Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Second Rzeczpospolita" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Словацьке питання в зовнішньополітичній візії владних кіл І Речі Посполитої (1938 – березень 1939 р.)
The Slovak question in foreign policy vision of the Second Rzeczpospolita authorities (1938 – march 1939)
Autorzy:
Borovets, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1976077.pdf
Data publikacji:
2021-11-01
Wydawca:
National Academy of Sciences of Ukraine. The Institute of History of Ukraine
Tematy:
Second Rzeczpospolita
Czechoslovak Republic
Glinka Slovak People’s Party
foreign policy
diplomatic sondage
autonomy
union
revindication
separatism
secession
Opis:
Тогочасна польська влада негативно ставилася до центрального уряду Чехословацької республіки. Тому вона активно контактувала з опозиційною Глінковою словацькою народною партією, з якою мала низку спільних ідеологічних цінностей: слов’янська взаємність, католицизм, антибільшовизм, позитивне ставлення до авторитаризму. Польські діячі запевняли, що Варшава підтримує державотворчі плани словацьких лідерів, урочисто вітали їх делегацію в Польщі у травні 1938 р. Під час та відразу після мюнхенської кризи польсько-словацькі взаємини відзначалися суперечністю. Словаки запропонували державне об’єднання і представили декларацію про польсько-словацьку унію. Проте, не отримавши відповіді, домовилися з празьким урядом про надання Словаччині автономії. Польська сторона очікувала від словаків більш вираженого сепаратизму. Аби підштовхнути нерішучих опозиціонерів Варшава висунула територіальні претензії на словацькі землі в районі Спіша та Орави. Ультимативний характер вимог та силові дії польської влади продемонстрували дійсний характер її політики щодо Словаччини. Це мало наслідком покращення чесько-словацьких відносин у рамках помюнхенської Чехо-Словаччини, а також зумовило звернення поглядів словацьких політиків до Німеччини. Взимку 1938-1939 рр. обидві сторони намагалися поліпшити атмосферу двосторонніх взаємин. Відбувалися зустрічі делегацій, на яких обговорювалися шляхи активізації позитивної співпраці. Головним чинником польсько-словацького зближення в цей час було усвідомлення небезпеки з боку Німеччини, яка збільшувала свій вплив у регіоні. На початку березня Берлін організував кампанію тиску на словацьких діячів, схиляючи їх до сецесії, водночас вони марно намагалися висунути цьому польську противагу. Проголошення незалежності Словаччини за німецьким сценарієм ознаменувало стратегічну невдачу польської зовнішньої політики, адже південний кордон держави ставав зоною потенційної небезпеки.
The Polish authorities had a negative attitude towards the central government of the Czechoslovak Republic at that time. Therefore, the Polish reprezentatives were in active contact with the opposition Glinka Slovak People’s Party. They had a number of common ideological values such as Slavic reciprocity, Catholicism, Anti-Bolshevism, and positive assessment of authoritarianism. The Polish politics assured that Warsaw supports state-building plans of the Slovak leaders and solemnly welcomed their delegation to Poland in May 1938. Polish-Slovak relations were marked by contradictions during and shortly after the Munich crisis. The Slovaks suggested state association and submitted a declaration on the Polish-Slovak union. But they did not receive an answer, so they agreed with the Prague government about granting Slovakia autonomy. The Polish authorities expected more pronounced separatism from the Slovaks. Warsaw made territorial claims for Slovak lands in the area of Spis and Orava because Poles wanted to push indecisive oppositionists. The ultimate form of the demands and the forceful nature of Polish actions demonstrated the real content of Warsaw’s policy towards Slovakia. These events resulted to the improvement of Czech-Slovak relations within the framework of Post Munich Czechoslovakia and also led to the appeal of Slovak politicians to Germany. Both sides tried to improve the atmosphere of bilateral relations during the winter of 1938-1939. Meetings of delegations were organized for discuss different ways to intensify positive cooperation. An influence of Nazi Germany was increasing in the region at that time. So, the realization of the danger, posed by Germans, was the main factor to Polish-Slovak rapprochement. In early March, Berlin organized a campaign to put pressure on Slovak politicians and persuaded them to secession. They tried in vain to put forward a Polish counterweight. The declaration of independence of Slovakia according to the German scenario marked the strategic failure of Polish foreign policy, because the southern border of the state became a zone of potential danger
Źródło:
The International Relations of Ukraine: Scientific Searches and Findings; 2021, 30; 284-303
2411-345X
2415-7198
Pojawia się w:
The International Relations of Ukraine: Scientific Searches and Findings
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Czwarta droga”. Radykalizm chrześcijański w Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Tomasiewicz, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647830.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Second Republic, social Catholicism
Druga Rzeczpospolita, katolicyzm społeczny
Opis:
The subject of this article is the ideology of Christian radicalism in interwar Poland. The method applied is text analysis in the sociopolitical context. The essence of the Christian radicalism was the synthesis of social reforms program and defense of democracy on the basis of Catholicism. The author aims to answer the question: What was the reason for the weakening of this tendency. The main cause was the elite character of the Christian-radical movement embodied by some academic associations (e.g. “Odrodzenie”) and intellectual magazines (e.g. “Verbum”).
Artykuł omawia ideologię chrześcijańskiego radykalizmu egzystującego w okresie międzywojennym w Polsce. Do jej zbadania wykorzystano analizę tekstów programowych i publicystycznych tego nurtu w ich kontekście społeczno-politycznym. Cechą charakterystyczną polskiego chrześcijańskiego radykalizmu było połączenie obrony ustroju demokratycznego i postulatu reform społecznych na fundamencie katolicyzmu. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie o przyczyny słabości chrześcijańskiego radykalizmu w Polsce. Jak się wydaje, wynikała ona z elitarnego charakteru tego nurtu, który był reprezentowany przede wszystkim przez organizacje akademickie i intelektualne periodyki.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2020, 27, 1
1428-9512
2300-7567
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresy Wschodnie w białoruskiej szkolnej narracji
Eastern Borderlands in narration of the Belarusian school
Autorzy:
Boridczenko, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1941713.pdf
Data publikacji:
2018-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Białoruś
historia
II Rzeczpospolita Polska
Belarus
history
Second Polish Republic
Opis:
Problemem podjętym w artykule jest sposób przekazu przez system edukacji szkolnej Republiki Białoruś wiedzy dotyczącej znajdowania się części ziem Białorusi w granicach II Rzeczypospolitej Polskiej. Głównym uzasadnieniem wyboru tematu jest to, iż odpowiednio sformułowany program nauczania może wpływać na kształtowanie świadomości narodowej. Praca oparta jest na oryginalnych wynikach badań materiałów szkolnych używanych w systemie szkolnictwa Republiki Białoruś. W ramach rozprawy został opracowany model teoretyczny przedstawienia kresów w okresie międzywojennym w literaturze szkolnej Białorusi. Znaczącym elementem w badaniu jest uwzględnienie autorskich intencji zawartych w tekście oraz celowo stworzonego przez białoruskich historyków wizerunku Polaków oraz Rzeczpospolitej Polskiej. W wyniku przeprowadzonego opracowania został wyszczególniony charakterystyczny sposób postrzegania przez system białoruskiej edukacji II Rzeczypospolitej Polskiej, a także procesów odbywających się w tym okresie na ziemiach Zachodniej Białorusi. W rozprawie przyjęto tezę, zgodnie z którą Republika Białoruś w podręcznikach dla uczniów stwarza obraz wroga zewnętrznego, którego rolę w jej przypadku pełni Polska oraz Polacy.
The article considers the issues of teaching history in the school of Belarus thematically related to the Western Belarus in 1921-1939, when that territory was a part of the Second Polish Republic. The main relevance of this article is connected with the importance of the knowledge obtained by the people in school education, which becomes the fundaments of knowledge of the population masses. This work is based on the original results of the study of the school textbooks. All analysed books have a certificate of the Ministry of Education of the Republic of Belarus, which means that they are used in the teaching process in schools. The article presents information about the text of the Belarusian school textbooks and creates theoretical basis related to that theme. The main focus of the article is focused on the study of school texts’ intentions and understanding of the terms in which they create an image of the Polish nation and an image of the Polish Republic. The result of the work is presented as detailed characteristic of ways in which Belarusian school precipitates time period between 1921-1939. Also, it has characteristics of the description of the processes accompanying the Western Belarus lands under the Second Polish Republic rule.
Źródło:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2018, 57; 141-157
1505-2192
Pojawia się w:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Mogę dostarczyć Panu tyle kobiet, że można by niemi wypełnić cały okręt”. Handel ludźmi w Warszawie dwudziestolecia międzywojennego
Autorzy:
Zakrzewski, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1788410.pdf
Data publikacji:
2021-07-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Prawnych PAN
Tematy:
II Rzeczpospolita
historia
handel ludźmi
Second Polish Republic
history
human trafficking
Opis:
W Warszawie dwudziestolecia międzywojennego miał miejsce handel ludźmi na bardzo dużą skalę. Zagraniczni i polscy handlarze wyszukiwali swoje ofiary najczęściej wśród biedniejszych warstw społecznych, wykorzystując przy tym wiele wymyślnych sposobów oraz łatwowierność swoich ofiar. Trasy wywozu kobiet z Warszawy wiodły do Ameryki Łacińskiej, Afryki Północnej, Europy Zachodniej i Azji. Duża część zarówno handlarzy jak i ofiar była pochodzenia żydowskiego. Państwo Polskie prowadziło walkę z handlem ludźmi najróżniejszymi sposobami. Władze II RP mogły liczyć na wsparcie ze strony działaczy społecznych zrzeszonych w prężnie działającym Polskim Komitecie Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi.
Źródło:
Biuletyn Kryminologiczny; 2015, 22; 102-126
2084-5375
Pojawia się w:
Biuletyn Kryminologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Wacław Komarnicki, poseł na sejm RP, jeniec obozu w Kozielsku, ocalony
Professor Wacław Komarnicki, MP of the Second Polish Republic, Prisoner of Kozelsk POW Camp, Survivor
Autorzy:
Góras, Michał Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951027.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wacław Komarnicki
działalność polityczna
II Rzeczpospolita Polska
political activity
Polish Second Republic
Opis:
Artykuł ukazuje sylwetkę prof. Wacława Komarnickiego, posła na sejm II RP, jednego z najwybitniejszych polskich prawników. Przedstawiono jego młodość, pracę naukową i dydaktyczną w Wilnie i Warszawie oraz zaangażowanie polityczne przed wybuchem II wojny światowej. Okres niewoli sowieckiej został scharakteryzowany i wzbogacony relacją z pobytu w obozach jenieckich w Kozielsku i Griazowcu. Przedstawiono działalność publiczną w Wielkiej Brytanii, gdzie był ministrem sprawiedliwości w dwóch rządach RP na uchodźstwie w latach 1942–1944.
The article presents the biography of Wacław Komarnicki, MP of the Second Polish Republic, one of the most outstanding Polish lawyers. The article discusses his youth, the period of scientific and didactic work in Vilnius and Warsaw and his political engagement before the outbreak of World War II. Particular emphasis is put on the period of captivity in the Soviet POW camps from September 1939 to August 1941; this period is characterised and enriched by Wacław Komarnicki’s report of the time he spent in POW camps at Kozelsk and Gryazovets. His public activity in Great Britain is presented as Minister of Justice in two Polish governments-in-exile in 1942–1944.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 2; 265-286
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Diaspora and Military Intelligence of the Second Polish Republic, 1918-1939. An Outline of the Problem
Autorzy:
Skóra, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956422.pdf
Data publikacji:
2020-04-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polonia
wywiad wojskowy
Druga Rzeczpospolita
Polish diaspora
military intelligence
Second Polish Republic
Opis:
Polonia a wywiad wojskowy Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939). Zarys problemu Wielomilionowa Polonia była uznawana przez władze Polski za rezerwuar wsparcia dla kraju. Ministerstwo Spraw Zagranicznych prowadziło działania mające uczynić z niej narzędzie rządu. Polonia, rozumiana jako Polacy na stałe przebywający za granicą, była w dwudziestoleciu międzywojennym podstawą działań wywiadu polskiego. Do takiego wniosku prowadzi analiza wybranych siatek wywiadowczych i narodowości agentów. Nie dotyczyło to wyłącznie „agenturalnej drobnicy”, owych tysięcy osób zbierających drobne wiadomości. Również najważniejsi agenci – choć rzadziej – byli z pochodzenia Polakami.
Millions of Poles living outside of their native lands, that is members of Polish diaspora, were recognized by the Polish authorities as a reservoir of strong support for the homeland. The Polish Ministry of Foreign Affairs conducted activities aimed at turning them into a useful tool in the hands of the government. Polish diaspora, mainly understood as Poles permanently living abroad, formed the basis for Polish intelligence activities in the interwar period. An analysis of selected intelligence networks and agents’ nationalities may lead to such a conclusion. This phenomenon applied not only to “small fries” in the intelligence cycle, that is thousands of people gathering meaningless information, but also to the most prominent agents, who – although less often – were of Polish origin.
Źródło:
Studia Polonijne; 2019, 40; 209-221
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój przemysłu w Polsce w latach trzydziestych XX wieku
Industrial Development in Poland in the 1930s
Autorzy:
Zagóra-Jonszta, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825331.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
przemysł
lata trzydzieste XX w.
Druga Rzeczpospolita
industry
1930s
Second Polish Republic
Opis:
Sytuacja gospodarcza Polski w latach 30. XX w. charakteryzowała się dużymi skrajnościami: od wielkiego kryzysu gospodarczego do przyspieszonego rozwoju w drugiej połowie dekady. Celem artykułu jest prześledzenie rozwoju przemysłu w drugiej dekadzie odrodzonej Polski. W artykule wykorzystano dane statystyczne dotyczące omawianej problematyki oraz zastosowano metodę analizy źródłowej i metodę opisową. Oparto się zarówno na literaturze przedwojennej, jak i współczesnej. Zmiany koniunktury odzwierciedliły się w kondycji przemysłu, którego znaczenie rosło. Zamiarem rządu było przekształcenie kraju o przewadze rolnictwa w przemysłowo-rolniczy. Ambitne cele, jakie przyświecały polityce gospodarczej, nie zostały w pełni zrealizowane, ale starano się zapewnić rozwój kraju i mimo trudności gospodarczych i politycznych udało się to w dużej mierze osiągnąć. Na pierwszy plan wysuwa się największa inwestycja okresu międzywojennego: Centralny Okręg Przemysłowy. Kryzys zintensyfikował również proces kartelizacji przemysłu, czego konsekwencją były rozwarte „nożyce cen”. Szkodliwa działalność zagranicznych kapitałów skutkowała pod koniec lat 30. polonizacją największych koncernów.
The economic situation of Poland in the 1930s was characterized by big extremes: from the great economic crisis to accelerated development in the second half of the decade. The aim of the article is to trace the development of industry over second decade of reborn Poland. The article uses statistical data on the discussed issues and uses the source analysis method and description method. It was based on both pre-war and post-war literature. Changes in the economic situation were reflected in the condition of the industry, the importance of which was growing. The intention of the government was to transform the country from an agricultural-industrial one into an industrial-agricultural one. The ambitious goals that guided the economic policy were not fully achieved, but efforts were made to ensure the country’s development and, despite economic and political difficulties, they were largely achieved. The largest investment in the interwar period comes to the fore: the Central Industrial District. The crisis also intensified the process of cartelization of the industry, which resulted in an open “price scissors”. In the late 1930s, the harmful activity of capital resulted in the polonization of global corporations.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2024, 68, 1; 151-160
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwsze lata dziennikarskiej działalności Klaudiusza Hrabyka (1914–1926)
The first years of Klaudius Hrabyk’s journalistic activity (1914–1926)
Autorzy:
Bałuszyńska ‑Belica, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311976.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Klaudiusz Hrabyk
press
Second Polish Republic
National Democracy
prasa
II Rzeczpospolita
Narodowa Demokracja
Opis:
The article analyzes the first years of Klaudiusz Hrabyk’s journalistic activity, which was a prelude to his further professional work. The paper presents the journalist’s school years, during which he made his first editing attempts. Then, the period of studies during which Hrabyk established contact with youth organizations such as the National Association of All ‑Polish Youth and All‑Polish Youth is presented. His cooperation with the National Democratic Party activists opened the door to the National Democratic Press. The articles published by the journalist in various types of press were analyzed, including Goniec Krakowski, Myśl Narodowa and Głos Narodu.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2023, 15; 92-104
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zjazd w Dzikowie w 1927 roku
Congress in Dzikow in 1927
Autorzy:
Kasiarz, Anna
Bober, Sabina
Zamoyski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1574150.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Tarnowscy
Dzików
II Rzeczpospolita
ziemianie
konserwatyzm
Dzikow
Second Polish Republic
landed gentry
conservatism
Opis:
Tarnowscy, jeden z najstarszych i najznaczniejszych rodów ziemiańskich II Rzeczypospolitej, doświadczyli w latach 1918–1939 zjawisk i przemian, jakie były udziałem całej ich sfery. Ostatni przedstawiciele rodu – Jan Zdzisław i jego syn Artur aktywnie uczestniczyli w życiu politycznym i społecznym, tak w wymiarze lokalnym, jak i ogólnopolskim. Pierwszy z nich był m.in. senatorem, drugi posłem w Parlamencie II RP. Obaj byli także liderami ruchu konserwatywnego, który przybierał w tamtym okresie różne formy organizacyjne. Apogeum znaczenia politycznego Tarnowskich był słynny zjazd konserwatystów małopolskich i ich spotkanie z wysłannikiem Piłsudskiego, płk. Walerym Sławkiem, w ich rodzinnym domu w 1927 roku. Tarnowscy, realizując swoistą misję, musieli z jednej strony osadzić ją w tradycji rodu i spuściźnie jego wielkich przedstawicieli, z drugiej zaś w zmieniających się dynamicznie procesach społecznych i politycznych lat trzydziestych XX wieku. Wierni testamentowi przodków i zasadom konserwatyzmu, stawali się coraz bardziej anachroniczni w świecie, w którym reguły wyznaczały totalitarne ideologie. II wojna światowa przyniosła zagładę dotychczasowego świata, a także kres polskiego ziemiaństwa.
The Tarnowski family is one of the oldest and most important landed gentry families of the Second Polish Republic. In the years 1918–1939 they experienced phenomena and changes that affected them in their entirety. The last representatives of the family, Jan Zdzislaw and his son Artur, actively participated in political and social life, both locally and nationally. The first of them was, among others, a senator and a member of parliament of the Second Polish Republic. The two were also leaders of the conservative movement, which took various organizational forms at that time. The climax of the political significance of the Tarnowskis was the famous congress of the conservatives of Less er Poland and their meeting with Pilsudski’s aide, Col. Walery Slawek, in their family home in 1927. Realizing their mission, Tarnowski family had to, on the one hand, embed it in the family’s tradition and the legacy of its great representatives, and on the other, in the dynamically changing social and political processes of the 1930s. Faithful to the will of their ancestors and the principles of conservatism, they became more and more anachronistic in a world where the rules were determined by totalitarian ideologies. World War II brought the destruction of the hitherto known world, as well as the end of the Polish gentry.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 97-109
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obyś cudze dzieci uczył (np. na Wołyniu lub Polesiu)! O szkole we wschodnich województwach międzywojennej Polski
May You Teach Other People’s Children in Wołyń and Polesie: About Schools in the Eastern Regions of Interwar Poland
Autorzy:
Kopeć, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450126.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
reportaż
edukacja
propaganda
szkolnictwo
II Rzeczpospolita
reportage
education
schooling
the Second Polish Republic
Opis:
Artykuł stanowi próbę spojrzenia na sposób funkcjonowania polskich szkół  w dwudziestoleciu międzywojennym we wschodnich terenach II Rzeczypospolitej: na Polesiu i na Wołyniu. Ugruntowane,  również w literaturze, wyobrażenia  kazały widzieć w mieszkańcach tych regionów ludzi, którzy w porównaniu do mieszkańców innych ziem Polski byli opóźnieni cywilizacyjnie.  Dlatego po 1918 roku ogromną wagę przykładano do rozwoju szkolnictwa. We wschodnich województwach szkoły pełniły nie tylko funkcje edukacyjne, były również traktowane jako instytucje państwowe wypełniające np. zadania informacyjne czy propagandowe. Sytuacja nauczycieli w takiej szkole była trudna i bardzo skomplikowana, również ze względu na skład etniczny, czy narodowościowy uczonych przez nich dzieci. Ksawery Pruszyński w reportażu pt. „Prawo do Wołynia”  wskazuje, że nie wszystkie efekty ich pracy były zadowalające.
The article attempts to analyze the functioning of Polish schools in the interwar period in the eastern regions of the Second Polish Republic. The common stereotypes, rooted also in literature, projected a popular image of backwardness, in comparison with the population from other parts of Poland. For that reason, education was determined as a high priority after 1918. The schools in eastern regions, beside performing their educational function, also disseminated information and political propaganda. The teaching conditions in such schools were also complex, given the national and ethnic composition of children. Ksawery Pruszyński in his reportage Prawo do Wołynia demonstrates that not all efforts were equally satisfactory.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2020, 17; 23-42
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dyskusje o podziale na województwa w Drugiej Rzeczypospolitej
Discussion on the division into voivodeships in the Second Polish Republic
Autorzy:
Leszczyńska, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2044482.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
podziały terytorialne
polskie województwa
Second Polish Republic
territorial divisions
polish voivodeships
Opis:
Celem artykułu jest odtworzenie debaty dotyczącej podziału na województwa w Drugiej Rzeczypospolitej, który został wprowadzony w latach 1919–1922. Kształt województw stał się przedmiotem licznych dyskusji, jej uczestnicy zazwyczaj oceniali go krytycznie podkreślając jego nieadekwatność do potrzeb administracji państwowej i wyzwań gospodarczych. Najwięcej projektów przedstawiono w latach 20. XX w. w związku z działalnością trzech komisji rządowo-parlamentarnych pracujących nad koncepcją podziału terytorialnego. Proponowane zmiany miały na celu zatarcie granic byłych zaborów oraz uwzględnienie w nowym podziale na województwa kryteriów demograficznych, ekonomicznych i komunikacyjnych. Projekty te zostały zrealizowane częściowo dopiero w latach 1937–1939, kiedy dokonano przesunięć przede wszystkim granic województw centralnych i zachodnich.
The aim of this article is to reconstruct the debate on the division into voivodeships in the Second Polish Republic, which was implemented in the years 1919–1922. The shape of the voivodeships became the subject of numerous discussions, which participants usually evaluated it critically, stressing its inadequacy to the needs of state administration and economic challenges. The highest number of projects was presented in the 1920s in connection with the activities of three governmental and parliamentary commissions working on the concept of territorial division. The proposed changes were aimed at blurring the borders of the former partitions and taking into account demographic, economic and communication criteria in the new division into voivodeships. These projects were only partially implemented in the years 1937–1939, when mainly the borders of the central and western voivodeships were shifted.
Źródło:
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2021, 38; 11-27
1689-4774
Pojawia się w:
MAZOWSZE Studia Regionalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warunki społeczno-mieszkaniowe jako czynnik kształtujący zdrowotność ludności w II Rzeczpospolitej
Social and housing conditions as a factor affecting the health of the population in the Second Polish Republic
Autorzy:
Ciechowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/271582.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
zdrowie
warunki mieszkaniowe
analfabetyzm
II Rzeczpospolita
health
housing conditions
lliteracy
Second Polish Republic
Opis:
W artykule dokonano analizy warunków społeczno-mieszkaniowych ludności w II Rzeczpospolitej, które w szczególny sposób wpływały na zdrowotność mieszkańców. Na podstawie zaproponowanej typologii wyznaczono obszary o różnej sytuacji socjalno-bytowej. Najbardziej korzystne warunki dla zdrowia ludności wykazano w powiatach w zachodniej części Polski oraz w dużych miastach. Najtrudniejsze warunki stwierdzono na wschodzie kraju, głównie w województwie wileńskim, nowogródzkim i poleskim.
This article analyses the social and housing conditions in the Second Polish Republic, which had a particular influence on the health of inhabitants. On the basis of the proposed classification types, different social background and living conditions areas were designated. The most favourable conditions affecting the health of people were found in the western counties of Poland and in large cities. The most difficult conditions were found in the east part of the country, mainly in the provinces of Wilno, Nowogrodek and Polesie.
Źródło:
Journal of Ecology and Health; 2012, R. 16, nr 3, 3; 146-149
2082-2634
Pojawia się w:
Journal of Ecology and Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Activities of branch no.2 of section II of the chief of Staff hr of the Polish Army against the Masurian population in the 1930s
Działalność Ekspozytury Nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego wobec ludności mazurskiej w latach trzydziestych
Autorzy:
Szymanowicz, A.
Gołębiowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/347230.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
Tematy:
wywiad wojskowy
dywersja
Mazurzy
II Rzeczpospolita
intelligence service
diversion
Second Polish Republic
Masurians
Opis:
Formed in the year 1930, Branch no. 2 of Division II of the Chief of Staff HR of the Polish Army located in Warsaw, unlike other branches, did not function as a country branch of Division II but it was engaged in organizing subversion and sabotage in the event of the war in neighbouring countries. A very important part of its activity constituted the area of East Prussia. At the end of 1930 there appeared a working plan of Branch no.2 in Masuria which was developing in the two following directions: a) awakening and organizing a Polish and Philolopolish element, b) building technical subversive centres based on the organized Polish element. In order to regulate issues of the Polish minority being used by the Branch no. 2, in April 1934 an agreement with the Ministry of Foreign Affairs was reached. It was established that political directives related to all socio-political issues of the Polish minority abroad would be dealt with by the MFA. In return for the agreement to use the Polish minority in its activities, Branch no. 2 pledged to provide the MFA with access to possessed contacts in order to perform political actions. Subsection A of Branch no. 2 created the working plan concerning Masuria (providing close cooperation with agendas of the MFA) divided into legal and illegal parts. By supporting gromadkarstwo Polish consulates in East Prussia intended to restrain German influence, whereas military authorities attempted to organize subversive centres having the use of conditions enabling open actions. However, after Germany had gained power in the National Socialist German Workers Party, in the lapse of time, the Polish range in East Prussia, as well as the range of activities of the Branch No. 2, were dwindling substantially. On the day of the outbreak of the Second World War Polish people had no subversive centre. For this reason, as the preparation for the war, in May 1939 Division II began organizing subversive groups belonging to Polish districts adjacent to Germany.
Utworzona w 1930 r. Ekspozytura nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP z siedzibą w Warszawie w odróżnieniu od innych ekspozytur nie funkcjonowała jako organ terenowy Oddziału II, lecz zajmowała się organizacją dywersji i sabotażu na wypadek wojny na terenie państw ościennych. Bardzo ważnym odcinkiem jej działalności stał się teren Prus Wschodnich. W końcu 1930 r. powstał plan działania Ekspozytury nr 2 na Mazurach, który rozwijał się w dwóch następujących kierunkach: 1) budzenia i organizowania elementu polskiego i filopolskiego, 2) budowy technicznych ośrodków dywersyjnych bazujących na zorganizowanym elemencie polskim. W celu uregulowania sprawy wykorzystania mniejszości polskiej za granicą przez Ekspozyturę nr 2 w kwietniu 1934 r. doszło do porozumienia z MSZ. Ustalono, iż dyrektywy polityczne w odniesieniu do wszelkich zagadnień społeczno – politycznych mniejszości polskiej za granicą będą należały do MSZ. Ekspozytura nr 2 w zamian za zgodę na wykorzystanie do swej działalności polskiej mniejszości zobowiązywała się udostępniać na rzecz MSZ posiadane kontakty dla przeprowadzania akcji politycznych. Podreferat A Oddziału II opracował program pracy na Mazurach (przewidujący ścisłą współpracę z agendami MSZ) podzielony na część legalną i nielegalną. Dzięki wspieraniu gromadkarstwa konsulaty polskie w Prusach Wschodnich zamierzały hamować postępy niemczyzny, natomiast władze wojskowe próbowały zorganizować ośrodki dywersyjne korzystające z warunków, które umożliwiłyby działania jawne. Jednak po dojściu Niemczech do władzy w NSDAP, w miarę upływu czasu, zasięg polskości Prusach Wschodnich, jak i również możliwości działania Ekspozytury nr 2, kurczyły się coraz bardziej. W dniu wybuchu drugiej wojny światowej Polacy nie posiadali tam jakiegokolwiek ośrodka dywersyjnego. tego powodu w ramach przygotowań do wojny Oddział II rozpoczął w maju 1939 r. organizowanie grup dywersyjnych w naleSących do Polski powiatach graniczących z Niemcami.
Źródło:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2010, 1; 48-66
1731-8157
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Polesia w publikacjach wydanych przez Koło Krajoznawcze Uczniów Gimnazjum Państwowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Pińsku
The Image of Polesie in Publications of the Students’ Sightseeing Club of the Marshal Józef Piłsudski State Middle School in Pinsk
Autorzy:
Załęczny, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235031.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
krajoznawstwo
Polesie
regionalizm
II Rzeczpospolita
Pińsk
sightseeing
regionalism
Second Republic of Poland
Pinsk
Opis:
Artykuł jest próbą przedstawienia publikacji wydawanych przez Koło Krajoznawcze Uczniów Gimnazjum Państwowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Pińsku w drugiej połowie lat trzydziestych na tle działań krajoznawczych i regionalnych. Analiza tekstów stała się punktem wyjścia do nakreślenia sposobu postrzegania ludności Polesia przez młodzież i skłoniła do refleksji nad zależnościami edukacji i wychowania od polityki kresowej kreowanej przez państwo.
The article attempts to present the publications issued by the Students’ Sightseeing Club of the Marshal Józef Piłsudski State Middle School in Pinsk in the second half of the 1930s against the backdrop of sightseeing and regional activities. The analysis of the texts became the starting point for outlining the perception of the Polesie population by young people and led to reflection on the dependence of education and upbringing on the borderland policy created by the state.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 77-101
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczny, medyczny i prawny kontekst aborcji w Drugiej Rzeczypospolitej
Social, Medical and Legal Context of Abortion in the Second Polish Republic
Autorzy:
Sołga, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33763226.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
abortion
Second Polish Republic
medicine
law, discourse
aborcja
Druga Rzeczpospolita
medycyna
prawo
dyskurs
Opis:
Aborcja to temat obecny w polskim dyskursie społecznym, w tym politycznym, medycznym i prawnym, w dwudziestoleciu międzywojennym. Temat ten był po wielokroć przedmiotem zagorzałych dyskusji, nierzadko ukazując skrajnie przeciwstawne poglądy, także na łamach periodyków będących w obiegu naukowym w dziedzinie nauk medycznych i prawnych. Argumenty przedstawiane zarówno przez jedną, jak i drugą stronę były bardzo podobne do tych, które pojawiają się w polemikach na ten temat w dzisiejszych czasach. Podziemie aborcyjne także wykazywało się dużą aktywnością, pomimo regulacji prawnych penalizujących przerywanie ciąży bez wskazań normatywnych określonych w ustawie.
Abortion is a topic that was present in the Polish social discourse of the interwar period, touching upon politics, law and medicine. The topic was a subject of heated debate, and it has showcased radically opposing views in printed press, but it was also present in scientific periodicals focused on medicine and law. All the arguments presented then are very similar to those we can see today on all sides. The abortion underground back then was quite active, despite the legal regulations that penalized unlawful abortions.
Źródło:
Res Historica; 2022, 53; 429-454
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paramilitarne struktury i działalność spiskowo-bojowa polskiej prawicy 1918–1933
Paramilitary structures and the conspirational and combat activity of the Polish political right in 1918–1933
Autorzy:
Tomasiewicz, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/556778.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
skrajna prawica
przemoc polityczna
Druga Rzeczpospolita
far right
political violence
the Second Republic
Opis:
Życie polityczne w okresie dwudziestolecia międzywojennego nacechowane było przemocą. Polska prawica (zarówno nacjonalistyczna jak konserwatywna) była jednym z aktorów tej przemocy, lecz początkowo nie odgrywała w niej wiodącej roli. Pomimo pewnej fascynacji faszyzmem polscy prawicowcy w latach 20. nie byli gotowi do systematycznego stosowania przemocy. Punktem zwrotnym był przewrót 1926 r. Nowopowstały Obóz Wielkiej Polski posiada paramilitarną strukturę, a jego młodzieżowe skrzydło szkoliło się do walki. Ta ewolucja w kierunku przemocy politycznej została przerwana delegalizacją OWP w 1933 r.
The political life in the Second Republic was very violent and volatile. The Polish political right (both conservative and nationalist) was one of actors of the violence theatre but initially its role was not principal. Despite certain fascination with fascism, Polish rightists of the 20s were not ready for the systematic use of violence. The turning point was the coup d’etat of the 1926. The newly created Obóz Wielkiej Polski (Greater Poland Camp) had a paramilitary structure and its youth wing were trained into violence. This violent evolution was stopped by banning of the OWP in 1933.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2016, 2; 67-86
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój samorządu zawodowego w okresie II Rzeczypospolitej
Development of professional self-government during the Second Polish Republic
Autorzy:
Kliczek-Paśnicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/499541.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
samorząd zawodowy
II Rzeczpospolita
decentralizacja
professional self-government
the Second Polish Republic
decentralization
Opis:
Samorząd zawodowy jest jedną z form decentralizacji administracji publicznej. Ma on na celu ochronę określonych zawodów, które ze względu na interes społeczny wymagają najwyższych kwalifikacji merytorycznych oraz moralnych. Choć instytucje samorządu zawodowego swoje prawne funkcjonowanie na ziemiach polskich rozpoczęły podczas zaborów, ich znaczący rozwój nastąpił w okresie II Rzeczypospolitej. Powstał wówczas samorząd adwokacki, notarialny, lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz aptekarski. W latach 1918–1939 instytucje samorządu zawodowego stanowiły istotny element struktury administracyjnej państwa. Korporacje zawodowe uznawane były za związki publicznoprawne, działające poprzez własne organy i posiadające jasno określone kompetencje. Rozwój samorządu zawodowego przerwał wybuch II wojny światowej, zaś jego rzeczywista odbudowa nastąpiła dopiero w okresie transformacji ustrojowej w 1989 r. Niewątpliwie regulacje prawne obowiązujące w II Rzeczypospolitej stanowiły podstawę prawną restytucji korporacji zawodowych.
Professional self-government is one of the forms of decentralization of public administration. It aims at protecting certain professions which require the highest level of substantive and moral qualifications because of public interest. Although professional self-government institutions started their legal functioning in the area of Poland during the partitions, their significant development took place during the Second Polish Republic. At that time legal, notarial, medical, dental and pharmaceutical self-governments were established. In the years 1918-1939, professional self-government bodies were an important element of the state administrative structure. Professional associations were considered public associations, operating through their own bodies and having clearly defined capacities. The development of professional self-government was interrupted by the outbreak of World War II and its actual reconstruction took place only during the political transformation in the year 1989. Undoubtedly, the legal regulations in force in the Second Polish Republic constituted the legal basis for the restoration of professional associations.
Źródło:
Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM; 2020, 10; s. 111-124
2299-2774
Pojawia się w:
Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Banki komercyjne na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej
Commercial banks in the Eastern territories of the Second Polish Republic
Autorzy:
Morawski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/584880.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Polska
II Rzeczpospolita
Kresy Wschodnie
banki
Polska
Second Polish Republic
Eastern territories
banks
Opis:
Polska bankowość komercyjna rozwijała się w oparciu o trzy różne systemy prawne. Najbardziej rygorystyczny, ale dzięki temu najbezpieczniejszy był system rosyjski. Austriacki był łagodniejszy, a najbardziej liberalny był system niemiecki. Inflacja powojenna podkopała potencjał kapitałowy banków. Kryzys 1925 roku, a następnie wielki kryzys lat 30-tych ujawniły skutki tej sytuacji. Większość banków nie przetrwała tych prób. Ekspansja, a następnie regres polskiej bankowości komercyjnej na Kresach Wschodnich były widoczne jeszcze wyraźniej, niż w pozostałych częściach Polski. Relatywnie mocną pozycję utrzymały dawne, utworzone przed 1914 rokiem banki wileńskie. Banki lwowskie odgrywały istotną rolę w latach 20-tych, ale w następnej dekadzie ich znaczenie zmalało. Z jednej strony padły ofiarą kryzysu za sprawą ścisłych powiązań z austriackim rynkiem pieniężnym, z drugiej – odbywał się proces przenoszenia ze Lwowa do Warszawy najpoważniejszych instytucji.
During the times of Second Polish Republic commercial banking was gradually losing its importance. In the Eastern Borderlands the process ran deeper and faster than elsewhere. In the wake of two consecutive banking crises in 1925 and 1931, a number of weak institutions which had been founded during the period of inflation collapsed. Old banks of Vilnius, founded before 1914, remained relatively strong. Banks of Lvov had played an important role in the 1920’s but became much less important a decade later. One reason was that due to their interaction with the Austrian monetary market, they suffered gravely from the crisis. Shifting of the most important institutions from Lvov to Warsaw did not help, either.
Źródło:
Acta Archaeologica Lodziensia; 2015, 61; 85-94
0065-0986
2451-0300
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koty w społeczeństwie II Rzeczypospolitej
Autorzy:
Landau-Czajka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036280.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Second Polish Republic
animals
cats
social norms
II Rzeczpospolita
zwierzęta
koty
normy społeczne
Opis:
Artykuł przedstawia stosunek społeczeństwa II Rzeczypospolitej do kotów, a szerzej – do zwierząt, przede wszystkim zaś próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy podczas międzywojennego dwudziestolecia nastąpiła w tej kwestii zauważalna zmiana. Ukazuje warunki, w jakich żyły domowe koty, okrucieństwo, jakiego dopuszczano się wobec tych zwierząt, sposoby ich wykorzystywania (np. w przemyśle futrzarskim). Pozwala też odpowiedzieć na pytanie, dlaczego wiele osób obawiało się kotów i uznawało je za zwierzęta groźne.
The article presents the attitude towards cats – and more broadly to all animals – in the society of the Second Polish Republic, and seeks to answer the question of whether any considerable evolution in this aspect could be noticed within the twenty years of the state’s existence. It discusses the living conditions of domestic cats, the issue of cruel treatment of these animals, their use as a resource (e.g. in the fur industry). The analysis answers the question of why so many people feared cats and considered them to be dangerous.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2020, 81; 321-341
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasopismo „Nasza Przyszłość” w służbie idei Polski mocarstwowej
The Notion of Poland as a Great Power Expressed in the Periodical „Nasza Przyszłość”
Autorzy:
Mandziuk, ks. Józef
Bober, Sabina
Bonusiak, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233607.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
czasopisma
stronnictwa polityczne
czytelnictwo
Second Polish Republic
periodical
political parties
reading.
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie znaczenia czasopisma „Nasza Przyszłość” jako elementu łączącego i spajającego wewnętrznie środowisko polityków i publicystów, marzących o powstaniu mocarstwowej Polski w środkowej Europie. Ukazywało się ono w latach 1930–1939. Jego redaktorem był Jan Bobrzyński, syn przywódcy obozu politycznego Stańczyków. Zespół redakcyjny ulegał licznym transformacjom. Początkowo funkcjonował w strukturach Stronnictwa Prawicy Narodowej, po wystąpieniu Jana Bobrzyńskiego z tejże partii przyjął kształt Koła Przyjaciół „Naszej Przyszłości”, a w końcu przekształcił się w Związek Polskiej Myśli Państwowej. Te fazy organizacyjne nie wpływały na linię programową pisma, która zasadniczo w każdym z tych okresów pozostawała spójna i niezmienna. Szczególna rolę odgrywał redaktor naczelny Jan Bobrzyński, który niestrudzenie przez 10 lat podsycał w czytelnikach zainteresowanie istotnymi sprawami państwa i narodu. Czasopismo, które ukazało się w 72 tomach, było adresowane do szerokiego grona czytelników. Ujmowane w nim kwestie były przedstawiane przystępnym językiem, w sposób zrozumiały dla przeciętnie wykształconego obywatela. Ważną rolę pełnił też zwyczaj publikowania listów czytelników, którzy wypowiadali się w nich na różne tematy. Na uwagę zasługuje również sama koncepcja redagowania pisma przez wypracowanie poszczególnych tematów w szerokim gronie dyskutantów. Poziom zamieszczanych publikacji nie musiał równać do naukowych elaboratów profesorskich, gdyż celem pisma było rozbudzanie świadomości politycznej i inicjatywy w szerokich rzeszach społeczeństwa.
The purpose of this article is to show the importance of the periodical „NaszaPrzyszłość” („Our Future”) as an element which unites and binds the community of politicians and publicists dreaming of establishing Poland as a great power in Central Europe. It was published from 1930 to 1939 and its editor was Jan Bobrzyński, son of the leader of the Stańczyk political camp. The editorial team underwent numerous organizational transformations throughout its existence. Initially, it functioned within the structures of the Stronnictwo Prawicy Narodowej (lit. National Right-Wing Party),and following Jan Bobrzyński’s withdrawal from that party, it took on the shape of the Koło Przyjaciół Nasza Przyszłość (Association of Friends Our Future), and was eventually transformed into the Związek Polskiej Myśli Państwowej (lit. Unionof Polish State-Thought). These organizational phases did not affect the periodical’s program, which remained consistent and unchanged throughout that time. The editor-in-chief Jan Bobrzyński’s role was significant, as for 10 years he tirelessly ignited the readers’ interest in the important matters of state and nation. The periodical,which appeared in 72 volumes, was addressed to a wide range of readers. The issues presented within were written in simple language, understandable to any commonly educated citizen. The custom of publishing readers’ letters, in which they expressed their opinions on various subjects, played an important role in maintaining readership. Also noteworthy is the very concept of how the content was prepared, that is by arranging a discussion on individual subjects among a wide group of discussants.The published papers did not have to match the level of academic dissertations of professors, because the periodical’s purpose was to raise political awareness and initiative in the broad masses of society.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 221-234
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Activities of Branch No. 2 of Division II of the Chief of Staff HR of the Polish Army against the Masurian population in the 1930s
Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego przeciw ludności mazurskiej w latach 30. XX wieku
Autorzy:
Gołębiowski, Artur
Łapińska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811319.pdf
Data publikacji:
2019-12-10
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
intelligence service
diversion
Second Polish Republic
Masurians
wywiad wojskowy
dywersja
Mazurzy
II Rzeczpospolita
Opis:
Formed in the year 1930, Branch No. 2 of Division II of the Chief of Staff HR of the Polish Army located in Warsaw, unlike other branches, did not function as a country branch of Division II but it was engaged in organizing subversion and sabotage in the event of the war in the neighbouring countries. A very important part of its activity constituted the area of East Prussia. At the end of 1930 there appeared a working plan of Branch No. 2 in Masuria which was developing in the two following directions: a) awakening and organizing Polish and Philolopolish element, b) building technical subversive centres based on the organized Polish element. In order to regulate issue of Polish minority being used by the Branch no. 2, in April 1934 an agreement with the Ministry of Foreign Affairs was reached. It was established that political directives related to all sociopolitical issues of Polish minority abroad would be dealt by the MFA. In return for the agreement to use Polish minority in its activities, Branch no. 2 pledged to provide the MFA an access to possessed contacts in order to perform political actions. A Subsection A of the Branch No. 2 created the working plan concerning Masuria (providing close cooperation with agendas of the MFA) divided into legal and illegal part. By supporting gromadkarstwo Polish consulates in East Prussia intended to restrain German influence, whereas military authorities attempted to organize subversive centres having the use of conditions enabling open actions. However, after Germany had gained power in the National Socialist German Workers Party, in the lapse of time, Polish range in East Prussia, as well as the range of activities of the Branch No. 2 were dwindling increasingly. On the day of the outbreak of the Second World War Polish people had no subversive centre. For this reason, as the preparation for the war, in May 1939 Division II began organizing subversive groups belonging to Polish districts adjacent to Germany.
Utworzona w 1930 r. Ekspozytura nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP z siedzibą w Warszawie, w odróżnieniu od innych ekspozytur, nie funkcjonowała jako organ terenowy Oddziału II, lecz zajmowała się organizacją dywersji i sabotażu na wypadek wojny na terenie państw ościennych. Bardzo ważnym odcinkiem jej działalności stał się teren Prus Wschodnich. W końcu 1930 r. powstał plan działania Ekspozytury nr 2 na Mazurach, który rozwijał się w dwóch następujących kierunkach: a)budzenia i organizowania elementu polskiego i filopolskiego, b) 2) budowy technicznych ośrodków dywersyjnych bazujących na zorganizowanym elemencie polskim. W celu uregulowania sprawy wykorzystania mniejszości polskiej za granicą przez Ekspozyturę nr 2 w kwietniu 1934 r. doszło do porozumienia z MSZ. Ustalono, iż dyrektywy polityczne w odniesieniu do wszelkich zagadnień społeczno-politycznych mniejszości polskiej za granicą będą należały do MSZ. Ekspozytura nr 2 w zamian za zgodę na wykorzystanie do swej działalności polskiej mniejszości zobowiązywała się udostępniać na rzecz MSZ posiadane kontakty dla przeprowadzania akcji politycznych. Podreferat A Oddziału II opracował program pracy na Mazurach (przewidujący ścisłą współpracę z agendami MSZ) podzielony na część legalną i nielegalną. Dzięki wspieraniu gromadkarstwa konsulaty polskie w Prusach Wschodnich zamierzały hamować postępy niemczyzny, natomiast władze wojskowe próbowały zorganizować ośrodki dywersyjne korzystające z warunków, które umożliwiłyby działania jawne. Jednak po dojściu w Niemczech do władzy NSDAP, w miarę upływu czasu, zasięg polskości w Prusach Wschodnich, jak również możliwości działania Ekspozytury nr 2 kurczyły się coraz bardziej. W dniu wybuchu drugiej wojny światowej Polacy nie posiadali tam jakiegokolwiek ośrodka dywersyjnego. Z tego powodu w ramach przygotowań do wojny Oddział II rozpoczął w maju 1939 r. organizowanie grup dywersyjnych w należących do Polski powiatach graniczących z Niemcami.
Źródło:
DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne; 2017, 14, 14; 85-111
1730-0274
Pojawia się w:
DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wystąpienia chłopskie w północnych gminach powiatu suwalskiego w 1935 r.
The 1935 Peasant protests in the northern municipalities of the Suwałki county
Autorzy:
Wasilewski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1397863.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
powiat suwalski
szarwark
strajk
chłopi
II Rzeczpospolita
Suwałki county
protest
peasantry
Second Polish Republic
Opis:
W 1935 r. spokojne zazwyczaj gminy północnej części powiatu suwalskiego stały się areną protestów miejscowych rolników żądających obniżenia wysokości szarwarku – podatku świadczonego w naturze, z reguły w postaci pracy przy budowie lub naprawie gminnych dróg. W trakcie wystąpień doszło do starć z funkcjonariuszami policji. Aresztowano kilkudziesięciu uczestników zajść. Protesty zakończyły się ustąpieniem władz powiatowych i gminnych oraz amnestią dla oskarżonych.
1935 brought unrest to usually peaceful municipalities in the northern Suwałki county when local peasants gathered to protest, demanding lower szarwark – a tax paid in kind, usually through service in construction and maintenance of county roads. The protesters clashed with the police, which led to the arrests of several participants. The protests ceased once the county and municipality officials agreed to protesters’ demands and pardoned the arrested.
Źródło:
Studia Podlaskie; 2020, 28; 145-161
0867-1370
Pojawia się w:
Studia Podlaskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Naród bez broni”. Niechęć do służby wojskowej w II Rzeczypospolitej z przyczyn religijnych
Autorzy:
Kasprzycki, Remigiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953751.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Second Republic of Poland
religious sects
military service
II Rzeczpospolita
związki wyznaniowe
służba wojskowa
Opis:
Pre-war Poland was inhabited by dozens tens of thousands of Adventists, Baptists, Bible Students, Pentecostalists, as well as members of many other minor Christian Churches. A large number of those believed in the inerrancy of the literal Scriptures and insisted the Bible was literally true which meant for them an uncompromising objection against military service with the use of arms. Some also objected to their swearing of the military oath.
Przedwojenną Polskę zamieszkiwało kilkadziesiąt tysięcy adwentystów, baptystów, badaczy Pisma Świętego, zielonoświątkowców, a także wielu innych przedstawicieli mniejszych wyznań chrześcijańskich. Wielu spośród członków tych wspólnot religijnych literalnie odczytywało słowa Pisma Świętego. Przesłanie biblijne oznaczało dla nich bezkompromisowy sprzeciw wobec służby wojskowej z bronią w ręku. Niektórzy nie zgadzali się również na złożenie przysięgi wojskowej. 
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2019, 126, 1
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inteligencja polska w służbie państwowej II Rzeczypospolitej (zarys problematyki)
Polish intelligentsia in the state service of the Second Polish Republic (outline of the problem)
Autorzy:
Litwiński, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687518.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
inteligencja
„państwowa służba cywilna”
Druga Rzeczpospolita
intelligentsia
“state civil service”
the Second Polish Republic
Opis:
Polish intelligentsia shaped over the nineteenth century was to fulfill various tasks. One of the most important was the “state service”, implemented, among others, by working on stateowned posts. The euphoria of the independence regained in 1918 accompanied the concern for the proper organizationof a state that did not even have a nationwide government, and several political centers pretended to be in power. The country was destroyed and famished, and the borders had to be marked out by armed forces, despite the fact that there was actually no uniform army. There was no administrative apparatus that would turn economic and social-political life into peaceful work. It is not surprising that the Polish intelligentsia had an important role to play in this case, and the functioning of the state depended primarily on the number and quality of personnel it could have at its disposal. It should be noted that certainly the process of building the state and creating its apparatus have activated a fairly wide circle of professionals and activists among the intelligentsia, who did even titanic work in the difficult conditions of the interwar period, which was visible in the reconstruction and organization of the new Polish state and ensuring conditions for peaceful existence.
Inteligencja polska ukształtowana na przestrzeni XIX w. miała spełniać różnorodne zadania. Jednym z najważniejszych była „służba państwowa”, realizowana między innymi poprzez pracę na państwowych etatach. Euforii z odzyskanej w 1918 r. niepodległości towarzyszyła troska o odpowiednie zorganizowanie państwa, które nie miało nawet ogólnopolskiego rządu, a kilka ośrodków politycznych pretendowało do władzy. Kraj był zniszczony i wygłodzony, a do tego granice trzeba było wytyczać drogą zbrojną, pomimo tego, że właściwie nie było jednolitej armii. Brakowało aparatu administracyjnego, który przestawiłby życie gospodarcze i społeczno-polityczne na pracę pokojową. Nic dziwnego, że polska inteligencja miała w tym przypadku do odegrania istotną rolę, a funkcjonowanie państwa zależało przede wszystkim od liczebności i jakości kadr, jakimi mogło dysponować. Należy zaznaczyć, że z pewnością proces budowy państwa oraz tworzenie jego aparatu zaktywizowały do działania dość szerokie grono fachowców i działaczy wśród inteligencji, którzy wykonywali tytaniczną wręcz pracę, w trudnych przecież warunkach dwudziestolecia międzywojennego, co było widoczne w odbudowie i organizacji nowego państwa polskiego oraz zapewnieniu warunków do pokojowej egzystencji.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 81-99
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Okiem młodego konserwatysty. Adolf Maria Bocheński wobec Węgier
Adolf Maria Bocheński and His View of Hungary. The Perspective of a Young Conservative
Autorzy:
Kowalczyk, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559333.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Adolf Bocheński
Druga Rzeczpospolita
Europa Środkowa
Trianon
Węgry
Central Europe
Hungary
Second Polish Republic
Opis:
Adolf Maria Bocheński (1909-1944) był jednym z najważniejszych konserwatywnych publicystów w Polsce międzywojennej. Tematem artykułu jest stosunek Bocheńskiego wobec Węgier. W jego słynnej książce „Między Niemcami a Rosją”, opublikowanej w 1937 r., stwierdził on, że najgorsza sytuacja dla Polski to jakiekolwiek porozumienie pomiędzy Berlinem a Moskwą. Zapewniał, że różnice ideologiczne nie będą wieczną barierą w relacjach pomiędzy Niemcami nazistowskimi a Związkiem Sowieckim. Historia pokazała, że miał tutaj rację. Dlatego wzywał do tymczasowego sojuszu z Niemcami aby rozbić ZSRS i podzielić na kilka państw. W ten sposób główny wróg Polski zostałby wyeliminowany. Gdyby sojusz z Niemcami był niemożliwy, Bocheński wzywał do przebudowy Europy Środkowej oraz podzielenia Czechosłowacji. Argumentował, że Czechy, pozbawione Słowacji oraz Rusi Zakarpackiej, będą zmuszone do sojuszu z Polską przeciwko Niemcom. Wierzył też, że Węgry oraz Rumunia sprzymierzą się z Polską w celu sformułowania antysowieckiej koalicji.
Adolf Maria Bocheński (1909-1944) was one of the most important Polish conservative journalists of the interwar period. The subject of the article is his attitude towards Hungary. In his famous book titled “Między Niemcami a Rosją” (Between Germany and Russia), published in 1937, he declared that the worst situation for Poland would be any agreement between Berlin and Moscow. He firmly believed that the ideological differences between the two would not always be an obstacle in the relations between Nazi Germany and the Soviet Union. Later historical developments have vindicated his views. He therefore called for a tactical alliance with Germany against the Soviet Union in order to partition its territory between neighbouring states, leading to the elimination of one of Poland’s most dangerous enemies. However, he was also aware of an imminent conflict between Poland and Germany. Should an alliance with Germany prove impossible, Bocheński called for the restructuring of Central Europe by partitioning Czechoslovakia. He argued that Czech lands alone, without Slovakia and Carpathian Ruthenia, would be forced into an alliance with Poland against Germany. He also believed that Hungary and Romania would join Poland in order to form an anti-Soviet coalition.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2017, 40; 203-213
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienie o Witoldzie Święcickim. Czasy do 1944 roku
The memories of Witold Święcicki, up to 1944
Autorzy:
Utkin, Joanna Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621486.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Druga Rzeczpospolita, kariera sędziego, okręg białostocki
Second Polish Republic, Judge’s career, Bialystok district
Opis:
This collection of memories depicts the background of the pre-war legal career of the well-known Polish civil law judge, Witold Święcicki. His experiences range from his family background and childhood; his exile to Russia in 1905; his studies; the beginnings of his professional career; marriage; and repatriation in 1918. Successive posts held by Witold Święcicki during the Second Polish Republic, as well as positions on editorial boards of legal periodicals with which he co-worked, are listed. However, more important is the description of the functioning of the judge’s house, in particular his limited social contacts, which were reduced to the group of former, current or future related lawyers. German occupation stories are sourced from his daughter’s coverage of events. A combination of historical events, which twice brought Witold Święcicki to the Bialy- stok district, are detailed. The memoir ends in 1944. The career circumstances for Witold Święcicki, were typical of the Second Polish Republic.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 2; 209-225
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gmina wyznaniowa żydowska w Wieluniu w II Rzeczypospolitej w dokumentacji Archiwum Państwowego w Łodzi
The Jewish Religious Community in Wieluń in the Second Polish Republic
Autorzy:
Widera, Michał Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595655.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Wieluń
Żydzi
gmina wyznaniowa żydowska
II Rzeczpospolita
Jews
Jewish religious community
Second Polish Republic
Opis:
The largest Jewish religious commune in the district of Wieluń during the Second Polish Republic was located in the town of Wieluń. It gathered about 5,000 followers of Judaism. The work of Kehilla was managed by the Board and the Council with the help of many employees who got involved, among other things, in the maintenance of a synagogue, a commune building, a ritual bathhouse, a ritual slaughterhouse and religious schools. The rabbi and the assistant rabbi enjoyed the great recognition of the inhabitants of Wieluń. Despite the then prevailing financial crisis, the Jewish commune in Wieluń undertook social and charitable activities on a large scale through the maintenance and financing of numerous institutions, including Jewish schools.
Największa gmina wyznaniowa żydowska w powiecie wieluńskim w okresie II Rzeczypospolitej znajdowała się w Wieluniu. Skupiała ona około 5 tys. wyznawców judaizmu. Pracami kahału kierował zarząd gminy i rada gminy przy pomocy wielu pracowników, zajmujących się utrzymaniem m.in. synagogi, budynku gminy, łaźni i rzeźni rytualnej i szkół wyznaniowych. Wielkim autorytetem mieszkańców Wielunia cieszył się rabin, troszczący się o religijny rozwój społeczności żydowskiej i pomagający mu podrabin. Mimo ówczesnego kryzysu finansowego, gmina żydowska w Wieluniu prowadziła na dużą skalę działalność dobroczynną i społeczną, poprzez utrzymywanie i finansowanie licznych instytucji, w tym szkół wyznaniowych.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2019, 39, 2; 211-230
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kłusownictwo w Drugiej Rzeczypospolitej
Poaching in the Second Republic of Poland
Autorzy:
Kasprzycki, Remigiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951135.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
poaching
the police
hunting
Second Polish Republic
animals
kłusownictwo
policja
polowanie
II Rzeczpospolita
zwierzęta
Opis:
W II Rzeczypospolitej problem kłusownictwa był bardzo poważnym wyzwaniem i nigdy nie został znacznie ograniczony. W latach 1918–1939 z tym przestępstwem bezskutecznie walczyli policja, straż leśna oraz myśliwi. Kłusownicy byli niebezpiecznymi i nieprzewidywalnymi ludźmi, często zabijali myśliwych, leśników, a także nie wahali się strzelać do policjantów. W międzywojennej Polsce działalność kłusowników poważnie zagrażała istnieniu populacji nawet pospolitych zwierząt.
Poaching in the Second Polish Republic was a serious problem that was never quite resolved. In 1918–1939, it was actively fought against by the police, forest guards and hunters. Poachers were dangerous and unpredictable people; they often killed hunters and foresters, they did not hesitate to fire at policemen. In interwar Poland poaching was a real threat to species, even to common animals.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 1; 55-75
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obchody świąt państwowych w Rudzie Pabianickiej w okresie międzywojennym (1923–1939)
Celebrations of national holidays in Ruda Pabianicka in the interwar period (1923–1939)
Autorzy:
Stawiszyńska, Aneta Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19984689.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
obchody
święta państwowe
Ruda Pabianicka
Druga Rzeczpospolita
celebrations
public holidays
the Second Polish Republic
Opis:
Ruda Pabianicka jako miasto funkcjonowała jedynie przez 16 lat, a mianowicie w latach 1923–1939. Przez ten stosunkowo krótki okres władze miasta oraz jego mieszkańcy starali się wypracować własne tradycje, wśród których wymienić warto obchody świąt narodowych. Na obchody te składały się uroczystości religijne zarówno w kościele katolickim, jak i ewangelickim, a ponadto uroczystości kulturalne, czyli przedstawienia, projekcje filmów czy koncerty, a także imprezy sportowe. Wspomniane działania miały też na celu budowanie tożsamości miasta i wzbudzanie lokalnego patriotyzmu.
Ruda Pabianicka functioned as a town only for 16 years, namely in the years 1923–1939. During this relatively short period, the city authorities and its inhabitants tried to develop their own traditions, including the celebration of national holidays. These celebrations included both religious ceremonies, both in the Catholic and Evangelical churches, as well as cultural celebrations, i.e. performances, film screenings, concerts, and sports events. The aforementioned activities were also aimed at building the city’s identity and arousing local patriotism.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2021, 24; 131-144
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How Poles Radicalised Belarusians: On the Mechanism of Coercion
O tym, jak Polacy radykalizowali Białorusinów i o mechanizmie przymusu
Autorzy:
Kurza, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52157859.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Białorusini
Druga Rzeczpospolita
radykalizacja
przymus
represje
Belarusians
the Second Polish Republic
radicalisation
coercion
repressions
Opis:
The great reconstruction of Central-Eastern Europe after World War I mainly consisted in building national states in place of multinational empires, but it also involved social transformations. The changes carried out in highly ethnically diverse and socially polarised area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth were selective and contributed to the contentious actions of the indigenous people. Their radicalism was often a response to a new order, created as an attempt to reproduce the feudal system in the realities of the national state. In this article I show the path of radicalisation in repressive settings, which Belarusians followed in an unequal struggle for their rights. I attempt to explain their radicalism by geocultural factors, which I regard as causal mechanisms, repeated in different historical contexts. I identify two such mechanisms, of coercion and of blocking change, and present how radicalism was generated by the operation of this binary sequence.
Wielka przebudowa Europy Środkowo-Wschodniej po pierwszej wojnie światowej polegała w dużej mierze na budowaniu państw narodowych w miejsce wielonarodowych imperiów; aczkolwiek obejmowała także przekształcenia społeczne. Wybiórczość zmian przeprowadzanych na silnie zróżnicowanych etnicznie, a przy tym spolaryzowanych społecznie, obszarach byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów przyczyniała się do wystąpień miejscowej ludności. Ich radykalizm był często odpowiedzią na nowy ład, będący próbą reprodukcji feudalnego porządku w realiach państwa narodowego. W artykule odtwarzam trajektorię radykalizacji, jaką przeszli w nierównej walce o swoje prawa Białorusini. Próbuję wyjaśnić radykalizm społeczności białoruskiej poprzez uwarunkowania geokulturowe, które traktuję jako mechanizmy przyczynowe, powtarzające się w różnych kontekstach historycznych. Identyfikuję dwa takie mechanizmy: przymusu i blokowania zmiany. Prezentuję, w jaki sposób radykalizm warunkowany był działaniem tej binarnej sekwencji.
Źródło:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa; 2021, 53
1230-1698
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe. Seria nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stosowanie narkoanalizy przez polski kontrwywiad w latach 30. XX wieku
The use of narcoanalysis by Polish counterinelligence in the 1930s
Autorzy:
Widacki, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1931224.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
narkoanaliza
Oddział II Sztabu Głównego WP
II Rzeczpospolita
kontrwywiad
narcoanalysis
The Second Department of the General Staff
The Second Republic of Poland
counterintelligence
Opis:
Idea wykorzystania narkoanalizy dla celów śledczych zrodziła się wkrótce po tym, jak chirurdzy zaczęli stosować narkozę do usypiania pacjentów przed operacją. Prawdopodobnie pierwsza propozycja przesłuchania pacjenta pod narkozą, w sprawie kryminalnej, miała miejsce w USA w roku 1879, w głośniej sprawie morderstwa Benjamina Nathana. W latach 20. XX w., lekarz z Teksasu, dr Robert E. House, zaproponował wykorzystanie skopolaminy dla celów śledczych. W latach 30., w Scientific Crime Detection Laboratory (Laboratorium Naukowego Wykrywania Przestępstw) Uniwersytetu Northwestern w Chicago przeprowadzano eksperymenty ze skopolaminą, a ich rezultat uznano za „całkiem satysfakcjonujący”. Od czasu tego eksperymentu, skopolaminę nazywano „serum prawdy”. W literaturze brak dowodu na to, że przed II wojną światową jakakolwiek służba państwowa na świecie stosowała narkoanalizę w celach kontrwywiadowczych. Tak więc stosowanie przez Oddział II Sztabu Głównego WP, począwszy od 1935 r., narkoanalizy przy przesłuchiwaniu osób podejrzanych o szpiegostwo, było pionierskie w skali światowej. Oddział II od 1935 r. stosował przy przesłuchiwaniu nieprzyznających się do winy osób podejrzewanych o szpiegostwo „zastrzyki osłabiające wolę”. Pionierem tej metody był kpt. dr Ludwik Krzewiński. Początkowo w zastrzykach tych podawano morfinę w kompozycji z pilokarpiną, następnie stosowano już skopolaminę wytwarzaną w laboratorium Oddziału II, gdzie uzyskiwano ją z nasion lulka czarnego. Faktu stosowania narkoanalizy nie ujawniano sądom, jej wyników nie traktowano jako dowodów, a jedyne wykorzystywano w celach operacyjnych.
The initial idea to use narcoanalysis for investigation purposes originated soon after surgeons began using narcosis (sedation) to induce sleep before surgery. Perhaps the first suggestion to interrogate a patient under narcosis in a criminal case occurred in the case of murder of Benjamin Nathan in New York in 1879. In the 1920s, Dr Robert E. House, a physician from Texas, suggested to use scopolamine in criminal investigations. In the 1930s, the Scientific Crime Detection Laboratory at Northwestern University in Chicago experimented with scopolamine, and considered the results „fairly satisfactory”. At that time, Calvin Goddard was the first to call scopolamine the „truth serum”. There is no proof in literature that any state services in the world routinely used narcoanalysis before the Second World War. Therefore, there are fair grounds to believe that its routine use by the Polish counterintelligence while interrogating people suspected of espionage in the 1930s was among the first such cases in the world. Beginning with 1935, the Second Department of the General Staff of the Polish Armed Forces used „injections weakening the will” of the interrogated: first morphine combined with pilocarpine, and later – scopolamine. The head of the Polish project to use narcoanalysis for „weakening the will” was Cpt. Ludwik Krzewiński M.D. The fact of using narcoanalysis was not disclosed to the courts, its results were not treated as an evidence, and were only used for operational purposes.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2021, XXIV, 24; 13-30
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żołnierz i duszpasterz. Działalność duszpasterska księdza protoprezbitera ppłk Szymona Fedorońki w Wojsku Polskim w latach 1922 – 1940
A Soldier and Chaplain. The Pastoral Activity of Fr. Protopriest Lt Col Szymon Fedoronko in the Polish Army, 1922-1940
Autorzy:
Grzybowski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494488.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
II Rzeczpospolita
prawosławie
Wojsko Polskie
duszpasterstwo wojskowe
The Second Republic
Orthodox
Polish Army
military chaplaincy
Opis:
Artykuł traktuje o losie ks. protoprezbitera ppłk Szymona Fedorońki, kapelana wojskowego wyznania prawosławnego w odrodzonym Wojsku Polskim. Duchowny znakomicie zapisał się w dziejach Kościoła prawosławnego i sił zbrojnych II Rzeczypospolitej. W oparciu o źródła archiwalne Autor omawia kolejne etapy jego służby duszpasterskiej w wojsku – od szefa duszpasterstwa wojskowego w Przemyślu i Lublinie do naczelnego kapelana wyznania prawosławnego Wojska Polskiego i męczeńskiej śmierci w niewoli sowieckiej. Szlaki żołnierski i kapłański duchownego zostały ukazane na tle wydarzeń politycznych, które wówczas się dokonywały w kraju. Autor ukazuje m.in. najważniejsze problemy, z którymi musiał zmierzyć się kapelan pracujący na mieszanym narodowościowo i wyznaniowo terenie.
The article deals with the fate of Fr. Protopriest Lt Col Szymon Fedoronko, who was was an Orthodox military chaplain in the reborn Polish Army. Th e priest has gone down in the history of the Orthodox Church and the armed forces of the Second Republic. Based on archival sources, the Author discusses the successive stages of his pastoral ministry in the army beginning with the head of the military chaplaincy in Przemysl and Lublin through the Orthodox chief chaplain in the Polish Army to his martyrdom in Soviet imprisonment. His life’s path as a soldier and priest is presented against the background of the political events that were taking place in the country at the time. The author shows, among other things, the most important problems the chaplain had to face working in an ethnically and religiously mixed area.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2018, 02; 209-236
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Publicystyka Aleksandra Mardkowicza dotycząca tematyki prawa notarialnego.
The journalism of Aleksander Mardkowicz on the subject of notarial law. Collection of texts
Autorzy:
Pawelec, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440341.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Aleksander Mardkowicz
czasopisma
prawo notarialne
II Rzeczpospolita
Łuck
magazins
notarial law
Second Polish Republic
Lutsk
Opis:
One hitherto unknown aspect of Aleksander Mardkowicz’s active public life were his publications on issues of notarial law. This collection of texts includes six of his articles and polemics as well as a rejoinder to one of his public talks. He wrote them while working as a notary in the Lutsk. The texts were published in Warsaw in the fortnightly magazine “Notarjat i Hipoteka” in the years 1932–35.
Nieznanym dotąd aspektem działalności publicznej Aleksandra Mardkowicza była jego publicystyka dotyczącą zagadnień prawa notarialnego. Zbiór tekstów obejmuje sześć jego artykułów i polemik oraz jedną replikę na jego wystąpienie. Napisał je będąc notariuszem w Łucku. Teksty ukazały się w latach 1932-1935 w Warszawie w dwutygodniku „Notarjat i Hipoteka”.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2018, 7; 145-180
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tendencje nazwotwórcze w chrematonimii społecznościowej II Rzeczypospolitej (na przykładzie nazw stowarzyszeń)
Trends Related to Creating Names in Social Chrematonymy of the Second Polish Republic (Based on the Names of Associations)
Autorzy:
Młynarczyk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597924.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
chrematonimia
socjoideonimy
nazwy stowarzyszeń
II Rzeczpospolita
chrematonymy
socioideonymy
names of associations
the Second Polish Republic
Opis:
The paper is dedicated to the names of associations from the period of the Second Polish Republic, taken from a publication which is a guide to the rich and differentiated world of the social organizations of the 1930s. The introduction is devoted to the state of Polish linguistic research into the names of organizations. The description of the collected material is based on the concept of social chrematonymy by Artur Gałkowski. Next, the names are investigated from both a structural and a semantic perspective. The following elements are regarded as distinct qualities of the naming structures: descriptive character, multicomponent structure, development of right-sided attributives, insignificant share of names with a separate distinctive element, including some other types of proper names as components (toponyms, anthroponyms, names of historical events). Also, lexemes in the function of the main component of the analysed structures — nouns having the semantic value of ‘formalized group of people’ – have been presented. When analysing the semantic aspect of names of organizations more closely, the author indicates the most frequently exposed bases of community feeling of members. Those could be: common experience, social and professional status, the purpose of activity, gender, generation, religious identity, nationality, ideology, place of activity or founding an organization. In the majority of names, various elements of community feeling are combined. Finally, attention is paid to the tremendous informative value present in the names of associations, connected with their descriptive quality. The close link between socioideonyms and the reality they are connected with means that they are bearers of various historical-cultural contents. Therefore, the names of associations, especially historical ones, might be an interesting object of culture-oriented linguistic studies.
Źródło:
Onomastica; 2019, 63; 209-226
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zajścia polsko-żydowskie w Przytyku w świetle wybranych tytułów prasy codziennej
The Polish-Jewish riots in Przytyk in the light of selected daily newspapers
Autorzy:
Sołtysiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2144056.pdf
Data publikacji:
2012-12-31
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Przytyk
anti-Semitism
the Second Polish Republic
Kielce District
pogrom
antysemityzm
II Rzeczpospolita
powiat kielecki
Opis:
Długo trwało opracowanie masakry w Przytyku, wydarzenia powszechnie kojarzonego z antysemityzmem II RP. Pierwszym, który to uczynił, był Piotr Gontarczyk, który rozpoczął dyskusję na temat wydarzenia z 9 marca 1936 roku. Niniejszy artykuł jest kontynuacją tego tematu. Ma on na celu ukazanie sposobu, w jaki media, w tym przypadku lokalna prasa codzienna, kształtowały obraz wydarzeń w małym miasteczku na terenie ówczesnego powiatu kieleckiego. Mój artykuł jest również postulatem badawczym do włączenia się w dyskusję na temat konfliktów społecznych na tle antysemickim w małych miastach międzywojennej Polski.
It took a long time for massacre in Przytyk, event commonly associated with II Republic of Poland anti-Semitism to be elaborated. The first on who did this was Piotr Gontarczyk, who have begun discussion about 9th March of 1936 occurrence. This Article is continuation of that subject. It is aimed at showing the way of how media, in this case local daily press, have formed the picture of incidents happened in small town in contemporary Kieleckie District. It is aimed at showing the way of how media, in this case local daily press, have formed the picture of incidents happened in small town in Kieleckie District. My article is also a research postulate for joining the discussion about social conflicts on the anti-Semitic background in small towns in inter-war Poland.
Źródło:
Studia Żydowskie. Almanach; 2012, 2, 2; 137-152
2083-5574
Pojawia się w:
Studia Żydowskie. Almanach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Trzy nierówne połówki” odrodzonej Polski, czyli pierwsze miesiące niepodległości w świetle współczesnych podręczników do nauczania historii w szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych
“Three unequal halves” of reborn Poland, i.e. the first months of independence in the light of modern history textbooks in secondary and post-lower secondary schools
Autorzy:
Białokur, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343342.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
edukacja historyczna
podręczniki szkolne
The Second Republic of Poland
historical education
school textbooks
Opis:
Prezentowany artykuł stanowi próbę ukazania wyzwań, przed którymi stanęła Polska tuż po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Podstawę źródłową artykułu stanowią wydane pod koniec XX i na początku XXI w. szkolne podręczniki do nauczania historii. Tego rodzaju opracowania należą do najpopularniejszych i najważniejszych książek historycznych, o czym decyduje ich charakter i krąg odbiorców.
The presented article is an attempt to show the challenges Poland faced just after regaining independence in 1918. The source of the article are school history textbooks published at the end of the 20th and the beginning of the 21st century. These types of studies are among the most popular and most important history books, which is determined by their nature and audience.
Źródło:
Studia Podlaskie; 2021, 29; 119-149
0867-1370
Pojawia się w:
Studia Podlaskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unemployment in Poland in 1918–2018
Bezrobocie w Polsce w latach 1918–2018
Autorzy:
Jarosz-Nojszewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630467.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
unemployment
work
employment
the Second Polish Republic
Polish People’s Republic
the Third Polish Republic
bezrobocie
praca
zatrudnienie
Druga Rzeczpospolita
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Trzecia Rzeczpospolita
Opis:
Artykuł stanowi syntetyczne omówienie i analizę zjawiska bezrobocia w trzech okresach – Drugiej Rzeczypospolitej, Polski Ludowej oraz Trzeciej Rzeczypospolitej. Bezrobocie w Polsce w całym badanym okresie było konsekwencją zarówno uwarunkowań historycznych, jak i zmian ekonomiczno-społecznych. W okresie międzywojennym bezrobocie było efektem powojennego wyżu demograficznego, zacofanej struktury gospodarczej państwa oraz wielkiego kryzysu gospodarczego. Po drugiej wojnie światowej Polska znalazła się w bloku państw komunistycznych, a ideologia komunistyczna zakładała likwidację bezrobocia i realizację polityki pełnego zatrudnienia. W PRL realizacja polityki pełnego zatrudnienia przyniosła w efekcie bezrobocie ukryte, będące dużym obciążeniem dla państwowej gospodarki. Sytuacja uległa zmianie po transformacji ustrojowej lat 90. Po 1989 r. ponownie pojawiło się prawnie usankcjonowane bezrobocie, które było wynikiem przemian gospodarczych i społecznych. We wszystkich badanych okresach bezrobocie najbardziej dotykało młodzież oraz kobiety. Problem bezrobocia (zmniejszającego się w ostatnich latach) nadal dotyczy polskiej gospodarki. Dzięki pomocy Unii Europejskiej oraz rządowym programom rynku pracy zjawisko to ma znacznie łagodniejszy charakter.
The article presents a synthetic analysis of unemployment in three periods of Polish history: the Second Polish Republic, the Polish People’s Republic (PRL) and the Third Polish Republic. In all these periods, unemployment was a consequence of historical conditions as well as economic and social changes. In the interwar period, the unemployment was a result of a traditional economic structure, the Great Depression and the post-war demographic boom. After the Second World War Poland became part of the Soviet bloc, and the official ideology declared full employment. In the Polish People’s Republic the consequence of this policy was hidden unemployment, which proved a heavy burden for the economy. Official unemployment returned after 1989, as a result of economic and social changes. In all the three abovesaid time spans, women and young people were most significantly affected by the unemployment. This issue is still regarded as crucial, though thanks to government programmes and aid provided by the European Union, its effects appear to be less severe.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 102-120
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A century of Polish economic policy
Sto lat polskiej polityki gospodarczej
Autorzy:
Morawski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/629967.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
economic policy
the Second Polish Republic
the Polish People’s Republic
economics
the Third Polish Republic
Druga Rzeczpospolita
Polska Rzeczpospolita Ludowa
polityka gospodarcza
ekonomia
Trzecia Rzeczpospolita
Opis:
Polityka gospodarcza rządu polskiego przechodziła różne fazy, które jednak generalnie można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należały te, kiedy polityka polska mieściła się w głównym nurcie przemian światowych. Do drugiej te, kiedy władze polskie stawiały na alternatywne wobec mainstreamu rozwiązania, ulegając pokusie „pójścia na skróty”. Generalnie można powiedzieć, że pierwsze przyczyniały się do rozwoju kraju, a drugie sprowadzały jego rozwój na manowce, izolując od gospodarki światowej. Do pierwszej grupy można zaliczyć cały okres międzywojenny, łącznie z latami 30., kiedy to tendencje autarkiczne były właśnie mainstreamowe, lata 1944–1947 i lata 1989–2015.
The economic policy of Polish governments changed but can be broadly divided into two groups. The first encompassed periods when Polish policy belonged to a widelydefined world mainstream. The second – those when Polish governments attempted alternatives to the mainstream, looking for various ways of “taking a shortcut”. In general, the first group helped economic development, the second hindered it, isolating the country from the world economy. The first group included the entire interwar period, when autarchic tendencies were mainstream, as well as the years 1944–1947 and 1989–2015.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 11-33
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From economic nationalism to the open market. Polish trade policy in the 20th and 21st century
Od nacjonalizmu gospodarczego do otwartego rynku. Polska polityka
Autorzy:
Łazor, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630517.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
foreign trade
economic policy
the Second Polish Republic
the Polish People’s Republic
the Third Polish Republic
handel zagraniczny
polityka gospodarcza
Druga Rzeczpospolita
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Trzecia Rzeczpospolita
Opis:
W polskiej polityce handlowej na przestrzeni ostatnich stu lat można zaobserwować fluktuacje w stopniu wpływu państwa na wymianę. Zaczęto od niemal pełnej kontroli państwa nad handlem zagranicznym u progu niepodległości, następnie trend stopniowej liberalizacji został przerwany przez wojnę celną z Niemcami i wielki kryzys, zaś ostatnie lata przed wybuchem drugiej wojny światowej były świadkami ponownego przejęcia kontroli nad handlem zagranicznym przez rozbudowane instytucje państwowe. Wzrost zaangażowania państwa wystąpił w zupełnie innym kontekście po zakończeniu wojny wraz z wprowadzoną przez komunistów monopolizacją wymiany międzynarodowej. Po okresie stalinowskim doszło do odwrócenia kierunku zmian i stopniowej liberalizacji wymiany. Początkowo była ona bardzo ograniczona, przyspieszyła jednak w latach 80., zasadniczy przełom nastąpił zaś w trakcie transformacji gospodarczej po 1989 r. Charakterystyczną konsekwencją integracji gospodarczej następnych lat było scedowanie wielu instrumentów prowadzenia polityki handlowej na instytucje międzynarodowe – przede wszystkim zaś na Unię Europejską. Zarówno w czasie Drugiej, jak i Trzeciej Rzeczypospolitej, polityka handlowa prowadzona była zgodnie z trendami światowymi. Odstępstwem od nich była narzucona z zewnątrz polityka lat komunizmu.
For much of the 20th century Polish governments heavily regulated foreign trade, but the degree of this influence differed. When Poland became independent in 1918, the state took almost complete control over the sector. A tentative liberalization was stopped by the customs war with Germany in 1925, and later by the Great Depression. The final years before the Second World War saw an increase in the state’s influence through the exchange control. Regulations became stricter under different conditions in the post-war period, with the state monopolizing foreign trade entirely. After the end of Stalinism in 1956, Poland slowly opened up its economy, but until the 1980s changes were limited in scope. A true breakthrough came with the transition, which started in 1989. Not only did the country open up, but in the coming years, the government ceded some of its powers relating to foreign trade to the European Union. During the interwar period, as well as after 1989, Poland followed worldwide trends. The communist period was an aberration in the sense of producing an ineffective system. Both before the war and under the communist regime, foreign trade was expected to bring mostly static gains. This changed significantly only after 1989.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 81-100
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From the apartment for the worker to the apartment for Kovalsky: concepts and realities of housing in Poland in years 1918-1939 and 1944-1989
Od mieszkania dla robotnika do mieszkania dla Kowalskiego: koncepcje i realia mieszkalnictwa w Polsce w latach 1918-1939 oraz 1944-1989
Autorzy:
Jarosz, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/546989.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Housing policy
the Second Polish Republic
Polish People’s Republic
workers’ housing condition
polityka mieszkaniowa
II Rzeczpospolita,
Polska Rzeczpospolita Ludowa warunki mieszkaniowe robotników
Opis:
In pre-war Poland housing for families of modest incomes in towns (chiefly workers) was not the object of particular interest of the state authorities. Direct state involvement in solving the deteriorating conditions of workers’ housing, cooperative building and employer initiatives in providing workers’ housing were of negligible significance. Two factors had a decisive influence on the transformations of this housing policy after World War II : varied war consequences (demographic and wide-scale destruction of the housing stock), and the political concepts of the new Polish authorities. The new housing policy was already formulated in 1944-45. In accordance with the new law, local authorities acquired the right to allocate housing to people whose work required living in towns. The ideological pressure to ensure better housing conditions, above all for industrial workers, caused restrictions on investment opportunities in the private housing sector initiative. It began to change after 1956. The Polish housing question was to be solved by state-subsidised cooperative building . Distinguishing workers as that social group which for ideological reasons deserved privileged access to new housing was ever more frequently replaced in the official language of the authorities with “non-class” distinctions (faceless Mr and Mrs Kovalski). In the end phase of the People’s Republic, workers’ housing conditions bore no comparison to those from before the war. But while the gaps separating them from those of other, higher social strata remained, the disproportions were reduced as compared to those of the prewar period.
W przedwojennej Polsce problem mieszkań dla rodzin miejskich o skromnych dochodach (głównie ro-botników) nie był przedmiotem szczególnego zainteresowania władz państwowych. Bezpośrednia interwencja państwa dla rozwiązania pogarszającej się sytuacji mieszkaniowej robotników, budownictwo spółdzielcze i inicjatywy przedsiębiorców miały niewielkie znaczenie. Na politykę mieszkaniową po II wojnie światowej miały decydujący wpływ dwa czynniki: różnorodne konsekwencje wojny (demograficzne, duża skala znisz-czeń substancji mieszkaniowej) i polityczne koncepcje władz nowej Polski. Nowa polityka mieszkaniowa zo-stała sformułowana już w latach 1944-1945. Zgodnie z nowym ustawodawstwem władze miały prawo przy-dzielania mieszkań osobom, których praca wymagała zamieszkania w mieście. Presja ideologiczna w celu za-pewnienia lepszych warunków mieszkaniowych przede wszystkim dla robotników przemysłowych spowodo-wała zastosowanie restrykcji wobec inicjatywy prywatnej w sektorze mieszkaniowym. Ta polityka zaczęła się zmieniać po 1956 r. Polska kwestia mieszkaniowa miała być rozwiązana przez subsydiowaną przez państwo spółdzielczość mieszkaniową. Wyróżnianie robotników jako tej grupy społecznej, która z przyczyn politycz-nych winna cieszyć się uprzywilejowanym dostępem do nowych mieszkań coraz częściej było zastępowane w oficjalnym języku władz przez dystynkcje „nieklasowe” (anonimowi Kowalscy). W końcowym okresie Polski Ludowej warunki mieszkaniowe robotników były nieporównywalnie lepsze od tych, jakimi cieszyli się przed wojną. Chociaż dystanse oddzielające ich od grup o wyższych statusie społecznym pozostały, to dysproporcje w porównaniu z okresem przedwojennym zostały zredukowane.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2016, 1, 1; 84-93
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komponenty eksponujące cechę żeńskości w nazwach stowarzyszeń II Rzeczpospolitej
Components exposing the feminine quality in the names of associations in the Second Polish Republic
Autorzy:
Karamańska, Marta
Młynarczyk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459191.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
feminatywa
socjoideonimy
nazwy stowarzyszeń
II Rzeczpospolita
feminatives
socioideonyms
names of associations
the Second Polish Republic
Opis:
The material basis of the paper are the names of Polish female associations from the 30s of the 20th century. The analysis involves components used to expose feminine qualities – general names (kobieta, pani, niewiasta – ‘woman, lady’), as well as detailed ones, which were categorised according to the information they contain. These are the elements of the world, which in addition to gender, constitute a basis for communality of the members: social and professional status, educational background, participation in military activities, social activity sphere, or common interests. The material presented in the paper shows that in the Second Polish Republic the need for exposing femininity and emphasising communality was very strong in the names of associations.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 67-78
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
INVENTING INDEPENDENCE. NEGOTIATING THE INDUSTRIAL PROPERTY LAW FOR FUTURE POLAND AT THE END OF THE FIRST WORLD WAR
PATENT NA NIEPODLEGŁOŚĆ. PRACE NAD PRAWEM O OCHRONIE WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ DLA PRZYSZŁEJ POLSKI W KOŃCU PIERWSZEJ WOJNY ŚWIATOWEJ
Autorzy:
Łotysz, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567823.pdf
Data publikacji:
2018-06-30
Wydawca:
Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
Tematy:
patent law
industrial property
the Second Republic of Poland
prawo patentowe
własność przemysłowa
II Rzeczpospolita
Opis:
Shortly after Poland regained its independency in November 1918, the Chief of State Józef Pilsudski signed two decrees introducing the patent law in the country and bringing the Polish Patent Office into existence. In recent literature, the introduction of both decrees has been acknowledged as the starting point of legal patent protection in the independent Poland, while it is largely forgotten to whom the whole preparatory work should have been attributed. The draft of the patent law signed by Pilsudski has been worked out well before November 1918, by the Ministry of Industry of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland, a quasi-independent governing body established by the German and Austro-Hungarian occupying forces. This article attempts to reconstruct a contemporary discourse upon that issue, while explaining at the same time the reasons that made the enacted law very much imperfect. This work is based mainly on authentic documents from that era, and, since it uses both legal and technical writings, it is a novel attempt to address this issue. This paper argues that deficiencies of the first Polish patent legislation resulted from inability or, perhaps, unwillingness of the Ministry of Industry to seek advices from the experts in patent law – lawyers and patent agents, unquestionably being the most predisposed to this task.
Wkrótce po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dwa dekrety wprowadzające prawo patentowe w kraju i ustanawiające Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. W najnowszej literaturze wprowadzenie obu dekretów zostało uznane za punkt wyjścia do prawnej ochrony patentowej w niepodległej Polsce, podczas gdy w dużej mierze zapomniano, do kogo należało przypisać całą pracę przygotowawczą. Projekt prawa patentowego podpisany przez Piłsudskiego został opracowany na długo przed listopadem 1918 r. przez Ministerstwo Przemysłu Tymczasowej Rady Państwa Królestwa Polskiego, quasi-niezależny organ zarządzający ustanowiony przez okupację niemiecką i austro-węgierską siły. Niniejszy artykuł próbuje zrekonstruować współczesny dyskurs na ten temat, jednocześnie wyjaśniając powody, dla których uchwalone prawo było bar-dzo niedoskonałe. Praca ta opiera się głównie na autentycznych dokumentach z tamtej epoki, a ponieważ wykorzystuje zarówno pisma prawne, jak i techniczne, jest to nowa próba rozwiązania tego problemu. Artykuł niniejszy dowodzi, że uchybienia w pierwszym polskim prawie patentowym wynikały z niemożności lub, być może niechęci Ministerstwa Przemysłu do szukania porad od ekspertów w dziedzinie prawa patentowego - prawników i rzeczników patentowych, niewątpliwie najbardziej predysponowanych do tego zadania.
Źródło:
International Journal of Legal Studies (IJOLS); 2018, 3(1); 319-336
2543-7097
2544-9478
Pojawia się w:
International Journal of Legal Studies (IJOLS)
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lwowscy skrzypkowie pochodzenia żydowskiego w opinii dziennikarzy i krytyków muzycznych w Polsce międzywojennej
Autorzy:
Fink, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607656.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Lviv
Second Polish Republic
Jews
violinists
music critique
Lwów
II Rzeczpospolita
Żydzi
skrzypkowie
krytyka muzyczna
Opis:
There were many great violinists of Jewish descent in interwar Lviv. They participated in Polish musical life as soloists, chamber musicians, conductors, members of orchestras and teachers. Along with creating their local music scene, they performed on various Polish and foreign stages and played for Polish Radio. Among the most talented Jewish violin virtuosos connected with Lviv at that time were Robert Perutz, Feliks Eyle and Bronisław Gimpel. The subject contained in this study’s title refers to music critics’ (“elite”) approach to Lviv musicians of Jewish descent (“outsiders”) in the interwar period, i.e. the period of manifesting antisemitism and nationalism.
W międzywojennym Lwowie działało wielu znakomitych skrzypków pochodzenia żydowskiego, którzy aktywnie włączali się w polskie życie muzyczne jako soliści, kameraliści, dyrygenci, członkowie orkiestr oraz pedagodzy. Uczestniczyli nie tylko w życiu koncertowym miasta, występowali bowiem również na polskich i zagranicznych scenach muzycznych i dokonywali nagrań dla Polskiego Radia. Do najwybitniejszych żydowskich skrzypków-wirtuozów związanych ze Lwowem w tym czasie należeli: Robert Perutz, Feliks Eyle i Bronisław Gimpel. Problem sformułowany w tytule niniejszego opracowania dotyczy stosunku krytyków muzycznych („elit”) do lwowskich muzyków żydowskiego pochodzenia („obcych”) w okresie międzywojennym, tj. w latach narastania w Polsce antysemityzmu i nacjonalizmu.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2018, 73
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność parlamentarna Michała Łazarskiego (1928-1939)
The Parliamentary Activity of Michał Łazarski (1928-1939)
Autorzy:
Ułanowicz, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954640.pdf
Data publikacji:
2021-12-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Michał Łazarski
parliament
agriculture
military
Second Polish Republic
sitting
parlament
rolnictwo
wojsko
II Rzeczpospolita
posiedzenia
Opis:
Michał Łazarski (1896-1944) urodził się w Sztabinie w guberni suwalskiej. Jego rodzicami byli Teofila i Józef.  Michał Łazarski (1896-1944) był posłem na sejm Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1928-1938, a następnie senatorem od 1938 r. do 1939 r. Był również znanym w województwie białostockim działaczem samorządowym. Interesowało go głównie rolnictwo oraz wojskowość. Zanim rozpoczął karierę w parlamencie, walczył w obronie Ojczyzny, będąc członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej oraz walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej. Zginął w trakcie powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. Podstawowym założeniem publikacji jest przedstawienie działalności parlamentarnej Michała Łazarskiego. Życiorysem parlamentarzysty zajmowali się m.in.: H. Majecki, J. Rółkowski, G. Ryżewski, W. Batura, A. Makowski oraz J. Szlaszyński. Najwięcej informacji na temat wojennych losów Michała Łazarskiego zebrano w dziele „Aktywni w codzienności: z dziejów instytucji i stowarzyszeń gminy Sztabin”. Podstawowym źródłem, zawierającym informację o działalności Michała Łazarskiego w parlamencie okresu dwudziestolecia międzywojennego, są druki sejmowe i senackie, znajdujące się na stronie internetowej Biblioteki Sejmowej (https://biblioteka.sejm.gov.pl). Korzystałem również z materiałów prasowych oraz publikacji, charakteryzujących dzieje parlamentaryzmu polskiego. Celem artykułu jest również przedstawienie, jak funkcjonował Sejm i Senatw II Rzeczypospolitej. Działalność parlamentarna Michała Łazarskiego w dwudziestoleciu międzywojennym jest dobrym sposobem do realizacji tego zamierzenia. Był to bardzo ciekawy okres w historii Polski.
Michał Łazarski (1896–1944) was born in Sztabin in Suwałki Governorate. His parents were Teofila and Józef. He was a deputy of Sejm of the Republic of Poland in the years 1928-1938 and subsequently a senator from 1938 until 1939. He was also a well-known local government activist in the Białystok Voivodeship. He was interested in agriculture and the military. Before he started his career in the Parliament, he had fought for his Motherland as a member of The Polish Military Organisation as well as during the Polish-Soviet War.  Michał Łazarski died at the time of the Warsaw Uprising on 1st of August 1944. The main point of this publication is to present his parliamentary activity. The biography of Łazarski was a subject of research by H. Majecki, J. Rółkowski, G. Ryżewski, W. Batura, A. Makowski, J. Szlaszyński and others. The majority of information about the deputy was gathered in a publication called “Aktywni w codzienności: z dziejów instytucji i stowarzyszeń gminy Sztabin”. The main resources of Łazarski’s parliamentary activity of the interwar period are Sejm and Senate documents located in the Sejm Library’s website (https://biblioteka.sejm.gov.pl). I have also used press materials and publications describing the history of Polish parliamentarism. The point of this publication is also to present how the Sejm and Senate in II Republic of Poland operated. The parliamentary activity of Michał Łazarski in the interwar period is a good way to realise this intention. It was a very interesting period in the history of Poland.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2021, 20, 1; 187-218
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Collective emotional biography of selected Polish female parliamentarians of the interwar period
Autorzy:
Jóźwik, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034880.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
interwar period
Second Polish Republic
parliament
emocions
women
okres międzywojenny
II Rzeczpospolita
parlament
emocje
kobiety
Opis:
The main purpose of this article is to attempt to show the collective biography of Polish women parliamentarians of the interwar period through an insight into their emotions and feelings, to show the “emotional communities” presented by Barbara Rosenwein. In this text I will focus on the main problems of the political activity of Polish women parliamentarians in the interwar period. Source materials produced by women, mainly ego-documents and public documents created by them, will be used to develop this topic. The study will analyze the individual experiences of women parliamentarians. Their emotions, opinions and reflections on parliamentary work will be taken into account. The paper will also discuss selected biographical aspects of the women parliamentarians, such as their age, education and political views, which undoubtedly had an impact on their opinions and emotions. Polish women parliamentarians of that time had to struggle with many problems. Reluctance to place women on candidate lists was a common occurrence. Moreover, women had to meet numerous social expectations. First of all, they were required to be mothers and wives who were responsible for family life, that is, the private sphere. Furthermore, women were seen more as social activists than as politicians. At the same time, men considered women’s issues less important, which was evident in parliamentary discussions. The main research questions were: How did women perceive their own political activity? political activity? What problems did politically active women face?
Głównym celem tego artykułu jest próba pokazania zbiorowej biografii polskich parlamentarzystek okresu międzywojennego poprzez wgląd w ich emocje i uczucia, pokazanie prezentowanych przez Barbarę Rosenwein „wspólnot emocjonalnych”. W niniejszym tekście koncentruję się na głównych problemach działalności politycznej polskich parlamentarzystek w okresie międzywojennym. Materiały źródłowe wytworzone przez kobiety, głównie ego dokumenty i tworzone przez nie dokumenty publiczne, posłużą do rozwinięcia tego tematu. W pracy zostały przeanalizowane indywidualne doświadczenia parlamentarzystek. Uwzględnione zostały ich emocje, opinie i refleksje dotyczące pracy parlamentarnej. W artykule zostały omówione także wybrane aspekty biograficzne parlamentarzystek, takie jak wiek, wykształcenie i poglądy polityczne, które to cechy miały niewątpliwie wypływ na ich opinie i emocje. Ówczesne Polki musiały zmagać się z wieloma problemami. Niechęć do umieszczania kobiet na listach kandydatów była częstym zjawiskiem. Ponadto kobiety musiały sprostać licznym oczekiwaniom społecznym. Wymagano od nich przede wszystkim, aby były matkami i żonami odpowiedzialnymi za życie rodzinne, czyli sferę prywatną. Ponadto kobiety były postrzegane bardziej jako działaczki społeczne niż jako polityczki. Jednocześnie mężczyźni uważali sprawy kobiet za mniej ważne, co było widoczne w dyskusjach parlamentarnych. Główne pytania badawcze to: Jak kobiety postrzegały swoją własną aktywność polityczną? Z jakimi problemami borykały się kobiety aktywne politycznie?
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2021, 9; 47-67
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrana korespondencja handlowa Zarządu dóbr Hrabiów Mycielskich w Wiśniowej nad Wisłokiem.
Selected business correspondence from the businesses of Mycielscy count family in the years 1915-1943.
Autorzy:
Wnęk, Sławomir
Zych, Tadeusz
Ślusarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233114.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Wiśniowa nad Wisłokiem
Mycielscy
historia gospodarcza
Galicja
II Rzeczpospolita
economic history
Galicia
Second Polish Republic
Opis:
W artykule przedstawiono fragmenty rozproszonej korespondencji handlowej Zarządu dóbr Hrabiów Mycielskich w Wiśniowej nad Wisłokiem z lat 1915-1943. Korespondencja dotyczyła spraw gospodarczych przedsiębiorstwa rolnego należącego w latach 1867-1944 do rodziny Mycielskich. Przybliżono sylwetki kolejnych właścicieli tych dóbr: Franciszka Mycielskiego (1832-1901), jego syna Jana Mycielskiego (1858-1926), którego synem był Jan Zygmunt Mycielski (1901-1972), ostatni właściciel dóbr wiśniowskich. Zamieszczona korespondencja dostarcza szeregu informacji na temat zmian organizacyjnych w zakresie przemysłu rolnego w dobrach Mycielskich w analizowanym okresie. W aneksie zamieszczono 78 kart pocztowych, z których znaczna część dotyczy serowni w Wiśniowej, działającej w latach 1885-1944, specjalizującej się w produkcji sera szwajcarskiego gruyére. Dokument przedstawia środowisko gospodarcze współpracowników dóbr Mycielskich. Korespondencja przechowywana jest w Powiatowym Centrum Kultury i Turystyki w Wiśniowej nad Wisłokiem.
This article presents fragments of the dispersed business communication of Mycielscy family from Wiśniowa nad Wisłokiem in the years 1915-1943. The correspondence is concerned with the economic matters of the agricultural enterprise of Mycielski family from 1867-1944. The following owners of this enterprise are introduced: Franciszek Mycielski (1832-1901), his son Jan Mycielski (1858-1926), and the grandson Jan Zygmunt Mycielski (1901-1972), the last owner of the Wiśniowa lands. Collected correspondence presents a lot of information pertaining to the organisational changes in farming industry on the Mycielski lands in the analyzed time period. The appendix consists of 78 postcards, most of which are from the cheese makers in Wiśniowa, operating in the years 1885-1944, specializing in production of Gruyère Swiss cheese. This article introduces the economic environment of business owners working with Mycielscy family. The correspondence is stored in the County Center of Culture and Tourism in Wiśniowa nad Wisłokiem.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 287-310
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żydzi o Cyganach w II Rzeczypospolitej. Tematyka romska na łamach „Nowego Dziennika” (1918-1939)
Jews about Gypsies in interwar Poland. The Roma issues in „Nowy Dziennik” (1918-1939)
Autorzy:
Gontarek, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116613.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Gypsies
Jews
Zionists
conflict
the Second Polish Republic
Cyganie
Żydzi
syjoniści
konflikt
II Rzeczpospolita Polska
Opis:
Artykuł przedstawia problem stosunków cygańsko-żydowskich w II RP. Ma charakter przyczynkowy – skupia się na jednym tytule prasowym („Nowy Dziennik”), który jest najstarszym w Polsce pismem syjonistycznym, ukazującym się w języku polskim od 1918 roku. Analiza jego treści pozwoliła na wyciągnięcie kilku wniosków. Bezpośrednie relacje między dwiema mniejszościami – Cyganami i Żydami – prawie nie istniały, a strona żydowska, jeśli sporadycznie pisała o społeczności cygańskiej, dostrzegała jedynie negatywne konsekwencje takich kontaktów. Jeśli chodzi o postrzeganie Cyganów przez elity syjonistyczne, podtrzymywała ona wszystkie negatywne stereotypy i mity na ich temat, charakterystyczne dla społeczeństwa większościowego. Milczały też o państwotwórczych dążeniach Cyganów.
The article presents the problem of Gypsy-Jewish relations in the Second Polish Republic. It is of a contributory nature – it focuses on one press title ("Nowy Dziennik"), which is the oldest Zionist periodical in Poland, published in Polish language since 1918. The analysis of its content allowed several conclusions to be drawn. Direct relations between the two minorities – Gypsies and Jews – were almost non-existent, and the Jewish side, if it occasionally wrote about Gypsy community, saw only the negative consequences of such contacts. As far as the perception of the Gypsies by the Zionist elite was concerned, the Zionist elite upheld all the negative stereotypes and myths about them that were characteristic of the majority society. It was also silent about the stateforming aspirations of the Gypsies.
Źródło:
Studia Żydowskie. Almanach; 2021, 11, 11; 57-79
2083-5574
Pojawia się w:
Studia Żydowskie. Almanach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
German preparations for the war in the light of documents of the Polish military intelligence (1933-1939) – selected aspects
Niemieckie przygotowania do wojny w świetle dokumentów polskiego wywiadu wojskowego (1933-1939) – wybrane aspekty
Autorzy:
Nowacki, Krzysztof
Szymanowicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146056.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
Tematy:
Wehrmacht
Second Republic of Poland
Third Reich
military intelligence
II Rzeczpospolita
III Rzesza
wywiad wojskowy
Opis:
As a result of the Treaty of Versailles the provisions concerning the issue of limitation of the armed forces were imposed on Germany. These provisions were unilaterally terminated by Germany two years after Adolf Hitler had come to power. There was introduced general and compulsory military service. On 21st May 1935, Hitler – as the Fuhrer and Reich Chancellor – signed the secret Reich Defence Law, which gave the Wehrmacht command wide powers to expand the army. Thus, the intensive development of the German army was initiated. After the Nazi Party came to power in Germany, gaining new information by the Polish military intelligence became increasingly difficult. It was connected with the expansion of the German counter-intelligence services, especially the Gestapo, as well as the police supervision over the German society. Through good operational work of the Polish intelligence the Polish side already before the outbreak of the war was relatively well familiarized with the particular phases of the overall German army’s armaments, as well as the German operational doctrine and methods of warfare.
Traktat wersalski narzucał Niemcom m.in. ograniczenia dotyczące liczebności i uzbrojenia niemieckich sił zbrojnych. Niemcy starały się obchodzić je bardzo dyskretnie, w tym również dzięki współpracy ze Związkiem Sowieckim. Sytuacja zmieniła się diametralnie po dojściu do władzy Hitlera, który już w 1935 r. wprowadził ustawę zwiększającą, wbrew traktatowi wersalskiemu, liczebność armii niemieckiej, a także wprowadzającą zakazane rodzaje uzbrojenia. Od tej pory nastąpił jawny i gwałtowny rozwój armii niemieckiej oraz przemysłu zbrojeniowego, co z wielką uwagą obserwował polski wywiad wojskowy. W kolejnych latach powstawały raporty polskich służb wywiadowczych na temat powiększającego się niemieckiego potencjału militarnego i jego możliwości w trakcie zajmowania przez wojska III Rzeszy Austrii, Czech czy Kłajpedy. Niektóre z tych raportów bardzo trafnie przewidywały, jak będzie wyglądała strategia i taktyka Wehrmachtu w zbliżającym się konflikcie zbrojnym.
Źródło:
Scientific Journal of the Military University of Land Forces; 2019, 51, 2(192); 253-265
2544-7122
2545-0719
Pojawia się w:
Scientific Journal of the Military University of Land Forces
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The condition of Polish economy in the first years after regaining independence. Political and legal outline
Stan polskiej gospodarki w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Zarys polityczny i prawny
Autorzy:
Chłopecki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850903.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
II Rzeczpospolita
gospodarka
prawo
ekonomia
finanse państwa
The Second Polish Republic
economic
law
economy
financial situation
Opis:
The goal of this thesis was to synthetically present social and economic ideas in the first years after regaining independence by Poland. Economic concepts, tendencies and plans treated in general lines undoubtedly aimed at changing existing social and economic relations. Three elements must be taken into consideration while assessing economic achievements of the Second Polish Republic in the first years after regaining independence: firstly, the condition of Poland on November 11, 1918, after one hundred and twenty-three years of bondage and damage caused by the First World War; secondly, the time in which changes were made, and thirdly, financial means that Poland possessed, particularly external aid – especially in a form of foreign loans.
Celem artykułu jest analiza idei społeczno-gospodarczych reprezentowanych w pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Koncepcje, tendencje i plany gospodarcze zmierzały wtedy do zmiany istniejącego układu stosunków społeczno-gospodarczych. Oceniając dorobek gospodarczy II Rzeczypospolitej w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości, uwzględniono trzy elementy mające decydujący wpływ na tę ocenę. Po pierwsze, stan w jakim znalazła się Polska w dniu 11 listopada 1918 r. po blisko półtora wiekowej niewoli i zniszczeniach wojennych lat 1914-1918. Po drugie, czas w jakim zmiany zostały dokonane. Po trzecie, środki materialne, jakie Polska miała do dyspozycji, a w szczególności czy wchodziła w grę i w jakiej wysokości pomoc z zewnątrz, w tym w postaci pożyczek zagranicznych.
Źródło:
Facta Simonidis; 2018, 11, 1; 243-256
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główne płaszczyzny konfliktu Kościoła katolickiego z obozem piłsudczykowskim w Drugiej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Sołga, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041167.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Pro-Piłsudski camp
Catholic Church
Second Polish Republic
conflict
Obóz piłsudczykowski
Kościół katolicki
Druga Rzeczpospolita
konflikt
Opis:
During the Second Polish Republic the Catholic Church and especially the church’s higher hierarchy remained in constant conflict with the political supporters of Józef Piłsudski. This was the case for a number reasons, from Piłsudski’s supporters’ religious indifference, through their participation in freemasonic activities, liberal lifestyles, and leftist and socialist inclinations, up to their proneness towards totalitarianism, especially after 1926. A different aspect of the situation was the personal animosity between Marshall Piłsudski and various representatives of the clergy, who tended to support the opposing right-wing political forces. Despite this, the Pilsudski camp looked for a consensus with the church, and often undertook steps that were beneficial to it, as the camp was well aware of the church’s influence. As a result some representatives of the church, including the Primate, were convinced that building an understanding was the only appropriate approach to the existing reality.
Kościół katolicki w Drugiej Rzeczypospolitej, a konkretnie większość przedstawicieli jego wyższego duchowieństwa, pozostawał w stałym konflikcie z obozem politycznym Józefa Piłsudskiego. Składały się na niego takie czynniki, jak indyferentyzm religijny członków obozu piłsudczykowskiego, ich przynależność do masonerii, rozwiązłość w życiu prywatnym, lewicowe i socjalistyczne inklinacje oraz posługiwanie się w kulturze politycznej instrumentami typowymi dla państwa totalitarnego, zwłaszcza po roku 1926. Osobny aspekt stanowiły osobiste animozje Marszałka z poszczególnymi przedstawicielami kleru oraz poparcie, jakie ci ostatni wyrażali w stosunku dla konkurencyjnych opcji politycznych o odchyleniu prawicowym. Mimo wszystko obóz piłsudczykowski szukał konsensusu z Kościołem katolickim w Polsce, zdając sobie sprawę z jego wpływów i częstokroć podejmował działania idące na jego korzyść. Także niektórzy przedstawiciele polskiego episkopatu, z prymasem na czele, wychodzili z założenia, że w zaistniałej sytuacji jedynym stosownym rozwiązaniem jest szukanie wspólnej nici porozumienia z obozem rządzącym w Polsce.
Źródło:
Res Historica; 2021, 51; 535-577
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje federacyjne w II Rzeczypospolitej
Федеративные концепции во Второй Речи Посполитой
Autorzy:
Pisuliński, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031365.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
federacja
II Rzeczpospolita
Józef Piłsudski
Litwa
Białoruś
Ukraina
federation
Second Polish Republic
Piłsudski
Lithuania
Belarus
Ukraine
Opis:
Artykuł przedstawia koncepcje federacyjne powstałe w okresie II Rzeczypospolitej, ich założenia, cele i zasady oraz ich uzasadnienie. Krótko omawia środowiska polityczne, które je formowały. Dominowały środowiska lewicowe, szczególnie aktywni na tym polu byli socjaliści. Odwoływali się do tradycji jagiellońskiej i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Forsowali ideę federacji trialistycznej składającej się z Polski, Litwy i Białorusi. Rzadziej dołączano do niej Ukrainę i inne państwa bałtyckie, Łotwę i Estonię. Koncepcje federacyjne po traktacie ryskim w 1921 r. wysuwano już tylko sporadycznie.
The article presents federation concepts formulated in the Second Polish Republic, their origins, goals, principles, and justification. It briefly discusses the political circles in which they were thought out. Left-wing groups predominated, with socialists being particularly active in this field. Their authors referred to the Jagiellonian tradition and the Polish-Lithuanian Commonwealth, and promoted the idea of a trialist federation consisting of Poland, Lithuania, and Belarus. Less frequently, the concepts included Ukraine and other Baltic states, such as Latvia and Estonia. After the Riga Treaty of 1921, federation concepts were defined only sporadically.
В 1917–1921 годах в Польше имели дело с множеством федеративных концепций. Большинство из них было создано кругами Бельведерского лагеря, связанными с Юзефом Пилсудским, но и другими кругами, включая некоторых консерваторов. Федеративные идеи формировались в основном в журналистике, а также артикулировались на форуме Учредительного сейма. Они являлись ответом на растущее национальное самосознание литовцев, белорусов и украинцев на территориях, где поляки были значительным и экономически доминирующим меньшинством. Обычно они предполагали создание федеративного государства, состоящего из трех частей: Польши, Литвы и Белоруссии. Были также предложения о большем числе составных частей, национально однородных регионов – т.н. кантональное решение. Вопреки устоявшемуся в историографии мнению, большинство проектов такой федерации не включали в нее Украину. Возникали также идеи более широкого союза наций от Финляндии до Черного моря. Хотели создать сильное государство, способное противостоять угрозе со стороны Германии и России. Однако федеративные идеи не нашли поддержки в польском обществе, которое выступало за прямое присоединение восточных территорий к польскому государству. Также среди белорусов, литовцев и украинцев хватало сторонников федеративных решений, ибо они опасались польского господства. Рижский мирный договор положил конец федеративным планам, разделив белорусские и литовские земли между Польшей и Советской Россией.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 2; 99-121
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze wojskowe, cywilne i kościelne a problem cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej – studium na przykładzie świątyń Suwałk, Łomży i Augustowa
Autorzy:
Zubowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608786.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
II Rzeczpospolita
mniejszości religijne
Kościół prawosławny
Suwałki
Łomża
Augustów
Second Polish Republic
religious minorities
Orthodox Church
Opis:
W artykule przedstawiono politykę władz wojskowych, cywilnych i kościelnych w okresie II Rzeczypospolitej w stosunku do cerkwi prawosławnych, wzniesionych za czasów zaboru rosyjskiego przede wszystkim z myślą o rosyjskim wojsku i administracji. Na przykładzie świątyń w Suwałkach, Augustowie i Łomży starano się sprecyzować pewne schematy postępowania z prawosławnym dziedzictwem (opuszczonym przez władze rosyjskie w trakcie I wojny światowej), charakterystyczne dla obszaru całego Królestwa Polskiego.The article presents the policy of military, civil and Church authorities of the Second Polish Republic towards the Orthodox churches constructed in the Russian partition, mainly for Russian officials and army. An attempt was made to identify, on the example of Orthodox Church buildings at Suwałki, Augustów and Łomża, certain patterns of actions towards the Orthodox Church heritage (abandoned by the Russian authorities during World War I), characteristic of the whole Kingdom of Poland.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2017, 49, 4
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organizacja i działalność policji kryminalnej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wybrane aspekty
Organisation and activities of the criminal police in the interwar period. Selected aspects
Autorzy:
Żurek, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195873.pdf
Data publikacji:
2023-05-05
Wydawca:
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Tematy:
Policja Państwowa
policja kryminalna
przestępczość
II Rzeczpospolita Polska
State Police
criminal police
crime
Second Polish Republic
Opis:
Okres dwudziestolecia międzywojennego był trudny dla polskich władz państwowych. Równolegle z odbudową państwa polskiego i tożsamości narodowej tworzono fundamenty polskiego prawa. W krótkich odstępach czasu dokonywano wielu istotnych zmian organizacyjnych, które objęły również Policję Państwową. W tym okresie znacznie usprawniono aparat administracyjny w Polsce, dążono także do budowy własnego modelu organizacji wewnętrznej państwa. W latach 1919-1939 kilkakrotnie przeprowadzano reorganizację struktur Policji Państwowej. Problemy społeczne, wyznaniowe, narodowościowe czy różnice kulturowe w nowo powstałej państwowości stały się pośrednimi przyczynami przestępczości. Do walki z nią powołano między innymi policję kryminalną. Celem niniejszego artykułu jest omówienie jej organizacji i działalności w okresie dwudziestolecia międzywojennego i podanie najważniejszych zmian prawnych, których dokonano dla tej formacji. Autor sformułował następującą hipotezę badawczą: reorganizacja struktur Policji Państwowej miała zasadnicze znaczenie w zakresie organizacji i działalności policji kryminalnej. W analizie posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, a ze względu na zakres czasowy  również metodą historyczno-prawną. Policja Państwowa, policja kryminalna, przestępczość, II Rzeczpospolita Polska.
The interwar period was a difficult one for the Polish state authorities. In parallel with the reconstruction of the Polish state and national identity, the foundations of Polish law were being laid. In a short interval, many significant organisational changes were taking place, which also included the State Police. During this period, the administrative apparatus in Poland was considerably streamlined, and efforts were also made to build its own model of internal organisation of the state. Between 1919 and 1939, the structures of the State Police were reorganised several times. Social, religious and nationality problems or cultural differences in the newly established statehood were among the indirect causes of crime. Accordingly, among other things, a criminal police force was established to combat it. The purpose of this article is to discuss its organisation and activities in the interwar period and to give the most important legal changes that took place for this formation. The author formulated the following research hypothesis: the reorganisation of the structures of the State Police was fundamental in terms of the organisation and activities of the criminal police. In the analysis, the dogmatic-legal method was used and, due to the time scope, also the historical-legal method.
Źródło:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2023, 15, 28; 145-160
2080-1335
2720-0841
Pojawia się w:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaangażowanie kobiet w problemy społeczne w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na wybranych przykładach
Womens involvement in social problems in the interwar period in Poland on selected examples
Autorzy:
Skotnicka-Palka, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340745.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
women
Second Polish Republic
social history
Polish intelligentsia
kobiety
Druga Rzeczpospolita Polska
historia społeczna
inteligencja polska
Opis:
W artykule zaprezentowano sylwetki i działalność kilku wybranych kobiet, aktywistek społecznych z dwudziestolecia międzywojennego. Wywodziły się one z różnych środowisk, działały na wielu polach, kierowały swą pomoc do rozmaitych grup osób. Wszystkie łączyła praca wykonywana w poczuciu obowiązku, a nawet misji wobec potrzebujących. Ich możliwości działania były różne. Michalina Mościcka i Aleksandra Piłsudska były żonami polityków. Obie pracowały społecznie, zanim ich mężowie zrobili kariery polityczne, jak też w trakcie pełnienia przez nich funkcji publicznych. Olga Małkowska z Drahonowskich uczestniczyła w tworzeniu skautingu na ziemiach polskich, promowała ideę harcerską w społeczeństwie, a jednocześnie dostrzegała problemy, z którymi zmagali się Polacy tuż po odzyskaniu przez kraj niepodległości. Angażowała się społecznie, m.in. otaczając opieką niezamożne dzieci. Dr Justyna Budzińska-Tylicka była lekarką, pionierką propagowania higieny i zdrowia kobiecego. Dostrzegła problemy najuboższych kobiet związane z kwestią planowania rodziny, co skłoniło ją do zaangażowania się w działalność społeczną i oświatową w środowiskach wiejskich i robotniczych. Na tym polu aktywna była również pisarka Irena Krzywicka. Zofia Solarzowa potrzebę działalności na niwie społecznej wyniosła z domu. Wzorując się na aktywności swoich przybranych rodziców, czuła potrzebę kontynuowania ich pracy, angażując się na rzecz ruchu spółdzielczego, wychowując w ten sposób przyszłych działaczy społecznych. Ich aktywność można potraktować jako nową formę patriotyzmu, nie poprzez walkę zbrojną, ale przez szeroko pojętą pracę mającą na celu wzmocnienie odrodzonego po 123 latach niewoli państwa polskiego.
The article presents the profiles and activities of a few selected women, social activists from the interwar period in Poland. They came from various backgrounds, they were active in many fields, but also offered and directed their help to various groups of people. They were all connected by their work done out of sense of duty and even understood as a mission towards people who were in need. Their possibilities were different. Michalina Mościcka and Aleksandra Piłsudska were the wives of notable politicians. They both acted as community workers before their husbands ’political careers took off, and likewise while they were in public office. Olga Małkowska from the Drahonowski family participated in the establishment of the scouting movement in Poland, promoted its spread in society, and at the same time saw and reacted to problems that Poles faced right after the state regained independence. She was socially involved, inter alia, in taking care of poor children. Dr. Justyna Budzyńska-Tylicka was a doctor, a pioneer in promoting women’s hygiene and health. She noticed the problems of the poorest women related to the issue of family planning, which led her to engage in social and educational activities in rural and working-class communities. The writer Irena Krzywicka was also active in this field. Zofia Solarzowa, on the other hand, took the work in the social field from home. Following the example of the activities of her adoptive parents, she felt the need to continue their work, engaging in the cooperative movement, thus educating future social activists. The activities of all these women could be treated as a new form of patriotism, meant not through armed, military struggle, but through broadly understood work aimed at strengthening the Polish state, reborn after 123 years of captivity.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 80-101
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komandor Witold Zajączkowski – wybitny oficer polskiej Marynarki Wojennej (1892–1977)
Autorzy:
Bieniecki, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038314.pdf
Data publikacji:
2019-08-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
komandor
Witold Zajączkowski
Flotylla Pińska
II Rzeczpospolita
druga wojna światowa
Marynarka Wojenna
commander Witold Zajączkowski
Flotilla Pińsk
Second Polish Republic
Second World War
Polish Navy
Opis:
Komandor Witold Zajączkowski odegrał znaczącą rolę w rozwoju Marynarki Wojennej II Rzeczypospolitej. W formacji tej pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji: był m.in. dyrektorem nauk w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, dowódcą Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej w Pińsku (na Polesiu) oraz szefem polskiej Misji Morskiej w Kanadzie. Po wojnie pozostał na emigracji w Kanadzie.
Commander Witold Zajączkowski played a significant role in the development of the Navy of the Second Polish Republic. In this formation he held many responsible functions: he was, among others the director of science at the Naval Officer School in Toruń, commander of the Riverine Flotilla of the Polish Navy in Pinsk (Polesie) and the head of the Polish Naval Mission in Canada. After the war he remained in emigration in Canada.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 104; 147-165
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan sanitarny miast i wsi powiatu płockiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej
Sanitary condition of the towns and villages in the county of Plock during the Second Republic of Poland
Autorzy:
Szczepański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466652.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:
stan sanitarny
powiat płocki
Druga Rzeczpospolita
sanitary condition
county of Plock
the Second Republic of Poland
Opis:
Artykuł przedstawia stan sanitarny miast i wsi powiatu płockiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej.
The article presents sanitary condition of the towns and villages in the county of Plock during the Second Republic of Poland.
Źródło:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2014, 6; s. 168-185
0860-5637
Pojawia się w:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemysł i polityka przemysłowa Polski w latach 1926–1929
Polish Industry and Industrial Policy in the period 1926-1929
Autorzy:
Klimiuk, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596473.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Second Polish Republic, industry, industrial policy, economic situation, etatism
Druga Rzeczpospolita; przemysł; polityka przemysłowa; koniunktura; etatyzm
Opis:
The advantageous business cycle conditions that prevailed in the global economy in the years 1926-29 affected Poland as well, where they were evident for a somewhat shorter time. The economic recovery caused the expansion of the domestic market for industrial goods, thanks to the improved situation in agriculture, increased employment, expanded inflow of foreign capital, and finally increased investments (both private and public). There was an increase in both the number of industrial plants and the number of employed, although they were unevenly distributed among various branches. It should be underlined that production growth recorded in the period was higher than the increase in the number of production plants – resulting in expanding production per plant. The structure of industrial employment also changed. In certain branches (such as mining, metallurgy and textiles), the share of employment in total industrial employment declined. The declining employment observed in the mining and metallurgy sector was paralleled by the growing number of workers engaged in the manufacturing sector. However, instead of narrowing, the disproportions in the industrialization of individual regions of the country actually widened. The most advanced level of development could be observed in the main industrial centers of Upper Silesia and in the central provinces of the country. However, the industrialization processes did not arrive in the most backward areas of Eastern Poland. The government's industrial policy pursued in the analyzed period was basically a liberal one, but in view of the level of the country’s economic development, weakness of private capital, and for reasons of national security the Polish government could not withdraw from direct participation in economic life and the role of the state expanded.
Pomyślna koniunktura, jaka nastąpiła w gospodarce światowej w latach 1926–1929, objęła również Polskę, przy czym w naszym kraju trwała nieco krócej. Ożywienie gospodarcze wpłynęło na rozszerzenie rynku wewnętrznego na artykuły przemysłowe, co było wynikiem poprawy sytuacji w rolnictwie, zwiększenia zatrudnienia, dopływu kapitałów zagranicznych, wreszcie wzrostu inwestycji, tak prywatnych, jak i państwowych. Nastąpił wzrost liczby zakładów przemysłowych oraz liczby zatrudnionych, przy czym był on nierównomierny w poszczególnych gałęziach. Należy podkreślić, że w omawianym okresie wzrost produkcji był większy niż liczby zakładów, nastąpiło więc zwiększenie produkcji w przeliczeniu na jeden zakład. Zmieniła się struktura zatrudnienia w przemyśle. Zmniejszyło się zatrudnienie w niektórych gałęziach (w górnictwie, hutnictwie i włókiennictwie) w stosunku do ogółu zatrudnionych w przemyśle. Zmniejszyło się również zatrudnienie w górnictwie i hutnictwie na rzecz przemysłu przetwórczego. Nie zmniejszyły się natomiast, a nawet zostały pogłębione dysproporcje w uprzemysłowieniu poszczególnych regionów kraju. Największy rozwój można było zauważyć w głównych ośrodkach przemysłowych na Górnym Śląsku i w województwach centralnych. Procesy uprzemysłowienia nie objęły najbardziej zacofanych ziem Wschodniej Polski. Polityka przemysłowa rządu w analizowanym okresie była w zasadzie polityką liberalną, jednakże ze względu na stopień rozwoju gospodarczego kraju, słabość kapitału prywatnego, ze względu na bezpieczeństwo państwa itd. rząd nie mógł wycofać się z bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym i faktyczna w nim rola państwa wzrastała.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2019, 111; 289-306
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Główne kierunki polityki państwa wobec funduszy ubezpieczeń społecznych w II Rzeczypospolitej
Possibilities of using social insurance funds in the states investment policy during the interwar period in Poland
Autorzy:
Chylak, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943590.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Social policy
Economic policy
Boons
Second Polish Republic
polityka społeczna
polityka gospodarcza
papiery wartościowe
II Rzeczpospolita
Opis:
In the Second Republic of Poland, there was an urge to make use of the social insurance funds in the economic policy, especially as the principles of financing the longterm security systems fostered such policy. With the passage of time, the authorities constructed instruments which allowed influence on both the means and the directions of allocation of the social insurance funds. Moreover, the authorities strived to take over control on the funds and to convert them into one of the most important reservoirs of investment capital that could be utilised in economic policy. In order to accomplish the aforementioned project, the state's banks were used to unleash auxiliary capital, frozen – in a way – in the social insurances. Year on year, there was an increasing importance of those funds in the investment policy of consecutive governments of the Second Republic of Poland. The funds were substantial, especially after implementation of the insurance for the white-collar workers and, afterwards, a pension for the blue-collar workers. Positive assessment of the execution of the first investment programs from the social insurances' funds, at the end of the 1920s and beginning of the 1930s resulted in the decision to increase their contribution in the following years. That issue was of great importance while implementing reform of the social insurance system in 1933. Then, it was clearly indicated that some long-term social insurance funds would be incorporated into capital used by the state.
W II Rzeczypospolitej dość wyraźnie objawiła się dążność do wykorzystania funduszy ubezpieczeń społecznych w polityce gospodarczej. Zasady finansowania systemów ubezpieczeń o charakterze długoterminowym sprzyjały prowadzeniu takiej polityki. Z biegiem lat władze skonstruowały instrumentarium, za pomocą którego wpływały na sposoby i kierunki alokacji funduszy ubezpieczeń społecznych, dążąc do przejęcia kontroli nad tymi funduszami i przekształcenia ich w jeden z istotniejszych rezerwuarów kapitału inwestycyjnego w polityce gospodarczej. Wykorzystywano do tego banki państwowe, poprzez które uwalniano kapitały zapasowe niejako zamrożone w ubezpieczeniach społecznych. Środki te z roku na rok nabierały coraz większego znaczenia w polityce inwestycyjnej kolejnych rządów II Rzeczypospolitej. Fundusze były znaczące, zwłaszcza po wprowadzeniu ubezpieczenia pracowników umysłowyc h, a następnie emerytalnego robotników. Po pozytywnej ocenie realizacji pierwszych programów inwestycyjnych z funduszy ubezpieczeń społecznych na przełomie lat 20. i 30. XX w. w następnych l atach zdecydowano o większym ich zaangażowaniu. Kwestia ta miała niebagatelne znaczenie podczas wprowadzania reformy ubezpieczeń społecznych w 1933 r. Wyraźnie bowiem wskazano, że część funduszy ubezpieczeń społecznych o charakterze długoterminowym zostanie włączona do zasobów kapitału wykorzystywanego przez państwo.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2017, 4, 3; 22-40
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
PROTOKOŁY Z KONFERENCJI NACZELNIKÓW WYDZIAŁÓW POLITYCZNYCH MSZ JAKO ŹRÓDŁO DO BADANIA POLSKIEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ W 1921 ROKU
REPORTS FROM THE CONFERENCE OF THE HEADS OF POLITICAL DEPARTMENTS OF THE MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS AS A SOURCE FOR STUDYINGPOLISH FOREIGN POLICY IN 1921
Autorzy:
Landmann, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/418637.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
Tematy:
II Rzeczpospolita, bezpieczeństwo, MSZ, polityka zagraniczna.
the Second Polish Republic, Ministry of Foreign Affairs, foreign policy.
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia i treści zawartych w protokołach z konferencji naczelników Wydziałów Politycznych MSZ w kontekście analizy tematów istotnych dla polityki zagranicznej II RP w 1921 roku. W analizie uwzględniono kwerendę materiałów archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce oraz dostępną literaturę naukową. Postawiono tezę, że protokoły z konferencji naczelników Wydziałów Politycznych MSZ mogą stanowić ważne uzupełnienie źródłoznawcze dla badania polskiej polityki zagranicznej w 1921 roku, czyli wpoczątkowym okresie umacniania niepodległej państwowości po I wojnie światowej. W następstwie przedstawionych argumentów dowiedziono, że w ocenie MSZ polska polityka zagraniczna była w 1921 roku ukierunkowana w dużej mierze na relacje z Niemcami oraz Rosją sowiecką, zwłaszcza w kontekście rozpoznania zagrożenia bezpieczeństwa II RP w związku z działaniami obu sąsiadów. Istotne znaczenie należy przypisać również postulatom politycznym formułowanym ze względu na relacje z Czechosłowacją, Stanami Zjednoczonymi oraz w odniesieniu do polityki wobec Turcji, Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
The aim of this article is to present the meaning, and content of the reports fromthe conference of the Heads of Political Departments of the Ministry of Foreign Affairs in the context of analyzing topics relevant for the foreign policy of the Second Polish Republic in 1921. The analysis includes a query of archival materials collectedin the Józef Piłsudski Institute of America and scientific literature. A thesis was put forward that the reports from the conference of the Heads of Political Departments of the Ministry of Foreign Affairs may constitute an important source supplement for the study of Polish foreign policy in 1921, i.e. the initial period of strengthening independent statehood after World War I. Based on the presented arguments, it has been proven that in the opinion of the Ministry of Foreign Affairs, Polish foreign policy in 1921 was largely focused on the relations with Germany, and Soviet Russia, especially in the context of recognizing the threat to the security of the Second Polish Republic in connection with the actions of both neighbors. Significant importance should also be attached to political demands formulated due to the relations with Czechoslovakia, and the United States, as well as in regard to the policy toward Turkey, the Middle, and Far East.
Źródło:
Colloquium; 2020, 12, 2; 65-88
2081-3813
2658-0365
Pojawia się w:
Colloquium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The beginnings of the Polish Arms industry in the Second Polish Republic"Arma" : the Arms and Machines Factory in Lviv
Autorzy:
Ostanek, Adam Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2201577.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Obronnej
Tematy:
arms industry
Second Republic of Poland
Lviv
factory
"Arma"
przemysł zbrojeniowy
II Rzeczpospolita
Lwów
fabryka
„Arma”
Opis:
The purpose of this study is to introduce the operation of the Arms and Machines Factory "Arma" in Lviv. It was one of the first armaments companies in the Second Republic. The company made great contributions to the work of rebuilding Poland after the end of World War I, and from then on, by fulfilling the orders of the Polish Army, had an impact on the security and defense of the country. The study is based on archival materials collected in Poland and Ukraine, published sources, the press and scientific studies.
Źródło:
Wiedza Obronna; 2022, 3; 363--375
0209-0031
2658-0829
Pojawia się w:
Wiedza Obronna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organisation and activities of the criminal police in the interwar period. Selected aspects
Organizacja i działalność policji kryminalnej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wybrane aspekty
Autorzy:
Żurek, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2195880.pdf
Data publikacji:
2023-05-24
Wydawca:
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Tematy:
State Police
criminal police
crime
Second Polish Republic
Policja Państwowa
policja kryminalna
przestępczość
II Rzeczpospolita Polska
Opis:
The interwar period was a difficult one for the Polish state authorities. In parallel with the reconstruction of the Polish state and national identity, the foundations of Polish law were being laid. In a short interval, many significant organisational changes were taking place, which also included the State Police. During this period, the administrative apparatus in Poland was considerably streamlined, and efforts were also made to build its own model of internal organisation of the state. Between 1919 and 1939, the structures of the State Police were reorganised several times. Social, religious and nationality problems or cultural differences in the newly established statehood were among the indirect causes of crime. Accordingly, among other things, a criminal police force was established to combat it. The purpose of this article is to discuss its organisation and activities in the interwar period and to give the most important legal changes that took place for this formation. The author formulated the following research hypothesis: the reorganisation of the structures of the State Police was fundamental in terms of the organisation and activities of the criminal police. In the analysis, the dogmatic-legal method was used and, due to the time scope, also the historical-legal method.
Okres dwudziestolecia międzywojennego był trudny dla polskich władz państwowych. Równolegle z odbudową państwa polskiego i tożsamości narodowej tworzono fundamenty polskiego prawa. W krótkich odstępach czasu dokonywano wielu istotnych zmian organizacyjnych, które objęły również Policję Państwową. W tym okresie znacznie usprawniono aparat administracyjny w Polsce, dążono także do budowy własnego modelu organizacji wewnętrznej państwa. W latach 1919–1939 kilkakrotnie przeprowadzano reorganizację struktur Policji Państwowej. Problemy społeczne, wyznaniowe, narodowościowe czy różnice kulturowe w nowo powstałej państwowości stały się pośrednimi przyczynami przestępczości. Do walki z nią powołano między innymi policję kryminalną. Celem niniejszego artykułu jest omówienie jej organizacji i działalności w okresie dwudziestolecia międzywojennego i podanie najważniejszych zmian prawnych, których dokonano dla tej formacji. Autor sformułował następującą hipotezę badawczą: reorganizacja struktur Policji Państwowej miała zasadnicze znaczenie w zakresie organizacji i działalności policji kryminalnej. W analizie posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, a ze względu na zakres czasowy – również metodą historyczno-prawną.
Źródło:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2023, 15, 28; 369-385
2080-1335
2720-0841
Pojawia się w:
Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielki kryzys gospodarczy w opinii „Lewiatana” i Górnośląskich Sfer Wielkoprzemysłowych
The great economic crisis in the opinion of industrial spheres of the Second Polish Republic
Autorzy:
Zagóra-Jonszta, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129020.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
wielki kryzys
sfery wielkoprzemysłowe
monopolizacja
II Rzeczpospolita
great crisis
large industrial spheres
monopolization
Second Polish Republic
Opis:
Cel – Artykuł ma na celu prezentację postawy przedstawicieli i rzeczników sfer wielkoprzemysłowych II Rzeczypospolitej wobec wielkiego kryzysu gospodarczego. Zarówno wielki kapitał skupiony w Centralnym Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów, zwanym „Lewiatanem”, jak i przemysłowcy górnośląscy, których interesy reprezentował Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, bronili się przed negatywnymi skutkami kryzysu, śląc do rządu petycje, w których domagali się: ulg podatkowych, zwolnienia z ceł, dotacji, zmniejszenia obciążeń socjalnych itp., w przeciwnym razie grożąc masowymi zwolnieniami pracowników. Jednocześnie szukali łatwiejszego przetrwania dekoniunktury w przyspieszonym procesie monopolizacji przemysłu. Metoda badań – Zastosowano metodę analizy źródeł, metodę porównawczą oraz prostą metodę opisu. Oryginalność/wartość – W artykule przytoczono wypowiedzi i publikacje przedsiębiorców oraz ich rzeczników, jak również raporty dotyczące postulatów przemysłowców pod adresem rządu. W tekście wykorzystano opracowania przedwojenne oraz powojennych historyków gospodarczych, jak też źródła archiwalne, zwłaszcza dotyczące sfer przemysłowych Górnego Śląska.
Purpose – The article aims to present the attitude of representatives and spokespersons of large-scale industrial spheres of the Second Polish Republic towards the great economic crisis. The large capital concentrated in the Central Union of the Polish Industry, Mining, Trade and Finance, called “Lewiatan”, as well as the Upper Silesian industrialists, whose interests were represented by the Upper Silesian Association of Mining and Metallurgical Industrialists both defended themselves against the negative effects of the crisis. They sent petitions to the government in which they demanded tax breaks, exemption from customs duties, subsidies, reduction of social burdens, etc., otherwise threatening with mass dismissals of employees. At the same time, they were looking for the easier survival of the recession in the accelerated process of monopolizing of the industry. Research method – The source analysis method, comparative method and simple description method were used. Originality /value – The article cites statements and publications of entrepreneurs and their spokespersons, as well as reports on industrialists’ demands for the government. The text uses both pre-war and post-war economic historians studies as well as archival sources, especially regarding the industrial spheres of Upper Silesia.
Źródło:
Optimum. Economic Studies; 2021, 1(103); 24-39
1506-7637
Pojawia się w:
Optimum. Economic Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kodeks Makarewicza w ocenie środowiska tzw. młodych prawników w II Rzeczypospolitej Polskiej
The assessment of the Makarewicz Criminal Code by the movement of the so-called young lawyers in the Second Polish Republic
Autorzy:
Łysko, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348398.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Criminal Code
young lawyers
judiciary of Second Polish Republic
kodeks karny
młodzi prawnicy
II Rzeczpospolita Polska
Opis:
W okresie II Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939) środowisko tzw. młodych prawników dążyło do stworzenia systemu prawa opartego na tradycji i polskim duchu narodowym. Według tych kryteriów poddali oni ocenie kodeks karny z 1932 r., który był oryginalnym tworem polskiej myśli prawniczej. Ich zdaniem kodeks jako „w zasadzie surowy” mógł po wprowadzeniu sugerowanych przez nich zmian służyć prowadzeniu represyjnej polityki karnej. Jako przeszkodę w wymierzaniu surowych kar mających celu odstraszanie od popełniania przestępstw młodzi prawnicy postrzegali art. 54 kodeksu karnego, nakazujący uwzględniać sędziemu cechy indywidualne sprawcy. Młodzi prawnicy opowiadali się za wymierzaniem kar służących nie tyle poprawie sprawcy, ile ochronie społeczeństwa przed przestępczością. Koncepcja stosowania kodeksu karnego w duchu ochrony społecznej spotkała się jednak z ostrą ripostą jego twórcy Juliusza Makarewicza. Pod jej wpływem młodzi prawnicy odstąpili od krytyki rozwiązań kodeksu na rzecz podjęcia prac nad zmianą świadomości polskich sędziów.
During the period of the Second Polish Republic (1918-1939), the movement of the so-called young lawyers sought to create a system of law based on tradition and the Polish national spirit. In accordance with these criteria, they evaluated the Criminal Code of 1932, which was an original creation of Polish legal thought. In their opinion, the code as “basically raw” could, after the introduction of the changes they were suggesting, serve to pursue a repressive criminal policy. Particularly Article 54 of the Criminal Code, which stipulated that judges had to take individual qualities of perpetrators into consideration, was perceived by the young lawyers as an obstacle to meting out severe punishments which would act as a deterrent to committing crimes. The young lawyers advocated the imposition of punishments that serve not to improve the offender but to protect society from crime. However, the concept of applying the criminal code in the spirit of social protection met with a sharp retort from its creator, Juliusz Makarewicz. Influenced by it, the young lawyers abandoned their criticism of the code's solutions in favour of undertaking work to change the consciousness of Polish judges.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2023, 75, 2; 37-53
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wojny na prawodawstwo antylichwiarskie w pierwszych latach II Rzeczypospolitej (1918–1921)
The influence of war on anti-usury legislation in the first years of the Second Polish Republic (1918–1921)
Autorzy:
Pokoj, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965356.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
war
economy
usury
speculation
war usury
Second Polish Republic
wojna
gospodarka
lichwa
spekulacja
lichwa wojenna
II Rzeczpospolita
Opis:
The aim of this paper is to analyse the issue of the influence of war on anti-usury legislation in the first years of the Second Polish Republic (1918–1921). The four years of World War I resulted in a major economic crisis and long-lasting shortages of numerous commodities, including raw resources and life necessities. This situation was a serious threat for the reborn Polish state therefore forced Polish legislator to react. As soon as on 5th December 1918 a decree on war usury was issued. Regulation in the field of war usury consisted of several types of illicit acts and basic rules of a particular procedure which was supplementary to common penal procedures. The main aim of the anti-usury legislation was to mitigate the negative consequences of shortages of goods caused by war. The economic impact on legislation was even more distinct in the Bill on combating war usury of the 2nd July 1920 which was the main anti-usury legislation in the interwar period as it remained in force until 1938
Głównym celem niniejszego artkułu jest analiza problematyki wpływu wojny na regulacje antylichwiarskie w pierwszych latach II Rzeczypospolitej (1918–1921). Cztery lata I wojny światowej skutkowały znaczącym kryzysem ekonomicznym oraz długotrwałym niedoborem licznych dóbr, w tym surowców oraz artykułów pierwszej potrzeby. Ta sytuacja stanowiła poważne zagrożenie dla odrodzonego państwa polskiego, co zmusiło polskiego prawodawcę do reakcji. Już 5 grudnia 1918 r. został wydany dekret o lichwie wojennej. Regulacje składały się z kilku typów czynów zabronionych i przepisów szczególnych w dziedzinie postępowania karnego. Głównym celem przepisów antylichwiarskich było złagodzenie negatywnych następstw braku dóbr spowodowanego wojną. Wpływ gospodarki na prawodawstwo był jeszcze bardziej widoczny w ustawie z dnia 2 lipca 1920 r. o zwalczaniu lichwy wojennej, która była najważniejszym aktem w dziedzinie przeciwdziałania lichwie w II RP, jako że obowiązywała do 1938 r.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 181-192
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Recenzja]: O niepodległości ekumenicznie. Wyznawcy różnych Kościołów dla Rzeczypospolitej (1918-1939), red. Sabina Bober, Sławomir Jacek Żurek, Towa¬rzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2018, ss. 260, ISBN 978-83-7306-825-4
Autorzy:
Flaga, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088463.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
independence
churches
ecumenism
Second Republic of Poland
interwar period
niepodleglość
kościoły
ekumenizm
II Rzeczpospolita
okres między¬wojenny
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 116; 573-578
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pamiętniki Macieja Rataja jako źródło poznania II Rzeczpospolitej. Historia rękopisu i jego wydania
Rataj’s memoirs as a source for learning about the Second Republic. History of the manuscript and its publication
Autorzy:
Ratyński, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2154649.pdf
Data publikacji:
2022-12-07
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Maciej Rataj (1884–1940)
memoirs
Second Polish Republic
parliamentarism
popular movement
pamiętniki
II Rzeczpospolita
parlamentaryzm
ruch ludowy
Opis:
Maciej Rataj “Memoirs 1918–1927” is one of the main sources of learning about the political history of interwar Poland. This article presents the biography of Rataj, the history of the publication, the nature and content of the diaries, including the new, supplemented and revised edition of the Polish History Museum from 2021, prepared by the author of the paper. Rataj’s notes do not have a uniform form, and the various years resemble both a diary and a diary. Due to its character, “Diaries” is a very reliable source which gives you a chance to look behind the scenes of the work of the parliament, which is deprived of a permanent majority, and subsequent, frequently changing offices. The “Diary” allows us to learn about the mechanisms of exercising power in that epoch as heroic as it is chaotic. It is a testimony to Rataj’s sense of observation and his often backbreaking efforts to strengthen the young state.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 3; 375-392
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyki religijne żołnierzy w II Rzeczpospolitej – regulacje w Dziennikach Rozkazów Wojskowych
Religious practices of soldiers in the Second Polish Republic – regulations in Journals of Military Orders
Autorzy:
Klein, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35553997.pdf
Data publikacji:
2022-07-14
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Wojsko Polskie
II Rzeczpospolita
praktyki religijne
duszpasterstwa wojskowe
Polish Army
Second Polish Republic
religious practices
military pastoral
Opis:
Przedmiotem badań zrekapitulowanych w niniejszym artykule był sposób uregulowania praktyk religijnych żołnierzy w okresie II Rzeczpospolitej. Przyjęto, że przy tak sformułowanym przedmiocie badań eksploracja naukowa dotyczyć będzie zarówno rozkazów odnoszących się do praktyk religijnych sensu stricto, jak i do regulacji, na podstawie których działały duszpasterstwa wojskowe (które były istotnym elementem w kontekście realizowania praktyk religijnych). Analizę przeprowadzono na podstawie treści zamieszczanych w Dziennikach Rozkazów Wojskowych. Umożliwiło to rekonstrukcję sposobu identyfikowania (przynajmniej w warstwie deklaratywnej) aspektów religijnych w Wojsku Polskim w II Rzeczpospolitej.
The subject of the research recapitulated in this article was the way of regulating religious practices of soldiers during the Second Polish Republic. It was assumed that with the subject of research formulated in this way, scientific exploration will concern both orders relating to religious practices and regulations on the basis of which military pastoral work was operated (which were an important element in the context of religious practice). The analysis was carried out on the basis of the content published in the Journals of Military Orders. This made it possible to reconstruct the method of identifying (at least on the declarative level) religious aspects in the Polish Army in the Second Polish Republic.
Źródło:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa; 2022, 12(12); 189-203
2543-6961
Pojawia się w:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tworzenie systemu władzy terytorialnej w Drugiej i w Trzeciej Rzeczypospolitej. Analiza porównawcza
Creating a System of Territorial Authority in the Second and the Third Republic of Poland. A Comparative Analysis
Autorzy:
Jakubiak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235034.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
II Rzeczpospolita Polska
III Rzeczpospolita Polska
administracja publiczna
samorząd terytorialny
akty prawne
Second Republic of Poland
Third Republic of Poland
public administration
local government
legal acts
Opis:
Artykuł dotyczy problematyki budowy systemu samorządu terytorialnego w II i III RP. Przedstawiono zarys rozwoju władzy lokalnej jako formy administracji publicznej w Europie końca XIX w. i początku XX w. Na tym tle omówiono pokrótce sytuację w tym zakresie na ziemiach polskich pod zaborami przed odzyskaniem niepodległości. Następnie opisano proces legislacyjny prowadzący do ukonstytuowania administracji samorządowej II i III RP, z uwzględnieniem uwarunkowań politycznych i społecznych obydwu okresów. Na koniec podsumowano przebieg tworzenia systemu władzy terytorialnej w obu przypadkach w ujęciu komparatywnym.
The article raises the issues of building a local government system in the Second and the Third Republic of Poland. In the introduction, the author presents the development of local government as a form of public administration in Europe at the end of the nineteenth and in the early twentieth centuries. Against this background, he briefly discusses the situation in this respect in the Polish territories before Poland regained independence. In the following parts, the legislative process leading to the constitution of the local government administration of the Second and Third Republic of Poland is described, taking into account the political and social conditions of both periods. Finally, the course of creating the system of territorial authority is summarised in both cases from a comparative perspective.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 145-162
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruch ludowy w Drugiej Rzeczypospolitej na kartach wybranych szkolnych podręczników do nauczania historii. Casus opracowań dla klas pierwszych szkół ponadgimnazjalnych
Autorzy:
Białokur, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034251.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
ruch ludowy
podręczniki szkolne
edukacja historyczna
The Second Republic of Poland
the peasant movement
school textbooks
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie ruchu chłopskiego w II Rzeczypospolitej w wybranych szkolnych podręcznikach do nauczania historii w klasach pierwszych szkół ponadgimnazjalnych. Na podstawie podręczników uczniowie mogą dowiedzieć się, że ruch ludowy powstał w Galicji pod koniec XIX wieku. W II Rzeczypospolitej istniało kilka partii nazywanych Polskim Stronnictwem Ludowym. Przez wiele lat główną partią było Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. działacze tego ugrupowania weszli w skład kilku rządów. Tworzyli między innymi koalicyjny rząd Chjeno-Piasta w 1923. Jej głównymi politykami byli Wincenty Witos i Maciej Rataj. Drugą co do wielkości partią, o której w analizowanych podręcznikach jest dużo informacji, było Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”, które powstało w 1915 r. W porównaniu z Polskim Stronnictwem Ludowym „Piast” było partią lewicową. PSL ,,Wyzwolenie” poparło przewrót majowy w 1926 r., do którego autorów szybko się jednak zdystansowało i przyłączyło do opozycji. W 1931 r. centroprawicowy „Piast”, centrolewicowe „Wyzwolenie” oraz lewicowe Stronnictwo Chłopskie połączyły się tworząc Stronnictwo Ludowe. Obraz ruchu ludowego na kartach podręczników szkolnych jest wielowymiarowy i pozwala uczniom poznać jego głównych przedstawicieli oraz program polityczny.
The purpose of this article is to present the peasant movement in the Second Polish Republic in contemporary school history textbooks. On the basis of textbooks, students can learn that the peasant movement arose in Galicia in the late nineteenth century. In the Second Polish Republic there were a few parties named Polish People’s Party. For many years the main party was Polish Peasant party ,,Piast”. After Poland regained independence in 1918, it formed a part of several governments, most notably after the Lanckorona Pact and in the Chjeno-Piast coalition. Its major politicians included Wincenty Witos and Maciej Rataj. The second largest party, about which there is a lot of information in the analyzed textbooks was Polish Peasant Party ,,Wyzwolenie” which was formed in 1915. In comparison to Polish People’s Party ,,Piast”, it was a left-wing party. PSL ,,Wyzwolenie” supported the May Coup in 1926, but soon afterwards distanced itself from Sanation and joined the opposition. In 1931 it merged with several other parties forming the People’s Party. In 1931 it was created from the merger of three other, smaller, peasant-based parties: centre-right ,,Piast”, centre-left ,,Wyzwolenie” and left wing Peasant Party. The image of the peasant movement on the pages of school textbooks is multidimensional and allows pupils to get to know its main representatives and the political program.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2021, 27; 103-129
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-francuskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym: nowe postulaty badawcze
Autorzy:
Ambrochowicz-Gajownik, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437038.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
Trzecia Republika
służba konsularna
dyplomacja
ekonomia
The Second Republic
the Third Republic
consular service
diplomacy
economy
Opis:
Polish-French economic relations in the interwar period: new research postulates Summary: Economic relations of the Second Polish Republic with the French Third Republic were derived directly from political relations between these two states. Because of its position in the international arena, France set the terms of trade exchange which the Polish side was supposed to comply with. It stemmed from the economic hardship Poland was experiencing at that specific time. One possible solution was acquiring considerable French funds. The flow of goods in both directions took place, primarily, by sea, and control over the import of French products was exercised by the Polish consulates in France. Despite the increasing circulation of goods, facilitated by the newly-signed treaties and economic agreements, the overall trade balance was negative. The great economic crisis in the thirties intensified in France the use of quota policy elements, which negatively affected the bilateral relations. In these circumstances, Poland began to seek other methods of selling its domestic products, especially, to distant continents – Africa, the Middle and Far East.
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2016, 1; 182-211
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wacław Komarnicki o Konstytucji marcowej
Wacław Komarnicki about the March Constitution
Autorzy:
Mohyluk, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621392.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
II Rzeczpospolita, prawo konstytucyjne, reformy prawa konstytucyj- nego
Second Polish Republic, constitutional law, reforms of Polish constitutional law
Opis:
Wacław Komarnicki (1891–1954) was an outstanding Polish lawyer and academic. He was a constitutionalist and served in government in the II and III terms of the Second Polish Republic (1918–1939). Educated in Lyviv and at Dopat, Komarnicki taught law at the University of Stefan Batory in Vilnius, where he became a professor, and at the School of Political Science in Warsaw. He was also a member of the Polish Academy of Sciences, a political activist and Minister of Justice in the Polish Government in Exile in London, where he later died. His academic research and personal contribution in rela- tion to the March Constitution of 1921 and its amendment in August 1926, is deserving of particular attention.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2015, 14, 2; 143-163
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kariera zawodowa sędziów austriackiego Trybunału Administracyjnego w II Rzeczypospolitej Polskiej
Austrian Judges Career in the Supreme Administrative Tribunal in the Second Polish Republic
Autorzy:
Dziadzio, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621621.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Najwyższy Trybunał Administracyjny, austriaccy sędziowie, sanacja, II Rzeczpospolita
Supreme Administrative Tribunal, Austrian judges, sanacja regime, Second Polish Republic
Opis:
The May Coup d’État of 1926 was a turning point in the activity of the Supreme Admini- strative Tribunal (Najwyższy Trybunał Administracyjny – NTA), in that it undermined the position of judges associated with the former Austrian Administrative Tribunal. Guarding the standards of Rechtsstaat the judges could not tolerate violations of law on the part of the government, e.g. the appointment of a General Election Commis- sioner in 1927. In particular, they couldn’t accept the behind-the-scenes pressure on an independent judiciary. The displacement of Jan Sawicki, president of the NTA, was a warning for all judges and a prelude to mass personnel purges. The reform of the administrative judiciary from 1932, as opposed to former reforms, completely ignored the reorganisation plan proposed by R. Różycki, another president of the NTA not bac- ked by the new government. The task of reforming the NTA was delegated to people who were trusted by the new government (Sanacja).
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2015, 14, 1; 109-122
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etatism of the economy of the Second Polish Republic in the period of parliamentary democracy: Conditions, stages, evaluation (Part 1: 1918–1923)
Etatyzacja gospodarki Drugiej Rzeczypospolitej w okresie demokracji parlamentarnej
Autorzy:
Luszniewicz, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630531.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
the period of 1918–1923
etatism
economy
the Second Polish Republic
lata 1918–1923
etatyzm
gospodarka
Druga Rzeczpospolita
Opis:
Artykuł jest częścią opracowania analizującego rozwój sektora państwowego w gospodarce Drugiej Rzeczypospolitej w okresie przed zamachem majowym 1926 r. Celem jest rozstrzygnięcie – wobec rozbieżnych stanowisk w literaturze przedmiotu – czy w okresie demokracji parlamentarnej tendencja etatystyczna narastała w sposób ciągły czy podlegała okresowym wahaniom. Podstawę weryfikacyjną stanowią szacunki procentowego udziału własności państwowej w majątku narodowym ogółem. Pierwsza część opracowania obejmuje zagadnienia ogólne (kwestie pojęciowe, tło międzynarodowe, uwarunkowania wewnętrzne, formy międzywojennego etatyzmu) oraz analizę przyrostu własności państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1918–1923 w wyniku przejęcia obiektów gospodarczych należących przed 1914 r. do państw zaborczych (Austro-Węgier, Niemiec, Rosji) i różnych form etatyzmu z czasów kształtowania państwowości, wojen o granicę, przestawiania gospodarki na tory pokojowe, problemów koniunkturalnych i walutowych itp.
The article is part of a study analysing the development of the state sector in the economy of the Second Polish Republic before the May coup d’état in 1926. The aim is to resolve – in the light of divergent positions presented in the literature on the subject – whether during the period of parliamentary democracy the etatist tendency was growing continuously or was subject to periodic fluctuations. The verification basis is an estimation of the percentage share of state ownership in total national wealth. The first part of the study covers general issues (concepts, international background, internal conditionings, forms of inter-war etatism) and analysis of the increase in state ownership in the Second Polish Republic in 1918–1923, resulting from the acquisition of economic entities belonging to the partitioning countries (Austro-Hungary, Germany and Russia) before 1914 and various forms of etatism in the subsequent periods of: shaping the statehood of the country, during the war for borders, the economy after the war, cyclical and monetary problems, etc.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 35-60
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:
Kęsik, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632228.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:
Starting in 1935 the provincial authorities in Lublin opted for a programme of national assimilation of the Ukrainian minority living in the area. On the scale of the entire Polish-Ukrainian border these kinds of changes in the course of national politics acquired a practical shape only in 1936. Together with the army they have created a programme of vindication and Polonization of the areas of Chełm Land and Southern Podlachia, and theyhave actively participated in its implementation. The problem of the Orthodox Church was being moved towards the central stage. The authorities in Lublin unequivocally advocated for possibly the most distant Polonization of the Orthodox Church and the liquidation of supernumerary parishes. It also involved the question of demolition of the inactive Orthodox facilities of the sacral nature. In the opinion of the authorities of Lublin the Orthodox Church was becoming a factor consolidating the Ukrainian minority, but threatening the Polish state, which was accompanied by the accumulation of the irredentist tendencies. The attitude of the authorities towards the Ukrainian minority was clearly undergoing a radicalisation at the turn of 1938/1939. It was expressed by the program formulated in the Province Office on “under-Ukrainizing” the public service. It should be emphasised that the programme remained only in the sphere of planning. Its implementation, set out over the period of 1939-1941, was prevented by the outbreak of the Second World War.
Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die polnische Anwaltschaft in der Zwischenkriegszeit (1918–1939)
Autorzy:
Materniak-Pawłowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2216262.pdf
Data publikacji:
2015-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
the Bar
legal profession
the Bar system
the Second Polish Republic
adwokatura
zawód adwokata
ustrój adwokatury
II Rzeczpospolita
Opis:
The Bar, as a professional group dealing with defence and representation, has been developing on Polish lands at least since the beginning of the XVI century. However, only in the second half of the XIX century, so already after Poland was partitioned, the Bar association acquired its first self-government organization. The particularly intensive period of development of the Bar took place during the existence of the Second Polish Republic. The issue of legal basis of its functioning was regulated at the time. The old, unsystematic and post partition legislation was replaced with uniform and more modern law created by the Polish legislator. The rules which constitute the basis of the Bar association system were specified. The rule of equality of the legal profession as well as the rule of freedom and independence of the Bar association were the ones which gained the most importance. Furthermore, the issues connected with performing the legal profession were regulated and specified. Among the aforementioned issues were the following: the essential requirements necessary to perform the profession, the forms in which it is performed, the range of legal activities and the possibility of combining the legal profession with other activities, the rights and duties of a lawyer as well as disciplinary responsibility. Consequently, the interwar period was a short, albeit extremely important stage of the legal corporation’s development.
Źródło:
Themis Polska Nova; 2015, 1(8); 124-149
2084-4522
Pojawia się w:
Themis Polska Nova
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niewola kobiet” jako przedmiot refleksji ruchu młodowiejskiego w II Rzeczypospolitej
The captivity of women as the subject of reflection of the youth rural movement in the Second Polish Republic
Autorzy:
Lech, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/46170612.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kobieta wiejska
agraryzm
ruch młodowiejski
patriarchat
II Rzeczpospolita
rural woman
agrarianism
patriarchy
youth rural movement
Second Polish Republic
Opis:
Celem artykułu jest ustalenie roli ruchu młodowiejskiego, jako autonomicznej części polskiego ruchu ludowego, w działaniach emancypacyjnych na rzecz kobiety wiejskiej w okresie II Rzeczypospolitej. Ruch ten zintegrowany wokół Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej („Wici”) w latach 1928–1939, podjął pionierskie w środowisku społecznym wsi działania na rzecz wydobycia kobiety z tzw. niewoli tradycyjnego patriarchatu. Było to trudne zadanie w rzeczywistości zacofanej cywilizacyjnie międzywojennej wsi. Na treść artykułu składają się trzy części merytoryczne. Najpierw zaprezentowano materiał pozwalający na charakterystykę wizerunku krzywdzonej niewiasty. Następnie opisano wpływ patriarchatu na jej uprzedmiotowienie, m.in. poprzez stosowanie wobec niej przemocy fizycznej i psychicznej. Na koniec poddano analizie dokumenty programowe ruchu młodowiejskiego dotyczące rozwiązania tzw. kwestii kobiecej w wizji agrarystycznej. Ich celem było doprecyzowanie kierunku działalności emancypacyjnej, przejętych nadzieją, że kobieta wiejska stanie się jednostką w pełni kreatywną, świadomą swej podstawowej roli w życiu rodziny, wsi i państwa, że będzie dobrze przygotowana do twórczego udziału w budowie nowej, sprawiedliwej społecznie i demokratycznej, ludowej Polski.
The aim of the article is to determine the role of the youth rural movement as an autonomous part of the Polish rural movement in emancipation activities for the benefit of rural women in the times of the Second Polish Republic. This movement, integrated around the Union of Rural Youth Polish Republic (“Wici”) between the years 1928–1939, undertook pioneering actions in the social environment of the village to extract women from the so-called bondage of traditional patriarchy. This was very difficult in the socio-economic reality of the backward interwar village society. The article consists of three parts. First, the material allowing for the description of the image of the abused woman is presented. Then, the influence of patriarchy on their objectification is described, including using physical and mental violence. Finally, the program documents of the youth rural movement are analyzed, in particular concerning the solution for the women’s issue in the agrarian vision. They were prepared to determine directions of emancipation actions in the hope of helping a rural woman to become a creative individual, aware of her role in family, village and state. Women were to be prepared for active participation in the creation of a new, democratic and socially just Polish People’s Republic.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2022, 110; 313-346
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowy obraz troski o II Rzeczpospolitą utrwalony w nazwach stowarzyszeń
A linguistic image of concern over the Second Polish Republic as preserved in associations’ names
Autorzy:
Karamańska, Marta
Młynarczyk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459230.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
names of associations
socioideonyms
Second Polish Republic
linguistic worldview
nazwy stowarzyszeń
socjoideonimy
II Rzeczpospolita
językowy obraz
świata
Opis:
The article discusses names of associations, hitherto unresearched, from the interwar period in Poland in terms of the linguistic worldview they are a testimony to. Analysing lexical components of the names reflects great care taken of restored statehood in several domains: the Republic’s integration and firm establishment of Polishness throughout, economic and cultural development, civic education and strengthening the state’s defence.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2018, 13; 13-24
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Stowarzyszenie Wychodźców Polskich pod opieką Królowej Korony Polskiej w diecezji częstochowskiej” w parafiach powiatu wieluńskiego
The Association of Polish Emigrants under the Care of the Queen of the Polish Crown in the Diocese of Częstochowa in the Wieluń District Parishes
Autorzy:
Widera, Michał Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595706.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
powiat wieluński
wychodźcy
bp Teodor Kubina
II Rzeczpospolita
Wieluń district
emigrants
Bishop Teodor Kubina
Second Polish Republic
Opis:
A difficult financial situation, which resulted from high unemployment, was the main problem that the society of the Wieluń district had to face, after Poland regained its independence. This resulted in a tremendous increase of seasonal emigration to Western European countries for working purposes. The working population lost their contact with the Catholic faith there. In order to provide care for the religious life of emigrant diocese members, Bishop Teodor Kubina established “The Association of Polish Emigrants under the care of the Queen of the Polish Crown in the diocese of Częstochowa” whose goal was to unite seasonal workers, raise their level of morality and strengthen their patriotic attitudes. A particular group of diocese members, who was affected by the above-mentioned association, consisted of the residents of the Wieluń district.
Głównym problemem, z jakim musiało się zmierzyć społeczeństwo powiatu wieluńskiego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, była trudna sytuacja materialna, będąca skutkiem wysokiego poziomu bezrobocia. Wpłynęło to na ogromne zwiększenie wychodźstwa sezonowego do krajów Europy Zachodniej w celach zarobkowych. Ludność robotnicza traciła tam kontakt z wiarą katolicką. W trosce o życie religijne emigrujących diecezjan bp Teodor Kubina zorganizował „Stowarzyszenie Wychodźców Polskich pod opieką Królowej Korony Polskiej w diecezji częstochowskiej”, którego celem było zjednoczenie robotników sezonowych, podniesienie wśród nich poziomu moralnego i ugruntowanie postaw patriotycznych. Szczególną grupą diecezjan, którzy zostali objęci oddziaływaniem stowarzyszenia, byli mieszkańcy powiatu wieluńskiego.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2020, 40, 2; 163-184
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Broń dyplomatyczna pierwszej rangi”? Powstanie polsko-francuskiego Banku Śląskiego SA po I wojnie światowej
Autorzy:
Łazor, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036277.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Second Polish Republic
France
Upper Silesia
Artur Benis
Bank Śląski SA
Skarboferm
II Rzeczpospolita
Francja
Górny Śląsk
Opis:
W artykule przedstawiono proces powstawania Banku Śląskiego SA w Katowicach po I wojnie światowej. Głównym celem jest analiza negocjacji prowadzonych przez Artura Benisa, a następnie Wacława Olszewicza z francuskimi dyplomatami i bankierami w latach 1920–1922. Autor wskazuje, że wbrew wcześniejszym interpretacjom Polacy byli istotnym podmiotem wpływającym na kierunek i rezultaty negocjacji związanych z przyszłością gospodarczą Górnego Śląska. Niepowodzenie koncepcji utworzenia polsko-francuskiego banku na terytorium przyznanym Polsce tłumaczy niezdecydowaniem Francuzów i zmianą sytuacji gospodarczej w trakcie trwania negocjacji.
The text outlines the process of creation of Bank Śląski SA [Silesian Bank SA] in Katowice after World War I. The core of the article is the analysis of negotiations conducted between Artur Benis, and later Wacław Olszewicz, with French diplomats and bankers in 1920–1922. The author points out that previous interpretations of the talks mischaracterized the role of the Poles, who were in fact an important party influencing the direction and outcomes of the negotiations concerning the economic future of Upper Silesia. The failure of the concept of a Polish-French bank in the territory annexed by Poland is explained by the wavering attitude of the French and the changes in economic situation taking place during the period of negotiations.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2020, 81; 289-320
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Francuska misja ekonomiczna w Polsce w 1929 r.
Autorzy:
Heruday-Kiełczewska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1916860.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
: Second Polish Republic
economic relationships
France
General National
Exhibition
Druga Rzeczpospolita
stosunki gospodarcze
Francja
Powszechna Wystawa Krajowa
Opis:
The French economic mission that came to Poland in 1929, has two aims: to visit the General National Exhibition in Poznań and to check how the interests of French companies in Poland were going. At the same time the two countries signed economic contract.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2021, 4 (31); 108-130
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityka handlowa rządów sanacji wobec koncepcji Międzymorza
Autorzy:
Kuryk, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2122159.pdf
Data publikacji:
2022-05-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Intermarium
the Second Commonwealth of Poland
Jozef Pilsudski
trade policy
Międzymorze
II Rzeczpospolita
Józef Piłsudski
polityka handlowa
Opis:
Do dziś lata 1919-1939, czyli okres dwudziestolecia międzywojennego, są przedstawiane jako czas starcia dwóch wybitnych osobowości – Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Tylko pierwszemu z nich dane było przejąć pełnię władzy politycznej w kraju, a co za tym idzie –  prawie nieograniczoną możliwość realizowania własnych wizji politycznych, w tym tych dotyczących położenia Polski na szachownicy geopolitycznej. Po zdobyciu władzy w maju 1926 r. pojawiła się przed nim szansa urzeczywistnienia wysuwanej przez siebie koncepcji Międzymorza, czyli nieformalnego sojuszu państw obszaru bałtycko-adriatycko-czarnomorskiego. Idea ta nie została wcielona w życie i wydatnym tego powodem była prowadzona przez władze II Rzeczypospolitej polityka handlowa. Była ona kompletnie nienastawiona na potrzeby integracji z państwami rejonu trzech mórz. Miała ona wyraźnie protekcjonistyczny charakter, a tym samym proeksportowe nastawienie, co było najlepiej widoczne w czasie kryzysu lat trzydziestych.
Until today, the years 1919-1939, i.e. the interwar period, is sometimes presented as the time of the clash of two outstanding personalities - Jozef Pilsudski and Roman Dmowski. Only the former was able to take over the full political power in the country, and thus - an almost unlimited possibility of implementing his own political vision, including into this impact on Poland's position on the geopolitical chessboard. After gaining power in May 1926, he had a chance to implement his concept of the Intermarium, i.e. an informal alliance of states in the Baltic-Adriatic-Black Sea area. This idea was not put into practice and the trade policy pursued by the authorities of the Second Commonwealth of Poland was a significant reason for it. This policy was completely unsuited to the needs of integration with the states of the three seas. It was clearly protectionist in nature and thus export-oriented, which was most evident during the crisis of the 1930s.  
Źródło:
Przegląd Prawno-Ekonomiczny; 2022, 2; 97-116
1898-2166
Pojawia się w:
Przegląd Prawno-Ekonomiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawne aspekty odbudowy szkolnictwa wojskowego w II Rzeczypospolitej
Legal Aspects of the Reconstruction of Military Education in the Second Polish Republic
Autorzy:
Niewada, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22792469.pdf
Data publikacji:
2019-06-30
Wydawca:
Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Tematy:
polskie szkolnictwo wojskowe
szkoły wojskowe
wojsko
II Rzeczpospolita
Polish military education
military schools
army
Second Polish Republic
Opis:
Przedmiotem artykułu jest zarys historii odrodzenia szkolnictwa wojskowego II Rzeczypospolitej, ze szczególnym uwzględnieniem wybranych prawnych aspektów rozwoju struktur organizacyjnych powstałych w tym czasie szkół wojskowych. Ramy czasowe rozważań rozpoczynają się wraz z odzyskaniem niepodległości w 1918 r., a kończą wraz z wybuchem II wojny światowej. Autor przedstawia wybrane zagadnienia z zakresu odbudowy i rozwoju polskiego szkolnictwa wojskowego w okresie międzywojennym, z uwzględnieniem okresu powojennego i pokojowego. Okupione ogromnym wysiłkiem odzyskanie niepodległości umożliwiło dwutorowe odrodzenie się polskich szkół wojskowych: na kanwie kadry oficerskiej dawnych państw zaborczych oraz w formie kształcenia oficerów na kursach w kraju. W latach 1921–1923 doszło do zmiany charakteru systemu szkolenia żołnierzy z wojennego na pokojowy. Wojskowy system edukacyjny zorganizowany w tym czasie pozostał względnie stabilny do wybuchu II wojny światowej. Dziedzictwo historyczno-prawne obejmujące powstanie i ewolucję systemu polskich szkół wojskowych po I wojnie światowej stanowi znaczącą część dziejów Wojska Polskiego. Również współcześnie poziom, jaki reprezentuje kadra zawodowa świadczy o wartości sił zbrojnych jako całości. Przywołanie stosownego kontekstu historycznego w zakresie prawnych aspektów odbudowy systemu edukacyjnego żołnierzy w II Rzeczypospolitej wydaje się zasadne z punktu widzenia przeprowadzanej obecnie reformy wyższego szkolnictwa wojskowego w Polsce.
The article sketches an outline of the history of the revival of military education which took place in the Second Polish Republic, with particular emphasis on selected legal aspects of the development of organizational structures of military schools created at that time. The time frame in question begins with Poland’s regaining her independence in 1918 and ends with the outbreak of World War II. The author presents selected issues related to reconstruction and development of 136 Polish military education in the interwar period, including the post-war era and the time of peace. The enormous effort to regain independence enabled a two-way rebirth of Polish military schools: on the basis of the military staff of the former partitioning states and in the form of training courses for the military in the country. In 1921–1923, the soldier training system was changed from a war-time to a peace-time system. The system so organized remained relatively stable until the outbreak of World War II. The historical and legal heritage including the creation and evolution of the system of Polish military schools after the First World War is a significant part of the history of the Polish Army. At the same time, the level represented by the professional staff testifies to the value of the armed forces as a whole. To invoke the relevant historical context regarding the legal aspects of the military school reconstruction process in the Second Polish Republic seems justified from the perspective of the higher military education reform in today’s Poland.
Źródło:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; 2019, 14, 16 (1); 123-136
2719-3128
2719-7336
Pojawia się w:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wypadki krakowskie 1923 r. w oczach ówczesnego komendanta Policji Państwowej w Krakowie
The Krakow Events of 1923 in the Eyes of the then Commander of the State Police in Krakow
Autorzy:
Mierzwa, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33915740.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Second Polish Republic
State Police
public safety
strikes
riots
Druga Rzeczpospolita
Policja Państwowa
bezpieczeństwo publiczne
strajki
zamieszki
Opis:
Wypadki krakowskie z listopada 1923 r. do dzisiaj budzą emocje. Mają one już całkiem przyzwoitą literaturę przedmiotu, stworzoną przede wszystkim przed 1989 r., choć także na przestrzeni ostatnich 30 lat ukazało się kilka opracowań o charakterze przyczynkarskim. Poszerza się też katalog źródeł, które mogą poprawić stan naszej wiedzy o wypadkach sprzed 100 lat. W ten nurt wpisuje się prezentowana relacja, zupełnie dotychczas nieznana, bo przechowywana w prywatnych zbiorach rodzinnych. Jej autorem jest Ludwik Kłeczek, komendant Policji Państwowej w Krakowie podczas wypadków listopadowych 1923 r. Dla niego samego krytyczna ocena działalności policji krakowskiej spowodowała przeniesienie na Wołyń, a ostatecznie do województwa śląskiego. Nie była zatem końcem kariery zawodowej.
The Kraków incidents of November 1923 arouse emotions up to this day. Quite decent literature has been developed on this subject, mainly before 1989, however, several contributory studies have been published over the last 30 years. The catalog of sources is also being expanded, which can be used to improve the current state of knowledge of the events from 100 years ago. The presented account, hitherto completely unknown, kept in private family collections, fits into the trend. Its author is Ludwik Kłeczek, commander of the State Police in Krakow during the events of November 1923. His critical assessment of the activities of the Krakow police forces resulted in his transfer to Volhynia, and ultimately to the Silesian Voivodeship. Therefore, it was not the end of his professional career.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 1315-1328
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komunistyczna Partia Robotnicza Polski wobec państwa polskiego (grudzień 1918 – czerwiec 1919)
the Communist Workers’ Party of Poland in Relation to the Polish State (December 1918 – June 1919)
Autorzy:
Zaporowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436435.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Second Polish Republic, labor movement, the Communist Workers’ Party of Poland
Druga Rzeczpospolita, ruch robotniczy, Komunistyczna Partia Robotnicza Polski
Opis:
The Communist Workers’ Party of Poland (Komunistyczna Partia Robotnicza Polski) was formed on December 16, 1918 and operated legally during the first half a year of its activity. The resurgent Polish state guaranteed its citizens an extensive range of democratic freedoms, which were also enjoyed by the communists. The main area of their activity was the Councils of Workers Delegates (CWD, Rady Delegatów Robotniczych), which they wanted to transform into alternatives for administrative and governmental institutions. The communists wished to establish a soviet republic. For this reason, they carried out activities in the CWD and at rallies. They also organized strikes and became involved in anti-government activities. State authorities reacted vigorously by declaring a state of emergency in the area of the former Kingdom of Poland on April 1, 1919 and by making numerous arrests of communist activists for anti-state activities. However, the split of the CWD in June/July 1919 was a decisive factor that made the communists go into hiding. Nevertheless, an outright act of outlawing them was never passed. The Communist Workers’ Party of Poland and communists in general continued, although no longer on such a scale, to use existing democratic institutions for their own purposes.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2020, 10; 154-164
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.
Autorzy:
Sioma, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631860.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
coup d’état, Józef Piłsudski, the Second Polish Republic, Wincenty Witos
zamach stanu, Józef Piłsudski, Druga Rzeczpospolita, Wincenty Witos
Opis:
Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.
Źródło:
Res Historica; 2018, 45
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia narodowościowa na peryferiach Europy Środkowo-Wschodniej. Przypadek Polesia między dwiema wojnami
Autorzy:
Ablamski, Pavel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/653937.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
II Rzeczpospolita
Polesie
projekt narodowy
Białorusini
Polacy
Rosjanie
Ukraińcy
second polish republic
polesia
national project
belarusians
poles
russians
ukrainians
Opis:
The territory of Polesia in the interwar period was an area of competition between the national movements of Belarusian, Polish, Russian, and Ukrainian communities. In the Polesia Province, the scope of activity and intensification of national factors were not the same. An influence of the Belarusian movement was seen only in the north of the province, in the districts of Kosów and Prużana. The more active in Polesia Ukrainian movement was the strongest in southern, and south-western districts: of Brześć on the Bug, Kobryń, and Kamień Koszyrski. Russians were the most successful in the cities of Brześć and Pińsk, and in the eastern part of the region, in the neighbourhood of the towns of Łuniniec and Dawidgródek, where influences of the Belarusian and Ukrainian movements were minimal. But the idea of “the great Russian nation” was gradually becoming an anachronism within the borders of the Second Republic of Poland. Poland was an active player in the arena of national affairs in Polesia, as it sought to gain the support of local people through a unification policy of the state apparatus. The apogee of the Polonization action was in 1932–1939, after the office of Polesia voivode was taken by Col. Wacław Kostka-Biernacki. Activists of various national movements in Polesia were actively fought against by the State authorities. The voivodeship administration hampered all non-Polish national agitation among inhabitants of the region. The government of the Second Polish Republic did not succeed in combating civilisational backwardness in Polesia. An average inhabitant of the region was, in the first place, a member of his local rural community and often had no idea that for the State administration he was a Pole, for an Orthodox priest he was a Russian, and for a radical rural intellectual – a Belarusian or Ukrainian. A passive attitude of the majority of local people towards the question of nationality was still common at the end of the interwar period. 
Национальный вопрос на окраине Центрально-восточной Европы. Случай Полесья между двумя войнами.АннотацияВ межвоенный период в Полесье имело место соперничество на национальной почве между белорусскими, польскими, русскими и украинскими кругами. В Полесском воеводстве диапазон действий и степень интенсивности упомянутых национальных факторов не были однородными. Влияние белорусского движения было заметно только на севере Полесья в Косовском и Пружанском поветах. У более стихийного украинского движения в Полесье больше всего плацдармов находилось южных и юго-западных поветах – Брестском, Кобринском, а также Каширском. Русские имели самый большой успех в городах – Бресте и Пинске, а также на востоке воеводства в окрестностях Лунинца и Давид-Городка, где влияние белорусского и украинского движений было ничтожно. Однако идея «великого русского народа» в границах Второй Речи Посполитой постепенно становилась анахронизмом.Польша являлась активным игроком на Полесском национальном поле, пытаясь привлечь местное население посредством унификационных действий государственного аппарата. Полонизационная акция достигла апогея в 1932-1939 годах, после вступления в должность Полесского воеводы полковника Вацлава Костка-Бернацкого. Власть последовательно боролась с деятелями отдельных национальных движений в Полесье. Воеводская администрация активно препятствовала ведению всякой непольской национальной агитации среди полещуков.Властям Второй Речи Посполитой определенно не удалось преодолеть огромную цивилизационную отсталость в Полесье. Среднестатистический полещук оставался, прежде всего, членом сельской общины и часто не имел понятия, что для государственной администрации – он – поляк, для православного священника – русский, а для радикального сельского интеллигента – белорус или украинец. Пассивная позиция большинства полещуков по национальному вопросу продолжала быть всеобщим явлением к концу межвоенного двадцатилетия.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2017, 52, 2
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jerzy Grobicki (1891–1972). Od Legii Cudzoziemskiej do generała WP. Biografia kawalerzysty
Jerzy Grobicki (1891–1972). From the Foreign Legion to the Polish Army General. A Cavalryman’s Biography
Autorzy:
Dubicki, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129741.pdf
Data publikacji:
2022-07-21
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Jerzy Grobicki
II Rzeczpospolita
I wojna światowa
II wojna światowa
Second Polish Republic
World War I
World War II
Opis:
Artykuł omawia postać Jerzego Grobickiego (1891–1972), który służył jako oficer armii cesarsko-królewskiej i został pułkownikiem Wojska Polskiego w II RP. Brał udział w I i II wojnie światowej, a po wojnie wyemigrował do Kanady.
The article discusses the figure of Jerzy Grobicki (1891–1972) who served as an officer of the imperial and royal army and became the Polish Army colonel in the Second Polish Republic. He participated in World Wars I and II and after the war migrated to Canada.
Źródło:
International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal; 2021, 27, 1; 37-51
1641-4233
2300-8695
Pojawia się w:
International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bytomski „Sportowiec” i jego walka o granice zachodnie II Rzeczypospolitej
Bytom’s „Sportowiec” and his fight for the western borders of the Second Polish Republic
Autorzy:
Tomasz, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529244.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
„Sportowiec”
sport
prasa
plebiscyt na Górnym Śląsku
II Rzeczpospolita
“Sportowiec”
press
The Upper Silesia plebiscite
The Second Polish Republic
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie fenomenu bytomskiego „Sportowca”, specyficznego pisma sportowego, które w bezpośredni sposób było zaangażowane w agitację plebiscytową w 1920 i 1921 r. oraz w walkę o przyłączenie jak największej części Górnego Śląska do odrodzonego państwa polskiego. Jako metodę badawczą zastosowano analizę zawartości prasy, analizę dokumentów. Ponadto posługiwano się metodą opisową i porównawczą. Polski Komisariat Plebiscytowy zdawał sobie sprawę z tego, że na Górnym Śląsku istniał silny i nieźle zorganizo-wany ruch sportowy, i że powinien on odegrać swoją rolę w walce z Niemcami o sporne tery-torium. Dlatego przy Komisariacie powstał Wydział Wychowania Fizycznego, który wydawał „Sportowca”. Pierwszy numer „Sportowca” ukazał się 4 sierpnia 1920 r. Zespół redakcyjny poza wydawaniem pisma pracował także w terenie. Wygłaszano wykłady o zasadach gry w piłkę nożną, o sędziowaniu, uczono języka polskiego. „Sportowiec” skutecznie wypierał nie-mieckie gazety sportowe, zarówno te wydawany na Górnym Śląsku, jak i docierające z Rzeszy.
The aim of the article is to show the phenomenon of Bytom’s “Sportowiec”, a specific sports magazine, which was directly involved in plebiscite agitation in 1920 and 1921 and in the struggle to connect the largest part of Upper Silesia to a reborn Polish state. The analysis of press content, document analysis was used as a research method. In addition, a descriptive and comparative method was used. The Polish Plebiscytariat was aware that there was a strong and well-organized sports movement in Upper Silesia and that it should play its role in the fight against Germany for disputed territory. Therefore, at the Commissariat, the Faculty of Physical Education was established, which published “Sportowiec”. The first issue of “Sportowiec” appeared on August 4, 1920. The editorial team, apart from publishing the magazine, also worked in the field. There were lectures on the rules of playing football, judging, Polish language were taught. The “Sportowiec” was effectively crowding out German sports newspa-pers, both those published in Upper Silesia and reaching out from the Reich.
Źródło:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2019, 2, 4; 29-43
2545-3211
Pojawia się w:
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapitał francuski w Polsce międzywojennej. Stan badań i postulaty badawcze
French capital in inter-war Poland. The current state of research and new postulates
Autorzy:
Łazor, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/546805.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kapitały zagraniczne
inwestycje
imperializm
Druga Rzeczpospolita
Trzecia Republika
foreign capital
investment
imperialism
Second Polish Republic
Third French Republic
Opis:
Francja była jednym z najważniejszych źródeł inwestycji i pożyczek zagranicznych w międzywojennej Polsce, dostarczającym pieniędzy na wyposażenie armii, kluczowe przedsięwzięcia infrastrukturalne i finansującym znaczną część przemysłu, zwłaszcza wydobywczego. Ceną, jaką płaciła Druga Rzeczpospolita za tę rolę kapitału francuskiego, była imperialna polityka Francji wobec państwa polskiego, której niektóre elementy można porównać do kolonializmu. Dotychczasowe piśmiennictwo na ten temat powstawało w trzech środowiskach: historiografii polskiej, francuskiej i międzynarodowej. Każdy z tych obszarów badawczych rozwijał się w pewnym stopniu niezależnie. Historycy korzystali z innych zestawów źródeł, zadawali innego rodzaju pytania oraz nie zawsze znali wyniki badań kolegów z innych krajów. Tekst pokazuje luki w istniejącej historiografii oraz proponuje dalsze kierunki badań w odwołaniu do dwóch głównych kontekstów interpretacyjnych: kapitału francuskiego jako części szerszego problemu roli kapitałów zagranicznych w międzywojennej Polsce oraz polityki francuskiej jako formy imperializmu ekonomicznego. Poza brakiem syntezy, która oceniłaby znaczenie kapitału francuskiego dla polskiej gospodarki, a także dokonała reinterpretacji imperialnej historiografii z uwzględnieniem polskiej sprawczości, autor wskazuje na dwie istotne luki. Po pierwsze, obecna historiografia nie odpowiada na ważne pytania dotyczące mechanizmów francuskiej dominacji, porównania funkcjonowania przedsiębiorstw z francuskim kapitałem z działaniami innych firm, konfrontacji aktywności francuskiego kapitału w Polsce z jego aktywnością w innych państwach regionu, wreszcie – reakcji na działalność Francuzów w Polsce oraz jej wpływu na polską tożsamość. Po drugie, do wykorzystania pozostają istotne nowe źródła. Wśród nich najważniejszym jest polska prasa międzywojenna, w której znaleźć można setki artykułów na temat kapitału francuskiego, zwłaszcza w kontekście głównych afer. Kolejną grupą źródeł są interwencje dyplomatyczne francuskich firm w ministerstwach spraw zagranicznych obydwu krajów.
France was a major source of capital for interwar Poland, providing funds for military matériel, key infrastructural investments, as well as for industry. On the other hand, France pursued an imperialist policy towards Poland, sometimes likened to colonialism. Conventional scholarship on the topic was born within three historiographies: Polish, French, and international, which evolved to some degree independently. Historians used different sources, asked different questions, and only partially knew the works of their peers from other countries. The article shows gaps in existing scholarship and suggests new directions of research, based on an analysis of two main interpretative contexts. One, which places French capital in the broader field of foreign capital activities in Poland, and the other, which focuses on the imperial dimension of French policy. Apart from the lack of a synthesis, which would account for the role of French capital in interwar Poland, and reconsider the imperialist interpretation by taking Polish agency into account, the author points to two gaps. Existing research does not adequately analyse important topics, such as the mechanisms of French domination; comparisons of French activities with those of companies from other countries, as well as French companies in other states of the region; reactions to French capital in Poland, and the way it shaped Polish identity. Second, important sources remain underutilized, such as the Polish interwar daily press, which contains hundreds of articles on the French, and diplomatic interventions of French companies in the ministries of foreign affairs in both countries.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 10, 1; 29-52
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paramilitarne struktury i działalność spiskowo-bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej 1918–1928
Paramilitary structures, conspiratorial and fighting activities of the Polish Socialist Party (1918–1928)
Autorzy:
Tomasiewicz,, Jarosław
Grudka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/556830.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
przemoc polityczna
ruch socjalistyczny
milicja
konspiracja
Druga Rzeczpospolita
political violence
socialist movement\
militia
conspiracy
Second Republic of Poland
Opis:
Polska Partia Socjalistyczna miała silne tradycje działalności paramilitarnej, sięgające 1904 r. Socjalistyczne formacje bojowe – Pogotowie Bojowe i Milicja Ludowa – odegrały istotną rolę walkach o niepodległość i granice. W późniejszym okresie partyjna milicja służyła do walki zarówno z prawicą (m.in. w czasie przewrotu majowego 1926 r.) jak i z komunistami. Milicja w Warszawie stopniowo uniezależniała się od partii i angażowała w działania kryminalne. Ostatecznie doprowadziło to do rozłamu w 1928 r. i utworzenia PPS – dawnej Frakcji Rewolucyjnej.
The Polish Socialist Party (PPS) had a long and strong tradition of paramilitary activity since 1904. Socialist armed formations – the Fighting Emergency Squad and the Peoples’ Militia – were very active during the struggle for Independence and – afterwards – frontiers of the Second Republic of Poland 1917–21. In later period militia of the PPS fought both against rightists (especially in Józef Piłsudski’s coup d’état in 1926) and communists. The Warsaw branch of militia gradually became independent from the Party’s leadership and engaged in criminal activity. Finally militiamen split up and created so-called Former Revolutionary Fraction of PPS in 1928.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2017, 2; 91-110
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niepodległość kosztuje. Początki podatku dochodowego w II Rzeczypospolitej
The cost of independence. The beginnings of income tax in Inter-war Poland
Autorzy:
Górski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621552.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
podatek dochodowy, II Rzeczpospolita, pobór podatków, administracja skarbowa
income tax, Second Republic of Poland, tax collecting, tax authorities
Opis:
For the reborn country in 1918, obtaining adequate revenues was necessary to maintain independence, particularly in relation to the cost of rebuilding the country’s military. The basic issue here was determining the shape of taxation imposed on the citizens. Income tax distinguished itself among other direct taxes as, hitherto, it was unknown in the territories of the former Russian partition, i.e. in the largest part of the country. The controversy it created was not aroused by the fact of introducing the new tax (it was widely supported by political elites) but rather by the solutions adopted regarding the application of tax thresholds and exemptions; serving to clearly illustrate the problems and dilemmas associated with creating an economic and social policy in the new Poland.
Dla odrodzonego państwa uzyskanie odpowiednich przychodów było niezbędne dla utrzymania niepodległości, w szczególności z powodów ogromnych wydatków wojenne. Podstawową kwestią z tym związaną było ustalenie kształtu opodatkowania ludności. Wśród nakładanych podatków bezpośrednich od początku wyróżniał się podatek dochodowy – nieznany na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego, tj. na większości terytorium państwa. Kontrowersje budził nie tyle sam fakt jego wprowadzenia (jego idea miała duże poparcie wśród elit politycznych), ale rozwiązania przyjęte odnośnie do zastosowania progów podatkowych oraz zwolnień, gdyż to one skupiały jak w soczewce problemy i dylematy związane z tworzeniem polityki gospodarczej i społecznej odrodzonej Polski.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2018, 17, 1; 93-108
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze wojewódzkie w Lublinie wobec kwestii ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym w latach 1935-1939
Autorzy:
Kęsik, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631955.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Second Polish Republic, national minorities, the Ukrainians, Chełm Land, Podlachia
I Rzeczpospolita, mniejszości narodowe, Ukraińcy, Chełmszczyzna, Podlasie
Opis:
Począwszy od 1935 r. władze wojewódzkie w Lublinie optowały za programemasymilacji narodowej mieszkającej na tym terenie mniejszości ukraińskiej. W skali całego pogranicza polsko-ukraińskiego tego rodzaju zmiany kursu polityki narodowościowej nabrały praktycznego kształtu dopiero od 1936 r. Wraz z wojskiem kreowały program rewindykacyjno-polonizacyjny Chełmszczyzny i Podlasia Południowego oraz czynnie uczestniczyły w jego realizacji. Na pierwszy plan wysuwała się sprawa Kościoła prawosławnego. Władze w Lublinie opowiadały się jednoznacznie za możliwie daleką polonizacją Cerkwi oraz likwidacją nieetatowych parafii. Mieściła się w tym również kwestia rozbiórek nieczynnych prawosławnych obiektów sakralnych. W ocenie władz lubelskich Cerkiew stawała się groźnym dla państwa polskiego czynnikiem konsolidacji mniejszości ukraińskiej, czemu towarzyszyło narastanie tendencji irredentystycznych. Stanowisko władz wobec mniejszości ukraińskiej ulegało wyraźnie radykalizacji na przełomie lat 1938/1939. Wyrazem tego był sformułowany w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie program „odukrainizowania” służby publicznej. Należy podkreślić, że pozostał on tylko w sferze planów. Jego realizację rozłożoną na lata 1939-1941 uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kołkach w diecezji łuckiej w świetle inwentarza z 11 VI 1937 roku
The Parish of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Kołki in the diocese of Lutsk based on the inventory of 11 June 1937
Парафія Успіння Пресвятої Діви Марії в Колках, Луцької Дієцезії, на підставі інвентаря від 11 червня 1937 року
Autorzy:
Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022787.pdf
Data publikacji:
2020-12-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
parafia
Kołki
diecezja łucka
inwentarz
Wołyń
II Rzeczpospolita
parish
Kolki
Lutsk diocese
inventory
Volyn
Second Republic of Poland
Opis:
Kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kołkach na Wołyniu pochodził z drugiej połowy XVII wieku. Był on fundacją Samuela Kazimierza Leszczyńskiego, urzędnika dworskiego. Uległ on pożarowi w czasie działań pierwszej wojny światowej. Odbudowany został w latach 1929-1930 przez proboszcza kołkowskiego ks. Edwarda Zajączkowskiego i konsekrowany w lipcu 1930 roku przez sufragana łuckiego biskupa Stefana Walczykiewicza. Decyzją ordynariusza łuckiego biskupa Adolfa Szelążka w 1937 roku nastąpiła zmiana proboszcza w parafii Kołki. Stąd dotychczasowy proboszcz ks. Antoni Skrzypkowski sporządził 24 maja 1937 roku protokół zdawczo-odbiorczy parafii Kołki oraz dwa oddzielne protokoły: pierwszy dotyczył obliczenia ilości blachy cynkowej użytej do pokrycia dachu kościelnego przy budowie nowego kościoła i drugi zawierający dokładne zestawienia finansowe, które wyjaśniły szczegółowo zgłaszane pretensje wykonawców prac budowlanych wobec inwestora, jakim był ówczesny proboszcz – ks. Edward Zajączkowski. Do powyższych zostały dołączone dwa sporządzone inwentarze: kościoła parafialnego i domu plebańskiego, przekazane dnia 11 czerwca 1937 roku swemu następcy - ks. Konradowi Moszkowskiemu. Sprawował swoje obowiązki pastoralne w Kołkach jako ostatni proboszcz tej parafii.
The parish church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Kołki in Volhynia dates back to the second half of the 17th century. It was founded by Samuel Kazimierz Leszczyński, a court official. The church was burnt during the First World War and rebuilt in the years 1929-1930 by the parish priest of Kołki, Rev. Edward Zajączkowski, and then consecrated in July 1930 by the suffragan of Lutsk, Bishop Stefan Walczykiewicz. In 1937, the parish priest in the Kołki parish, Rev. Antoni Skrzypkowski, was dismissed by the decision of the bishop of Lutsk, Adolf Szelążek. The outgoing parish priest prepared, on 24 May 21937, the protocol of delivery and acceptance of the Kołki parish and two additional protocols: the one concerned the calculation of the quantity of zinced sheets used to cover the church roof during the construction of the new church, and the other contained detailed financial statements that explained the claims of the contractors of the construction works towards the investor, the then parish priest – Rev. Edward Zajączkowski. Additionally, two inventories, concerning the parish church and the presbytery, were attached to the protocols mentioned above. On 11 June 1937, the documents were given to Rev. Skrzypkowski’s successor – Rev. Konrad Moszkowski, who was the last parish priest in the Kołki parish.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 473-492
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tymczasowość w strukturze Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej
Temporariness in the Structure of the Polish National Loan Fund
Autorzy:
Bednaruk, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22858225.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Tematy:
II Rzeczpospolita
dwudziestolecie międzywojenne
bank centralny
reformy gospodarcze
inflacja
Second Republic
interwar period
central bank
economic reforms
inflation
Opis:
Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa została utworzona jako instytucja w swoim zamierzeniu tymczasowa. Powołano ją na okres przejściowy w grudniu 1916 r. do czasu utworzenia stałego banku emisyjnego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. nie zamierzano korzystać z jej usług przez długi czas. Jednakże splot wielu okoliczności polityczno-gospodarczych sprawił, że funkcjonowała niemal 8 lat w warunkach niepewności i tymczasowości, co miało duży wpływ na zasady jej działania, w tym również na jej strukturę.
The Polish National Loan Fund was created as an institution in its provisional intent. It was set up for a transitional period in December 1916 until a permanent bank was established. After Poland regained its independence in November 1918, it was also not intended to use its services for a long time. However, the pile of many political and economic circumstances made the Polish National Loan Fund function nearly 8 years in uncertain and temporary conditions, that had a great influence on the rules of its operation, including its structure.
Źródło:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; 2017, 12, 14 (1); 23-35
2719-3128
2719-7336
Pojawia się w:
Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny w Wieluniu
The Activity of the Congregation of the Missionaries of the Holy Family in Wieluń
Autorzy:
Widera, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038426.pdf
Data publikacji:
2021-12-16
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Wieluń
the Second Polish Republic
the Second World War
the Congregation of the Missionaries of the Holy Family
II Rzeczpospolita Polska
druga wojna światowa
Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny
Opis:
W nowej rzeczywistości po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zostały podjęte przez władze Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny działania mające na celu utworzenie domu zakonnego w Wieluniu. Nastąpiło to po aprobacie bpa Stanisława Zdzitowieckiego w 1920 r. W kolejnym roku doszło do przejęcia przez zakon dawnego klasztoru poaugustiańskiego w Wieluniu. Wkrótce nastąpił rozwój duszpasterstwa i rozpoczęły się prace remontowe średniowiecznego klasztoru. Szczególny nacisk misjonarze położyli na katechizację, głoszenie misji i odprawianie nabożeństw. Równolegle doszło do powołania nowicjatu zakonnego i szkoły misyjnej – ośmioletniego gimnazjum męskiego, do którego uczęszczali uczniowie pochodzący z całego powiatu wieluńskiego. Intensywny rozwój działalności został zahamowany przez wybuch II wojny światowej, w czasie której klasztor doznał ogromnych strat materialnych. W 1946 r. doszło do jego przekazania na rzecz diecezji częstochowskiej.
In the new reality, after Poland regained its independence, the authorities of the Congregation of the Missionaries of the Holy Family under took some steps in order to establish a monastery in Wieluń. It happener after the approval expressed by bishop Stanisław Zdzitowiecki in 1920. In the following year, the monastery of the former Post-Augustinian Conventin Wieluń was taken over by the above-mentioned Congregation. Soon, the pastoral work developed and the rep air work of the mediewal convent started. Missionaries placed particular emphasis on Catechesis, preaching missions and services. A novitiate was established simultaneously to a missionary school – an eight-year secondary school for men, which was attended by students from the en tire territoryof the district of Wieluń. However, the outbreak of the Second World War disrupted an intensive development of the activity of the Congregation of the Missionaries of the Holy Family and the convent suffered material damage then. In 1946, the convent was handel over to the Diocese of Częstochowa.
Źródło:
Poznańskie Studia Teologiczne; 2021, 39; 99-126
0209-3472
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Circumstances of the Establishment of “Żegluga Polska” in 1926
Autorzy:
Siemianowski, Jordan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146155.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
polscy armatorzy
Druga Rzeczpospolita
gospodarka morska Drugiej Rzeczypospolitej
polityka morska Drugiej Rzeczypospolitej
“Żegluga Polska”
polska flota handlowa
the Second Polish Republic
maritime economy of the Second Republic
maritime policy of the Second Republic
Polish shipowners
Polish merchant fleet
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie wpływu działalności polsko-norweskiego Towarzystwa Żeglugi Morskiej “Sarmacja” S.A. oraz międzynarodowego rynku węglowego na powstanie w 1926 r. polskiego armatora Żegluga Polska. Opracowanie sporządzono na podstawie analizy dokumentów dostępnych głównie w Archiwum Akt Nowych, Archiwum Państwowym w Gdańsku, Riksarkivet w Oslo, jak również literatury przedmiotu – wspomnień oraz publikacji naukowych. Podjęte badania dowodzą, że upadek “Sarmacji” oraz koniunktura na polski węgiel wywarły decydujący wpływ na powstanie Żeglugi Polskiej. Zwieńczeniem dokonanej analizy jest udowodnienie, że utworzenie solidnego polskiego przedsiębiorstwa żeglugowego w 1926 r. bez całkowitego wkładu finansowego polskich władz państwowych było niemożliwe. Artykuł porządkuje ponadto obowiązujące w nauce sprzeczne ustalenia oraz scala obowiązujące fakty.
The aim of this paper is to show the impact of the activities of the Polish-Norwegian sea shipping company “Towarzystwo Żeglugi Morskiej «Sarmacja» SA” and the events in the international coal market on the establishment of the Polish shipowner “Żegluga Polska” in 1926. The investigations are based on the analysis of documents available mainly in the Polish Archives of New Records, the State Archives in Gdańsk, and Riksarkivet in Oslo, as well as the literature of the subject, including memoirs and scientific publications. The study provides evidence that the collapse of “Sarmacja” and the high demand for Polish coal were the key impulses for the establishment of “Żegluga Polska.” The final conclusion is that in 1926, a solid Polish shipping company could not be created without the full financial support of the Polish state authorities. The present article also sorts out contradictory literature findings and organises already-known facts into a coherent whole.
Źródło:
Studia Maritima; 2022, 35; 85-111
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Integracja międzynarodowa Europy Środkowej w myśli politycznej obozu narodowego w czasie II wojny światowej
The international integration of Central Europe according to the political ideas of the national camp during World War II
Autorzy:
Miszewski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312186.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
obóz narodowy
II Rzeczpospolita
Europa Środkowa
II wojna światowa
the National Camp
Second Polish Republic
Central Europe
World War II
Opis:
W czasie II wojny światowej obóz narodowy propagował ideę imperialną i koncepcję bloków państw narodowych na czele z Polską. Jako imperium Polska mogła przeciwstawić się skutecznie imperializmowi Niemiec i ZSRR. Idea federacyjna rządu narażała Polskę na agresję ze strony sąsiednich mocarstw i utratę jej historycznych ziem na rzecz sąsiednich narodów. Była zagrożeniem dla państwa narodowego. Prowadziła do jego osłabienia przez struktury ponadnarodowe. Na historycznych ziemiach Polski mogło istnieć tylko państwo polskie. W Europie Środkowej miał powstać antyniemiecki blok państw narodowych pod jej kierownictwem. Współpraca z ZSRR była możliwa pod warunkiem poszanowania niezależności Polski i jej granic.
During World War II, the national camp promoted the imperial idea and the concept of blocks of nation states led by Poland. As an empire, Poland could effectively oppose the imperialism of Germany and the Soviet Union. According to the national camp, the federal idea of the Polish government exposed Poland to aggression by neighboring powers and the loss of its historic lands to neighboring nations. As such, it was a threat to the nation‐state and led to its weakening by supranational structures. Only the Polish state could exist in the historical lands of Poland. In Central Europe, an anti‐German bloc of nation states was to be created under Poland's leadership. Cooperation with the Soviet Union was possible provided that the independence of Poland and its borders were respected.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2023, 16; 185-218
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opodatkowanie wiernych na rzecz prac remontowo-budowlanych w diecezji lubelskiej, na podstawie uchwał zgromadzeń parafialnych z lat 1919-1923
Taxation of the faithful for renovation and construction works in the diocese of Lublin on the basis of resolutions of parish assemblies from 1919-1923
Autorzy:
Kumor-Mielnik, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050729.pdf
Data publikacji:
2023-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Kościół Katolicki
II Rzeczpospolita Polska
diecezja lubelska
budownictwo sakralne
budownictwo kościelne
Catholic Church
Second Polish Republic
Lublin diocese
church buildings
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie na konkretnych przykładach podstaw prawnych opodatkowania wiernych na cele remontowo-budowlane w parafiach diecezji lubelskiej w pierwszych latach II Rzeczypospolitej, rodzaju ponoszonych przez nich obciążeń oraz trybu egzekwowania obowiązkowych powinności ustanowionych przez zgromadzenia parafialne. Analiza problemu badawczego przeprowadzona została w oparciu o materiał archiwalny znajdujący się w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie (w zespole Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego) oraz w Archiwum Archidiecezjalnym Lubelskim. Inwestycje podejmowane w parafiach wymagały zaangażowania wszystkich wiernych do odbudowy zniszczonych działaniami wojennymi kościołów, plebanii, budynków dla służby kościelnej i obiektów gospodarczych. W oparciu o obowiązujące przepisy prawne, decyzję o przystąpieniu do prac remontowo-budowlanych podejmowało zgromadzenie parafialne zwoływane pod przewodnictwem wójta lub sołtysa oraz dozoru kościelnego, które uchwalało na powyższe cele określony podatek. Był on rozkładany na wszystkich mieszkańców i uiszczany w walucie lub w zbożu, w wysokości proporcjonalnej do liczby posiadanych morgów ziemi. Podstawą wejścia w życie podjętej uchwały było jej zatwierdzenie przez władze wojewódzkie i ministerialne. Postanowienia zgromadzeń parafialnych obligowały mieszkańców do świadczenia pomocy materialnej i fizycznej na rzecz podejmowanych inwestycji, a podatki płacone na ten cel stanowiły podstawowy fundusz budowlany parafii.
The present paper presents and exemplifies the legal basis of taxation of the faithful for renovation and construction purposes in the parishes of the Lublin diocese in the first years of the Second Polish Republic, and discusses the types of burdens incurred by the faithful as well as the ways of enforcing obligations established by parish assemblies. The analysis is based on the materials from the Archives of Modern Records in Warsaw (the collection of the Ministry of Religious Denominations and Public Education) and Lublin Archdiocesan Archives. Investments undertaken in the parishes required the involvement of all the faithful in the reconstruction of churches, rectories, church servants’ quarters and farm buildings destroyed during the war. In accordance with the applicable legal provisions, decisions to start renovation and construction works were made by parish assemblies held under the chairmanship of the mayor or village administrator and the church supervision. Parish assemblies also passed a tax for these purposes. It was imposed on all inhabitants and paid in currency or in grain in proportion to the acreage of land owned. Tax resolutions in question came into force after approval from regional and ministerial authorities. Under the decisions of parish assemblies, inhabitants were obliged to contribute financially or in person to undertaken works, and the taxes they paid were the main component of parishes’ construction budgets.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 245-280
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II
Autorzy:
Bednaruk, Waldemar
Kisiel, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1803179.pdf
Data publikacji:
2019-10-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
history of the Bar
the Second Republic of Poland
the Polish People’s Republic (PPR)
historia adwokatury
II Rzeczpospolita
PRL
Opis:
Ochrona interesów klienta wynikająca z prawa (obowiązku) zachowania tajemnicy adwokackiej w Chinach na tle rozwiązań polskich – narodziny systemu. Część II. Rys historyczny rozwiązań polskich od upadku I Rzeczypospolitej do czasów współczesnych Po długotrwałym okresie rozwoju rodzimej kultury prawnej, systematycznego wzrostu znaczenia palestry w życiu społeczno-politycznym kraju oraz umacniania jej wpływów, nastąpił czas zdecydowanie gorszy dla prawników. Utrata niepodległości na ponad sto lat i konieczność funkcjonowania w strukturach monarchii absolutnych wywołały szereg negatywnych skutków we wzajemnych relacjach adwokatów z ich klientami, przede wszystkim w zakresie prawa do zachowania tajemnicy adwokackiej. Kolejne stulecie zaś, mimo odzyskania niepodległości przez Polskę, przyniosło nowe, trudne wyzwania w procesie kształtowania stosunków uczestników postępowania sądowego.
The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II. A Historical Overview of Polish Solutions from the Fall of the First Republic of Poland until Modern Times After a long period of the native legal culture development, a systematic increase in the importance of the Bar in the social and political life of the country and the strengthening of its influence, there was a period much worse for lawyers. The loss of independence for more than one hundred years and the necessity of functioning in the structures of absolute monarchies caused many negative effects in the mutual relations between attorneys and their clients, primarily in the area of the legal professional privilege. Despite the fact that Poland regained its independence, the next century brought new, difficult challenges in the process of shaping the relations between lawsuit participants.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2019, 28, 2; 7-17
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podwójnie wykluczeni? Skazani chorzy wenerycznie osadzeni w więzieniach Drugiej Rzeczypospolitej.
Doubly excluded? Convicts suffering from venereal diseases in prisons of the Second Republic of Poland.
Autorzy:
Rodak, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498278.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji
Tematy:
Druga Rzeczpospolita
choroby weneryczne
wykluczenie społeczne
kiła
HIV
Second Republic of Poland
venereal diseases/sexually transmitted diseases
social exclusion
syphilis
Opis:
W wydanej w drugiej połowie lat 30. powieści Cynk wielokrotny więzień polityczny Marian Czuchnowski zawarł wyjątkowo sugestywny opis więźniów zarażonych kiłą. Celem weneryków, tworzących wg pisarza odrębne środowisko, stawało się przede wszystkim ukrywanie choroby. Więźniowie będący w zaawansowanym stadium choroby, o ile nie znaleźli się w szpitalu, w obowiązującej w więzieniu hierarchii zajmowali bowiem najniższe miejsce. Celem rozpoczętych w 1933 r. badań kryminalno-biologicznych było m.in. wychwytywanie wśród skazanych osób chorych wenerycznie. Praktyka ta to naturalnie efekt realizacji jednego z elementów ówczesnej polityki społecznej - „walki z nierządem”, której zadaniem było m.in. minimalizowanie zasięgu rozprzestrzeniania się chorób wenerycznych. Analiza ówczesnych źródeł skłania jednak do zadania pytania o to, czy badania te służyły wyłącznie „walce z nierządem”? Odnieść można bowiem wrażenie, że była to również próba wyznaczenia w środowiskach wykluczonych grupy osób znajdujących się na marginesie marginesu. Widomym znakiem ostatecznego, nieodwracalnego upadku stawać się miała, realnie i symbolicznie, choroba weneryczna.
In his novel, published in the late 1930’s and entitled “Tip-off”, Marian Czuchnowski, several times detained as political prisoner, painted a particularly striking picture of inmates who suffered from syphilis. To the say of the author, these “syphilitics” were first of all concerned with hiding their condition, as those who were in advanced stages of the disease and were not hospitalized usually found themselves at the very bottom of the prison hierarchy. In 1993 the criminal and biological research was initiated in order to identify in the prison population individuals who were suffering from venereal diseases. The practice came about as a result of the then-social policy labelled as “fight against prostitution” and aimed at reducing the spread of sexually transmitted diseases. However, sources of that time and their analysis may trigger another question, i.e. whether this research was truly about “fighting the prostitution”. It seems that it was also an attempt to identify among socially excluded groups those who were the most marginalized among the marginalized. The venereal disease would be, in real and symbolic terms, the sign of their final and irreversible downfall.
Źródło:
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja; 2017, 33-34; 7-29
2300-3952
Pojawia się w:
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies