Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "bilans wody" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-43 z 43
Tytuł:
Modelowanie wielowarstwowych zbiorników wodonośnych na przykładzie GZWP nr 338 – Subzbiornik Paczków–Niemodlin
Modelling of multi-layered groundwater basins; a case study of MGWB No. 338 Paczków-Niemodlin
Autorzy:
Razowska-Jaworek, L.
Kaczorowski, Z.
Pasternak, M.
Cudak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075622.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
zbiorniki wodonośne
modelowanie
bilans wody
groundwater basin
modelling
water balance
Opis:
The objective of this paper is to present the advantages and problems related to the application of a multi-layer model in hydrogeological investigations, exemplified by the Main Groundwater Basin No. 338. The main aquifer in this basin is Neogene, but Quaternary, Cretaceous and Palaeozoic-Proterozic aquifers have also been identified there. Due to the presence of numerous permeable layers, separated by impermeable ones of irregular distribution in the Neogene aquifer, 27 model layers have been distinguished, including 10 water-bearing horizons. A large number of model blocks caused the increase of the computational time, and a large number of layers have lengthened the calibration time of the model. However, anthropogenic or geologic threats to multi-layer structures have justified such a large number of layers, enabling the water balance for the selected part of the basin orfor the selected depth intervals with groundwater of good or bad status.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/2; 1234--1238
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poziom strat wody – wskaźnik oceny efektywności przedsiębiorstw wodociągowych
Autorzy:
Cichoń, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/365932.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Tematy:
bilans wody
wskaźnik strat wody
wyciek
water balance
water loss rate
leakage
Opis:
Zjawisko strat wody występuje w każdym systemie zaopatrzenia w wodę. Nie da się zlikwidować strat wody, a mówienie o ich wyeliminowaniu może być tylko rozważaniem czysto teoretycznym. Z drugiej jednak strony w każdym przedsiębiorstwie wodociągowym konieczne jest podejmowanie stałych wysiłków zmierzających do zmniejszenia strat. W praktyce mówi się o ekonomicznym poziomie wycieków, czyli o redukcji strat wody do takiego poziomu, jaki jest ekonomicznie uzasadniony do osiągnięcia. Jaki jednak przyjąć wskaźnik strat wody, aby obiektywnie ocenić przedsiębiorstwo wodociągowe?
Źródło:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne; 2017, 3; 20-22
1734-6681
Pojawia się w:
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza strat wody w wybranych wodociągach województwa śląskiego
Analysis of water losses in selected water supply systems in Silesia area
Autorzy:
Ociepa, E.
Kędzia, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297546.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
bilans wody
straty wody
monitoring sieci wodociągowej
water balance
water losses
monitoring of water supply
Opis:
Straty wody w sieciach i instalacjach wodociągowych stanowią często bardzo wysoki procent wody wtłaczanej do sieci. Analiza strat wody powinna być podstawą do podejmowania działań modernizacyjnych w celu ograniczenia kosztów związanych z produkcją wody i jej dystrybucją. W artykule przedstawiono i przeanalizowano na podstawie danych z czterech miejskich zakładów wodociągowych działających na terenie województwa śląskiego straty wody w poszczególnych zakładach w ostatnich kilku latach. Obliczone procentowe straty wody w ostatnich latach w zależności od zakładu stanowiły od 9 do ok. 27% wody wtłoczonej do sieci. Wskazano wielokierunkowe działania zakładów doprowadzające do ograniczenia strat. Podstawą działań jest przede wszystkim wdrożenie monitoringu przepływów i ciśnień w sieciach wodociągowych. Jeden z przedstawionych w artykule zakładów wodociągowych dzięki innowacyjnym działaniom organizacyjnym i technicznym zredukował straty wody w okresie ostatnich pięciu lat nawet o 10%.
Water losses in networks and water supply systems are often very high percentage of water pressed to the network. Analysis of water losses should be the basis for the modernization in order to reduce the costs associated with the production of water and its distribution. The article presents and analyzes water losses in individual plants in the past few years based on data from four municipal water companies operating in the province of Silesia. The calculated percentage losses of water in the last few years, depending on the plant constituted from 9 to ca. 27% water intruded into the network. It was indicated on various activities of establishments leading to curtail losses. The basis for actions is mainly the implementation of monitoring flows and pressures in water networks. One of the waterworks presented in the article thanks to innovative organizational and technical action was able to reduce water loss in the last five years by up to 10%.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2015, 18, 3; 277-288
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Straty wody w systemach dystrybucji - przyczyny, określanie, działania na rzecz ograniczania
Water loss in distribution systems - causes, determination, action to reduce
Autorzy:
Ociepa, E.
Mrowiec, M.
Deska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126480.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
bilans wody
straty wody
monitoring sieci wodociągowych
water balance
water losses
monitoring of water supply
Opis:
W artykule, na podstawie analizy badań krajowych i zagranicznych, przedstawiono różne sposoby określania strat wody. Przeanalizowano i wskazano możliwości ich stosowania. Obecnie zaleca się, aby stosowanie klasycznej metody obliczania wskaźnika procentowego strat uzupełniać o ujednoliconą metodykę proponowaną przez International Water Association (IWA). Podkreślono, że poważnym utrudnieniem w ocenie strat wody jest często ograniczona i niepewna ilość danych, którą dysponują zakłady, a są one niezbędne do obliczenia zalecanych wskaźników wskazujących na stan eksploatowanego systemu dystrybucji. Zaliczyć do nich należy częsty brak pomiarów ilości wody zużywanej na potrzeby własne wodociągu, trudności w szacowaniu nieuniknionych strat rzeczywistych oraz strat pozornych czy braki lub niedokładności inwentaryzacyjne sieci. Wskazano wielokierunkowe działania zakładów doprowadzające do ograniczenia strat. Podstawą działań jest przede wszystkim wdrożenie monitoringu przepływów i ciśnień w sieciach wodociągowych.
In the article, on the base of national and international surveys analysis, various methods for water loss determination are described. Methods of their application were analyzed. Current, supplementation of the classical method of the loss percentage calculation with a standardized methodology, proposed by the International Water Association (IWA), is recommended. It was emphasized that a major difficulty in the water loss assessment is often limited and uncertain amount of data required to calculate the recommended rates of loss indicating the status of the distribution system operated. These include the frequent absence of water quantity consumed for own water supply, the difficulty in estimating the inevitable loss of real and apparent losses or deficiencies or inaccuracies in network inventory. Various activities leading to limit losses were indicated. The basis for actions is mainly the implementation of flows and pressures monitoring in water supply networks.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2016, 10, 1; 247-255
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dane satelitarne pozyskiwane w widmie optycznym i mikrofalowym jako źródło informacji o bilansie wodnym dla basenu Rzeki Biebrzy
Autorzy:
Dąbrowska-Zielińska, K.
Gruszczyńska, M.
Stankiewicz, K.
Hościło, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/130410.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Stowarzyszenie Geodetów Polskich
Tematy:
dane satelitarne
widmo optyczne
widmo mikrofalowe
bilans wody
Biebrza
satellite data
optical spectrum
microwave spectrum
water balance
Opis:
Proces osuszania Bagien Biebrzy w wyniku zmian gospodarki terenu trwa od wielu lat. W wyniku obniżenia zwierciadła wody i zmian stosunków wodnych nastąpiła zmiana w rozwoju torfowisk co wpłynęło na sukcesją roślinności zaroślowej i leśnej. Informacje pozyskane z satelity Landsat ETM w zakresie widzialnym, z satelity ERS-2 w zakresie mikrofalowym i z satelity NOAA w zakresie dalekiej podczerwieni termalnej zasiliły bazę GIS i w rezultacie doprowadziły do przeprowadzenia procesu modelowania bilansu wodnego dla zlewni środkowej Biebrzy.
Źródło:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji; 2002, 12; 85-95
2083-2214
2391-9477
Pojawia się w:
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Premises for the construction of balance equations of water losses in mountain forest soils
Przesłanki do konstrukcji równań bilansowych ubytków zapasów wody w górskich glebach leśnych
Autorzy:
Suliński, J.
Starzak, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292700.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans wodny lasu
bilans wody w glebie
hydrologia leśna
zapas wody w glebie
forest hydrology
water budget in forest
water budget in soil
water resources in soil
Opis:
The paper presents premises for the construction of equations of water budget in the atmosphere-tree stand-soil system with reference to water losses in mountain forest soils. The premises were based on results of a long-term forest-hydrologic studies carried out by authors in the Beskid Śląski. Water properties of grounds in soil profiles and specific hydrologic properties of these profiles were considered. The main factors affecting water balance on slopes were orographic conditions, the share of skeleton parts in soil profile and the tree stand. Therefore, the equations of water loss in soil should consider: 1) the input of solar energy over tree crowns and coefficient of energy transmission within tree stand, 2) wind velocity above and within tree stand, 3) elements of water budget in the atmosphere, 4) differentiation of hydrologic properties in soil profiles dealt with as a continuum, 5) water properties of grounds constituting soil profiles with particular reference to organic matter.
W pracy przedstawiono założenia do konstrukcji równań bilansu wodnego atmosfera-drzewostan-gleba, w odniesieniu do ubytków zapasu wody w górskich glebach leśnych. Założenia te opracowano na podstawie analizy wyników wieloletnich badań hydrologiczno-leśnych prowadzonych przez autorów na terenie Beskidu Śląskiego. Uwzględniono właściwości wodne gruntów budujących profile glebowe oraz specyficzne właściwości hydrologiczne tych profili. Stwierdzono, że głównymi czynnikami kształtującymi bilans wody na stokach są warunki orograficzne, udział części szkieletowych w profilu glebowym oraz warunki drzewostanowe. W związku z oddziaływaniem tych czynników równania ubytku zapasu wody w glebie muszą uwzględniać: 1) dopływ energii słonecznej nad korony drzew oraz współczynnik przenoszenia energii wewnątrz drzewostanu, 2) prędkość wiatru nad i wewnątrz drzewostanu, 3) składowe bilansu wody w atmosferze, 4) zróżnicowanie właściwości hydrologicznych profilu glebowego traktowanego jako kontinuum, 5) właściwości wodnych gruntów budujących profile glebowe, ze szczególnym uwzględnieniem materii organicznej.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2009, no. 13a; 329-345
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of meteorological drought on crop water deficit and crop yield reduction in Polish agriculture
Wpływ suszy meteorologicznej na deficyt wody i zmniejszenie plonu roślin uprawnych w polskim rolnictwie
Autorzy:
Łabędzki, L.
Bąk, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293223.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
crop drought index CDI
crop water deficit
drought
soil water balance
standardized precipitation index SPI
yield reduction
wskaźnik standaryzowanego opadu SPI
wskaźnik suszy rolniczej CDI
deficyt wody roślin uprawnych
susza
bilans wody w glebie
zmniejszenie plonu
Opis:
The study presents the quantification of the effect of meteorological drought on crop water deficit and crop yield reduction in different agro-climatic regions of Poland. The regression equations describing the relationship between the standardized precipitation index SPI (meteorological drought) and the crop drought index CDI (evapotranspiration reduction) were used in a first step. Then the FAO equation describing the relationship between CDI and yield reduction was used. Crop water deficit measured by CDI is spatially differentiated and depends on the intensity of meteorological drought and soil water availability. The greatest evapotranspiration reduction is found for late potato growing in the central-west Poland (30–60%). The smallest reduction of evapotranspiration was stated for winter rape (12–16%) in the same region on soils with small water retention and no reduction can be on soils with large water retention. A good correlation between estimated and observed yield reduction was found. Potential yield reduction of late potato can reach more than 50% in central Poland. Least yield reduction is for winter wheat and winter rape. The main advantage of the method used in the study is the combination of meteorological drought, soil water retention capacity, evapotranspiration, soil water balance and crop yield, and so help provide more accurate assessments.
W pracy zaprezentowano ilościową ocenę wpływu suszy meteorologicznej na deficyt wody i zmniejszenie plonu roślin uprawnych w różnych regionach agroklimatycznych Polski. W pierwszym etapie zastosowano równania regresji opisujące zależność między wskaźnikiem standaryzowanego opadu SPI (susza meteorologiczna) i wskaźnikiem suszy rolniczej CDI (ograniczenie ewapotranspiracji). Następnie zastosowano równanie opisujące zależność między CDI i zmniejszeniem plonu. Deficyt wody roślin uprawnych, którego miarą jest CDI, jest przestrzennie zróżnicowany i zależy od intensywności suszy meteorologicznej i dostępności wody w glebie. Ewapotranspiracja zmniejszyła się najbardziej w przypadku ziemniaka późnego w środkowo-zachodniej Polsce (30–60%), a najmniej w przypadku rzepaku ozimego (12–16%) w tym samym regionie na glebach o małej retencji wodnej, natomiast na glebach o dużej retencji wodnej ewapotranspiracja się nie zmniejszyła. Stwierdzono dobrą korelację między obliczonym i rzeczywistym zmniejszeniem plonu. W centralnej Polsce zmniejszenie plonu ziemniaka późnego może przekroczyć 50%. Plony najmniej się zmniejszyły w przypadku pszenicy ozimej i rzepaku ozimego. Główną zaletą metody zastosowanej w pracy jest skojarzenie suszy meteorologicznej, zdolności retencjonowania wody w glebie, ewapotranspiracji, bilansu wody w glebie oraz plonów i umożliwienie dzięki temu bardziej dokładnych i wiarygodnych ocen.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2017, 34; 181-190
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niektóre zagadnienia gospodarki wodnej lasu omawiane na sympozjum FAO w ZSRR
Nekotorye problemy vodnogo khozjajjstva lesa, rassmatrivaemye na simpozium FAO v SSSR
Some problems of forest water economy discissed on the FAO symposium in USSR
Autorzy:
Dunikowski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/811409.pdf
Data publikacji:
1971
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
lesnictwo
lasy
gospodarka wodna
bilans wodny
obieg wody
Źródło:
Sylwan; 1971, 115, 08
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena wybranych składników bilansów wodnych małych zlewni leśnych o zróżnicowanych warunkach siedliskowych
Evaluation of selected water balance components in two small lowland catchments of different forest habitats
Autorzy:
Stasik, R.
Szafrański, Cz.
Liberacki, D.
Korytowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1826106.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
bilans wodny
zasoby wody
zlewnie rzek
mała retencja
Opis:
The need of the best utilization of water resources of catchments in Wielkopolska, results from the fact that region this is numbered to the most water scarce areas of Poland [6]. In addition this deficit is gradually deepening, when the annual sum of precipitation does not excess 500 mm [2]. Improvement of water reserves in habitats is one of aims of so-called small retention presented in "Principles of planning and realization of small retention in Polish State Forests" [7]. It may be realized among others through regulated runoff in meliorated forest catchments and by that better utilization of the natural retention abilities of the soils of these catchments [1, 5]. In order to limit the size of runoffs and utilize retention water in small catchments for maximum productivity of forest areas, good acquaintance of the balance structure of these catchments in diverse habitat conditions is necessary. The aim of investigations presented in this paper is analysis of selected components of water balances is in small forest catchments with diverse habitat conditions, located in the area of Wielkopolska. Results of investigations and field observations from hydrological years 2001, 2002 and 2005 were used in investigations. Variation of the annual sums of precipitations was accepted as the main criterion for selection of hydrological years. Investigations were carried out in two catchments: watercourse Hutka and ditch G-8, distant from each other about 250 km. Catchment of ditch G-8 is located in the south part of Wielkopolska in forests belonging to Forest Experimental Institution Siemianice (LZD) of Poznan University of Life Sciences. Catchment of Hutka is located in central part of Puszcza Zielonka about 20 km south east from Poznan. Carried out investigations of two small lowland catchment indicate significant impact of meteorological conditions as well as forest habitats on runoff index, retention changes in analyzed hydrological years. Runoff indicators from G-8 catchment were several times higher than indicators from Hutka catchment in winter half-years. Runoff index in G-8 was significantly, even several times smaller, in summer half-years than runoffs in winter half-years. Runoff indicators were significantly leveled at Hutka. The water retention changes observed at Hutka catchment were significantly higher than retention changes at G-8 catchment. Investigations confirmed, that in summer half-years the predominant role in water balances discussed catchments has field evaporation. Lower runoff indices in summer half-years in comparison with winter half-years the winter and decrease of retention prove that fact
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 557-565
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Possibilities of changes in water cycles in agricultural areas on the example of Wroclaw
Mozliwosci zmian obiegu wody na obszarach rolniczych
Autorzy:
Bac, S
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/803510.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
obszary wiejskie
klimatyczne bilanse wodne
bilans wodny
obieg wody
Opis:
An analysis of climatic water balances in Wrocław was performed for the period of 1881 - 1992 and revealed a very high variability in annual sums, as well as a suggestion of their periodicity. On the basis of measurement data of the University of Agriculture Observatory covering the period of 1961 - 1992, very strong variability of climatic water balances was shown, particularly in the summer half-year, and a tendency towards increasing water deficiency. On the basis of a series of over 100 years of observations, it is possible to suggest an improvement in water relations. Extreme values and their distributions will form the basis for a model of long-term variations in the natural hydrological cycle. Indispensable here are studies on the effect of atmospheric contamination and chemicalization of agriculture on evapotranspiration, the level of which can cause significant changes in soil moisture, water outflow, and water quality.
Przeprowadzono analizy klimatycznych bilansów wodnych we Wrocławiu dla okresu 1988 - 1992. Wykazano bardzo dużą zmienność sum rocznych, oraz sugestię ich cykliczności. Na postawie danych pomiarowych obserwatorium AR we Wrocławiu z okresu 1961 - 1992 wykazano bardzo dużą zmienność klimatycznnych bilansów wodnych, zwłaszcza w półroczu letnim oraz tendencję powiększania się niedoborów. Na podstawie ponad stuletniej serii obserwacji można sugerować poprawę stosunków wodnych. Skrajne wielkości i ich rozkłady stanowić będą podstawę modelu możliwych zmian perspektywistycznych w naturalnym cyklu hydrologicznym. Niezbędne są badania nad wpływem zanieczyszczeń z atmosfery i chemizacji rolnictwa na ewapotranspirację, której wielkość może spowodować istotne zmiany wilgotności gleby, odpływów i jakości wód.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1994, 405; 1-8
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bilans wodny w obrębie składowiska odpadów komunalnych
Water balance within a municipal waste disposal site
Autorzy:
Machajski, J.
Olearczyk, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61244.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
skladowiska odpadow komunalnych
bilans wodny
zasilanie w wode
wody opadowe
odplyw wody
wody odciekowe
wody podziemne
monitoring wod
Opis:
W pracy przedstawiono postępowanie prowadzące do opracowania bilansu wodnego w obrębie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne (komunalnych). Zwrócono uwagę na problematykę zasilania składowiska wodami pochodzącymi z opadów atmosferycznych oraz wymianę wilgoci w obrębie samego składowiska. Podkreślono ważną dla bilansu wód potrzebę uwzględniania wód powstających w procesach rozkładu gromadzonych na składowisku odpadów, ponadto wskazano potrzebę rozdziału wód na wody czyste i wody zanieczyszczone. Zwrócono uwagę na zmiany w bilansie wód, postępujące w miarę wypełniania składowiska odpadami. Związane jest to ze zdolnością sorpcyjną wilgoci złoża odpadów, z czego wynika pewna pojemność wodna odpadów zależna od udziału masy organicznej w odpadach oraz ich rozdrobnienia i zagęszczenia, która z kolei decyduje o szybkości infiltracji odcieków w podłoże składowiska. Pracę kończy podsumowanie, w którym podkreślono ważność i złożoność problematyki bilansowania wód w obrębie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne, wynikającą z zachodzących procesów rozkładu i wymiany w obrębie zdeponowanych odpadów oraz postępującego procesu wypełniania składowiska, a tym samym zagęszczania powstałej bryły.
In the paper a procedure of parking out a water balance within a waste disposal site other than hazardous (municipal) is presented. An attention is paid to problem of supply of waste disposal site with waters from precipitation and resulting problem of moisture exchange within waste disposal site. It is emphasized a necessity of including in water balance a certain amount of water arising during decomposition processes of deposited wastes, moreover of water separation on pure and polluted one. Attention is paid also to changes in water balance, proceeding as disposal site is filled with wastes. It is related to moisture sorption ability of waste deposit, from which results a certain water capacity of waste mass dependent on share of organic matter in wastes and their size reduction and density, which will determined the leachate infiltration rate into base of waste disposal site. In recapitulation a significance and a complexity of water balancing problem, within a waste disposal site other than hazardous is emphasized, resulting from occurring decomposition and exchanging processes within deposited wastes and also from progressive filling up process of disposal site, thereby condensation of created lump.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 07
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wody podziemne zaliczone do kopalin : stan udokumentowania zasobów, stopień wykorzystania, perspektywy nowych odkryć, zadania na przyszłość
Groundwater classified as a minerals : the state of resource documentation, degree of use, prospects for new discoveries, tasks for the future
Autorzy:
Sokołowski, Jakub
Skrzypczyk, Lesław
Sosnowska, Małgorzata
Malon, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076193.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
wody lecznicze
wody termalne
solanka
bilans zasobów
medicinal waters
thermal waters
brine
resource balancing
Opis:
Medicinal waters are most common in spas and towns of southern Poland, including the Sudetes and the Carpathians with the Carpathian Foredeep (over 70% of spas and towns with medicinal waters). In addition, healing waters occur in Western Pomerania and in several places in the Polish Lowlands. Thermal waters occur in a significant part of the Polish Lowlands, in the Carpathians and their foothills, and in the Sudetes. Brines (highly mineralized Cl-Na or Cl-Na-Ca waters) are common, especially in the Polish Lowlands, at great depths, on the order of several thousand metres below the surface. Currently, according to the latest published data as at December 31, 2019, the number of medicinal, thermal and saline water deposits is 142. In this figure, the vast majority are medicinal water deposits, of which there are 108. The remaining are 33 thermal water deposits and one deposit of brines.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 8; 515--520
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pilotowa instalacja odsalania wód geotermalnych w Polsce
The pilot of geothermal water desalination installation in Poland
Autorzy:
Tomaszewska, B.
Hołojuch, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183463.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
wody geotermalne
odsalanie wody
bilans wodny
Polska
geothermal waters
water desalination
water balance
Polska
Opis:
Wstępne wyniki badań odsalania wód geotermalnych prowadzone w Laboratorium Geotermalnym Polskiej Akademii Nauk (IGSMiE PAN) pokazały, iż możliwe jest wytwarzanie wód pitnych z wód geotermalnych o podwyższonym zasoleniu. Istnieje wiele rozwiązań ideowych odsalania, jednakże głównym czynnikiem determinującym wdrożenie konkretnej technologii jest zawsze koszt odsalania. Zależy on od szeregu czynników, jakości wody surowej, rodzaju technologii i wielkości instalacji oraz kosztów energii. Technologie membranowe odsalania wód oraz metody hybrydowe, łączące technologie membranowe i termiczne, stosowane są na dużą skalę w wielu regionach świata do produkcji wody pitnej. Uznawane są też za dobrą pod względem technicznym i ekonomicznym metodę odsalania wód, głównie morskich. Pilotowe badania odsalania wód geotermalnych pokazują, iż technologie te mogą znaleźć zastosowanie w odsalaniu wód geotermalnych. Wykorzystanie wód geotermalnych do celów pitnych w skali przemysłowej będzie wymagało przede wszystkim lepszego i bardziej efektywnego ich schłodzenia - do temperatury poniżej 35°C. Optymalne wykorzystanie i zagospodarowanie wydobywanych wód geotermalnych umożliwiające zoptymalizowanie pracy systemu oraz poprawę ekonomicznej sfery funkcjonowania zakładów geotermalnych jest istotnym problemem w przypadku większości przedsięwzięć na terenie Polski i za granicą. Wykorzystanie schłodzonych wód do celów pitnych, zwłaszcza w instalacjach pracujących w systemie otwartym (bez zatłaczania schłodzonych wód do górotworu), może się przyczynić do kompleksowego ich wykorzystania, a jednocześnie decentralizacji produkcji wód pitnych. Prowadzone w IGSMiE PAN badania dotyczącą dwóch istotnych obszarów badawczych: geotermii (metodyka utylizacji schłodzonych wód) i hydrogeologii (gospodarka wodna).
The pilot geothermal water desalination installation in Poland was commissioned at the Geothermal Laboratory of the Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences (PAS MEERI). Laboratory is localised in Podhale region, in south-eastern Poland. Geothermal waters are extracted from carbonate formations of the Middle Eocene and from Middle Triassic limestones and dolomites. These exhibit relatively low mineralisation - 3 g/dm3. Their temperature at the well outlet ranges 90°C. Installation is supplied with water at a temperature of about 35°C. The capacity has been set at 1 m3/hour of desalinated water. The objective of geothermal water desalination will be to obtain water that meets the requirements stipulated in the regulation of the Minister of Health of 29 March 2007 (Journal of Laws of 2007, No. 61, item 417) concerning the quality of water intended for human consumption. The preliminary results from the geothermal water desalination study conducted at the PAS MEERI are optimistic. In order to validate the assumptions made in the context of industrial applications, further studies have to be conducted in accordance with the project plans. It is certain, however, that the utilization of geothermal water for drinking purposes on an industrial scale will require, first of all, better and more efficient water cooling. Optimum utilization of the thermal waters obtained is an important issue for most geothermal plant both in Poland and abroad. Efficient geothermal water management has one main goal: optimizing system operation and improving the economics of geothermal plant operation. Additionally, the use of cooled water for drinking purposes, particularly for open drain installations (without injecting cooled water into the formation) will contribute to the comprehensive utilization of geothermal water and the decentralization of drinking water production. Therefore the present study concerns two significant research areas: geothermics (cooled water utilization methods) and hydrogeology (water management).
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2011, 37, 2; 313-322
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ opadów atmosferycznych na bilans ścieków dopływających i odpływających z komunalnej oczyszczalni ścieków
Impact of precipitation on the balance of wastewater treated in municipal wastewater treatment plant
Autorzy:
Pawęska, K.
Duda, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401808.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
bilans ścieków
wody opadowe
sprawność oczyszczania
wastewater balance
rainwater
treatment efficiency
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące ilości i jakości ścieków dopływających i odpływających z komunalnej oczyszczalni ścieków w Głogówku w okresie z opadem deszczu i bezopadowym. Dla danych współczynników spływu określono ilości wód deszczowych prowadzonych kanalizacją ogólnospławną oraz zaproponowano rozwiązania mające na celu ograniczenie ilości wód opadowych zasilających oczyszczalnię. Obserwacje prowadzono w okresie 2015–2017. Ilość ścieków poddawanych oczyszczaniu wyniosła 884,6 m3d-1, a pomierzone wartości maksymalnego dopływu do oczyszczalni stanowiły 84,5% wartości projektowej. Skuteczność oczyszczania w całym okresie obserwacji była wysoka i wyniosła odpowiednio 96,8% dla zawiesiny ogólnej, 98% dla BZT5 oraz 91,7% dla ChZT. Podczas trwania obserwacji nie zauważono wpływu zwiększonego dopływu wód deszczowych na jakość ścieków odprowadzanych do odbiornika. Poziom redukcji zanieczyszczeń w okresach zwiększonego dopływu ścieków kształtował się powyżej 90%. Zabiegi zwiększające retencyjność zlewni pozwalają ograniczyć dopływ wód opadowych o 41,3%.
The paper presents the results of research on the quantity and quality of wastewater in municipal wastewater treatment plant in Głogówek in period with and without rainfall. For runoff coefficients, amount of rainwater collected with combined sewerage system was evaluated as well as solutions which could limited the rainwater collected by canalization were proposed. Observations were carried out in the period 2015–2017. The amount of wastewater treated in wastewater treatment plant in Głogówek was 884,6 m3d-1 and the maximum value of inflowing wastewater accounted 84,5% of the project value. The treatment efficiency in research period was high 96,8% for total suspension, 98% for BOD5 and 91,7% for COD respectively. During the observation period, the impact of increased inflow of rainwater on the outflow quality wasn’t observed. The reduction of pollution level in period with increased wastewater inflow was above 90%. The treatments that increased retention of the catchment allow to reduce inflow of rainwater by 41,3%.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2018, 19, 6; 49-56
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zużycie wody przez mieszkańców wsi Bystra w świetle badań ankietowych
Water consumption by Bystra village dwellers in the light of survey research
Autorzy:
Sikora, J.
Wozniak, A.
Zemanek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61781.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
obszary wiejskie
wies Bystra Slaska
gospodarstwa domowe
woda pitna
zuzycie wody
bilans wodny
oszczednosc wody
badania ankietowe
Opis:
Od zarania dziejów ludzie zakładali swoje osady w pobliżu zbiorników wodnych. Ze studni, rzek lub jezior wodę do domów donosili oni początkowo w naczyniach, następnie rozwój techniki umożliwił jej dostarczanie bezpośrednio do domostw. Spowodowało to gwałtowne zwiększenie zużycia wody. Dalszy rozwój, poprzez zwiększenie ilości punktów czerpalnych oraz wprowadzenie do użycia bieżącej wody ciepłej był przyczyną lawinowego wzrostu zapotrzebowania na wodę. Tak wielkie zużycie w połączeniu z masowym wprowadzeniem środków chemicznych spowodowało niebagatelną degradację środowiska i znaczne ograniczenie zasobów wody pitnej w skali globalnej. Celem badań było wyznaczenie średniego zużycia oraz możliwości oszczędzania wody pitnej gospodarstwa domowego w sołectwie Bystra Śląska z uwzględnieniem występowania różnic zużycia wody w zależności od: liczby mieszkańców oraz ich wieku, liczby punków czerpalnych, rodzaju punktów czerpalnych, rodzaju występującej kanalizacji itp.
Water surrounds us, it is the essential component of all living organisms and all the life on earth is inevitably connected with it. From times immemorial people used to settle close to water reservoirs (rivers, streams or lakes) aiming to have water resources and natural protection against attacks or wars, as well as abundance of food (fish). Only later paths joining subsequent villages changed into roads, small settlements became towns, which later turned into large city agglomerations which we know today. On the scale of Poland there are only several cities which are not situated close to rivers. These are: Katowice, Kielce, Koszalin, Leszno, Łódź, Radom, Siedlce and Wałbrzych. As far as their history is concerned these are relatively young cities and their establishment was conditioned by other factors. Currently they face grave problems of water deficiency. In cities the problem of water supply concerns mainly its purity, but in rural areas it is connected with considerable capital consumption because of greatly dispersed holdings. Formerly water had to be carried into houses in pots and subsequently a technical progress made possible its supply directly to households. This caused a rapid increase in water consumption. Further development through increasing the number of water intakes and introduction of warm running water supply to houses led to a tremendous increase in water demand. Such high water consumption coupled with limited water resources and mass introduction of chemicals caused a considerable degradation of the natural environment. There are many methods of water saving at home, which assume various forms depending on the character of the household. The goal of research was to determine an average consumption and possible saving of potable water by a household in Bystra Śląska village considering differences in water consumption depending on: the number of inhabitants and their ages, the number of water intakes, the kind of water intakes, the kind of sewer system, etc. Data on water consumption by concrete households were supplied by Waterworks Company at Bystra. Answers to other questions pertaining to the issues addressed in the article were elicited by an analysis of directed interviews. The survey generally comprised two groups. The first focused on socio-economic situation of a household, the other on the water intake points as such. The surveyed households were characterized by a different number of members: between one and six. An average age was 46 years. The analysed sample comprised 18% of persons at school age, 65% at productive age and 17% at a retirement age. A household uses on average 34m2 per a quarter of the year. The value per one inhabitant is 10.8 m3. Most unexpected results were obtained while analyzing water consumption in relation to sewer system, washing up or the kind of sanitary fittings.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2006, 3/2
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bilans azotu w zlewni rzeki Rokietnica
Balance of nitrogen in Rokietnica river basin
Autorzy:
Rauba, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400691.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
bilans azotu
zlewnia rzeczna
wody powierzchniowe
nitrogen balance
river catchment
surface water
Opis:
Na podstawie danych z badań ankietowych obliczono bilans azotu metodą „na powierzchni pola” w gospodarstwach leżących w granicach zlewni rzeki Rokietnica w województwie podlaskim. Na podstawie analiz uzyskanych wyników, stwierdzono, że niemal połowa wszystkich gospodarstw biorących udział w badaniu, przekracza bezpieczną granicę dodatniej różnicy bilansowej zgodną z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej. Stwierdzono również dodatnią korelację pomiędzy zmierzonymi wartościami stężeń azotu azotanowego (V) i ilością zużytych nawozów naturalnych i mineralnych w gospodarstwach, co świadczy o migracji niewykorzystanego azotu w profilu glebowym i zanieczyszczeniu tym składnikiem wód powierzchniowych.
Based on the survey data was calculated nitrogen balance method “on the surface of the field” on farms within the catchment area of the Rokietnica river in Podlaskie. Based on the analysis of the results obtained, it was found that almost half of all farms participating in the survey, exceeds the safe limit of the positive difference in the balance sheet in accordance with the Code of Good Agricultural Practice. It was also a positive correlation between the measured values of the concentrations of nitrate (V) and the amount of waste manure and mineral fertilizers on farms, reflecting the migration of unused nitrogen in the soil profile and the component of pollution of surface waters.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2014, 36; 128-136
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bilanse wodne zlewni srodpolnych oczek wodnych na terenie zdrenowanym
Autorzy:
Fiedler, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/809703.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
retencja wodna
drenowanie
melioracje
bilans wodny
oczka wodne srodpolne
oczka wodne
jakosc wody
Opis:
W pracy omówiono bilanse wodne zlewni dwóch śródpolnych oczek wodnych położonych na Pojezierzu Gnieźnieńskim (52°53’N, 17°28'E). Oczka wodne wykazują znaczne zdolności retencjonowania wody i mogą być użyte do magazynowania wody odpływającej siecią drenarską. Zwiększają w ten sposób zasoby wody dostępnej w okresach posusznych.
Water balances of two midfield ponds situated on Gniezno Lakeland (52°53’N, 17°28’E) were described in the paper. Midfield ponds show significant retention capabilities which may be used for storage of water outflowing by drains. Therefore, they increase the amount of water available during dry periods.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 477; 51-57
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyszłość ombrogenicznych leśnych obszarów mokradłowych
Future of ombrogenic forest marshland areas
Autorzy:
Miler, A.
Krysztofiak-Kaniewska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/59907.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
lesnictwo
Lesny Kompleks Promocyjny Lasy Rychtalskie
tereny podmokle
zasoby wodne
bilans wodny
jakosc wody
wody powierzchniowe
wody gruntowe
stosunki wodne
zmiany poziomu wod
Opis:
Badania terenowe prowadzono na terenach mokradłowych Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Rychtalskie. Obszary mokradłowe charakteryzują się bardzo dużymi zdolnościami retencyjnymi. Odpływ roczny jest stosunkowo niewielki – ok. 4% sumy opadów rocznych i występuje tylko w półroczu zimowym i w maju. Wody gruntowe zalegają płytko ok. 1 m poniżej powierzchni terenu. Prognozę zmian stosunków wodnych na badanych terenach wyrażającą się zmianami stanów wód gruntowych, oparto na ujemnym rocznym trendzie opadów atmosferycznych. Założono, że istotne zmiany w ekosystemach mokradłowych będą zachodzić, gdy średni poziom wód gruntowych spadnie o 50% obecnego stanu. Można szacować, że nastąpi to po ok. 100 latach. Działając pragmatycznie, należałoby dążyć do całkowitego zatrzymania odpływającej z tych terenów wody. Wykazano, iż wody powierzchniowe mają lepszą jakość niż wody gruntowe. Pierwsze z nich mają czystość odpowiadającą wartościom zawartym w granicach pomiędzy wartościami będącymi na granicy oznaczeń do górnej granicy klasy drugiej, natomiast drugie wartościom do piątej klasy czystości. W wodach powierzchniowych elementem o najgorszej wartości było we wszystkich sezonach chemiczne zapotrzebowanie na tlen (ChZT). Swoje najwyższe wskazania osiągnęło ono w sezonie wiosennym 2006 roku. Złą jakość wód gruntowych determinowały elementy nieorganiczne, takie jak amoniak i fosforany rozpuszczone. W zależności od sezonu osiągały one wartości charakterystyczne dla III, IV i V klasy jakości (najgorsze wiosną 2006 roku). W wyniku przeprowadzonych badań nie stwierdzono istotnych procesów akumulacji zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego w wodach powierzchniowych i gruntowych leśnych mokradeł ombrogenicznych LKP Lasy Rychtalskie. Również inne, przeprowadzone lecz nie opisane w niniejszej pracy badania (m.in. monitoring dioksynowy, magnetometria) potwierdzają brak znaczących ilości zanieczyszczeń, w szczególności metali ciężkich i biogenów na tych terenach (Miler i in. 2004–2007). W dłuższej perspektywie czasowej należy się jednak liczyć ze zwiększonymi stężeniami zanieczyszczeń w wodach w związku z prognozowanym deficytem wody wynikającym z malejącego trendu sum rocznych opadów atmosferycznych. Niemniej jest to perspektywa dość odległa.
Field studies have been carried out on marshland areas in the Promotion Forest Complex Rychtalskie Forest. Marshland areas are characterized by very large water storage capacities. Total annual outflow is relatively small – about 4% of a total annual precipitation and it occurs only in winter half-year and in May. Ground water levels lie shallow, about 1 m under the surface area. The forecast of water condition change in the investigated areas, expressed by ground water changes, was based on negative trend of precipitation. It has been assumed that, essential changes on marshland area ecosystems will occur, when – average ground water levels come down by about 50% of the present state. It has been estimated that it will happen after around 100 years. Pragmatic actions should aim to totally stop water outflow from these areas. It was found that surface water had better water quality than ground water. First of them had the results in the interval ranging from the border of detect ability to the upper limit of the 2nd class of purity whereas second to the 5th class of purity. In surface waters the parameter with the poorest value in all seasons was chemical oxygen demand (ChZT). The highest level was recorded in the spring season of 2006. Poor quality of ground waters was determined by inorganic elements such as ammonia and soluble phosphates. Depending on the seasons they reached values characteristic of quality classes III, IV and V (being the worst in spring of 2006). As a result of conducted analyses no significant processes of anthropogenic pollutants were found in surface and ground waters of ombrogenic forest marshes in the Lasy Rychtalskie Promotional Forest Complex. Also other analyses conducted within the framework of this study and which results are not described in this paper (e.g. dioxin monitoring, magnetometry) confirmed the absence of considerable amounts of pollutants, particularly heavy metals and biogens in those areas (Miler et al. 2004–2007). However, in the longer perspective we need to consider elevated concentrations of pollutants in waters in connection with the forecasted water deficit, resulting from the downward trend for total annual precipitation. However, this is a rather long-time perspective.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 13
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania weryfikujące opinię o możliwości ogrzewania wody w basenach dla ryb poprzez ogrzewanie powietrza w budynku
Research verifying the opinion concerning possibility to heat water in pools for fish by means of heating air in a building
Autorzy:
Żelazny, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/290840.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
Tematy:
bilans ciepła
basen
samoogrzewanie wody
ryba
ferma
heat balance
pool
fish
farm facility
Opis:
Celem pracy było zweryfikowanie na podstawie badań instrumentalnych opinii o możliwości ogrzewania wody w basenach do przemysłowej produkcji ryb poprzez ogrzewanie powietrza wewnętrznego w zamkniętym obiekcie fermowym. Zakresem analizy objęto zyski i straty ciepła między wodą w zbiornikach na ryby a otoczeniem na drodze promieniowania, konwekcji suchej i mokrej oraz przewodzenia przez ściany basenów. Pomiary parametrów termicznych powietrza i wody w basenach przeprowadzono w czterech eksploatowanych pomieszczeniach kontrolowanego chowu suma afrykańskiego. We wszystkich przypadkach straty z wody przewyższały zyski strumienia ciepła z powietrza, nie wyłączając fermy w Bańskiej, w której temperatura powietrza była podniesiona w stosunku do temperatury wody aż o 4°C. Stąd należałoby poddać w wątpliwość samoogrzewanie się wody od powietrza w tego typu obiektach.
The purpose of the work was to carry out an instrumental research aimed to verify the opinion regarding possibility to heat water in pools for industrial scale fish production by means of heating inside air in a closed farm facility. The scope of the analysis covered heat gains and losses between water in reservoirs for fish and environment resulting from radiation, dry and wet convection, and conduction through pool walls. Thermal parameters of air and water in the pools were measured in four rooms currently used for controlled African sheatfish breeding. In all cases losses from water were higher than gains of heat flux gains from air, including the farm in Banska, in which air temperature was as much as 4°C higher compared to water temperature. Thus, the process of spontaneous water heating resulting from its contact with air in facilities of this type should be questioned.
Źródło:
Inżynieria Rolnicza; 2008, R. 12, nr 5(103), 5(103); 411-418
1429-7264
Pojawia się w:
Inżynieria Rolnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bilans wodny małej zlewni leśnej o potencjalnie niskich zdolnościach retencyjnych
Water balance of small forest catchment of potentially low storage capacity
Autorzy:
Okonski, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61586.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
Wielkopolska
zlewnie lesne
zlewnie male
bilans wodny
obieg wody
retencja wodna
potencjalne zdolnosci retencyjne
Opis:
Obszar Wielkopolski jest częścią Niżu Środkowoeuropejskiego o szczególnie niekorzystnych warunkach ze względu na kształtowanie się zasobów wodnych. Stan ten determinowany jest głównie przez cechy klimatu regionu tj. relatywnie niską sumę opadów rocznych i nieodpowiedni ich rozkład w ciągu roku, a także wysokie wartości parowania. Istotne znaczenie modulujące mają tu także niektóre nieklimatyczne cechy fizjograficzne, występujące w przeważającej części regionu, głównie rodzaj zalegających gruntów. Ponadto, ewapotranspiracja stymulowana jest miejscowo przez pokrycie roślinne. W artykule przedstawiono wstępne wyniki bilansowania hydrologicznego dla typowej dla regionu Wielkopolski nizinnej zlewni o potencjalnie niekorzystnych warunkach retencji tj. wysokim stopniu lesistości, pokryciu miąższą warstwą gruntów piaszczystych, w warunkach relatywnie wysokiej ewapotranspiracji. Bilansowano zlewnię Trojanki położoną w Puszczy Zielonka w centralnej Wielkopolsce. Bilansowania dokonano w przeciętnym roku opadowym (2001/2001), następującym po okresie długim o przeciętnych warunkach opadowych. Okres ujemnych zmian retencji przebiegał od końca kwietnia do połowy września, przy czym maksymalna wartość obniżenia retencji wystąpiła w czerwcu (-27,7 mm), zaś maksymalna wartość przyrostu zmian retencji wystąpiła w lutym (50,2 mm). Przeciętny odpływ jednostkowy ze zlewni wynosił 2,5 dm3∙s-1∙km-2. Miesiące o maksymalnej i minimalnej wartości warstwy odpływu to odpowiednio styczeń (8,8 mm) i wrzesień (3,6 mm). Wartości ekstremalne ewapotranspiracji wystąpiły w grudniu (6,7 mm) i maju (90,1 mm). Bilans roczny został zamknięty zwyżką zmian retencji równą 52 mm. Zlewnia cechuje się stosunkowo szybką odbudową retencji i odpływu w przypadku wystąpienia sprzyjających warunków meteorologicznych. Podobnie, w przypadku ustania korzystnych dla alimentacji warunków meteorologicznych, następuje szybkie obniżenie poziomu retencji oraz wartości odpływu ze zlewni. Jednak w zlewni nie wystąpiło zjawisko długookresowego załamania się odpływu w okresie letnim w warunkach ujemnego klimatycznego bilansu wodnego. Stąd można przypuszczać, że główny zbiornik stabilnej retencji w zlewni, aktywny w przeciętnym roku opadowym, stanowią wody gruntowe. Ponadto wydaje się, że dość znaczą rolę odgrywa tu także część strefy aeracji poza silnym oddziaływaniem parowania bezpośrednio z gruntu i sczerpywania wody przez roślinność. Stwierdzono, że roślinność leśna łącznie z wierzchnimi warstwami gruntu może wpływać na obniżenie wartości odpływu z badanej zlewni o ok. 20 do 40% w porównaniu z zlewniami rolniczymi regionu.
Wielkopolska region covers the area of North European Plain with particularly unfavorable water conditions. These conditions are determined by the climate prevailing in the region, namely relatively low annual rainfall and high evapotranspiration with usually unfavorable distribution of these meteorological elements over a year. Important modulating influence can be attributed also to some non-climatic physiographical characteristics typical in vast parts of the region, mainly soil properties. In addition, evapotranspiration may be stimulated locally by vegetation. The paper comprehends initial results of hydrologic balancing of lowland catchment typical for the region of Wielkopolska. The balancing was carried out in Trojnaka Stream catchment placed in Puszcza Zielonka forest (the central Wielkopolska). High forest cover proportion, deep layer of sandy soils and high evapotranspiration shape the storage capabilities in the tested catchment. The balancing covered the average annual rainfall year (2001/2002) following average long-term rainfall period. The Period of the negative retention changes occurred from the end of April until the mid of September. The maximum decrease and increase of storage change depth occurred respectively in June (-27,7 mm) and February (50,2 mm). Average specific discharge in investigated catchment equaled 2,5 dm3∙s-1∙km-2 with maximum and minimum runoff depth respectively in January (8,8 mm) and September (3,6 mm). Extreme amounts of evapotranspiration occurred respectively in December (6,7 mm) and May (90,1 mm). Annual change of storage equaled 52 mm. Both storage and runoff rebuilding abilities of the catchment, if favorable meteorological conditions would occur, are relatively high. On the other hand, while the favorable meteorological conditions for the catchment alimentation stopped, the significant decrease of storage and runoff followed. In addition, the long-term storage decrease did not occur during negative climatic balance period in the catchment. Thus, it may be fairly assumed that more stable forms of retention in the catchment, active over an average annual rainfall year, are related to zone of saturation and the part of aeration zone, which is not susceptible to direct evaporation from soil and vegetation uptake. Forest cover along with upper soil layers in investigated catchment may cause the reduction of runoff level by approximately 20 to 40% in comparison with natural catchments of the region.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2006, 3/1
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola płytkiego nizinnego zbiornika zaporowego w układzie "rzeka-zbiornik-rzeka". Część I. Wybrane wskaźniki hydrochemiczne oraz bilans związków azotowych w zbiorniku Słupsko
The role of shallow, lowland dam-reservoir in the "river-dam-reservoir-river" system. Part I. Selected hydrochemical indicators and nitrogen balance in Słupsko dam-reservoir
Autorzy:
Kostecki, M.
Nocoń, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297645.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
nizinny zbiornik zaporowy
jakość wody
bilans azotu
lowland dam-reservoir
water quality
nitrogen balance
Opis:
Przedstawiono wyniki pierwszych hydrochemicznych badań utworzonego w 2003 roku nizinnego zbiornika zaporowego Słupsko (35,2 ha) i jego wpływ na kształtowanie jakości wody Potoku Toszeckiego jako cieku wypływającego ze zbiornika. Ze względu na czas retencji wynoszący 76 dni zbiornik Słupsko powinien być klasyfikowany jako limniczny. Z punktu widzenia odporności zbiornika na eutrofizację jest to czynnik niekorzystny. Bilans azotu wykazał, że całkowity ładunek azotu doprowadzony do zbiornika w 2008 roku wyniósł 23 t N, a ładunek odprowadzony 16 t N, w tym do zbiornika wpłynęło 14,3, a odpłynęło 9,5 t azotu w formie azotanowej, w formie amonowej dopłynęło 4,5, a wypłynęło 2,5 t azotu. Odprowadzony ze zbiornika ładunek azotu organicznego był większy od doprowadzonego o 1,2 t N. Zbiornik wykazuje zdolność do zmniejszania o 30% ładunku azotu w wodzie odpływającej. Wskaźnik "niebezpieczny" zewnętrznego obciążenia powierzchniowego azotem jest przekroczony 2,5÷ 5-krotnie. Zmniejszają się stężenia oraz udziały mineralnych form azotu, wzrasta natomiast stężenie oraz udział form organicznych tego pierwiastka. W zbiorniku następuje wzrost pH wody, średnio z ok. 7,5 do 8,6, szczególnie w okresie wiosenno-letnim. Wskazuje to na wysoki stopień trofii zbiornika. Dynamika zmian stężeń jonów chlorkowych, przewodnictwa właściwego, węgla organicznego oraz azotu organicznego i amonowego wskazuje na niekontrolowane zrzuty i odprowadzanie do wód potoku ścieków bytowo-gospodarczych z nieskanalizowanej zlewni Potoku Toszeckiego. Zbiornik wpływa stabilizująco w zakresie wyrównywania stężeń związków azotowych oraz pozostałych wskaźników jakości wody.
The first results of hydrochemical research of the Słupsko lowland dam-reservoir (35.2 ha) and its influence on the Toszecki Stream water quality were presented. This dam-reservoir was set up in 2003. Considering the water retention time, which lasts 76 days, the Słupsko dam-reservoir should be classified as a limnetic type of lakes. From the point of eutrophication hardness, the retention time is disadvantageous. The nitrogen balance showed that total nitrogen loading, which was introduced in 2008 to the dam-reservoir, amounted to 23 t. At the dam outflow, the total nitrogen load of 16 t was observed. The load of introduced nitrate nitrogen was at the level of 14.3 t, and a brought out load was 9.5 tones. The introduced ammonium nitrogen was about 4.5 t, and a flowed load was about 2.5 t. The flowed load of organic nitrogen (4.4 t per year) was higher than the introduced one (2.5 t per year). It was observed that the Słupsko dam-reservoir could reduce the load of nitrogen at the level of 30%. A "dangerous" ratio of superficial nitrogen load was overdone 2.5-5 times. The reduction of mineral and the increase of organic nitrogen forms was observed. Rise of the average pH-index from 7.5 to 8.6 in the dam-reservoir was observed, especially in spring and summer seasons. It shows high trophic level of it. Dynamism of chloride ions concentrations, conductivity, organic carbon, organic and ammonium nitrogen pointed out uncontrolled flows of municipal waste water from the Toszecki Stream basin area. The dam-reservoir affects on the stabilization of concentrations of all nitrogen forms and other indicators of water quality.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2009, 12, 4; 249-269
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany składników bilansu wód w zlewni górniczej
Changes of water budget components in mining drainage area
Autorzy:
Polak, K.
Klich, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/372189.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
wody podziemne
wody powierzchniowe
bilans wód
odwadnianie kopalń
zatapianie
wyrobisko odkrywkowe
groundwater
surface water
drainage area
mine dewatering
mine flooding
Opis:
Większość dużych wyrobisk górniczych rekultywowana jest w kierunku wodnym. Wpływa to na znaczące zmiany stosunków wodnych w skali zlewni. Zmiany mogą być korzystne nie tylko w porównaniu z warunkami górniczymi funkcjonowania zlewni, ale także porównując warunki wodne zlewni przed rozpoczęciem eksploatacji górniczej. Górnictwo odkrywkowe daje szanse na zwiększenie wskaźnika retencji wód słodkich.
Majorities of open-pits are reclaimed as water reservoirs. Such process has great effect on a water environment in scale of drainage area. Those changes can be beneficial not only in comparison with mining condition but also in comparison with natural water condition taking place before mining activity. Open pit mining is giving great opportunity for growing coefficient of surface water storage.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2010, 137 (17); 189-196
1895-7323
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of the WetSpass simulation model for determining conditions governing the recharge of shallow groundwater in the Poznań Upland, Poland
Autorzy:
Graf, R.
Przybyłek, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94262.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
shallow groundwater recharge
water balance
lowland catchment
płytkie wody gruntowe
bilans wodny
zlewnia nizinna
Opis:
Assessments of the infiltration recharge of groundwater are performed using various methods and on different scales. Infiltration is dependent of climatic factors, aspects of water circulation, as well as on quasi-stationary and variable environmental features of a specific area, which are frequently difficult to determine on the basis of direct measurements or observations. The objective of the present study was to identify factors conditioning recharge of shallow groundwater in selected catchment areas of the Poznań Upland using the WetSpass simulation water balance model with spatially distributed parameters. Our analysis has indicated favourable and unfavourable conditions for recharge of groundwater in the annual period and in both half-year periods, which are the result of mutual relationships between the physical qualities of these catchment areas and their climatic and hydrological characteristics. The results obtained also confirmed the impact of surface runoff and actual evapotranspiration on the spatial distribution of effective infiltration. With soil types and groundwater depth distributions being similar in the catchment areas, changes in relationships between components of water balance are caused by differences in the type of land usage. Application of the WetSpass model has made it possible to arrive at a more accurate assessment of groundwater recharge. The results obtained may be used for erification of recharge areas and values of effective infiltration, set as a boundary condition in groundwater flow models.
Źródło:
Geologos; 2018, 24, 3; 189-205
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy przemieszczania się wody złożowej w czasie eksploatacji złóż gazu ziemnego i Podziemnych Magazynów Gazu
Water movement problems in the process of gas production and underground gas storage
Autorzy:
Rybicki, C.
Blicharski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/299969.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
eksploatacja gazu
dopływ wody
bilans masowy
strefa wodonośna
gas production
water influx
material balance
aquifer
Opis:
Artykuł dotyczy zagadnień związanych z eksploatacją złóż gazu ziemnego pracujących w warunkach wodnonaporowych. Przedstawione zostały metody oceny warunków energetycznych złóż gazu ziemnego oraz metody określania intensywności dopływu wody do złóż węglowodorów. W oparciu o przedstawiony model matematyczny wykonano obliczenia dla przykładowego złoża gazu pracującego w warunkach ruchomej wody złożowej.
This paper concerns some problems of exploitation of water drive gas reservoirs. There are presented methods for defining drive mechanism of gas reservoirs and methods for estimation of intensity of water influx from adjacent aquifer. On the basis of presented mathematical model authors has made calculation for a chosen gas reservoir working in natural water influx conditions.
Źródło:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2007, 24, 1; 435-441
1507-0042
Pojawia się w:
Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania hydrogeologiczne wybrzeża Bałtyku Południowego
Hydrogeological investigation of the Southern Baltic coast
Autorzy:
Burzyński, K.
Sadurski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075402.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
gruntowe wody przybrzeżne
bilans wodny
hydrogeologia wybrzeża
coastal groundwater
fresh/salt water balance
coastal hydrogeology
Opis:
The coastal area of the Southern Baltic is the limit of two different hydrogeochemical environments – fresh and brackish water of sea intrusion and salt ascending water from deep Mesozoic strata. Recognition of these waters occurrence and their origin started about hundred years ago in the Gdańsk region. The Vistula delta plane was the first area of the detailed studies. At that time two sources of the salt waters have been stated – salt water ascension from the Mesozoic strata in the central part of the delta and remaining sea water from the early stages of the delta evolution. The last mentioned belongs to the young relic sea water from the Littorina time. More detailed investigations along the polish Baltic coast has been started in 70. of XX century. The new investigation methods were implemented during last 40 years, especially geoelectrical logging, remote sensing, isotopic and chemical composition examination of water samples, noble gas dissolved in groundwater. The numerical simulation models has been applied and also groundwater chemical modeling is adopted in hydrogeological practice.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/1; 622--627
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The function of permanent grasslands in water resources protection
Funkcje trwałych użytków zielonych w ochronie zasobów wodnych
Autorzy:
Jankowska-Huflejt, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293320.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans wodny
jakość wody
ograniczanie zanieczyszczeń
użytki zielone
diffuse pollution
grassland
water balance
water quality
Opis:
Permanent grasslands - according to the Water Framework Directive - are typical water related ecosystems so they largely affect water quality, its cycling and balance and therefore deserve protection. They are an element of landscape structure (ecosystem function or service) commonly considered a factor stabilising environmental changes. Most threats posed to waters in Poland originate from present cropland structure with its definite predominance of arable lands over grasslands. Agriculture should therefore focus on the improvement of land use structure in order to minimise environmental hazards and to guarantee at the same time optimum economic effects. This could be achieved by turning arable lands into grasslands (where justified e.g. on light soils) or at least by maintaining present grassland area (condition in negotiations with the EU) and management that would consider environmental protection. Increasing the contribution of grasslands to cropland structure or at least maintaining their present status quo would help to achieve compromise between the goals of farmers and environmental protection. Purposeful utilisation of ecosystem services, particularly those of grasslands, allows to maintaing more intensive farming without environmental hazard. Limited should be only such activities whose intensity exceeds regenerative or buffering environmental capacity e.g. on grounds particularly subjected to water pollution or those included into Natura 2000 network.
Trwałe użytki zielone (TUZ) - zgodnie z treścią RDW - są typowymi ekosystemami od wód zależnymi, czyli mającymi duży wpływ przede wszystkim na ich jakość, ale także na przedłużanie ich obiegu i poprawę bilansu wodnego, i dlatego podlegającym ochronie. Są elementem struktury przyrodniczej krajobrazu (funkcja lub usługa ekosystemu) powszechnie uważanym za czynnik stabilizujący procesy zmian środowiska naturalnego. Większość zagrożeń wód w Polsce wiąże się z aktualną strukturą użytków rolnych, charakteryzującą się zdecydowana przewagą gruntów ornych nad użytkami zielonymi. Działalność rolnicza powinna więc iść w kierunku poprawy struktury rolniczego użytkowania ziemi tak, aby w danych warunkach środowiskowych stanowiło ono jak najmniejsze zagrożenie dla środowiska, gwarantując jednocześnie optymalne efekty ekonomiczne. Działania te to zamiana gruntów ornych na trwałe użytki zielone (tam gdzie jest to uzasadnione, np. gleby b. lekkie) lub przynajmniej utrzymanie dotychczasowej ich powierzchni (warunek w zapisach negocjacyjnych z Unią) oraz gospodarowanie uwzględniające ochronę środowiska. Zwiększenie udziału TUZ w strukturze użytków rolnych, lub przynajmniej utrzymanie ich dotychczasowej powierzchni, sprzyja osiągnięciu kompromisu celów rolnika producenta i ochrony środowiska. Świadome bowiem wykorzystanie usług ekosystemów, w tym szczególnie użytków zielonych, pozwala na utrzymanie intensywniejszych form gospodarowania bez zagrożeń środowiska. Ograniczane powinny być tylko te działania, których intensywność istotnie przekracza zdolności regeneracyjne i buforowe środowiska, np. na terenach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia wód, np. zaliczane do sieci Natura 2000.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2006, 10; 55-65
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany składników bilansu wodnego śródleśnego oczka wodnego w latach o różnym przebiegu warunków meteorologicznych
Changes of water balance components of midforest pond in a hydrological years of a different meteorological condition course
Autorzy:
Korytowski, M.
Szafrański, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/401497.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
bilans wodny
śródleśne oczko wodne
zmiany zapasów wody
water balances
mid-forest pond
water storages changes
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w trzech, różniących się pod względem opadów, latach hydrologicznych 2002/2003, 2003/2004 i 2009/2010 w zlewni śródleśnego oczka wodnego nr 1, usytuowanego na terenie Leśnego Zakładu Doświadczalnego Siemianice, w leśnictwie Wielisławice. Zlewnia badanego oczka wodnego nr 1, o powierzchni około 7,5 ha i lesistości 100%, usytuowana jest w zlewni Niesobu-lewobrzeżnego dopływu Prosny. W badanej zlewni przeważają siedliska świeże a w pokrywie glebowej dominują gleby bielicowo-rdzawe o uziarnieniu piasku słabogliniastego. Śródleśne oczko wodne nr 1, o powierzchni 0,13 ha i głębokości średniej 1,0 m, ma charakter oczka wytopiskowego o łagodnych skarpach. Przeprowadzone badania potwierdziły, że zapasy wody w analizowanym oczku nr 1 ulegały odnawianiu, zwłaszcza w półroczach zimowych, zależnie od przebiegu warunków meteorologicznych. Uzyskane wyniki badań wykazały, że w badanych latach hydrologicznych podstawową rolę w bilansie oczka nr 1 po stronie przychodów odgrywały opady atmosferyczne wahające się od 650 mm (2002/2003) do 992 mm (2009/2010) a po stronie rozchodów parowanie z powierzchni oczka, które osiągało wartości od 408mm (2009/2010) do 835 mm (2002/2003). W mokrym pod względem opadów roku 2009/2010 duży udział w bilansie miał także odpływ z oczka do przyległych terenów, stanowiący około 44% opadów.
The paper presents the results of the researches carried out at the catchment of water pond number one, located at Wielosławice Forestry of Siemianice Experimental Farm. The researches were carried out in three hydrological years 2002/2003, 2003/2004 i 2009/2010 of a different precipitation sums. The area of investigated catchment of pond number one is about 7,5 ha and its forestation totals 100 % and it is situated in a part of Niesób catchment - left-side tributary of Prosna River. Fresh habitats and proper podzols consist of loamy sand texture predominant in soil cover at the area of investigated catchment. Pond No 1, which area is about 0,35 ha and average depth is about 1,4 m, is a typical natural melt pond with gentle slopes. The results confirmed that water storage in pond No1 restored, particularly in winter half-years, dependently of meteorological condition courses. The researches indicate the dominant role of income part of water balance at pond No 1 catchment had precipitation sums. The sums fluctuated from 650 mm (2002/2003) to 992 (2009/2010) in analyzed hydrological years. Evaporation from pond surface which was from 408 mm (2009/2010) to 835 mm (2002/2003) was the dominant factor of outgoing part of water balance. Outflow from the pond to neighboring areas had significant participation – about 44% of precipitation, in water balance in wet 2009/2010 hydrological year.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2014, 39; 85-94
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja odsalania wód termalnych w kontekście poprawy bilansu wodnego
A conception of geothermal water desalination to improve water balance
Autorzy:
Bujakowski, W.
Tomaszewska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2063199.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
wody termalne
uzdatnianie wód
odsalanie wód
bilans wodny
geothermal waters
water treatment
water desalination
water balance
Opis:
W Polsce i na świecie przyjęte są dwa systemy eksploatacji wód termalnych: zamknięty system otworów produkcyjnych i chłonnych, tzw. dublet/triplet geotermalny (m.in. Niemcy, Francja, Polska-Podhale, Pyrzyce, Stargard Szczeciński, Uniejów), oraz system otwarty (m.in. Islandia, Słowacja, Polska-Mszczonów, Bukowina Tatrzańska, Zakopane Szymoszkowa). W artykule przedstawiono projekt nowej metody utylizacji wód termalnych, oparty na znanych sposobach oczyszczania wód. Wdrożenie tej metody przyczyniłoby się do obniżenia wysokich kosztów inwestycji (otworu chłonnego, poprawy chłonności itp.) i poprzez to do rozwoju sektora alternatywnych źródeł energii.
Two types of geothermal energy exploitation were developed both in Poland and worldwide: a two or more wells production-injection system (closed system) - in Germany, France and Poland (e.g. Podhale, Pyrzyce, Stargard Szczeciński, Uniejów) and an open system - in Island, Slovakia, Poland (e.g. Mszczonów, Bukowina Tatrzańska, Zakopane - Szymoszkowa). The paper presents a project of a new method of geothermal water utilization based on water treatment methods known elsewhere. Implementation this method would cause the lowering high investment costs of renewable energy technology. It would also increase the growth of alternative energy sources exploration.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 17-21
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Assessment of river water infiltration conditions based on both chloride mass-balance and hydrogeological setting: the Krajkowo riverbank filtration site (Poland)
Autorzy:
Gorski, Jozef
Dragon, Krzysztof
Kruc-Fijalkowska, Roksana
Matusiak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1841619.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
riverbank filtration
water balance
water travel time
natural tracer
filtracja brzegu rzeki
bilans wodny
czas przepływu wody
Opis:
In the present work measurements of chloride concentrations were used to assess the variability of infiltration conditions and contributions of surface water and local groundwater to the discharge of wells at Krajkowo riverbank filtration site (western Poland). Tests were performed on samples from 26 wells located in a well gallery close to the River Warta. Due to higher chloride concentrations in river water in comparison with local groundwater, significant differences in concentrations in samples from individual wells were noted. In particular, lower chloride concentrations in 11 wells were recorded, which can be linked to the local occurrence of low-permeability deposits in the superficial zone; a locally higher degree of riverbed sediment clogging in the highly convex meandering zone, where strong erosion of the riverbed occurred, which in turn led to increased clogging; the occurrence of a more intensive groundwater inflow into the river valley due to water infiltration from a smaller river entering the River Warta valley, as well as unfavourable conditions for the infiltration of surface water to the lower part of the aquifer with a greater thickness. Differences in chloride concentrations observed were also used to quantify approximately river water contribution to the well production. The average contribution of the River Warta to the recharge of the entire well gallery was estimated at 59.8%.
Źródło:
Geologos; 2021, 27, 1; 35-41
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie modelu SWAP do oceny elementow bilansu wodnego drenowanej gleby pylowej
Autorzy:
Szejba, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/795574.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
wilgotnosc gleby
drenowanie
melioracje
bilans wodny
gleby pylowe
modele numeryczne
zwierciadlo wody gruntowej
model SWAP
modele symulacyjne
Opis:
W artykule przedstawiono sprawdzenie przydatności modelu numerycznego SWAP do oceny bilansu wodnego w drenowanej glebie pyłowej. Do zastosowania modelu wymagana jest znajomość następujących parametrów wejściowych: dane charakteryzujące geometrię profilu glebowego, właściwości hydrauliczne gleby, człon źródłowy, warunki początkowe i brzegowe oraz wartości opadu atmosferycznego i ewapotranspiracji. Badania polowe przeprowadzono na glebie pyłowej „Clermont” na uniwersyteckiej farmie niedaleko North Vernon na południu stanu Indiana w USA. W celu sprawdzenia przydatności modelu SWAP do opisu zmian uwilgotnienia gleby porównano obliczone wartości wilgotności, odpływów drenarskich oraz położenia zwierciadła wody gruntowej z wartościami pomierzonymi. Do oceny zgodności zastosowano następujące miary statystyczne: błąd standardowy oceny, odchylenie przeciętne, błąd maksymalny, względny średniokwadratowy błąd resztkowy, współczynnik determinacji, współczynnik odchylenia resztkowego i efektywność modelu. Porównanie wyników obliczeń i pomiarów terenowych wykazuje dobrą zgodność, co potwierdza przydatność modelu SWAP do opisu bilansu wodnego w drenowanej glebie pyłowej.
Paper presents the validation of SWAP numerical model usability to evaluation of water balance on silt-loam soil with a drainage system. The model application required knowledge of following input parameters: data characterizing soil profile geometry, soil hydraulic properties, sink term, boundary conditions, precipitation and evapotranspiration values. The field research was carried out on „Clermont” silt-loam soil at the university farm situated near North Vernon, in the southeastern part of Indiana State, USA. Predicted and measured values of soil moisture content, drains outflow and ground water level, were compared for validation of the SWAP model usability. The following statistical criteria were applied to evaluation of the agreement: standard error, average deviation, maximum error, root mean square error, coefficient of determination, modeling efficiency and coefficient of residual mass. The comparison of predicted and measured values proved good agreement, thus confirmed SWAP model usability to describe the water balance on silt-loam soil with a drainage system.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2001, 477; 177-186
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jezioro Berzdorf - główny użytkownik w bilansie wodno-gospodarczym Nysy Łużyckiej
The Berzdorf lake as the main user in the water economy balance of the Nysa Luzycka river
Autorzy:
Lisowski, J.
Mordalska, H.
Siuta, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60772.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
rzeki
rzeka Nysa Luzycka
zasoby wodne
zasoby dyspozycyjne
bilans wodno-gospodarczy
wyrobiska poeksploatacyjne
jezioro Berzdorf
pobor wody
Opis:
Nysa Łużycka jest rzeką o stosunkowo ubogich zasobach wodnych, na co nakłada się silna antropopresja. Zjawiskiem charakterystycznym jest ciągła zmienność przepływów w profilu podłużnym rzeki. Zasadniczy wpływ na zasoby wodne zlewni Nysy Łużyckiej ma górnictwo węgla brunatnego i towarzyszące mu inwestycje, polskie i niemieckie kopalnie i elektrociepłownie. Wyrobisko pokopalniane po zamkniętej w 1997 roku niemieckiej kopalni Berzdorf poddawane jest rekultywacji przez zalewanie wodami Nysy Łużyckiej i jej lewostronnego dopływu Pliessnitz. Obliczenia bilansowe zasobów wodnych w zlewni pozwalają na określenie takich warunków poboru wody, które stanowią kompromis między koniecznością zalania wyrobiska, a skutkami poboru dla środowiska i zlokalizowanych poniżej użytkowników. Konieczne jest zagwarantowanie nie tylko przepływu nienaruszalnego ekologicznie uzasadnionego, ale i utrzymania minimalnych przepływów gwarantowanych dla 19 polskich i niemieckich elektrowni wodnych. Powstałe w wyniku zalewania wyrobiska jezioro Berzdorf jest głównym użytkownikiem wód powierzchniowych w zlewni Nysy Łużyckiej. Zbiornik usytuowany jest między miejscowościami Tauchritz i Klein Neudorf na zachód od lewego brzegu rzeki, ok. 10 km powyżej wodowskazu Zgorzelec. Instalacja umożliwia maksymalny pobór w ilości 10 m3/s, a warunkiem poboru jest zachowanie przepływu granicznego w Nysie Łużyckiej w ilości Qgr = 13,3 m3/s.
The Nysa Łużycka River is a relatively poor river in terms of water resources which results in strong anthropoperssion. A characteristic phenomenon is a continuous discharge changeability in the river longitudinal profile. Brown coal mining and accompanying them investments, Polish and German mines as well as power plants have a major influence on The Nysa Łużycka river basin. Postmining working closed in 1997 after German Bezdorf Mine is under rehabilitation by flooding waters of the Nysa Łużycka River and its left tributary, namely The Pliessnitz. The calculation of water resources balance allows to establish such conditions of water intake which represent a compromise between the need to flood the working and the effects of water abstraction on the environment and users located below. It is necessary not only to ensure an ecologically reasonable inviolable discharge but also maintain the minimal discharges guaranteed for 19 Polish and German water power plants. Working resulting from the flooding of the Berzdorf Lake is the main user of surface water in the Nysa Łużycka river basin. The reservoir is situated between the cities of Tauchritz and Klein Neudorf, west of the left bank of the river, about 10 kilometers above Zgorzelec watergauge. The installation provides maximum intake in the amount of 10 m3/s under the condition that the threshold of the discharge is maintained in the amount of Qgr = 13,3 m3/s.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2010, 08/1
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odpływ z terenów mokradłowych Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Rychtalskie
Outflow from the marsh areas of 'Lasy Rychtalskie' Forest Promotional Complex
Autorzy:
Miler, A.T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1015745.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
odplyw wody
odplywy
mokradla
bilans wodny
lesne kompleksy promocyjne
lesnictwo
Lasy Rychtalskie
forest marsh areas
outflow
water balance
Opis:
Field research carried out on marsh areas of "Lasy Rychtalskie" Forest Promotional Complex indicated that retention potential of local marshlands is particularly high. Runoff is relatively low (ca 4% of annual rainfall) and occurs in winter half−year and in May. It has been assumed that essential changes on marshland area ecosystems will occur when the average ground water levels come down by about 50% of the present state. It has been estimated that it will happen after about 100 years.
Źródło:
Sylwan; 2007, 151, 08; 9-14
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Small water reservoirs - their function and construction
Małe zbiorniki wodne - ich funkcje i konstrukcje
Autorzy:
Mioduszewski, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292358.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans wodny
jakość wody
mała retencja
zbiorniki wodne
small scale water retention
water balance
water quality
water reservoirs
Opis:
Small water reservoirs play important role in rural areas. They used to be very popular, but most of them have been devastated in the last century. It is worth to restore them and to construct new ones. Very small reservoirs (ponds) can be constructed in economical and cost efficient way by individual farmers. In regard to damming below 1.0 m and to reservoirs situated outside protected areas, the permission for construction and the environmental impact assessment is not required. However, one should always keep in mind that even the smallest construction is the work of engineering and should be performed in accordance with the current standards. The increase of available water resources and improvement of water quality demand various measures including those aimed at reducing and limiting water runoff and pollutants transport from the river basins. One of the methods to improve the structure of water balance and the amount of water in rivers is the construction of a large number of small reservoirs, wetland reconstruction etc. Such reservoirs may be divided to: recreational, floristic and faunistic conservation sites, swimming pools, water quality protection (constructed wetlands) and infiltration reservoirs. Reservoirs can have many functions of the economic and natural character. If they are designed and constructed properly they can be a valuable element of the natural landscape in rural areas. Basic data for designing of small reservoirs serving mainly recreational (decorative) purposes and those used for water treatment and ground water recharge are given in the paper.
Zmiany zagospodarowania i użytkowania zlewni, a także niektóre prace hydrotechniczne spowodowały przyspieszenie obiegu wody w przyrodzie, zanik wielu cennych przyrodniczo obszarów, zwiększenie zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych. Konieczne jest więc podjęcie działań w celu zwiększenia pojemności retencyjnej zlewni. Jedną z metod zatrzymania wód opadowych i roztopowych w zlewni jest budowa wszelkiego typu zbiorników wodnych, zarówno gromadzących wodę na powierzchni terenu, jak i zasilających wody podziemne. Celem artykułu było, na podstawie dostępnej literatury i doświadczeń własnych, wykazanie roli małych zbiorników wodnych. Stanowią one cenny element zarówno w krajobrazie rolniczym, jak i zurbanizowanym. Przyczyniają się do poprawy struktury zasobów wodnych i zwiększają różnorodność biologiczną terenów wykorzystywanych przez człowieka, a jednocześnie mogą być wykorzystywane do celów gospodarczych. Ta duża różnorodność funkcji małych zbiorników powinna być możliwie często wykorzystywana. Celowe jest ustanowienie programów mających na celu pomoc finansową i merytoryczną dla osób podejmujących się budowy takich zbiorników.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2012, no. 17 [VII-XII]; 45-52
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza wyników monitoringu ilości i jakości wód zasilających Jezioro Zdworskie w aspekcie jego rekultywacji
The analysis of the Zdworskie Lake water supply in aspect of the restoration programme
Autorzy:
Bankowska, A.
Sawa, K.
Popek, Z.
Wasilewicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/886259.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
Jezioro Zdworskie
hydrologia
jakosc wody
monitoring wod
rekultywacja wod
bilans wodny
ladunek azotu
ladunek fosforu
renaturyzacja
substancje biogeniczne
Opis:
The analysis of the Zdworskie Lake water supply in aspect of the restoration programme. Results of quantitative and qualitative assessment of water resources in the Zdworskie Lake catchment area are presented and discussed in this paper. Data collected in the winter season of the hydrological year 2010 were used. Measurement and analysis of water resources in the Zdworskie Lake and its basin have been carried out since 2007 in order to recognize water supply of the lake and nutrients loads discharged into this reservoir and to evaluate effects of the restoration measures. Studies revealed that hydrological condition of the lake during winter season 2010 was good: water level of the reservoir was higher than the normal water level most of the time. Total water supply of the lake in this period (1631.9·103 m3) was two times bigger than in last two hydrological years. In spite of huge amount of water inflowing into the lake, water exchange in the lake was still very low (7,5%). At the same time increase of nutrients loads discharged into the lake due to poor quality of the main tributary (Wielka Struga River) was observed. Total nitrogen and phosphorus loads exceeded the calculated excessive loads 23 times (nitrogen) and 4.3 times (phosphorus).
W pracy przedstawiono wyniki badań ilości i jakości wód powierzchniowych dopływających do Jeziora Zdworskiego, prowadzonych w półroczu zimowym roku hydrologicznego 2010. Celem badań, realizowanych od 2007 roku, jest rozpoznanie warunków zasilania jeziora wodami rzeki Wielka Strugaora z jego obciążenia biogenami, a także ocena efektów dotychczasowych zabiegów rekultywacyjnych, obejmujących przeciwdziałanie eutrofizacji jeziora oraz odbudowę jego zasobów wodnych.Prowadzone analizy wykazały,że w półroczu zimowym 2010 roku sytuacja hydrologiczna w Jeziorze Zdworskim i jego zlewni była korzystna: przez większą część tego okresu stan wody w zbiorniku przewyższał stan normalny. W okresie zimowym jezioro zasiliło łącznie 1631,9 * 103m3 wody,a więc około dwukrotnie więcej niż w latach 2008-2009, przy czym sztuczne zasilanie stanowiło jedynie 14 % tej ilości. Odnotowano także większą niż obserwowaną dotychczas w okresach zimowych dostawę azotu i fosforu, spowodowaną zwiększonym dopływem wody oraz istotnym wzrostem zawartości związków azotu w wodach zasilających jezioro. Pomimo stosunkowo dużej objętości wody dopływającej do Jeziora Zdworskiego, warunki wymiany wód w jeziorze były niekorzystne – w ciągu półrocza zimowego 2010 roku odpływ z jeziora stanowił 7,5 % objętości dopływu. Jednocześnie obciążenie jeziora ładunkiem azotu i fosforu było bardzo wysokie, ponieważ biogeny te znacząco przekraczały ładunek niebezpieczny: w przypadku azotu aż 23-krotnie, zaś fosforu 4,2-krotnie.
Źródło:
Scientific Review Engineering and Environmental Sciences; 2011, 20, 2[52]
1732-9353
Pojawia się w:
Scientific Review Engineering and Environmental Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego 2013
The effect of the intensity of meadow use on peat-muck soil on CO2 fluxes and balance in lysimetric experiment
Autorzy:
Turbiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339036.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans węgla
fotosynteza brutto
ogólna aktywność respiracyjna
poziom wody gruntowej
carbon balance
gross photosynthesis
groundwater level
total respiration activity
Opis:
Celem prowadzonych badań było określenie wpływu intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wartość strumieni CO2 oraz jego bilans. Badania prowadzono w latach 2010–2013 na stacji lizymetrycznej w dolinie Noteci. Strumienie CO2 były określane metodą komorową. Największą aktywność respiracyjną stwierdzono w ekosystemie łąkowym nieużytkowanym – średnio 2,57 g·m-2 ·h-1, następnie w ekosystemie użytkowanym intensywnie – 2,05 g·m-2·h-1, a najmniejszą w ekosystemie użytkowanym ekstensywnie – 1,85 g·m-2 ·h-1 CO2. Stwierdzono, że intensywne użytkowanie łąki na glebie torfowo-murszowej powodowało ograniczenie strat CO2 w porównaniu ze stratami z łąki użytkowanej ekstensywnie i nieużytkowanej. Ekstensywny sposób użytkowania łąki prowadził do degradacji runi łąkowej, z kolej całkowity brak użytkowania łąkowego – do zwiększenia strat CO2 w ekosystemie w stosunku do ekosystemu użytkowanego intensywnie. Średnie straty CO2 w ekosystemie nieużytkowanym były o 32,5% większe, a w czwartym roku badań o 158,1% większe niż straty z łąki użytkowanej intensywnie.
The aim of the studies was to determine the effect of the intensity of meadow use on peat-muck soil on CO2 fluxes and balance. The studies were carried out in the years 2010–2013 in a lysimetric station in the Noteć River valley. CO2 fluxes were determined by the chamber method. The highest (2.59 g·m-2·h-1 on average) respiration activity was found in an unused grassland ecosystem, then in an intensively used ecosystem (2.05 g·m-2·h-1) and the lowest – in an extensively used ecosystem (1.86 g·m-2·h-1 of CO2). Intensive meadow use on peat-muck soil reduced CO2 losses compared with the extensively used meadow and the unused one. Extensive way of meadow use led to meadow sward degradation. On the other hand, complete abandonment of meadow use increased CO2 losses in the ecosystem in relation to intensively used ecosystem. Mean CO2 losses in unused ecosystem were by 32.5% higher, and in the fourth study year – by 158.1% higher compared with the intensively used meadow.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 2; 127-140
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Using Water and Agrochemicals in the soil, crop and Vadose Environment (WAVE) model to interpret nitrogen balance and soil water reserve under different tillage managements
Użycie modelu Water and Agrochemicals in the soil, crop and Vadose Environment (WAVE) do interpretacji bilansu azotu i glebowych zasobów wody w różnych warunkach uprawy
Autorzy:
Zare, N.
Khaledian, M.
Mailhol, J. C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292622.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
conservation tillage
corn
modeling
nitrogen balance
soil water reserve
bilans azotu
konserwująca uprawa gleby
modelowanie
zasoby wody w glebie
zboża
Opis:
Applying models to interpret soil, water and plant relationships under different conditions enable us to study different management scenarios and then to determine the optimum option. The aim of this study was using Water and Agrochemicals in the soil, crop and Vadose Environment (WAVE) model to predict water content, nitrogen balance and its components over a corn crop season under both conventional tillage (CT) and direct seeding into mulch (DSM). In this study a corn crop was cultivated at the Irstea experimental station in Montpellier, France under both CT and DSM. Model input data were weather data, nitrogen content in both the soil and mulch at the beginning of the season, the amounts and the dates of irrigation and nitrogen application. The results show an appropriate agreement between measured and model simulations (nRMSE < 10%). Using model outputs, nitrogen balance and its components were compared with measured data in both systems. The amount of N leaching in validation period were 10 and 8 kg·ha–1 in CT and DSM plots, respectively; therefore, these results showed better performance of DSM in comparison with CT. Simulated nitrogen leaching from CT and DSM can help us to assess groundwater pollution risk caused by these two systems.
Zastosowanie modeli do interpretacji zależności, które zachodzą w różnych systemach uprawy między glebą, wodą i roślinami umożliwia zbadanie odmiennych scenariuszy gospodarowania, a następnie wybór optymalnej opcji. Celem badań było zastosowanie modelu WAVE (Water and Agrochemicals in the soil, crop and Vadose Environment) do prognozowania zawartości wody, bilansu azotu i jego form w sezonie wegetacyjnym w warunkach konwencjonalnej uprawy (CT) i siewu bezpośrednio w mulcz (DSM). Oba systemy zastosowano do uprawy zbóż w stacji doświadczalnej Irstea w Montpellier we Francji. Danymi wejściowymi do modelu były warunki pogodowe, zawartość azotu w glebie i w mulczu na początku sezonu wegetacyjnego, dawki i terminy nawodnień oraz nawożenie azotem. Wyniki potwierdzają zgodność pomiarów i symulacji modelowych (nRMSE < 10%). Porównano bilans azotu i jego składników uzyskane za pomocą modelu i na podstawie danych z bezpośrednich pomiarów w obu wariantach upraw. Ilość wymywanego azotu w okresie badań wynosiła 10 (system CT) i 8 kg·ha–1 (system DSM). Taki wynik dowodzi korzystniejszego oddziaływania systemu DSM w porównaniu z systemem CT. Symulacja wymywania azotu z upraw w systemie CT i DSM umożliwia ocenę ryzyka zanieczyszczenia azotem wód gruntowych w wyniku stosowania obu systemów uprawy.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2014, 22; 33-39
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porównanie zapasów wody w profilach glebowych leśnej zlewni górskiej
Comparision of water storages in soil profiles of forest mountain catchment
Autorzy:
Golab, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/59901.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
zlewnie gorskie
zlewnie lesne
gleby lesne
profile glebowe
bilans wodny gleby
zapas wody w gruncie
strefa przydrozna
drogi lesne
Beskid Slaski
Opis:
W pracy przedstawiono porównanie zapasów wody gruntowej w profilach małej zlewni leśnej w Beskidzie Śląskim. Głównym celem badań było porównanie zapasów w profilach leżących blisko dróg (do 30m) i zapasów w profilach leżących poza strefą przydrożną. Do analizy wybrano dziesięć profili rozmieszczonych na terenie całej zlewni, które grupowano według kryteriów: odległość od drogi, odległość od najbliższego potoku, wysokość położenia nad poziomem morza, różnica rzędnych profilu i potoku mierzona wzdłuż spadku oraz różnica rzędnych profilu i najbliższego potoku. Porównywano zapasy jednostkowe, czyli przeliczane do warstwy profilu o grubości 1cm. Uzyskane średnie wartości zapasów jednostkowych z utworzonych grup profili pokazywano na tle profili położonych w strefie wpływu drogi. Według przeprowadzonej analizy czynnik położenia profilu względem drogi nie jest czynnikiem dominującym w różnicowaniu wielkości zapasów wody gruntowej. Za czynnik o takim znaczeniu można uznać wysokość położenia profilu.
This elaboration presents a comparison of ground water reserves in profiles of little forest drainage area in the Silesian Beskid. The main target of researches was the comparison of water storages in ground profiles located near the roads (no more than 30m) and located outside of this road zone. To the analysis there were chosen 10 profiles located in whole drainage area, that were grouped according to criteria as follow: road distance, the nearest stream distance, orientation of height a.s.l., difference between profile and stream ordinates measured slopeways and difference between profile ordinates and the nearest stream. Unit reserves were compared, which means calculated for 1cm thickness layer of the profile. Received average values of unit reserves from created groups of profiles were shown against the background of the profile of road influence area. According to analysis carried out, factor of location of profile regarding the road is not major dominant factor with quantity of ground water storage differentiation. As the significant factor it can be recognized an orientation of the profile height a.s.l.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2011, 07
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected methods of water resources accounting in the aspect of sustainable development
Wybrane metody bilansowania zasobów wody w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju
Autorzy:
Widomski, M.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371709.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
sustainable development
water resources
industrial water demand
waste water
industrial water balance
sustainable water management
rozwój zrównoważony
zasoby wody
zużycie wody na cele produkcyjne
ścieki
bilans wodny przedsiębiorstwa
zrównoważona gospodarka wodna
Opis:
Fresh water is one of the most important natural resources required by the societies’ proper operation to meet their biological and industrial needs. Thus, water is a key resource, which availability or scarcity, should be considered carefully in strategies of sustainable social, economic and technical development, with full respect to nature and rules of intergenerational justice. Preservation of fresh water resources for the next generations is highly required by the rule of sustainable development, which results in the need for water accounting for industry and services located in the given watershed as well as for the proper, sustainable water management. This paper contains presentation and analysis of five popular methods used in industrial water accounting i.e. Water Footprint, Life Cycle Assessment, Global Water Tool, Water Sustainability Tools and the exemplary industrial method developed by Schornagel. The apllicational abilities of the described methods and the attempt of the presented methods assessment in compliance to the three main priorities of sustainable development were discussed. The set of basic re-quirements met by the method orientated towards sustainable development was also presented.
Słodka woda, poprzez zaspokajanie potrzeb biologicznych i przemysłowych ludzi, stanowi jeden z podstawowych surowców naturalnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Woda jest więc jednym z kluczowych surowców naturalnych, którego dostępność lub brak powinny być brane pod uwagę w strategiach zrównoważonego rozwoju społecznego, ekonomicznego i technicznego, realizowanego z poszanowaniem natury oraz sprawiedliwości międzypokoleniowej. Zachowanie zasady zrównoważonego rozwoju wymaga zachowania zasobów wody dla przyszłych pokoleń, stąd konieczność dokładnego określenia zapotrzebowania wody na cele produkcyjne i usługowe w danej zlewni oraz zrównoważonego nimi gospodarowania. W pracy niniejszej przedstawiono i omówiono pięć popularnych metod bilansowania zasobów wodnych na cele przemysłowe oraz prowadzenia obliczeń bilansu wodnego przedsiębiorstwa, tj. Water Footprint, Life Cycle Assessment, Global Water Tool, Water Sustainability Tools oraz metodę przemysłową Schornagela. Uwypuklono możliwości aplikacyjne oma-wianych metod oraz dokonano próby ich oceny w aspekcie trzech podstawowych płaszczyzn zrównoważonego rozwoju. Przedstawiono także podstawowe wymagania jakie powinna spełniać metoda bilansowania zasobów wodnych zorientowana na zrównoważony rozwój.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2014, 9, 1; 141-150
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Effects of irrigation performance on water balance: Krueng Baro Irrigation Scheme (Aceh-Indonesia) as a case study
Wpływ działania systemu nawadniającego na bilans wodny na przykładzie systemu irygacyjnego Krueng Baro w prowincji Aceh, Indonezja
Autorzy:
Azmeri, Azmeri
Yulianur, Alfiansyah
Zahrati, Uli
Faudli, Imam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/293130.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
actual water conveyance efficiency
irrigation performance
the area of irrigated land
water balance
bilans wodny
działanie systemu irygacyjnego
powierzchnia nawadniana
rzeczywista efektywność transportu wody
Opis:
Krueng Baro Irrigation is focused on increasing the productivity of food crops in Pidie District, Aceh Province, Indonesia. However, due to the age of the irrigation infrastructure (more than 30 years) and its large networks, it is necessary to investigate the actual water conveyance efficiency. This study aimed to evaluate the conveyance efficiency of primary and secondary channels of the irrigation system, as well as to create a water balance model based on the actual water conveyance efficiency. The model by using Excel Solver with its objective function is to maximize the area of the irrigated land. Based on the optimization model of the water balance, the design condition can irrigate an area of 9,496 ha (paddy-I), 4,818 ha (paddy-II), and 11,950 ha (onion). The measurement results reported that the actual efficiency of Baro Kanan and Baro Kiri was 56% and 48% smaller compared to the efficiency of the designs (65%). The water loss was due to the damage to the channel lining and channel erosion resulting in the high sedimentation, leakage, and illegal water tapping. These lead to a decrease in the area of the irrigated land. Based on the optimization model of the actual water balance, the irrigated land was reduced to 7,876 ha (paddy I) and 3,997 ha (paddy-II) while it remained the same for onion. Therefore, to increase the efficiency, the regular maintenance and operations are required by fixing the damaged irrigation structure and channels, the maintenance of sedimentation, and the strict regulation of illegal water tapping.
Nawodnienia Krueng Baro służą zwiększeniu produktywności upraw w dystrykcie Pidie w prowincji Aceh, Indonezja. Z powodu wieku infrastruktury irygacyjnej (ponad 30 lat) i rozległej sieci nawodnień konieczne jest zbadanie obecnej efektywności transportu wody. Przedstawione badania miały na celu ocenę efektywności transportu wody w kanałach pierwszego i drugiego rzędu w systemie irygacyjnym oraz stworzenie modelu bilansu wody na podstawie uzyskanych aktualnych danych. Z optymalizacyjnego modelu bilansu wodnego wynika, że zaprojektowany system może nawadniać 9 496 ha (pole ryżowe I), 4 818 ha (pole ryżowe II) oraz 11 950 ha (cebula). Wyniki pomiarów wskazują, że rzeczywista efektywność systemów Baro Kanan i Baro Kiri była mniejsza odpowiednio o 56% i 48% od efektywności projektowanej (65%). Straty wody wynikały z uszkodzeń umocnień kanałów, erozji skutkującej dużą sedymentacją, przecieków i nielegalnych ujęć wody. Te czynniki spowodowały zmniejszenie powierzchni nawadnianych pól. Na podstawie wyników uzyskanych w modelu optymalizacyjnym rzeczywistego bilansu wodnego powierzchnię nawadnianych pól zmniejszono do 7 876 ha (pole ryżowe I) i 3 997 ha (pole ryżowe II). Powierzchnia nawodnień obiektu „cebula” pozostała bez zmian. Aby zwiększyć efektywność, konieczne są regularne działania naprawcze uszkodzonej struktury irygacyjnej, zatrzymanie sedymentacji i ścisła kontrola nielegalnego poboru wody.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2019, 42; 12-20
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Forestry and water budget of the lowlands in northeast Germany - consequences for the choice of tree species and for forest management
Leśnictwo i bilans wodny na nizinach północno-wschodnich Niemiec - konsekwencje doboru gatunków drzew i gospodarki leśnej
Autorzy:
Muller, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292792.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
architektura koron drzew
bilans wodny
ewapotranspiracja
gatunki drzew
infiltracja wody
intercepcja
lizymetry leśne
crown architecture
evapotranspiration
forest lysimeter
interception
seepage water
tree species
water budget
Opis:
The lowlands in northeast Germany are among the driest and at the same time the most densely wooded regions in Germany. Low annual precipitation between 500 and 600 mm and the light sandy soils with their low water storage capacity and high porosity lead to limited water availability. Therefore the hydrological functions of forests play an important role in the fields of regional water budget, water supply and water distribution. To investigate the water consumption of different tree species, lysimeters were installed at Britz near Eberswalde under comparable site conditions. Nine large-scale lysimeters, each with an area of 100 m² and 5 m deep, were built in the early 1970s. In 1974 the lysimeters were planted with Scots pine (Pinus sylvestris L.), common beech (Fagus sylvatica L.), larch (Larix decidua L.) and Douglas fir (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) as experimental stands of 0.3 ha each according to the usual management practices. The areas surrounding the lysimeters were planted similarly. The tree species is of outstanding importance for deep seepage under forest stands. Under the given precipitation and soil conditions, the course of interception and hence, the amount of seepage water depend on the crown structure in the stand. Depending on the amount of interception of the tree canopy and the duration of the leaching phase in spring, the mixed stands range between pure pine and pure beech. Making use of silvicultural methods and adequate stand treatment, forestry is able to control the water budget of landscapes.
Niziny północno-wschodnich Niemiec należą do najbardziej suchych i jednocześnie najbardziej zalesionych regionów Niemiec. Niski roczny opad (500-600 mm) i lekkie, piaszczyste gleby o małej pojemności retencyjnej i dużej porowatości są powodem ograniczonej dostępności wody. Dlatego hydrologiczne funkcje lasu mają duże znaczenie dla regionalnych bilansów wodnych, zaopatrzenia w wodę i jej dystrybucji. Aby zbadać zużycie wody przez różne gatunki drzew, w Britz koło Eberswaldu zainstalowano lizymetry w porównywalnych warunkach siedliskowych. Dziewięć dużych lizymetrów o powierzchni 100 m² i głębokości 5 m każdy zbudowano we wczesnych latach siedemdziesiątych XX w.. W 1974 r. lizymetry obsadzono sosną zwyczajną (Pinus sylvestris L), bukiem zwyczajnym (Fagus sylvatica L.), modrzewiem europejskim (Larix decidua L.) i daglezją zieloną (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco), tworząc eksperymentalne stanowiska zgodnie ze zwykłą praktyką leśną. Powierzchnie otaczające lizymetry obsadzono podobnie. Gatunek drzewa wpływa znacząco na głębokie przesiąkanie wody w stanowisku leśnym. W danych warunkach opadowych i glebowych przebieg intercepcji, a stąd i ilość infiltrującej wody, zależy od struktur koron drzew w stanowisku. Ze względu na rozmiary intercepcję przez korony drzew i długość wiosennej fazy wypłukiwania mieszane stanowiska mieszczą się między monokulturą sosnową i bukową. Dzięki stosowaniu metod upraw leśnych i odpowiednich zabiegów w stanowisku leśnictwo zdolne jest kontrolować bilans wodny w krajobrazie.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2009, no. 13a; 133-148
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Premises for the construction of balance equations of water reserves in the saturation zone of forest soil
Przesłanki do konstrukcji równań bilansowych zapasu wody w strefie saturacji gleb leśnych
Autorzy:
Suliński, J.
Owsiak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/292927.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans wodny lasu
hydrologia leśna
leśnictwo
modelowanie matematyczne
zapas wody w glebie
forestry
forest hydrology
mathematical modelling
soil water reserve
water budget in a forest
Opis:
Premises for the construction of balance equations of water reserves in the saturation zone of forest soil are presented in this paper. Changes of soil water reserves are dealt with as an effect of the atmosphere-tree stand-soil balance at the assumption of constant ground water flow and negligibly small losses for infiltration down the soil profile below saturation zone. These assumptions are met in permeable lowland forest soils, particularly in areas where the aquifer is situated on relatively shallow impermeable substratum. Then, for snow-free periods, it is possible to: 1) combine the increment of soil water reserves with precipitation above tree crowns and with plant and litter interception and 2) combine the losses of soil water reserves with plant transpiration and evaporation from the soil surface. The periods of increments and losses of soil water reserves are determined from limni-graph records of ground water table depth in piesometers. Examples are given in the paper of equations identified by long term data from 13 soil profiles localised in pine forests on Pleistocene floodplain of the Dunajec River. The data included: ground water table depth, physical properties of grounds in soil profiles, and hydro-climatic conditions. The equations combine increments and losses of water reserves in the saturation zone with rainfall and deficits of air humidity measured on a mid-forest meadow.
W pracy przedstawiono przesłanki do konstrukcji równań bilansu wody w strefie saturacji gleb leśnych. Zmiany zapasu wody w glebie są traktowane jako wynik bilansu atmosfera-drzewostan-gleba, z założeniem ruchu ciągłego wody gruntowej, oraz zaniedbywalnie małych strat na infiltrację w głąb profilu, poniżej strefy saturacji. Założenia te są spełnione w wysokim stopniu w nizinnych glebach leśnych, przepuszczalnych od powierzchni, szczególnie na tych obszarach, na którym warstwa wodonośna znajduje się na stosunkowo płytko położonym stropie utworów nieprzepuszczalnych. Wówczas w okresach bez pokrywy śniegowej możliwe jest: (1) związanie przyrostu zapasu wody glebowej z opadem nad koronami drzew i intercepcją roślin oraz ściółki, (2) związanie ubytków zapasu wody glebowej z transpiracją roślin i parowaniem z powierzchni gleby. Okresy przyrostów i ubytków zapasu wody glebowej są wyznaczane na podstawie zapisu limnigraficznego głębokości zwierciadła wody gruntowej w piezometrach. W pracy podano przykłady równań opracowanych na podstawie danych z wieloletnich pomiarów w 13 profilach glebowych zlokalizowanych w lasach sosnowych na plejstoceńskiej terasie Dunajca, tj.: 1) głębokości zwierciadła wody gruntowej, 2) właściwości fizycznych gruntów budujących profile glebowe, 3) warunków hydroklimatycznych. Równania te wiążą przyrosty i ubytki zapasu wody w strefie saturacji z opadami deszczu i niedosytami wilgotności powietrza, pomierzonymi na śródleśnej łące.
Źródło:
Journal of Water and Land Development; 2009, no. 13b; 87-108
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:
Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadwyżki fosforu w wybranych gospodarstwach rolnych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotami
Phosphorus surpluses in selected farms located in nitrate vulnerable zones
Autorzy:
Kupiec, J.
Zbierska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338848.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bilans "na powierzchni pola"
fosfor
obszary szczególnie narażone (OSN)
wody wrażliwe
zanieczyszczenia obszarowe
field surface balance
nitrate vulnerable zones (NVZs)
non-point pollution
phosphorus
sensitive catchment area
Opis:
Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie gospodarowania fosforem w wybranych gospodarstwach średnio- i wielkoobszarowych na podstawie bilansu sporządzonego metodą "na powierzchni pola". W pracy wykorzystano dane z okresu 2002-2006, z 26 gospodarstw wielkoobszarowych oraz 65 średnioobszarowych, zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, wyznaczonych w zlewniach wód wrażliwych w regionie wodnym Warty oraz Odry na podstawie zaleceń Dyrektywy 91/676/EWG (tzw. Dyrektywy Azotanowej). Saldo fosforu w gospodarstwach wielkoobszarowych wyniosło średnio 15,3 kg P2O5·ha-1 UR, natomiast w gospodarstwach średnioobszarowych - 46,5 kg P2O5·ha-1 UR. Spośród badanych OSN największe nadwyżki fosforu stwierdzono w gospodarstwach zlewni rzek Pogona i Dąbrówka, najmniejsze natomiast w gospodarstwach zlokalizowanych w OSN zlewni rzek Samica Stęszewska i Mogilnica. Ze względu na przewagę gleb zasobnych w fosfor we wszystkich badanych zlewniach (oprócz Orli) wynik bilansu powinien być bliski zera, a więc badane gospodarstwa rolne mogły stwarzać potencjalne zagrożenie jakości wód. Największym źródłem fosforu na polu były nawozy mineralne.
Twenty six large farms and 65 smaller private farms were analysed in this study. Analyses performed in 2002-2006 involved farms located in 7 nitrate vulnerable zones (NVZs) in wielkopolskie, dolnośląskie and lubuskie voivodships. Mid-sized and large area farms represented various types nad levels of production. Mean size of selcted large farm was 1680.3 ha and that of mid-sized farm 24.7 ha. The paper presents results based on phosphorus balance made with "on the field surface" method. Considered phosphorus inputs included: fertlizers, manure, sowing material, deposition, and crop reside. The output consisted of nutrients in crops. The results of phosphorus balance in large area and mid-sized farms (15.3 kg P2O5·ha-1 AL and 46.5 kg P2O5·ha-1 AL, respectively) showed a potential risk of phosphorus losses to water. The highest phosphorus surplus was observed in Pogona and Dąbrówka sensitive catchment areas (52.7 kg P2O5·ha-1 AL). Due to the prevalence of P rich soils in surveyed catchment areas (except Orla), the balance should approximate zero. The largest source of phosphorus in studied farms was fertilizers.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 1; 59-71
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Składowe bilansu wodnego w pionowym profilu dla sześćdziesięcioletniego drzewostanu sosnowego w Nadleśnictwie Tuczno
Component of water balance in vertical profile for sixty-year-old pine stand at the Tuczno Forest Inspectorate
Autorzy:
Urbaniak, M.
Olejnik, J.
Miler, A.T.
Krysztofiak-Kaniewska, A.
Ziemblinska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62538.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
lasy
badania hydrologiczne
drzewostany sosnowe
bilans wodny
opady atmosferyczne
ewapotranspiracja
gleby lesne
wilgotnosc gleby
zmiany wilgotnosci
odplyw wody
monitoring
pionowy profil bilansowy
stacja monitoringowa Tuczno
Nadlesnictwo Tuczno
Opis:
W niniejszej pracy przedstawiono zakres badań hydrologicznych oraz ich wyniki uzyskane w roku 2013 na stacji monitoringowej w Nadleśnictwie Tuczno. Powierzchnia poddana analizom położona jest w północno-zachodniej części Polski na terenie województwa zachodniopomorskiego. Bezpośrednio zmierzono trzy z czterech składowych bilansu wodnego w profilu pionowym: opad atmosferyczny (P), ewapotranspirację (E) oraz zmianę retencji (wilgotność gleby) (ΔR). Odpływ (H) natomiast obliczono ze wzoru: H = P – E – ΔR. Do pomiarów ww. parametrów wykorzystano aparaturę pomiarową składającą się z: – deszczomierzy korytkowych TPG-124-H24 – A-STER i WXT520 – Vaisala (opad atmosferyczny); – system kowariancji wirów (anemometr CSAT3 Campbell Sci. i analizator gazowy LI-7500 – Licor) – pomiar ewapotranspiracji; – reflektometry Campbell Sci. – CS616 (metoda TDR – wilgotność gleby). Obliczone na podstawie zmian wilgotności gleby zmiany retencji dla przedziałów 30 minutowych wykazują synchroniczne fluktuacje do odpowiednich sum opadów atmosferycznych. Amplitudy zmienności wilgotności gleb są odwrotnie proporcjonalne do głębokości p.p.t. (poniżej poziomu terenu). Obliczona średnia wartość odpływu jednostkowego oscyluje w normowym zakresie dla tego regionu.
In this paper the scope of hydrological investigations and the results obtained in year 2013 on monitoring station at the Tuczno forest inspectorate was presented. The analyzed area is located in the north-west part of Poland in Pomerania province. Three of four components of water balance were directly measured in vertical profile : precipitation (P), evapotranspiration (E) and changes of water retention (soil moisture) (ΔR). The outflow (H) was computed by use of following equation: H = P – E – ΔR. In order to measure above mentioned parameters we have used set of instruments consisted of: tipping bucket rain-gauges A-STER and WXT510 meteorological station (precipitation); – eddy covariance system (anemometer CSAT 3 and Li-7500 IR gas analyzer) – evapotranspiration; – and few reflectometers CS616 (TDR method – soil moisture). Changes of water retention in 30 minute periods, calculated on the basis of soil moisture fluctuations indicate that they show synchronous fluctuations in the respective sums of precipitation. The amplitudes of soil moisture fluctuatons are inversely proportional to depth the u.s.a. Computed average value of specific outflow oscillate between normative values for this region.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2014, II/3
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-43 z 43

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies