Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Zapożyczenie rubel ‘drąg do przyciskania siana na drabiniastym wozie’ w gwarach wschodniej Polski
A loanword rubel “a pole to press hay in ladder wagon” in dialects of Eastern Poland

Autorzy:

Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109511.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland

Opis:

The article describes a range of East Slavonic borrowing rubel in dialects of Eastern Poland as well as its derivatives, which not only serves as a good example of lexical peculiarity on the Polish-East Slavonic borderland but also bears witness to old rural reality. The material is an interesting illustration of language contacts beyond state borders and beyond affiliation with a particular literary language.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 281-286
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Славянский перевод апокрифа "Didascalia Domini / Откровение святым апостолaм" (BHG 812a-e)
The Slavonic Translation of the Apocryphal Didascalia "Domini/Revelation to the Holy Apostles" (BHG 812 A-E)

Autorzy:

Райнхарт, Йоханнес

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682144.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old Church Slavonic texts
Old Church Slavonic translations from Greek
Byzantine and Slavonic apocrypha
text edition

Opis:

The New Testament apocryphon Didascalia Domini is one of the least known. Its original was written in Greek, according to François Nau, at the end of the 7th century. Relatively early it was translated into Old Church Slavonic. At present five copies of this translation are known, stretching from the 13th to the 15th century. Three of them belong to the Serbian redaction, one each to the Russian (East Slavic) and to the Middle Bulgarian redaction. According to Michail Nestorovič Speranskij the translation originated in Bulgaria. The Greek copies, the oldest of which stems from the 11th century, have divergent final chapters. Moreover, the Slavic translation has yet another ending not corresponding to any of the Greek texts. The textological analysis of the five Slavic copies makes it possible to get an idea of their mutual relationship. On the basis of the linguistic archaisms of the text one can surmise that the translation has been made in Eastern Bulgaria during the 11th century. At the end of the paper there is a critical edition of the Slavic text.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 141-160
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Jak szczekają nasze psy na wschodniej granicy Polski: po rusku czy po polsku?
What “language” do our dogs “bark in” on the eastern border of Poland: in Ruthenian or in Polish?

Autorzy:

Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109400.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland

Opis:

The text is devoted to the verb brechać, brzechać “bark” which is one of many examples of an overlap between Polish and East Slavonic systemic features, difficult to classify as native or foreign. The analysis of numerous sources and research papers enables to conclude that both Ruthenian brechać (expansive form that influenced derivatives) and Polish brzechać occured on Polish-East Slavonic borderland. This small difference has been either ignored or interpreted incorrectly in previous research.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 271-280
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Роль морфонологического фактора в обогащении лексического запаса языка
The role of morphonological factor in vocabulary enrichment

Autorzy:

Pociechina, Helena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/480891.pdf

Data publikacji:

2009-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Slavonic languages
morphophonology
linguistic

Opis:

This paper discusses a problem of functioning of grammatical variants of inflection forms and substantive word-formations on the surface of lexical semantics in the Slavonic languages. Author comes to conclusion that the role of morphonological factor in vocabulary enrichment consists in the liquidation of the segmental alternations on the morpheme borders in the process of diachronic development of grammatical variation of substantive forms. Depending on the presence or absence of alternations, the grammatical meaning of concrete variants of inflectional forms or substantive wordformations can be lexicalizated and build the different meanings and/or stylistic connotations in the lexical subsystem of language.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 475-486
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Sobre los orígenes y las confusiones terminológicoconceptuales de los términos de "aspecto"y de "Aktionsart"
The origins and confusions regarding terms and concepts of aspect and Aktionsart

Autorzy:

Pawlak, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1052663.pdf

Data publikacji:

2017-12-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

aspect
Aktionsart
Slavonic languages

Opis:

The paper presents, on the one hand, various terms that assign the categories of aspect and Aktionsart and, on the other hand, emphasizes that the concepts regarding them are not homogeneous. The confusions are supposed to have originated in the past. Therefore, we'll sketch briefly the history of aspect and Aktionsart in order to show that the term and the concept of aspect should be related exclusively to the Slavonic languages.

Źródło:

Studia Romanica Posnaniensia; 2008, 35; 257-266
0137-2475
2084-4158

Pojawia się w:

Studia Romanica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Germanische und slavische Bezeichnungen für ‘Milch’ und ‘melken’
The Germanic and Slavonic words for ‘milk’ and ‘to milk’

Autorzy:

Levickij, Viktor

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/699964.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Germanic
Slavonic words
linguistic history

Opis:

A hypothesis has been proposed stating that the Germanic words with the meaning ‘milk’ and ‘to milk’ go back to IE root *mel- ‘to crush, to squash’, ‘to spread, to smear’. This root could have generated two semantic derivatives, namely, ‘to spill; wet, moist’ and ‘to rub, to stroke’ to which the meanings ‘milk’ and ‘to milk’ go back. The Germanic *mel-uk- ‘milk’ might be a compound word, the second component o which *au eg-/ug- has the meaning ‘to increase, to add’.

Źródło:

Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 2; 101-104
1427-8219

Pojawia się w:

Studia Etymologica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

GRANICA MIĘDZY JĘZYKIEM MÓWIONYM A STANDARDOWYM
The boundary between spoken and standard language

Autorzy:

STĘPLEWSKI, ARTUR

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/776770.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

language
politics
standardization
Slavonic
ideology

Opis:

The paper focuses on the relationship between spoken language and standard language. It describes the process of choosing one of the spoken varieties as a basis for a general national language. However, this is a political decision. Linguistics is a secondary tool used in an ideological construct of a nation as an imaginary community. Therefore, any national language is culturally marked. The standard language is used to geographically connect members of a community; it also relates modern users to their ancestors. Politics and linguistics must also rely on the educational system to teach the users one language and to communicate that they are a single nation.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2018, 75/1; 237-244
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Theoria and Optasia in the Old Church Slavonic Translations of the “Life of St Anthony the Great”

Autorzy:

Petrov, Ivan P.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2027732.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Anthony the Great
hagiography
Old Church Slavonic translations
patristics
Greek-Slavonic lexical correspondences

Opis:

The focus of the present paper is the terms θεωρία and ὀπτασία presented in the Greek text of Life of St Anthony the Great by St Athanasius of Alexandria and their translation representation in the Old Church Slavonic versions of the text. The terms are approached diachronically, i.e. in through history of Classical and post-classical Greek literature, thus providing the necessary cultural background for their usage and context. Each term, then, is commented in its exact attestation in the Life, providing also the corresponding translations and their wider context. The translation renderings are further analyzed in perspective of the lexical material in the classical Old Church Slavonic corpus as well as with material from texts and sources, thus aiming at contextualizing them in wider lexicological perspective.

Źródło:

Studia Ceranea; 2021, 11; 679-696
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

O podstawach teoretycznych semantycznej kategorii ablatywności w językach słowiańskich
On theoretical rudiments of semantic category of ablativeness in Slavonic languages

Autorzy:

Lachur, Czesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481865.pdf

Data publikacji:

2008-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

semantic category
ablativeness
Slavonic languages

Opis:

The basis for designation of the category of ablativeness is apresence in a language of a physical idea of translocation of an object with respect to a localizer as well as specific linguistic means which reflect the said idea. Ablativeness is a specific type of movement indicating translocation from the localizer (or its part). Such understanding of ablativeness reflects a mode of perception of specific phenomenon in reality by language users. Therefore this article discusses the very essence of semantic category of ablativeness.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 437-446
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Z trzydziestoletniej historii Instytutu Filologii Słowiańskiej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II
From the Thirty Years History of the Institute of Slavonic Philology at the John Paul II Catholic University of Lublin

Autorzy:

Woźniak, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1791143.pdf

Data publikacji:

2020-08-13

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

slawistyka
Instytut Filologii Słowiańskiej KUL
Ryszard Łużny
Slavonic studies
Institute of Slavonic Philology KUL

Opis:

Jest to okolicznościowy, z okazji jubileuszu 30-lecia, opis Instytutu Filologii Słowiańskiej KUL, dalece niepełny, uproszczony i nader subiektywny, dany jednak przez osobę, która miała zaszczyt uczestniczyć w dziele powstawania i w historii tegoż instytutu, organizowanego w całości według własnej koncepcji dydaktycznej i badawczej przez prof. Ryszarda Łużnego, i w pewien sposób miała szansę pomagać przy uruchamianiu placówki. Obecnie – po niegdysiejszej ewolucji tego ośrodka dydaktyczno-naukowego – nastąpiła inwolucja, a raczej zmiany w jego pierwotnej wersji organizacyjnej i programowej. Utworzona w roku akademickim 2017/ 2018 „Lingwistyka stosowana” to zupełnie inny, autonomiczny byt dydaktyczny, któremu należy życzyć pomyślnego rozwoju i otwarcia nowej pozytywnej karty w historii dydaktyki i badań naukowych. Autorka zwraca uwagę na kilka istotnych znakowych kwestii w opisie 30-letniej historii Instytutu Filologii Słowiańskiej oraz na główne kierunki uprawianych w nim badań.
This article is a commemorative description of the Institute of Slavonic Philology at the Catholic University of Lublin, on the occasion of its 30th anniversary, a description far from complete and one that is simplified and very subjective, but one given by a person who had the honour to participate in the creation and history of this institute which was organised entirely by Professor Ryszard Łużny according to his personal concepts of teaching and research, and who had the opportunity to help launch the faculty. Currently—after the previous evolution of this centre of didactics and academia—there has been somewhat of an involution, or rather changes to its organisation and programme of studies. The School of Applied Linguistics, created in the 2017/2018 academic year, is a completely different, autonomous didactic entity, which is to be wished every success with this opening up of a new chapter in the history of teaching and research.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 175-196
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Українська редакція церковнослов’янської мови в парадигмі сучасної лінгвістики
Ukrainian Redaction of the Church Slavonic Language from the Perspective of Modern Linguistics

Autorzy:

Наєнко, Галина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16530463.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN

Tematy:

Slavic
Church Slavonic
history of the Ukrainian language
Ukrainian redaction of Church Slavonic
Ukrainian linguistics

Opis:

Since modern Slavic studies lack a uniform concept of the Ukrainian redaction of the Church Slavonic language, this article analyzes the major achievements of Ukrainian linguistics in the study of this phenomenon. Applying the method of linguistic historiography, the author describes the emergence of a national concept, according to which written sources – reflecting the features of the Ukrainian language from different periods of its formation – attest to the existence of a single Ukrainian redaction. The development of views on the Church Slavonic language is evidenced by the works of M. Maksymovych, I. Ohienko, G.Y. Shevelov, V. Nimchuk. Today different schools are primarily concerned with the quantitative interpretation of particular features of the Ukrainian redaction. Such an interpretation is largely premised on the 19th‑century Russian philological tradition which does not take into consideration the historical differentiation of East Slavic. Burdened with problematic terms like Russian, such an approach remains in contrast with Ukrainian linguistics, which accepts the existence of the Ukrainian redaction of Church Slavonic since the times of Kyivan Rus’.

Źródło:

Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 779-795
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Nazwy części twarzy w językach słowiańskich
The names of the parts of face in Slavonic languages

Autorzy:

Rytter, Grażyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/665352.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

części twarzy
języki słowiańskie
folklor słowiański
etymologia
parts of face
Slavonic languages
Slavonic folklore
etymology

Opis:

Etymological sketch presents 19 words, in the majority of all-Slavonic range. They are thematically connected with Slavic *tvarь. The article also contains comments about Slavs’ cultural tradition, which ascribes attribute “lucky” to the right eye and “ill-fated” to the left one. To the oldest and most popular beliefs preserved in the Slavonic folklore belongs conviction that human eye has a power of casting a spell or a curse on somebody.
Szkic etymologiczny prezentuje 19 wyrazów, w większości o zasięgu ogólnosłowiańskim. Są one tematycznie związane z psł. *tvarь. Artykuł zawiera również uwagi o tradycji kulturowej Słowian, która prawemu oku przypisuje atrybut „szczęśliwe”, lewemu – „nieszczęśliwe”. Do najstarszych i najpowszechniejszych wierzeń zachowanych w folklorze słowiańskim należy przekonanie, że ludzkie oko ma moc rzucania uroku czy klątwy.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 12; 127-138
1731-8025
2353-9623

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Literatura polska w słowiańskiej bibliotece wydawnictwa „Wahazar”
Polish literature in the slavonic library of „Wahazar Publishers

Autorzy:

Bazylewski, Andriej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481216.pdf

Data publikacji:

2007-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Polish literature
Wahazar
Slavonic cultural space

Opis:

„Wahazar” Publishers from 1992 issues in Russian translation „Collection of the Polish Literature” and from 2003 - bilingual „Polish-Russian Poetic Library”. These series (as well as „Collection of the Serbian Literature” and „Serbian-Russian Poetic Library”) form integral part of the Slavonic library, which’s aim is to make united information-field and to resist primitivization of the whole-Slavonic cultural space. Research, artistic and enlightening activity of the Publishers is the element of constructive alternative in the epoch of aggressive chaotization of the world, serves for communication upon new-arisen prohibitions. Productive existence of this publishing utopia shows, on a level with large number of other facts, that in spite of onset of dehumanizing globalization, in spite of guided devaluation of culture texts - nowadays increases the tendency to form open community of Slavonic (and wider - East-European) cultures, which is not subjected to ethnic patterns, ideomyths, negative inertia. New times could become the stage of really friendly contacts between the peoples - without pauses, conceals and distortions, the stage of continually coming news about things which are important and lasting, not artificially played up, marginal and ephemeral, about those true things which can help to consolidation - not frittering away.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2007, 1, XII; 105-118
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Славянские возвышенные идеи свободы, общности и братства в письмах разных лиц к Л.Н. Толстому и его ответ Стефании Ляудын-Хшановской Польcкой женщине („Одной из многих”)
Slavonic glorious ideals of freedom, union and brotherhood in letters to Count Leo Tolstoy and the writer’s reply to Stefania Laudyn-Chrzanowska - „To a Polish Woman (One of Many)

Autorzy:

Białokozowicz, Bazyli

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481739.pdf

Data publikacji:

2008-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Leo Tolstoy
Russian literature
Slavonic ideals

Opis:

The author’s of Resurrection letters to different addressees, as well as about 60 thousand letters to the Russian writer from all over the world are kept in the Department of Manuscript Works of the National Museum of Count Leo Tolstoy in Moscow. Indeed, it is a real mine of knowledge of the writer’s contemporary Russia and the world of those days. The author of this publication pays particular attention to the letters of correspondents in Slavonic countries who subjected Slavonic glorious ideals of freedom, union and brotherhood to a penetrating analysis in view of a peaceful community of people of different nationalities, races and cultures. Such were the letters to Count Leo Tolstoy of 6th July 1909 by All-Slavonic Association „Slavia”, as well as the letters of 11th June 1910 by a revived Polish Fellowship Association — reverting to noble as well as tragic Arian history in the Poland of Reformation, signed by Marian Tadeusz Lubecki, Jozef Ostka, Stefan Baraniecki, Stanisław Parczyński, Kazimierz Piątka, Amelia Poznańska and many others. The Russian writer was applied to with many various requests (e.g. Osip Vysoky of Czech in the matter of rendering; Andża Mita Petrovic of Belgrade in the concern of Bosnia-Herzegovina annexation by Austria; Marian Zdziechowski of Cracow in the issue of tolstoizm as a religious-ethical doctrine; Jan Niecisław Ignacy Baudouin and Jan Styka in the question of death penalty). Tolstoy’s confidant in European and Slavonic matters was a Slovakian doctor and philosopher, Dusan Makovicky, living in Yasna Polyana, the author of a masterpiece — The Yasna Polyana Record (1904—1910). Count Leo Tolstoy would consequently answer the rankling the Slavonic society questions in harmony with his rationalistic doctrine, called tolstoizm. According to the writer’s sound belief God is love and through Jesus Christ shares with His love with people. A full union with God — it is the union in the truth, love and peace. A man who chooses love is soaked through with endless kind-heartedness. The main feature of Tolstoy was a grave concern for the world’s doom. A Christian should be totally deprived of hate and the feeling of revenge; love, forgiveness, compassion, fight against evil through spreading kindliness and noble feelings should be the trails of the religion based on the life and teachings of Christ, in agreement with the principle: who lives with God, chooses love. The love of fellow being was seen and felt by the writer as a significant value which ought to be learnt and contributed to incessantly. The writer as an architect and director of purified of Christianity alien layers and a moral philosopher constantly supported kindliness and condemned evil, spreading out the space of hope and love through his obedience to peace and evangelical source of Christianity, which was perspicaciously expressed in the letter to Stefania Laudyn-Chrzanowska, in a form of a voluminous article — A Reply to a Polish Woman (One of Many).

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 277-286
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Szlachetny rodowód polskiego pędraka
The Noble Ancestry of the Polish Word pędrak (Sprat)

Autorzy:

Popowska-Taborska, Hanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2127795.pdf

Data publikacji:

2002

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

pędrak
języki słowiańskie
sprat
Slavonic languages

Opis:

The paper (written in the form of a humour report) depicts the development of the word ponorь “pędrak” (sprat) in particular Slavonic languages.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 317-319
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Written Languages in Moldavia during the Reign of Peter Rareş (1527–1538, 1541–1546)

Autorzy:

Knoll, Vladislav

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26469786.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Peter Rareş
Macarie of Roman
Romanian Slavonic
Moldavia
Church Slavonic
Ruthenian
Old Romanian
Middle Bulgarian
Ukrainian

Opis:

The language of the Moldavian books and chancery documents written during the reign of Peter Rareş (1527–1538, 1541–1546) shows an unneglectable variability depending on the purpose, addressee and format of the texts. Using all kinds of preserved texts from this period, we have tried to describe this variability focusing on the texts written in the Cyrillic script. These texts are evaluated according to three criteria: spelling, morphosyntax and vocabulary. The most prestigious variety was the Trinovitan (Tărnovo) variety of Middle Church Slavonic. Its shape in the texts, belonging to the common Church Slavonic legacy, shows the lowest impact of the Moldavian linguistic environment. The original Church Slavonic bookish texts composed in Moldavia (Macarie’s Chronicle, Enkomion to St John the New, colophons and inscriptions) show a variable proportion of Moldavian spelling and morphosyntactic markers. The chancery documents can be characterised by blending of Church Slavonic and Ruthenian (Ukrainian-based) elements. Except the Ruthenian-based documents addressed to Poland, the chancery documents are basically Church Slavonic shaped with Ruthenian infiltrations on the level of some fixed formulas, function words and few lexical items. Moreover, Slavonic letters sent to Transylvania show tiny Wallachian Slavonic influence, manifested by forms of Serbian chancery origin. Monastery charters combine CS-shaped Ruthenian formulas with Trinovitan Church Slavonic formulas, partly shared with colophons and inscriptions. Thus, the Moldavian written legacy shares common elements both with the Wallachian milieu (e.g. Romanian Cyrillic spelling of proper names, Romanian impact on morphosyntax, specific terminology etc.) as well as with a broader Ruthenian area (mainly the eastern part of the Polish-Lithuanian Union).

Źródło:

Studia Ceranea; 2022, 12; 523-598
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

О некоторых новых особенностях взаимодействия в сфере славянского лингвистического сообщества в XXI веке
On some new peculiarities of interaction within the Slavonic linguistic community of the 21st century

Autorzy:

Yudina, Natalia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481897.pdf

Data publikacji:

2012-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Slavonic linguistic community
the “linguistic choice”

Opis:

The present article is devoted to the description of some peculiarities of the Slavonic languages existence within the process of the world homogenization and universalization, “smearing” of national boundaries under the influence of “mental”, territorial, economic, information-communicatory and ethnic globalization. The paper suggests the author’s approach to analyzing the ameliorative and deteriorative extra- and intra-lingual tendencies, as well as marks some ways of preserving the Slavonic languages uniqueness in the context of the “linguistic choice” and the newest innovative and globalization processes of the 21st century.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2012, 1, XVII; 179-190
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Od Redakcji

Autorzy:

Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Stoykova, Ana
Drzewiecka, Ewelina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677410.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Bible
South Slavonic literatures
history
languages

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Rec.: Maciej Rak, Kazimierz Sikora (red.), "Słowiańska frazeologia gwarowa", Księgarnia Akademicka, Kraków 2016, 277 ss.

Autorzy:

Głuszkowski, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/678729.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

dialectal phraseology
Slavonic dialects
proverbs
review

Opis:

Review: Maciej Rak, Kazimierz Sikora (eds.), Słowiańska frazeologia gwarowa, Księgarnia Akademicka, Kraków 2016, 277 pp.The article is a review of a collective volume devoted to various aspects of Slavic dialectal phraseology and paremiology. The work, edited by M. Rak and K. Sikora, contains both general theoretical studies and results of more detailed research. Rec.: Maciej Rak, Kazimierz Sikora (red.), Słowiańska frazeologia gwarowa, Księgarnia Akademicka, Kraków 2016, 277 ss.Artykuł stanowi recenzję pracy zbiorowej poruszającej różnorodne aspekty słowiańskiej frazeologii i paremiologii gwarowej. Praca pod redakcją M. Raka i K. Sikory zawiera zarówno ogólne rozważania teoretyczne, jak i wyniki bardziej szczegółowych badań.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Trees in the folk tradition of Slavs
Stromy v lidové tradici Slovanů

Autorzy:

Janyšková, Ilona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2084466.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Slavonic studies
folklore
ethnolinguistics
dialectology
trees

Opis:

This review deals with a comprehensive publication on the role of trees in the folk tradition of Slavs. The author of the review appreciates the interdisciplinary focus of the book, which is based on deep knowledge in the field of folklore, Slavonic dialectology and etymology. She also highly values the extremely rich material (folklore, ethnographic and linguistic).

Źródło:

Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 203-207
0080-3588

Pojawia się w:

Rocznik Slawistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

„W udręce wołałem do Pana, a On mnie wysłuchał […]. Pan moim wspomożycielem” (Ps 118[117]:5–6). O leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. Na przykładzie tłumaczeń gr. ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς i ὁ ὑπερασπιστής. Ujęcie ilościowe
“I called upon the Lord in distress: the Lord answered me […]. The Lord is on my side” (Ps 118[117]:5–6). On the Lexical Variation of Church Slavonic Psalter Redactions: The Case of Translations of the Greek ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς and ὁ ὑπερασπιστής. A Quantitative Approach

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38706119.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

lexical variation
(Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew equivalents
Church Slavonic Psalter redactions
quantitative comparative analysis

Opis:

This article is another one in a series of studies dealing with the lexical variation of Church Slavonic Psalter redactions. The paper focuses on the vocabulary used by man to address God as his protector, helper, saviour etc., and analyses the (Old) Church Slavonic equivalents of such Greek lexemes as ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς and ὑπερασπιστής. It also points out the Hebrew equivalents of the investigated Greek and (O)CS words. The study concentrates on the quantitative aspect of the use of the vocabulary under discussion, with qualitative issues (semantics / contextual conditions) remaining in the background.
To kolejny artykuł w cyklu opracowań traktujących o leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cs. Tym razem uwagę skupia się na grupie słownictwa, którym człowiek zwraca się do Boga jako swego protektora, pomocnika, wybawiciela etc. Analizie poddaje się użycia (s)cs. ekwiwalentów takich gr. leksemów, jak: ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς i ὑπερασπιστής. Dodatkowo wskazuje się na odpowiedniki hebrajskie badanych słów greckich i (s)cs. W rozważaniach nacisk kładzie się na aspekt ilościowy użyć badanego słownictwa, kwestie jakościowe (semantykę / uwarunkowania kontekstu) przesuwając na plan dalszy.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Формы и ветви семантики одного общеславянского корня: lich- и его производные
The Semantic Forms, Branches and Derivatives of the all‑Slavonic Root lich‑

Autorzy:

Czerwiński, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2031098.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Slavonic languages
semantics
etymology
derivation
root meanings

Źródło:

Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 4; 865-885
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Неизвестен славянски текст на катена към Псалтира в два ръкописа от Хилендар

Autorzy:

Карачорова [Karachorova], Ивона [Ivona]

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677390.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Slavonic Psalter
biblical commentary
catena
Hilandar monastery

Opis:

An unknown Slavic text of a catena to the Psalter, in two manuscripts from the Hilandar monasteryThis article presents a hitherto unknown catena to the Psalter. It is divided in two parts, placed in two manuscripts: in Manuscript No. 116 (psalms 1 through 76), and in Manuscript No. 117 (the remaining psalms). The catena contains commentaries of more than 15 Byzantine authors. The article then goes on to compare the Psalter text accompanying the catena with texts of other editions. It becomes clear that the text of the Hilandar manuscripts is very close to the texts of the Mount Athos edition and of Cyprian’s edition, although it has its own characteristics. The newly found catena is the most voluminous catena translated into a Slavic language. The discovery of the text will lead to new researches into the history of the Slavic Psalter and the Slavic translations of the Bible. Nieznany słowiański tekst kateny do Psałterza w dwóch rękopisach z klasztoru ChilandarArtykuł prezentuje nową i nieznaną dotąd katenę do Psałterza. Podzielona na dwie części znajduje się w dwóch rękopisach: N:116 (do Psalmu 76) i N:117 (od Psalmu 77 do końca). Katena zawiera komentarze pochodzące od ponad piętnastu bizantyńskich autorów. Tekst Psałterza, będący częścią kateny, został porównany z tekstami innych komentatorów. Dzięki temu widać wyraźnie, że tekst z manuskryptów chilandarskich jest bliski tekstom komentowanym na Górze Atos, a także na Cyprze, mimo że posiada swoją własną specyfikę. Nowoodkryta katena jest najbardziej obszernym dokumentem tego typu przełożonym na język słowiański. Jej odkrycie umożliwi nowe badania nad historią słowiańskiego Psałterza i słowiańskich przekładów Biblii.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677384.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

biblical exegesis
Church Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
Eastern Orthodox Church
Old Bulgarian literature
Old East Slavonic literature

Opis:

Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Polonistyka rosyjska w pierwszej dekadzie XXI wieku (uwagi polskiego rusycysty)
Polish studies in Russia in the first decade of 21st century (remarks of a Polish specialist in Russian Studies)

Autorzy:

Wołodźko-Butkiewicz, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481252.pdf

Data publikacji:

2008-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Polish studies in Russia
Slavonic Studies
literature

Opis:

Polish Studies in Russia have considerably increased their activity since the political transformations of the 1980s and 1990s, to the extent that can be compared to Russian Studies in Poland. The lack of censorship constraints, the use of new research methodologies as well as the benefits of cooperation with numerous centres of Slavonic Studies resulted in contributing a lot of novelty to the research upon Polish literature, history and culture. This article covers the most vital achievements of Polish studies in Russia, including Polish-Russian projects, in particular the so-called imagologic research, referring to cultural relations between Poland and Russia and mutual perception of the two nations. The article presents the centres of Polish studies in Russia - the Moscow State University, the Saint-Petersburg State University, the State University for the Humanities (RGGU), the Institute for Slavonic Studies at the Russian Academy of Sciences and the Kaliningrad State University. It also enumerates the most noted academic researchers and tutors for a few generations of specialists in Polish Studies, i.e. Professor Elena Cybenko, Professor Viktor Chorev, Professor Aleksy Dimitrovski and Professor Aleksander Lipatov. The coverage also includes erudite and innovative monographies published during the last decade, concerning the history of Poland and Polish literature of different periods, ranging from 17th century to the present, for instance a monography by Natalia Filatova about Kazimierz Brodzinski, a study by Maria Leskinen concerning the phenomenon of sarmatism, by Pawel Iwinski about Mickiewicz and Pushkin, by Andrej Baranov about the influence of Fyodor Dostoyevsky's literature on the Polish literature at the turn of 19th and 20th century, by Viktoria Tichomirova about the Polish prose devoted to the Second World War and a monography by Irina Adelgejm about the contemporary Polish literature after 1989. Analogies between the present situation of Russian Studies in Poland and Polish Studies in Russia were also taken into consideration.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 233-247
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Lat. servus ‘Diener, Sklave’, slav. *orbъ ‘Sklave, Waise, Kind’, slav. *sirota ‘Waise’
Latin servus ‘servant, slave’, Slav. *orbъ ‘slave, orphan, child’, Slav. *sirota ‘orphan’

Autorzy:

Levickij, Viktor

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/699986.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

etymology
Latin
Slavonic
typology
slave
servant
orphan

Opis:

The oldest names for ‘slave’ in Indo-European languages are connected with the notions ‘captive’, ‘prisoner’, ‘tied’. Taking into consideration this typology we can assume that Lat. servus ‘servant, slave’ might go back to PIE *ser- ‘to tie, to bind’. PIE *or-bho-s, to which Proto-Slav. *orbъ ‘slave, child, orphan’ goes back, may have been formed from *er-/or- ‘to cut, to separate’ > ‘orphan’. The Proto-Slav. word *sirota ‘orphan’ may also have been formed after this pattern.

Źródło:

Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 2; 83-90
1427-8219

Pojawia się w:

Studia Etymologica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

The Hungarian and Slavonic Background of Bashkir tyraž ‘wasp’

Autorzy:

Németh, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/699990.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

etymology
Slavonic language
language contact
linguistic history

Opis:

This article offers a critique of Arpad Berta’s paper (2001) in which the author contends that the Bsk. tyraź word for ‘wasp’ originated (via the Volga Bolgharian) from the Hung. darazs id. The present author attempts to point out the weak points in this interpretation, and proposes, instead, the PSlav. *draźs as the source of the Hungarian and the Bashkir words for ‘wasp’. Thus, the article augments our knowledge of the possible Slavonic origin of the Hungarian and Bashkir words, and provides further details in support of the etymology presented by András Zoltán (2010; 2011).

Źródło:

Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 93-101
1427-8219

Pojawia się w:

Studia Etymologica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

The Place of the Mihanović Psalter in the Fourteenth-Century Revisions of the Church Slavonic Psalter

Autorzy:

MacRobert, Catherine Mary

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682417.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Church Slavonic Psalter
‘Athonite’ redaction
conflation
contamination

Opis:

Modern scholarship on the textual history of Church Slavonic biblical translation recognizes two distinct revisions of the Church Slavonic Psalter from the early fourteenth century, Redaction III (sometimes called the ‘Athonite’ redaction) and Redaction IV, known only in the Norov psalter manuscript. Although they are both attested from the same period and in manuscripts of similar Bulgarian provenance, these two redactions are in some respects systematically different in their linguistic character, their approach to translational issues and their Greek textual basis. In the light of A.A. Turilov’s observation that the Mihanović Psalter, possibly the earliest witness to Redaction III, is written in the same hand as the greater part of the Norov Psalter, this paper examines the textual antecedents of the two redactions and the importance of the Mihanović Psalter as a link between them.

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 75-98
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677402.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Bible
apocalyptic literature
Church Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
Eastern Orthodox Church
Old Bulgarian literature
Old East Slavonic literature

Opis:

Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Ksiądz / księża / książę
Ksiądz / księża / książę [priest / priests / duke

Autorzy:

Czarnecki, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/504740.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu

Tematy:

Slavonic languages
Germanic languages
borrowing
language reconstruction
clergy.

Opis:

The article tries, once again, to explore the etymology of Polish words ksiądz / książę / księża. Since new linguistic and historical facts as well as reconstructions may be presented in this field, the author draws the following conclusions: 1) the Polish term ksiądz comes from the Germanic *kuning, which main meaning could be interpreted as “Franks’ ruler”. The word was borrowed by Slavic languages twice: a) in the first half of the 7th century as a West-Slavic word *kъnędzь; b) in the first half of the 8th century as a South-Slavic word *kъnęgъ. In the second half of the 9th century, the two borrowings meet, which is connected with the Cyril and Methodius’s Christianization in Great Moravia. The word was present in all Slavic languages and its meaning could be interpreted as “the uncrowned ruler of the country” = ‘principes’/Polish ‘książę’. 2) Polish księża (< Slav. *kъnęžьja) is a continuation of a plural form of the Germanic *kuning-, *kuninga. 3) The word książę (< West-Slavonic *kъnęžę) appeared as a derivative of Slavonic *kъnędzь and at first meant ‘a young man who was a member of a ruling family’ and most commonly was ‘the son of a ruler’. 4) At the turn of the 9th and the 10th century Western-Slavonic people changed the meaning of both terms *kъnędzь and *knęžę the first word, both among Czechs and Poles, referred only to the word ‘principes’, whereas the second term began to be understood as “a common prince” or “the uncrowned ruler”. From the 13th century until the 16th century, Polish ksiądz became – under the infl uence of the Czech language – the term for a clergyman (firstly used as the reference only to the bishop, and later as the reference to an ordinary priest).

Źródło:

Academic Journal of Modern Philology; 2013, 2; 7-18
2299-7164
2353-3218

Pojawia się w:

Academic Journal of Modern Philology

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

ТРАДИЦИИ ОБУЧЕНИЯ ЦЕРКОВНОСЛАВЯНСКОМУ ЯЗЫКУ В СТАРООБРЯДЧЕСКИХ АЗБУКАХ ИЗ ВОЙНОВСКОГО МОНАСТЫРЯ
The Tradition of Learning Church Slavonic Language in the Old Believers’ Primers from the Collection of the Monastery in Wojnowo

Autorzy:

Orzechowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444482.pdf

Data publikacji:

2013-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Old Believers
monastery in Wojnowo
primers
Church Slavonic

Opis:

In the Old Believers’ monastery in Wojnowo a few primers survived – the remains of the school which was conducted by the nuns in the 19th and 20th century. A comparative analysis of the copies and some loose sheets which are left has shown that there are four different editions which were printed in at least two printing houses. The analysed copies are identical reprints of the earlier first edition and constitute part of an Old Russian tradition of learning to read and write which was started by Ivan Fiodorov in 1574 and continued by Jakov Zeleznikov and the Old-Ritualists printing house in Moscow.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2013, XV/1; 117-124
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Współdziałanie podsystemów języka w perspektywie badań etymologicznych, Znaczenie i rozwój słowiańskich zaimków *vьχakъ i *edьnakъ*
Language Systems Interactions in Etymological Perspective. The Meaning and Development of Slavic Determiners * vьχakъ and *edьnakъ

Autorzy:

Sobotka, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/567964.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

determiner
function word
etymology
syntax
word-formation
Slavonic

Opis:

The subjects of the article are to discover the origin and meaning of PSl. suffix *-ak- and determiners *vьχakъ and *edinakъ/*edьnakъ formed with that suffix as well as to establish evolutionary paths and motivation senses as a result of which function meanings of derivatives of the determiners in question have been specified in Slavic languages. The description of their origin and development plays an important role both in determining the etymology of such words as Czech však and jednak, and in examining theoretical issues on depronominal function words. The article offers some methodological solutions for examining the history of contemporary metatextual and metapredicative expressions. The study of the origin of the linguistic phenomena connected with the semantic development of the object level of language into the metatextual level requires not only considering the characteristics of these expressions at the relevant lexical level, but also in interaction with morphological and syntactic levels, and perhaps the phonological level as well (cf. questions of apocope and phonological changes related to the transition of given expressions to the class of enclitics). Etymological research, in special cases, should be supported by both the analysis of language systems lower than the examined one (which is in fact the basis of the contemporary etymological observations) as well as an analysis of language systems higher than the examined one, which is a special procedure in etymological description of conjunctions, particles, metapredicative operators etc. Further syntactic and textual analysis in etymological research can shed different light on the etymology of metatextual phenomena.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2015, 12; 157-211
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Dots and Acute Accent Shapes in the Dobrejšo Gospel

Autorzy:

Vakareliyska, Cynthia M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682459.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old Church Slavonic
Bulgarian Church Slavonic
Slavic linguistics
medieval Slavic manuscripts
liquid consonants
vocalic liquids
historical Slavic phonology
Gospels

Opis:

This paper examines the distribution of three types of sporadic and infrequent diacritics in the Dobrejšo Gospel and their functions: a dot or acute-accent shape over a liquid consonant letter in OCS trъt/trьt formations, and, more rarely, over other consonant letters in clusters; a single or multiple acute-accent shape over the letter л or н in certain words; and a titlo over unabbreviated words containing OCS trъt/trьt formations.

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 205-224
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Сербско-русские мотивы в общеславянском контексте (Н. Иваштанин Влюблённое солнце)
Serbo-Russian motif in Slavonic context. (N. Ivanshtanin The Sun in Love”)

Autorzy:

Dmitrovskiy, Aleksei

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482404.pdf

Data publikacji:

2010-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

lyrical image of Russia
Serbo-Russian motif
Slavonic

Opis:

The article deals with a lyrical image of Russia and its structure in the Serbian historical consideration, expressive emotions and in the common origins of Slavonic self-consciousness namely: “cosmos - soul - word”.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2010, 1, XV; 67-76
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

The Story of Melchizedek in Certain Slavonic Texts (Palaea Historica and the Apocryphal Cycle of Abraham)

Autorzy:

Skowronek, Małgorzata
Gucio, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682158.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old-Church-Slavonic literary texts
textology
Palaea Historica

Opis:

The article analyses the story of the prophet-king Melchizedek (mentioned in Gen 14,17– 20, Ps 110,4 and three passages in Heb: 5,6–10, 6,20, 7,1–17), recorded in Slavonic historical texts: the first and second translation of Palaea Historica, and the first and second edition of the so-called apocryphal cycle of Abraham (in which there are several references to Melchizedek). Compared to the scarce information about Melchizedek from the Old and New Testament, stories of extra-biblical origin communicate a significant amount of detail concerning the king-priest, comprising a description of nearly all of his life. Comparison of key episodes in the life of Melchizedek and Abraham (such as origin, revelation, conflict with their pagan parent, leaving home and journey, promise of greatness given by God, testimony or theophany or angelophany, experience of human sacrifice, a change of name) in the Palaea and the cycle confirms – based on the Slavonic material – analogies in the construction of the two protagonists. Both accounts – in the Palaea and the cycle – make the characters more “full-blooded” than in the Bible. The story of Melchizedek presented in the Palaea is characterised by fragmentation (being contained in four chapters), and disrupts chronological order to a small degree, emphasising cause-and-effect relationships, while at the same time it can be considered as a prototype or a singular variant of Vitae: the structure and selection of content of the bio- or hagiographic story meet the characteristics of the genre.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 171-191
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Paralele w semikomunikacji użytkowników języków północnogermańskich i zachodniosłowiańskich

Autorzy:

Lipowski, Jaroslav

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/776782.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

semi-communication
West-Slavonic languages
Czech
Polish
Slovak

Opis:

Semi-communication as a limited form of verbal communication in the linguistic literature has been taken into consideration, especially in relation to the Danes, Swedes and Norwegians. The author compares some characteristic features of the communication between the Czechs, the Poles and the Slovaks. The author presents some common and a number of distinctive features. For example, there is a different inverse proportion between the comprehension of written and spoken language. A special attention is given to the similarity of the role (contributing element) of social, cultural and political phenomena, compensating differences in language systems communicating with groups of users in multiple languages. In this paper, the author also indicates a creation of a new language as one of the results of the Czech and Slovak communication. The author also incorporates in semi-communication the verbal contact of users of regional dialects and the standard language.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2012, 69; 147-156
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Wschodniosłowiańskie słownictwo gwarowe jako podstawa podlaskich nazwisk
East Slavonic Subdialect Vocabulary as the Basis of Podlasie Surnames

Autorzy:

Bogdanowicz, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2031145.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Podlasie
subdialect vocabulary
surname
motivation
East Slavonic genesis

Źródło:

Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 3; 607-615
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

„Obym się rozradował w rozradowaniu ludów Twoich”. Rzecz o konstrukcjach pleonastycznych w cerkiewnosłowiańskich redakcjach Księgi Psalmów
“That I may rejoice in the joy of Thy nation”: On Pleonastic Constructions in Church Slavonic Redactions of the Book of Psalms

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38638214.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Old Church Slavonic "Psalterium Sinaiticum"
Church Slavonic Psalter redaction
pleonasm
tautology
Greek (Hebrew) pattern
emphasis
cognate (internal
absolute) accusative
lexical choice

Opis:

This article focuses on pleonasms extracted from the OCS Psalterium Sinaiticum and investigates their preservation in later representatives of successive CS Psalter redactions. In order to examine the use of the constructions under scrutiny, the (O)CS Psalters have been compared with one another and with the Greek and the Hebrew patterns of translation. The study provides a detailed description of lexical choices with respect to pleonasms present in selected contexts of the Psalter. It also considers analogical structures discussed in the literature on the subject, stressing a specifically emphatic character of (O)CS Psalter pleonasms, similar to that of their Greek and Hebrew equivalents. As observed, the use of pleonasms in the compared (O)CS Psalters is distinctly consistent and generally based on the Greek/Hebrew sources. Cases that could testify to these Biblical stylistic structures having already become independent on the Slavic ground are noted as exceptions.
Artykuł koncentruje się na pleonazmach wyekscerpowanych ze staro-cerkiewno-słowiańskiego Psałterza synajskiego. Ma na celu zbadanie ich zachowawczości w młodszych reprezentantach kolejnych cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych. Teksty (s)cs. psałterzy porównano między sobą oraz z greckimi i hebrajskimi wzorcami przekładowymi pod kątem użycia rozpatrywanych konstrukcji pleonastycznych. Szerzej opisano leksykalny wybór w odniesieniu do pleonazmów obecnych w wybranych kontekstach Psałterza. Uwagę poświęcono także analogicznym strukturom omówionym w literaturze przedmiotu. Podkreślono specyficzny emfatyczny charakter (s)cs. pleonazmów psałterzowych, podobny do ich grecko-hebrajskich ekwiwalentów. Wskazano na wyraźną zgodność co do użyć konstrukcji pleonastycznych w porównywanych (s)cs. psałterzach, z reguły uzasadnioną greckim/hebrajskim wzorcem (wzorcami). Przypadki mogące świadczyć o usamodzielnieniu się na gruncie słowiańskim analizowanych biblijnych struktur stylistycznych odnotowuje się jako wyjątki.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

“Slovenian/Carinthian/Jaun Valley dialect” numerals found in a Latin manuscript dated to the third quarter of 12th century (Heiligenkreuz, Cod. 250)
„Słoweńskie/karynckie/podjuńskie” (?) liczebniki w łacińskim rękopisie z trzeciej ćwierci XII wieku (Heiligenkreuz, Cod. 250)

Autorzy:

Lewaszkiewicz, Tadeusz
Wydra, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2084455.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Slovenian language
Slovenian numerals
Slavic and Slavonic nasal vowels

Opis:

The numerals in question are used to number the pages of a medieval Latin manuscript. These are cardinal numerals, transcribed as follows: edno, četiry, pęt, šest, sedem, osem, devęt, desęt. In addition, two ordinal numerals, drugi and tretiji, also appear there. The words analysed here are undoubtedly Slavic numerals, but it is not possible to assign them with certainty to a specific Slavic language. The most probable theory of their origin links them to the Slovenian dialectal area in Carinthia (mostly due to attested continuation of Proto‑Slavic *ę, the eno < edno numeral and the phonetic spelling of the ordinal numeral as tretji), although a Polish linguistic substrate cannot be definitely ruled out due to attested nasal vowels.

Źródło:

Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 69-86
0080-3588

Pojawia się w:

Rocznik Slawistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

The East-Slavonic sorok ‘40’ revisited

Autorzy:

Fałowski, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/700020.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

etymology
Ugro-Finnic languages
East-Slavonic linguistic
linguistic history

Opis:

None of the hitherto proposed attempts at explaining the origin of the East-Slavonic numeral sorok ‘40’, is satisfactory. This refers almost equally to those propositions that derive it from Greek (F. Miklosich, A. Brückner, V. Jagić), Turkish (O.N. Trubačëv) or from Old Norse (M. Vasmer). The author of the current article puts forward a yet another solution, this time pointing to the Ugro-Finnic languages. As the basis of the borrowing, the Udmurt proto-form *śor-ku/*sor-ku is advanced, which was adapted to *sork > sorok on the East-Slavonic ground. A possible semantic evolution leads from ‘marten pelt(s)’ > ‘a bundle of pelts’ > ‘a bundle of pelts of forty pieces (as many as was needed to sew one fur-lined overcoat’ > ‘a numerical unit (measure) used in trade’ to ‘a stand-alone number 40’. The proposed etymology corresponds well with the context of Ugro-Finnic – East-Slavonic linguistic and extralinguistic contacts.

Źródło:

Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 7-15
1427-8219

Pojawia się w:

Studia Etymologica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

The Homily on The [Cursed] Fig-Tree and the Parable of the Vineyard by John Damascene in Mediaeval Slavonic Literature [Preliminary Observations]
Словото за Изсъхналата смоковница и притчата за лозето от Йоан Дамаскин в средновековната славянска книжнина (предварителни наблюдения)

Autorzy:

Данова, Цветомира

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635525.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

John Damascene
Great Monday
Slavonic translations
manuscripts
redaction
contaminated

Opis:

The Slavonic version of the homily dedicated to The (Cursed) Fig-Tree and the Parable of the Vineyard by John Damascene has not been so far object of an archeographic-textological study. The present study gives the initial observations on the reception of that Byzantine work in Mediaeval Slavonic Literature. The work centred mainly on the South Slavonic manuscript tradition, while the East Slavonic manuscript tradition represented by the text from the well-known Uspensky Miscellany was used as a starting point and as a basis for comparison during the analysis. The study showed that in Mediaeval Slavonic Literature the homily dedicated to The (Cursed) Fig-Tree and the Parable of the Vineyard by John Damascene has been disseminated through three different Slavonic translations, one redaction, and one contaminated version.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Предмет настоящей статьи - ритмическая формула, свидетельствую
Logoaedic adonic verse: the Slavonic rhythmical and syntactic invariant

Autorzy:

Preobrazhenski, Siergiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/480887.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

slavonic verse
adonic verse
five-syllable
verseme
Polish origin

Opis:

The article examines well-known (G. Derzhavin - J. Brodsky) and less known (G. Derzha- vin? C.K. Norwid? A. Mickiewicz? - J. Malaniuk) samples of the establishment of “heroic” aureole of logaoedic (adonic) verse, the possible Polish source of this aureole, and its early Polish “de-heroization” which has revealed the initial connotations and the general Slavonic source of the “alien” verseme (logaoed, truncated dactyl).

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 251-259
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

„Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych

Autorzy:

Juda, Celina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677570.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Bulgarian literature
Slavonic literature
totalitarianism
communism
collective memory
ritual

Opis:

“Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s RepublicsFormulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and distant past differ depending on the intensity of the ideologising processes in the structure of the phenomenon. The systemic mechanism of ritual burial and announcement of the end of “bad past, bad times” includes a number of phases (from construction to reconstruction).This paper examines the strategies under the first of these phases (1944–1956), during which the process of incorporating an external matrix created in revolutionary conditions (Soviet culture) into local culture/literature was the strongest. The practice consists of an unconditional transfer from the model of a maximum number of factors which sanction acts of disavowing the proximate and distant past and legitimise subjection to the chosen / ideal system (denial/discreditation of the old world order, new genres, a new way to explain the past, clear vision of the future). „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowychFormuły „zapominania” w półwieczu totalitaryzmów, ale także po 1989 roku, w dekadach post-, zmieniały kształt i natężenie. Strategie dezawuowania i odrzucania bliskiej czy odległej przeszłości różnią się w zależności od stopnia natężenia procesów ideologizacji. Systemowy mechanizm rytualnego grzebania i głoszenia końca „złej przeszłości, złego czasu” przechodził kilka faz (od konstrukcji do rekonstrukcji).W artykule została podjęta próba opisu najstarszej fazy zjawiska, gdy do kultur lokalnych zostaje inkorporowana matryca zewnętrzna, wypracowana w warunkach rewolucyjnych (wzorzec sowiecki). W praktyce oznaczało to bezwzględne przeniesienie z „wzorca” maksymalnej liczby czynników sankcjonujących akty dezawuowania przeszłości, a legitymizujących podległość wybranemu/idealnemu systemowi (wyparcie, dyskredytowanie starego porządku świata, nowe gatunki, formy, sposoby tłumaczenia przeszłości skutkujące zrealizowaniem idei „świetlanej przyszłości”).

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Koncepcja Rzeszy Słowiańskiej według Karela Kramara
The concept of the Slavonic Realm according to Karel Kramář

Autorzy:

Eberhardt, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/540377.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Geopolityczne

Tematy:

Słowiańszczyzna
Czechosłowacja
Rosja
panslawizm
Slavonic realm
Czechoslovakia
Russia
panslavism

Opis:

Przedstawiono w artykule propozycję geopolityczną opracowaną w 1914 r. przez wybitnego polityka czeskiego Karela Kramářa mającą na celu zjednoczenie wszystkich narodów słowiańskich w jednym wspólnym państwie, tzw. Rzeszy Słowiańskiej. Miało to się odbyć pod egidą imperatora rosyjskiego. Przed skomentowaniem tej koncepcji przedstawiono biografię, działalność polityczną i dokonania twórcze tego wybitnego męża stanu i pierwszego premiera Czechosłowacji. Reprezentował on poglądy panslawistyczne i filorosyjskie. Starano się również zrozumieć i wyjaśnić jego postawę wobec Polski i Polaków.
The paper presents the geopolitical proposal, elaborated by the outstanding Czech politician, Karel Kramář (1860-1937), and made public in 1914. The doctrinal intention of this proposal was the unification of all the Slavonic nations in one common statehood, the so-called “Slavonic Realm”. This would take place under the auspices of the Russian emperor, after he tsarist Russia would have defeated the German Empire and the Austrian-Hungarian Empire in the approaching war. In the introductory part of the article the political biography of the statesman and the advocate of the alliance of the Slavic countries is outlined. Kramář represented the pan-Slavic and the philo-Russian views. He visited many times Russia, where he got acquainted with the intellectual elite, including the personal encounter with Lev Tolstoy (1890). Before the outbreak of the World War I he demanded federalisation of Austria-Hungary, and granting of the civil, as well as national freedoms to the Czechs. During the period of war he was condemned to death for his patriotic activity, but after a year in prison he was acquitted. After Czechoslovakia gained sovereignty, to which he also contributed in a certain degree, he took the position of the Prime Minister. Then, he participated in the Paris Conference, in Versailles, as the leader of the Czech delegation. He was the author of numerous books and articles, in which he would touch upon the historical, political, geopolitical, social and legal issues. In the further course of the paper the design for the creation of the Slavonic Realm, mentioned before, and the principles of its functioning, are presented. This would consist in the incorporation into the Russian Empire of five autonomous provinces, namely: Poland, Czechia, Serbia, Bulgaria, and Montenegro. Each of the five countries would enjoy the autonomy in the domain of national language and culture. Each of these provinces would be headed by the viceroy, nominated by the Emperor of Russia. The geographical boundaries of these five provinces were delineated, and the design for the constitution was presented and commented upon, developed by Kramář, meant to become the foundation for the future basic law for the territory of the Slavonic community and its constituent parts. The subsequent portion of the article is devoted to the position of Kramář’s regarding Poles and to his attempts, aiming at normalising the Polish-Russian relations. The Czech politician was aware of the fact that without the participation of Poles the entire geopolitical design may end up as failure. Despite numerous efforts, the attempts of Kramář’s were not bringing the expected results in this domain. This was, additionally, due to the fact that the political events, associated with the defeat of tsarist Russia in World War I, made the federalist design obsolete. In the concluding section the author evaluates the concept, forwarded by Kramář, from the point of view of its pragmatism and the capacity of implementation. It is also noted that the communist block, which took shape after World War II, even though pronouncing different principles and ideological doctrine, reminded in territorial terms the area delineated by Kramář and communicated by him in May 1914 to the Russian authorities.

Źródło:

Przegląd Geopolityczny; 2016, 18; 19-37
2080-8836
2392-067X

Pojawia się w:

Przegląd Geopolityczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Sprawozdanie z XIII Międzynarodowej Slawistycznej Konferencji Literaturoznawczej „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich. Pamięć”

Autorzy:

Chaszczewicz-Rydel, Marta
Siemońska, Olga
Świetlicki, Mateusz
Świetlik, Anna
Uczkiewicz, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/605021.pdf

Data publikacji:

2019-12-06

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Rusycystyczne

Tematy:

конференция
славистика
литературоведение
konferencja
literaturoznawstwo slawistyczne
conference
slavonic studies

Opis:

Report about  XIII International Slavonic Studies ConferenceWielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich. Pamięć (Wrocław, 16–17 maja 2019 roku)

Źródło:

Przegląd Rusycystyczny; 2019, 169, 1
0137-298X

Pojawia się w:

Przegląd Rusycystyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Religious vocabulary in Aromanian compared to Romanian

Autorzy:

Klimkowski, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/909910.pdf

Data publikacji:

2015-11-19

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Aromanian
Romanian
religious vocabulary
Christian
Greek
Church Slavonic
Turkish

Opis:

The first layer of Aromanian Christian terminology is common for all the Balkan Romance languages. It contains a number of inherited Latin terms and some early assimilated Greek loanwords, due to the Oriental origin of Christianity. As for the later layer, the compound of terms related to ecclesiastical organisation and liturgy or to more sophisticated doctrinal concepts, the Balkan Romance languages substantially differ. In Romanian, it was formed on the basis of Slavonic (or Greek via Slavonic), which was used in the Romanian Orthodox Church by the 17th century. The liturgical language of the Aromanians was Greek (maybe except for Moscopole) and therefore, Aromanian mainly based its religious terminology on Greek, but also on Turkish and Albanian, which can be seen in the Aromanian Missal from the second half of the 18th century. In the next centuries, Aromanian religious vocabulary was strongly influenced by Romanian. The contemporary versions of religious texts, including the Bible (e.g. Caciuperi’s translations), introduce a series of Romanian terms instead of the old ones.

Źródło:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 165-175
0239-4278
2450-3177

Pojawia się w:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Funkcja stylistyczna wypowiedzi w perspektywie lingwistyki porównawczej
Stylistic Function of an Utterance from the Perspective of Contrastive Linguistics

Autorzy:

Kiklewicz, Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1203420.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Opolski

Tematy:

style
stylistics
functional syntax
statement
comparative linguistics
Slavonic languages

Opis:

The tendency in researching language stylistics is that researchers rather start from a certain style and assign language properties to it, including syntactic ones. In the presented article, which is based on the model of functional syntax (Kiklewicz 1999; 2004), the author suggests an opposite research perspective, that is analysis of stylistic properties of specific kinds of syntactic structures. Being completion of the former description rule this research suggestion contributes to a comprehensive presentation of language competence where stylistic markedness of language units constitutes an important aspect. For this reason and due to isolation of categorical content of the function, scope of its meaning and reference the suggestion depicted is so helpful in comparing languages.

Źródło:

Stylistyka; 2011, 20; 19-39
1230-2287
2545-1669

Pojawia się w:

Stylistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Research and education in Slavonic studies in Poland – past and present

Autorzy:

Makowski, Krzysztof A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164787.pdf

Data publikacji:

2017-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

badania
edukacja
Polska
słowianoznawstwo
Research
Education
Polska
Slavonic Studies

Opis:

The article shows the three aspects of research on the history of Slavonic studies in Poland: the developmental trends in Polish historiography, the scale of interest in the Slavs living in Poland and the position of the other Slavic nations in the Polish historiography. Education and research into the history of Slavonic studies in Poland in the past and in the present have taken place on three levels: the general developmental trends in Polish historiography as the leading Slavic historiography, the scale of interest in the other Slavs living in the Polish Commonwealth and the positions of the other Slavic states and nations in Polish historiography and historical education. Research into the history of Slavonic studies in Poland enjoys a noble tradition. Its origin goes back to the late 18th and the early 19th centuries. The research gained institutional support in the second half of the 19th century. In the 20th century, Polish Slavonic studies were rejuvenated in the interwar period, after 1945 (to the largest degree) and after 1989. This was reflected primarily in the notably increasing number of publications. Sadly, the quality of the research remains inferior.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2017, 4 (15); 88-98
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Цигулка, гъдулка… i inne nazwy ‘skrzypiec’ w języku bułgarskim (w porównaniu z pozostałymi językami słowiańskimi)

Autorzy:

Rusek, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/678493.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

names for ‘violin’ in Bulgarian
fiddle
etymology
Slavonic languages

Opis:

Цигулка, гъдулка… and other names for ‘violin, fiddle’ in Bulgarian (in comparison to other Slavonic languages)This paper analyses names for ‘violin’ in Bulgarian, examined against a Slavonic background. A broader approach has been taken to these names, because the article concerns not only the “classic” violin, but also the folk instruments (fiddles), which have different names in Bulgarian (and other Slavonic languages): цигулка, гъдулка, гусла, кемане, лаута, виолина, гънилка, виулица. These names are described from the semantic, derivational and etymological point of view. The noun цигулка, the basic name of ‘violin’, occurs only in Bulgarian and it is unknown in other Slavonic languages, although there are documented derivatives in Serbo-Croatian. The noun кемане ‘violin’, from Turkish, also occurs in Macedonian and Serbo-Croatian and other languages belonging to the Balkan league. The second part of the papers is devoted to the names for ‘violin’ in other Slavonic languages. Some names, extant only in some of the Slavonic languages, are derived from an onomatopoeic stem (Bulg. цигулка, Pol. skrzypce, East-Slavonic скрипка). Most of the Slavonic languages have a noun derived from gǫsli, a Common Slavic ancestor, but in some Slavonic languages (Czech, Slovak, and Sorabic) this word now means the classic violin, while in others it means ‘fiddle’ (comp. Pol. gęśle, Bulg. гусла), and in the Eastern Slavonic languages and Old Church Slavonic it means a ‘plucked string instrument’ ‘a kind of lute’. In Serbo-Croatian it means both the classic violin and primitive fiddle. Polabian has its own name form ‘violin’ gigléikia, which comes from German.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
2392-2435
0081-7090

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Преславизмы в апокрифических Вопросах апостола "Варфоломея"
Preslavisms in the Аpocryphal Questions of Bartholomew

Autorzy:

Chromá, Martina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682126.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Questions of Bartholomew
Lexical аnalysis
Preslavisms
Old Church Slavonic

Opis:

Paper deals with the lexical analysis of the Old Church Slavonic version of the Apocryphal Questions of Bartholomew, a literary monument written most likely in Greek in the 3rd century. The analysis shows that the Slavonic version contains not only lexical elements typical for the Preslav redaction, but also some archaic figures. This leads to the conclusion, that the primal Old Church Slavonic translation may be made in Bulgaria in the 10th century. There are two possibilities of a more exact dating. The text may have been translated in the early 10th century when the lexical elements of the Preslav redaction weren’t strictly used yet and still there occurred many archaic figures. The second possibility is that the translation was made later in the 10th century in one of the distant centers of the Preslav literary school, in which a specific tradition in using Preslav and archaic lexical elements was held. However, a further lexical and language analysis is needed for the confirmation of the stated dating.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 27-34
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Paulicians Between the Dogme and the Legend

Autorzy:

Tsibranska–Kostova, Mariyana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682547.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Slavonic translation of Panoplia Dogmatica
Paulicians
Ms. slav. BAR 296

Opis:

The paper compares how Paulicians were described in different types of medieval Slavonic sources by using the approach of the linguistic and culturological conceptualization of the alterity. By means of linguistic analysis, it tries to reach some essential dogmatic issues in the Paulician doctrine, and to focalize on the perception models towards Paulicians with their tangible semantic codes according to the specificities of the medieval world view. The two chosen texts the analysis is based on, are the legendary Bulgarian narrative Sermon about how the Paulicians have been conceived, and the Slavonic translation of 24th title of Panoplia Dogmatica by Euthymius Zigabenus. The analysis is followed by an English translation of the Sermon (insofar known in 8 copies), and a partial edition of the Slavonic translation of Zigabenus’s work upon the unique copy from the manuscript BAR 296, Library of the Romanian Academy of Sciences in Bucharest, dated between 1410–1420. The text account from the Slavonic manuscript is published for the first time, giving supplementary details about the overall Slavonic translation.

Źródło:

Studia Ceranea; 2017, 7; 229-263
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

За възможните източници на апокрифния мотив „Сатанаил отказва да се поклони на Адам“ в едно раннохристиянско мъчение

Autorzy:

Стойкова [Stoĭkova], Ана [Ana]

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677904.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Old Testament apocrypha
Satanael
Adam
Slavonic Passion of St. George

Opis:

On the possible sources of the apocryphal motif “Satanael refuses to bow to Adam” in one early Christian passionThe article discusses the medieval literary works containing one of the variants of the apocryphal motif “the fall of the Rebel Angel from Heaven,” where Satanael calls himself “a fire flame” and refuses to bow to Adam, who was created “from mud.” A variant of this motif is found in the Slavonic version of an early anonymous Passion of St. George, while its Latin, Coptic and Ethiopian versions contain a more simplified variant – the reason for the refusal of the angel is his superior position in comparison to man. It seems possible that the Slavonic version preserved the original variant of the motif, known in the same form in only two more works – the Greek-Slavonic Apocalypse of Baruch (3 Baruch) and the Syriac Cave of Treasures, both of which preserved archaic features, whereas the Latin and the Oriental versions show traces of later changes. If this is indeed the case, the replacement of the earlier version occurred at a very early stage of the development of the text, probably already during the circulation of the Passion in Palestine or in Sinai. O możliwych źródłach apokryficznego motywu „Satanael odmawia złożenia hołdu Adamowi” w pewnej wczesnochrześcijańskiej pasjiW artykule przedstawiono średniowieczne dzieła literackie, zawierające jeden z wariantów motywu apokryficznego – upadek z nieba zbuntowanego anioła, w którym Satanael nazywa siebie samego „płomieniem ognia” i odmawia złożenia hołdu stworzonemu z błota Adamowi. Wariant tego motywu został odkryty w słowiańskiej wersji wczesnochrześcijańskiej Pasji św. Jerzego (anonimowego autora), podczas gdy wersje łacińska, koptyjska i etiopska przedstawiają ten wątek w sposób dalece uproszczony – powodem odmowy anioła jest jego wyższa pozycja w stosunku do człowieka. Wydaje się prawdopodobne, że słowiańska wersja zachowała oryginalny wariant motywu, występujący w tej samej formie tylko w dwóch jeszcze pracach – grecko-słowiańskiej Apokalipsie Barucha (3 Baruch) i syryjskiej Grocie Skarbów, obu mających cechy archaiczne, podczas gdy w wersji łacińskiej i orientalnych widoczne są już zmiany. Jeśli faktycznie tak jest, to zastąpienie wcześniejszej wersji musiało nastąpić na wczesnym stadium rozwoju tekstu, prawdopodobnie już w czasie cyrkulowania Pasji w Palestynie lub na Synaju.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

„Oby mój język potrafił opiewać Twoje słowa” (Ps 119 [118],172) – z badań nad leksykalną wariantywnością psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. O przekładzie gr. συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω
“Let my tongue make songs in praise of Your word” (Ps 119 [118]:172) – From the Research on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: On Translation of the Greek συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695760.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

lexical variety
(Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew verbal equivalents
Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
quantitative and qualitative comparative analysis

Opis:

This article is another report from the ongoing comparative lexical analyses of manuscripts representing separate Church Slavonic Psalter redactions. It is focused on quantitative and qualitative characterisation of the (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek verbs συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω which occur in the Psalters under comparison. The study offers an interpretation of the observed similarities and differences among the Psalters regarding the choice of vocabulary in focus. It also considers the Hebrew verbs corresponding to the analysed (O)CS and Greek equivalents. Observations made in the article include illustrative examples.
Artykuł jest kolejną relacją z sukcesywnie prowadzonych analiz porównawczych słownictwa zawartego w rękopisach reprezentujących poszczególne cerkiewnosłowiańskie redakcje psałterzowe. Koncentruje się na ilościowej i jakościowej charakterystyce (s)cs. ekwiwalentów greckich czasowników συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω obecnych w porównywanych psałterzach. Podaje interpretację zaobserwowanych podobieństw i różnic między nimi w doborze rozpatrywanego słownictwa. Uwagę zwraca również na hebrajskie odpowiedniki analizowanych ekwiwalentów (staro-)cerkiewnosłowiańsko-greckich. Komentarze artykułu dopełnia odpowiedni materiał ilustracyjny.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

Сведения о дуалистических ересях и языческих верованиях в "Шестодневе" Иоанна Экзарха
Information on dualist heresies and pagan beliefs in John Exarch’s "Hexameron" ("Šestodnev")

Autorzy:

Минчев, Георги
Сковронек, Малгожата
Петров, Иван Н.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682140.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Medieval dualist heresies
Old Slavonic Literature
Hexaemeron
Bulgarian medieval heretics

Opis:

The article aims to present and analyze those passages of the Hexameron (Šestodnev) in which ‘heretics’, ‘Manichaeans’, ‘pagans’ or ‘pagan Slavs’ are mentioned. The fragments are compared with their Greek counterparts (as long as these exist); the Old Bulgarian texts (especially those that can be considered original additions or loose compilations) are utilized for interpreting certain elements of heterodox doctrines common to Manichaeism, Paulicianism, Massalianism and Bogomilism. The Old Bulgarian translation/compilation by John Exarch supplies important information on the cosmology, theological doctrine and liturgical life of the Neo-Manichaeans within the Byzantine- Slavic world. The original additions and passages that can be seen as loose translations or compilations testify to the relevance of anti-dualist polemics even in the later periods of the Byzantine-Slavic religious community. The old Gnostic and Manichaean concepts, adapted by later dualist heresies (as e.g. Massalianism and Paulicianism), coupled with Trinitarian and Christological deviations from the official dogma, infiltrate the 1st Bulgarian Empire and provide a hospitable environment for the appearance of Bogomilism. In this sense, the Old Bulgarian Hexameron turns out to be an important source of information on the predecessors of the ‘Bulgarian heresy’. The original additions and loose translations/compilations of certain passages uncover some ‘common areas’ characteristic of all medieval Neo-Manichaean doctrines: the dualist creation myth, the belief in Satan as God’s ‘first-born son’ and the related Trinitarian and Christological departures from the prescribed dogma. Especially noteworthy is the passage referring to the Trisagion (Trisvetoe). The rejection of particular elements of the Liturgy of the Faithful attests to the dualists’ more diversified attitude towards the official ritual – not an indiscriminate renunciation, but the exclusion of those elements that were considered to praise the Old Testament God and to be irreconcilable with the Neo-Manichaean beliefs concerning creation and forgiveness. The mentioning of a Slavic pagan sun cult should be analyzed not only in connection with the charges against Manichaeans and Slavs concerning idolatry, but also in a wider context of the refutation of antique astrological beliefs and soothsaying practices. The comparison of particular lexemes, phrases and larger textual units in John Exarch’s Hexameron on the one hand and the Sermon Against the Heretics on the other makes it possible to conjecture that Cosmas the Priest was familiar with his predecessor’s work and made use of it when composing his own anti-heretic text.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 95-123
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

Atlas of the Baltic languages: plant names of Slavonic origin

Autorzy:

Jansone, Ilga
Stafecka, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676899.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Baltic languages
dialects
Slavonic borrowings
Atlas of the Baltic Languages

Opis:

Atlas of the Baltic Languages: Plant Names of Slavonic OriginThe article investigates Slavonic-derived plant names in dialects of the two surviving Baltic languages – Latvian and Lithuanian. Historically, these Slavonisms were originally adopted by small-scale regional dialects, which are now disappearing. In 2009, a pilot study for the Atlas of the Baltic Languages was published. It comprised 12 geo-linguistic maps with Latvian, Lithuanian and English commentaries. 2012 saw the publication, in CD format, of the Atlas’s first volume: Lexis 1: Flora. The material analysed concerns names for: (1) wild plants, e.g., cornflower, nettle, waybread, milfoil, dandelion, plantain; (2) cultivated plants, e.g., onion, potatoe, garlic, cucumber, Swedish turnip, [winter] wheat; (3) trees (juniper, hazel-tree, pear-tree, plum-tree, cherry-tree, etc.) and words related to a tree (top of the tree, cone, etc.).Borrowed plant names can generally be grouped as follows: 1. Common borrowings located in a wide area in Lithuania and used all over Eastern part of Latvia – the region of Latgale. These usually denote fruits and vegetables, e.g. the potatoe (Solanum tuberosum) – Latv. buļve and its variants, buļba and variants, uļbiks / Lith. bulvė and variants, bulbė and variants; or garlic – casnags, casnāgs and variants / Lith. česnākas, šešnākas and variants. 2. Common borrowings located in wide area in Lithuania and used in some subdialects in Latgale, e.g. Lith. vosilka / Lat. Vasilka ‘cornflower (Centaurea cyanus)’; Lith. kriváunykas and variants / Lat. kravavņiks and variants ‘yarrow (Achillea millefolium L.)’. 3. Slavonisms whose origin differs in Latvian and in Lithuanian, e.g. Lat. klevers (< Russ. клевер, Bel. dialectal клéвер, клевiр / Lith. kaniušina < Bel. канюшына, Pol. koniczyna for ‘clover (Trifolium)’.The Atlas of the Baltic Languages, reflecting the language contacts, could be an important source for further investigation not only in Baltistics but also in Slavistics and Indo-European comparative linguistics.Атлас балтийских языков: названия растений славянского происхожденияВ статье рассматриваются названия растений славянского происхождения в диалектах единственнo живых балтийских языков – латышского и литовского. Исторически эти славянизмы были заимствованы региональными территориальными диалектами, которые в настоящее время исчезают. В 2009 г. был опубликован пилотный проект Атласа балтийских языков, включающий 12 геолингвистических карт с комментариями на латышском, литовском и английском языках. В 2012 г. первый том атласа: Атлас балтийских языков. Лексика I: Флора – был опубликован в формате CD. Связанную с растительним миром лексику представляют названия, обозначающие: 1) дикорастущие растения – например, василек, крапиву, подорожник, тысячелистник, одуванчик, 2) культурные растения – например, лук, картофель, репу, (зимнюю) пшеницу, и 3) деревья (можжевельник, орешник, грушу и др.), а также части деревьев (макушку дерева, шишку). В качестве основных групп заимствованных названий растений можно выделить: 1. Общие заимствования, которые встречаются в широком ареале в Литве и во всей восточной части Латвии – в Латгалии. Обычно это названия овощей и фруктов, например, картофеля (Solanum tuberosum) – лат. buļve и вар., buļba и вар., uļbiks / лит. bulve и вар., bulbe и вар., чеснока: лат. casnags, casnāgs и вар./ лит. česnākas, šešnākas и вар. 2. Общие заимствования, которые встречаются в широком ареале в Литве и в некоторых говорах Латгалии, например, лит. vosilka / лат. vasilka ‘вaсилёк (Centaurea cyanus)’, лит. kriváunykas и вар. / лат. kravavņiks и вар. ‘тысячелистник (Achillea millefolium L.)’. 3. Славянизмы несовпадающего проиcхождения в латышском и литовском языках, например, лат. klevers (< рус. kлевер, бел. диал. клéвер, клевiр) / лит. kaniušina < бел. kанюшына, поль. koniczyna ‘клевер (Trifolium)’. Атлас балтийских языков отражает языковые контакты и служит важным источником для дальнейших исследований не только в балтистике, но также в славистикe и индоевропейском сравнительном языкознании.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Об этимологических и семантических соответствиях русской лексемы "гордость" в славянских языках
On Etymological and Semantic Correspondences of the Russian Lexeme "Гордость" “Pride” in Slavonic Languages

Autorzy:

Стефанский, Евгений

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2134513.pdf

Data publikacji:

2021-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

славянские языки
этимология
аксиология
энантиосемия
Slavonic languages
etymology
axiology
enantiosemy

Opis:

В статье анализируется славянская лексика, обозначающая ‘гордость’. При этом, с одной стороны, рассматриваются лексемы, передающие данное понятие в разных славянских языках, и их ценностные характеристки. С другой – анализируются семантические процессы, которые привели к тому, что слова, восходящие к праславянскому корню *gr̥d-, в ряде славянских языков изменили свое значение. Материал для исследования собирался на основе параллельных текстов (оригиналов и переводов) и национальных корпусов славянских языков. Применялись сопоставительный, сравнительно-исторический, системноструктурный методы. Анализ показал, что только русский и болгарский литературные языки не развили энантиосемию корня *gr̥d-. В западнославянских языках энантиосемия корня *gr̥d- развилась в сторону семантики презрения, однако данный корень активно продолжает использоваться для обозначения позитивной гордости. Одновременно для передачи негативной гордости в этих языках употребляется корень *pych-. Украинский и белорусский языки развили аналогичную западнославянским языкам энантиосемию и получили в качестве центрального средства обозначения негативной гордости корень *pych-, но сохранили, как в русском языке, корень *gr̥d- для передачи как негативной, так и позитивной гордости. Сербский, хорватский и словенский языки развили энантиосемию корня *gr̥d- в сторону значения ‘уродливый’, для обозначения положительной гордости в них используется лексема ponos и ее дериваты, негативная гордость выражается с помощью заимствованного из русского корня -горд-.
The article analyses the Slavic vocabulary denoting “pride”. The author examines lexemes that convey this notion in different Slavonic languages along with their value characteristics; next, the author looks at the semantic processes which caused the words ascending to the Proto-Slavic root *gr̥d- to change their meaning in a number of Slavic languages. The material for the study was collected from parallel texts (originals and translations) and national corpora of Slavic languages. Comparative, comparative-historical, and system-structural methods were used. The analysis showed that only in the Russian and Bulgarian literary languages the root *gr̥d-did not develop enantiosemy. In West Slavonic languages, the enantiosemy of the root *gr̥d- has developed towards the semantics of disdain, but this root continues to be actively used to denote positive pride. At the same time, the root *pych- is used in these languages to convey negative pride. Ukrainian and Belarusian languages have developed an enantiosemy similar to West Slavic languages and adopted the root *pych- as a central means of denoting negative pride, but retained, as in Russian, the root *gr̥d- to convey both negative and positive pride. The Serbian, Croatian and Slovene languages have developed the enantiosemy of the root *gr̥d- towards the meaning of “ugly”; they use the lexeme ponos and its derivatives to indicate positive pride; negative pride is expressed using the root borrowed from Russian -gord-.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2021, 20; 107-120
1731-8025
2353-9623

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Język staro-cerkiewno-słowiański: źródło inspiracji czy zbędny balast? O możliwościach wykorzystania gramatyki języka scs. w nauce współczesnych języków słowiańskich
The Old Church Slavonic Language: A Source of Inspiration or an Unnecessary Burden? On the Possibilities of Using OCS Grammar in the Teaching and Learning of Modern Slavic Languages

Autorzy:

Fałowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38704514.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Old Church Slavonic language
Slavic languages
Slavic studies
grammar
surveys

Opis:

The aim of this article was to investigate the status of the Old Church Slavonic language in the context of today’s academic didactics, especially in Slavic studies. The research aimed to test two hypotheses: (a) an Old Church Slavonic course is useful in the teaching of modern Slavic languages, (b) students of Slavic studies can see the practical dimension of a course in this language and the links between Old Church Slavonic and other Slavic languages. In the course of the analysis, both hypotheses were confirmed: it was proven that the Old Church Slavonic language course can have a practical application, and for most students this aspect of the course is important. The results of the study can be used to improve the course on the grammar of Old Church Slavonic: from the revision of the syllabus entries to specific exercises in classes with students.
Celem artykułu było zbadanie statusu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego w kontekście dzisiejszej dydaktyki akademickiej, szczególnie slawistycznej. Badania miały na celu sprawdzenie dwóch hipotez: a) kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego jest przydatny w nauczaniu współczesnych języków słowiańskich, b) studenci studiów slawistycznych dostrzegają praktyczny wymiar kursu tego języka oraz powiązania języka staro-cerkiewno-słowiańskiego z innymi językami słowiańskimi. W toku analizy potwierdzone zostały obie hipotezy: udowodniono, że kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego może mieć praktyczne zastosowanie, a dla większości studentów ten aspekt zajęć jest istotny. Wyniki przeprowadzonych badań mogą zostać wykorzystane do udoskonalenia kursu z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego: począwszy od korekty zapisów w sylabusach, aż po konkretne ćwiczenia w ramach zajęć ze studentami.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Badania słowianoznawcze w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Trzydzieste urodziny Instytutu Filologii Słowiańskiej (1989–2019)
Слов’янознавчі дослідження в Люблінському Католицькому Університеті Івана Павла II. Ювілей 30-річчя Інституту слов’янської філології (1989–2019)

Autorzy:

Nowacka, Dagmara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2015606.pdf

Data publikacji:

2021-12-14

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Слов’янська філологія
слов’янське літературознавство
слов’янське мовознавство
Люблінський католицький університет Яна Павла ІІ
Інститут слов’янської філології
Slavonic philology
Slavonic literary studies
Slavonic linguistics
John Paul II Catholic University of Lublin
Department of Slavonic Philology
filologia słowiańska
literaturoznawstwo słowiańskie
językoznawstwo slawistyczne
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Instytut Filologii Słowiańskiej

Opis:

Niniejszy artykuł stanowi próbę podsumowania funkcjonowania Instytutu Filologii Słowiańskiej KUL przez pryzmat działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej jego pracowników w latach 1989–2019. Od samego początku istnienia jednostki jej trzon dydaktyczny opierał się na trzech filologiach: białoruskiej, rosyjskiej i ukraińskiej, a pracownicy realizowali swoje zainteresowania naukowe związane z przynależnością do funkcjonujących w jednostce Katedr: Katedry Kultury Bizantyńsko-Słowiańskiej, Katedry Kultury Bizantyńsko-Słowiańskiej, Katedry Języków Słowiańskich i Katedry Literatur Słowiańskich. W ciągu tych trzydziestu lat slawistykę KUL ukształtowało wiele wybitnych postaci, które określiły charakter jednostki, wskazując kierunki badawcze kolejnym pokoleniom slawistów. Wśród nich są: prof. Ryszard Łużny, pomysłodawca i założyciel kierunku oraz jego najbliżsi współpracownicy prof. Anna Woźniak i prof. Witold Kołbuk, a także prof. Stefan Kozak, prof. Aleksander Barszczewski, prof. Michał Łesiów i prof. Dmytro Buczko. Sferę działalności naukowo-badawczej przedstawiono w postaci wykazu wybranych publikacji poszczególnych pracowników, co pozwoliło na przedstawienie profilu badawczego jednostki.
Стаття є спробою представити та підсумувати функціонування Інституту слов’янської філології Люблінського католицького університету Яна Павла ІІ через призму наукової, дидактичної та організаційної діяльності його працівників у 1989–2019 роках. З самого початку існування підрозділу його дидактичне ядро базувалося на трьох філологіях: білоруській, російській та українській, і співробітники здійснювали свої наукові інтереси, завдяки приналежності до Кафедр, що функціонували у складі підрозділу: Кафедри візантійсько-слов’янської культури, Кафедри слов’янських мов та Кафедри слов’янських літератур. Протягом цих тридцяти років слов’янознавство в Люблінському католицькому університеті формувалося багатьма видатними вченими, які визначали характер одиниці, показуючи напрямки досліджень наступним поколінням слов’янських філологів. Серед них були: проф. Ришард Жужний, ініціатор та засновник слов’янознавчих студій в ЛКУ та його найближчі співробітники: проф. Анна Воняк та проф. Вітольд Колбук, а також проф. Стефан Козак, проф. Олександр Барщевський, проф. Михайло Лесів та проф. Дмитро Бучко. Сфера науково-дослідницької діяльності представлена у вигляді списку вибраних публікацій окремих працівників, що дозволило представити дослідницький профіль підрозділу.
The article is an attempt to summarise the functioning of the Institute of Slavic Philology at the John Paul II Catholic University of Lublin through the prism of the scientific, didactic and organisational activities of its employees in the years 1989–2019. From the very beginning of the unit’s existence, its didactic core was based on three philologies: Belarusian, Russian and Ukrainian, and the employees pursued their research interests by belonging to the departments functioning within the unit: the Department of Byzantine-Slavic Culture, the Department of Slavic Languages and the Department of Slavic Literatures. During these thirty years, Slavic studies at the Catholic University of Lublin have been shaped by many eminent figures who determined the character of the unit by showing research directions to the next generations of Slavic philologists. Among them there are: prof. Ryszard Łużny, the originator and founder of the field of study and his closest associates prof. Anna Woźniak and prof. Witold Kołbuk, as well as prof. Stefan Kozak, prof. Aleksander Barszczewski, prof. Michał Łesiów and prof. Dmytro Buczko. The sphere of scientific and research activities has been presented in the form of a list of selected publications of individual employees, which allowed to present the research profile of the unit.

Źródło:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, 15; 222-241
1733-2249

Pojawia się w:

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Translating the Slavonic Present Participles in the Early Romanian Psalters (16th Century)

Autorzy:

Felea, Ion-Mihai

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31328058.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Psalter
Present Participle
Church Slavonic
Old Romanian
16th century
translation

Opis:

It is often said that early Romanian biblical translations from Church Slavonic follow the source texts slavishly. This is believed to be especially true about the 16th century Romanian Psalters, a group of seven texts (both printed and hand-copied) descending from a single translation. Indeed, these texts stay close to their Church Slavonic originals in topic, lexical content, and orthographical rules. However, we aim to describe how the 16th century translators and redactors dealt with Church Slavonic structures that could not be easily adapted into Romanian by means of formal equivalence. The Slavonic present participle, which appears plenty in the Slavonic Psalter, was chosen as litmus test. While theoretically having a formal correspondent in Old Romanian (the gerund), the Slavonic present participle has a range of uses and meanings that the Old Romanian gerund lacks. Thus, Romanian scribes must depart from the comfort of formal equivalence that calques and loans provide and choose the translation that convey meaning. The dynamic equivalence is obtained by selecting different solutions: gerunds, adjectives, objects and, most often, clauses, especially relative ones. Rendering participles with clauses (i.e. adjectives with verbs) forces the translator to make decisions going beyond the Slavonic participle itself. The analysis shows a tension between betraying the Slavonic text as little as possible and rendering it to the best of the redactor’s ability.

Źródło:

Studia Ceranea; 2023, 13; 287-319
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

A case for two voices in Old Church Slavonic – reflexively marked OCS verbs

Autorzy:

Malicka-Kleparska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040155.pdf

Data publikacji:

2015-12-30

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

middle voice
passive
anticausative
subject experiencer verb
reflexive
Old Church Slavonic

Opis:

Old Church Slavonic data manifest significant similarities in the distribution and formal properties of anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals, while their semantics may also be viewed as partly uniform. The structures representing the said classes of verbs are very frequent in the language, while passive structures, formed with analytic morpho-syntactic constructions, are relatively infrequent. Consequently, the expressions headed by anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals (as well as dative impersonal structures) encroach on the area of semantics belonging in Modern Slavic to be the realm expressed in terms of passive morpho-syntax. The conclusion that can be drawn from this state of affairs is that Old Church Slavonic is characterized by the opposition of active and middle voices, while the passive voice is in its infancy.

Źródło:

Linguistics Beyond and Within; 2015, 1; 169-186
2450-5188

Pojawia się w:

Linguistics Beyond and Within

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

Из наблюдений над способами выражения отрицания в церковнославянском тексте русского извода
Оbservations on the ways of expressing negation in the Ruthenian recension of Church Slavonic text

Autorzy:

Szwed, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1837573.pdf

Data publikacji:

2021-10-14

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Gospel Book
written records
Old Russian language
Church Slavonic language
negation

Opis:

The article describes the specificity of the changes that took place in the process of dissemination of double negation, typical for Slavic languages, visible in the Ruthenian recension of Church Slavonic texts. The reflections on the achievements in the field are enriched with the results of research on the text of Gospel No. 7 from the collection of the Russian State Archive of Ancient Acts (RGADA F. 381. Op. 1 Unit hr 7), which has not been analyzed so far in terms of the issues raised. Nearly three hundred negative structures were subjected to observations. In order to determine the number of single negation cases in relation to double negation the main focus was on structures such as: (1) ni Pron + V, (2) ni Pron + ne V oraz (3) ne V + ni Pron. It was determined, among other things, that their use was influenced by both the literature tradition and live language with elements of the northern dialect of the East Slavonic. On the other hand, the analysis of the negative structures preceding homogeneous parts of the sentence revealed the tendency, manifested onthe leaves of the monument, to transform towards the norm of the contemporary Russian language.

Źródło:

Studia Rossica Posnaniensia; 2021, 46, 2; 293-303
0081-6884

Pojawia się w:

Studia Rossica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

The Concept of Space in the Chronicle of Gallus Anonymus, the Mental Geography of Its Author, and Their Significance for the Controversy on His Place of Origin

Autorzy:

Krawiec, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601377.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Gallus Anonymus
geographical imaginations
mental maps
Polish medieval historiography
Slavonic countries

Opis:

The paper deals with the question of geographical imaginations of so-called Gallus Anonymus, as prevalent in his chronicle. The author sought to reconstruct the chronicler’s mental map of Europe, especially of Sclavonia (Slavonic countries), or, precisely, the concept of space (Raumkonzept) of his work, and the possible sources of his imaginations and knowledge. The author takes under consideration the possibilities of using the geographical data from the Chronicle in solving the controversy on Gallus’s place of origin. The conclusion is that, contrary to often-held opinions, the data itself does not allow us to indicate any specific place or region of Gallus’s birth and/or education.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2015, 112
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Co łączy obcego z obecnym?
Semantic Evolution of Polish obcy and obecny

Autorzy:

Topolińska, Zuzanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/568060.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

etymology
semantic derivation
shifters in the Slavonic languages
pronouns
obcy
obecny

Opis:

The author analyzes the semantic evolution of Polish adjectives obcy and obecny, deriving from the Common Slavic *o b ь t' ь. They are both shifters, which means that their reference is context dependent. She demonstrates that their lines of semantic evolution in Polish are unique in the Slavic linguistic world.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2014, 11; 29-34
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksyki

Autorzy:

Citko, Lilia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676548.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Ruthenian language
Church Slavonic language
macro- and microstructure of dictionary
lexis

Opis:

Dictionaries in the Grand Duchy of Lithuania – a Contribution to the History of (Western)Ruthenian Lexicography and Word-Inventory In the article an attempt to describe the oldest Western Ruthenian dictionary has been made. The analysis is based on the following texts: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto  of the first part of the 16th century, 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  by L. Zizaniy (Vilno 1596), 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  by P. Berynda (Kiev 1627), 4) Sinonima slavenorosskaia (the end of the 17th century). The focus of attention is directed to lexicographic specificity of the antique texts, the elements of their macro- and microstructures, sources and techniques of material documentation, which made it possible to observe the evolution of lexicographers` methodological procedure in the range of the structure of an entry, e.g.: efforts to introduce grammatical information, qualifiers (mostly etymological and stylistic), and material exemplification.Dictionaries, which were essentially used to learn the language of liturgical celebration, contained religious vocabulary. It should be noted, however, that their authors introduced Ruthenian words of various thematic groups and stylistic registers to the translated parts of lexicons. In Berynda`s dictionary Polish loan words appeared as entries. Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksykiW artykule podjęto próbę charakterystyki najstarszych słowników zachodnioruskich na podstawie kilku źródeł: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto z pierwszej połowy XVI w.; 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  W. Zizaniego (Wilno 1596); 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  P. Beryndy (Kijów 1627); 4) Sinonima slavenorosskaia  (koniec XVII w.). Głównie uwagę skupiono na specyfice leksykograficznej zabytków, elementach ich makro-i mikrostruktury, źródłach oraz sposobach dokumentacji materiału. Pozwoliło to zaobserwować pewną ewolucję warsztatu metodologicznego leksykografów w zakresie budowy artykułu hasłowego, jak np. próby wprowadzania informacji gramatycznej, kwalifikatorów (głównie etymologicznych, stylistycznych) oraz egzemplifikacji materiałowej.Słowniki, przeznaczone zasadniczo do nauki języka liturgicznego i lektury ksiąg cerkiewnych, gromadziły przede wszystkim leksykę religijną. Należy jednak zauważyć, że do przekładowej części leksykonów ich autorzy wprowadzali słownictwo ruskie należące do różnych grup tematycznych i rejestrów stylistycznych. W charakterze wyrazów hasłowych słownika Beryndy mogły występować również pożyczki polskie.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred time

Autorzy:

Zajc, Neža

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677886.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

St. Maxim the Greek
Bible
liturgy
grammar
theology
Old Church Slavonic

Opis:

St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred timeBased on a manuscript by St Maxim the Greek, this article explores his specific understanding of the relationship between language and biblical tradition. It gives some answers to questions concerning his theology, which are posed by his liturgical experience of the sacred time, which is based not on repeating the excerptions from the patristic authors, but is primarily founded on his accurate reading and in-depth perception of the Holy Bible. Maxim the Greek, who in his personal writings showed a detailed knowledge of both the Old Testament and Slavonic biblical texts, was thus not only able to separate the canonical from the non-canonical sacred texts, but also successfully classified the Christian teachings according to ethical value, from the Old Testament prophets to the apostles and the Church Fathers. With his hierarchy he also gave meaning to the ontological-eschatological dimension (three levels – appropriate to the Holy Trinity) of their spiritual efforts. His knowledge, which also reflects the precise understanding of dogmatic theological decisions of the first ecumenical church councils, ranks highest the learning that comes directly from the Son of God, which Maxim the Greek experienced through his theological-liturgical prayer practice.Maxim found theologically unambiguous formulations which most profoundly determined the specific nature of his personal theology in the Byzantine hymnography dedicated to the Mother of God. All the mentioned facts lead the author to the further explore his specific Old Church Slavonic language, in which he managed to preserve not only the early Christian mentality but also the theological-liturgical characteristics of the ascetic and later monastic discipline that he learned in the monastery of Vatopedi at the Holy Mount Athos. The article concludes with the proposition that only through detailed study of the personal language of St Maxim the Greek can we arrive at a definition of his Theology. Św. Maksym Grek. Kilka uwag o jego rozumieniu czasu świętegoArtykuł poświęcony jest specyficznemu rozumieniu związku języka i tradycji biblijnej w manuskrypcie św. Maksyma Greka. Proponuje odpowiedzi na pytania dotyczącego jego teologii, jakie zostały zawarte w jego liturgicznym doświadczeniu świętego czasu, które nie polega na odtwarzaniu ekscerpcji z autorów patrystycznych, lecz jest przede wszystkim oparte na właściwym odczytaniu i dogłębnym rozumieniu Biblii. Maksym Grek, który w swoich pismach osobistych wykazuje szczegółową wiedzę na temat zarówno Starego Testamentu, jak i słowiańskich tekstów biblijnych, posiada umiejętność oddzielenia nie tylko tekstów kanonicznych od niekanonicznych, ale także z powodzeniem klasyfikuje nauki chrześcijańskie zgodnie z ich wartością etyczną, od proroków Starego Testamentu do apostołów i Ojców Kościoła. Hierarchią tą nadaje także znaczenie wymiarowi ontologiczno-eschatologicznemu (trzy poziomy – właściwe Świętej Trójcy) ich wysiłków duchowym. Wiedza, która ujawnia się również w precyzyjnym rozumieniu decyzji dogmatycznych pierwszych ekumenicznych soborów Kościoła, sytuuje najwyżej bezpośrednią naukę płynącą od Syna Bożego, której Maksym Grek doświadczył dzięki teologiczno-liturgicznej praktyce modlitewnej.W bizantyńskiej hymnografii odnajduje on jednoznaczne sformułowania teologicznie, poświęcone Matce Boskiej, które najdobitniej określają specyfikę jego osobistej teologii. Wszystkie wspomniane fakty wiodą do dalszych badań jego charakterystycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, w którym stara się zachować nie tylko wczesną mentalność chrześcijańską, lecz także teologiczno-liturgiczne cechy ascetycznej, a później monastycznej, dyscypliny, której nauczył się w monastyrze Vatopedi na Świętej Górze Atos. Artykuł stawia tezę, że tylko szczegółowe badania języka św. Maksyma Greka pozwalają na zdefiniowanie jego teologii.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)

Autorzy:

Lis-Wielgosz, Izabela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677902.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

canonical corpus
biblical component
Old Church Slavonic text
Old Serbian inscriptions

Opis:

Biblical component of Old Church Slavonic text – the example of the Old Serbian inscriptionsThe paper deals with the problem of the presence of biblical material in Old Church Slavonic texts. While this question has indeed already been broadly and repeatedly discussed by palaeo-Slavists, the developments in medieval studies and the achievements in textological and editorial fields have once again made it an open issue still demanding further elaborations and clarifications. In the discourse of the discipline, the topical question concerns not so much frequency or participation as of the modes of usage of the canonical corpus, that is its concrete and conscious application, whereby it becomes an intrinsic and recognizable component of the literary work. My deliberations are intentionally limited to the example of brief literary forms, namely the Old Serbian inscriptions, which have not yet been considered or even marginalized, although they constitute lofty artistic and autonomous forms of expression, mirroring the whole repertoire of ideas, motifs, constructions and reserves of proceedings and operational strategies characteristic of the Old Church Slavonic literature. Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)W artykule podjęto problem obecności materiału biblijnego w tekstach cerkiewnosłowiańskich, który wprawdzie był już wielokrotnie i szeroko omawiany przez paleoslawistów, lecz wraz z rozwojem refleksji mediewistycznej, osiągnięciami na polu tekstologicznym i edytorskim, nadal wydaje się zagadnieniem otwartym, wymagającym dalszych dopełnień i doprecyzowań. W nauce wciąż aktualne jest pytanie nie tyle o frekwencję czy partycypację, ile o modus wykorzystania kanonicznego korpusu, czyli jego konkretne i świadome użycie, takie zastosowanie, że staje się on nieodłącznym i rozpoznawalnym komponentem utworu literackiego. Rozważania na temat biblijnego tworzywa tekstu świadomie ograniczają się do przykładu krótkich form literackich – staroserbskich zapisów, które były dotąd niezauważane czy wręcz marginalizowane, a które stanowią wysoko artystyczne i autonomiczne jednostki wyrazu, odzwierciedlające cały repertuar idei, motywów, konstrukcji oraz charakterystyczny dla literatury cerkiewnosłowiańskiej zasób procedur i strategii operacyjnych.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Polonistyka na Uniwersytecie Karola w Pradze – historia i współczesność
Polish Studies at Charles University in Prague – past and present situation

Autorzy:

Rusin Dybalska, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/510829.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Polish Studies
Charles University in Prague Slavonic Studies
Central European Studies

Opis:

The article dwells on a history of Polish Studies at Charles University in Prague, starting from the very beginning of courses till the present day. The Polish Studies have always been an important element of Slavonic education; currently they are a part of Central European Studies. The article is concerned with the research interests of the polonists of Prague and it reveals structures and directions the polonistic education aims at and is undertaking within the Chair of Central European Studies.

Źródło:

Postscriptum Polonistyczne; 2015, 1(15); 120-126
1898-1593
2353-9844

Pojawia się w:

Postscriptum Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

A Contribution to the History of Repentance Prayers in the Slavic South during the 15th Century

Autorzy:

Tsibranska-Kostova, Mariyana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31323036.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

South Slavonic trebnik in the 15th century
Vladislav the Grammarian

Opis:

The article explores and offers a diplomatic edition of A Very Useful Confession for Unction for Every Christian, for the Black and White Clergy. This is an autograph by Vladislav the Grammarian placed in the Trebnik of Monk David (1480s), manuscript 1/42 in the collection of the Rila Monastery. The analysis is based on the working hypothesis that after the conquest of Constantinople by the Ottoman Turks in 1453, the Ottoman invasion of the Balkans was perceived as a God’s punishment for the sins of the Orthodox Christians. This idea became strongly present in a number of texts. Penitential prayer patterns multiply in the literature. The Greek prototype of the text under study has not been identified yet, but features a close relation to the prayers with the so-called accumulation of sins. It is, in essence, a confession which is performed in connection with the sacrament of the eleosvet (anointing of the sick) before receiving communion and the anointing with holy oil. The textual unit was purposefully introduced into Monk David’s Trebnik and reflected topical textual additions to the basic composition of the Slavonic Trebnik.

Źródło:

Studia Ceranea; 2023, 13; 137-152
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

The Slavonic Literary Studies at the Crossroads: Redefining, or Preserving?

Autorzy:

Pospíšil, Ivo

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/15582223.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Slavonic studies
comparative studies
genre studies
power in literature and literary studies

Opis:

The author of the present study tries to answer the question from the title about the contemporary state and the future of Slavonic literary studies in connection with other disciplines, e.g., comparative and genre studies, their crises and shifts of methodological emphases. According to the author, the future perspectives of Slavonic studies are associated with the relatively constant entity of the subject, the Slavonic phenomenon or the Slavonic world as marking or delimiting the boundaries of Slavonic studies as an independent or autonomous discipline, and with their open or semi-open character in the philological framework, dynamic borders and transcending towards the cultural-area concept without losing their philological kernel.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2022, 23; 193-211
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

Издания библейских текстов в южнославянской кирил- ловской старопечатной традиции XVI века
Editions of the Biblical texts in the Cyrillic South Slavic tradition during the Sixteenth Century

Autorzy:

Петров, Иван Н.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682423.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Bible
Glagolitic and Cyrillic incunabula
old Slavic prints
New Church Slavonic language

Opis:

The article is devoted to the printing Cyrillic South Slavic Biblical texts from the beginning (incunabula) until the early seventeenth century, along with the presentation and characteristics of the sources from Montenegro, Venice, Serbia, Wallachia and others. This history is referred to some Glagolitic sources and to the much better recognised history of Eastern Slavic paleotypy, both from the area of the First Republic of Poland, as well as from typographical centres of the Russian Tsardom.
-

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 143-155
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

O leksykalnej wariantywności cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych ciąg dalszy. Tłumaczenia gr. ἡ συναγωγή, τό συνέδριον i ἡ συστροφή
Further Observations on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: Equivalents of the Greek ἡ συναγωγή, τό συνέδριον and ἡ συστροφή

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695740.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Greek pattern
Hebrew-Greek context of the source text
Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
(Old) Church Slavonic semantic equivalent
lexical variant
comparative quantitative and qualitative analysis

Opis:

This article offers a comparative analysis of (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek ἡ συναγωγή (with reference to the semantically concurrent ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον and ἡ συστροφή in successive redactions of the Book of Psalms. The study presents a comparison of the use of these equivalents in quantitative and qualitative terms, taking into account the similarities as well as differences in their uses. It also examines their Hebrew-Greek context in the source texts. The analysis includes illustrative examples of the issues in focus.
W artykule przeprowadza się analizę porównawczą użyć (staro‑)cerkiewnosłowiańskich ekwiwalentów greckich ἡ συναγωγή (w nawiązaniu do semantycznie zbieżnego ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον i ἡ συστροφή w reprezentantach sukcesywnych cerkiewnosłowiańskich redakcji Księgi Psalmów. Zestawień dokonuje się pod kątem ilościowym i jakościowym (z uwzględnieniem zarówno różnic, jak i podobieństw). Zwraca się uwagę na ich źródłowy kontekst hebrajsko-grecki. Rozważania uzupełnia się materiałem ilustracyjnym.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

Поминовение как концепт (на материале старообрядческого Войновского синодика)
The concept of mentioning the dead” (in the Old Believers’ Sinodik from Wojnowo)

Autorzy:

Orzechowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482125.pdf

Data publikacji:

2010-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Old Believers in Poland
Old Believers monastery in Wojnowo primers
Church Slavonic

Opis:

In the article updating the concept of memory was analysed through its material expression in the text. The analytical material consisted of a special kind of religious literature, sinodik, which is an expression of remembrance about the dead and was used to mention them in prayers. With the application of frame analysis and statistic methods of research an artificial text was delineated, which is the main form of updating the concept of memory in the Sinodik from Wojnowo. In turn, it allowed to differentiate a new subconcept from the latter one, i.e. mentioning the dead in prayers.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2010, 1, XV; 233-240
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

An Unstudied Compilation with the Name of Andrew the Apostle

Autorzy:

Miltenova, Anissava

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682116.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Apocryphal acts of the apostles
Old-Church-Slavonic literary tradition
text edition

Opis:

The paper presents an unstudied text with the name of the Apostle Andrew in the miscellany of 15th c., now Muz.10272, Rashka orthography. The text (with traces of archaic archetype) is a unique copy of the compilation. The history of the manuscript is very interesting, because it belonged to the A. Hilferding collection in the past. The aim of the author is to propose a preliminary analysis of the text, its origin and chronology, as well as its context in the Slavic tradition.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 85-94
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Słowo – obraz paradygmatyczny – ikona. O intersemiotyczności w słowiańskiej kulturze prawosławnego średniowiecza
Word – paradigmatical image – icon. About intersemiotics in Orthodox Slavonic culture of the Middle Ages

Autorzy:

Dziadul, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635891.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

intersemiotics
Slavonic Orthodox literature
iconography
theology
East Christian aesthetics
the Middle Ages

Opis:

This  work  deals  with  the  problem  of  intersemiotics  in  Orthodox  Slavonic  culture  in  the Middle Ages. Attention here is focused on the source, essence and ontology of correspondence of the arts. Despite the fact that in the Middle Ages word and image (icons, frescos, miniatures of manuscripts) had completely different specificity of signs, they were connected with each other on a different level of perception. According to the Church Fathers (John of Damascus, Maximus the Confessor, Basil the Great) and East Christian mysticism (Pseudo Dionysius the Areopagite), the art of the written word and visual art had the same aim and function,  because  they  referred  to  eternal  and  spiritual reality  and  to  the  divine  archetype. The ontology of the word and icon was linked to the specific version of Pseudo-Dionysius’ symbolism. Moreover, this symbolism is connected with the term – “paradigmatical image”, functioning beyond text and iconography, in the iconosphere of the Orthodox Middle Ages. Paradigmatical image becomes a specific link between a word and an icon. Of course, paradigmatical images  were  created  on  the  basis  of  Biblical  (and/or  apocryphal)  and  Patristic Byzantine texts, although they started to function  regardless of their original context. This work presents the way paradigmatical images function in Orthodox iconography and literature (the Raising of Lazarus, the Last Judgement, the Trinity).
This  work  deals  with  the  problem  of  intersemiotics  in  Orthodox  Slavonic  culture  in  the Middle Ages. Attention here is focused on the source, essence and ontology of correspondence of the arts. Despite the fact that in the Middle Ages word and image (icons, frescos, miniatures of manuscripts) had completely different specificity of signs, they were connected with each other on a different level of perception. According to the Church Fathers (John of Damascus, Maximus the Confessor, Basil the Great) and East Christian mysticism (Pseudo Dionysius the Areopagite), the art of the written word and visual art had the same aim and function,  because  they  referred  to  eternal  and  spiritual reality  and  to  the  divine  archetype. The ontology of the word and icon was linked to the specific version of Pseudo-Dionysius’ symbolism. Moreover, this symbolism is connected with the term – “paradigmatical image”, functioning beyond text and iconography, in the iconosphere of the Orthodox Middle Ages. Paradigmatical image becomes a specific link between a word and an icon. Of course, paradigmatical images  were  created  on  the  basis  of  Biblical  (and/or  apocryphal)  and  Patristic Byzantine texts, although they started to function  regardless of their original context. This work presents the way paradigmatical images function in Orthodox iconography and literature (the Raising of Lazarus, the Last Judgement, the Trinity). 

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2012, 2
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

MODERNIZACJA FORM IMPERATIVU NA PRZYKŁADZIE CERKIEWNOSŁOWIAŃSKICH DRUKOWANYCH TEKSTÓW EWANGELICZNYCH
Modernization of Imperative Forms in Two Church Slavonic Printed Gospels

Autorzy:

Kurianowicz, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444937.pdf

Data publikacji:

2014-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Church Slavonic language Russian recension
old printed editions of Gospels
the imperative

Opis:

The aim of the article is the imperative analysis of two Slavonic Gospels: the first complete printed edition of the Church Slavonic Bible – The Ostrog Bible (1581) and the18th century altar Gospel (1771) printed in Kiev Pechersk Lavra but kept in Orthodox monastery in Jabłeczna (south-east Poland). The comparison of these two texts on linguistic level permits to ascertain, that over two hundred years Church Slavonic imperative forms have changed. While The Ostrog Bible is settled in Cyrilo-Methodian writing tradition, the younger Jabłeczyńska Gospel presents modernization of imperative forms toward unification, reduction and avoiding homonymic conflict.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2014, XVI/1; 77-86
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

"Плач Адама" и «адамический текст» в древнеславянской рукописной традиции
"Adam’s lament" and “Adamic text” in Old Slavonic handwriting tradition

Autorzy:

Рождественская, Милена В.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682154.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Medieval Slavonic apocrypha
textology of literary and folk texts
questions-and-responses (erotapocriseis)

Opis:

Apocryphal stories of Adam related to the subjects of the Paradise lost, Adam’s repentance and expulsion from Eden, life of Adam and Eve after the expulsion, the manuscript that Adam gave to Satan, the Holy Cross story – all these subjects can be called the single Adamic text. This intertestamental texts includes Story of how many parts Adam was created from, Adam’s Handwriting, Story of the Cross Tree, Story of Adam and Eve, Adam’s Lament. In Old Russian manuscripts these texts were not necessarily clearly divided from one another, they were often copied as a single set related to the first man and woman. Author had like to look in more detail into the lament of Adam. The Old Testament says nothing about the penance and lament of Adam after his and Eve’s expulsion from Eden. However, the apocryphal Old Russian version (Confession of Eve) mentions his crying and lamenting. Another genre of the Adamic text (apart from prayer, narration, and lament) is the question-and-answer erotapocritical apocryphal literature in the form of riddles and solutions. For example, in the wellknown apocryphal ‘Talk of three Holy Hierarchs’, the text known in different versions to the southern Slavs since the 12th century, which has a long literary tradition in Russia well into the 19th century, there are riddles concerning Adam. The theme of Adam in Old Russian literary and oral traditions is present in several genres: narrative, spiritual verse, riddles.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 161-170
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

A Note on the Adoption of the Byzantine Models in Medieval Bulgaria (9th–10th Centuries). The Case with the Chrysorrhoas Collection

Autorzy:

Miltenov, Yavor

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682561.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

John Chrysostom
medieval Slavonic translations
Zlatostruy
adoption of Byzantine models in medieval Bulgaria

Opis:

The paper aims at examining the first Slavic collection of homilies of John Chrysostom, called Zlatostruy (i.e. Chrysorrhoas or Golden Stream). The peculiarities of its content, compilation strategy and impact on the medieval Bulgarian literature, revealed in previous studies, allow us to extract features that are related to the flourishing of the 10th century Bulgarian literary tradition and the successful adoption of Byzantine models.

Źródło:

Studia Ceranea; 2017, 7; 161-167
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

Leksičke osobitosti odrješenja grijeha u Klimantovićevu zborniku iz 1512. godine
Lexical Characteristics of Absolution of Sins in the Klimantović’s Miscellany from 1512

Autorzy:

Lozić Knezović, Katarina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635657.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Fra Šimun Klimantović
Croatian Glagolitic miscellanies
lexis
language borrowing
Church Slavonic language
Croatisms

Opis:

This  paper  presents  the  lexical  and  linguistic  characteristics  of  absolution  of  sins  in  the Croatian Church Slavonic Klimantović’s Miscellany I, in which the patterns of release and absolution from sin are powerful oral mechanism adjusted to population of that time. In the analysis,  the author  used  her  own  transliteration  of  the  miscellany.  Considered  are  the sacraments of reconciliation in chapters 32. Otrišenie op’ĉeno, 36. Ovo ẽod’rišenie od’rišiti od’ velikoga prok’lats’tvaand 37.  Ovo estьod’rišenie od’rišiti nemoĉnika muž’ku i žen’sku gl vu.  The  study shows  how  much  the  language  is  considered archaic  in  those  chapters  as well as how much there are younger lexical influences, conditioned primarily by neighborly contacts  that  influenced vernacular.  Archaic  features  of  the  vocabulary  are  recorded  in domestic  words  from  Protoslavic period  as  well  as  from  dialectal  Protoslavic  layers,  with a  significant  number  of  Moravisms (West  Slavic  lexemes)  such  as  zakonь,  suffix  -kratь, adjective nebes’ki, verb otpustiti. Contribution to that are loanwords from Protoslavic period. Among other linguistic features, confirmations of archaic features are the older verb present tense forms -ši. The rejuvenation of lexis is obvious in the influence of vernacular on texts of absolution  –  in  many  Italianisms  that  entered into  our  system  directly  through  Čakavian dialect such as  eneralь, pun’ta, purgatorii, and in numerous Croatisms as a result of direct influence of vernacular which is not part of a joint Church Slavonic and Croatian lexis such as personal pronoun  ĵa,  the  dative  singular  mani,  interrogative pronoun  čakoli,  connective ako.  Also,  among  other  linguistic  features  are  present for  example younger  suffixes  -ega, -oga of the genitive singular of adjectives and pronouns. 

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2013, 4
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

Opera narodowa w orbicie wpływów Wagnera na przykładzie Libuszy Bedřicha Smetany
National Opera under Wagner’s Influence as Exemplified by Libuše by Bedřich Smetana

Autorzy:

Andrzejewski, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/521885.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku

Tematy:

Smetana
Wagner
national opera
musical drama
national character in music
myth
Slavonic legends

Opis:

The article focuses on the influence of Wagnerian ideas on the concept of 19th-century Czech national opera. This can be partly explained by the fact that Czech culture was strongly connected with German culture. However, early Czech operas, and even some of Smetana’s, were quite influenced by the German singspiel — a genre with predominantly lyrical and comic elements. Their national character was manifested mainly by folk elements within the action and the music (countryside scenery, national dances, adaptations of folk melodies). The ideal of this type of national opera is Smetana’s The Bartered Bride. The same composer created a work that presents a completely different understanding of the national style and opera. In Libuše, he tried to use the Wagnerian idea of musical drama for transforming the concept of the Czech national opera. In the article, there are quotations of the composer’s statements about Libuše as a work that has a “unique importance in our [Czech] history”. Wagner’s influences are apparent on a few levels in this operatic work. The libretto is based on the mythical story about Queen Libuše, the legendary founder of Prague, and in the opera she is a symbol of the Czech nation. Wagnerian influences are found in the formal structure (unendliche Melodie), as well as in the musical language of Libuše. Smetana used a system of leitmotifs consequently, connecting them with the characters (Libuše, Přemysl) and ideas (motifs of the nation, motif of authority). Perhaps it was under the influence of the idea of Bühnenfestpiel that Smetana designed Libuše as a slavnostni zpěvohra for special celebrations in the life of the Czech nation.

Źródło:

Aspekty Muzyki; 2011, 1; 11-34
2082-6044

Pojawia się w:

Aspekty Muzyki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

Литургический самиздат XX века: языковые особенности и проблемы рецепции

Autorzy:

Кравецкий, Александр

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2167776.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Akademia Supraska

Tematy:

język cerkiewnosłowiański
Rosyjska Cerkiew Prawosławna
liturgia
Church Slavonic Language
Russian Orthodox Church
Liturgics

Opis:

In the XIX-XX centuries there was rather a strong tradition of liturgics texts existed as manuscripts. In the XX century, after the enforced cease of the Church book-printing, such a means of texts spread became the main one. The manuscript tradition is less codified so, after Moscow Patriarchy renewed its publishing activity, this not standardized manuscript norm influenced the books printed. This article is devoted to the problems of the influence provided by the manuscript norm on the Church Slavonic printed books of the XX century.

Źródło:

Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 85-94
2082-9299

Pojawia się w:

Latopisy Akademii Supraskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

Polskojęzyczne translacje tekstów kręgu Slavia Orthodoxa: o projekcie systematyzacji i dokumentacji

Autorzy:

Kawecka, Agata
Petrov, Ivan
Skowronek, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2167882.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Akademia Supraska

Tematy:

przekład
literatura (staro)cerkiewnosłowiańska
liturgia prawosławna
Translation
(Old) Church Slavonic Literature
Orthodox Liturgy

Opis:

The article presents a project carried out at the University of Łódź aimed at compiling a commented bibliography of Polish translations of Old Bulgarian, Old Serbian and Old Russian literature, Church Slavic literary works of the Polish-Lithuanian Commonwealth as well as Orthodox liturgical texts. On the basis of the material collected so far, covering the 19th, 20th and the beginning of the 21st century, it is possible to divide the history of those translations. Aside from slavists and professional translators, the clergy of the Polish Autocephalous Orthodox Church, as well as representatives of Uniate parishes, have also been considerably active in the field of translating from Church Slavic. Their work chiefly comprises texts used during services, and the main purpose of the translations is religious instruction and didactics. Certain of the editions are intended for Poles who are not fluent in the Church Slavic language, used in the services.

Źródło:

Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 183-188
2082-9299

Pojawia się w:

Latopisy Akademii Supraskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

О типологических особенностях Евангелии Тип-7 из собрания РГАДА ф. 381, № 7
On typological features of the text of the Gospel Book Tip-7 from the collection of the Russian State Archive of Old Records, F. 381, № 7

Autorzy:

Szwed Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481024.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Gospel Book
full aprakos
typological description
Old Russian language
Church Slavonic
literary language

Opis:

The article is devoted to the 13th century Gospel Book, which is kept in the Russian State Archive of Old Records and registered under reference F. 381, № 7. The aim of the paper is to define the similarity of the manuscript to other old texts according to its content and order of readings. Moreover, the author attempts to find the Gospel Book’s place in the classification of full lectionaries. In the course of the analysis it is stated that the text has various typological features. Despite the fact that in some elements it resembles the South Slavonic Miroslav Gospel, it belongs to the most common type of full lectionaries in Ruthenia among which the leading role is played by Mstislav Gospel. Furthermore, the manuscript reflects the peculiar features of Milata Gospel, which makes it a part of the class of manuscripts represented by this old text of Novgorod.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 1, XXII; 92-103
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

Прэже съжения всего мира – о некоем типе ошибок в древнерусских списках Евангелия
Прэже съжения всего мира – about a certain type of errors in the Old Russian copies of the Book of the Gospels

Autorzy:

Szwed, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481465.pdf

Data publikacji:

2018-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Gospel Book
full “aprakos”
Old Russian language
Church Slavonic language
Old Russian orthography

Opis:

This article is devoted to a special kind of errors made by the scribes of the Old Russian Books of the Gospels. These are erroneous wordings which create the impression of being correct, since they constitute existing words, in wording and form, similar to the original ones, but which nevertheless alter the meaning of the text. The article presents mechanisms of occurrence of such errors and also shows that modification of meaning caused by erroneous writing could have different degree. The contribution of the writer’s consciousness to the development of error was taken into account in the research. An attempt was made to use the results of the analysis of errors of a given type to formulate conclusions regarding the way the scribe works and his degree of professionalism.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2018, 4, XXIII; 59-67
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Несколько замечаний о необычной славянской редакции "Видения апостола Павла" из рукописных cобраний в Польше
Remarks concerning untypical variant of Slavic “Apocalypse of St. Paul the Apostle” in the collection of Cyrillic manuscripts in Poland

Autorzy:

Страдомский, Ян
Иванова, Мария

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682162.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Apocryphal apocalypses
Old-Church-Slavonic translations from Greek
textology of Medieval literary monuments

Opis:

The apocryphal Apocalypse of St. Paul the Apostlebelongs to the group of early-Christian texts which exerted significant impact on people’s perceptionof the nether world and the Last Judgment. In the Middle Ages, the text was known in the area ofwestern and eastern Christian literary tradition. Numerous translations also include the renditionof the Apocalypse of St. Paul the Apostle into Church Slavonic, made in Bulgaria between the 10thand the 11th century, whose presence and distribution in the area of southern Slavdom and Rutheniais confirmed by copies of manuscripts. The article is devoted to a manuscript of the Apocalypse ofSt. Paul the Apostle hitherto overlooked in studies, whose unique form supplements and makes theSlavic textual tradition of the manuscript more comprehensible. The unique feature of the discussedcopy is supplementation of the text with an ending, present only in the ancient Syrian and Coptictranslations of the apocryphal text.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 193-207
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Mihanović Homiliarium in the Monastery of St Prohor of Pčinja: an Overlooked Fragment of a Cognate Serbian Parchment Manuscript Copy of the 14th Century
Гомилиарий Михановича в монастыре св. Прохора Пшинского: неучтенный фрагмент родственного сербского пергаменного списка XIV века

Autorzy:

Темчин, Сергей

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635877.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Old Church Slavonic
Serbian manuscripts
Mihanović Homiliarium
monastery of St Prohor of Pčinja

Opis:

The article presents an analysis of a Cyrillic parchment fragment of Serbian provenance once kept in the monastery of St Prohor of Pčinja and published by J. Hadži-Vasiljević in 1900. The fragment is now identified as belonged to a manuscript copy which had been made from the famous Mihanović Homiliarium. This identification leads to the conclusion that the Mihanović Homiliarium must have been kept in the same monastery of St Prohor of Pčinja already in late 14th c.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Did Two Zlatousts from the Collection of the Princes Chartoryski Library in Cracow Once Belong to Fr Iwan Wiszeński?
Czy dwa Złatousty ze zbiorów Biblioteki xx. Czartoryskich w Krakowie należały niegdyś do o. Iwana Wiszeńskiego?

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635910.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Byzantino-Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
Balkan region
The Polish--Lithuanian Commonwealth
Iwan Wiszeński

Opis:

In the collection of manuscripts of the Princes Chartoryski Library in Cracow, there are two manuscripts (from the beginning of the 17th century) which are related, in academic literature, with the person of Orthodox monk, Iwan Wiszeński. The volumes, described in catalogues as Zlatousts, were to be brought by him directly from the Mt Athos. Codicological and textual analysis of the manuscripts shows that the tomes are not the Zlatousts, but two volumes (Lent and Paschal period) from an extensive collection of Byzantine and Slavic panegyrical works, known as Studios Monastery Homiliarium. Characteristic features of both the books show that the manuscripts were written on the area of the former Polish Republic (The Polish-Lithuanian Commonwealth), thus they may only be copies of the originals brought from the Balkan region (not necessarily the Mt Athos). It is possible that Iwan Wiszeński was engaged personally in the delivery of manuscripts of this type, unpopular in Orthodox literature in the Ruthenian territory, but not of these particular ones.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

On Translations of the Emerald to Ruthenian
О переводах Измарагда на руську мову

Autorzy:

Чистякова, Марина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635527.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Church Slavonic didactic collections
the Emerald
translations to Ruthenian

Opis:

Several attempts were made in the Kyiv Metropolis to translate the basic version of the Emerald (Izmaragd) from Church Slavonic to Ruthenian. These translations were fragmentary, though. The oldest translation, limited to 17 initial chapters of the Emerald, is known in the version dating back to the last quarter of the 15th century. This translation was later partially (8 сhapters) used in compiling the Gnojno version of the Emerald, which consisted of 29 texts in Ruthenian. At least four other Ruthenian chapters from the Emerald dating back to late 16th century are contained in the collection from Pavel Simson’s compendium No 2. Another three texts are found in a collection which dates back to early 17th century and is stored in the Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

Translation and Transformation of John Chrysostom’s Urban Imagery into Old Church Slavonic

Autorzy:

Dimitrova, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1032070.pdf

Data publikacji:

2020-12-23

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

John Chrysostom
literary reception
translations into Old Church Slavonic
urban life
Antioch
Constantinople

Opis:

John Chrysostom was not only one of the most prolific and influential authors of late antiquity but also a renown preacher, exegete, and public figure. His homilies and sermons combined the classical rhetorical craft with some vivid imagery from everyday life. He used descriptions, comparisons, and metaphors that were both a rhetorical device and a reference to the real world familiar to his audience. From 9th century onwards, many of Chrysostom’s works were translated into Old Church Slavonic and were widely used for either private or communal reading. Even if they had lost the spontaneity of the oral performance, they still preserved the references to the 4th-century City, to the streets and the homes in a distant world, transferred into the 10th-century Bulgaria and beyond. The article examines how some of these urban images were translated and sometimes adapted to the medieval Slavonic audience, how the realia and the figures of speech were rendered into the Slavonic language and culture. It is a survey on the reception of the oral sermon put into writing, and at the same time, it is a glimpse into the late antique everyday life in the Eastern Mediterranean.

Źródło:

Studia Ceranea; 2020, 10; 63-82
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

Pochwała wielkiej księżnej włodzimierskiej Marii. Edycja i przekład nieznanego zabytku literatury staroruskiej.

Autorzy:

Brzozowska, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038470.pdf

Data publikacji:

2018-06-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Maria Shvarnovna
Vsevolod III the Big Nest
medieval Russia
Old Church Slavonic literature

Opis:

This paper is devoted to one particular historical source: the praise of the Grand Princess of Vladimir, Maria Shvarnovna, the first wife of Vsevolod III the Big Nest. The text can be found in the Chronicle of Trinity Monastery, compiled in Moscow around 1408. The monument has not survived to our days and we have only a reconstruction of the text by Priselkov. The publication is divided into three parts. The introduction gives background information on Maria Shvarnovna and the text. Secondly, the Old-Church-Slavonic/Old Russian original edition is included. The last and the longest part of the article contains the complete Polish translation. Bible citations and all additional historical information and references can be found in the footnotes.

Źródło:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2013, 54; 307-320
0080-9993

Pojawia się w:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

К изучению названий внебрачного ребенка в старославянском и чешском языках
On Designations for an Illegitimate Child in Old Church Slavonic and in Czech
O nazwach nieślubnego dziecka w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim

Autorzy:

Janyšková, Ilona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695735.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Slavic studies
linguistics
etymology
semantics
Old Church Slavonic language
Czech language
illegitimate child

Opis:

This article is devoted to designations for an illegitimate child in Old Church Slavonic and in Czech. The study presents Czech expressions (especially dialectal), many of which have not as yet been mentioned in works dealing with this topic, and explains their semantic motivation and etymology.
Niniejszy artykuł jest poświęcony nazwom używanym na określenie dziecka z nieprawego łoża w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim. Przedstawia nazwy czeskie (zwłaszcza formy dialektalne), z których wiele jak dotąd nie pojawiło się w pracach poświęconych tej tematyce, oraz wyjaśnia ich motywację semantyczną i etymologię.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Ситуация билингвизма в сфере церковно-религиознои общественной деятельности в современной России

Autorzy:

Крылова, Ольга A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1925949.pdf

Data publikacji:

2005

Wydawca:

Uniwersytet Opolski

Tematy:

sphere of church-and-religion activity
church-and-religion style
bilinguism
church slavonic language

Opis:

The article treats the linguistic situation existing in the sphere of church-and-religion public social activity. It characterized as the situation of bilinguism because there arefunctioning both the Church Slavonic language and the church-and-religion functional language style of modem literary Russian. The characteristics of the latter is given in theaspe cts of content and expression.

Źródło:

Stylistyka; 2005, 14; 383-391
1230-2287
2545-1669

Pojawia się w:

Stylistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

Церковнослов’янізми, пов’язані з церковними таїнствами в українському письменстві ХVІ –ХVІII століть
Cerkiewnosłowianizmy powiązane z cerkiewnymi sakramentami w piśmiennictwie ukraińskim ХVІ –ХVІII wieku
Church Slavonic words associated with the church sacraments in the Ukrainian literature of the 17th and 18th centuries

Autorzy:

Осінчук, Юрій

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594227.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

słownictwo
zabytki piśmiennictwa
semantyka
sakrament
cerkiewnosłowianizmy
vocabulary
historic texts
semantics
sacrament
Church Slavonic words

Opis:

W artykule poddano analizie fonetykę, strukturę oraz semantykę słownictwa cerkiewnosłowiańskiego funkcjonującego w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w. Przedstawiono również rozwój semantyczny cerkiewnosłowianizmów we współczesnym języku ukraińskim oraz w praktyce liturgicznej. Aktualność niniejszego badania wynika z konieczności podjęcia dogłębnych oraz systematycznych studiów nad słownictwem liturgicznym i obrzędowym w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w., szczególnie nad wyrazami pochodzenia cerkiewnosłowiańskiego, tak charakterystycznymi dla sfery religijnej – dotyczącymi sakramentów, ich udzielania itp. Za bazę źródłową artykułu posłużyły ukraińskie zabytki piśmiennictwa świeckiego: akta i dokumenty sądowe, gramoty, latopisy, utwory literatury polemicznej oraz pięknej, wchodzące do korpusu źródeł Słownyka ukrajinśkoji mowy XVI – perszoji połowyny XVII st., Istorycznoho słownyka ukrajinśkoho jazyka pod redakcją J. Tymczenki oraz ich kartotek, przechowywanych w O ddziale języka ukraińskiego Instytutu Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakiewicza NAN Ukrainy (Lwów). Dołączono materiał ilustracyjny pochodzący z zabytków, które łączą styl teologiczny z naukowym. Przeprowadzona analiza wykazuje, że różne warianty graficzne i fonetyczne słownictwa cerkiewnosłowiańskiego, powiązanego z sakramentami cerkiewnymi, były bardzo często używane w języku ukraińskim XVI–XVIII w. Mowa tu przede wszystkim o kalkach semantycznych z języka greckiego, które za pośrednictwem języka cerkiewnosłowiańskiego weszły do języka ukraińskiego. Jak się okazuje, badane słownictwo z minimalnymi zmianami semantycznymi przetrwało we współczesnej literackiej ukraińszczyźnie oraz w praktyce cerkiewnej i liturgicznej.
This article analyses the phonetics, structure and semantics of Church Slavonic words used in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries. The semantic development of Church Slavonic words in contemporary Ukrainian and in liturgical practice is also examined. The research is timely due to the need for a deeper, systematic study of liturgical and ritual vocabulary in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries, in particular of items taken from Church Slavonic characteristic of the religious sphere – such as those associated with the sacraments and their administration. The sources for the research were secular Ukrainian texts: legal documents, scripts, chronicles, literature and polemical writings, found in the corpus of the Dictionary of the Ukrainian Language, 16th and First Half of 17th Century, in the Ukrainian Historical Dictionary, ed. E. Timchenko, and in the card index kept at the Ukrainian Language department of the Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies, at the National Academy of Sciences of Ukraine (Lviv). Illustrative material from the historic texts, combining theological and scientific styles is included. The analysis shows that different graphic and phonetic variants of Church Slavonic vocabulary connected to church sacraments were in frequent use in the Ukrainian language of the 16th to 18thcenturies. These are mostly semantic calques from Greek which came into the Ukrainian language via Church Slavonic. The studied vocabulary was found, with minimal semantic changes, to have survived in modern literary Ukrainian and in Church and liturgical practice.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 351-369
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Karaim literature as a source of information on the spoken language. A case study of the early 20th-century Lutsk Karaim dialect

Autorzy:

Németh, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/916388.pdf

Data publikacji:

2013-12-31

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Karaim
spoken Karaim in the 19th century
Slavonic influence
Karaim literature
Sergiusz Rudkowski

Opis:

The present article presents an analysis of a Lutsk Karaim literary work, namely Sergiusz Rudkowski’s Dostłar, which was published in two parts in 1931 and 1939. The two characters of the drama use colloquial language and therefore the work appears to be until now the only source of knowledge on Lutsk Karaim in its spoken form. The linguistic peculiarities of the drama are compared with other non-literary sources that reflect everyday language used at the turn of the 19th and 20th centuries. The present study has been carried out in order to determine whether the language of the drama was caricatured by the author, and thus exaggerated to some extent, or whether it reflects the factual command of Karaim during that period. In the final analysis, it is safe to say that the drama’s language should be treated as a reliable source of knowledge. It is important to note that it contains linguistic elements (swearwords, abusive words, Hebrew elements, &c.) that are absent from all other colloquial linguistic materials.

Źródło:

Karaite Archives; 2013, 1; 113-132
2353-2327

Pojawia się w:

Karaite Archives

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации

Autorzy:

Stoykova, Ana

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677645.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

the phoenix
Old Slavonic literature
Christian symbolism
Physiologus
Hexameron of Pseudo-Eustathius
Tolkovaja Paleia

Opis:

The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretationLike the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript tradition shows that there are no works of ancient authors among them, and all works containing the story of the phoenix have an entirely Christian orientation. Not counting particular references to the phoenix in some medieval writings, which in most cases are excerpts or paraphrases made on Slavic soil, the complete story of its life, customs, death and renewal is attested in four main versions found in different types of books. These are the two earlier recensions of Physiologus – the Alexandrian and the Byzantine, a fragment of the Hexameron of Pseudo‑Eustathius and a text from the Tolkovaia Paleia. They differ in some details of their content as well as in their explanations. The function of each version of the myth of the phoenix corresponds to the specific context in which it is placed. The way in which the symbolic meaning of the wonderful bird changed over the centuries can be seen in the four variants of the story.In the Alexandrian version of the Physiologus, it refers directly to Jesus Christ and contains the most abstract Christological ideas of Christian dogma – the Incarnation of God, his death and resurrection. The phoenix of the Byzantine version embodies the idea of God’s resurrection and serves as a proof of its authenticity. In the fragment of Pseudo-Eustathius’ work, the bird symbolises the eschatological resurrection of the flesh, confirming the extension of God’s mercy to people. The phoenix in the Tolkovaia paleia refers to the new life in Heaven that awaits martyrs of Christianity. The Slavic versions of the myth of the phoenix reflect both themes focusing on its symbolism – the renewal of the time by starting a new epoch in human history, and the renewal of life after death which is both an end and a beginning.Mit o feniksie w słowiańskiej prawosławnej tradycji piśmienniczej. Symbolika i interpretacjaJak większość zabytków piśmiennictwa średniowiecznego mit o feniksie wszedł do słowiańskiego świata prawosławnego za pośrednictwem przekładów dzieł bizantyjskich. Analiza tekstów zachowanych w słowiańskiej tradycji rękopiśmienniczej pokazuje, że nie występują tu dzieła autorów starożytnych, zaś wszelkie teksty zawierające historię feniksa mają orientację całkowicie chrześcijańską. Nie licząc szczególnych odniesień do feniksa w niektórych pismach średniowiecznych, w większości przypadków stanowiących fragmenty lub parafrazy powstałe na gruncie słowiańskim, pełna historia jego życia, zwyczaje, śmierć i odrodzenie są poświadczone w czterech podstawowych wersjach znajdujących się w różnych typach ksiąg. Są to: dwie wcześniejsze redakcje Fizjologa – aleksandryjska i bizantyjska, fragment Hexameronu Pseudo-Eustachego i tekst z Tolkovaia Paleia (Paleja komentowana). Różnią się one szczegółami w treści oraz jej objaśnieniach. Funkcja każdej z wersji mitu o feniksie odpowiada kontekstowi, w jakim został on umieszczony. Dzięki czterem tym wariantom można zobaczyć, w jaki sposób zmieniało się na przestrzeni wieków znaczenie symboliczne tego wspaniałego ptaka.Wersja z aleksandryjskiej redakcji Fizjologa odnosi się bezpośrednio do Jezusa Chrystusa i zawiera najbardziej abstrakcyjne idee chrystologiczne chrześcijańskiej dogmatyki – wcielenie Boga, Jego śmierć i zmartwychwstanie. Feniks w wersji bizantyjskiej ucieleśnia ideę zmartwychwstania Boga i służy jako dowód prawdziwości tego wydarzenia. W fragmencie dzieła Pseudo-Eustachego eschatologiczny ptak symbolizuje zmartwychwstanie ciała, potwierdzające rozciągnięcie miłosierdzia Bożego na ludzi. Symbolika feniksa w Tolkovaia paleia (Paleja komentowana) odnosi się do nowego życia w niebie, czekającego na chrześcijańskich męczenników. Wersje słowiańskie mitu o feniksie zawierają oba wątki koncentrujące się na jego symbolice – odnowienie czasu poprzez rozpoczęcie nowej epoki w historii ludzkości i odnowę życia po śmierci, będącej zarówno końcem, jak i początkiem.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Problemy współczesnej polskiej terminologii prawosławnej wynikające z jej relacji z terminologią cerkiewnosłowiańską
Problems of contemporary Polish Orthodox terminology arising from its relationship with the Church Slavonic terminology

Autorzy:

Ławreszuk, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38414675.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

orthodoxy
Church Slavonic terminology
Polish Orthodox Church terminology
prawosławie
terminologia cerkiewnosłowiańska
polska terminologia prawosławna

Opis:

W ramach realizowanego projektu naukowego „Słownik polskiej terminologii prawosławnej”, zespół badawczy podjął się zadania wskazania cerkiewnosłowiańskich odpowiedników polskich terminów prawosławnych. W efekcie prowadzonych badań odkryto szereg faktów dotyczących wzajemnych relacji polskiej i cerkiewnosłowiańskiej terminologii. Niniejszy artykuł precyzując na wstępie przedmiot badań, koncentruje się na prezentacji wstępne wniosków badawczych oraz postulatów dotyczących dalszej pracy nad systematyzacją analizowanej terminologii.
Within the framework of the scientific project "Dictionary of Polish Orthodox Terminology", the research team undertook the task of identifying Church Slavonic equivalents of Polish terms. As a result of the research a number of facts were discovered about the mutual relations between Polish and Church Slavonic terminology. The present article, while first specifying the subject of research, focuses on the presentation of preliminary research conclusions and postulates concerning further work on the systematization of the analyzed terminology.

Źródło:

ELPIS; 2022, 24; 15-19
1508-7719

Pojawia się w:

ELPIS

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

New, Rare and Slavonized Graecisms and Their Role in Localization of Church Slavonic Texts
Нови, ретки и словенизирани грцизми и нивната улога во локализацијата на црковнословенските текстови

Autorzy:

Црвенковска, Емилија

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635529.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Old Church Slavonic
Manuscripts
Greek loanwords
Localization
Ohrid Literary School
Clement of Ohrid
Macedonian redaction

Opis:

The paper provides overview of the destiny of some Old Church Slavonic/Church Slavonic manuscripts, as well as the issues related to their time and spatial localization. Special attention has been paid to the role of loanwords in localization of these texts, taking into consideration the different Slavonic and Non-Slavonic contact zones. In addition, the paper elaborates on some rare, new and Slavonized graecisms, entered after the return of the Church Slavonic literature at the Slavonic South, in Slavonic-Greek contact zone. This lexis can be usually found in hymnographic texts, in prophetologion, as well as in the commented psalter. Analysis of many properties shows that Slavonic translations or later redactions of these texts are created at the Ohrid Literary School, i.e. at the Slavonic southwest areal. Several graecisms which became part of the spoken and dialect language contribute to more precise localization. The question remains how certain graecisms can contribute to more precise localization of Church Slavonic texts, considering the fact that a certain lexical layer can originate from the archetype or from the protograph. It is possible that the lexical elements can be a result of the latter redaction.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in Latvian

Autorzy:

Bušmane, Brigita

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676545.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Latvian language
High Latvian Dialect
Slavonic borrowings
variants of words
semantics
distribution area of words

Opis:

Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in LatvianFood is an essential part of the material culture of every nation. It frequently preserves national traditions and old names longer than other spheres do, additionally, it lets observe the influence of other cultures. According to dictionary data, dumplings were known in Latvia already in the 18th century. Many names for them have been attested in regional subdialects of Latvian; borrowings usually cover wide areas.In this article, basing on ethnographic and linguistic material notations of different antiquity thus tracing the use of names for dumplings almost a century long and referring to dictionary data from 18th–19th century, the author tried to reveal the use and distribution of names for dumplings of Slavic origin in subdialects of Latvian, as well as to offer fragmentary data on the use of particular Slavic borrowings in neighboring languages.The Slavic borrowings kļocka, zacirka alongside variant names are widespread in Eastern Latvia, i.e. in a rather narrow or wide area of the High Latvian dialect. In Eastern Latvia, the names klučki, klučkas derived from the Germanic borrowing kluči, with insertion of the consonant k under influence of Russian, have also been registered.From the semantic angle, the borrowings kļockas, klučkas and their variants are denoting dumplings made of various raw materials (e.g., different kinds of flour, also pea-flour, potatoes). Further references to ingredients of this food and its preparation are included in the explanation of the Slavic borrowing zacirka and its variants most typical for the peasants vocabulary in Latgale.The Slavic borrowings examined in this article have not seldom (even up to the last decades of the 20th century) been serving as the only names of the said dish in the speech of representants of the oldest generation in the particular area in Eastern Latvia. Słowiańskie zapożyczenia wśród nazw pierogów w języku łotewskim Żywność stanowi zasadniczą część kultury materialnej każdego narodu. Nazwy związane z nią często zachowują narodowe tradycje i dawne nazwy dłużej, niż to ma miejsce w innych sferach, a ponadto umożliwiają zaobserwowanie wpływu innych kultur. Według danych słownikowych, pierogi były znane na Łotwie już w XVIII w. Potwierdzono wiele ich nazw w regionalnych subdialektach łotewskich; zapożyczenia na ogół występują na całym obszarze.W tym artykule autorka stara się – na podstawie zapisów w materiałach etnograficznych i lingwistycznych z różnych okresów, śledząc użycie nazw pierogów w ciągu niemal stulecia i odnosząc się do danych ze słowników z XVIII–XIX w. – pokazać użycie i dystrybucję różnych nazw pierogów pochodzenia słowiańskiego w subdialektach łotewskich, jak też podać fragmentaryczne dane o użyciu poszczególnych zapożyczeń słowiańskich w sąsiednich językach.Słowiańskie zapożyczenia kļocka, zacirka, obok ich odmianek, są rozpowszechnione we wschodniej Łotwie, tj. w obszarze dialektu wysokołotewskiego. We wschodniej Łotwie zarejestrowano też nazwy klučki, klučkas, derywaty od niemieckich zapożyczeń kluči z insercją spółgłoski k pod wpływem języka rosyjskiego.Pod względem semantycznym zapożyczenia kļockas, klučkas i ich odmianki oznaczają pierogi zrobione z różnych surowców (np. różnych rodzajów mąki i ziemniaków). Dalsze odniesienia do składników tej potrawy i sposobu jej przygotowania zawarte są w objaśnieniu słowiańskiego zapożyczenia zacirka i jego odmianek najbardziej typowych dla słownictwa łotewskich chłopów.Słowiańskie zapożyczenia analizowane w tym artykule nierzadko (jeszcze do ostatnich dekad XX w.) służyły jako jedyne nazwy omawianych dań w mowie przedstawicieli najstarszej generacji mieszkańców obszaru wschodniej Łotwy.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Zapadno- i južnoslavenski romantizmi kao epoha demokratizacije kulture
Romanticism in West and South Slavonic Literature as the Epoch of Democratization of Culture

Autorzy:

Zieliński, Bogusław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636237.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Romanticism
Romanticism in West and South Slavonic literature
democratization of culture
modern Slav national identities

Opis:

If we regard democracy as tied with four functions: availability, representation, freedom, and education, then we can state that the Romanticism conceived as the intellectual formation and literary current has managed to realize the deepest and thorough process of democratization of culture, of which results remain valid and actual in our contemporary reality. In the Romanticism, two traditions converge in order to construct its progressive character: the educational tradition derived from the German idealism and the liberation one. The educational tradition has been inspiring the development of knowledge, education and university values by shaping the holistic conception of education and personal progress. In this article, the educational orientation of the Romanticism is expressed by the function of availability concerning culture as well as education. The liberation current of the Romanticism is related with the French tradition, peoples as a subject that debates on the ideas of justice and injustice, and also with the folklore along with the independence narrative. The titular category namely, democratization of culture should be understood as a multifaceted phenomenon of the gradual and irreversible processes of innovations which have spread through the spheres of culture, language, system of forms of utterance in order to shape various social and cultural institutions, which – throughout the process of generating new literary canons and redefining modern national identities – eventually contributed to the constitution of the contemporary states.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 17; 321-333
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Особенности лексикографического описания религиозной лексики в Полном церковно-славянском словаре (1899-1900 гг.) протоиерея Григория Дьяченко
FEATURES OF THE LEXICOGRAPHIC DESCRIPTION OF RELIGIOUS LEXICON IN THE UNABRIDGED CHURCH SLAVONIC DICTIONARY (1899-1901) OF THE ARCHPRIEST GRIGORY DYACHENKO

Autorzy:

Feliksow, Siergiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444138.pdf

Data publikacji:

2017-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

archpriest Grigory Dyachenko
church lexicography
Church Slavonic
dictionary
religious lexicon
religious style
20th century

Opis:

This article is devoted to consideration of features of the lexicographic description of religious lexicon in The unabridged Church Slavonic dictionary (1899-1900) archpriests of Grigory Dyachenko who became one of the last fundamental lexicographic compositions of the Synod period in Russia. This dictionary has not been an object of scientific research thus far. The main circle of lexicographic sources which attracted G. Dyachenko to the description of confessional lexicon is established. Additionally, the maintenance of a religious slovnik, volume of the submitted linguistic information and the methods of historical, etymological and semantic analyses used by the originator at the lexicographic description of religious lexicon are analyzed.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2017, XIX/2; 5-18
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

Symeon I Wielki w źródłach starobułgarskich X wieku (kilka uwag)

Autorzy:

Leszka, Mirosław J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038259.pdf

Data publikacji:

2018-01-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Tsar Simeon (893–927)
First Bulgarian Tsardom
Praise to Tsar Simeon
Old Church Slavonic literature

Opis:

The image of Simeon the Great in Bulgarian sources, both contemporary to his reign and written only a little later, seems rather one-sided and lacking significant details. The tsar is depicted as an outstanding, mighty monarch, deeply pious and well oriented in the Bible, as well as in the works of the patristic authorities (mainly Athanasius, Basil the Great and John Chrysostom), an avid reader and a lover of books. Simeon is thus a truly Christian ruler, a follower of peaceful policies, and a warrior only in the face of aggression. The foundations of his strength are supposed to lie in God’s protection. Such a depiction is far from the one preserved in the Byzantine literature, dominated by Simeon’s military activity. The paper is supplemented by the Polish translation of the Praise to Tsar Simeon (by Zofia Brzozowska) with the Old Church Slavonic original (post K. Kuev’s edition).

Źródło:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2015, 56; 87-99
0080-9993

Pojawia się w:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce