Ścieżką obok tematu i faktów. Uwagi i refleksje nad książką Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, pod redakcją naukową Janusza Gmitruka, Wydawca: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, ss. 435 + 12 nlb.

Zamach stanu Józefa Piłsudskiego, który rozegrał się głównie na ulicach Warszawy w dniach 12–15 maja 1926 r., jest wydarzeniem, które doczekało się kilku solidnych opracowań naukowych. Historycy poddający analizie ten wątek dziejów Polski starali się przede wszystkim odtworzyć fakty, ale też dokonać ich interpretacji. Można przyjąć, że efekty były wprost proporcjonalne do momentu i miejsca wydania. Bez wątpienia jednak były to pozycje wartościowe, wnoszące do wiedzy na ten temat wartość dodaną. Trudno mi napisać, że tak jest w przypadku recenzowanej pracy, albowiem jest ona zlepkiem kilkunastu tekstów, które mniej lub bardziej korespondują z tytułem. Teoretycznie Redaktorowi Naukowemu i pozostałym Autorom przyświecał cel w postaci wydania pracy, która obalić miała mit „wielkiego” Marszałka. Trzeba uczciwie stwierdzić, że większość Autorów przyjęła to założenie, starając się dowieść tezy. Problemem okazała się jednak jakość wykonania, albowiem w mojej ocenie większości z nich zabrakło nie tyle wiedzy (chociaż znalazłem bardzo dużo błędów merytorycznych), ile pomysłu, w jaki sposób poprowadzić narrację. Nie sztuka bowiem mechanicznie stwierdzić, że Piłsudskiego powinniśmy uważać za szkodnika państwowego, ale sztuka tego dowieść. A egzemplifikację trudno w tej monografii zbiorowej pod redakcją odnaleźć.