Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Suicide" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Związek zespołu zależności alkoholowej rodziców z występowaniem prób samobójczych wśród nastoletnich pacjentów hospitalizowanych psychiatrycznie
The relation of parental alcoholism to the prevalence of suicide attempts among hospitalized psychiatric adolescents
Autorzy:
Krajewska, Katarzyna
Florkowski, Antoni
Gmitrowicz, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944333.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
adolescents
alcoholism
family
parents
suicide
młodzież
rodzice
rodzina
samobójstwo
zespół zależności alkoholowej
Opis:
Suicide is the third cause of death at the age group 10–19 in the world. There are inter multiple risk factors of suicidal behaviours. In the case of children of alcoholics the increased number of suicide attempts is explained by genetic predisposition and accumulation of environmental risk factors. The aim of this study is to check whether parental alcoholism is associated with the number and repetition of suicide attempts and the age at which the first suicide attempt occurred among hospitalized psychiatric adolescents. Material and methods: A retrospective analysis – based on medical documentation – of 119 patients aged 13–18, treated during 2013–2014 at the Department of Adolescent Psychiatry in Łódź for: schizophrenia, schizotypal and delusional disorders, mood disorders, neurotic, stress-related and somatoform disorders, behavioural and emotional disorders according to ICD-10. The exclusion criteria were other psychiatric diagnoses, incomplete family history and lack of information about intended self-harm behaviours. The patients were selected at random. The number and repetition of suicide attempts, the age at which the first suicide attempt occurred, parental alcoholism and family history of suicidal behaviours were examined. Analyses were carried out using Statistica 9.1. Results: Parental alcoholism did not statistically significantly affect (p > 0.05) the prevalence or repetition of suicide attempts among psychiatrically treated adolescents. The first suicide attempts were not made by adolescents – also considering the gender, diagnosis, and familial suicidal behaviours. Conclusions: In almost half of the examined psychiatrically hospitalized adolescents at least one parent met the parental alcoholism criteria. Suicide attempts occurred in over 50% of the examined patients, with somewhat higher incidence in girls whose parents met the parental alcoholism criteria, as compared to those without parental alcoholism history. No significant correlation was found between parental alcoholism and the incidence of offspring’s suicide attempts, repetition of suicide attempts, and the age at which suicide attempt is made. The research on the correlation between the prevalence of suicide attempts among psychiatrically treated adolescents and parental alcoholism should also involve appraisal of the family functioning.
Samobójstwo stanowi na świecie trzecią przyczynę śmierci w grupie wiekowej 10–19 lat. Istnieją liczne czynniki ryzyka zachowań suicydalnych; w przypadku dzieci alkoholików zwiększoną liczbę prób samobójczych tłumaczy się genetyczną predyspozycją i nagromadzeniem niekorzystnych czynników środowiskowych. Cel badania: Ocena związku między występowaniem zespołu zależności alkoholowej (ZZA) u rodziców a częstością prób samobójczych (PS) u nastolatków hospitalizowanych psychiatrycznie, ponawianiem PS i wiekiem dziecka w chwili podjęcia pierwszej próby. Materiał i metody: Analiza retrospektywna na podstawie dokumentacji medycznej 119 pacjentów w wieku 13–18 lat hospitalizowanych w latach 2013–2014 w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej – z diagnozą schizofrenii, zaburzeń schizotypowych i urojeniowych, zaburzeń nastroju, zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzeń zachowania i emocji według ICD-10. Kryteriami wykluczenia były pozostałe diagnozy psychiatryczne, niekompletne informacje dotyczące rodziny i brak danych na temat intencji samouszkodzeń. U losowo wybranych pacjentów oceniano: rozpowszechnienie i liczbę PS, wiek w chwili podjęcia pierwszej próby, obciążenie ZZA rodzica oraz przypadkami PS i samobójstw w rodzinie. Analizy przeprowadzono za pomocą programu Statistica 9.1. Wyniki: Alkoholizm rodziców nie wpływał w sposób istotny statystycznie (p > 0,05) na rozpowszechnienie i ponawianie PS wśród nastolatków leczonych psychiatrycznie. Pierwsze PS nie były podejmowane przez osoby młodsze – także po uwzględnieniu płci, diagnozy i rodzinnego występowania zachowań suicydalnych. Wnioski: W przypadku blisko połowy badanych nieletnich hospitalizowanych psychiatrycznie co najmniej jeden rodzic spełniał kryteria ZZA. PS występowały u ponad 50% badanych, przy czym nieco częściej wśród dziewcząt, których rodzice spełniali kryteria ZZA, niż wśród dziewcząt bez wywiadu alkoholowego dotyczącego rodziców. Nie wykazano istotnego związku między alkoholizmem rodziców a częstością PS u dzieci, ponawianiem PS ani wiekiem w chwili podjęcia pierwszej PS. Podczas badań zależności między występowaniem PS u młodzieży leczonej psychiatrycznie a ZZA rodziców należy uwzględniać ocenę funkcjonowania rodziny.
Źródło:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna; 2014, 14, 3; 196-201
1644-6313
2451-0645
Pojawia się w:
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zjawisko islamskiego terroryzmu samobójczego kobiet
The phenomenon of female suicide islamic terrorism
Autorzy:
Zulczyk, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564979.pdf
Data publikacji:
2015-07-01
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
kobiecy terroryzm
terroryzm samobójczy
Islam
female terrorism
suicide terrorism
Opis:
Bezpośrednim celem zamachowca-samobójcy nie jest wyłącznie doprowadzenie do własnej śmierci, ale spowodowanie możliwie jak największej liczby ofiar wśród społeczności potencjalnego przeciwnika. Śmierć samego wykonawcy potęguje uczucie strachu, ponieważ dowodzi pełnej bezkompromisowości zamachowca oraz jego gotowości do złożenia największej ofiary w postaci własnego życia. Planując zamachy terrorystyczne, terroryści liczą przede wszystkim na efekt psychologiczny, a jest dużo większy, gdy dokona go kobieta, w wielu tradycyjnych środowiskach przestawiana jest, jako istota bezbronna, delikatna, niezdolna do wyrządzenia krzywdy. Artykuł ma na celu przedstawienie zjawiska islamskiego terroryzmu samobójczego kobiet, na wybranych przykładach, który zobrazują cechy wspólne i rozbieżności kobiet – samobójczyń z różnych środowisk.
The direct objective of the suicide bomber is not only to bring their own death, but to cause the largest possible number of casualties among the community of potential adversary. The death of the executive intensifies the feeling of fear, because it shows complete intransigence of bomber and his willingness to submit biggest sacrifice in the form of his life. When planning terrorist attacks, the terrorists are counting primarily on the psychological effect, and it is much greater when made by woman, in many traditional environments identified as vulnerable, fragile, unable to harm. Article aims to describe the phenomenon of female suicide Islamic terrorism, on selected examples that clearly show similarities and differences among female suicide bombers in the various communities.
Źródło:
De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności; 2015, 1(1); 151-168
2450-5005
Pojawia się w:
De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zatrucia przypadkowe i celowe w latach 2006-2010 jako przyczyna hospitalizacji pacjentów w Klinice Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku
The occidental and intentional intoxications as a reason of hospitalisation in The Department of Paediatrics and Developmental Disorders of Children and Adolescents, The Children’s Teaching Hospital of The Medical University in Bialystok in 2006-2010
Autorzy:
Kierus, Karolina
Nawrocka, Beata
Białokoz-Kalinowska, Irena
Piotrowska-Jastrzębska, Janina Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1030932.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Medical Communications
Tematy:
gastric lavage
poisoning
psychoactive substance
suicide attempt
xenobiotic
zatrucie
ksenobiotyk
próba samobójcza
substancja psychoaktywna
płukanie żołądka
Opis:
Introduction: Poisoning in children and adolescents is a serious clinical, psychological and legal problem. The growing among of young patients accidental and intentional intoxicated is recorded in Europe. The group of small children is dominated by accidental poisoning, and a leading problem among teenagers becomes suicide attempts, experimenting with drugs, narcotics and alcohol. Objectives: The objective of this study was a retrospective analysis of hospitalization, which was caused by poisoning, drugs, narcotics and ethanol intoxication during the years 2006-2010, in The Department of Pediatrics and Developmental Disorders of Children and Adolescents, The Children’s Teaching Hospital of The Medical University in Bialystok. The analysis included age, sex, place of residence, the nature of poisoning (accidental, intentional), the type of xenobiotic. On the basis of psychological and/or psychiatric consultation intentional poisonings were selected from a suicide and narcotic attempt. Results: During 5 years, at the Clinic was hospitalized amount of 305 children from 6 weeks to 18 years caused by acute xenobiotic intoxication, including 95 of accidental poisoning, 210 intentional poisoning. Boys accounted for 34% (n = 104) patients, 66% girls (n = 210). Conclusions: During the 5-year follow-up significantly increased the number of patients hospitalized at the Clinic because of poisoning. The most common reason was the consumption of medical drugs. The incidence of poisoning was related to age, gender and place of residence. The largest group was consisted of 16 years old girls living in urban areas.
Wstęp: Zatrucia u dzieci i młodzieży stanowią poważny problem kliniczny, psychologiczny oraz prawny w praktyce lekarza pierwszego kontaktu, lekarza medycyny ratunkowej, pediatry i lekarza sądowego. W całej Europie odnotowuje się stały wzrost stwierdzanych zatruć, wśród pacjentów w wieku rozwojowym, zarówno tych przypadkowych, jak i celowych. W grupie dzieci młodszych dominują zatrucia przypadkowe, natomiast wśród nastolatków głównym problemem stają się próby samobójcze, eksperymentowanie z narkotykami, środkami odurzającymi oraz alkoholem. Cel pracy: Celem niniejszej pracy była analiza retrospektywna hospitalizacji, których pierwotną przyczyną było zatrucie substancjami chemicznymi, lekami, środkami odurzającymi i alkoholem etylowym w latach 2006-2010, w Klinice Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. W analizie uwzględniono wiek, płeć, miejsce zamieszkania, charakter zatrucia (przypadkowe, zamierzone) oraz rodzaj substancji toksycznej. Na podstawie przeprowadzonych konsultacji psychologicznych i/lub psychiatrycznych wyłoniono spośród zatruć celowych próby o charakterze suicydalnym oraz odurzającym. Wyniki: W latach objętych analizą w Klinice hospitalizowanych było ogółem 305 dzieci w wieku od 6 tygodni do lat 18 z powodu ostrego zatrucia ksenobiotykami, w tym 95 zatruć miało charakter przypadkowy, a 210 było celowych. Chłopcy stanowili 34% (n=104) pacjentów, dziewczynki 66% (n=210). Wnioski: W okresie 5-letniej obserwacji znacząco wzrosła liczba pacjentów hospitalizowanych w Klinice z powodu zatruć, głównie celowych. Najczęstszą przyczyną zatruć było spożycie leków. Częstość zatruć była zależna od wieku, płci oraz miejsca zamieszkania. Przeważającą większość pacjentów stanowiły dziewczynki w wieku dojrzewania, zamieszkałe w miastach.
Źródło:
Pediatria i Medycyna Rodzinna; 2011, 7, 4; 361-365
1734-1531
2451-0742
Pojawia się w:
Pediatria i Medycyna Rodzinna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zatrucia paracetamolem leczone w Pomorskim Centrum Toksykologii w latach 2010–2015
Acetaminophen poisonings hospitalized at the Pomeranian Center of Toxicology in 2010−2015
Autorzy:
Garczewski, Bartłomiej
Wiśniewski, Marek
Waldman, Wojciech
Sein Anand, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162641.pdf
Data publikacji:
2019-12-03
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
epidemiologia
próba samobójcza
płeć
zatrucie
paracetamol
nastolatkowie
epidemiology
attempted suicide
sex
poisoning
acetaminophen
adolescents
Opis:
Wstęp Paracetamol to powszechnie dostępny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Mimo że reklamuje się go jako bezpieczny, w krajach rozwiniętych jest przyczyną > 50% przypadków polekowego uszkodzenia wątroby i najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności tego narządu. Do 2000 r. częstość zatruć paracetamolem była w Polsce relatywnie niska. W ostatnich latach zaobserwowano jednak wyraźną tendencję wzrostową. Celem pracy była analiza danych demograficznych pacjentów zatrutych paracetamolem leczonych w Pomorskim Centrum Toksykologii (PCT) w latach 2010–2015. Materiał i metody Pomorskie Centrum Toksykologii w Gdańsku jest Regionalnym Ośrodkiem Toksykologii Klinicznej obejmującym opieką > 3,5 mln osób zamieszkujących województwo pomorskie i warmińsko-mazurskie. Analizowano dane wszystkich pacjentów hospitalizowanych w PCT w latach 2010–2015. Wybrano przypadki, w których rozpoznanie zasadnicze lub współistniejące zostało zakodowane jako T39.1 według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Do analizy statystycznej wykorzystano testy χ2 oraz McNemara. Wyniki W badanym okresie hospitalizowano 7754 zatrutych pacjentów (4163 mężczyzn i 3591 kobiet). Odnotowano 667 przypadków zatrucia paracetamolem (231 mężczyzn i 436 kobiet) – stanowiły 8,6% wszystkich hospitalizacji. Stwierdzono istotny statystycznie wzrost odsetka zatruć paracetamolem pomiędzy 2010 a 2015 r. (6,5% i 10,8%, p < 0,01). W grupie wiekowej < 18 r.ż. zatrucie paracetamolem rozpoznano u 217 pacjentów (37 mężczyzn i 180 kobiet). Odsetek zatruć paracetamolem w tej grupie (17,2%) okazał się istotnie wyższy niż wśród chorych ≥ 18 r.ż. (6,9%, p < 0,01). Proporcja mężczyzn do kobiet w grupie ≥ 18 r.ż. wynosiła 0,75, a w grupie < 18 r.ż. – 0,21 (p < 0,01). Wnioski W latach 2010–2015 obserwowano stały wzrost liczby osób leczonych w Pomorskim Centrum Toksykologii z powodu zatrucia paracetamolem. W grupie pacjentów < 18 r.ż. częstość zatruć była większa niż wśród chorych pełnoletnich. W obu grupach wiekowych odsetek zatruć paracetamolem był wyższy wśród kobiet. Med. Pr. 2019;70(6):733–738
Background Acetaminophen is a widely available analgesic and antipyretic medication. Although it is advertised as safe, it is responsible for more than 50% of drug-induced hepatotoxicity cases and the most common cause of acute liver failure in developed countries. Until 2000 the frequency of acetaminophen overdoses in Poland was relatively low, but a significant increase has been seen in recent years. The aim of the study was to perform a demographic analysis of the acetaminophen overdose cases hospitalized at the Pomeranian Center of Toxicology (PCT) in Gdańsk, Poland, in 2010–2015. Material and Methods The Pomeranian Center of Toxicology in Gdańsk is the Regional Clinical Toxicology Center for a population of more than 3.5 million people from the Pomeranian and the Warmian-Masurian Voivodeships. All the patients hospitalized at PCT in 2010–2015 were analyzed. Cases in which the primary or secondary diagnosis was encoded as T39.1, according to the International Classification of Diseases ICD-10, were selected. Statistical analysis was performed using the χ2 and McNemara tests. Results In the reference period, 7754 poisoned patients were hospitalized, including 4163 men and 3591 women. There were 667 cases of acetaminophen overdose (231 men and 436 women). There was a significant increase in the percentage of acetaminophen overdoses in 2010–2015 (6.5% and 10.8%, p < 0.01). In the group aged < 18 years, there were 217 cases of acetaminophen overdose (37 men and 180 women). The share or acetaminophen overdose cases in this group (17.2%) was significantly higher than among patients aged ≥ 18 years (6.9%, p < 0.01). The male to female ratio in the group aged ≥ 18 years was 0.75, and in the group aged < 18 years it was 0.21 (p < 0.01). Conclusions There was a significant increase in the number of acetaminophen overdose cases hospitalized at the Pomeranian Center of Toxicology in 2010–2015. The share of acetaminophen overdoses was significantly higher in the group aged < 18 years than in the adult group. In both age groups, acetaminophen overdose was more frequent in women. Med Pr. 2019;70(6):733–8
Źródło:
Medycyna Pracy; 2019, 70, 6; 733-738
0465-5893
2353-1339
Pojawia się w:
Medycyna Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ZAMACHY SAMOBÓJCZE WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY – POTRZEBA PILNEGO WPROWADZENIA STRATEGII PROFILAKTYKI SUICYDALNEJ O RANDZE PROGRAMU NARODOWEGO
Children’s and Adolescents’ Suicide Attempts: an Urgent Need for Poland to Adopt a National Prevention Strategy
Autorzy:
Szajna, Arkadiusz Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096646.pdf
Data publikacji:
2021-03-13
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
samobójstwo; dzieci; młodzież; profilaktyka.
suicide; children; adolescents; prevention.
Opis:
Przeprowadzona analiza aktualnych danych statystycznych opublikowanych przez Policję pozwala wysnuć stwierdzenie, że problem zamachów samobójczych dzieci i młodzieży w grupie wiekowej 0-18 nadal istnieje, a co najgorsze – eskaluje (730 zamachów samobójczych w 2017 r., 772 w 2018 r., 951 w 2019 r.). Mając ten problem na uwadze, w niniejszym artykule zwrócono uwagę na czynniki zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia zamachów samobójczych, wskazując między innymi, że plany związane z popełnieniem samobójstwa u dzieci z zaburzeniami depresyjnymi rzadziej kończą się śmiercią niż u młodzieży. Ponadto zaznaczono, że w starszej grupie wiekowej pojawia się częściej negatywna ocena samego siebie, świata i przyszłości czy zachowania autodestrukcyjne. Natomiast w grupie adolescentów ryzyko podjęcia próby samobójczej jest bardzo wysokie. Artykuł podnosi również kwestię konieczności przygotowania i wdrożenia Polskiej Strategii Zapobiegania Samobójstwom jako części Narodowego Programu Zdrowia. Przedstawiono postulaty uczestników I Kongresu Suicydalnego, które w dobie niepokojących danych statystycznych nadal są aktualne. Zaprezentowano również wybrane programy oraz kampanie, których nadrzędnym, ambitnym celem jest zapobieganie zamachom samobójczym.
An examination of current statistical data published by the Polish police leads to a conclusion that the country still has a problem with attempted suicide in the under 18 age group, and what’s worse, the figures are rising (730 cases in 2017, 772 in 2018, 951 in 2019). This article highlights the risk factors increasing the likelihood of children or adolescents attempting to commit suicide. Attempted suicide by children with depressive disorders is less likely to lead to death than such attempts by adolescents. In addition, I observed that more of the adolescents had a negative assessment of themselves, the world and their future prospects, and that self-destructive behaviour was more prevalent in the adolescents. There was a very high risk of a suicide attempt for the adolescent group. The article also raises the issue of the need for the Polish authorities to draw up and implement a suicide prevention strategy as part of the national health programme. I present the postulates formulated by the participants of Poland’s first national congress on suicide, which are still valid now, when the figures for suicide are giving cause for serious concern. I also discuss selected suicide prevention programmes and campaigns.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2021, 21, 1; 243-270
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagrożenie samobójstwem a dostęp do środków letalnych – analiza suicydologiczna
Risk of suicide and access to lethal substances - suicidological analysis
Autorzy:
Stradomska, Marlena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193126.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
samobójstwo
środki letalne
profilaktyka samobójców
suicydologia
broń palna
suicide
lethal agents
suicide prevention
suicidology
firearms
Opis:
This article is an attempt to summarize research on suicide risks in the context of access to lethal substances. The issues are worth analyzing, because of the tragic consequences of self-destructive acts. The considerations refer to the most important research concepts. Reference was made to the paradigms and approaches used in this article. Additionally, it was emphasized that suicidology belongs to the category of interdisciplinary sciences, as it combines such fields as: psychology, pedagogy, medicine, law, internal security and others. The author pointed to the complicated causes of suicide attempts and possible countermeasures. Various means, tools and substances have been distinguished which determine some of the suicide attempts that are fatal. What is more, it turns out that suicides can often be prevented, especially if is used appropriate prophylaxis. The analyzes of the article present data from the literature on the subject. The results of own research were confronted with information on suicides in an interdisciplinary perspective.
Niniejszy artykuł stanowi próbę podsumowania badań na temat zagrożeń samobójczych w kontekście dostępu do środków letalnych. Przyjęto, że kwestie te należą do tematów, które warto analizować, m.in. ze względu na tragiczne w skutkach znaczenie aktów autodestrukcyjnych. W zaprezentowanych rozważaniach odwołano się do najważniejszych pojęć badawczych, nawiązano do stosowanych paradygmatów oraz ujęć w obecnych w literaturze przedmiotu. Podkreślono, że suicydologia należy do kategorii nauk interdyscyplinarnych, gdyż łączy takie dziedziny jak: psychologia, pedagogika, medycyna, prawo, bezpieczeństwo wewnętrzne i inne. Wskazano na skomplikowane przyczyny prób samobójczych oraz możliwości przeciwdziałania kryzysom. Wyróżniono różne środki, narzędzia, substancje, które determinują to, że niektóre próby samobójcze są zakończone zgonem. Podkreślono, że niejednokrotnie samobójstwom można zapobiec, szczególnie wtedy, jeśli korzysta się z odpowiedniej profilaktyki. W zaprezentowanych analizach skorzystano z ustaleń obecnych w literaturze przedmiotu, które skonfrontowano z wynikami badań własnych.
Źródło:
Facta Simonidis; 2020, 13; 131-142
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowania suicydalne wśród osób starszych
Autorzy:
Świerczewski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33952072.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
suicide
elderly
suicidal behavior
preventive interventions
samobójstwo
osoby starsze
zachowania suicydalne
oddziaływania prewencyjne
Opis:
W polskim społeczeństwie już samo słowo „samobójstwo” wywołuje wiele skrajnych emocji, takich jak strach, niepewność, ale również wrogość, a nawet niechęć i zażenowanie. Czasami są to smutek i żal. Większość ludzi woli unikać tego tematu i żyć w złudnym przekonaniu, że problem ten dotyczy tylko niewielkiej części populacji. Zjawisko to jednak istnieje i w coraz większym stopniu dotyka wszystkie grupy społeczne i wiekowe, w tym także osoby starsze, które teoretycznie powinny cieszyć się życiem i w pełni z niego korzystać. Zachowania suicydalne wśród seniorów na przestrzeni ostatnich lat stają się coraz większym problemem, który z roku na rok systematycznie przybiera na sile, co wyraźnie potwierdza zwiększająca się liczba przypadków prób i skutecznych zamachów samobójczych dokonywanych przez osoby starsze. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie skali zjawiska samobójstw wśród reprezentantów grupy wiekowej powyżej 65. roku życia, ze szczególnym uwzględnieniem ogólnego zarysu problematyki zjawiska, jego etiologii i symptomatologii. W zakończeniu szczegółowo zaprezentowano modele oddziaływań prewencyjnych, które uwzględniając czynniki społeczne, psychologiczne, psychiatryczne i kryminologiczno-wiktymologiczne, mogą skutecznie wpłynąć na wydatne ograniczenie występowania zjawiska w omawianej grupie społecznej.
In Polish society, the very word “suicide” evokes many extreme emotions in people, such as fear, uncertainty, but also hostility, and even reluctance and embarrassment. Sometimes it is sadness and regret. Most people prefer to avoid this topic and live under the illusion that this problem affects only a small part of the population. However, this phenomenon exists and affects all social and age groups to an increasing extent, including the elderly, who theoretically should enjoy life to the fullest. Suicidal behavior among seniors in recent years has become a growing problem, which systematically grows stronger every year, which is clearly confirmed by the increasing number of attempts and successful suicide attacks carried out by the elderly. The aim of this article is to present the scale of the suicide phenomenon among representatives of the age group over 65, with particular emphasis on the general outline of the issue, its etiology and symptomatology. The conclusion presents in detail the models of preventive interventions that take into account social, psychological, psychiatric, criminological and victimological factors that can effectively reduce the occurrence of the phenomenon in the discussed social group.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2022, 35, 4; 89-104
0867-2040
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowania suicydalne więźniów w zakładach karnych. Czy da się temu zapobiec?
Suicidal behavior of inmates in prisons. Is it possible to prevent it?
Autorzy:
Kubicz, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478565.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland
Tematy:
suicide attempts of prisoners
circumstances affecting suicide attempts of prisoners imprisoned juvenile offenders making suicide attempts
prevention of suicide attempts of prisoners
Opis:
In the contemporary world a man is exposed to many risks arising both from the outside world and from the inside of a man, which lead them to self-destructive actions. This kind of behavior can be a part of a life of every “free man”. Therefore the risk existing in the lives of imprisoned people is often much higher, because of being on an emotional collapse, so they often make suicide attempts. This is a problem that affects not only the Polish prison system, but also the prisons around the world. This issue should be considered also for this reason that, despite the numerous regulations of Polish legislator, we failed so far in strictly dealing with suicidal behavior in prisons among inmates. This article is based on the literature, judgments and many legal articles appropriate to the subject. It illustrates the phenomenon of suicide of inmates in prisons. This article describes circumstances that may affect this kind of negative behaviors. It also presents the problem of imprisoned juvenile offenders who make suicide attempts. Due to the occurrence of this type of negative behavior the need for their prevention has been shown.
Źródło:
Przegląd Prawniczy Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poland; 2014, 2; 93-106
2299-8055
Pojawia się w:
Przegląd Prawniczy Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poland
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowania suicydalne w opinii młodzieży licealnej (wybrane aspekty). Sprawozdanie z badań empirycznych
Suicidal behavior in the opinion of high school students (chosen aspects). Report on empirical research
Autorzy:
Wojak, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139040.pdf
Data publikacji:
2022-10-21
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
samobójstwo
młodzież
społeczeństwo
postwencja
badanie ankietowe
suicide
youth
society
postvention
survey research
Opis:
Współcześnie żyjemy w warunkach określanych mianem społeczeństwa ryzyka, w których obok rozmaitych udogodnień nasza codzienność i związane z nią postawy i zachowania narażone są na coraz większą niepewność oraz kryzysy – w tym zachowania samobójcze. Temat poruszany w niniejszym opracowaniu sytuuje się w kontekście zagubienia współczesnej młodzieży i dotyczy suicydalności młodych jako jednego z przejawów dezintegracji społecznej i tożsamościowej oraz załamania kontroli społecznej. W opracowaniu podsumowano rezultaty jednego z etapów badań autorskich o charakterze ankietowym. Ukazano opinie młodzieży licealnej na temat samobójstwa, w tym jego uwarunkowań, konsekwencji, zasięgu oddziaływania na środowisko młodzieżowe oraz działań postwencyjnych.
Currently, we live in conditions known as a risk society, in which, apart from various amenities, our everyday life and related attitudes and behaviors are exposed to increasing uncertainty and crises – including suicidal behavior. The subject discussed in this report is set in the context of the confusion of contemporary youth and concerns the suicidality of young people as one of the manifestations of social and identity disintegration and the breakdown of social control. The study summarizes the results of one of the stages of the author’s research, in this case as a questionnaire. The opinions of high school students about suicide, including its determinants, consequences, the range of impact on the youth community and post-emergency actions, are presented.
Źródło:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne; 2022, 29, 1; 89-96
2299-2367
Pojawia się w:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży – charakterystyka ryzyka i profilaktyka
Risk factors and prevention of suicidal behaviour in children and adolescents
Autorzy:
Rzadkowska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/476623.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
suicide
risk factors
adolescents
prevention
samobójstwo
czynniki ryzyka
młodzież
profilaktyka
Opis:
Suicide behavior in children and adolescents is a leading cause of injury and death in the paediatric age group. Recent statistics indicate that the number of suicides and suicide-related events in adolescents has risen in past few years. Boys succeed in their suicide attempts more frequently than girls, mainly because they use more lethal methods, such as firearms or hanging. Girls generally attempt suicide by ingesting pills and are more frequently resuscitated. According to the literature, there are following risk factors of suicide: demographic, psychological, psychiatric, economic, bilogical. Information about the epidemiology and risk factors of such behavior is important for policy-making and prevention. The method of suicide prevention found to be most effective is a systematic, direct-screening procedure, early identification and cooperation of different institutions with high risk groups and families.
Samobójstwa dzieci i młodzieży to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów w tej grupie wiekowej. Dane epidemiologiczne pokazują, że zarówno w Polsce, jak i na świecie zjawisko samobójstw i zachowań parasuicydalnych wzrasta w grupach młodzieżowych. Dziewczęta częściej popełniają próby samobójcze poprzez zażycie tabletek, natomiast chłopcy częściej dokonują skutecznych zamachów poprzez powieszenie lub użycie broni palnej. Na podstawie literatury przedmiotu można wskazać czynniki ryzyka: demograficzne, psychologiczne, psychiatryczne, ekonomiczne, biologiczne. Rozpoznanie czynników ryzyka i przyczyn zachowań suicydalnych pozwala na tworzenie skutecznych programów profilaktycznych. Wśród najbardziej skutecznych strategii zapobiegania samobójstwom wyróżnia się współpracę wielu służb z grupami i rodzinami wysokiego ryzyka, wczesne wykrywanie problemu i monitorowanie.
Źródło:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały; 2016, 1(18); 161-179
1689-8052
2451-0807
Pojawia się w:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zachowania samobójcze młodzieży w kontekście trudności adaptacyjnych
Adolescent suicidal behaviors in the context of adaptation difficulties
Autorzy:
Urbanek, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/903608.pdf
Data publikacji:
2019-12-13
Wydawca:
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
Tematy:
emocje
relacje
młodzież
samobójstwo
list pożegnalny
emotions
relationships
adolescents
suicide
suicide note
Opis:
W artykule podejmuję zagadnienie okoliczności prób samobójczych, podejmowanych przez młodzież w wieku 14–21 lat, rozważając tę problematykę w kontekście czynników ryzyka i uwarunkowań teoretycznych. Samobójstwo poddaję analizie w ujęciu epidemiologicznym i funkcjonalnym. Obrazuję częstotliwość statystyczną zdarzeń, czynniki ryzyka oraz mechanizmy, jakie współwystępują z samobójczą śmiercią dzieci i młodzieży. W tym zakresie dokonałem przeglądu wyników badań brytyjskich, amerykańskich i polskich, wskazując podobieństwa zmian poznawczych, wolicjonalnych i emocjonalnych nastoletnich samobójców. W warstwie teoretycznej artykułu rozważania koncentruję na teorii dysregulacji emocjonalnej (Linehan, 1993) oraz interpersonalnej teorii samobójstw (Van Orden i in., 2010), wyznaczając dwie przestrzenie, w jakich narasta zagrożenie samobójstwem nastolatków. Badaniom poddaję sferę emocji i relacji interpersonalnych. Pokazuję ich związki z trudnościami adaptacyjnymi, zmianami nastroju oraz usposobieniem. Procedura badań zakładała analizę materiału źródłowego, obejmującego listy pożegnalne zmarłych nastolatków oraz wypowiedzi ich bliskich (rodziców, znajomych), pozwalającą zrekonstruować okres poprzedzający zamach samobójczy. Teksty źródłowe, stanowiące materiał archiwalny prokuratur, poddaję analizie metodą pól semantycznych. Prezentacja wyników badań koncentruje się na sposobach opisywania doświadczanych emocji oraz interpretowania relacji interpersonalnych. Poszukiwałem słów kluczy używanych do tych opisów, częstotliwości ich używania oraz kontekstu interpretacji fragmentów wypowiedzi. Przeprowadzona analiza semantyczna pozwoliła mi sformułować istotne dla pedagogów wnioski, wskazujące obszary, w których młodzież informuje o swoich niekorzystnych doświadczeniach adaptacyjnych. Umiejętność tworzenia przestrzeni wypowiedzi i odczytywania przekazu staje się jedną z możliwości pedagogicznych działań profilaktycznych. Równocześnie proces interpretowania znaczeń, jakie wyłaniają się z listów samobójczych dzieci i młodzieży, dostarczył cennych informacji, które wyjaśniają trudności w komunikowaniu dorosłym swego cierpienia i odczuwanej presji.
In the article, I discuss the circumstances of suicidal attempts made by adolescents aged 14–21 and ponder this issue in the context of risk factors and theoretical determinants. I analyze suicide from an epidemiological and functional perspective. I present the statistical frequency of occurrences, risk factors, and mechanisms that accompany suicide among children and adolescents. I reviewed the findings of British, American, and Polish research within this scope, pointing out the similarities in cognitive, volitional, and emotional changes in adolescents dying by suicide. In the theoretical part of the article, I focus on the theory of emotion dysregulation (Linehan, 1993) and the interpersonal theory of suicide (Van Orden et al., 2010), outlining two areas in which the risk of adolescent suicide increases. I study the areas of emotions and interpersonal relationships. I show how they relate to adaptation difficulties, changes in mood, and temperament. The research procedure provided for analysis of reference materials including suicide notes left by adolescents and statements by their family and friends that would allow reconstruction of the period before suicide. I analyze the reference materials, which constitute prosecutors’ archives, with the use of the semantic field method. The findings are presented with focus on how the emotions experienced are described and how interpersonal relationships are interpreted. I was looking for keywords used for these descriptions, the frequency of their use, and the context for interpretation of statement fragments. The semantic analysis performed allowed me to frame conclusions important for educators that point to areas in which adolescents inform about their adverse adaptation experiences. The ability to create space for expression and interpretation of the message becomes one of pedagogical preventive measures. At the same time, the process of interpreting the meanings that emerged from children’s and adolescents’ suicide notes provides valuable information that explain difficulties in expressing their suffering and pressure to adults.
Źródło:
Szkoła Specjalna; 2019, LXXX(5); 325-339
0137-818X
Pojawia się w:
Szkoła Specjalna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykluczenie z życia.
Exclusion from life.
Autorzy:
Jarosz, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498182.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji
Tematy:
marginalizacja
wykluczenie
samobójstwo
marginalization
exclusion
suicide
Opis:
Istnieją rozmaite rodzaje wykluczenia społecznego odnoszące się do życia poza nawiasem społeczeństwa. Procesu ukształtowanego przez miejsce w strukturze społecznej, przez przeszłe doświadczenia życiowe i oczekiwania. Koresponduje z nimi to najbardziej dramatyczne: wykluczenie z życia, czyli śmierć samobójcza. Jest ona dla socjologa (od czasów Emila Durkheima) najlepszym miernikiem integracji i kondycji społeczeństwa. Analiza trendów śmierci samobójczej w latach 1951–2013 wskazuje na ich systematyczny wzrost w tym czasie (o 400%) z wyjątkiem roku 1981 i przełomu 1989/1990, kiedy spadły one o 1/3. Było to niewątpliwie skutkiem nadziei związanych z Solidarnością i zmianą politycznego ustroju kraju. W latach 90. współczynniki śmierci samobójczych wykazują stabilizację z niewielkim wzrostem. Od roku 2009 nastąpił gwałtowny wzrost: z około 5000 do ponad 6000 rocznie. Uderzająca jest dysproporcja w zakresie płci. Polska jest jedynym na świecie krajem, w którym śmiercią samobójczą umiera aż sześciu mężczyzn na jedną kobietę. Skutkuje to określaniem Polski jako kraju silnych kobiet i coraz słabszych mężczyzn.
There are several types of social exclusion which describe the fact of living on the margin of the society. Social exclusion process is shaped by the position in the social structure, past life experiences and expectations, and relates also to exclusion from life - the most dramatic of all, and manifested by suicide. For a sociologist (since the time of Emile Durkheim) this is the best measure of social integration and the condition of the society itself. The analysis of suicide tendencies in 1951–2013 shows a systematic increase (by 400%), except for 1981 and the transition of 1989–1990, when there was a drop by 1/3. Undoubtedly, this drop was due to hopes brought by the Solidarity movement and the political transition in the country. In the 1990s, suicide ratios were generally stable, with some slight increases. Since 2009, there has been a sharp growth: from around 5,000 to 6,000 cases per year. Gender disparities are most striking here. Poland is the only country in the world where the female/male suicide ratio is one to six. This data gives rise to the assumption that Poland is the country of strong women and ever weaker men.
Źródło:
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja; 2015, 26; 59-86
2300-3952
Pojawia się w:
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty zachowań samobójczych
Selected aspects of suicidal behaviour
Autorzy:
Kosiba, Beata
Przybyszewska, Wioletta
Sołtyszewski, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451619.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
suicidal behavior
psychological suicide aspect
ethical aspect of suicide
social aspect of suicide
epidemiology of suicide
zachowania samobójcze
psychologiczne aspekty samobójstw
etyczne aspekty samobójstw
społeczne aspekty samobójstw epidemiologia samobójstw
Opis:
The phenomenon of suicide has been present in the history of humanity since the beginning of its existence. Suicidal acts were committed in every epoch and culture, but the scale of the phenomenon has been increasing with the development of civilisation. The aggravation of the problem has caused scholars to reflect on reasons for suicide and the nature of the suicidal act itself. Therefore, suicide is a subject of interest of various fields of study, including philosophy, theology, pedagogy, psychology, sociology and criminology. The article attempts to present the state of knowledge on the discussed issue from three perspectives. The authors present the problem of suicide in the context of selected philosophical currents, ethical systems and social motives by which people committing suicide are driven. Then the authors point at the philosophical conditioning which, in appropriate circumstances, is conducive to suicidal behaviour. The above mentioned issues are analysed on the basis of extensive epidemiological data.
Zjawisko samobójstwa występuje w dziejach ludzkości od początków jego istnienia. Niezależnie od kultury czy epoki historycznej dokonywano aktów samobójczych, jednak skala tego zjawiska nasilała się wraz z rozwojem cywilizacyjnym. W związku z narastaniem problemu również w nauce podjęto refleksję na temat analizy przyczyn samobójstwa i samego aktu samobójczego. A zatem samobójstwo jest przedmiotem zainteresowania wielu dziedzin nauki, m.in.: filozofii, teologii, pedagogiki, psychologii, socjologii czy kryminologii. Artykuł jest próbą przedstawienia stanu wiedzy na temat omawianego zjawiska w trzech perspektywach. Autorzy przedstawiają problem samobójstwa w kontekście wybranych nurtów filozoficznych i systemów etycznych, jak również społecznych motywów, które kierują samobójcami. Następnie wskazują na uwarunkowania psychologiczne, które w odpowiednich okolicznościach sprzyjają zachowaniom samobójczym. Powyższe zagadnienia są analizowane na bazie obszernych danych epidemiologicznych.
Źródło:
Journal of Modern Science; 2017, 32, 1; 83-111
1734-2031
Pojawia się w:
Journal of Modern Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty opiniowania biegłych w postępowaniu karnym związanym z samobójstwem małoletniego
Chosen aspects of expert witnesses assessment in criminal proceedings connected with juvenile suicide
Autorzy:
Flis-Świeczkowska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/499191.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
Tematy:
samobójstwo
proces karny
biegły z zakresu badania pisma ręcznego
biegły
psycholog
suicide
criminal proceedings
handwriting expert
expert witness in psychology
Opis:
Jak wskazują statystyki, samobójstwo stanowi szeroki problem społeczny. W związku z tym jego rozwiązaniem powinni zająć się specjaliści z różnych dziedzin nauki, w tym również szeroko pojętego prawa karnego. Zainteresowanie organów procesu karnego samobójstwem – z uwagi na to, że nie stanowi ono przestępstwa – następuje dopiero w momencie, kiedy w związku z samobójstwem zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zostało popełnione przestępstwo, a tym samym powstaje konieczność zweryfikowania, czy faktycznie doszło do samobójstwa czy też śmierć nastąpiła wskutek popełnienia przestępstwa. Z uwagi na specyfikę postępowania mającego na celu weryfikację, czy w istocie doszło do samobójstwa i jakie były jego przyczyny, częstokroć w tego typu sprawach niezbędne będzie zasięgnięcie opinii biegłych różnych specjalności. Niniejszy artykuł przedstawia wybrane aspekty opiniowania w sprawach związanych z samobójstwami, w szczególności przez biegłych specjalistów z zakresu badania pisma i psychologii. Poruszona problematyka została omówiona z uwzględnieniem sytuacji dzieci i młodzieży jako osób szczególnie narażonych na to autodestrukcyjne zachowanie, a jednocześnie stanowiących potencjalne ofiary przestępstw mogących skutkować popełnieniem samobójstwa.
As the statistics show, suicide constitutes a widespread social issue. Therefore its solution should be taken care of by specialists from different fields of science, including the widely understood criminal law. Due to the fact that taking one’s own life is not a crime, the authorities in the criminal proceedings only become interested in suicide when, in relation to it, there is a reasonable suspicion that a crime has been committed. Thereby, it becomes necessary to verify if the suicide has actually been committed or if death is in fact the result of a crime. Due to the character of the proceedings aimed at verifying if the suicide has actually been committed and what were its causes, in such cases it will be often necessary to consult expert witnesses in different fields. This article presents the chosen aspects of assessing opinions in cases connected to suicides, particularly by expert witnesses in handwriting and psychology. The raised issue has been discussed taking into account the situation of children and youths as persons particularly exposed to this autodestructive behaviour and, at the same time, being the potential victims of crimes that can result in committing a suicide.
Źródło:
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka; 2018, 17, 3; 86-102
1644-6526
Pojawia się w:
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współudział w samobójstwie (kwestia dobra prawnego)
Complicity in suicide (the question of legal interest)
Autorzy:
Małecki, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2027109.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
suicide
complicity
legal interest
criminalization
samobójstwo
współdziałanie
dobro prawne
kryminalizacja
Opis:
W artykule poruszono zagadnienie uzasadnienia kryminalizacji współudziału w targnięciu się przez inną osobę na własne życie w kontekście ochrony dobra prawnego, jakim jest życie człowieka. Rozważono, pod jakimi warunkami uzasadnione może być funkcjonowanie przepisu przewidującego karalność za współudział w czynie, którego dysponent zrzeka się ochrony własnego dobra prawnego. Stwierdzono, że osoba dopuszczająca się zamachu samobójczego nie atakuje dobra chronionego prawem, gdyż nie należy mówić o życiu człowieka jako dobru prawnym w relacji danej osoby do jej własnego życia. Życie człowieka pozostaje jednak dobrem prawnym w relacjach erga omnes, niezależnie od tego, czy mowa o człowieku dążącym do unicestwienia swojego własnego życia. Przyjęto w rezultacie, że kryminalizacja przestępstwa opisanego w art. 151 k.k. nie może być kwestionowana z odwołaniem się do argumentacji bazującej na dobru prawnym.
The article discusses the issues of justification of criminalization of complicity in another person’s suicide in the context of the protection of the legal interest, which is human life. The author also looks at conditions that validate the functioning of a provision that stipulates criminal liability for complicity in an act whose disposer waives the protection of his own legal interest. It is concluded that a person who attempts on their own life does not attack a legally protected interest, because human life should not be referred to as a legal interest in this person’s relation to their own life. However, human life remains a legal interest in erga omnes relations, irrespective of whether we refer to a person wanting to annihilate their own life. As a result, it is assumed that criminalization of the offence described in Art. 151 of the Polish Criminal Code cannot be questioned with reference to arguments based on the legal interest.
Źródło:
Acta Iuris Stetinensis; 2021, 35; 53-63
2083-4373
2545-3181
Pojawia się w:
Acta Iuris Stetinensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies