Człowiek w fantomatycznej rzeczywistości. (Według Summa Technologiae Stanisława Lema)

(Abstrakt w języku polskim poniżej)Beata WojewodaPedagogical CollegeTechnical University of SilesiaPolandMan in a Phantomatic World(Summa Technologiae by Stanisław Lem)Abstract: Among other motifs recurring in Stanisław Lem's futurological essays written in the 1960s and later collected in his Summa Technologiae, the motif of a future man immersed in an artificially created reality, in which a number of otherwise impossible experiences become his share, looms particularly large. Lem explores ways to introduce the human to the space of cybernetic illusions and reflects upon the possibilities of a wide scale multiplication or reduplication of impressions, experiences and information to eventually point to the gravity of potential consequences of the above. The author of the article analyses the futuristic visions of the writer, which, collectively, turn out to be the building blocks of the latter's technological dystopia. The process of perfecting the machine is unstoppable, and thus - next to the positive prospects of the future related to the evolution of knowledge, communications, entertainment - what emerges from Lem’s observations is a warning which stresses the need to warrant the preservation of human freedom by safeguarding it in the world of new technologies.Keywords: philosophical anthropology, 20th century Polish literature, futurology Człowiek w  fantomatycznej rzeczywistości   (Według Summa Technologiae Stanisława Lema) Streszczenie: W esejach futurologicznych Stanisława Lema z lat sześćdziesiątych, zebranych w  Summie Technologiae, obok innych wątków pojawia się opis człowieka przyszłości zanurzonego w sztucznie wykreowanej rzeczywistości, w której wiele rzeczy niemożliwych staje się jego udziałem. Lem rozważa sposoby wprowadzania człowieka w cybernetyczne złudzenia, możliwości powielania wrażeń, doświadczeń i informacji na szeroką skalę oraz wynikające stąd konsekwencje. Autorka artykułu poddaje analizie technologiczne wizje pisarza, które składają się na antyutopię technologiczną. Udoskonalanie się  maszyn jest procesem niemożliwym do zatrzymania. Obok pozytywnych perspektyw związanych dostępem do informacji, komunikacją  i rozrywką, z wypowiedzi Lema wyłania się również przestroga dotycząca konieczności zadbania o zachowanie wolności  w świecie nowych technologii.Słowa kluczowe: antropologia filozoficzna, literatura polska XX w., futurologia

(Abstrakt w języku polskim poniżej)Beata WojewodaPedagogical CollegeTechnical University of SilesiaMan in a Phantomatic World(Summa Technologiae by Stanisław Lem)Abstract: Among other motifs recurring in Stanisław Lem's futurological essays written in the 1960s and later collected in his Summa Technologiae, the motif of a future man immersed in an artificially created reality, in which a number of otherwise impossible experiences become his share, looms particularly large. Lem explores ways to introduce the human to the space of cybernetic illusions and reflects upon the possibilities of a wide scale multiplication or reduplication of impressions, experiences and information to eventually point to the gravity of potential consequences of the above. The author of the article analyses the futuristic visions of the writer, which, collectively, turn out to be the building blocks of the latter's technological dystopia. The process of perfecting the machine is unstoppable, and thus - next to the positive prospects of the future related to the evolution of knowledge, communications, entertainment - what emerges from Lem’s observations is a warning which stresses the need to warrant the preservation of human freedom by safeguarding it in the world of new technologies.Keywords: philosophical anthropology, 20th century Polish literature, futurology Człowiek w  fantomatycznej rzeczywistości   (Według Summa Technologiae Stanisława Lema) Streszczenie: W esejach futurologicznych Stanisława Lema z lat sześćdziesiątych, zebranych w  Summie Technologiae, obok innych wątków pojawia się opis człowieka przyszłości zanurzonego w sztucznie wykreowanej rzeczywistości, w której wiele rzeczy niemożliwych staje się jego udziałem. Lem rozważa sposoby wprowadzania człowieka w cybernetyczne złudzenia, możliwości powielania wrażeń, doświadczeń i informacji na szeroką skalę oraz wynikające stąd konsekwencje. Autorka artykułu poddaje analizie technologiczne wizje pisarza, które składają się na antyutopię technologiczną. Udoskonalanie się  maszyn jest procesem niemożliwym do zatrzymania. Obok pozytywnych perspektyw związanych dostępem do informacji, komunikacją  i rozrywką, z wypowiedzi Lema wyłania się również przestroga dotycząca konieczności zadbania o zachowanie wolności  w świecie nowych technologii.Słowa kluczowe: antropologia filozoficzna, literatura polska XX w., futurologia