bakteryjne i grzybowe szczepy saprofityczne należące do grupy 1. zagrożenia, jak i gatunki zaliczane do grupy 2. zagrożenia (Staphylococcus aureus, Streptomyces spp.), które mogą być przyczyną różnych chorób i dolegliwości zdrowotnych.
One of the hazards, both for passengers and for the workers at the airport terminals, are harmful biological agents emitted from the ventilation system, transported baggage and emitted by the passengers. These bacteria and fungi can cause adversely health effects on the human body through toxic, irritating and allergenic action. The data regarding microbial characteristic of bioaerosols and surfaces at the airports are scarce. The aim of the study was a quantitative and qualitative evaluation of microbial contamination of bioaerosols and surface swabs collected at selected domestic airport terminals. The samples were collected during 7 months from April to October at 3 domestic airport terminals. Each of them serves over 2 mln passengers. Air sampling was carried out with stationary, volumetric method using the MAS impactor (model 100, Merck, Darmstadt, Germany). Samples of surface swabs were collected with a sterile swab soaked with 0,9% NaCl with a disposable sterile template of 100 cm2 area (MEUS S.R.L., Piove Di Sacco, Italy). The concentration of microorganisms in bioaerosols was expressed in colony forming units per 1 m3 [CFU/m3] and the concentration of microorganisms on surfaces in colony forming units per 1 cm2 surface [CFU/cm2]. Statistical analyses were carried out with Kruskal-Wallis and Spearman correlation test using STATISTICA. Identification of microorganisms was based on macroscopic and microscopic analysis of morphological features of colonies, supplemented, in the case of bacteria and yeasts, with biochemical analysis using API diagnostic kits. The highest concentration of bacteria was detected in the main hall (800 CFU/m3), while the highest concentration of fungi in the arrivals hall (250 CFU/m3). The most contaminated surfaces, both with bacteria (169 CFU/cm2) and fungi (16 CFU/cm2) were luggage straps at the security check area. The predominant group of microorganisms in bioaerosols as well as on surface were bacteria, which constitued 40% to 100% and 88.6% to 100% of the total microbiota, respectively. The air temperature and relative humidity of the air did not significantly determine the concentration of bioaerosols. The qualitative analysis showed the presence of bacterial and fungal saprophytic strains belonging to the 1. risk group, and species belonging to the 2. risk group (Staphylococcus aureus, Streptomyces spp.), which are responsible for numerous adverse health outcomes and diseases.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 2; 1147-1167
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkodliwe czynniki biologiczne - ocena ryzyka zawodowego
Harmful biological agents: occupational risk assessment
Autorzy:
Gołofit-Szymczak, M.
Górny, R. L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/180221.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
ocena ryzyka
klasyfikacja
choroby zawodowe
harmful biological agents
risk assesment
classification
occupational diseases
Opis:
Kryteria dokonywania oceny ryzyka zostały zamieszczone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Zgodnie z nim, ocena ryzyka powinna być przeprowadzona na podstawie wszelkich dostępnych informacji z uwzględnieniem klasyfikacji czynników biologicznych, według skali 2-4, rodzaju wykonywanych przez pracownika czynności, czasu i stopnia spodziewanego narażenia, potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwych czynników biologicznych, choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy, stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą lub wskazówek organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.
Criteria for risk assessment are listed in the ordinance of the Minister of Health on harmful biological agents in the workplace and the protection of workers exposed to those agents. Accordingly, risk assessment should be based on all available information including classification of biological agents, risk groups 2-4, information on diseases which may be contracted as a result of work; information on diseases from which workers are found to be suffering and which have a direct connection with their work, recommendations from competent sanitary authorities National Labour Inspectorate, and occupational medicine services.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2018, 1; 8-12
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkodliwe czynniki biologiczne w środowisku pracy zakładów przemysłu mleczarskiego
Harmful biological agents in the working environment of dairy plant workers
Autorzy:
Stobnicka-Kupiec, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/180548.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
czynniki biologiczne
bioaerozol
przemysł mleczarski
harmful biological agents
bioaerosol
milk industry
Opis:
Wśród zagrożeń zawodowych pracowników zakładów przemysłu mleczarskiego wymienić należy kontakt z czynnikami biologicznymi transportowanymi jako bioaerozol emitowany w trakcie procesu produkcji, kontakt z surowcem odzwierzęcym, jakim jest surowe mleko, czy tez z samymi zwierzętami, w przypadku małych przydomowych zakładów przetwórstwa mleka. Pracownicy zakładów przemysłu mleczarskiego w trakcie wykonywanych czynności zawodowych są narażeni na bezpośredni kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, takimi jak bakterie, grzyby i wirusy, które mogą stać się przyczyna różnych chorób i dolegliwości zdrowotnych. W związku z tym głównymi elementami prewencji zagrożeń zawodowych w tej grupie pracowników powinna być rzetelna ocena ryzyka oraz stosowanie odpowiednich środków profilaktycznych.
Occupational hazards for dairy plant workers include contact with bioaerosols emitted during the production process, contact with raw milk, or with animals in the case of small home based milk processing plants. Dairy plant workers can be exposed to biological agents, such as bacteria, fungi and viruses, which are responsible for various diseases and adverse health outcomes. Therefore, reliable risk assessment and appropriate preventive measures are key to occupational hazard prevention among this group of workers.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2018, 4; 8-11
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bioterroryzm zagrożenie wciąż realne
Autorzy:
Ziuzia-Lipiec, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/121112.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Obronnej
Tematy:
bioterroryzm
czynniki biologiczne
zagrożenie
monitorowanie zagrożenia
bioterrorism
biological factors
threat
monitoring of threat
Opis:
Zjawisko bioterroryzmu jest tak stare jak stary jest świat. Czynniki biologiczne już od najdawniejszych czasów wykorzystywano do walki z wrogiem. Współczesny świat nie jest wolny od tego typu zagrożenia. Z całą pewnością można stwierdzić, że ten rodzaj terroryzmu jest najokrutniejszą bronią skierowaną przeciwko ludziom.
The bioterrorism phenomenon is as old as the old is world. Biological factors have been used to combat the enemy since ancient times. The modern world is not free from this type of threat. It can certainly be said that this type of terrorism is the cruellest weapon against the humanity.
Źródło:
Wiedza Obronna; 2017, 3-4; 113-120
0209-0031
2658-0829
Pojawia się w:
Wiedza Obronna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie metod biologii molekularnej w ocenie narażenia zawodowego na szkodliwe czynniki biologiczne
Molecular biology methods in assessing occupational exposure to harmful biological agents
Autorzy:
Bakal, A.
Górny, R.
Ławniczek-Wałczyk, A.
Cyprowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137930.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
szkodliwe czynniki biologiczne
ryzyko zawodowe
biologia molekularna
PCR
diagnostyka molekularna
genotypowanie drobnoustrojów
molekularny odcisk palca
harmful biological agents
occupational risk
molecular biology
molecular diagnostics
microorganisms genotyping
Opis:
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych warunków w miejscu zatrudnienia. W tym celu niezbędna jest identyfikacja i eliminacja możliwych do usunięcia zagrożeń oraz zapewnienie odpowiednich środków ochrony zarówno zbiorowej, jak i indywidualnej. Wśród szkodliwych czynników środowiska pracy, jednymi z bardziej istotnych są czynniki biologiczne. Stanowią one częstą przyczynę chorób zawodowych w Polsce. Mogą oddziaływać na organizm człowieka, powodując dolegliwości o charakterze: alergicznym, drażniącym, zakaźnym, toksycznym oraz rakotwórczym. Do tych czynników biologicznych zaliczamy: mikroorganizmy (bakterie, grzyby), wirusy, pasożyty człowieka oraz aktywne biologicznie substancje chemiczne będące produktami metabolizmu drobnoustrojów (np. mykotoksyny).W laboratoryjnej identyfikacji zagrożeń biologicznych najczęściej są obecnie wykorzystywane metody: hodowlane, mikroskopowe i biochemiczne. Mimo niewątpliwych zalet i rozpowszechnienia, mają one jednak swoje ograniczenia. Większość z nich pozwala na identyfikację jedynie mikroorganizmów żywych, zdolnych do wzrostu w warunkach laboratoryjnych. Jak wskazują wyniki badań, takie drobnoustroje stanowią jedynie niewielki odsetek w ekstremalnych przypadkach zaledwie 1%) społeczności występującej w danym środowisku. W artykule zostały przedstawione metody biologii molekularnej (wykorzystujące analizę DNA) pozwalające na: identyfikację jakościową i ilościową drobnoustrojów, określenie ich cech biochemicznych oraz uzyskanie profilu gatunkowego mikroorganizmów występujących w danym środowisku, bez konieczności ich hodowli w warunkach laboratoryjnych. Zastosowanie tych metod pozwala na dokładniejszą identyfikację drobnoustrojów występujących w środowisku pracy, umożliwiając bardziej precyzyjną ocenę narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne.
All employers are responsible for ensuring safe working conditions for employees in their workplace. It is necessary to accurately identify and eliminate all hazards that are possible to remove and to ensure proper collective and personal protective measures. Among occupational hazards, biological agents are one of the most important. They are considered as the most frequent cause of occupational diseases in Poland. They can affect human body and cause various adverse health outcomes such as allergies, irritations, infections, toxicoses or even a cancer. Among them we can distinguish harmful microorganisms (bacteria, viruses, fungi), human parasites and biologically active chemical compounds produced by microorganisms (e.g., fungal mycotoxins). Currently, the most frequent used laboratory procedures to identify biological hazards are culture-based, microscopic and biochemical methods. Despite their unquestionable advantages and widespread presence, these techniques have also important limitations. They only enable identification of microorganisms which are viable and capable to grow in laboratory conditions. As the studies have shown, such microorganisms constitute (in extreme cases) merely 1% of their population present in the environment. This paper presents an overview of molecular biology methods (based on DNA analysis) which allow the qualitative and quantitative identification of microorganisms, determining their biochemical features and enabling to obtain their environmental species profile without the need for their culturing in laboratory conditions. Application of these methods provides more accurate identification of microorganisms present in occupational environment, allowing more precise analysis of potential health risks derived from exposure to harmful biological agents.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2017, 3 (93); 5-16
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ryzyko zdrowotne wynikające z narażenia na bioaerozol w placówkach ochrony zdrowia
The health risk due to exposure to bioaerosol occurring in health care institutions
Autorzy:
Ebisz, Marcin
Król, Karolina
Lar, Katarzyna
Mroczek, Alina
Zbrojkiewicz, Ewa
Kopciak, Michał
Złotkowska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035573.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
"bioaerozol"
"mikroorganizmy"
"ryzyko zawodowe"
"szkodliwe czynniki biologiczne"
Opis:
Health care workers employed in health care institutions are a population particularly exposed to a number of dangerous and burdensome factors, and the main risk factors are biological factors. Infections at the workplace can be transferred by blood but the use of mechanical barriers could potentially reduce the risk. When microorganisms are present in the air and create a bioaerosol, prevention methods are more difficult, and the problem relates to a larger number of employees and other people using health care facilities. Bioaerosol enters the human body through the respiratory system and includes mainly bacteria, fungi, viruses and other organic substances which can cause negative health outcomes.
Osoby pracujące w placówkach ochrony zdrowia stanowią grupę szczególnie narażoną na szereg czynników niebezpiecznych i uciążliwych, a głównymi czynnikami ryzyka są czynniki biologiczne. Do zakażenia może dojść drogą krwiopochodną, jednak ograniczenie ryzyka jest tutaj możliwe poprzez zastosowanie barier mechanicznych. W przypadku przedostawania się drobnoustrojów do powietrza i tworzeniu się bioaerozolu metody prewencji są nieco bardziej utrudnione, a problem dotyczy większej liczby pracowników oraz pozostałych osób korzystających z placówek ochrony zdrowia. Bioaerozol wnika do organizmu człowieka przez układ oddechowy, a w jego skład wchodzą głównie bakterie, grzyby, wirusy oraz inne substancje organiczne, które mogą powodować szereg niekorzystnych zjawisk zdrowotnych.
Źródło:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine; 2016, 19, 2; 55-62
1505-7054
2084-6312
Pojawia się w:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trwałe zanieczyszczenia organiczne u turbota (Psetta maxima) w południowym Bałtyku: stężenia, dystrybucja międzytkankowa, ocena ryzyka.
Persistent organic pollutants in turbot (Psetta maxima) in the southern Baltic Sea: concentrations, inter-tissue distribution, risk assessment.
Autorzy:
Dąbrowska, Henryka
Góra, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/2128263.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Morski Instytut Rybacki - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
PCB
DDT
HCH
heptachlor
turbot
czynniki biologiczne
biological factors
Opis:
Zawartość trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) w rybach zależy od właściwości fizykochemicznych tych związków, cech biologiczno-fizjologicznych i ekologii odżywiania ryb oraz stopnia zanieczyszczenia środowiska abiotycznego. Stężenia 25 kongenerów PCB, DDT i jego pochodnych, α-, β- i γ-HCH oraz heptachloru oznaczano w mięśniach, wątrobach i gonadach turbota (Psetta maxima) złowionego w południowym Bałtyku w latach 2007-2009. Celem badań było określenie poziomu akumulacji i dystrybucji międzytkankowej tych związków oraz różnic międzypłciowych w ich akumulacji u turbota. Mediany stężeń Σ7PCB, Σm-oPCB, Σ25PCB, ΣDDT, ΣHCH i heptachloru w mięśniach samic i samców były zbliżone, u samic wynosiły odpowiednio 4,3, 1,0, 6,3, 5,4, 0,5 i 0,03 ng g-1 m.m. Stężenia TZO w wątrobach były wielokrotnie wyższe niż w mięśniach. Tak jak w mięśniach również w wątrobach nie zaobserwowano różnic międzypłciowych w akumulacji tych związków. Różnice międzypłciowe stwierdzono jedynie w przypadku akumulacji TZO w gonadach. W gonadach żeńskich stężenia TZO były zbliżone do tych oznaczonych w mięśniach i wyższe niż w gonadach męskich, w których poziom zanieczyszczeń był najniższy i w których nie stwierdzono obecności heptachloru, β- i γ-HCH. Spośród cech biologicznych najważniejszym czynnikiem determinującym akumulację w każdym z trzech rodzajów tkanek była zawartość lipidów, jednak w przypadku mięśni istotne znaczenie miały również długość i masa ciała. Wpływ tych czynników biologicznych na akumulację TZO był zróżnicowany, ale zależny od płci ryb, tkanki i rodzaju związku chemicznego. Spośród oznaczanych zanieczyszczeń, jedynie stężenia PCB 118 i heptachloru przekraczały dopuszczalne limity.
The content of persistent organic pollutants (POPs) in fish depends on the physicochemical properties of these compounds, biological and physiological characteristics and feeding ecology of fish, as well as the degree of contamination of the abiotic environment. Concentrations of 25 PCB congeners, DDT and its derivatives, α-, β- and γ-HCH as well as heptachlor were determined in the muscles, livers and gonads of turbot (Psetta maxima) caught in the southern Baltic in 2007-2009. The aim of the study was to determine the level of accumulation and inter-tissue distribution of these compounds and intersex differences in their accumulation in turbot. Median concentrations of Σ7PCB, Σm-oPCB, Σ25PCB, ΣDDT, ΣHCH and heptachlor in the muscles of males and females were similar, and for females amounted to 4.3, 1.0, 6.3, 5.4, 0.5 and 0.03 ng g-1 m.m., respectively. The concentrations of POPs in the livers were several times higher than in the muscles. As in the muscles, also in the livers no intersex differences in the accumulation of these compounds were observed. The intersex differences were found only in case of the accumulation of POPs in gonads. In the female gonads the concentrations of POPs were similar to those identified in the muscles and higher than in the male gonads, where the level of accumulation was the lowest and no presence of heptachlor, β- and γ-HCH was found. Among the biological characteristics, the most important factor determining the accumulation in each of the three tissue types was the lipid content, however in case of muscles, also the body length and weight played a significant role. The impact of these biological factors on the accumulation of POPs varied, depending on the gender of fish, tissue, and type of a chemical compound. Among the investigated contaminants, only the concentrations of PCB 118 and heptachlor exceeded acceptable limits.
Źródło:
95-lecie Morskiego Instytutu Rybackiego: aktualne tematy badań naukowych. Tom II. Stan środowiska południowego Bałtyku; 53-64
9788361650188
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 50

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies