Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Między ideą jagiellońską a Międzymorzem. Ewolucja kwestii ukraińskiej w poglądach politycznych Oskara Haleckiego (1891–1973)

Autorzy:

Avramchuk, Oleksandr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/689962.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Oskar Halecki
Ukraine
Polish historiography of 20th century
mental geography
Ukraina
historiografia polska w XX w.
geografia mentalna

Opis:

The purpose of the article is to present the evolution of Oskar Halecki’s interpretation of the Ukrainian problem, including the way in which this distinguished Polish historian viewed the issue of Poland’s eastern border, the attitude he adopted towards the idea of Ukraine’s independence and the role he gave Ukraine to play in the community of nations that he defined as ‘Central and Eastern Europe’. The article’s main concern is how Halecki’s historical views affected the interpretation of the Ukrainian question in Polish political thought.
Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji poglądów polskiego historyka Oskara Haleckiego (1891–1973) na tzw. kwestię ukraińską – zagadnienie wschodniej granicy Polski, stosunek do ewentualnej niepodległości Ukrainy i jej miejsca we wspólnocie, którą historyk nazwał Europą Środkowo-Wschodnią. W centrum zainteresowania pozostaje wpływ poglądów historycznych uczonego na szeroko rozumianą wizję Ukrainy w kontekście polskiej myśli politycznej w XX w.

Źródło:

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2017, 9
2450-8381
2450-8373

Pojawia się w:

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Między wielkością a małością. Polska wobec koncertowej kakofonii mocarstw na przełomie swych dziejów (1914–1945)

Autorzy:

Kuk, Leszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601808.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

odbudowa państwa polskiego w latach 1918–1921
Wielka Brytania a Polska w XX w.
mocarstwa zachodnie wobec krajów Europy Środkowej w XX w.
ład wersalski w Europie
sprawa polska podczas I i II wojny światowej
Andrzej Nowak

Opis:

Sytuacja młodego państwa polskiego powstałego w 1918 r. była bardzo trudna. W atmosferze powojennej niepewności i dezorganizacji wytworzyła się szczególna sytuacja, w której zachodnie granice Polski ustanowione zostały przez aliantów na konferencji wersalskiej, a wschodnie były dziełem Polaków, co stało się dzięki zwycięstwom odniesionym przez Polskę w walkach z Ukraińcami, z Litwą, a zwłaszcza z Rosją radziecką (traktat ryski), z czym postawione wobec faktów dokonanych mocarstwa zachodnie (z najbardziej Polsce przychylną Francją włącznie), pogodziły się z trudem i co Polsce zapamiętały.Jak pokazuje Andrzej Nowak w swej książce (Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015), przeciwko projektowi budowy dużego i silnego państwa polskiego od początku gwałtownie oponował premier brytyjski David Lloyd George, zdecydowanie niechętny Polsce. Był on przeciwnikiem istotnego osłabienia Niemiec; nie dążył też do całkowitego wyeliminowania Rosji (nawet w jej komunistycznej formie) z grona państw współdecydujących o losie Europy. Z tego względu z góry godził się na podrzędne stanowisko Polski na arenie międzynarodowej, a nawet zdawał się godzić na pewne formy jej politycznego podporządkowania niedawnemu zaborcy.Zagadnienie odbudowy państwa polskiego należało do najtrudniejszych problemów w życiu politycznym Europy między 1795 a 1945 r., podobnie jak zagadnienie jedności politycznej Niemiec. W efekcie rozwiązania przyjęte po Wielkiej Wojnie musiały zostać znacząco skorygowane po II wojnie światowej. Dokonało się to w zasadzie bez udziału polskiego.Nietrudno zauważyć, że pewne elementy programu politycznego Lloyda George’a z lat 1918–1920 zostały, w całkowicie zmienionej sytuacji politycznej, przeprowadzone arbitralnie przez mocarstwa alianckie w latach 1943–1945. Rosja/ ZSRR, której granice przesunięto daleko na zachód, wróciła do polityki europejskiej, Polska utraciła rozległe obszary wschodnie i została jej podporządkowana. Nowy, jałtańsko-poczdamski, „zimnowojenny” ład europejski okazał się dużo trwalszy, a przy tym bardziej stały i przewidywalny niż ład wersalski. Był też przez jego twórców bardziej respektowany. Between Greatness and Meanness. Poland towards the Cacophony of the Concert of Powers during a Turning Point in its History (1914–1945)The situation of the young Polish State that emerged in 1918 was extremely difficult. In the atmosphere of post-war uncertainty and disorganization a specific situation occurred, when the western frontiers of Poland were decided upon at the Versailles conference by the Allies, and the eastern ones were created by victories of the Poles in their fights against the Ukrainians, Lithuania, and especially Soviet Russia (the Treaty of Riga), with which the Western Powers were able to reconcile themselves only with difficulty (including France, which was the most favourably disposed towards Poland) and which they held against Poland.As demonstrated by Andrzej Nowak in his book (Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement [The First Treachery of the West. 1920 – A Forgotten Appeasement], Kraków 2015), the project to build a large and strong Polish state was opposed from the very beginning by the British Prime Minister David Lloyd George, clearly unfavourable to Poland. He was opposed both to the idea of a significant weakening of Germany and to the total elimination of Russia (even in its communist form) from the group of the states jointly deciding the fate of Europe. For this reason he agreed in advance to a minor position of Poland in the international arena, and even seemed to have agreed to some forms of Poland’s subordination to its recent partitioner.The question of the reconstruction of the Polish State was one of the most difficult political problems of Europe between 1795 and 1945, together with the political unity of Germany. As a result, the solution accepted after the Great War had to be substantially revised after the Second World War. This, in fact, was made with no Polish participation.It is easy to perceive that certain elements of Lloyd George’s political programme of 1918–1920 were arbitrarily implemented, in a totally different political reality, by the allied powers in 1943–1945. Russia/USSR, with its frontiers pushed far westward, came back to European politics, while Poland lost its extensive eastern territories and was subjected to Russia. The new, Yalta-Potsdam “Cold War” order turned out to be much more permanent, and at the same time more durable and predictable than the Versailles order. And it was more respected by its creators.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2017, 124, 1
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

O pożytkach płynących z lektury publicystyki politycznej. Refleksje na marginesie najnowszego wyboru pism Ignacego Matuszewskiego

Autorzy:

Waingertner, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/608332.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

20th-century history of Poland
Polish journalism in the 20th century
20th-century Polish political thought
Polish emigration after 1939
World War II
historia Polski w XX w.
publicystyka polska w XX w.
polska myśl polityczna w XX w.
emigracja polska po 1939 r.
II wojna światowa

Opis:

The subject of the review is a selection of journalistic writings by Ignacy Matuszewski, prepared and foreworded by Sławomir Cenckiewicz. The author of the collected texts was an outstanding figure – an outspoken supporter of Piłsudski, organiser of military intelligence, diplomat and minister of the Second Polish Republic, as well as a leading columnist of the post-May camp and its leader in exile after 1939. In the light of the collected articles he appears as a brilliant political thinker, but above all as a great patriot of Independent Poland.
Przedmiotem recenzji jest wybór pism Ignacego Matuszewskiego, opracowany i opatrzony wstępem przez Sławomira Cenckiewicza. Autor zebranych tekstów był postacią niezwykłą – zwolennik Piłsudskiego, organizator wywiadu, dyplomata i minister II Rzeczypospolitej, a także czołowy publicysta obozu pomajowego i jego lider na emigracji po 1939 r. W zebranych artykułach jawi się jako wybitny myśliciel polityczny, przede wszystkim jednak – jako wielki patriota Niepodległej Polski.

Źródło:

Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 2
0419-8824

Pojawia się w:

Dzieje Najnowsze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

„Aby Polska rosła w siłę...” Koncepcja unowocześnienia polskiej motoryzacji 1971–1972
„For Poland to grow strong…” The concept of modernizing the Polish automotive industry 1971–1972

Autorzy:

Lesiakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/688991.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

gospodarka polska w XX w.
motoryzacja w Polsce
samochody osobowe i autobusy
licencje zagraniczne
Polish economy in the 20th century
automotive industry in Poland
passenger cars and buses
foreign licenses

Opis:

The first half of the seventies of the 20th century was the time of great changes in Poland. The new leadership of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, headed by First Secretary Edward Gierek, reformulated the party policy, trying to improve the living conditions of the society and at the same time, to modernize the Polish industry, to enhance residential construction, and to boost international trade. The Polish automotive industry also required radical changes in the vehicles of both, private use and collective transport. Hence, at the beginning of 1971, a politically-motivated decision was made to buy a license for a small-engine car and for a modern bus from the western countries. The trade negotiations with Fiat, Citroën, Renault (passenger car) as well as Berliet, Fiat, Hino (Japan), Klöckner-Humboldt-Deutz (bus) did not last long. Already in October 1971, a contract was signed with the Italian Fiat, under the terms of which the Fiat 126p car production was to be launched in Poland, and in August 1972 with the French Berliet, which undertook the production of a modern bus. In practice, Fiat 126p took the national automotive industry to a totally new level, becoming a highly popular car. The Berliet bus, in contrast, proved not to be an effective solution to the problems of the Polish public transport. It can be concluded that the concept of modernizing the Polish automotive industry by launching the licensed production of Western vehicles, which was formulated at the beginning of the seventies of the 20th century, turned out to be only partially successful.
Polska pierwszej połowy dekady lat siedemdziesiątych XX w. to czas wielkich przemian. Nowe kierownictwo z I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Gierkiem na czele radykalnie zmieniło dotychczasową politykę, usiłując poprawić materialne warunki życia społeczeństwa i jednocześnie unowocześnić polski przemysł, rozwijać budownictwo mieszkaniowe, ożywiać wymianę handlową z zagranicą. Radykalnych zmian wymagała też polska motoryzacja – tak pojazdy wykorzystywane do użytku prywatnego, jak i do komunikacji zbiorowej. Stąd już na początku 1971 r. podjęto polityczną decyzję o zakupie w krajach zachodnich licencji na małolitrażowy samochód osobowy i nowoczesny autobus. Negocjacje handlowe z firmami Fiat, Citroen, Renault (samochód osobowy) oraz Berliet, Fiat, Hino (Japonia), Kloeckner-Humblod-Deutz (autobus) nie trwały długo. Już w październiku 1971 r. zawarto umowę z włoskim Fiatem, który zobowiązał się do uruchomienia w Polsce produkcji samochodu fiat 126p i w sierpniu 1972 r. z francuskim Berlietem, który zadeklarował rozpoczęcie wytwarzania nowoczesnego autobusu. W praktyce fiat 126p wprowadził krajową motoryzację na nieznany dotąd poziom i stał się bardzo popularnym autem. Natomiast autobus berliet nie był udanym pomysłem na rozwiązanie problemów polskiej komunikacji zbiorowej. Z tego wynika, że stworzona na początku dekady lat siedemdziesiątych XX w. koncepcja modernizacji polskiej motoryzacji, w drodze uruchomienia licencyjnej produkcji zachodnich pojazdów, zaowocowała ograniczonym powodzeniem.

Źródło:

Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 2
1644-857X
2450-7660

Pojawia się w:

Przegląd Nauk Historycznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

„For Poland to grow strong…” The concept of modernizing the Polish automotive industry 1971–1972
„Aby Polska rosła w siłę...” Koncepcja unowocześnienia polskiej motoryzacji 1971–1972

Autorzy:

Lesiakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/689081.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

gospodarka polska w XX w.
motoryzacja w Polsce
samochody osobowe i autobusy
licencje zagraniczne
Polish economy in the 20th century
automotive industry in Poland
passenger cars and buses
foreign licenses

Opis:

Polska pierwszej połowy dekady lat siedemdziesiątych XX w. to czas wielkich przemian. Nowe kierownictwo z I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Gierkiem na czele radykalnie zmieniło dotychczasową politykę, usiłując poprawić materialne warunki życia społeczeństwa i jednocześnie unowocześnić polski przemysł, rozwijać budownictwo mieszkaniowe, ożywiać wymianę handlową z zagranicą. Radykalnych zmian wymagała też polska motoryzacja – tak pojazdy wykorzystywane do użytku prywatnego, jak i do komunikacji zbiorowej. Stąd już na początku 1971 r. podjęto polityczną decyzję o zakupie w krajach zachodnich licencji na małolitrażowy samochód osobowy i nowoczesny autobus. Negocjacje handlowe z firmami Fiat, Citroen, Renault (samochód osobowy) oraz Berliet, Fiat, Hino (Japonia), Kloeckner-Humblod-Deutz (autobus) nie trwały długo. Już w październiku 1971 r. zawarto umowę z włoskim Fiatem, który zobowiązał się do uruchomienia w Polsce produkcji samochodu fiat 126p i w sierpniu 1972 r. z francuskim Berlietem, który zadeklarował rozpoczęcie wytwarzania nowoczesnego autobusu. W praktyce fiat 126p wprowadził krajową motoryzację na nieznany dotąd poziom i stał się bardzo popularnym autem. Natomiast autobus berliet nie był udanym pomysłem na rozwiązanie problemów polskiej komunikacji zbiorowej. Z tego wynika, że stworzona na początku dekady lat siedemdziesiątych XX w. koncepcja modernizacji polskiej motoryzacji, w drodze uruchomienia licencyjnej produkcji zachodnich pojazdów, zaowocowała ograniczonym powodzeniem.
The first half of the seventies of the 20th century was the time of great changes in Poland. The new leadership of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, headed by First Secretary Edward Gierek, reformulated the party policy, trying to improve the living conditions of the society and at the same time, to modernize the Polish industry, to enhance residential construction, and to boost international trade. The Polish automotive industry also required radical changes in the vehicles of both, private use and collective transport. Hence, at the beginning of 1971, a politically-motivated decision was made to buy a license for a small-engine car and for a modern bus from the western countries. The trade negotiations with Fiat, Citroën, Renault (passenger car) as well as Berliet, Fiat, Hino (Japan), Klöckner-Humboldt-Deutz (bus) did not last long. Already in October 1971, a contract was signed with the Italian Fiat, under the terms of which the Fiat 126p car production was to be launched in Poland, and in August 1972 with the French Berliet, which undertook the production of a modern bus. In practice, Fiat 126p took the national automotive industry to a totally new level, becoming a highly popular car. The Berliet bus, in contrast, proved not to be an effective solution to the problems of the Polish public transport. It can be concluded that the concept of modernizing the Polish automotive industry by launching the licensed production of Western vehicles, which was formulated at the beginning of the seventies of the 20th century, turned out to be only partially successful.

Źródło:

Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 3
1644-857X
2450-7660

Pojawia się w:

Przegląd Nauk Historycznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Adwokat, którego bała się bezpieka. Karty z życiorysu Macieja Bednarkiewicza (1940-2016)
A barrister (advocate) who was feared by the security services. Pages from the resume of Maciej Bednarkiewicz (1940-2016)

Autorzy:

Zaborski, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/498828.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów

Tematy:

Adwokatura Polska w XX w.
Naczelna Rada Adwokacka
Maciej Bednarkiewicz
Marian Bednarkiewicz
Albert Zaleski
Ryszard Siciński
Grzegorz Przemyk
ks. Jerzy Popiełuszko
Polish Bar in the 20th century
Supreme Bar Council
priest Jerzy Popiełuszko

Opis:

Artykuł jest poświęcony jednemu z najwybitniejszych adwokatów w okresie Polski Ludowej oraz Trzeciej Rzeczypospolitej – Maciejowi Bednarkiewiczowi. Był on prawnikiem specjalizującym się w prawie cywilnym, ale nie stroniącym od obron karnych, szczególnie w procesach politycznych. Odważnie bronił w czasie stanu wojennego. Należał to wąskiej grupy adwokatów, których obawiał się sam Czesław Kiszczak. Za swoją odwagę zapłacił uwięzieniem – jako jeden z bardzo nielicznych adwokatów. Współpracował blisko z ks. Jerzym Popiełuszko i z Prymasowskim Komitetem Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. W artykule ukazano nie tylko najgłośniejsze procesy z udziałem adw. Macieja Bednarkiewicza, jego aktywność na forum adwokatury, państwa i Kościoła Katolickiego, ale także przedstawiono sylwetkę ojca bohatera opracowania, adw. Mariana Bednarkiewicza, oraz okres formacji młodego Macieja, w tym aplikację oraz sylwetki patronów. Opracowanie stanowi najpełniejsze w dotychczasowej literaturze naukowe opracowanie życiorysu adw. Macieja Bednarkiewicza.
This article is dedicated to Maciej Bednarkiewicz – one of the most distinguished barristers in the People’s Poland and in the Third Republic of Poland. Although he was a lawyer specializing in civil law, he did not avoid defending in criminal trials, especially of political character. He bravely defended the accused in the period of the martial law in Poland. He belonged to a small group of barristers feared even by Czesław Kiszczak. As a result of his bravery, he was among few imprisoned barristers. He cooperated closely with a priest Jerzy Popiełuszko and with the Primate’s Assistance Committee for Imprisoned and their Families. The article presents not only the most well-known trials in which barrister Maciej Bednarkiewicz participated, his activity at the forum of the Bar, state and the Catholic Church, but also introduces the figure of a father of this article’s author – barrister Marian Bednarkiewicz, and formative years of young Maciej including his legal apprenticeship and profiles of his patrons. This is the most detailed research paper on the life of barrister Maciej Bednarkiewicz in the existing scholarship.

Źródło:

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2018, 1, 1-2; 60-107
2657-7984
2657-800X

Pojawia się w:

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Udział artylerii nadbrzeżnej w obronie przeciwdesantowej wybrzeża

Autorzy:

Zieliński, Marian.

Powiązania:

Przegląd Morski 1992, z. 12, s. 3-8

Data publikacji:

1992

Tematy:

Wojsko taktyka Polska XX w.
Artyleria nadbrzeżna taktyka Polska XX w.
Obrona wybrzeża taktyka Polska XX w.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Polish state policy on industry between 1918 and 2018
Polityka państwa polskiego wobec przemysłu 1918–2018

Autorzy:

Dwilewicz, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/630529.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Tematy:

economic history of Poland
industrial policy
industry in Poland
Poland in the 20th century
state interventionism
central planning
systemic transformation
historia gospodarcza Polski
polityka przemysłowa
przemysł w Polsce
Polska w XX w.
interwencjonizm państwowy
centralne planowanie
transformacja systemowa

Opis:

Artykuł zajmuje się polską polityką przemysłową i rozwojem przemysłu w Polsce w trakcie ostatniego stulecia. W okresie międzywojennym zwrot w kierunku aktywnej polityki państwa nastąpił w latach pełnienia funkcji wicepremiera przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jednak najbardziej intensywna industrializacja finansowana przez państwo miała miejsce w okresie rządów komunistycznych, szczególnie w trzech dekadach między 1948 i 1978 r. Radykalną zmianę przyniosła transformacja systemowa. Porzuceniu starych dogmatów związanych z systemem gospodarki centralnie kierowanej towarzyszyła tendencja do restrukturyzacji przemysłu, powszechna w krajach rozwiniętych już od lat 70. XX w. Pomimo silnego spadku zatrudnienia w przemyśle, restrukturyzację można uznać za udaną, szczególnie jeżeli spojrzy się przez pryzmat konkurencyjności międzynarodowej.
The paper deals with the Polish industrial policies and the development of Polish industry during the last hundred years. In the interwar period, the turn towards the state’s active policy in the industry took place under Deputy Prime Minister Eugeniusz Kwiatkowski. The most intensive state-sponsored industrialization took place. However, under the communist rule, especially the three decades between 1948 and 1978 the situation changed radically along with the systemic transformation. The end of communist-era dogmas associated with central planning was accompanied by a universal tendency towards industrial restructuring, lasting in developed countries since the 1970s. Despite heavy losses in industrial employment, the restructuring process can be viewed as successful, especially in terms of international competitiveness.

Źródło:

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 61-80
2082-0976

Pojawia się w:

Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

„Którego serdeczna, uczciwa przyjaźń będzie motorem mojego życia…” – anonse towarzyskie w „Relaksie” z lat 1984 – 1988
„Someone whose heartfelt and honest friendship will become the motor of my life...” – personal ads in Relaks, 1984-1988

Autorzy:

Morawska, Karolina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/458963.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Ośrodek Studiów Amerykańskich

Tematy:

homoseksualność
ogłoszenia towarzyskie
Polska w latach 80 XX w.
"Relaks i Kolekcjoner Polski"
prasa w XX w.
mniejszości seksualne
homosexuality
personal ads
Poland in the 1980s
press in the 20th century

Opis:

The article analyzes the language of personal ads written by homosexual men and women and published in the popular magazine Relaks i Kolekcjoner Polski in the 1980s. The author compares the content of ads dating from 1983 to 1984 and those dating from 1987 to 1988, discusses the reasons for a temporary suspension of personal ads in 1984, and analyzes the perception of the magazine by Polish society.

Źródło:

InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer; 2019, 14; 51-72
1689-6637

Pojawia się w:

InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Artyleria nadbrzeżna od XIV wieku do czasów współczesnych oraz koncepcje jej użycia w obronie przeciwdesantowej

Autorzy:

Zieliński, Mariusz (1957- ).

Powiązania:

Przegląd Morski 1996, z. 2, s. 29-41

Data publikacji:

1996

Tematy:

Wojsko historia Polska XIV-XX w.
Artyleria nadbrzeżna historia Polska XIV-XX w.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Teresa Wróblewska, Duch narodowy. Postacie polskich polityków XX w., Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2007, ss. 325

Autorzy:

Kulbaka, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/956584.pdf

Data publikacji:

2008

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polska
politycy
XX w.
recenzja

Opis:

Teresa Wróblewska, Duch narodowy. Postacie polskich polityków XX w., Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2007, ss. 325

Źródło:

Biuletyn Historii Wychowania; 2008, 24; 189-191
1233-2224

Pojawia się w:

Biuletyn Historii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Henryk Elzenberg i Zbigniew Herbert - niezależny mistrz i jego uczeń

Autorzy:

Sznajderski, Tadeusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2098535.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Henryk Elzenberg
Zbigniew Herbert
filozofia polska XX w.
poezja polska XX w.
niezależni twórcy

Opis:

Autor przedstawia historię przyjaźni Henryka Elzenberga ze Zbigniewem Herbertem. Pokazuje i charakteryzuje ich wspólne zainteresowania i postawy życiowe. Filozof Elzenberg i poeta Herbert cenili niezależność myślową i polityczną. Akceptowali koncepcję rzeczywistości, którą można poznać nie tyle przy pomocy rozumu – racjonalnie, co przy pomocy uczucia, poezji, mistyki – w sposób irracjonalny. Obaj opowiadali się za ważną pozycją poezji w tworzeniu kultury i podkreślali jej rolę jako medium poznawczego. Korespondencyjny dialog Elzenberga i Herberta służył wymianie myśli, rozwijał samodzielność intelektualną, oryginalność, nieustępliwość, przywiązanie do wartości.

Źródło:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 463-471
1230-1493

Pojawia się w:

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Wielowarstwowość pokładów muzyki hardrockowej/heavymetalowej w zasobach „Tylko Rocka”
Multilayering hardrock/heavymetal music in „Only Rock” resources

Autorzy:

Trudzik, Artur Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/521232.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

dziennikarstwo i media muzyczne
polska prasa w XX i XXI w.
„Tylko Rock”
muzyka metalowa
journalism and music media
Polish press in the XX and XXI centuries
“Only Rock”
metal music

Opis:

Artykuł ten składa się z dwóch części – w pierwszej omówiono rolę muzyki hardrockowej metalowej (szeroko rozumianych) w strukturze najbardziej opiniotwórczego pisma muzycznego po 1989 r., tj. „Tylko Rocka”, zaś w drugiej badania ogniskowały wokół analizy zawartości miesięcznika pod względem tytułowych gatunków, ale w optyce genologii. W tekście wykorzystano istniejące dane statystyczne, opracowania oraz oczywiście materiały źródłowe. Metodologicznie i merytorycznie – w węższym zakresie publikacja wpisuje się w dwa nowe nurty: Metal Music Studies (humanistyka) oraz Dziennikarstwo i media muzyczne (nauki społeczne, nauki o mediach), a w szerszym rozumieniu w badania ilościowo-jakościowe (w tym analiza strukturalna). Przeprowadzone badania pokazały, że muzyka metalowa była konstytutywnym aspektem problematyki poruszanej w skądinąd formalnie stricte rockowym piśmie, a w niektórych elementach nawet wiodącym.
This article is composed of two parts. The first discusses the role of metal hardrock music (broadly understood) in the structure of the most opinion-making music magazine after 1989, ie „Only Rock”, and in the second study focused on analyzing the content of the monthly magazine in terms of title genres, but in the optics of genology. The text uses existing statistical data, studies and, of course, source materials. Methodologically and substantively – in a narrower sense, the publication encompasses two new streams: Metal Music Studies (humanistic) and Journalism and Music Media (social sciences, media studies), and in broader terms quantitative and qualitative research (including structural analysis). The research showed that metal music was a constitutive aspect of the subject matter in a strictly formal rock writing, and even some of the leading elements.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2018, 10, 3 "Studia nad kulturą metalową"; 165-175
2083-7275

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Ze słoniami w łóżku. Pokrewność szkocko-polskich doświadczeń w ciągu czterech stuleci

Autorzy:

Ascherson, Neal

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/689173.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Szkocja
Polska
stosunki polsko-szkockie w XVII-XX w.

Źródło:

Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 2
1644-857X
2450-7660

Pojawia się w:

Przegląd Nauk Historycznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Profesor Zofia Lejmbach (1901–1995). Patriotka i społecznik

Autorzy:

Uljasz, Adrian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/689810.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Zofia Lejmbach
działalność społeczna
Polska XX w.

Źródło:

Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 1
1644-857X
2450-7660

Pojawia się w:

Przegląd Nauk Historycznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Spory o narodowy socjalizm na łamach Poznańskiej Biblioteki Niemieckiej.

Autorzy:

Materniak - Pawłowska, Małgorzata
Olszewski, Henryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/913351.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polska
Niemcy
nazizm
XX w.
Biblioteka Niemiecka

Opis:

Zainteresowanie Niemcami ma w naszym kraju bogatą tradycję i stanowi ważnyelement w panoramie współczesnego dyskursu społecznego, politycznegoi kulturowego. Historia Niemiec i dzieje stosunków polsko-niemieckichw badaniach nie bywały wolne od uproszczeń, stereotypów i mitów, a dzisiejsze debaty nie mogą być uznane za rozdział zamknięty, nawet jeżeli przyjąć, że współczesny dialog nie zna już dawnej retoryki i irracjonalnych treści wpisywanych w takie na przykład pojęcia jak „myśl zachodnia” czy „Ostforschung”. Wiadomo, że w badaniach nad historią społeczną, kulturą i polityką naszych sąsiadów oraz w dziejach stosunków niemiecko-polskich często sąsiadowały z sobą, ścierały się i uzupełniały treści naukowe oraz czynniki ideologiczne, wnoszone do nauki przede wszystkim choć nie tylko przez politykę.

Źródło:

Czasopismo Prawno-Historyczne; 2014, 66, 1; 323-336
0070-2471

Pojawia się w:

Czasopismo Prawno-Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Prawne podstawy cenzury prasy w okresie stanu wojennego w Polsce (1981-1983)

Autorzy:

Bagieńska - Masiota, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/914314.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

stan wojenny
PRL
cenzura
Polska XX w.
"Solidarność"

Opis:

Cenzura w okresie PRL jest przedmiotem zainteresowania i opisu historyków, literaturoznawców, kulturoznawców, prawników, a także cenzorów, ujmujących stan wojenny bądź jako kolejny etap opisu zjawiska cenzury lubprasy; jako element opisu zjawiska propagandy w okresie PRL; jako mechanizm wywierania wpływu, poprzez pryzmat funkcjonowania prasy niezależnej w tym okresie. Stosunkowo niewiele jest opracowań dotyczących cenzury stricte w okresiestanu wojennego. Wśród nich przeważają pozycje poświęcone cenzurze w odniesieniu do określonych terytorialnie regionów, (miast) Polski w okresie stanu wojennego lub charakteryzujące różne ograniczenia wolnościowe w tym okresie, czy też będące zestawieniem dokumentów archiwalnych z tego okresu, w tym także poświęconych cenzurze.

Źródło:

Czasopismo Prawno-Historyczne; 2014, 66, 2; 185-204
0070-2471

Pojawia się w:

Czasopismo Prawno-Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Tradycyjne formy transportu na ziemiach polskich. Przenoszenie różnych brzemion siłami ludzi w pierwszej połowie XX wieku
Traditional manpower transportation in the lands of Poland

Autorzy:

Kłodnicki, Zygmunt

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1341811.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

transport w Polsce
wieś europejska
wieś polska
Polska I poł. XX w.

Opis:

A man had been carrying various loads for ages. It was a few thousand years ago that after spreading of agriculture and sedentary lifestyle as well as domestication of cattle, horses and donkeys, new methods of transportation including pack, land and vehicular transport appeared. In spite of that, it was until the first half of the 20th century that country inhabitants started to carry various loads, usually within their farms and on the way to or from the field or forest as well as to carry products for sale to market in town. They used different baskets (see the map), other woven containers and loops, sheets, bags to carry weights on their back. There were also itinerant sellers and manufacturers who reached the country while travelling through the vast areas of central Europe and they mostly used baskets and chests carried on their backs. Using an ethno-geographic method based on materials collected in the Studio of the Polish Ethnographic Book of Maps and numerous maps, the author describes the dynamics of cultural changes, disappearance of some ways and tools that served to carry things (containers made of bark, nets stretched on arches, water-jugs and wooden buckets and many others) and emergence of new tools. The changes happen in the pace set by the country economy, e.g. following potato cultivation big baskets appeared. Such innovations and others usually came from the west, whereas archaisms and relics mostly were observed in the north-eastern part of Poland.

Źródło:

Zeszyty Wiejskie; 2016, 22; 77-97
1506-6541

Pojawia się w:

Zeszyty Wiejskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

The press in the “Diaries of Michał Römer (Mykolas Romeris)”, 1911–1945. Part II: April 1920 – February 1945
Zagadnienia prasowe w dziennikach Michała Römera z lat 1911–1945. Część 2: kwiecień 1920 – luty 1945

Autorzy:

Woźniakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058184.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

press history in the early 20th century
Polish
Lithuanian and Belorusian press scene until 1945
Wilno (Vilnius)
a political journalist’s diaries
Michał Römer (Mykolas Romeris 1880–1945)
Polska – historia – XX w.
Litwa – historia – XX w.
prasa polska – historia – XX w.
prasa litewska – historia XX w.
prasa białoruska – historia – XX w.
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Opis:

The press never featured prominently in the private diaries of Michał Römer (1880–1945), a Polish-Lithuanian academic and politician (and every now and then editor and journalist). None-theless the diaries, which he kept for 34 years, are a veritable mine of information about the multilingual press scene in Wilno, especially between 1911 and 1915, when he was an important player in that field. For the following years and decades, down to 1945, his diaries re-main an important sources as he continued to watch, analyze and comment, in his own way, on the dramatic shifts in Poland’s and Lithuania’s multilingual press market, a process driven by political and military upheavals of 20th century.
W spisywanych przez 34 lata prywatnych dziennikach Michała Römera problematyka prasowa nigdy nie dominowała, zapiski diarysty (okresowo także redaktora i publicysty) mogą zatem stanowić istotne uzupełnienie przede wszystkim wiedzy o różnojęzycznej prasie wileńskiej lat 1911–1915, czynnie przez autora współtworzonej. W latach późniejszych stanowią świadectwo bardzo rozległych lektur prasowych piszącego, starającego się krytycznie śledzić i subiektywnie komentować burzliwe przeobrażenia wielojęzycznych gazet i czasopism Litwy okresu 1920–1945 na tle ówczesnych przeobrażeń politycznych, ustrojowych i wojennych.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 4; 19-36
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Profesorowi dr hab. Piotrowi Łossowskiemu w 85. rocznicę urodzin

Autorzy:

Bułhak, Henryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/653982.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Łossowski Piotr (1925- )
Historycy
Polska
XX w.
biografie
historycy polscy

Źródło:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2011, 46
2353-6403
1230-5057

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

“The Sense of Form” in the Poetry of Wisława Szymborska and Czesław Miłosz
„Zmysł formy” w poezji Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza

Autorzy:

Grądziel-Wójcik, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2012245.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Czesław Miłosz
Wisława Szymborska
poezja polska w XX wieku
utwór poetycki
Polish poetry of XX century
poem

Opis:

The article addresses the sources behind the poems of Wisława Szymborska and Czesław Miłosz. The focal point of Miłosz’s poetry is the concept of Entirety, which is intertwined with his religious worldview, whereas the world in Szymborska’s poetry lacks a metaphysical structure based on a number of divine certainties. These fundamental differences are observed in the metrical decisions made as the shape of the poem becomes a test for the infinite, remaining outside reality. For both authors “the order, rhythm, form” seem to be the reasons for the existence of poetry and as such protect it from chaos and nothingness. However, Szymborska “thinks in verse” differently from Miłosz, undertaking her own “struggle with a poem.” This aspect of her work is analyzed in the article with reference to “I’m working on the world” and “Vermeer.”

Źródło:

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2013, 3(6) cz.1; 91-106
2084-6045
2658-2503

Pojawia się w:

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Jazz in Central and Eastern Europe as discussed by Jazz magazine (1956–1959)

Autorzy:

Trudzik, Artur Mariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2235088.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Polska prasa w XX w. i XXI w.
Dziennikarstwo i media muzyczne
miesięcznik „Jazz”
muzyka jazzowa w latach 50. w Europie Środkowo-Wschodniej
Polish press in the 20th and 21st centuries
journalism and music media
“Jazz” monthly
jazz music in the 1950s in Central and Eastern Europe

Opis:

W epoce podziału świata żelazną kurtyną, ergo separacji społeczeństw egzystujących w rygorach ustroju socjalistycznego od żyjących w systemie kapitalistycznym, istniały sfery, które trudno było reglamentować absolutnie. Należały do nich kultura, sztuka, w tym muzyka, które mimo usilnych zabiegów władz, zwłaszcza reżymowych w krajach tzw. demokracji ludowej, pozostawały spoiwem integrującym ludzi, bez względu na panujący system społeczno-polityczny. W Europie Środkowo-Wschodniej dostęp do „burżuazyjnego” jazzu był po II wojnie światowej ograniczony, aczkolwiek w drugiej połowie lat 50. zaczęło się to stopniowo zmieniać. Jednym z przykładów, przynajmniej częściowego „otwarcia na Zachód” był miesięcznik „Jazz”, zazwyczaj zobiektywizowanie komentujący ewolucję muzyki synkopowej także w bloku Wschodnim, dzięki któremu możliwe było odtworzenie procesów jej asymilacji w konkretnych krajach.
In the age when the world was divided by an iron curtain and societies living under a communist government were kept isolated from their capitalist counterparts, there were still areas which could hardly be moulded into this polarized framework. I refer here to culture and art, and also music, which, despite the tireless efforts of governments, especially the so-called “people’s democracy” regimes, remained a bond integrating populations regardless of the prevailing social and political system. After the Second World War, access to “bourgeois” jazz in Eastern Europe was curtailed; however, the situation gradually started to change in the late 1950s. One example of this at least partial “opening to the West” was Jazz magazine, which tended to objectively comment on the evolution of syncopated music in the Eastern Bloc, allowing us to review how this genre was assimilated in particular countries.

Źródło:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 3; 103-124
2353-6403
1230-5057

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Krótka historia małżeńska Joela Tickera, czyli jak mordercę rozpustnej żony uwolniono od winy i kary w procesie karnym we Lwowie 1-2 czerwca 1932 r.
A short marriage story of Joel Ticker, how a murderer of an unfaithful wife was freed from guilt and punishment in a criminal trial in Lwów (Lviv), 1-2 June 1932

Autorzy:

Czubińska-Durka, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/498814.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów

Tematy:

adwokatura polska w XX w.
adwokat dr Lejb Landau
prokurator dr Stefan Minasowicz
polskie prawo karne w dwudziestoleciu międzywojennym
polski proces karny w dwudziestoleciu międzywojennym
mowa obrończa
polska prasa w dwudziestoleciu międzywojennym
relacje z polskich sądów przedwojennych
Polish Bar in the 20th Century
Advocate Dr. Lejb Landau
Prosecutor Dr. Stefan Minasowicz
Polish pre-war criminal law
Polish pre-war criminal trial
defense speech
Polish press before WWII
reports from Polish pre-war courts

Opis:

Artykuł zawiera opis postępowania sądowego w sprawie o zabójstwo Poli przez jej męża Joela Tickera we Lwowie w grudniu 1931 r. Oskarżony Joel Ticker stawał przed sądem przysięgłych pod przewodnictwem SSO Jagodzińskiego w dniach 1-2 czerwca 1932 r. Jego obrońcą był adw. dr Lejb Landau. Oskarżał prokurator dr Stefan Minasowicz. Przebieg tego postępowania karnego, zakończonego wyrokiem uniewinniającym, opisywały gazety w całym kraju, nadając bardzo sensacyjny ton całej sprawie.
The article describes criminal court proceedings in the case concerning the murder of P.S. by her husband Joel Ticker in Lwów (now: Lviv) in December 1931. The accused appeared before the jury presided over by the District Judge Jagodziński on 1-2 June 1932. His defender was an attorney Dr. Lejb Landau. The prosecutor was Dr. Stefan Minasowicz. Newspapers throughout the country described the course of this criminal procedure, which ended in an acquittal, setting a very sensational tone for the whole case.

Źródło:

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2020, 3, 1(5); 197-207
2657-7984
2657-800X

Pojawia się w:

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Rola Tadeusza Banachiewicza w działalności Polskiej Akademii Umiejętności na przykładzie Komitetów Narodowych

Autorzy:

Skrzyński, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/689538.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Tadeusz Banachiewicz
Polska Akademia Umiejętności
historia Polski 1 poł. XX w.

Opis:

Before Word War I Conseil Internationalde Recherches was the most important interational organisation as far as sciences were concerned. A row of international unions were attached to it. Since 1921 PAU (Polish Academy of Sciences) was country’ s official representative at international science unions. Several national committees were the Academy’s auxiliary bodies for the Union matters. Top representatives of particular branches of science belonged to these. Tadeusz Banachiewicz, an astronomer, mathematician and geophysicist was the chairman of most delegations sent by the Corporation for congresses of Survey – Geophysical Union and International Astronomy Union. He was also the chairman and played important role at domestic and international activities of National Commitees: Survey – Geophysical and Astronomy.

Źródło:

Przegląd Nauk Historycznych; 2012, 11, 1
1644-857X
2450-7660

Pojawia się w:

Przegląd Nauk Historycznych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Warunki niezależności ekonomicznej mniejszości polskiej na Śląsku Opolskim
The conditions for the economic independce of the Polish minority in the Opole Silesia (from the second half of XIX century to the Second World War)

Autorzy:

Senft, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/547097.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Opolski. Instytut Politologii

Tematy:

ruch spółdzielczy
mniejszość polska w Niemczech w XIX i XX wieku
polskie banki ludowe na Górnym Śląsku
co-operative movement
Polish minority in Germany in XIX and XX century
Polish people’s banks in the Upper Silesia

Opis:

Górny Śląsk i jego zachodnia część – Śląsk Opolski ma swoje historyczne doświadczenia w zakresie polsko-niemieckich zmagań w dziedzinie życia gospodarczego. Aspekt ekonomiczny, starania o wzmocnienie organizacji i całych grup społecznych, pojawił się niemal natychmiast, gdy stało się faktem ożywienie narodowościowe w regionie. Decydującą rolę odegrała tu polska spółdzielczość. Ruch spółdzielczy narodził się jako społeczna samoobrona przed rosnącym wyzyskiem wczesnego kapitalizmu. Od założenia pierwszego banku ludowego w 1985 r. w Bytomiu do 1914 r. powstało 17 banków, 3 filie terenowe i 1 spółka parcelacyjna, we wszystkich powiatach z ludnością polskojęzyczną. Liczyły one w sumie ponad 13 tys. członków i około 30 tys. posiadających wkłady. Główny cel pracy – umocnienie gospodarcze społeczeństwa polskiego, realizowano przez udzielanie korzystnych kredytów, pożyczek na budownictwo mieszkaniowe, zakładanie drobnych przedsiębiorstw, warsztatów, sklepów, wyposażenie gospodarstw rolnych. Działalność banków nie ograniczała się do sfery ekonomicznej. Bardzo szybko stały się one ważnymi ośrodkami życia polskiego w poszczególnych powiatach. Z chwilą wybuchu II wojny światowej w ramach ogólnej akcji wymierzonej w przywódców mniejszości, spółdzielczość polska została zlikwidowana środkami polityczno-administracyjnego przymusu.
The Upper Silesia and its western part, the Opole Silesia, has a historical experience regarding the Polish-German struggle on the field of economic life. Almost immediately, after the national revival in the region had started, the efforts to strengthen the organizations and whole social groups appeared to be an important economic issue. The polish co-operative movement played a crucial role in this task. The co-operative movement rose as a society’s self-defence against the growing exploitation by the early capitalism. Until the year 1914, since the establishment of the first people’s bank in Bytom in the year 1885, the 17 people’s banks, three local branches and one parceling partnership were set up in the districts with the Polish-speaking population. These institutions had more than 13 thousand members and approximately 30 thousand depositors. The main objective was to strengthen the economic position of the Polish society by providing favourable credits, mainly loans for house-building, setting up small enterprises, workshops, shops and farmsteads’ equipment. The banks did not perform only economic functions as very quickly they became a significant centres of the Polish public life at the district level. With the outbreak of the Second World War the Polish co-operative movement was liquidated by means of the political-administrative coercion, this process being a part of the general operation against the leaders of minorities.

Źródło:

Pogranicze. Polish Borderlands Studies; 2015, 3, 1; 57-67
2545-160X
2353-3781

Pojawia się w:

Pogranicze. Polish Borderlands Studies

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Kolegium Polonijne Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie-Przegorzałach jako przykład brutalizmu w Polsce
College of Polish Emigrants Building at Jagiellonian University in Cracow-Przegorzały as an example of brutalism in Poland

Autorzy:

Niebrzydowski, W.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/398597.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej

Tematy:

teoria architektury XX w.
historia architektury XX w.
brutalizm
architektura polska
theory and history of architecture in the 20th century
brutalism
architecture of Poland

Opis:

Budynek hotelowy Kolegium Polonijnego UJ w Krakowie jest jednym z nielicznych przykładów czystego brutalizmu w polskiej architekturze. Wzniesiony w specyficznej lokalizacji, obiekt wykorzystuje walory miejsca zgodnie z brutalistyczną ideą as found i prezentuje szereg cech charakterystycznych dla tego nurtu, m.in.: zorganizowanie rzutu wokół wewnętrznego dziedzińca, podkreślenie w formie układu funkcjonalnego – zwłaszcza przestrzeni komunikacyjnych, ukształtowanie formy poprzez kontrastowe zestawienie masywnych brył, wykorzystanie do kompozycji elewacji powtarzalnego elementu strukturalnego, zastosowanie surowych faktur cegły i betonu. W formie budynku można dostrzec inspiracje angielskimi realizacjami szkół wyższych z lat sześćdziesiątych XX wieku.
The hotel building of College of Polish Emigrants at Jagiellonian University in Krakow is one of the few examples of pure brutalism in Polish architecture. Built in the specific location building uses values of a place in accordance with the brutalist idea “as found” and presents a number of characteristics of this trend, including: the plan organized around an central courtyard, emphasis in the form of a functional system – in particular the communication spaces, the architectural form composed of contrasting and massive blocks, the use of a repetitive structural element on elevations, the use of raw textures of brick and concrete. The architects of the building were inspired by English universities from the 1960s.

Źródło:

Architecturae et Artibus; 2013, 5, 3; 30-38
2080-9638

Pojawia się w:

Architecturae et Artibus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Wystawa fotograficzna "Polska -- Rosja w XX wieku trudne sąsiedztwo"

Autorzy:

Mielnik, Andrzej K.

Powiązania:

Rocznik Historyczno-Archiwalny 2002, t. 16, s. 311-313

Data publikacji:

2002

Tematy:

Wystawa pt.: Polska -- Rosja w XX wieku trudne sąsiedztwo
Fotografia polska 20 w. wystawy

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Katastrofizm Czesława Miłosza
Czesław Miłoszs catastrophism

Autorzy:

Miklas-Frankowski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/901881.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna

Tematy:

Czesław Miłosz
catastrophism
Polish literature (20th c)
katastrofizm
literatura polska XX w.

Opis:

This article is an attempt to look at Miłosz’es catastrophism from the side that has usually been ommitted in research so far – Miłosz’es own attitude to catastrophism – his individual characteristic. It the reconstruction I used Miłosz’es statements about catastrophism from The Land of Ulro, The Witness of Poetry, Native Realm, from conversations with Renata Gorczyńska („World Traveler”) as well as from a polemic article „Death to Cassandra” from 1945. According to Miłosz catastrophism has a planetary scale. It is the end of one world and civilization and the beginning of a new unknown, global world. Diagno-sis of XX century in his opus magnum The Land of Ulro indicates it’s decadent critical character. Civilization and society have been deprived of life-giving „onto-logical ground” and last only thanks to a phenomenon called by Miłosz „the law of delay”. Though, as per Miłosz, catastrophism is not a hopeless vision. The catastro-phe is necessary to let the broken down world be reborn and return to order. In the conclusion to The Land of Ulro author admits that from Oscar Miłosz he inherited faith (…) in a distant happy era of humanity reborn. And in his last Harvard lecture On Hope Miłosz announced that humanity will enter a new, regenerating dimen-sion, regaining it’s historical awareness and will begin learning of its past, contem-plating cultural heritage left behind by past civilizations and generations.

Źródło:

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość; 2014, 11; 61-72
1731-8440

Pojawia się w:

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Demokratyczne koncepcje wojny i pokoju - wartości historyczne i współczesne

Autorzy:

Rosa, Ryszard.

Powiązania:

Przysposobienie Obronne 1996, nr 3, s. 134-139

Data publikacji:

1996

Tematy:

Wojna a pokój filozofia
Bezpieczeństwo narodowe filozofia Polska XIX-XX w.
Filozofia wojny

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Polska i Niemcy w XX wieku : wskazówki i materiały do nauczania historii

Współwytwórcy:

Ruchniewicz, Krzysztof. Redakcja
Borodziej, Włodzimierz (1956-2021) Redakcja
Bechler, U. A. J. Redakcja
Wojdon, Joanna. Recenzja

Data publikacji:

2001

Wydawca:

Poznań

Tematy:

Polska, i Niemcy w XX wieku : wskazówki i materiały do nauczania historii / recenzja

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Biograficzne puzzle. Czytając „Emigracje intymne” Agnieszki Nęckiej
Biographical Jigsaw. The Reading of “Intimate Emigrations” by Agnieszka Nęcka

Autorzy:

Luboń, Arkadiusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/27311203.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Polish novel - XX and XXI century
autobiography
emigration
postmodernism
identity
powieść polska - XX i XXI w.
autobiografia
emigracja
postmodernizm
tożsamość

Opis:

Artykuł omawia rolę, jaką rozprawa Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych Agnieszki Nęckiej odgrywa w najnowszych badaniach literaturoznawczych nad problematyką postmodernizmu w powieściowych rekonstrukcjach tożsamości autorów-emigrantów. Na badawczą propozycję Nęckiej składa się osiem krytycznych szkiców dotyczących prozy Zygmunta Haupta, Zbigniewa Kruszyńskiego, Manueli Gretkowskiej, Artura Leczyckiego oraz – przywołanej jako kontekst porównawczy – twórczości quasi-autobiograficznej Mikołaja Łozińskiego, Tomasza Piątka, Magdaleny Tulli i Michała Witkowskiego. Są to nie tylko postacie twórców, których prace nadal wymagają pogłębionej refleksji, ale także sama problematyka ujęta w wymownym tytule – Emigracje intymne – pozwala na wieloaspektową, uwzględniającą liczne konteksty kulturowe interpretację ich pisarstwa. Z węższej bowiem perspektywy rozważania Nęckiej stanowią studium przypadków prozaików, którzy zgodnie z zasadą „samowpisania się w utwór” tworzą autobiografie na fundamencie redefinicji wzorców tradycyjnie stosowanych jako punkt odniesienia dla opisu tożsamości różnych modeli „wygnańca”. Z perspektywy szerszej natomiast, omawiane w Emigracjach intymnych przypadki ilustrują kulisy kulturowych mechanizmów zaprzeczenia i transformacji modernizmu oraz wskazują na jego trudne do odrzucenia dziedzictwo, wciąż obecne we współczesnej praktyce twórców epoki postmodernistycznej.
The article discusses the role the dissertation entitled "Intimate Emigrations. On the contemporary Polish biographic narrations" by Agnieszka Nęcka plays in the newest literary research on the issue of postmodernism in novel reconstructions of emigrant authors identities. The research proposed by Nęcka is composed by eight critical sketches on the prose of Zygmunt Haupt, Zbigniew Kruszyński, Manuela Gretkowska, Artur Leczycki, and referred to in comparative contexts of the quasi-autobiographic works by Mikołaj Łoziński, Tomasz Piątek, Magdalena Tulli and Michał Witkowski. These are not merely the profiles of the writers whose works still require a more profound reflection, but also the issue presented in the meaningful title – "Intimate Emigrations" – which permits multi-faceted and varied cultural contexts for the interpretation of their writings. From a narrower perspective, Nęcka’s dissertation constitutes a case study of a prose writer, who – in accordance with the rule of self-placement in the work – creates autobiographies based on the redefinition of the traditional patterns applied as a point of reference for the description of various models of “an exile’s” identity. From a wider perspective, the cases offered in the "Intimate Emigrations" illustrate the internal cultural mechanisms of denial and transformation of modernism, as well as indicate the difficulty in rejecting the heritage, which continues to be present in the contemporary works of postmodernist writers.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2013, 8, 3; 418-424
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Francja, Niemcy i Polska w Europie nowożytnej i najnowszej (XVI-XX w.); dix ans du Triangle de Weimar; conférence internationale : dziesięć lat Trójkąta Weimarskiego : konferencja międzynarodowa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 11-12.10.2001

Współwytwórcy:

Forycki, Maciej. Redakcja
Serwański, Maciej. Redakcja
Rapacki, Marek. Recenzja

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Poznań : Instytut Historii UAM - Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Tematy:

Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt.: Francja, Niemcy i Polska w Europie nowożytnej i najnowszej (XVI-XX w.). Dziesięć lat Trójkąta Weimarskiego (11-12.10.2001; Poznań, woj. wielkopolskie)
Materiały konferencyjne

Opis:

Tekst częśc. fr., niem. Tekst częśc. tł. z pol., fr., niem.
Bibliogr. przy art.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Demokratyczne koncepcje wojny i pokoju - wartości historyczne i współczesne

Autorzy:

Rosa, Ryszard.

Powiązania:

Przysposobienie Obronne 1996, nr 3, s. 134-139

Data publikacji:

1996

Tematy:

Wojna a pokój filozofia
Bezpieczeństwo narodowe filozofia Polska XIX-XX w.
Filozofia wojny

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Palace and church in Smolice in Greater Poland – a Neo-Baroque work of Wrocław architecture company "Gaze & Böttcher"
Pałac i kościół w Smolicach w Wielkopolsce – neobarokowe dzieło wrocławskiej firmy architektonicznej „Gaze & Böttcher”

Autorzy:

Grochowska, Ewa
Stefański, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2028504.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Polish architecture of 20th century
German architecture of 20th century
Smolice
architectural company Gaze & Böttcher
architektura polska XX w.
architektura niemiecka XX w.
firma architektoniczna Gaze & Böttcher

Opis:

The article deals with the former palace of the von Zieten family and the Sacred Heart of Jesus Church in Smolice, both located in southern Greater Poland, which are the most interesting neo-baroque architectural complexes in the early $20^{th}$ century in Poland. Both are the work of Wrocław-based company "Gaze & Böttcher", which has not yet been noticed by researchers. The buildings were founded by Helena von Zietzen née Woller, who financed these using the legacy of her father Samson Woller, a Lower Silesian industrialist. The palace was built in 1908-1911 in two or three phases as an extension of the previously existing small residence of Woller. The palace was built in 1908-1911 in several phases as an extension of the previously existing small Woller residence. At the same time, in the years 1907-1909, a large neo-baroque church with an axial composition on a cross plan was erected. Artists and craftsmen from Wrocław and Berlin took part in the decoration of the temple. The palace in Smolice was mentioned in the publications of such researchers as T.S. Jaroszewski and J. Skuratowicz, however it was mainly considered the work of unrecognized artists. The archival research carried out by the authors made it possible to find the original designs of the palace by renowned architectural firm "Gaze & Böttcher" from Wrocław, which changed this situation. The authors of the article, based on archival and bibliographic research as well as examination of autopsy objects, determined the authorship of the palace and the stages of its expansion, and in the case of the church, the authorship of individual elements of the interior. The architectural forms of the complex in Smolice were analyzed in the context of the achievements of "Gaze & Böttcher" company, which allowed us both to find common style features with other works of the Wrocław architectural office, and the distinctiveness determining the value of the buildings erected in Smolice.
Tematem artykułu jest dawny pałac rodziny von Zietenów i kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Smolicach na terenie południowej Wielkopolski. Należą one do najciekawszych zespołów architektonicznych utrzymanych w stylistyce neobarokowej na ziemiach polskich początku XX w. Budowle te powstały jako fundacja Heleny von Tietzen z domu Woller, która sfinansowała je, wykorzystując spadek po ojcu – dolnośląskim przemysłowcu Samsonie Wollerze. Pałac powstał w latach w 1908-1911 w kilku fazach jako rozbudowa wcześniej istniejącej niewielkiej rezydencji Wollera. Jednocześnie w latach 1907-1909 wzniesiony został duży neobarokowy kościół o osiowej kompozycji na planie krzyża. W wystroju świątyni brali udział artyści wrocławscy i berlińscy. O ile autorstwo kościoła było znane (wrocławska spółka „Gaze & Böttcher”), o tyle pałac w Smolicach, mimo że odnotowywany w publikacjach takich badaczy, jak S.T. Jaroszewski i J. Skuratowicz, uchodził za dzieło nierozpoznanych twórców. Jednym z celów artykułu było określenie autorstwa pałacu, kolejnym – przedstawienie dziejów budowli. Przeprowadzone przez autorów artykułu badania archiwalne pozwoliły na odnalezienie oryginalnych projektów pałacu przygotowanych we wrocławskiej firmie architektonicznej „Gaze & Böttcher”. Tym samym, a także na podstawie kwerendy bibliograficznej oraz badań obiektów z autopsji autorzy artykułu ustalili twórców pałacu oraz fazy jego rozbudowy, a w przypadku kościoła autorstwo poszczególnych elementów wystroju. Dokonano analizy form architektonicznych zespołu w Smolicach w kontekście dorobku firmy „Gaze & Böttcher”, co pozwoliło na odnalezienie zarówno wspólnych cech stylowych z innymi dziełami wrocławskiego biura architektonicznego, jak i odrębności decydujących o wartości budowli powstałych w Smolicach.

Źródło:

Architectus; 2021, 3 (67); 13-24
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Wizerunek działacza antyalkoholowego w przekazie „Przyjaciela Trzeźwości” (1927-1939)
The Image of an Anti-alcohol Activist in the Message of “Przyjaciel Trzeźwości” (1927-1939)

Autorzy:

Krasińska, Izabela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/559382.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

abstynencja
czasopisma
Polska
trzeźwość
XIX-XX w.
abstinence
magazine
Polska
sobriety
XIXth and XXth centuries

Opis:

„Przyjaciel Trzeźwości” (1907-1914; 1927-1939) to jedno z popularniejszych polskojęzycznych czasopism abstynenckich. Celem tych pism było ukazywanie szkodliwego wpływu alkoholu, tytoniu, hazardu, pokarmów mięsnych oraz rozpusty, a po pierwszej wojnie światowej również narkotyków, na zdrowie jednostki i społeczeństwa. Na łamach omawianego periodyku odnoszono się do różnych abstynenckich kwestii. Redaktorzy i współpracownicy informowali czytelników o rozwijającym się ruchu antyalkoholowym w Polsce i za granicą, abstynenckim prawodawstwie czy leczeniu nałogu pijaństwa. Prezentowali też abstynencką literaturę naukową i fachową, a zwłaszcza beletrystykę. W „Przyjacielu Trzeźwości” możemy znaleźć ponadto interesujące informacje na temat osób, bez których polski czy światowy ruch antyalkoholowy nie mógłby się rozwijać. I właśnie te zagadnienia stanowią główny cel rozważań. Z uwagi na fakt, że „Przyjaciel Trzeźwości” ukazywał się również w czasach zaborów, ale ten okres w dziejach pisma został już dogłębnie opracowany, autorka ograniczyła się do zaprezentowania interesujących ją kwestii po wznowieniu w 1927 r. zawieszonego z powodu wybuchu pierwszej wojny światowej tytułu.
“Przyjaciel Trzeźwości” [“The Friend of Sobriety”] (1907-1914; 1927-1939) is one of the most popular Polish abstinence magazines. The purpose of these writings was to show the harmful effects of alcohol, tobacco, gambling, meat foods and debauchery, and after the First World War also drugs, on the health of the individual and society. In the columns of the journal, various abstinence issues were considered. The editors and collaborators informed readers about the developing abstinence movement in Poland and abroad, abstinence legislation and the treatment of the various addictions. They also presented scientific and professional abstinence literature, and especially fiction. In “The Friend of Sobriety” we can also find interesting information about the people without whom the Polish and the global abstinence movement, especially the anti-alcohol movement, could not have developed. These issues are the main focus of the article. “The Friend of Sobriety” also appeared during the partitions, but since this period in the history of the magazine has already been thoroughly discussed, the author limits herself to presenting the issues of interest to her after publication of the journal was resumed in 1927 after suspension due to the outbreak of the First World War.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2019, 44; 205-224
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Emigrantka – intelektualistka: przypadek Aurelii Wyleżyńskiej. Wstęp do badań
An Emigrant-Intellectual: The Case of Aurelia Wyleżyńska. Introduction

Autorzy:

Walęciuk-Dejneka, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28410010.pdf

Data publikacji:

2023-12-15

Wydawca:

Wydawnictwo HUMANICA

Tematy:

emancypacja
Aurelia Wyleżyńska
powieść polska
początek XX w.
emancipation
Polish novel
early 20th century

Opis:

Artykuł jest literaturoznawczą (wstępną) próbą spojrzenia na skromny dorobek powieściowy Aurelii Wyleżyńskiej, pisarki i publicystki, praktycznie nieznanej i zapomnianej, oraz jej (żeńską) perspektywę patrzenia na świat. Bohaterki powieści to kobiety silne, samodzielne, odważne, niezależne, a przy tym samotne, pragnące szczęścia, miłości, niekiedy partnera. Pozornie słabe i uległe, w rzeczywistości zaradne, postępowe, wyrastające ponad przeciętność, które nie poddają się presji otoczenia i z najtrudniejszych doświadczeń potrafią czerpać wiedzę konieczną do dalszego rozwoju, same stając się orędowniczkami zmian. Wyleżyńska była ówczesną emancypantką w najlepszym znaczeniu tego słowa, a przy tym zdołała zachować dziecięcą wrażliwość obserwacji świata.
The article is a literary (preliminary) attempt to look at the modest literary output of Aurelia Wyleżyńska, a writer and publicist, practically unknown and forgotten. It is also an attempt to discuss her female perspective on the world. The heroines of Wyleżyńska’s novel are strong, independent, courageous, lonely women who want happiness, love, and sometimes a partner. Seemingly weak and submissive, in fact resourceful, progressive, rising above the average, they do not give in to the pressure of the environment and from the most difficult experiences they can draw the knowledge necessary for further development, becoming advocates of change themselves. Wyleżyńska was then an emancipator in the best sense of the word, and at the same time managed to maintain a childlike sensitivity in observing the world.

Źródło:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 2(15); 35-46
2451-3539
2543-7011

Pojawia się w:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Czy specyficzne słownictwo dawnych polskich utworów fantastycznonaukowych może być przedmiotem zainteresowania leksykografa?
Can the specific vocabulary of old Polish science-fiction works be of interest to a lexicographer?

Autorzy:

Kajtoch, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/20439403.pdf

Data publikacji:

2023-03-13

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

SF
leksykografia
Juliusz Braun
literatura polska XX w.
lexicography
Polish literature of 20th century

Opis:

The article poses the problem of the sense of including words characteristic of science fiction in Polish language dictionaries. It characterizes the vocabulary (based on Juliusz Braun’s novel „When the Moon Dies”), and finally considers the possibility of creating a separate dictionary collecting lexis of this kind.

Źródło:

Colloquia Litteraria; 2022, 32, 1; 7-44
1896-3455

Pojawia się w:

Colloquia Litteraria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Człowiek w fantomatycznej rzeczywistości. (Według <i>Summa Technologiae</i> Stanisława Lema)
Man in a Phantomatic World (<i>Summa Technologiae</i> by Stanisław Lem)

Autorzy:

Wojewoda, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/467173.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

antropologia filozoficzna
literatura polska XX w.
futurologia
philosophical anthropology
20th century Polish literature
futurology

Opis:

(Abstrakt w języku polskim poniżej)Beata WojewodaPedagogical CollegeTechnical University of SilesiaPolandMan in a Phantomatic World(Summa Technologiae by Stanisław Lem)Abstract: Among other motifs recurring in Stanisław Lem's futurological essays written in the 1960s and later collected in his Summa Technologiae, the motif of a future man immersed in an artificially created reality, in which a number of otherwise impossible experiences become his share, looms particularly large. Lem explores ways to introduce the human to the space of cybernetic illusions and reflects upon the possibilities of a wide scale multiplication or reduplication of impressions, experiences and information to eventually point to the gravity of potential consequences of the above. The author of the article analyses the futuristic visions of the writer, which, collectively, turn out to be the building blocks of the latter's technological dystopia. The process of perfecting the machine is unstoppable, and thus - next to the positive prospects of the future related to the evolution of knowledge, communications, entertainment - what emerges from Lem’s observations is a warning which stresses the need to warrant the preservation of human freedom by safeguarding it in the world of new technologies.Keywords: philosophical anthropology, 20th century Polish literature, futurology Człowiek w  fantomatycznej rzeczywistości   (Według Summa Technologiae Stanisława Lema) Streszczenie: W esejach futurologicznych Stanisława Lema z lat sześćdziesiątych, zebranych w  Summie Technologiae, obok innych wątków pojawia się opis człowieka przyszłości zanurzonego w sztucznie wykreowanej rzeczywistości, w której wiele rzeczy niemożliwych staje się jego udziałem. Lem rozważa sposoby wprowadzania człowieka w cybernetyczne złudzenia, możliwości powielania wrażeń, doświadczeń i informacji na szeroką skalę oraz wynikające stąd konsekwencje. Autorka artykułu poddaje analizie technologiczne wizje pisarza, które składają się na antyutopię technologiczną. Udoskonalanie się  maszyn jest procesem niemożliwym do zatrzymania. Obok pozytywnych perspektyw związanych dostępem do informacji, komunikacją  i rozrywką, z wypowiedzi Lema wyłania się również przestroga dotycząca konieczności zadbania o zachowanie wolności  w świecie nowych technologii.Słowa kluczowe: antropologia filozoficzna, literatura polska XX w., futurologia
(Abstrakt w języku polskim poniżej)Beata WojewodaPedagogical CollegeTechnical University of SilesiaMan in a Phantomatic World(Summa Technologiae by Stanisław Lem)Abstract: Among other motifs recurring in Stanisław Lem's futurological essays written in the 1960s and later collected in his Summa Technologiae, the motif of a future man immersed in an artificially created reality, in which a number of otherwise impossible experiences become his share, looms particularly large. Lem explores ways to introduce the human to the space of cybernetic illusions and reflects upon the possibilities of a wide scale multiplication or reduplication of impressions, experiences and information to eventually point to the gravity of potential consequences of the above. The author of the article analyses the futuristic visions of the writer, which, collectively, turn out to be the building blocks of the latter's technological dystopia. The process of perfecting the machine is unstoppable, and thus - next to the positive prospects of the future related to the evolution of knowledge, communications, entertainment - what emerges from Lem’s observations is a warning which stresses the need to warrant the preservation of human freedom by safeguarding it in the world of new technologies.Keywords: philosophical anthropology, 20th century Polish literature, futurology Człowiek w  fantomatycznej rzeczywistości   (Według Summa Technologiae Stanisława Lema) Streszczenie: W esejach futurologicznych Stanisława Lema z lat sześćdziesiątych, zebranych w  Summie Technologiae, obok innych wątków pojawia się opis człowieka przyszłości zanurzonego w sztucznie wykreowanej rzeczywistości, w której wiele rzeczy niemożliwych staje się jego udziałem. Lem rozważa sposoby wprowadzania człowieka w cybernetyczne złudzenia, możliwości powielania wrażeń, doświadczeń i informacji na szeroką skalę oraz wynikające stąd konsekwencje. Autorka artykułu poddaje analizie technologiczne wizje pisarza, które składają się na antyutopię technologiczną. Udoskonalanie się  maszyn jest procesem niemożliwym do zatrzymania. Obok pozytywnych perspektyw związanych dostępem do informacji, komunikacją  i rozrywką, z wypowiedzi Lema wyłania się również przestroga dotycząca konieczności zadbania o zachowanie wolności  w świecie nowych technologii.Słowa kluczowe: antropologia filozoficzna, literatura polska XX w., futurologia

Źródło:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2018, 36
1508-6305
2544-3186

Pojawia się w:

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Ignacy Jan Paderewski w polskim dyskursie satyrycznym z lat 1898–1936
Ignacy Jan Paderewski in Polish Satirical Discourse, 1898–1936

Autorzy:

Dziadek, Magdalena
Jaczyński, Michał
Kica, Justyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/25806566.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Ignacy Jan Paderewski
polska prasa satyryczna w początkach XX wieku i w dwudziestoleciu międzywojennym
satyra polityczna
polska kultura muzyczna I poł. XX wieku
Polish satirical press in the early twentieth century and the interwar period
political satire
Polish musical culture in the first half of the twentieth century

Opis:

Polski dyskurs satyryczny odnoszący się do osoby i działalności Ignacego Jana Paderewskiego był prowadzony w polskiej prasie humorystyczno-satyrycznej od chwili, gdy zaczął on odnosić wielkie sukcesy jako pianista, do momentu, gdy ustała jego działalność na arenie politycznej. Zgromadzone na potrzeby artykułu źródła prasowe dotyczące tematu pochodzą z lat 1898–1936. Są to dokumenty literackie (anegdoty, wiersze, mini-dialogi) oraz ikonograficzne (karykatury i rysunki satyryczne) zebrane w prasie reprezentującej trzy główne ośrodki Polski porozbiorowej: Warszawę, Lwów i Poznań. Pochodzą głównie z trzech pism warszawskich: „Muchy”, „Kuriera Świątecznego” i  „Kolców”, lwowskiego „Szczutka” i poznańskiego „Bociana”. Prezentowany  materiał źródłowy został poddany wieloaspektowej analizie, uwzględniającej w pierwszym rzędzie potrzebę odszyfrowania zawartych w nim treści odnoszących się do aktualnych wydarzeń historycznych. Treści te, ukazywane w poszczególnych pismach w różny, nieraz skrajnie odmienny sposób, na co wpływ miała ich barwa polityczna, w znaczący sposób uzupełniają oficjalną biografię Paderewskiego, a przy okazji charakteryzują zróżnicowane postawy polskiego społeczeństwa, którego reprezentantami są satyrycy, wobec tych wydarzeń. Dzięki czujności i bezkompromisowości autorów z pism satyrycznych poznajemy zakulisowe aspekty takich epizodów z życia Paderewskiego, jak obchód grunwaldzki, udział w konferencji paryskiej i w Lidze Narodów, rok rządów jako premiera RP, kontakty z polonią amerykańską, założenie  dziennika „Rzeczpospolita” i poszczególne próby powrotu do władzy w latach 30. Drugim celem pracy jest dokonanie ogólnej charakterystyki zebranego materiału z punktu widzenia studiów wizerunkowych. Wzięty został pod uwagę sposób przedstawiania Paderewskiego w karykaturach, które stworzyli Bogdan Nowakowski, Zygmunt Kurczyński, Kazimierz Grus, Antoni Romanowicz, Bronisław Fedyszyn i kilku autorów anonimowych.
Polish satirical discourse related to the figure and activity of Ignacy Jan Paderewski was present in the Polish satirical press from the moment when he began to notch up great successes as a pianist until the time when his political activity eventually ceased. The press materials on this topic, collected for the needs of this paper, come from the years 1898–1936. They are literary texts (anecdotes, poems, and mini-dialogues) as well as iconography (caricatures and cartoons) appearing in press titles that represent three main centres in Poland under the Partitions: Warsaw, Lwów (now Lviv), and Poznań. The materials mostly come from three Warsaw magazines (Mucha, Kurier Świąteczny, Kolce), Lwów’s Szczutek, and Poznań’s Bocian. This source material has been submitted to multifaceted analyses, focusing first and foremost on deciphering allusions to current historical events. These contents, presented in sometimes radically different ways by the individual magazines, depending on their political bias, substantially complement Paderewski’s official biography, while at the same time reflecting the diverse attitudes of the Polish society (represented here by the satirists) towards these events. Thanks to the vigilance and uncompromising approach of contributors to satirical magazines, we can get behind the scenes of such episodes from Paderewski’s life as the celebrations at Grunwald (Tannenberg), participation in the Paris Peace Conference and the League of Nations, his one-year tenure as Poland’s Prime Minister, contacts with the Polish community in the US, establishment of the Rzeczpospolita daily, and successive attempts to regain political power in the 1930s. The paper’s other aim is to characterise the overall character of the collected material from the perspective of image studies, with a discussion of the manner in which Paderewski is represented in caricatures created by Bogdan Nowakowski, Zygmunt Kurczyński, Kazimierz Grus, Antoni Romanowicz, Bronisław Fedyszyn, and several anonymous authors.

Źródło:

Muzyka; 2022, 67, 3; 78-113
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Zygmunt Haupt – pisarz, tłumacz, redaktor „Głosu Ameryki”, popularyzator książek i czytelnik
Zygmunt Haupt – Writer, Translator, Editor of „Głos Ameryka”, Populariser of Books and Reader

Autorzy:

Krupa, Barbara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472434.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Polish literature
émigré
Polish newspapers
20th century
Zygmunt Haupt
Polska literatura emigracyjna
Polska prasa emigracyjna
XX w.

Opis:

The article presents the broad relationship between Zygmunt Haupt and books, based on source materials from the Zygmut Haupt Papers collection at Special Collections, Stanford University Library in California. Zygmunt Haupt (1907-1975) was a Polish émigré writer and painter, who was published in the leading Polish émigré publications, such as „Culture” in Paris, „Wiadomości” in London, and „Tematy” in New York. He was a recipient of the Culture Award in 1962 and the Kościelski Foundation Award in 1971, but was not published in Poland during his lifetime. The author presents Z. Haupt as an author; a translator; a promoter of books not available to Polish readers at that time, on the waves of the Voice of America and the US Information Agency; and finally, a reader. By keeping contact with leading figures of the Polish émigré - Jerzy Giedroyc and the team of the Literary Institute in Paris, Mieczysław Grydzewski, Zygmunt Hładki and Zdzisław Ruszkowski in London, Paweł Mayewski, Józef Wittlin and Aleksander Janta-Połczyński in New York - he had the opportunity to exchange information about books published in the USA and Poland, as well as their readings. His extensive correspondence with booksellers in Poland, Great Britain, France, Switzerland, and the USA showcases his reading interests, as well as a rich collection of index cards with the titles he read, owned or ordered from booksellers abroad and in the USA.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, 11; 231-252
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Żołnierze polskiego pochodzenia w służbie wojskowej Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (1918–1920)
Soldiers of Polish Descent in the Service of the Ukrainian Galician Army (1918–1920)

Autorzy:

Stetsyshyn, Oleh

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/46445312.pdf

Data publikacji:

2024

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Ukraine
Polska
Ukrainian-Polish relations in the 20th century
Eastern Galicia
ZUNR
Ukraina
Polska
stosunki ukraińsko-polskie w XX w.
Galicja Wschodnia

Opis:

Tematem artykułu jest służba w latach 1918–1920 w Ukraińskiej Armii Galicyjskiej (UHA) etnicznych Polaków i przedstawicieli innych narodowości, którzy urodzili się na terenach dzisiejszej Polski. Ukraińska Armia Galicyjska to siły zbrojne Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (ZUNR – Zachidnoukrains’ka Narodna Respublika), które w latach 1918–1919 walczyły wraz z wojskiem polskim o terytorium Galicji Wschodniej, a od połowy 1919 r. przeniosły się na terytorium Ukrainy Naddnieprzańskiej, kontrolowane przez inne państwo ukraińskie – Ukraińską Republikę Ludową (UNR), i walczyły tam z oddziałami biało-czerwonych Rosjan. Ujęcie tej problematyki opiera się na dokumentach archiwalnych, wspomnieniach i periodykach z tego okresu, a także na badaniach współczesnych naukowców. Podejmowana jest próba usystematyzowania znanych nam danych personalnych tych żołnierzy polskiego pochodzenia, ustalenia przyczyn, które skierowały ich do zachodnioukraińskiej służby wojskowej, zbadania ich dalszych losów. Temat ten jest wciąż niedostatecznie zbadany i ma znaczenie dla lepszego zrozumienia procesów historycznych zachodzących w przeszłości.
The article focuses on the 1918–1920 service in the Ukrainian Galician Army (UHA) of ethnic Poles and representatives of other nationalities who were born in the territory of today’s Poland. UHA was the armed forces of the West Ukrainian People’s Republic (Ukrainian abbreviation – ZUNR), which in the years 1918–1919 fought against the Polish army for the territory of Eastern Galicia, and from mid-1919 moved to the territory of “Great Ukraine” (the northern, central, and southern regions of Ukraine, which were controlled by another Ukrainian state – the Ukrainian People’s Republic [UNR]) and fought there with the units of white and red Russians. The approach to this issue is based on archival documents, memoirs and periodicals from that period, as well as on the research conducted by contemporary scientists. The author attempts to systematize the personal data of these soldiers of Polish descent known to us, in order to determine the reasons that directed them to the West Ukrainian military service, and to investigate their further fate. This topic is still under-researched and is important for a better understanding of historical processes taking place in the past.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2024, 115; 67-79
0208-6050
2450-6990

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Po podziale czasopisma: „Przyjaciel Młodzieży” i „Przyjaciel Dzieci” w ostatnich miesiącach przedwojennych (styczeń – lipiec 1914)
After the division of the magazine: “Friend of Youth” and “Friend of Children” in the last months before the war (January - July 1914)

Autorzy:

Woźniakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/23050765.pdf

Data publikacji:

2021-06-11

Wydawca:

Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku

Tematy:

polskie czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży początków XX w.
polska literatura dla dzieci i młodzieży początków XX w.
„Przyjaciel Młodzieży”
„Przyjaciel Dzieci”
Polish literature for children and youth of the beginning of XX century
“Friend of Youth”
“Friend of Children”

Opis:

W ostatnich miesiącach przed wybuchem wojny, od stycznia 1914 r. dotychczasowy „Przyjaciel Dzieci” został podzielony na dwa osobne edytorsko tygodniki: „Przyjaciela Młodzieży” (dla starszych dzieci w wieku 10-16 lat) i „Przyjaciela Dzieci” (dla czytelników 5-10-letnich). Pierwszy z nich był kontynuacją głównego zrębu dawnego tygodnika, drugi – zmodyfikowaną i rozszerzoną kontynuacją zlikwidowanego dodatku „Światek Dziecięcy”.
In the last months before the outbreak of the war, since January 1914, the current “Friend of Children” has been divided into two editorially separateweeklies: The “Friend of the Youth” (for older children aged 10-16 years) and “Friend of Children” (for 5-10-year readers). The first one was a continuation of the main body of the former weekly, the second one was a modified and extended continuation of the removed supplement “Children’s World”.

Źródło:

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2020, 12; 393-420
0860-5637
2657-7704

Pojawia się w:

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

„Wszystko jest warte opisania”. Przypadek Jacka Baczaka
“Everything is Worth Describing:” The Case of Jacek Baczak

Autorzy:

Szczęsna, Justyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1216902.pdf

Data publikacji:

2020-06-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Jacek Baczak
20th century Polish literature
20th century Polish prose
death in literarure
SOMATOPOETICS
body in literature
twórczość Jacka Baczka
proza polska XX wieku
somatopoetyka
literatura polska XX wieku
ciało w literaturze
śmierć w literaturze

Opis:

Zapiski z nocnych dyżurów Jacka Baczaka to rzecz o nieobecnym w kulturze, przemilczanym hospicyjnym świecie będącym przestrzenią spotęgowanej obcości. Baczak podejmuje próbę jego opisania, wysłowienia nagromadzonego tam cierpienia, powolnego odchodzenia i śmierci. Jego opis nie może odwoływać się do gotowych matryc, schematów czy wypróbowanych i oswojonych języków. Opis powstaje więc z elementów najprostszych, najbardziej przezroczystych, ascetycznych. Staje się dzięki temu dojmująco wiarygodny, służebny. Zachowując dalece idącą powściągliwość wobec spraw ostatecznych, boleśnie dotyka.
Zapiski z nocnych dyżurów by Jacek Baczak is devoted to the world of hospices, which is generally absent from the world of multiplied presence. Baczak tries to describe it, to express the suffering of this place through words, slowly passing away, and death. His description cannot refer to ready-made matrices, schemes or tested and familiar languages. His description is thus constructed from the simples, the most translucent, ascetic elements. Thanks to this, it becomes poignantly genuine and serving. While restrained in the face of death, it is also moving.

Źródło:

Forum Poetyki; 2020, 19; 63-75
2451-1404

Pojawia się w:

Forum Poetyki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Międzynarodowa konferencja naukowa "Od irredenty do współpracy. Stosunki polsko-ukraińskie w XX w." : Wrocław 17-18 X 2002 r.)

Autorzy:

Kęsik, Jan.

Powiązania:

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 2003, nr 1, s. 131-133

Data publikacji:

2003

Tematy:

Międzynarodowa konferencja naukowa nt.: Od irredenty do współpracy. Stosunki polsko-ukraińskie w XX w. (17-18.10.2002; Wrocław, woj. dolnośląskie)

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Historycy polscy na emigracji wobec koncepcji Europy Środkowo-Wschodniej po 1945 roku

Autorzy:

Stobiecki, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690006.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

East-Central Europe
Polish historiography in XX century
Oscar Halecki
Piotr S. Wandycz
Anna M. Cienciała
Marian K. Dziewanowski
Europa Środkowo-Wschodnia
historiografia polska w XX wieku
Oskar Halecki

Opis:

Since the beginning of the twentieth century, historians have been increasingly interested in East-Central Europe. The purpose of the article is to analyse different ways of understanding the concept of East-Central Europe by Polish historians in exile after the Second World War. The author focuses attention mainly on the interpretations advanced by Oskar Halecki and Piotr S. Wandycz and, to a lesser degree, by Anna Cienciała and Marian K. Dziewanowski. All of these historians have been instrumental in making American historiographers see the history of the lands between Russia and Germany as distinct from Russian studies. Developed by P. S. Wandycz, the metaphor of a “laboratory where one tests different political systems” can be regarded as a fair representation of these historians’ understanding of the concept of East-Central Europe.
Europa Środkowo-Wschodnia od początku XX stulecia wzbudzała coraz większe zainteresowanie historyków. Celem artykułu jest analiza różnych interpretacji historiograficznego fenomenu „Europy Środkowo-Wschodniej” rozwijanych w środowisku polskich historyków emigracyjnych po II wojnie światowej. W centrum zainteresowania autora pozostają przede wszystkim wypowiedzi Oskara Haleckiego, Piotra S. Wandycza oraz w mniejszym stopniu Anny Cienciały i Mariana K. Dziewanowskiego.

Źródło:

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2016, 8
2450-8381
2450-8373

Pojawia się w:

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Wpisane w kamień i spiż : inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w

Współwytwórcy:

Ciepłowski, Stanisław. Opracowanie
Wiśniewska Maria. Recenzja

Data publikacji:

2004

Wydawca:

Warszawa

Tematy:

Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. recenzja
Powstanie 1944 r. warszawskie tablice pamiątkowe recenzja
Epigrafika Polska 17-20 w. recenzja

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Motyw „duszy rosyjskiej” w polskiej krytyce muzycznej (do 1939 roku)
The Motif of ‘the Russian Soul’ in Polish Music Criticism (before 1939)

Autorzy:

Dziadek, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26731695.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

muzyka rosyjska XIX i XX w.
polska kultura muzyczna XIX i XX w.
polska krytyka muzyczna
Rosjanie w Warszawie
Russian music of the 19th and 20th centuries
Polish musical culture of the 19th and 20th centuries
Polish music criticism
Russians in Warsaw

Opis:

Charakterystycznym elementem polskiej kultury XIX wieku i okresu międzywojennego był opór wobec kultury rosyjskiej, traktowanej jako kultura wroga. Zarówno w sytuacji zaborów, jak i po odzyskaniu niepodległości (1918) istniało silne zapotrzebowanie na manifestowanie wrogości wobec wschodniego sąsiada w myśli politycznej, publicystyce i literaturze. Korzystano nagminnie z wytworzonego w kręgu rosyjskich słowianofilów mitu „duszy rosyjskiej”, w którym zebrano odrębne cechy Rosjan, wytworzone pod wpływem prawosławia i carskiego despotyzmu. Mit „duszy rosyjskiej” miał także swoje zastosowanie w polskiej krytyce muzycznej. W okresie zaborów bywał tam zakamuflowaną formą wyrażania sprzeciwu wobec sytuacji niewoli, później stał się platformą sporu z rzeczywistością radziecką, bywał także przywoływany mechanicznie, jako poręczna kalka myślowa ułatwiająca interpretację rosyjskich utworów. Użytkowany przez dziennikarzy „wątek nienawiści” stanowił widoczny, lecz nie jedyny komponent recepcji muzyki rosyjskiej w Polsce – współistniał z fascynacją muzyką rosyjską, owocującą jej intensywną obecnością w  salach koncertowych i na scenach operowych w całym przedwojennym okresie.
Resistance to Russian culture, viewed as the culture of the enemy, was a characteristic element of Polish culture in the nineteenth century and between the two world wars. Both under the Partitions and after Poland regained its independence (1918), there was a strong demand for manifestations of hostility towards Poland’s eastern neighbour in political thought, journalism and literature. Authors commonly drew on the myth of the ‘Russian soul’, originating among Russian Slavophiles, which brought together and emphasised distinctive Russian qualities rooted in the Orthodox religion and tsarist despotism. This myth also found its way into Polish music criticism. Under the Partitions it was sometimes used as a camouflaged form of opposition to the nation’s enslavement, later underpinning the contestation of Soviet reality, and it was also mechanically invoked as a template facilitating interpretation of Russian compositions. The ‘motif of hatred’ was an evident form of the journalistic reception of Russian music in Poland, but it coexisted with a fascination which led to the strong presence of that music in concert halls and opera houses throughout the interwar period.

Źródło:

Muzyka; 2021, 66, 2; 96-120
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Lekcja godności, lekcja duchowości z Józefem Czapskim

Autorzy:

Krakowiak, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1373726.pdf

Data publikacji:

2021-07-01

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Józef Czapski
kultura polska XX w.
duchowość
metafizyka
światopogląd artystyczny
20th century Polish culture
metaphysic
artistic world outlook

Opis:

W artykule punktem wyjścia uczyniono pytanie o to, jakie trwałe i ponadczasowe elementy zawiera w sobie spuścizna malarza i pisarza – Józefa Czapskiego. Ukazane zostały przykłady nawiązywania, czyli „powrotów” do biografii i twórczości artysty w ostatnich latach. Myślą przewodnią artykułu jest wskazywanie na zainteresowanie Czapskiego różnymi aspektami duchowości. Duchowość bowiem uznawał on za fundament swoich decyzji i działań. Z takiej też perspektywy przedstawiono jego obraz Lustro na drewnianych drzwiach – nieoczywisty przykład malarstwa metafizycznego.
The starting point of this article is the question what permanent and timeless elements are contained in the heritage of Józef Czapski – the painter and writer. Examples of relations between the artist’s biography and work in his last years are shown. The idea of the article is to present how Czapski expressed his interest in different aspects of the human spirit, which was certainly the basis for his decisions and activity. This aspect also influenced the perspective applied when describing his painting Lustro na drewnianych drzwiach (the mirror on the wooden door) – an evident example of metaphysical painting.

Źródło:

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2021, 12, 1; 164-178
2450-4491

Pojawia się w:

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

„Barwa drewna”. O kryteriach oceny i interpretacji twórczości rzeźbiarzy zakopiańskich w polskiej krytyce artystycznej i wystawiennictwie od zakończenia II wojny światowej do wystawy Sztuka Ludowa w 30-leciu PRL
“The Color of Wood:” On the Criteria of Assessment and Interpretation of the Output of Zakopane Sculptors in Polish Art Criticism and Exhibitions from the End of World War II until the Folk Art at the 30th Anniversary of the Polish Peoples Republic Exhib

Autorzy:

Chrudzimska-Uhera, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2106438.pdf

Data publikacji:

2021-12-10

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

rzeźba
drewno
snycerstwo
sztuka polska XX w.
Zakopane
sculpture
wood
wood curving
20th century art in Poland

Opis:

Tematem artykułu jest recepcja zakopiańskiego rzeźbiarstwa od lat 40. do 70. XX w. Analizie poddane zostały teksty krytyczne i koncepcje kuratorskie, odsłaniające strategie postrzegania i kwalifikowania rzeźby zakopiańskiej w relacji do sztuki ludowej. Wskazano kluczowe kryteria, takie jak: stosowany materiał – drewno, oraz pochodzenie i miejsce zamieszkania twórcy, w oparciu o które dzieła zakopiańczyków stereotypowo przypisywano do obszaru sztuki ludowej. Tendencja ta ukazana została w szerszym kontekście modernistycznych mitów XX w. i zakwestionowana jako niewłaściwa do oceny zakopiańskiego snycerstwa 2. poł. XX w. W zakończeniu artykułu przywołane zostały poglądy współczesnego antropologa Timothy Ingolda, jako możliwa metodologiczna alternatywa spojrzenia na zakopiańskie rzeźbiarstwo z pominięciem modernistycznych kryteriów wyprowadzonych z hylemorficznego modelu świata.
The article concerns the reception and interpretation of contemporary Zakopane’s sculpture between the 1940s and 1970s.  Analyses of art critics’ texts and curator’s strategies of that period reveal that wooden sculptures were easily and stereotypically interpreted as related to folk art. The material (wood) and the artist’s place of birth and living were identified as the key criteria applied by researchers and art critics. The author contends that this point of view—based on modernistic myths qualifying Zakopane’s sculptures as relying on primitive art, was a misinterpretation. The article concludes that the main problem in understanding and adequately interpreting Zakopane’s sculpture derives from using the traditional canon of art based on the opposition between nature and culture. Therefore, the anthropological theories of Timothy Ingold are recalled as a new and prospective methodology.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, Wydanie specjalne, 28; 122-142
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Przemiany poziomu dzietności w obecnych miastach wojewódzkich w Polsce w latach 1983–2020
Changes in fertility levels in Polish voievodship capitals: 1983–2020

Autorzy:

Szukalski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2027654.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

dzietność
płodność
miasta wojewódzkie
Polska
przełom XX i XXI w.
ertility
total fertility
regional capitals
Polska
turn of the 21st c.

Opis:

Przełom XX i XXI w. to okres znaczących zmian w sferze zachowań rozrodczych w Polsce. Celem artykułu jest prezentacja w szerszym kontekście przemian zachodzących na bazie współczynnika dzietności (płodności całkowitej) w miastach będących aktualnie stolicami województw. Przeprowadzona analiza wykazała podobieństwo występujących zmian, choć równocześnie utrzymywanie się grup miast pionierów (największe miasta) i miast, w których – w stosunku do pionierów – występuje pewne opóźnienie względem obserwowanych tendencji przemian demograficznych (mniejsze ośrodki, ulokowane zwłaszcza we wschodniej części kraju).
The turn of the 21st century has been a period of significant change in procreational behaviour in Poland and the aim of the article is to present the changes observed in regional capitals (of voievodships) in a broader context. The main tool used is the total fertility rate (TFR). The most important findings are those related to the observed similarity of the changes, but at the same time a fixed difference between ‘pioneers’ (the biggest cities) and ‘laggards’ (smaller cities located in the eastern part of Poland) is visible.

Źródło:

Konwersatorium Wiedzy o Mieście; 2021, 34, 6; 17-26
2543-9421
2544-1221

Pojawia się w:

Konwersatorium Wiedzy o Mieście

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Janusz Żarnowski – jako historyk dziejów społecznych Polski i Europy

Autorzy:

Mędrzecki, Włodzimierz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/602549.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

social history
Poland of the twentieth century
intelligentsia
historiography
social structure
historia społeczna
Polska XX w.
inteligencja
historiografia
struktura społeczna

Opis:

Janusz Żarnowski belonged to the group of Polish historians who after 1956 participated in a lively scientific exchange between the Polish and French circles of historians. A combination of traditional historical methodology with Marxist cognitive perspective and fascination for the achievements of French social history and sociology made it possible for him to develop his own original methodology of historical research into the social structures and processes occurring in twentieth-century Poland. The article presents Żarnowski’s most important scholarly works on the subject and suggests their comprehensive interpretation.
Janusz Żarnowski należał do grupy historyków polskich, którzy po 1956 r. uczestniczyli w ożywionej wymianie naukowej polskiego i francuskiego środowiska historycznego. Połączenie klasycznego warsztatu historycznego, marksistowskiej perspektywy poznawczej z fascynacją osiągnięciami francuskiej historii społecznej oraz socjologii pozwoliło mu wypracować oryginalną metodologię historycznych badań nad strukturami i procesami społecznymi zachodzącymi w dwudziestowiecznej Polsce. Artykuł prezentuje najważniejsze prace naukowe Żarnowskiego z tego zakresu oraz proponuje ich całościową interpretację.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2020, 127, 2
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

„W zakresie historii średniowiecznej zapowiadał się jako gwiazda pierwszej klasy…” – o Romanie Grodeckim (1889–1964), uniwersyteckim mistrzu Jerzego Wyrozumskiego
“Within the field of medieval history he had all the makings of a star of the highest order” Roman Grodecki (1889-1964), the university master of Jerzy Wyrozumsk

Autorzy:

Starzyński, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/546984.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

historiografia polska XX w. mediewistyka
Uniwersytet Jagielloński
Roman Grodecki
Jerzy Wyrozumski
20th century Polish historiography medieval studies
Jagiellonian University

Opis:

W artykule zaprezentowana została biografia oraz dorobek naukowy urodzonego w Rzeszowie Romana Grodeckiego (1889–1964), profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i jednego z najwybitniejszych polskich mediewistów XX w. Studia rozpoczął w 1907 r. Pod kierunkiem Stanisława Krzyżanowskiego został wprowadzony w tajniki badań nad historią średniowiecza. W 1914 r. przerwał naukę i wstąpił do Legionów Polskich. Jako żołnierz odbył dwie kampanie wojenne. Za swoją służbę został dwukrotnie odznaczony, Krzyżem Walecznych w 1922 r. i Krzyżem Niepodległości w 1932 r. Habilitował się w 1920 r. na podstawie cyklu rozpraw o historii pieniądza w Polsce, a w 1922 r. otrzymał nominację profesorską. Specjalizował się w historii społeczno-gospodarczej. Był również autorem syntez historii politycznej XII i XIII w. oraz tłumaczeń na język polski pomników dziejopisarstwa, Kroniki Anonima zwanego Gallem (1923) oraz Księgi Henrykowskiej (1949). Asumpt do powstania tego tekstu dała konferencja naukowa „Plus ratio quam vis. Profesor Jerzy Lesław Wyrozumski (1930–2018)”, zorganizowana w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego w pierwszą rocznicę śmierci Profesora 4 listopada 2019 r., podczas której nastąpiło uroczyste otwarcie sali seminaryjnej imienia Romana Grodeckiego. Umieszczono w niej książki z księgozbioru tego uczonego przekazane Uniwersytetowi zgodnie z ostatnią wolą jego ucznia, Jerzego Wyrozumskiego. Jako aneks do artykułu dołączona została bibliografia Romana Grodeckiego za lata 1960–1964 (2020)
The article presents the biography and scientific achievements of Roman Grodecki (1889–1964), professor of the Jagiellonian University born in Rzeszów and one of the greatest Polish medievalists of the 20th century. Grodecki began his studies in 1907. Under the supervision of Professor Stanisław Krzyżanowski was introduced to the secrets of research on the history of the Middle (...) o Romanie Grodeckim – uniwersyteckim mistrzu Jerzego Wyrozumskiego 27 Ages. In 1914 his studies were interrupted and he joined the Polish Legions. As a soldier Grodecki participated in two war campaigns. For his service was awarded the Cross of Valor in 1922 and the Cross of Independence in 1932. He completed his habilitation in 1920 on the basis of a series of studies on the history of money in Poland and in 1922 became professor. Roman Grodecki specialized in socio-economic history. He was also the author of the syntheses of the political history of the 12th and 13th centuries and translations into Polish of monuments of historiography, the Chronicle of Anonim called Gall (1923) and the Book of Henryków (1949). The article was written in connection with the scientific conference “Plus ratio quam vis. Professor Jerzy Lesław Wyrozumski (1930–2018)”, organized on November 4th, 2019, in the Institute of History of the University of Rzeszów on the first anniversary of the Professor’s death, during which the ceremonial opening of the Roman Grodecki seminar room took place. In this room books from Roman Grodecki’s collection donated to the University in accordance with the last will of his student, Jerzy Wyrozumski, were placed. As an annex to the article, a bibliography of Roman Grodecki for 1960–1964 (2020) was attached.

Źródło:

UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 14, 1; 5-30
2543-8379

Pojawia się w:

UR Journal of Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

Droga przez prowincję. Zamiary i miary poezji Edwarda Kupiszewskiego
Road through provinces. Intentions and measures of poetry by Edward Kupiszewski

Autorzy:

Chojnowski, Zbigniew

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2164616.pdf

Data publikacji:

2010-12-15

Wydawca:

Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

poezja polska XX w.
regionalizm
autobiografizm
historia PRL
Polish poetry of the twentieth century
localism
autobiographical
Polish history after 1945

Opis:

Twórczość poetycka Edwarda Kupiszewskiego (1940–2000) dokumentuje los polskiego inteligenta z prowincji drugiej połowy XX w. W wierszach odzwierciedlają się kompleksy prowincjusza, a jednocześnie jego twórcza ambicja i godność. Kupiszewski, posługując się realiami geograficznymi, przywoływał doświadczenia autobiograficzne, tradycję literacką, przeżycia religijne oraz niepokoje polityczne swojego czasu. Dorobek liryczny poety reprezentuje nurt polskiej poezji regionalnej.
Edward Kupiszewski’s (1940–2000) poetic work documents the fate of a representative of the Polish intelligentsia who lives in the countryside during the second half of the twentieth century. His poems reflect complexes of the inhabitant of the provinces as well as his creative ambition and dignity. Using geographical realities, Kupiszewski evoked autobiographical experiences, literary tradition, religious experience and political unrest of his time. This literary output represents the stream of Polish regional poetry.

Źródło:

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2010, Zeszyt, XXIV; 19-38
0860-9608

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

Sesja naukowa "Stosunki polsko-ukraińskie w I połowie XX wieku" i Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Historycznego

Autorzy:

Dalecki, Maciej.

Powiązania:

Rocznik Historyczno-Archiwalny 2003, T. 17, s. 367-368

Data publikacji:

2003

Tematy:

Sesja naukowa nt.: Stosunki polsko-ukraińskie w I połowie XX wieku (19-20.09.2003; Przemyśł, woj. podkarpackie)

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

Z dziejów polskiego dziedzictwa piśmienniczego w Szwajcarii po II wojnie światowej. 20 lat Fundacji „Archivum Helveto-Polonicum” we Fryburgu
History of the Polish literary, publishing heritage in Switzerland after the Second World War. Twenty years of the Foundation „Archivum Helveto-Polonicum” in Freiburg

Autorzy:

Ptasińska, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/471966.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Polacy na emigracji
Szwajcaria
kultura polska
polska emigracja polityczna
XX w.
dziedzictwo
Fundacja „Archivum Helveto-Polonicum”
polonika ,
zbiory
Poles in exile
Switzerland
Polish culture
Polish political emigration
heritage
XX century
Foundation „Archivum Helveto-Polonicum”
archives , Polonica

Opis:

Fundacja „Archivum Helveto-Polonicum” została założona przez małżeństwo Jacka i Ludwikę Sygnarskich we Fryburgu w czerwcu 1997 r. Krok ten stanowił naturalne rozwinięcie ich pasji kolekcjonerskiej. Od połowy lat 70. stworzyli bowiem jeden z największych prywatnych zbiorów wydawnictw drugiego obiegu oraz prasy i wydawnictw oficjalnych i podziemnych z okresu „Solidarności”. Stan wojenny zastał ich podczas wizyty u wuja we Fryburgu, byłego żołnierza 2 DSP internowanego w Szwajcarii. W ciągu 20 lat działalności fundacji wytężona, konsekwentna praca jej założycieli zaowocowała zgromadzeniem potężnych zbiorów, które liczą około 116 zespołów archiwalnych o wielkości sięgającej blisko 290 m.b., ok. 80 000 woluminów oraz wiele cennych eksponatów muzealnych, wśród których są np. mundury żołnierzy 2 DSP. Ponadto J. i L. Sygnarscy organizowali wernisaże, wystawy w języku francuskim, wydawali wielojęzyczne publikacje. Ich dokonania na rzecz kultury polskiej poza krajem są niebagatelne i zasługują na najwyższe uznanie.
The „Archivum Helveto-Polonicum Foundation” was established in June 1997 by Jacek and Ludwika Sygnarski in Freiburg. It was a result of their collecting passion, especially of Jacek Sygnarski’s one, developed back in his time in Toruń. Since the mid 70’s, they have created one of the largest private collections of the clandestine (so called „second circulation”) publications, as well as press and underground publications from the period of Solidarity. When the Martial law in Poland was declared they were visitng Jacek’s uncle in Freiburg, a former soldier of the 2nd Division of Foot Riflemen (2nd DSP) interned in Switzerland. This way the have opened the emigration chapter of their lives. In the course of 20 years of the Foundation’s activities, their consistent work resulted in a considerable collection of about 116 archival sets of up to 290 linear meters, about 80,000 volumes and many valuable museal items such as 2nd DSP soldiers’ uniforms. In addition, the Sygnarskis organized vernissages, exhibitions in French, they also published multilingual publications. Their achievements in favor of Polish culture in exile are noteworthy and deserve the highest recognition.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 507-516
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Problematyka ochrony dziedzictwa architektury polskiej 2 połowy XX wieku na wybranych przykładach
Protecting the heritage of Polish architecture from the 2nd half of the 20th century on selected examples

Autorzy:

Kuśnierz, K.
Kuśnierz-Krupa, D.
Krupa, M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/217376.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

dziedzictwo architektury
architektura polska XX w.
heritage of architecture
Polish architecture from the 2nd half of the 20th century

Opis:

Problem ochrony obiektów architektonicznych zrealizowanych po 1945 roku jest coraz częściej spotykany w bieżącej praktyce konserwatorskiej oraz w całym procesie inwestycyjno-budowlanym. Jest on niezwykle złożony, gdyż dotyczy szeregu aspektów: m.in. rozbudowy tych obiektów, przebudowy, zmiany funkcji, termomodernizacji oraz zmiany innych parametrów technicznych. Wiąże się to także, a może przede wszystkim, z ogromną presją inwestycyjną, której towarzyszą niejednoznaczne zasady ochrony tych obiektów, ponieważ ich zasób nie został jeszcze do końca rozpoznany i zwaloryzowany. Są one zatem często przedmiotem opinii konserwatorskich dotyczących ich wartości, zasad ochrony i możliwości ewentualnej ingerencji w bryłę, układ funkcjonalny itp. W niniejszym artykule złożoność podjętej problematyki postanowiono przedstawić na dwóch przykładach budynków zlokalizowanych w Krakowie: hotelu Cracovia oraz obiektu Os. Teatralne nr 19.
The issue of protecting architectonic objects realised after 1945 is more and more frequently encountered in current conservation practice and during the whole investment-construction process. It is extremely complex since it involves several aspects: e.g. expanding those objects, rebuilding, changing functions, thermo-modernisation and alteration of other technical parameters. It is also, or perhaps primarily, connected with immense investment pressure accompanied by ambiguous regulations for protecting such objects since their number has not yet been fully determined or evaluated. Therefore, they are often a subject of conservation opinions regarding their value, protection rules and the possibility of interference in the bulk, functional layout etc. This article presents the complexity of the discussed issue on the examples of two objects: the Cracovia Hotel and the object at 19 Osiedle Teatralne housing estate.

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2016, 48; 40-48
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Doświadczenia świadka historii

Autorzy:

Pękała, Rafał.

Powiązania:

Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2009, nr 5/6, s. 150-155

Data publikacji:

2009

Tematy:

Konkurs Historyczny nt. Na drodze ku wolności – społeczeństwo polskie w latach osiemdziesiątych XX w. Doświadczenia świadka historii (4 ; 2009 ; Warszawa)
Historia
Konkursy i festiwale
Popularyzacja wiedzy

Opis:

Fot.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Literatura wizualna, wizualność literatury – przegląd współczesnych zjawisk i tendencji
Visual literature, visuality of literature – a review of contemporary phenomena and trends

Autorzy:

Pawłowska, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1197964.pdf

Data publikacji:

2019-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

typografia
awangarda
literatura
sztuka polska XX w.
literatura elektroniczna
typography
avant-garde
liberature
20th century Polish art
electronic literature

Opis:

Celem artykułu jest prezentacja przeglądu najistotniejszych nurtów, jakim przez ostatnie stulecie podlegał tekst literacki o walorach wizualnych. Z punkt wyjścia przyjęto okres przełomu XIX i XX wieku, gdy pod wpływem działań artystów awangardowych (Guillaume Apollinaire, Stéphane Mallarmé) nastąpiły zmiany w postrzeganiu semantycznego znaczenia poezji, co doprowadziło do sytuacji, w której wizualna struktura tekstu stała się istotna (wspomniane zostały prace m.in.: F.T. Marinettiego, T. Czyżewskigo, L. Chwistka). Zainteresowanie nowoczesną typografią wykazywali w okresie tuż po I wojnie światowej i w międzywojennym okresie wielkiej awangardy artyści związani z dadaizmem i polską grupą „a.r”. Kolejny istotny moment we wzajemnych relacjach tekstu i plastyki to okres lat 60. XX wieku i „poezji konkretnej” (E. Gomringer, bracia de Campos czy S. Dróżdż, tworzący tak zwane „pojęciokształty”). W XXI wieku emanacja działań łączących ściśle poezję ze sztukami wizualnymi to literatura elektroniczna, czyli electronic literature, określana mianem cyfrowej lub HTML, oraz liberatura (K. Bazarnik, Z. Fajfer, R. Nowakowski).
The aim of the article is to present a review of the most important trends that the literary text on visual values has been subject to in the last century. The starting point was the turn of the 19th and 20th centuries, when under the influence of avant-garde artists (Guillaume Apollinaire, Stéphane Mallarmé) there were changes in the perception of the semantic meaning of poetry, which led to a situation in which the text’s visual structure became relevant (the works of.in.: FT Marinetti, T. Czyżewski, L. Chwistek). In the period immediately after World War I and in the inter-war period of the great avant-garde, artists associated with dadaism and the Polish group “a.r” showed interest in modern typography. Another important moment in the mutual relations of text and visual arts is the 1960s and ‘concrete poetry’ (E. Gomringer, brothers de Campos and S. Dróżdż, creating so-called ‘conceptual shapes’). In the 21st century, the emanation of activities that closely connect poetry with visual arts is electronic literature, referred to as digital or HTML, and liberature (K. Bazarnik, Z. Fajfer, R. Nowakowski).

Źródło:

TECHNE. Seria Nowa; 2019, 3; 153-170
2084-851X

Pojawia się w:

TECHNE. Seria Nowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Zjazd Delegatów PTH i sesja "Stosunki polsko-ukraińskie w XX wieku" : Przemyśl 19-20 września 2003

Autorzy:

Bobusia, Bogusław.

Powiązania:

Przemyskie Zapiski Historyczne 2003, R. 12/13, s. 405-408

Data publikacji:

2003

Tematy:

Sesja naukowa nt.: Stosunki polsko-ukraińskie w I połowie XX wieku (19-20.09.2003; Przemyśł, woj. podkarpackie)

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

Colette Gaveau-Małcużyńska – portret pianistki
Colette Gaveau-Małcużyńska – a Portrait of a Pianist

Autorzy:

Ceglarek, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/3131400.pdf

Data publikacji:

2023-06-27

Wydawca:

Wydawnictwo HUMANICA

Tematy:

Colette Gaveau
pianistyka francuska i polska XX w.
Witold Małcużyński
konkursy muzyczne
kobieta w muzyce
French and Polish pianism of the 20th century
music competitions
woman in music

Opis:

Artykuł jest próbą zarysowania portretu utalentowanej pianistki francuskiej Colette Gaveau (1913–1987), laureatki pierwszej nagrody Konserwatorium Paryskiego w 1932 r., uczestniczki kilku międzynarodowych konkursów muzycznych, w tym III Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie z 1937 r. oraz Konkursu im. Eugène’a Ysaÿe’a, który odbył się w Brukseli w 1938 r. Przełomowym wydarzeniem w życiu młodej Colette Gaveau był ślub z polskim pianistą Witoldem Małcużyńskim (1914–1977) w październiku 1939 r. Ze względu na działania wojenne II wojny światowej Gaveau-Małcużyńska opuściła wraz z mężem rodzinną Francję i udała się najpierw do Portugalii, a następnie do Argentyny. Do Europy Małcużyńscy powrócili dopiero w 1945 r. Colette Gaveau-Małcużyńska była wierną i cierpliwą towarzyszką życia, a także uczestniczką sukcesów jednego z najwybitniejszych polskich pianistów drugiej połowy XX w.
The article is an attempt to sketch a portrait of the talented French pianist Colette Gaveau (1913–1987), winner of the first prize of the Paris Conservatory in 1932, participant in several international music competitions, including the 3rd Piano Competition Frederic Chopin in Warsaw in 1937 and the Eugène Ysaÿe, which took place in Brussels in 1938. A breakthrough event in the life of young Colette Gaveau was the marriage with the Polish pianist Witold Małcużyński (1914–1977) in October 1939. Due to the warfare of World War II, Gaveau-Małcużyńska left France with her husband, first to Portugal and then to Argentina. The Małcużyński family did not return to Europe until 1945. Colette Gaveau-Małcużyńska was a faithful and patient companion in the life and successes of one of the most outstanding Polish pianists of the second half of the 20th century.

Źródło:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 73-92
2451-3539
2543-7011

Pojawia się w:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

Polskie Siły Powietrzne XX wieku : konferencja popularno-naukowa, Koszalin, 13 września 2003 r. : praca zbiorowa

Współwytwórcy:

Polak, Bogusław. Redakcja
Śliżewski, Grzegorz. Redakcja

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Koszalin : Urząd Miejski : Miejski Ośrodek Kultury

Tematy:

Konferencja Naukowa nt.: Dzieje lotnictwa wojskowego XX wieku (13.09.2003; Koszalin, woj. zachodniopomorskie)
Lotnictwo wojskowe Polska 20 w. materiały konferencyjne

Opis:

Materiały z konferencji "Dzieje lotnictwa wojskowego w XX wieku".
Bibliogr. przy ref.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

Przyjaciel Dzieci [The Children’s Friend] published in Warsaw under the editorship of Jan Skiwski (July 1892 – March 1911). Part II: The mission “To teach and to entertain” and the opinions of contemporary critics
Warszawski „Przyjaciel Dzieci” pod redakcją Jana Skiwskiego (lipiec 1892 — marzec 1911). Część 2: W kręgu popularyzacji wiedzy i rozrywki. Ocena pisma przez współczesnych

Autorzy:

Woźniakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2074431.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish press in the 19th and early 20th century
children's and juvenile magazines
literary models in juvenile literature in late 19th century
polskie czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży XIX i początków XX w.
polska literatura dla dzieci i młodzieży XIX i początków XX w.

Opis:

The second part of this article examines the content of the main sections of the weekly magazine Przyjaciel Dzieci [The Children’s Friend] (1892–1911), i.e. popular science; travel, geographical and ethnographical materials; biography; a section called “teaching actions”; and religion. Also covered are miscellanea, practical tips, puzzles and cartoons, as well as new sections “About the World” and “Educational Games and Entertainment”. Finally, the article looks at a review published by Poradnik dla Czytających Książki [A Guide for Book Readers] in 1901, whose author claims that some of the information in Przyjaciel Dzieci is outdated or obsolete.
Druga część artykułu przedstawia zawartość głównych działów „Przyjaciela Dzieci” lat 1892–1911, takich jak dział artykułów i pogadanek popularnonaukowych, podróżniczo-krajoznawczo-etnograficzny, życiorysów, tzw. „czynów nauczających” oraz dział religijny. Omawia również działy ciekawostkowo-rozrywkowe: tzw. „artykuły różnej treści”, nowe działy „Ze świata” i „pożyteczne zabawy i rozrywki”. Zaprezentowano także ostry atak na anachronizmy treściowe warszawskiego tygodnika przeprowadzony w r. 1901 na łamach „Poradnika dla Czytających Książki”.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 51-67
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Królestwo Boże (Józefa Czapskiego podróż do Hiszpanii w roku 1930)
Kingdom of God (Józef Czapski’s journey to Spain in 1930)

Autorzy:

Franaszek, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2080504.pdf

Data publikacji:

2021-12-23

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

Józef Czapski
malarstwo polskie XX wieku
związki kultury polskiej i hiszpańskiej w XX wieku
oddziaływanie malarstwa Goi i El Greca na sztukę polską w XX wieku
tematyka mistycyzmu w kulturze polskiej XX wieku
Polish painting of the 20th century
Polish and Spanish cultural relationships in the 20th century
the influence of Goya’s and El Greco’s paintings on Polish art in the 20th century
mysticism in Polish culture of the 20th century

Opis:

The author of the article describes a trip to Spain made by Józef Czapski in 1930. This outstanding painter and essayist, witness to the Katyń massacre, co-creator of the Parisian magazine "Kultura" [Culture] and Polish intellectual life in exile, at the time of visiting Madrid and its nearby areas for nearly two months was still a young artist, looking for the painting poetics closest to his soul. The visits to the Prado brought him two great discoveries: the works of El Greco and Goya. For Czapski, El Greco is a captivating example of religious painting and simultaneously - fidelity to the vision, the way of seeing the world. Goya fascinated Czapski with the thematic and stylistic range of his art - from “official” court portraits to dramatic records of nearly surreal visions, reflecting the artist’s fundamental belief in human depravity. The trip to Spain also had another meaning for Czapski - it was in a way a journey in the footsteps of St. Teresa of Avila, broadly: a reflection on the role of mystical experience in the spiritual life of man. From these two perspectives: artistic and religious, the encounter with the Spanish culture appears to be one of the more important and fateful episodes in the biography of Józef Czapski.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2021, 21; 256-271
2081-1853

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Single issues related to Sandomierz (1918–2002)
Jednodniówki sandomierskie (1918–2002)

Autorzy:

Krasiński, Izabela
Sławiński, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058246.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish press in the 20th century
single issues and ephemeral publications
Sandomierz
jednodniówki
druki ulotne
Polska
XX w.
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Opis:

The aim of this article is to present the ephemera related to Sandomierz — either by content or place of the publication — whose distinctive trait was the use of the word 'jednodniówka', or single issue, in the title, the subtitle or the contents. Chronologically, this survey ranges from 1918, the date of the first print of this kind to be published, to the last one (known to the au-thors) dated 2002 and does not cover publications in languages other than Polish. The source material gathered in accordance with these criteria comprises a total of 34 single issues, of which ten appeared in the pre-war period and twenty-four after World War II. Themati-cally, ten of them can be classified as political or concerned with social issues; eight are products of trade unions or other professional associations; twelve are aimed at the younger generation; and each of the remaining four has a focus of its own (i.e. military, historical, religious, literary-artistic). In this article all of the single issues are discussed both with regard to their in format (layout) and their content.
Celem artykułu jest zaprezentowanie druków związanych z Sandomierzem treścią lub miejscem wydania, które w tytule, podtytule lub treści zawierały słowo: jednodniówka. Zasięg chronologiczny wyznacza data pierwszej z nich, wydanej w 1918 r., oraz ostatniej, znanej autorom, z 2002 r., a zasięg językowy został ograniczony do języka polskiego. Jak się udało ustalić, w tym okresie opublikowano 34 jednodniówki, z czego 10 w okresie przedwojennym i 24 w okresie powojennym. 10 należy do kategorii polityczno‑społecznych, 8 to jednodniówki związków i grup zawodowych, 12 można zaliczyć do kategorii młodzieżowych, a 4 do grupy pozostałych (wojskowa, historyczna, religijna i literacko-‑artystyczna). W artykule wszystkie jednodniówki omówiono zarówno pod względem formalno-‑wydawniczym, jak i pod kątem ich zawartości treściowej.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 2; 121-151
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

"Braciom Węgrom"

Autorzy:

Giza, Katarzyna.

Powiązania:

Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza. Tydzień Polski (Londyn) 2004, nr 49, s. 9

Data publikacji:

2004

Tematy:

Międzynarodowa sesja naukowa nt.: Czas trudnych prób -- stosunki polsko-węgierskie w XIX-XX wieku (18.11.2004; Kraków, woj. małopolskie) sprawozdanie

Opis:

Fot.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

Samodzielna, odważna, nowoczesna: historia Marii Morzyckiej-Obuchowskiej w świetle wybranych fragmentów jej Pamiętników
INDEPENDENT, BRAVE, MODERN: THE STORY OF MARIA MORZYCKA-OBUCHOWSKA IN THE LIGHT OF SELECTED FRAGMENTS OF HER “PAMIĘTNIKI”

Autorzy:

Walęciuk-Dejneka, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/561579.pdf

Data publikacji:

2017-12-21

Wydawca:

Wydawnictwo HUMANICA

Tematy:

Maria Morzycka-Obuchowska
pamiętniki
kobieta
feministka
literatura polska
XIX/XX w.
diaries
woman
feminist
Polish literature
19th and 20th century

Opis:

Artykuł jest próbą literaturoznawczego spojrzenia na pamiętniki pisane przez kobietę. Ukazują one wiele szczegółów z powstania 1863 r., zsyłki na Syberię czy zamordowanie cara Aleksandra II. Niezwykle sugestywnie i obrazowo zostały przedstawione wydarzenia z buntów chłopskich na Ukrainie, współżycie dwóch wspólnot w Kamieńcu Podolskim czy stosunek Rosjan do Polaków na wschód od Charkowa. Ale przede wszystkim ukazują niesamowitą kobietę, która z niesamodzielnej, wrażliwej dziewczynki przeobraziła się w dojrzałą matkę, odpowiedzialną, samodzielną, odważną, bohaterkę swoich czasów, biorącą własny los i los innych w swoje ręce. Ponadto kobietę o szerokich horyzontach myślowych, z pewną nowoczesnością poglądów, prekursorkę równości społecznej, bystrą obserwatorkę i świadka wydarzeń politycznych, zmian dziejowych, na które potrafi spojrzeć krytycznie, również patriotkę. Niewiastę zaangażowaną, czynną w życiu publicznym, działaczkę.
The following article is an insight into life revealed through diaries written by a woman. They make a valuable source of detailed information on such events as the Polish uprising of 1863, deportation to Siberia or the assassination of Tsar Alexander II. The diaries provide the reader with the first-hand and vivid accounts of peasant revolts in Ukraine, the coexistence of different nations in Kamieniec Podolski or the nature of Russian-Polish relations east of Charków. But above all, the diaries portray Maria Morzycka-Obuchowska as a remarkable woman, who changed from a dependent, and sensitive girl into a responsible, independent and brave mother, the heroine of her times. What emerges, it the image of a modern, broad-minded woman, a forerunner of social equality, a bright observer of political developments, and an avid patriot.

Źródło:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2017, 2(3); 9-22
2451-3539
2543-7011

Pojawia się w:

Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Broken heroes... Kitsch or art? Reception of Igor Mitoraj’s works

Autorzy:

Howorus-Czajka, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1806877.pdf

Data publikacji:

2019-10-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Polska rzeźba XX w.; rzeźba figuratywna; recepcja sztuki; Igor Mitoraj
Polish sculpture of the twentieth century; figurative sculpture; art reception; Igor Mitoraj

Opis:

Pokonani bohaterowie... Kicz czy sztuka? Recepcja prac Igora Mitoraja Artykuł stanowi podsumowanie recepcji twórczości Igora Mitoraja w jego ojczyźnie, z której wyemigrował w latach 60. XX wieku. Mitoraj to jeden z niewielu polskich rzeźbiarzy światowej sławy, w dodatku odnoszących sukcesy finansowe. Jego rzeźby zdobią miejsca publiczne w Europie, Azji i Ameryce. Jednak odbiór prac Mitoraja w kraju ojczystym był dwojaki – przez jednych były cenione, przez innych krytykowane. Artystę posądzano o konformizm, tworzenie sztuki komercyjnej, a nawet kicz. Kim zatem był Igor Mitoraj? Jak oceniana jest jego sztuka kilka lat po śmierci artysty? W niniejszym artykule oprócz przeglądu dzieł Mitoraja pragnę przedstawić epizodyczne tło niejednoznacznego odbioru jego rzeźb w Polsce. Korzystam z informacji zawartych zarówno w artykułach publikowanych w czasopismach specjalistycznych, jak i artykułach prasy codziennej.
The article summarizes the reception of Igor Mitoraj’s art in his motherland, which he emigrated from in the 1960’s. Mitoraj is one of few Polish sculptors who were celebrated in the world, and what is more, they succeeded financially. His sculptures adorn public areas in Europe, Asia and America. However, reception of his works in his motherland was bipolar – cherished by some and at the same time undervalued by others. The artist was being accused of conformism, creating commercial art, even kitsch. Then who was Igor Mitoraj? How is his art evaluated almost four years after his death? In this article, besides the summary of his art, I wish to present episodic background of the ambiguous reception of Mitoraj’s sculptures in Poland. I use information from articles in professional magazines and from ordinary newspapers.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 4; 151-172
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

Polskie Siły Powietrzne XX wieku : konferencja popularno-naukowa, Koszalin, 13 września 2003 r

Współwytwórcy:

Polak, Bogusław. Redakcja
Śliżewski, Grzegorz. Redakcja
Laskowski, Piotr. Komentarz

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Koszalin

Tematy:

Konferencja popularnonaukowa nt.: Polskie Siły Powietrzne XX wieku (13.09.2003; Koszalin, woj. zachodniopomorskie)
Siły powietrzne Polska 20 w. materiały konferencyjne recenzja

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

Przyczynek do historii przyjaźni Stefana Jarocińskiego i Witolda Lutosławskiego. Listy kompozytora przechowywane w Dziale Zbiorów Specjalnych Instytutu Sztuki PAN (1947–1961)
Toward a Historical Study of the Friendship between Stefan Jarociński and Witold Lutosławski. The Composer’s Letters kept in the Special Collections of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences (1947–1961)

Autorzy:

Sieradz, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28328344.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

polska muzyka współczesna
historia muzykologii polskiej
życie kulturalne w latach pięćdziesiątych XX w.
Witold Lutosławski
Stefan Jarociński
Polish contemporary music
history of Polish musicology
cultural life in the 1950s

Opis:

Komunikat przedstawia materiały związane z postacią i twórczością Witolda Lutosławskiego zachowane w archiwum Stefana Jarocińskiego (od jesieni 2017 r. wchodzącego w skład Zbiorów Specjalnych Instytutu Sztuki PAN). Wśród archiwaliów znajduje się m.in. trzynaście listów będących dowodem wieloletniej przyjaźni między tymi dwoma wybitnymi osobowościami oraz materiały zebrane przez Jarocińskiego przy okazji prac nad publikacjami na temat dzieł i samego twórcy Mi-parti. Przyjaźń między Stefanem Jarocińskim, jednym z głównych przedstawicieli drugiego pokolenia muzykologów polskich, i Witoldem Lutosławskim, artystą wliczonym do panteonu najwybitniejszych kompozytorów stulecia, jest wzruszającym przykładem relacji między tymi dwiema wybitnymi postaciami polskiej kultury II poł. XX wieku. Znajomość, która sięgała czasów nauki w warszawskim Gimnazjum im. Stefana Batorego, a która po latach przerodziła się w przyjaźń, przerwana została wojenną zawieruchą. Po wojnie spotkali się po raz pierwszy w roku 1946 w Paryżu, gdzie Jarociński dotarł po wyzwoleniu z oflagu w Murnau, a Lutosławski przyjechał na zorganizowany przez UNESCO koncert, w programie którego znalazły się m.in. jego Wariacje symfoniczne. W ciągu trzech miesięcy na przełomie roku 1946/47 spędzali ze sobą wiele czasu, a miejsce z tym czasem związane – paryskie Battignoles – kompozytor obdarzył szczególnym sentymentem. Krótko po powrocie do Polski, 10 III 1947 r., wysłał do Jarocińskiego list, w którym zachęcał go do powrotu do kraju i przedstawił perspektywę objęcia wakującego stanowiska redaktora w Teatrze Radiowym. W kolejnych pismach dzielił się wrażeniami z wydarzeń artystycznych, ale pisał też o sprawach osobistych, wspominając m.in. osobę zaprzyjaźnionego także z Jarocińskim Michała Spisaka. Dzieła Lutosławskiego zainspirowały Jarocińskiego na tyle, że dość szybko stały się obiektem jego analiz i studiów; sylwetkę kompozytora przygotował na inaugurację prowadzonej przez siebie w tygodniku Przegląd Kulturalny rubryki „Sylwetki twórców”. W tym samym czasie rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Sztuki (późniejszym Instytucie Sztuki PAN), gdzie obok badań nad historią polskiej krytyki muzycznej i rozważań na temat muzyki przełomu XIX i XX w., kilkakrotnie powracał do twórczości bliskiego sobie kompozytora (artykuły i recenzje na łamach wydawanych przez Instytut czasopism: Muzyka (miesięcznik i kwartalnik), Studia Muzykologiczne oraz Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Metodologii Badań nad Sztuką. Planował też przygotować monografię o kompozytorze. Na te wielokrotne dowody przyjaźni muzyk odpowiedział, poświęcając Jarocińskiemu skomponowane jego pamięci Grave, utwór, który rozpoczyna „motyw lasu” z Peleasa i Melizandy – symboliczny hołd oddany naukowej pasji Jarocińskiego. Do komunikatu dołączono edycję trzynastu nieznanych wcześniej, niepublikowanych listów Witolda Lutosławskiego do Stefana Jarocińskiego z l. 1947–1961. Lektura pism, skonfrontowana ze znaną autorce opracowania wojenną i powojenną korespondencją między Stefanem Jarocińskim a polskim muzykologiem-chopinologiem, Ludwikiem Bronarskim (zachowana w Polskiej Misji Katolickiej w Marly), pozwoliła na dodanie bądź wyjaśnienie kilku epizodów z życia Jarocińskiego i Lutosławskiego.
This is a brief paper presenting materials related to the person and work of Witold Lutosławski, preserved in the archive of Stefan Jarociński (which has been part of the Polish Academy of Sciences, Institute of Art’s Special Collections since the autumn of 2017). The archive includes, among others, 13 letters which testify to the long-standing friendship between these two eminent personalities, as well as materials collected by Jarociński during his work on publications concerning the person and oeuvre of the composer of Mi-parti. The friendship between Jarociński, one of the main representatives of the 2nd generation of Polish musicologists, and Lutosławski, who is included in the pantheon of the century’s most outstanding composers, is a moving example of relations between great personalities in Polish culture in the 2nd half of the 20th century. They had met as students at Warsaw’s Stefan Batory Grammar School. Years later the ex-schoolmates became close friends. Their contact was interrupted during WWII. Following the war they first met in Paris (1946), where Jarociński settled after the liberation of Murnau POW camp (Oflag), and where Lutosławski came to attend a UNESCO concert featuring, among others, his Symphonic Variations. Over the period of three months in late 1946 and early 1947 they spent much time together, largely in the Paris neighbourhood of Battignoles, of which the composer grew particularly fond. Shortly after coming back to Poland, on 10th March 1947 Lutosławski sent his friend a letter, in which he encouraged Jarociński to return and tempted him with the prospect of taking up the then vacant post of journalist in the Polish Radio Theatre. In later letters, the composer shared his impressions of artistic events, but also wrote about his personal life, mentioning, among others, Michał Spisak, who was likewise Jarociński’s friend. Lutosławski’s works inspired Jarociński so much that they quite soon became the object of his analyses and studies. He presented the composer’s portrait in the inaugural issue of his column ‘Artist Profiles’ printed in Przegląd Kulturalny [Culture Review]. In the same period, Jarociński took up a post at the State Institute of Art (the later Institute of Art of the Polish Academy of Sciences), where, apart from studying the history of Polish music criticism and late 19th- / early 20th-century music, he returned several times to Lutosławski’s output (in articles and reviews printed in the Institute’s periodicals: Muzyka (monthly and quarterly) as well as Studia Muzykologiczne [Musicological Studies] and Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Metodologii Badań nad Sztuką [Materials for the Study and Discussion of Art Theory and History, Art Criticism, and Methodology of Research on Art]. He also planned to write a monograph dedicated to that composer. Lutosławski responded to these frequent manifestations of friendship by dedicating to Jarociński’s memory his Grave, which opens with the ‘forest motif’ from Pelléas et Mélisande, quoted there as a symbolic homage to Jarociński’s scholarly passion. My paper is accompanied by an edition of the 13 previously unknown and unpublished letters written by Witold Lutosławski to Stefan Jarociński in 1947–1961. The study of these documents, in correlation with that of the correspondence between Jarociński and Polish Chopin scholar, musicologist Ludwik Bronarski (preserved at the Polish Catholic Mission in Marly), with which I have been able to become acquainted, has made it possible for me to describe for the first time or shed light on several episodes from the lives of both Jarociński and Lutosławski.

Źródło:

Muzyka; 2020, 65, 4; 139-170
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

Maria Lednicka-Szczytt – kariera polskiej rzeźbiarki we Włoszech, 1924–1934
Maria Lednicka-Szczytt – career of a Polish sculptress in Italy, 1924–1934

Autorzy:

Nowakowska-Sito, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1197973.pdf

Data publikacji:

2019-06-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

sztuka kobiet
rzeźba
sztuka polska I poł. XX w.
polska emigracja
female artists
sculpture
female sculpture
Polish art 1st half 20th c.
Polish emigration

Opis:

Twórczość Marii Lednickiej-Szczytt (Maryli Lednickiej), uczennicy Antoine’a Bourdelle’a, uważanej w okresie międzywojennym za jedną z najbardziej znanych polskich artystek za granicą, jest dziś w zasadzie nieznana. W rekonstrukcji artystycznej biografii, skupiam się na okresie włoskim jako najbardziej owocnym w jej karierze. Za daty graniczne tego okresu przyjęłam 1924 – rok pierwszej indywidualnej wystawy artystki w mediolańskiej Galerii Pesaro, za końcowy, rok 1934 – datę pierwszej indywidualnej wystawy w nowojorskiej Wildenstein Galleries, inicjującej przenosiny pracowni artystki za ocean. Urodzona w Moskwie, córka jednego z najważniejszych polskich polityków w carskiej Rosji Aleksandra Lednickiego, została wcześnie dostrzeżona jako sprawna organizatorka i aktywna uczestniczka polskiego życia artystycznego nad Sekwaną. Zyskała dowody oficjalnego uznania w postaci życzliwych recenzji popularnych krytyków (jak Woroniecki czy Vauxcelles) oraz przyjęcia w 1921 roku w poczet członków Salon d’Automne, a w 1925 roku członka warszawskiego TZSP. W początku lat 20. rozpoczęła współpracę z Adrianną Górską (Adrienne Gorską), siostrą Tamary Łempickiej, z którą wykonała projekty fontann i małej architektury, a także nagrobek rodziny Lednickich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (1923–1925). Okres włoski, w którym Lednicka stworzyła wiele portretów osobistości ze świata sztuki, arystokracji i polityki, upłynął pod znakiem ówczesnych protektorów rzeźbiarki – małżeństwa Teoplitzów. Józef (Giuseppe), pochodzący z warszawskiego rodu żydowskiej burżuazji, wpływowy prezes Banca Commerciale Italiana, oraz jego żona – gwiazda scen krakowskich ok. 1900 roku i podróżniczka – Jadwiga Mrozowska, prowadzili w Mediolanie artystyczny salon, promujący młodych artystów. Zaprzyjaźnieni z d’Annunziem i czołowymi postaciami ówczesnych Włoch, ułatwiali sukcesy swej podopiecznej, a także promowali związane z nią uzdolnione kobiety (Adrienne Gorska, Tamara de Lempicka). Współpracując w latach 30. przy dekoracji kilku włoskich transatlantyków, Lednicka biegle opanowała technologię prac w różnych materiałach – od ulubionego drewna, po rozmaite gatunki kamienia, płaskorzeźbę i panele dekoracyjne. Dorobek artystki dziś zupełnie rozproszony (w Polsce w zbiorach muzealnych zaledwie 3 rzeźby) i zapo mniany, byłby dziś niemożliwy do odtworzenia gdyby nie materiały archiwalne przekazane w latach 60. XX wieku przez brata artystki – Wacława, do Muzeum Narodowego w Warszawie. Funkcjonując w różnych krajach i środowiskach, była Lednicka zawsze ambasadorką polskiej kultury, organizatorką wystaw i uczestniczką wydarzeń, W 1932 roku na pokładzie statku – Conte di Savoia – na który wykonała popiersie żony następcy tronu, Księżnej Piemontu, odbyła pierwszą podróż do Ameryki, która wzbudziła fascynację tym krajem i decyzję o przeprowadzce za ocean. Wybuch drugiej wojny światowej, zmieniający radykalnie oblicze świata, w którym Lednicka miała uznaną pozycję, stał się przyczyną załamania zdrowia, depresji i samobójczej śmierci w roku 1947. Choć szczątkowe zachowanie twórczości Lednickiej, utrudnia dziś przywrócenie jej trwałego miejsca w historii polskiej rzeźby dwudziestolecia, rekonstrukcja artystycznej biografii rzeźbiarki zdaje się dopełniać w wielu aspektach obraz epoki, w której funkcjonowała. Wydobywa z mroku powiazania i nieoczekiwane związki, wzbogacając obraz polskiego międzywojnia. Niczym papierek lakmusowy lub brakujący kawałek układanki, przywrócona obecność Lednickiej pozwala odczytać ukryte sensy większej struktury.
The work of Maria Lednicka-Szczytt (Maryla Lednicka), a student of Antoine Bourdelle, who in the interwar period was considered one of the most famous Polish artists abroad, is basically unknown today. In the reconstruction of the artistic biography, I focus on the Italian period as the most fruitful in her career. I assumed 1924 – the year of the artist’s first individual exhibition at the Pesaro Gallery in Milan and 1934 – the date of the first individual exhibition at the Wildenstein Galleries in New York, initiating the transfer of the artist’s studio overseas, as the border dates of this period. Born in Moscow, the daughter of Alexander Lednicki, one of the most important Polish politicians in tsarist Russia, she was noticed early as an efficient organizer and active participant of Polish artistic life on the Seine. She gained evidence of official recognition in the form of friendly reviews of popular critics (such as Woroniecki or Vauxcelles), or memberships: 1921 of Salon d’Automne, in 1925 of the Warsaw TZSP. In the early 1920s, she began working with Adrianna Górska (Adrienne Gorska), sister of Tamara Łempicka, with whom she designed fountains and street furniture, as well as the tombstone of the Lednicki family at the Powązki Cemetery in Warsaw (1923–1925). The Italian period, during which Lednicka created many portraits of personalities from the world of art, aristocracy and politics, was marked by the then sculptors’ protectors – the Teoplitz: Józef (Giuseppe), from the Warsaw family of the Jewish bourgeoisie, the influential president of Banca Commerciale Italiana, and his wife – star of the Krakow stages around 1900 and traveler – Jadwiga Mrozowska, ran an artistic salon in Milan promoting young artists. Friends of d’Annunzio and leading figures of contemporary Italy, facilitated the success of their mentee, and also promoted talented women associated with her (Adrienne Gorska, Tamara de Lempicka). Collaborating in the 1930s on decorating several Italian ocean liners, Lednicka has fluently mastered the work in various materials – from favourite wood, to different types of stone, bas-relief and decorative panels. Artistic achievements that today has completely dispersed (in Polish museums there are only 3 sculptures) and been forgotten, today would be impossible to compile if not for the archival materials transferred in the 1960s by the artist’s brother – Wacław, to the National Museum in Warsaw. Operating in various countries and environments, Lednicka has always been an ambassador of Polish culture, exhibition organizer and participant of events. In 1932 on board the ship – Conte di Savoia – for which she created a bust of the wife of the heir to the throne, Princess of Piedmont, made her first trip to America, which brought fascination with this country and the decision to move overseas. The outbreak of World War II, radically changing the face of the world in which Lednicka had a recognized position, brought a collapse of health, depression and suicide in 1947. Although the rudimentary preservation of Lednicka’s work, today makes it difficult to restore its permanence in the history of Polish sculpture of the twentieth century, the reconstruction of the artistic biography of the sculptor seems to complement in many respects the image of the era in which she worked. It brings out of the dark connections and unexpected relationships, enriching the image of the Polish interwar period. Like litmus paper or a missing piece of the puzzle, the restored presence of Lednicka allows to read the hidden senses of a wider structure.  

Źródło:

TECHNE. Seria Nowa; 2019, 3; 81-106
2084-851X

Pojawia się w:

TECHNE. Seria Nowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

Proza Jerzego Andrzejewskiego a nouveau roman
Jerzy Andrzejewski’s prose and the nouveau roman

Autorzy:

Kowalska, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/460234.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Fundacja Pro Scientia Publica

Tematy:

komparatystyka literacka
nowa powieść francuska
Jerzy Andrzejewski
poetyka
literatura polska XX w.
comparative literature
new novel
poetics
Polish literature
in 20th century

Opis:

Hipotezą badawczą, na której opiera się artykuł jest stwierdzenie, iż w twórczości Jerzego Andrzejewskiego można dostrzec wpływy/refl eksy nowej powieści francuskiej. Wychodząc od próby powiązania biografi i pisarza z jego twórczością, spróbuję wskazać takie cechy niektórych utworów Andrzejewskiego (między innymi Bram raju oraz Miazgi), które pozwolą na wyodrębnienie paraleli pomiędzy poetyką tychże dzieł a stylem wypracowanym przez autorów nouveau roman.
The research hypothesis, on which this article is based, is the statement, that new novel infl uences can be found in Jerzy Andrzejewski’s works. Beginning with an att empt to link the writer’s biography with his work, I will att empt to indicate those characteristics of Andrzejewski’s works (especially among Bramy raju and Miazga) which will enable us to extract some parallels between the poetics of those works and the style created (elaborated) by new novel authors.

Źródło:

Ogrody Nauk i Sztuk; 2013, 3
2084-1426

Pojawia się w:

Ogrody Nauk i Sztuk

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

Biblioteki publiczne o charakterze naukowym w Polsce w XX wieku (do 1990 r.). Geneza. Status. Organizacja
Public Scientific Libraries in Poland in the 20th century (until 1990). Origins. Status. Organization

Autorzy:

Konieczna, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/471944.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

public libraries
scientific libraries
municipal libraries
library law
Poland 20th century
biblioteki publiczne
biblioteki naukowe
biblioteki wielkomiejskie
prawo biblioteczne
Polska XX w.

Opis:

The author described of this article described the process of isolation of a subgroup of municipal scientific libraries from the larger group of public ones. First public libraries with scientific functions were created on the Polish territory at the beginning of the 20th century and in the 1920s. In the 1960s, after discussions that lasted for over ten years, 8 big public libraries formally got the status of scientific libraries, which was confirmed in the the Library Act of April 9th, 1968. However, due to lacking detailed regulations and appropriate funding, proper functioning of public scientific libraries was hindered in the time of the People’s Republic of Poland.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, 11; 299-316
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

Wokół sporu o Marię Konopnicką w Wiśle
On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla

Autorzy:

Czyż, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520390.pdf

Data publikacji:

2023-07-21

Wydawca:

Uniwersytet Bielsko-Bialski

Tematy:

biography
correspondence
polemics
Polish literature in the 19th and 20th centuries
Maria Konopnicka
biografia
korespondencja
polemika
literatura polska XIX–XX w.

Opis:

On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla The article discusses the little-known episode of Maria Konopnicka’s biography, namely her stay in Wisla in Cieszyn Silesia. Around the poet’s stay in Wisla many myths and misunderstanings have arisen over the years, which in the light of correspondence and archival material found were subject to verification. Maria Konopnicka’s literary work and letters to her family partially explain the myster of her stay in the Beskids, and the recreated realities of the summer village which was just beginning to develop, shed new light on the possible frequent visits of the poet to Wisla.

Źródło:

Świat i Słowo; 2023, 40, 1; 153-164
1731-3317

Pojawia się w:

Świat i Słowo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Liberalny internacjonalizm Stanów Zjednoczonych a problem Górnego Śląska w latach 1918–1919
The Liberal Internationalism of the United States and the Problem of Upper Silesia in 1918–1919

Autorzy:

Siwek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28763569.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

twentieth century
Upper Silesia
United States
liberal internationalism
Europe
Paris Peace Conference
Polska
Germany
XX w.
Górny Śląsk
Stany Zjednoczone
liberalny internacjonalizm
Europa
paryska konferencja pokojowa
Polska
Niemcy

Opis:

Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 r., w czasie paryskiej konferencji pokojowej, Stany Zjednoczone, dążąc do ustanowienia w Europie trwałego pokoju, zaangażowały się w uregulowanie europejskich kwestii terytorialnych. Uznawano je bowiem za problem o powszechnym, ponadnarodowym wymiarze. Kwestia Górnego Śląska, dzieląca wówczas Polskę i Niemcy, oceniana był przez administrację amerykańską z perspektywy liberalnego internacjonalizmu, zakładającego budowę ponadnarodowej wspólnoty politycznej i gospodarczej.
After the end of the First World War in 1918, and with the start of the Paris Peace Conference, the United States, to establish permanent peace in Europe, became involved in settlement of European territorial questions, recognised in universalist, transnational terms. The problem of Upper Silesia, a disputed region between restored Poland and defeated Germany, was estimated by the US administration from a liberal internationalist perspective, which assumed to develop a supranational political and economic community.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 1; 51-82
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

Sukces Eriki Steinbach : nieobecni nie mają racji

Autorzy:

Guz, Eugeniusz (1929- ).

Powiązania:

Trybuna 2006, nr 205, s. 11

Data publikacji:

2006

Tematy:

Steinbach, Erika
Związek Wypędzonych
Centrum przeciwko Wypędzeniom
Wystawa pt.: Wymuszone drogi. Ucieczka i wypędzenie w Europie XX wieku (2006; Berlin, Niemcy, Republika Federalna)

Opis:

Fot.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

Polscy uczestnicy hiszpańskiej wojny domowej
Polish participants of the Spanish Civil War

Autorzy:

Pietrzak, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/688780.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

wojna domowa w Hiszpanii (1936–1939)
udział Polaków w wojnie
Brygady Międzynarodowe
komunizm
Polska XX w.
Spanish Civil War (1936–1939)
Polish participants of the Spanish Civil War
International Brigades
communism
Poland 20th c.

Opis:

Polish volunteers played relatively important role during the Spanish Civil War. Majority of them fought in the Republican Army (ca. 4500–5000 among ca. 35 000 soldiers of the international brigades). Most of volunteers (ca. 75%) were Polish economic emigrants who lived mainly in France and many of them were members or followers of the French Communist Party. About 600–800 volunteers (another sources suggest 1200) came directly from Poland, ca. 80% of them were active communists. Most of Polish volunteers joined 13th International Brigade („Dąbrowski Brigade”) which took part in most of crucial military operations and suffered heavy losses (ca. 30–40%). A few tens of Poles fought in the National Army (F. Franco’s army). Most of them were professional soldiers of Spanish Foreign Legion who enlisted that military unit before the war, so their engagement was not of an ideological character. Author tried to give a comprehensive picture of Polish participants of the Spanish Civil War fighting on both sides of the conflict. Character and battles of „Dąbrowski Brigade” and other „Polish” units of the Republican Army as well as biographies of more important commanders were examined. Life and activity of Republican volunteers during the Second World War and in post-war Poland were analysed, including their changing role in Polish communist system.
Polscy ochotnicy odegrali stosunkowo znaczącą rolę w hiszpańskiej wojnie domowej. Przytłaczająca większość z nich walczyła po stronie republikańskiej. Przyjmuje się, że było ich ok. 4,5–5 tys. (wśród ok. 35 tys. żołnierzy Brygad Międzynarodowych). Ok. 75% stanowili emigranci, głównie mieszkający we Francji, w znacznym stopniu działacze lub sympatycy Francuskiej Partii Komunistycznej. Prawdopodobnie tylko ok. 600–800 osób (według niektórych danych 1200) przybyło bezpośrednio z Polski, wśród nich zdecydowanie przeważali komuniści (80% lub więcej). Najwięcej polskich ochotników walczyło w szeregach XIII Brygady „Jarosław Dąbrowski”, która brała udział w większości kluczowych operacji wojny i poniosła ogromne straty (prawdopodobnie 30–40%). Prawdopodobnie kilkudziesięciu Polaków uczestniczyło w wojnie po stronie narodowej (frankistowskiej). Większość z nich stanowili jednak zawodowi żołnierze hiszpańskiej Legii Cudzoziemskiej, którzy wstąpili do niej przed wybuchem wojny, zatem ich udział w wojnie nie miał charakteru ideowego. W artykule w syntetyczny sposób ukazano portret polskich uczestników wojny walczących po obu stronach konfliktu, wskazując także na przyczyny skromnego zaangażowania po stronie narodowej. Przeanalizowano oblicze i szlak bojowy Brygady „Jarosław Dąbrowski” i innych „polskich” oddziałów armii republikańskiej, przedstawiono biogramy ważniejszych dowódców. Wiele miejsca poświęcono losom „dąbrowszczaków” w okresie II wojny światowej i w powojennej Polsce, starając się ukazać ich specyficzne i zmieniające się miejsce w systemie politycznym PRL.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2016, 97; 65-86
0208-6050
2450-6990

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

Prątka Jednodniówka (1931–1935): an ephemeral satirical TB sanatorium magazine
„Prątka Jednodniówka” (1931–1935) — uzdrowiskowa efemeryda satyryczna

Autorzy:

Samborska-Kukuć, Dorota
Goniewicz, Jadwiga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2135671.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

20th-century Polish press
one-day magazine
humour and satire
tuberculosis
sanatorium
Bystra Śląska
prasa polska XX w.
jednodniówka
satyra
gruźlica
„Prątka Jednodniówka”

Opis:

Artykuł poświęcono charakterystyce nieopracowanej dotąd „Prątki Jednodniówki” — czasopisma ukazują- cego się w latach 1931–1935 w Bystrej Śląskiej z inicjatywy kuracjuszy sanatorium przeciwgruźliczego. Analizie poddano historycznoliteracką warstwę zawar- tości pięciu numerów „Prątki” zachowanych do dziś w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej. Czasopismo stanowi zbiór satyrycznych utworów literackich, a na szczególną uwagę zasługują jego geloterapeutyczne cechy, które znacząco wyróżniają „Prątkę” na tle innych literackich artefaktów maladycznych.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2022, 25, 2; 57-82
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

Pojęcie supozycji sądu w poglądach polskich filozofów
The concept of judgement supposition at Polish philosophers’ views

Autorzy:

Panek, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1817819.pdf

Data publikacji:

2004-12-31

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

supozycja
filozofia polska
XX wiek
A. Meinong
W. Witwicki
T. Czeżowski
K. Pasenkiewicz
H. Mehlberg
B. Gawęcki
L. Kołakowski
supposition
Polish philosophy of 20th century

Opis:

The concept of „supposition" has already been brought in by the scholastics (suppositio) for describing different relations between objects and names, which refer to these objects. In the XX century, the problem of supposition, understood som ew hat different than by the scholastics, was taken up by A. Meinong. His intention was taking notice of judgment existence, which does not express even the involvement of belief. Such a concept of supposition has been taken up and developed by many Polish philosophers (inter alia W. Witwicki, T. Czeżowski, K. Pasenkiewicz, K. Ajdukiewicz, H. Mehlberg, B. Gawęcki, and L. Kołakowski). They emphasized both subjective aspect - lack of belief moment, and objective aspect - non-verifiability.

Źródło:

Studia Ecologiae et Bioethicae; 2004, 2, 1; 629-646
1733-1218

Pojawia się w:

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

Rethinking Polish assemblages of the 1960s: The (re)turn to things

Autorzy:

Błotnicka-Mazur, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1806875.pdf

Data publikacji:

2019-10-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

polskie asamblaże; zwrot materialny; przedmioty w sztuce; polska sztuka lat 60. XX wieku
Polish assemblages; material turn; objects in art; Polish art of the 1960s

Opis:

Przemyśleć na nowo polskie asamblaże z lat 60. XX wieku: powrót do rzeczy Celem artykułu jest analiza statusu obiektu w praktykach neoawangardowych wybranych polskich artystów w latach 60. XX wieku, z perspektywy „zwrotu materialnego”, zainicjowanego przez kryzys reprezentacji postrukturalizmu w naukach społecznych i humanistycznych. Chęć wyjścia poza tradycyjne dzieło malarskie, pojmowane w kategoriach płaskiej, dwuwymiarowej powierzchni, sprawiła, że artyści zaczęli wprowadzać do sztuki przedmioty z prawdziwego życia, dzięki czemu dzieło zyskiwało nowe życie i „osobowość”. Artykuł koncentruje się na pracach czterech wybitnych polskich artystów neoawangardowych: Erny Rosenstein, Włodzimierza Borowskiego, Tadeusza Kantora i Aliny Szapocznikow. Biorąc pod uwagę różnice między ich postawami artystycznymi i osobistymi doświadczeniami, można zaobserwować wspólne zainteresowanie materialnością świata, które zaowocowało różnorodnymi interpretacjami przedmiotów (Rosenstein, Borowski, Kantor), a także reifikacją ciała (Szapocznikow). Odniesienie do teorii aktora-sieci Latoura tworzy także nową perspektywę dla badań nad rolą obiektów w dziełach sztuki (Kantor).
The article aims to analyse the status of the object in the neo-avantgarde practice of selected Polish artists in 1960s assemblages, from the perspective of the ‘material turn’, initiated by postructuralism’s crisis of representation in the social sciences and humanities. Trespassing on the intellectual ground associated with traditional painting, which was conceived as a flat two-dimensional surface, led the artists to introducing objects from real life into their art, this gave the artwork containing objects new life and ‘personality’. The paper focuses on the works by four prominent modernist Polish artists: Erna Rosenstein, Włodzimierz Borowski, Tadeusz Kantor and Alina Szapocznikow. Taking into account the differences between their artistic attitudes and personal experiences, one may observe a common interest in the materiality of the world that resulted in a variety of object interpretations (Rosenstein, Borowski, Kantor) as well as the reification the body (Szapocznikow). Reference to Latour’s Actor-Network-Theory also creates a new perspective for research on the objects in works of art (Kantor).

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 4; 131-150
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

„Łzy lejąca” w arcydziełach muzyki polskiej XX wieku
„Mother weeping” in the masterpieces of Polish music of the 20th century

Autorzy:

Bolesławska-Lewandowska, Beata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2147542.pdf

Data publikacji:

2021-05-31

Wydawca:

Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów

Tematy:

Stabat Mater w muzyce polskiej
muzyka polska XX wieku
Szymanowski
Panufnik
Górecki
Padlewski
Penderecki
Stabat Mater in Polish music
Polish music in the 20th century

Opis:

Motyw Matki Bolesnej obecny jest w muzyce od wieków. Średniowieczna sekwencja Stabat Mater dolorosa przyniosła wiele znakomitych interpretacji. Jeśli chodzi o muzykę polską XX wieku, w pierwszej kolejności należy tu przywołać nazwisko Karola Szymanowskiego i jego arcydzieło Stabat Mater op. 53. Utwór ten, wykorzystujący tekst w języku polskim oraz odwołujący się do ludowości, wyznaczył jeden kierunek interpretacji motywu Matki Bolesnej w muzyce polskiej ubiegłego stulecia. Nawiązał do niego m.in. Andrzej Panufnik w niebanalnej interpretacji Gorzkich żali w suicie Hommage à Chopin na głos i fortepian, a przede wszystkim Henryk Mikołaj Górecki w Symfonii pieśni żałosnych. Drugą linię interpretacyjną wyznaczają kompozycje utrzymane w tradycji łacińskiej, bez wyraźnych odniesień do wątków polskich – jak Stabat Mater Romana Padlewskiego i Stabat Mater Krzysztofa Pendereckiego. Artykuł przybliża obie linie interpretacyjne motywu „łzy lejącej” w twórczości kompozytorów polskich XX wieku na przykładzie przywołanych wyżej arcydzieł polskiej kultury muzycznej ubiegłego stulecia.
The theme of the sorrowful mother has been present in music for centuries. The medieval sequence Stabat mater dolorosa brought many excellent interpretations. As far as the music of Polish composers in the 20th century is concerned, the first name to be mentioned is Karol Szymanowski and his masterpiece: Stabat Mater, Op. 53 (1926). This work, using a text in Polish and referring to folklore, set one direction for the interpretation of the theme of the sorrowful mother in the Polish music of the last century. It was continued by Andrzej Panufnik in his touching interpretation of Gorzkie żale in the suite Hommage à Chopin for voice and piano (1949), and particularly Henryk Mikołaj Górecki in his Symphony of Sorrowful Songs (1976). The second line is marked by compositions referring to the Latin tradition, with no clear references to Polish themes – such as Stabat Mater by Roman Padlewski (1939) and Stabat Mater by Krzysztof Penderecki (1962). The article outlines both lines of interpretation of the “Mother weeping” motif in the works of Polish composers of the 20th century on the example of the above-mentioned masterpieces of Polish musical culture of the last century.

Źródło:

Sympozjum; 2021, 1(40); 67-82
2543-5442

Pojawia się w:

Sympozjum

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

Proza nurtu chłopskiego wobec hegemonicznego dyskursu o przemianach społecznych lat 1944–1956. Rekonesans

Autorzy:

Tarnowska, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2028585.pdf

Data publikacji:

2022-02-21

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze

Tematy:

literatura polska XX w.
PRL
proza nurtu chłopskiego
ludowość
zwrot ludowy
Polish contemporary literature
rural movement in Polish prose
Polish People’s Republic
folk turn

Opis:

Celem artykułu jest prezentacja wstępnych wyników badań nad prozą nurtu chłopskiego powstającą w Polsce w latach 60., 70. i 80. XX w. w kontekście dominującego w PRL dyskursu o awansie społecznym wsi. Kategorie dyskursów hegemonicznych i kontrhegemonicznych posłużą autorce do roboczego określenia dwóch skrajnych wersji opowieści o chłopskości: tej konstruowanej przez władze PRL i tej podważającej ją, a niekiedy sutuującej się do niej w kontrze, która wyłania się z prozy nurtu chłopskiego. Przegląd literatury pokazuje, że proza ta była ważną uczestniczką procesów komunikacyjnych dotyczących kształtowania figury chłopskości w polskiej kulturze powojennej i jako taka może stanowić jedno ze źródeł rewizji historii Polski w ramach „zwrotu ludowego”.
The article aims to present preliminary results of research on the so-called rural movement in Polish prose which emerged in Soviet Poland in the 60s and prevailed until the early 80s, within the framework of the dominant discourse on contryside of that time. Two categories of narratives concerning rurality and peasanrty can be distinguished by employing hegemonic and counterhegemonic discourses; one of these categories is construed by the authorities and one undermines them, emerging from the Polish rural movement prose. The analysis shows that the prose played a significant role in communication processes that shaped the meaning of rurality and peasantry in Polish post-war culture, and as such can prove a meaningful resource in reimagining Polish history in the kontext of the so-called folk turn.

Źródło:

Literatura Ludowa; 2022, 4; 77-89
2544-2872
0024-4708

Pojawia się w:

Literatura Ludowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

The last fifteen months: juvenile magazines Przyjaciel Młodzieży and Przyjaciel Dzieci during World War I (August 1914 – October 1915)
Ostatnie 15 miesięcy: „Przyjaciel Młodzieży” i „Przyjaciel Dzieci” w okresie I wojny światowej (sierpień 1914 – październik 1915)

Autorzy:

Woźniakowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2058245.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Polish juvenile periodicals in the early 20th century
Polish children’s literature in the early 20th century
Warsaw press during World War I
Polskie czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży początków XX w.
polska literatura dla dzieci i młodzieży początków XX w.
„Przyjaciel Młodzieży”
„Przyjaciel Dzieci”
Nauki Humanistyczne i Społeczne

Opis:

In 1914 the Russian authorities in Warsaw granted Przyjaciel Młodzieży and Przyjaciel Dzieci, two weeklies addressed to young people and children respectively, a permission to continue publication in wartime. While each magazine tried to hold on to its established format and content, room had to made for some topical items on politics and the war, carefully adapted to the perceptions of the juvenile audience. It not clear what happened to the two children’s magazines after the Russians were driven out of Warsaw by German troops in August 1915. All we can sure of is that their last printed editions were dated 23 October 1915.
Zarówno „Przyjaciel Młodzieży”, jak i „Przyjaciel Dzieci” uzyskały zgodę władz rosyjskich na dalsze ukazywanie się w czasie wojny. Starały się utrzymywać dotychczasową zawartość i strukturę, wprowadzając jednakże na swoje łamy m.in. dostosowane do możliwości percepcyjnych starszych lub młodszych odbiorców informacje o aktualiach polityczno‑militarnych. Oba pisma zostały zlikwidowane w niejasnych okolicznościach wkrótce po wyparciu Rosjan i wkroczeniu do Warszawy wojsk niemieckich, ich ostatnie numery wyszły z datą 23 X 1915 r.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 2; 49-74
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

Źródła rękopiśmienne do badania polskiego rynku wydawniczego Lwowa w XIX w. w zbiorach Lwowskiej Biblioteki im. Wasyla Stefanyka
Manuscript sources for the studies on the Polish publishing market in the 19th century in the V. Stefanyk Lviv National Library

Autorzy:

Konopka, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472359.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego
Ostap Ortwin
Księgarnia Władysława Bełzy
Mikołaj Biernacki
wydawca czasopisma „Tydzień Polski”
księgarstwo lwowskie
Lwów
XIX/XX w.
Polish Library Bernard Polaniecki
Władysław Belza Library
Mikołaj Biernacki publisher of „Polish Week”
Lviv bookstoring
Lviv
XIX/XX century

Opis:

Artykuł poświęcony jest zawartości fondów z materiałami na temat polskiego ruchu wydawniczego we Lwowie XIX w. przechowywanych we Lwowskiej Bibliotece Naukowej im. W. Stefanyka. Zawartość fondu Ostapa Ortwina (fond 73): korespondencja wydawnicza Księgarni Polskiej Bernarda Połonieckiego i kierownika działu wydawniczego firmy. Księgarnia Władysława Bełzy w fondzie Ossolineum (fond 54). Perypetie finansowe wspólnika Księgarni Polskiej Mikołaja Biernackiego, wydawcy czasopisma „Tydzień Polski” (Archiwum Baworowskich, fond 209 i Archiwum Pawlikowskich, fond 76). Wartość materiałów źródłowych i ich wykorzystanie w badaniach.
Files with materials concerning the Polish publishing market in Lviv in the 19th century are being kept in the W. Stefanyk Lviv National Library. The Ostap Ortwin file (No 73) contains: correspondents of the Bernard Połoniecki Polish Bookstore, and the head of publishing department of this Bookstore. The Ossolineum file No 54: materials concerning the Władysław Bełza’s bookstore. Financial problems of Mikołaj Biernacki, partner of the Polish Bookstore, editor of the „Tydzień Polski” journal (Baworowscy Archive, file no 209, and Pawlikowscy Archive, file no 76). The value of archival sources and their research exploitation.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 239-250
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Inspiracje sztuką i kulturą Podhala w powojennej galanterii i biżuterii polskiej

Autorzy:

Myśliński, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1945377.pdf

Data publikacji:

2021-12-13

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

biżuteria polska po 1945
wzornictwo biżuterii XX w.
sztuka podhalańska
Podhale
Zakopane
Polish jewellery (after 1945)
jewellery design of the 20th century
highlanders art
Tatra mountain region

Opis:

Zainteresowanie sztuką ludową Podhala wśród polskich artystów i badaczy sięga lat osiemdziesiątych XIX wieku. Wynikało ono z dostrzeżenia artystycznej wartości tworzonych tam dzieł oraz poszukiwań tzw. sztuki narodowej i rodzimej, tak bardzo ważnych dla polskiej kultury i tożsamości. Inspiracje kulturą materialną i artystyczną Podhala przyczyniły się m.in. do wielkiego sukcesu polskiej ekspozycji na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 roku. Zainteresowanie to nie zmniejszyło się po 1945 r., ale przybrało inne formy. W tym czasie powstawały w Polsce liczne spółdzielnie, których zadaniem było tworzenie przedmiotów codziennego użytku i dzieł sztuki ludowej, zgodnie z lokalną tradycją rękodzielniczą, ikonograficzną, zdobniczą itp. Pewną część produkcji stanowiła tzw. metaloplastyka – sprzączki do pasków, spinki do koszul, zatrzaski do torebek, noże, okucia fajek i in., których forma była inspiracją dla artystów tworzących dzieła biżuterii – bransoletki, broszki, wisiory itp. Asortyment ten uzupełniony został także o inne elementy – wykonywane z blachy, kości bydlęcej, galalitu i drewna broszki, wisiorki i breloki, które były przede wszystkim pamiątkami przywożonymi z tego bardzo popularnego regionu turystycznego.
The interest in the folk art of the Podhale region among Polish artists and researchers dates back to the 1880s. It resulted from the perception of the artistic value of the works created here, as well as the search for the so-called national and native art, very important for Polish culture and national identity. Inspiration with the material culture of Podhale came from, among others a great effect in the form of the success of Polish art at the Exhibition of Decorative Art in Paris in 1925. This interest did not diminish after 1945, but took other forms. At that time, numerous cooperatives were established in Poland, whose task was to create everyday objects and works of folk art, in line with the local tradition in terms of technology, iconography, ornaments, etc. In Podhale, among many produced works, a certain part was the so-called metalwork – belt buckles, shirt clips, purse fasteners, knives, etc., the shape of which was an inspiration for artists creating bracelets, brooches, pendants, etc. This assortment was supplemented with other items – made of sheet metal, bovine bone, galalite and wood, brooches, pendants, and key rings, which were primarily souvenirs brought from this very popular tourist region.

Źródło:

Artifex Novus; 2021, 5; 66-77
2544-5014

Pojawia się w:

Artifex Novus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Aleksander Gieysztor i Gerard Labuda jako badacze historii powszechnej

Autorzy:

Pysiak, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1900645.pdf

Data publikacji:

2021-09-30

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

: Aleksander Gieysztor (1916–1999)
Gerard Labuda (1916–2010)
historiografia polska XX w.
historia powszechna
średniowiecze
Aleksander Gieysztor (1916–1999)
Polish historiography of the twentieth century
general history
Middle Ages

Opis:

In concordance with the scholarly profile of the Warsaw historiographical school of the time, Aleksander Gieysztor’s early research, which begun in the 1930s. was devoted to the Carolingian monarchy and the origins of the crusade movement. It was not until after the Second World War that Gieysztor turned his attention to the Slavic studies, conducted from the very beginning by the Poznań historiographical school, to which Gerard Labuda remained faithful throughout his research career. Labuda was primarily interested in Western Slavdom, the origins of Slavic states (Samo’s Empire) and the political and legal aspects of the functioning of early states in Central Europe. Aleksander Gieysztor’s studies on Slavic Europe focused mainly on early medieval Rus’ and on comparative research confronting the phenomena of the history of culture and the history of state and social institutions in Central and Eastern Europe with analogous phenomena and processes known from Carolingian and post-Carolingian Europe.

Źródło:

Historia Slavorum Occidentis; 2021, 3 (30); 211-244
2084-1213

Pojawia się w:

Historia Slavorum Occidentis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Stosunki polsko-słowackie w I połowie XX wieku : (materiały pokonferencyjne)

Współwytwórcy:

Głowińska, Joanna. Redakcja

Data publikacji:

2006

Wydawca:

Wrocław : Oddział IPN

Tematy:

Międzynarodowa konferencja naukowa nt.: Stosunki polsko-słowackie w I połowie XX wieku (24.05.2006; Opole, woj. opolskie)
Instytut Pamięci Narodowej. Oddział (Wrocław) zjazdy i konferencje

Opis:

Mat. z międzynarodowej konferencji nauk., która odbyła się 24 maja 2006 r. w ratuszu opolskim.
Tekst częśc. tł. z jęz. słowac.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Książka

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

The rise and evolution of Polish automotive magazines until 1939
Powstanie i rozwój polskich czasopism motoryzacyjnych do 1939 roku

Autorzy:

Bańdo, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2074927.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

history of the press
polish press
Poland in the 19th and 20th centuries
automotive magazines
automotive press
historia prasy
prasa polska
Polska w XIX i XX wieku
czasopisma motoryzacyjne
prasa motoryzacyjna

Opis:

Artykuł przedstawia historię polskich czasopism motoryzacyjnych uzupełnioną o wyniki najnowszych badań autora. Nieznane dotąd fakty oraz nowe ustalenia wywołały konieczność zweryfikowania dotychczasowej wiedzy na ten temat. Pierwszy polski periodyk motoryzacyjny „Gazeta Automobilowa” ukazał się w lutym 1911 roku we Lwowie, pięć miesięcy przed „Lotnikiem i Automobilistą”, który do niedawna uznawany był przez wielu za pierwsze polskie pismo motoryzacyjne. Artykuł zawiera najpełniejszą listę polskich tytułów motoryzacyjnych ukazujących się do wybuchu II wojny światowej.
The article outlines the history of Polish automotive magazines and, additionally, the results of the author’s latest research. The accumulation of hitherto unknown facts and new findings have made it necessary to revise the received view of the subject. So, for instance, the first Polish automotive magazine to be published was Gazeta Automobilowa. It was launched in Lwów in February 1911, five months earlier than Lotnik i Automobilista, until recently believed to be the first Polish car magazine. The article contains an updated, most comprehensive list of Polish automotive periodicals that appeared in print until 1939.

Źródło:

Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2019, 22, 4; 5-18
1509-1074

Pojawia się w:

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

Absolwenci zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego w pracowni profesora Tadeusza Breyera

Autorzy:

Rudzka, Maria Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1945363.pdf

Data publikacji:

2021-12-13

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Tadeusz Breyer
Szkoła Przemysłu Drzewnego w Zakopanem
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
rzeźba polska XX-lecia międzywojennego
Zakopane School of Wood Industry
Academy of Fine Arts in Warsaw
Polish sculptures of the interwar period

Opis:

Celem artykułu jest analiza obecności i znaczenia absolwentów zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego w pracowni prof. Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Na wybór tej uczelni znaczący wpływ miało przeniesienie ich nauczyciela Karola Stryjeńskiego do stolicy. Ponieważ nie mieli matury, musieli przejść proces „uzwyczajnienia”, najczęściej uzyskując świadectwo ukończenia Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa. W pracowni absolwenci wyróżniali się szczególnie udanymi rzeźbami o tematyce sportowej oraz w zakresie technik metalowych. Brali też znaczący udział w realizacjach swoich profesorów. Niektórzy zostali profesorami na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, inni powrócili jako pedagodzy do Zakopanego. To zjawisko przepływu uczniów i profesorów trwa po dzień dzisiejszy.
The aim of this paper is to analyze the presence and importance of graduates of the Zakopane School of Wood Industry in the Prof. Tadeusz Breyer’s studio at the Academy of Fine Arts in Warsaw. For many graduates, the choice of the Academy was significantly influenced by the relocation of their teacher, Karol Stryjeński to the capital. As they did not have a high school diploma, they had to undergo the “habituation” process, most often obtaining a certificate of graduation from the Municipal School of Decorative Arts and Painting. In the studio, they distinguished themselves with particularly successful sculptures in sports and metal techniques. They also took a significant part in the realizations of their professors. Some became professors at the Academy of Fine Arts in Warsaw, others returned to Zakopane as teachers. This phenomenon of the movement of students and professors continues to this day.

Źródło:

Artifex Novus; 2021, 5; 104-117
2544-5014

Pojawia się w:

Artifex Novus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

Wystawa w XX Liceum w Krakowie.

Powiązania:

Biuletyn Katyński 2000, nr 45, s. 114-115

Data publikacji:

2000

Tematy:

XX Liceum Leopolda Staffa (Kraków) wystawy
Młodzieżowa sesja naukowa nt.: Katyń i losy ludności polskiej na Wschodzie (2000; Kraków)
Egzekucja polskich oficerów w Katyniu wystawy Kraków

Opis:

Młodzieżowa sesja naukowa "Katyń i losy ludności polskiej na Wschodzie" oraz wystawa.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku : ogólnopolska sesja naukowa, Kraków, 25-26.X.1988 r

Autorzy:

Kołodziejczyk, Arkadiusz (1957-2011).

Powiązania:

Przegląd Humanistyczny 1989, nr 12, s. 183-187

Data publikacji:

1989

Tematy:

Ogólnopolska sesja naukowa nt.: Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku (25-26.10.1988; Kraków) sprawozdanie
Suwerenność państwa Polska 1918 r. zjazdy i konferencje sprawozdanie
Polityka teoria Polska 19-20 w. zjazdy i konferencje sprawozdanie

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Konferencja naukowa na temat "Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku"

Autorzy:

Tomasik, Paweł.

Powiązania:

Wiadomości Historyczne 1990, nr 1/2, s. 90-93

Data publikacji:

1990

Tematy:

Ogólnopolska sesja naukowa nt.: Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku (25-26.10.1988; Kraków) sprawozdanie
Suwerenność państwa Polska 1918 r. zjazdy i konferencje sprawozdanie
Polityka teoria Polska 19-20 w. zjazdy i konferencje sprawozdanie

Opis:

Kraków, 25-26 X 1988 r.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

On the Progress of Research on the History of Modern Criminal Law Science in Poland

Autorzy:

Janicka, Danuta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/619301.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

criminal law of the 19th–20th century
criminal law science in Poland
Polish academic literature
prawo karne XIX–XX w.
polska nauka prawa karnego
polskie piśmiennictwo naukowe

Opis:

The article presents and evaluates the state of research concerning the history of modern criminal law science in Poland. The author indicates that these studies have been conducted by legal historians and criminal law experts. Over the last 30 years, there appeared a number of historical and legal contributions to the biographies and works of distinguished Polish lawyers of the 19th and early 20th centuries. In addition, criminal lawyers published a monograph on the most eminent Polish scholar – Juliusz Makarewicz. They also contributed to re-edition of many works by Makarewicz.
Niniejsze opracowanie przedstawia i ocenia stan badań nad historią nowoczesnej nauki prawa karnego w Polsce. Autorka wskazuje, że badania te prowadzą historycy prawa oraz specjaliści prawa karnego. W ciągu ostatnich 30 lat ukazał się szereg przyczynków historyczno-prawnych do biografii i twórczości wybitnych polskich prawników działających w XIX i na początku XX w. Ponadto karnicy wydali monografię o najwybitniejszym polskim uczonym – Juliuszu Makarewiczu, a także doprowadzili do reedycji jego wielu prac.

Źródło:

Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375

Pojawia się w:

Studia Iuridica Lublinensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Wpływ brutalizmu na polską architekturę sakralną
Impact of brutalism on the Polish sacral architecture

Autorzy:

Niebrzydowski, W.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/398221.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej

Tematy:

historia architektury
teoria architektury
architektura XX w.
architektura brutalistyczna
architektura sakralna
architektura polska
history of architecture
theory of architecture
20th century architecture
brutalist architecture
Polish sacral architecture

Opis:

Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu brutalizmu na architekturę kościołów w Polsce. Przeanalizowano osiem budynków świątyń wznoszonych w latach 1960-1988, porównując je z tendencjami światowymi. Na tej podstawie wskazano najbardziej wyraziste cechy i elementy brutalistyczne charakterystyczne dla polskiej architektury sakralnej.
The aim of the research presented in the article was to determine the impact of brutalism on the architecture of churches in Poland. The author analyzed eight buildings built in the years 1960-1988, comparing them with global tendencies. On this basis, he identified the most distinctive brutalist features and elements characteristic of Polish sacral architecture.

Źródło:

Architecturae et Artibus; 2016, 8, 3; 137-150
2080-9638

Pojawia się w:

Architecturae et Artibus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

Poezja w kręgu Polskiego Funduszu Wydawniczego. Kronika, archiwum, mecenat, odkrycia
Poetry in the Circle of the Polish Publishing Fund: Chronicle, Archive, Patronage, and Discoveries

Autorzy:

Szałasta-Rogowska, Bożena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2095936.pdf

Data publikacji:

2022-07-14

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Polski Fundusz Wydawniczy
poezja polska w Kanadzie
wydawnictwo
emigracja polska XX i XXI wieku
Polish Publishing Fund
Polish poetry in Canada
publishing house
Polish emigration of the twentieth and twenty-first centuries

Opis:

Artykuł koncentruje się na pracy i dorobku Polskiego Funduszu Wydawniczego w Kanadzie – instytucji, która od przeszło 40 lat prężnie działa na forum kultury, wydając książki i organizując różnego rodzaju spotkania i wydarzenia, promujące literaturę polską za granicą. PFW to stowarzyszenie kształtujące życie kulturalne i literackie przede wszystkim polskiej społeczności emigracyjnej w Kanadzie. Celem artykułu jest wyodrębnienie i przedstawienie najważniejszych publikacji  poetyckich w dorobku PFW. Analizie zostały poddane głównie tomy poezji wydawane przez PFW zarówno samodzielnie, jak i w koedycji z partnerami krajowymi. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują dwie antologie: Seven Polish Canadian Poets i Antologia poezji polskiej na obczyźnie 1939–1999 oraz wiersze „kanadyjskich kontynentczyków” (Bogdana Czaykowskiego, Floriana Śmiei i Andrzeja Buszy) czy poetów emigracji postsolidarnościowej (np. Marka Kusiby, Edwarda Zymana i Grażyny Zambrzyckiej). Przedstawiony w artykule przegląd oraz opis publikacji poetyckich, wraz z krótkim rysem historycznym, dowodzi, że PFW pełni nie tylko funkcję wydawcy, lecz także kronikarza, archiwisty, mecenasa sztuki czy wreszcie „odkrywcy” talentów poetyckich.
In this article, Bożena Szałasta-Rogowska focuses on the work and achievements of the Polish Publishing Fund (PFW) in Canada, an institution that has been dynamically active on the cultural forum for over 40 years, publishing books and organizing various types of meetings and events promoting Polish literature abroad. PFW is an association which shapes the cultural and literary life of the Polish emigration community in Canada. Szałasta-Rogowska identifies and presentsthe most important poetic publications among the achievements of PFW. She mainly analyzes books of poetry published by PFW both independently or in cooperation with domestic partners. Among them, two anthologies deserve special attention: Seven Polish Canadian Poets and Antologia poezji polskiej na obczyźnie 1939–1999 [Anthology of Polish Poetry Abroad 1939–1999] and poems by so-called “Canadian Continenters” (Bogdan Czaykowski, Florian Śmieja and Andrzej Busza) and poets of the post-Solidarity emigration (e.g., Marek Kusiba, Edward Zyman and Grażyna Zambrzycka). This review and description of poetic publications given in this article, combined with a brief historical outline, shows that PFW is not only a publisher, but also a chronicler, an archiver, a patron of the arts and finally a “discoverer” of poetic talents.

Źródło:

Postscriptum Polonistyczne; 2022, 29, 1; 1-15
1898-1593
2353-9844

Pojawia się w:

Postscriptum Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Historycy łódzcy w Moskwie

Autorzy:

Głowacki, Albin.

Powiązania:

Rocznik Łódzki 1995, t. 42, s. 290-294

Data publikacji:

1995

Tematy:

Międzynarodowa konferencja naukowa nt.: Rosja (ZSRR) -- Polska w XX wieku. Współdziałanie i konflikty (problemy historii i historiografii (07-08.06.1994; Moskwa)
Wojna 1919-1920 r. polsko-rosyjska zjazdy i konferencje sprawozdanie

Opis:

Międzynarodowa konferencja naukowa "Rosja (ZSRR) -- Polska w XX wieku. Współdziałanie i konflikty (problemy historii i historiografii". Moskwa, 7-8 VI 1994 r.

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

Reversals and partings. Over the manuscripts for Włodzimierz Odojewski’s Nie można cię zostawić samego o zmierzchu and Jeżeli jeszcze kiedyś będę… (from the writer’s Poznań archive)
Nawroty i rozsunięcia. Nad brulionami opowiadań Włodzimierza Odojewskiego Nie można cię zostawić samego o zmierzchu oraz Jeżeli jeszcze kiedyś będę… (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)

Autorzy:

Borowczyk, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2129643.pdf

Data publikacji:

2022-10-11

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Włodzimierz Odojewski
polska proza w XX wieku
genetyka tekstów
Polish prose in the 20th century
text genetics
fluid text
draft
manuscript
literary archive
płynny tekst
brulion
rękopis
archiwum literackie

Opis:

The study retraces and investigates Włodzimierz Odojewski’s (1930–2016) process of writing two short stories between 1976 and 1993 by interrogating the manuscripts (handwritten and typed) from the writer’s personal archive, maintained by the Faculty of Polish and Classical Philology of the Adam Mickiewicz University in Poznań. To document the genesis of the stories, the author draws on analytical methods proposed by French text geneticists (Pierre-Marc De Biasi, Jean Bellemin-Noël) and American scholar John Bryant (author of the fluid text concept). The investigation is focused on selected clusters of revisions made in Odojewski’s manuscripts – edits made to the title and the opening paragraphs, alongside various deletions, corrections, and additions. The investigation is premised on the argument that in the course of a long creative act, writers typically strive for compositions that most precisely reflect the nuances of their characters’ mental states and the settings of their stories. As performed by Odojewski, the creative act serves as an example of the inherent volatility of writing, which ultimately produces highly fluid characters.
W studium dokonano rekonstrukcji i analizy procesu pisania dwóch opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (1930–2016) powstałych w latach 1976–1993. Autor bada bruliony (rękopisy i maszynopisy) przechowywane w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Praca nad dokumentacją genezy opowiadań odbywa się przy pomocy narzędzi zaproponowanych przez francuskich genetyków tekstu (P-M. de Biasi, J. Bellemin-Noël) i amerykańskiego badacza J. Bryanta (pojęcie płynnego tekstu /fluid text/). Analiza dotyczy wybranych skupisk zmian w brulionach utworów Odojewskiego – redakcje tytułu, początkowych akapitów, a także skreślenia, poprawki, uzupełnienia. Punktem dojścia studium jest stwierdzenie, że toku długotrwałego aktu twórczego pisarz dąży do konstrukcji, które w sposób maksymalnie precyzyjny oddają niuanse stanów psychicznych bohaterów oraz scenerii akcji opowiadań. Akt twórczy w wykonaniu Odojewskiego jest przykładem niestabilności pisania, którego efektem są kreacje płynnych postaci.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2022, 64, 1; 519-559
1505-9057
2353-1908

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

Pułapki czyhające na badacza polskiej prasy emigracyjnej na obczyźnie w XX i XXI wieku
Traps lurking on researchers of the Polish émigré press in the UK in the 20th and 21st century

Autorzy:

Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/471978.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

polska prasa na emigracji XX-XXI w.
źródła
stan badań
zagrożenia interpretacyjne,
prasoznawstwo
Polish emigre press in the 20th and 21st century
research sources
interpretation threats
press studies

Opis:

Artykuł omawia trudności, na jakie natrafia badacz polskiej prasy emigracyjnej w Wielkiej Brytanii. Zasadniczym problemem jest niekompletność zbiorów archiwalnych oraz roczników konkretnych tytułów czasopism, brak rzetelnych, holistycznych naukowych opracowań na ten temat, duże rozproszenie zbiorów, często brak dostępu do nich, trudności w odczytaniu kontekstu politycznego czy społecznego źródeł, nacechowanych proweniencją określonych opcji politycznych, koterii i ugrupowań, konieczność odwo ływania się do pamięci żyjących jeszcze niektórych przedstawicieli pokolenia „niezłomnych” tworzących czasopisma uchodźcze. Za ważną kwestię należy uznać właściwą selekcję materiałów źródłowych.
The article discusses difficulties encountered by researchers of the Polish émigré press in the UK. The main problem is the incompleteness of archival collections and yearbooks of specific magazines, lack of reliable, holistic, scientific studies of this subject, significant dispersion of the collections, frequent lack access to them, required ability to read the political or social context of the sources burdened with provenance of specific political options, coteries and groups, necessity to reference the memories of a few living representatives of the generation of the „invincible”, who edited the refugee magazines. An important issue is the proper selection of sources.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 469-480
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Ogólnopolska konferencja naukowa nt. "Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX w." : Kraków, 25-26 października 1988 roku

Autorzy:

Książek, Jarosław.

Powiązania:

Życie Szkoły 1989, nr 10, s. 121-128

Data publikacji:

1989

Tematy:

Ogólnopolska sesja naukowa nt.: Idea niepodległości i suwerenności narodowej w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku (25-26.10.1988; Kraków) sprawozdanie
Suwerenność państwa Polska 1918 r. zjazdy i konferencje sprawozdanie
Polityka teoria Polska 19-20 w. zjazdy i konferencje sprawozdanie

Dostawca treści:

Bibliografia CBW

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Inscenizacje oraz adaptacje twórczości Janusza Korczaka w polskim teatrze w latach 1931–2021
Staging and adapting the works of Janusz Korczak in Polish theatre in the years 1931–2021

Autorzy:

Uljasz, Adrian

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31340748.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Polish theatre history of the 20th–21st centuries
theatre for children history
of the 20th–21st centuries
Polish literature 1918–1939 reception
literature for children
1918–1939 reception
teatr polski historia XX–XXI w.
teatr dla dzieci historia XX–XXI w.
literatura polska 1918–1939 recepcja
literatura dla dzieci 1918–1939 recepcja

Opis:

Tematem artykułu jest historia teatralnej recepcji twórczości literackiej Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) (1878 lub 1879–1942) w polskim teatrze w latach 1931–2021, od prapremiery dramatu Senat szaleńców w 1931 r. w Teatrze Ateneum w Warszawie po najnowsze inscenizacje. W analizie uwzględniono też adaptacje trzech powieści Korczaka dla dzieci: Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej (pierwodruk – 1923 r.) i Kajtuś czarodziej (najstarsza edycja – 1935 r.). Autor pisze o realizacjach z teatrów dramatycznych i lalkowych z różnych polskich miast, a także o jednej baletowej, przywołuje inscenizacje oraz adaptacje radiowe i telewizyjne powieści Korczaka. Zwraca też uwagę na zalety i słabości inscenizacji, jak również na metody ich promocji. Omawia przyczyny małego zainteresowania twórców teatralnych sztuką Senat szaleńców i zastanawia się, dlaczego chętniej adaptują oni książki pisarza dla dzieci. Materiał badawczy wykorzystany w artykule to głównie źródła – publikacje prasowe, plakaty i fotografie teatralne, w mniejszym stopniu wspomnienia, w jednym wypadku – nagranie radiowe. Opracowania naukowe i popularyzatorskie przydatne w kwerendzie oraz przywołane w bibliografii i przypisach to publikacje na temat biografii Janusza Korczaka i historii polskiego teatru. Zagadnienie badawcze ma podwójnie rocznicowy charakter. W 1931 r., czyli ponad 90 lat temu, odbyła się prapremiera sztuki Senat szaleńców, a w 2022 r. mija 80. rocznica tragicznej śmierci Korczaka oraz dzieci i części pracowników z jego warszawskiego sierocińca.
The subject of the article is the history of the theatrical reception of Janusz Korczak's (Henryk Goldszmit) (1878 or 1879–1942) literary works in Polish theatre in 1931- 2021, from the premiere of the drama Senat szaleńców in 1931 at the Ateneum Theatre in Warsaw to the most recent productions. The author also includes adaptations of three of Korczak's novels for children: Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej (first printing - 1923) and Kajtuś czarodziej (oldest edition – 1935). The author writes about productions from dramatic and puppet theatres from various Polish cities, as well as about one ballet theatre, evoking staging, radio and television adaptations of Korczak's novels. It highlights the advantages and disadvantages of the parts of the staging, as well as the methods of promoting them. The reasons behind the low interest of theatre artists in the play The Senat szaleńców and the fact that they willingly adapt the writer's books for children are discussed. The research material used in the article is mainly sources – press publications, posters and theatrical photos, to a lesser extent memoirs, and in one case a radio recording. Scientific and popularizing studies, useful in the query and cited in the bibliography and footnotes, are publications on the biography of Janusz Korczak and the history of Polish theatre.

Źródło:

UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 153-167
2543-8379

Pojawia się w:

UR Journal of Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

W trosce o polską wieś. Księżna Izabela Czartoryska i jej dydaktyczna opowieść o mieszkankach Dobromila. Z dziejów Macierzy Polskiej we Lwowie na przełomie XIX i XX wieku
Caring about the Polish countryside. Princess Izabela Czartoryska and her didactic story about the female inhabitants of Dobromil. From the history of the Polish Cradle in Lviv at the turn of the 20th century

Autorzy:

Hoszowska, Mariola

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/547045.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Pielgrzym w Dobromilu
Izabela Czartoryska
Macierz Polska we Lwowie
literatura dla ludu
edukacja historyczna na przełomie XIX i XX w.
Pilgrim in Dobromil
Polish Cradle in Lviv
literature for the people
historical education at the turn of the 20th century

Opis:

Artykuł traktuje o edukacji historycznej dla ludu na przełomie XIX i XX w. Punktem wyjścia są pierwsze całościowe dzieje Polski dla chłopów autorstwa Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej. Jej Pielgrzym w Dobromilu powstał z myślą o spopularyzowaniu historii ojczystej oraz zaszczepieniu pojęcia ojczyzny w świadomości chłopów. Dużo miejsca poświęcono w nim kobietom: władczyniom, szlachciankom oraz chłopkom. Księżna starała się o ukształtowanie pożądanego społecznie wzorca włościanki: kobiety pobożnej, dobrej, schludnej i pracowitej, spełnionej w roli żony, matki i gospodyni. Krytykowała kobiece pijaństwo, prostytucję, lenistwo, guślarstwo, kłótliwość i inne przywary. Narracja oparta była na balansowaniu między wyidealizowanym obrazem wiejskich stosunków oraz piętnowaniem tego, co w gromadach naganne i wymagające zmiany. Autorka artykułu stara się odpowiedzieć na pytania: 1) Dlaczego po ponad sześciu dekadach od wydania Pielgrzyma w Dobromilu dziełko nadal uznawano za przydatne w edukacji warstw plebejskich zaboru austriackiego oraz 2) W jaki sposób lwowska fundacja starała się podtrzymać zainteresowanie autorką i jej aktywnością twórczą adresowaną do „niższych” warstw społecznych. Dochodzi do wniosku, że było to spowodowane zarówno deficytem nowych i dobrych opracowań przeznaczonych dla warstw plebejskich, jak i przyjętą przez Macierz Polską strategią wydawniczą obejmującą włączanie w obręb narodu polskiego przez zapoznawanie z klasyką narodowej historiografii i literatury. Przed wybuchem I wojny światowej zaznaczył się w niej także trend polegający na przybliżaniu czytelnikom MP określonych środowisk umysłowych, co pozostawało w związku z akcentowaniem roli inteligencji w porozbiorowych dziejach narodu. Opracowanie Władysława Jankowskiego o Puławach nie tylko prezentowało klimat i dokonania środowiska związanego z dworem Czartoryskich, ale i służyło promowaniu ideologii solidaryzmu narodowego i społecznego.
The article deals with historical education for the people at the turn of the 20th century. The starting point is the first comprehensive history of Poland for peasants by Izabela Czartoryska née Flemming. Her Pilgrim in Dobromil aimed at popularizing her native history and instilling the notion of "homeland" in the minds of peasants. A lot of space was devoted to women: rulers, noblemen, and peasants. The Duchess tried to shape a socially desirable model of a peasant woman: pious, good, neat and hardworking, fulfilling the role of wife, mother and housewife. She criticized female drunkenness, prostitution, laziness, witchcraft and other vices. The narrative was based on balancing the idealized image of rural relations with the stigmatization of what was reprehensible and in need of change. The author of the article tries to answer two questions: 1) Why, more than six decades after the publication of the Pilgrim in Dobromil, was the work still considered useful for the education of the plebeian layers of the Austrian partition and 2) How did the Lviv Foundation try to maintain its interest in the author and her creative activity calculated for the "lower" social classes? She concludes that this was due both to the shortage of new and good papers of the addressed plebeian classes and to the publishing strategy adopted by the Polish Cradle, which included the inclusion of the Polish nation through the study of the classics of national historiography and literature. Before the outbreak of the First World War, a trend was also observed in the strategy to familiarize readers with specific mental environments, which was related to the emphasis on the role of the intelligentsia in the post-partitioning history of the nation. Władysław Jankowski's study on Puławy not only presented the climate and achievements of the Czartoryski court environment, but also served to promote the ideology of national and social solidarity.

Źródło:

UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 13, 4; 23-46
2543-8379

Pojawia się w:

UR Journal of Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce