Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish syntax" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-46 z 46
    Tytuł:
    Związki akomodacyjne jako wyróżnik zależności składniowej
    Syntactic government (accommodation) as an indicator of syntactic dependency
    Autorzy:
    Gębka-Wolak, Małgorzta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595643.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    contemporary Polish syntax
    syntactic dependency
    syntactic government (accommodation)
    składnia współczesnego języka polskiego
    zależność składniowa
    akomodacja syntaktyczna
    Opis:
    The aim of this paper is to provide a more detailed description of correlations between a syntactic dependency relation and a syntactic government relation. The latter, which we call accommodation, is a mechanism of adjusting the form of linguistic expressions to the requirements of other elements co-occurring in the context. The question described here is part of a more complex problem, often referred to by linguists as the difference in binding force of the different constituents of a utterance. The article presents four possible combinations of the two syntactic relations, each illustrated by specific examples: 1) no dependency and no accommodation relation: Poznałam byłego rezydenta naszego wywiadu w Nowym Jorku (to mój obecny klient), 2) accommodation relation with no dependency: Arabowie (nie tylko oni) twierdzą od stuleci, że był lokalny potop, 3) both dependency and accommodation relation: Doczekam się odpowiedzi, and 4) dependency relation with no accommodation relation: Wynosić się! – warknęła. We also describe 15 grammatical categories which can be subject to accommodation relation in contemporary Polish, and analyze their correlation to syntactic dependency. In addition to the standard categories of case, number and gender, we take into consideration some less typical once, such as degree and negation. Our conclusion is that the accommodation of gender and number are the weakest among syntactic dependency indicators. This is due to the fact that this type of accommodation may concern even those elements which do not belong to the same utterance. Other analyzed grammatical categories are all related to a certain dependency type. Distributional dependents, governors and co-occurring constituents can only be subject to accommodation of specifi c and well-defi ned grammar categories.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2013, 12; 29-43
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcjonalność opisu składni dla potrzeb glottodydaktycznych
    Functional Descriptive Syntax of Polish for Didactic Purposes
    Autorzy:
    Karolczuk, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933731.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    składnia języka polskiego
    związki składniowe
    glottodydaktyka
    funkcjonalność opisu języka
    Polish syntax
    syntactic relationships
    foreign language teaching
    functional descriptive grammar
    Opis:
    This paper discusses the need of creating a functional descriptive grammar of Polish, particularly its syntax, for the purposes of teaching Polish to foreign learners. Frequent problems in learning and teaching Polish syntax have been presented. A functionally-oriented descriptive syntax of Polish should include the presentation of structural, semantic and syntagmatic relationships in sentences. The description should take into account the problems that foreign learners have in learning Polish.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 6; 89-95
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy ukształtowania składniowego tekstów w języku polskim pisanych przez osoby niesłyszące
    Problems of Syntax Composition of Texts in Polish Language Written by Deaf People
    Autorzy:
    Ruta-Korytowska, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1804626.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    surdoglottodydaktyka; polski język migowy; spójność; składnia
    surdoglottodidactic; polish sign language; cohesion; syntax
    Opis:
    Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na trudności w ukształtowaniu tekstów pisanych w języku polskim przez osoby z dysfunkcją słuchu. Ponieważ jest to temat stosunkowo mało zbadany, na początku uwaga skupiona została na przybliżeniu dostępnej literatury przedmiotu. W następnej części artykułu przedstawiona została kwestia statusu języka polskiego u osób niesłyszących. Czy jest to dla nich język pierwszy, drugi czy obcy? Ustalenia te determinują bowiem sposób analizy materiału badawczego. W trzeciej części przedstawiona została analiza wybranych aspektów ukształtowania składniowego tekstów pisanych przez głuchych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na spójność tekstu.
    The aim of this paper is to point out difficulties in the shaping of texts written in Polish by people with hearing difficulties. Because the topic is relatively little studied, at the beginning the focus was on bringing closer available literature. The next part of the article presents the problems associated with status of polish language for the hearing-impaired. Is it first, second or foreign language for them ? These findings determine the analysis of testing material. The third part presents an analysis of selected aspects regarding the shape of syntax in texts written by hearing-impaired with special attention to the cohesion of text.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 10; 117-134
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transitory Categories And The Metalanguage Of Syntax
    Autorzy:
    Grochowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634625.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    metalanguage of syntax, transitory category, the Polish language, complement, adverbial
    Opis:
    The first part of the paper constitutes an analysis of the term “transitory category” as presented by Adam Heinz, and a justification of the view that there is a need to eliminate the term from the metalanguage of syntax. The second part of the paper is a reconstruction of the reasoning mechanism Adam Heinz developed in order to postulate the existence of a transitory category between the complement and the adverbial. The last part of the text shows an effective method of analysing relations between parts of the sentence without a necessity to use the term “transitory category”.
    Źródło:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 132, 1
    2083-4624
    Pojawia się w:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Towards a Linguistically-Oriented Textual Entailment Test-Suite for Polish Based on the Semantic Syntax Approach
    Autorzy:
    Przepiórkowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677103.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    semantic syntax
    textual entailment
    Polish
    Opis:
    Towards a Linguistically-Oriented Textual Entailment Test-Suite for Polish Based on the Semantic Syntax ApproachThe aim of this programmatic position paper is to show that the semantic syntax tradition of Polish linguistics associated with the name of Stanisław Karolak may be a basis for the development of a taxonomy of entailment types and a corresponding test-suite of entailment examples. The article also puts forward some initial desiderata for such a test-suite.
    Źródło:
    Cognitive Studies; 2015, 15
    2392-2397
    Pojawia się w:
    Cognitive Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontrastywne badanie właściwości semantyczno-składniowych czasowników w perspektywie leksykograficznej
    Autorzy:
    Kiklewicz, Aleksander
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567896.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    semantic/explicative syntax
    Stanisław Karolak’s syntactic theory
    Polish school of semantic syntax
    explicative pattern
    contrastive syntax
    składnia semantyczna/eksplikacyjna
    teoria składniowa Stanisława Karolaka
    polska szkoła składni semantycznej
    schemat eksplikacyjny
    składnia konfrontatywna
    Opis:
    The authors present several assumptions and problems arising from the implementation of the research project, the subject of which is the comparative analysis of grammatical explicative patterns of propositional structures encoded in the meaning of verbs which belong to the two classes: verba cogitandi and verba sentiendi in the contemporary Slavonic languages: Bulgarian, Polish and Russian. Based on the theory of syntax by Stanislaw Karolak (1984; 2002), the authors have created integrated syntactic dictionaries of verbs of these classes in the three languages as a foundation of their contrastive research. The article presents the main problems dealt with the research project which pertain to the phenomenon of polysemy from the syntactic perspective, the segmentation of dictionary entries, the syntactic interpretation of internal temporality, the realization of diathesis, as well as the admissibility of various degrees of the compression of propositional argument.
    Autorzy przedstawiają założenia i problemy wynikające z realizacji projektu badawczego, którego przedmiotem jest porównawcza analiza gramatycznych schematów eksplikacji struktur propozycjonalnych, zakodowanych w znaczeniu czasowników mentalnych i sentymentalnych współczesnego języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego. Opierając się na teorii składniowej autorstwa Stanisława Karolaka (1984; 2002), autorzy wytworzyli zintegrowane słowniki syntaktyczne czasowników danych klas w trzech językach, co stanowi bazę ich badania kontrastywnego. W artykule wskazano najważniejsze problemy rozwiązywane w projekcie badawczym – dotyczą one opisu zjawiska polisemii w perspektywie składniowej, segmentacji hasła słownikowego, składniowej interpretacji temporalności wewnętrznej, realizacji diatezy, a także dopuszczalności różnych stopni wyzerowania pozycji argumentu propozycjonalnego.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2017, 14
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka
    A rich language, neglected language - some reflections upon the culture of language
    Autorzy:
    Bortliczek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1877102.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    kondycja języka
    Rada Języka Polskiego
    sprawozdanie
    kultura języka polskiego (składnia, leksyka, ortografia, interpunkcja, błąd językowy)
    the condition of language
    Council of Polish Language
    report
    culture of Polish language (syntax, lexis, spelling, punctuation, language mistakes)
    Opis:
    Artykuł Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka dotyczy wybranych zjawisk językowych. W centrum uwagi znajdują się leksykalne i ortograficzne oraz składniowe i interpunkcyjne zaniedbania dostrzegane w komunikatach tworzonych przez instytucje państwowe. Materiał analityczny pochodzi m.in. ze sprawozdania Rady Języka Polskiego za lata 2010-2011, które dotyczy oficjalnej komunikacji instytucji państwowych z Polakami. Celem opisu jest wskazanie przyczyn wybranych błędów oraz prezentacja zasad regulujących pisownię prawidłową, a także przedstawienie skorygowanych wersji omawianych przykładów. Wnioski płynące z analizy oficjalnych dokumentów pod kątem przestrzegania kultury języka przekładają się na refleksję dotyczącą odpowiedzialności za kondycję języka polskiego, który jest ważnym składnikiem tożsamości narodowej.
    The paper is related to selected linguistic phenomena. There is lexical, spelling, syntactic and punctuation negligence observed in communication, which takes place in statements of state institutions. The analytical data derives, among other sources from a report of the Council of Polish Language (recorded between 2010 and 2011). The aim of the study is to indicate the reasons for the selected mistakes and rules related to the correct spelling by presenting the proper examples. The conclusions from the analysis of the official documents on language culture are transferred into a reflection about the responsibility for the condition of the Polish language, which is an important component of the national identity.
    Źródło:
    Edukacja Międzykulturowa; 2020, 13, 2; 245-264
    2299-4106
    Pojawia się w:
    Edukacja Międzykulturowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z tygodnia na tydzień, z powieści na powieść, z meczu na mecz jako przykłady nieswobodnych grup syntaktycznych
    From week to week, from novel to novel, from match to match as Examples of Constrained Syntactic Groups
    Autorzy:
    Gębka-Wolak, Małgorzata
    Moroz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045418.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    contemporary Polish language
    lexis
    syntax
    multisegmental lexical unit
    Opis:
    The article has verified a hypothesis suggesting that the sequences mentioned in the title and similar to them are constrained syntactic groups, i.e., they do not form a regular combination of simple signs. The verification has been conducted on the basis of a three-stage procedure taking into account the semantic features and inner qualities of the studied expressions, namely, their composition as well as the structural and linear links between segments. It has been indicated that the components of the studied sequences jointly express meaning which can be considered as a form of perlocution: ‘something changes within fragments of time undergoing observation whose measure is determined by a variable component’. Moreover, it has been demonstrated that the two components of a sequence that can be exchanged can be realized not only by standard measures of time (second, minute, hour, week), but also by nouns referring to events (match, meeting, term). Also, there is a presentation of the basic limitations in the realization of a variable component and a mutual linear arrangement of variable and constant components. A characteristic of the expressions of the type from week to week, from novel to novel, from match to match is supplemented by the remarks concerning their external syntax.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 2; 9-24
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ¿Por qué los españoles «saben» lenguas mientras los polacos tan solo las «conocen»? Los verbos de conocimiento en contraste polaco-español
    The verbs of knowledge in contrast (Polish-Spanish)
    Autorzy:
    Zieliński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/43665688.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    knowledge verbs
    semantics
    syntax
    Polish
    Spanish
    contrastive analysis
    Opis:
    The objective of the study is to delve into the main syntactic and semantic differences and similarities of the so-called verbs of knowledge, that is, the predicates, that denote the cognitive attitude of the sentence subject toward the acquaintance. The author will address the contrastive analysis of the main Spanish verbs –saber, conocer– with the corresponding Polish verbs –wiedzieć, znać, potrafić and umieć.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2023, 50, 3; 137-148
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym
    Autorzy:
    Pałka, Patrycja
    Kwaśnicka-Janowicz, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678848.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Polish beekeeping terminology
    frame semantics
    syntax
    event schema
    Opis:
    Semantics of Old Polish Beekeeping Terms: The Case of (po)łazić pszczoły/miód ‘Take Honey from the Bees’ in a Cognitive PerspectiveThis article aims to explain the process of terminologisation of the verb (po)łazić in beekeeping terminology. We present its stages and hypotheses concerning the semantics of the Old Polish term under consideration, including possible event schemas and its non-prepositional syntax. The analysis indicates that the terminologisation of word combinations with the verb (po)łazić in beekeeping terminology: (po)łazić pszczoły/miód ‘take honey from the bees’ involved the process of shifting the semantic dominant and, consequently, changing the event schema (“self-motion schema” → “caused motion schema” or “transfer”). On the level of syntactic analysis, we put forward a hypothesis about the possible origin of the non-prepositional structure generated as a result of transformation of the prepositional phrase: łazić po pszczoły/miód → połazić pszczoły/miód with a general meaning ‘perform the action directed at the singled-out object that changes its location as a result’.Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym Celem pracy jest wyjaśnienie zjawiska terminologizacji czasownika (po)łazić w użyciu bartniczym – przedstawienie jej etapów oraz hipotez dotyczących semantyki badanego terminu staropolskiego, w tym realizowanych możliwych schematów zdarzeń, oraz jego bezprzyimkowej składni. Analiza pokazuje, że proces terminologizacji badanych połączeń wyrazowych: (po)łazić pszczoły/barć/miód polegał na przesuwaniu się dominanty znaczeniowej, a w konsekwencji zmiany schematu zdarzenia (samoprzemieszczanie → powodowanie ruchu lub przekazywanie). Z kolei w analizie składniowej badanego terminu postawiona została hipoteza o możliwym pochodzeniu konstrukcji bezprzyimkowej z przekształcenia formacji z wyrażeniem przyimkowym: łazić po pszczoły/ miód → połazić pszczoły/miód o znaczeniu ogólnym ‘wykonać daną czynność ukierunkowaną na wyróżniony obiekt, który w wyniku tej czynności zmienia swoją lokalizację’.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie emotywnym
    The representation forms of propositional argument in Bulgarian, Polish and Russian sentences with emotive predicate
    Autorzy:
    Kiklewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031498.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    semantic syntax
    explicative syntax
    valence of verb
    contrastive linguistics
    emotive verbs
    Bulgarian language
    Polish language
    Russian language
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 1; 157-173
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym
    Autorzy:
    Kiklewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678910.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    semantic syntax
    explicative syntax
    valence of verb
    contrastive linguistics
    mental verbs
    Bulgarian language
    Polish language
    Russian language
    Opis:
    Forms of Representation of Propositional Argument in Bulgarian, Polish and Russian Expressions Based on the Mental PredicateThis article offers a discussion of Bulgarian, Polish and Russian mental verbs from the perspective of syntactic valence. The author examines grammatical forms of propositional argument in sentences with mental verbs which represent predicate-argument structure P (x, q). All syntactic forms in the focus of this study are classified into several patterns: observance, compression and splitting. The author demonstrates that what they involve is analogical reflection of propositional structure, greater or smaller compression of propositional argument, or its segmentation and doubling of syntactic position. The author examines the regularity of implementation of each grammatical form in Bulgarian, Polish and Russian on the basis of relevant quantitative data.Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym Tematem prezentowanego artykułu są bułgarskie, polskie i rosyjskie czasowniki mentalne, badane w perspektywie walencji syntaktycznej. Autor analizuje gramatyczne formy realizacji argumentu propozycjonalnego w zdaniach z czasownikami mentalnymi w pozycji orzeczenia, które reprezentują strukturę predykatowo-argumentową P (x, q). Wszystkie formy syntaktyczne podzielono na kilka typów: przestrzeganie, kompresja i rozszczepienie. Autor pokazuje, że w tym zakresie mamy do czynienia z kalkowaniem struktury propozycjonalno-semantycznej, z mniej lub bardziej intensywną kompresją argumentu propozycjonalnego lub z jego rozczłonkowaniem i podwojeniem pozycji syntaktycznej. Została zbadana regularność realizacji każdej formy gramatycznej w systemie trzech języków. Wnioski są oparte na danych kwantytatywnych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstrukcje typu niedziel dwie - przejaw analogii czy rezultat wpływu obcego?
    Constructions like niedziel dwie - analogy or the result of some external influence?
    Autorzy:
    Sicińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/683711.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    składnia
    liczebnik
    regionalizm
    kresowizm
    syntax
    numeral
    regionalism
    Polish Eastern borderland
    Opis:
    The study focuses on combining numerals dwa, trzy and cztery with nouns, in particular the constructions like niedziel dwie, where the noun - being the subject which is counted - has the form of plural genitive. Constructions like that, contemporarily treated as incorrect, occurred already in the Old Polish language and became very common in the 16th–18th centuries. In t he 19th century, t hey were rather rare, and in the 20th and 21st centuries they have been preserved only in the area of the Eastern borderland. The reason for the occurrence of such constructions was primarily the impact of the paradigm of numerals from 5 upwards. The genitive form of the noun was also to a large extent determined by the order in which the noun was pushed before the numeral. In the Eastern borderland it was also the influence of Eastern Slavic languages that contributed to the discussed phenomenon - it is also the actual reason for preservation of this construction until today in the Eastern areas.
    -
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 113-128
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O potrzebie pojęcia podmiot (i pojęć pokrewnych)
    On the Need for the Concept of Subject (and its Keen Concepts)
    Autorzy:
    Bobrowski, Ireneusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127765.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    językoznawstwo polonistyczne
    składnia
    podstawowe pojęcia
    Polish language linguistic
    syntax
    basic concepts
    Opis:
    The paper sought to show how beneficial it is to include the concept of subject in the grammatical model of the generative language. First of all, the inclusion of this concept (and keen concepts) considerably contributes to make this grammatical model more explicative. Its explicit character results from the fact that a linguist builds a bridge between syntactics and semantics, and (in the broader perspective) between linguistics and logic. Taking into account the fact that logic − and its related linguistics − results directly from Aristotle, the inclusion of the concept of subject to linguistics means at the same time an attempt to conserve this concept in culture. Thereby we reject those grammatical models which can see no reasons why the concept of subject should be present in them. At the same time we approve of cognitivists' merits. It is a key concept for them, but we do not agree with their opinions on the role of functional concepts in generative linguistics.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 75-82
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Imiesłowy bierne w staropolskich apokryfach. Prolegomena do dalszych badań
    Passive participles in the Old Polish Apocrypha. Prolegomena to further research
    Autorzy:
    Ziółkowska, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2010845.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Old Polish language
    syntax
    past participle
    Apocrypha
    staropolszczyzna
    składnia
    imiesłów bierny
    apokryfy
    Opis:
    Artykuł ma na celu rozpoznanie literatury przedmiotu, wstępne odniesienie wiedzy ogólnej do materiału apokryficznego i wskazanie dalszych kierunków badań sposobów funkcjonowania imiesłowów biernych w tekstach staropolskich apokryfów Nowego Testamentu. Przedstawiono budowę imiesłowów biernych oraz zwrócono szczególną uwagę na zanik opozycji między imiesłowami biernymi czasu teraźniejszego i przeszłego, niemal całkowity zanik formacji na -m- oraz zmianę wartości kategorii strony (znaczenie bierne imiesłowów czynnych oraz czynne biernych) i aspektu (znaczenie dokonane imiesłowów zbudowanych na tematach czasowników niedokonanych i odwrotnie). Wstępne rozpoznanie materiału apokryficznego pod kątem funkcji składniowych imiesłowów biernych pokazało, że w odmianie prostej (rzeczownikowej) pełnią one w pierwszej kolejności funkcję ośrodków predykacji – bądź to samodzielnie, bądź jako orzeczniki w orzeczeniu imiennym, natomiast w odmianie złożonej prymarnie pełnią funkcję atrybutu, wtórnie zaś – podmiotu lub dopełnienia. Poruszono także temat prawdopodobnej genezy form bezosobowych (tzw. bezosobników) jako kontynuantów mianownika liczby pojedynczej rodzaju nijakiego imiesłowów biernych w odmianie prostej. Zapowiedziano szczegółowe badania ilościowo-jakościowe także z uwzględnieniem metody statystycznej, gdy zrealizowany zostanie kolejny etap grantu – anotacja gramatyczna.
    The aim of this article is the reconnaissance of the literature of the subject, preliminary reference of the general knowledge to the apocryphic material, and indicating further line of research into the ways of functioning of the passive participles in the texts of the Old Polish Apocrypha of the New Testament. The construction of the passive participles was described, and particular attention was paid to disappearance of the opposition between the passive participles of the present and past tense, to nearly complete disappearance of the word formations with -m-, as well as to the change of the value of the category of voice (passive meaning of the active participles and active meaning of the passive ones) and grammatical aspect (perfective meaning of the participles build on the stems of the imperfective verbs, and vice versa). The preliminary reconnaissance of the syntactic functions of the passive participles in the apocryphic material demonstrated that in the simple (noun) inflection they perform primarily the function of centres of predication – autonomously or as predicatives in substantive predicates, while in the complex inflection primarily perform a function of an attribute, and secondarily that of a subject or complement. The issue was also raised of probable origin of the impersonal verb forms (or impersonals) as continuants of the nominative singular neuter passive participles in the simple inflection. Detailed quantitative and qualitative study was announced, also with the use of a statistical method, after subsequent stage of the grant – grammatical annotation – is realized.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2021, 20; 243-254
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’uso dei tempi e dei modi, traduzione delle espressioni fisse, idiomatiche e metaforiche e cambiamenti dei costrutti frasali nella versione polacca de «I dodici abati di Challant». Come superare i limiti di un sistema linguistico
    The use of tenses and moods, translation of fixed expressions, idioms, metaphorical phrasal constructs and changes in the Polish version of 'I dodici abati di Challant'. How to overcome the limitations of a linguistic system?
    Autorzy:
    Salmeri, Claudio
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1051087.pdf
    Data publikacji:
    2013-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish and Italian grammar
    tenses
    moods
    syntax
    idiomatic and metaphoric expressions
    translation
    Opis:
    The purpose of this paper is to present a comparative analysis of a novel written in Italian by Laura Mancinelli, 'The Twelve Abbots of Challant', and its translation into Polish prepared by Maciej Brzozowski. Focusing on a few examples, such as the use of grammatical tenses and moods, differences in the syntax, and the problems of translating idiomatic and metaphoric expressions, the paper aims to compare the author’s style with that of the translator. The task undertaken by the translator seems very hard indeed from the very beginning due to considerable differences between the Italian and Polish languages in the use of tenses and moods. While the Italian grammar uses four moods, eight simple and seven compound tenses, the frugal Polish grammar makes with just three modes, one compound and three simple tenses. The discussion will clearly illustrate that thanks to some modifications it was possible to translate and preserve the meaning and the spirit of the Italian grammar and style.
    Źródło:
    Studia Romanica Posnaniensia; 2013, 40, 3; 81-94
    0137-2475
    2084-4158
    Pojawia się w:
    Studia Romanica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    One special case of the predicate semantic structure realisation: Polish rozmyślić się (vs. Polish zrezygnować, Bulgarian откажа се)
    Szczególny przypadek realizacji cech struktury semantycznej predykatu: pol. rozmyślić się (na tle pol. zrezygnować, bułg. откажа сe)
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084351.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    semantic
    syntax
    predicate‑argument structure
    context of the sentence
    Polish ~ Bulgarian contrast
    Opis:
    The article focuses on the relationship between predicate‑argument (semantic) structure of verbs and their syntactic properties. This investigation concentrates on the semantic structure of the Polish verb rozmyślić się (‘to change one’s mind’) as a predicate of higer order (Px, q) and its syntactic characteristic. The analisys demonstrates that the content of the propositional argument q is expressed mainly in the context of the sentence and this fact makes the verb rozmyślić się an exceptional unit of the higer order preditcate set. The verb rozmyślić się is compared with the Polish and Bulgarian possible equivalents: zrezygnować and откажа се.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 55-68
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Einige Bemerkungen zum partitiven Genitiv im heutigen Polnisch und zu seinen deutschsprachigen Äquivalenten
    Some Reflections on Partitive Genitive in Contemporary Polish and its Equivalents in German
    Autorzy:
    Gaworski, Ireneusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409199.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-01
    Wydawca:
    Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    category of grammatical case
    partitive genitive
    accusative
    syntax
    Polish-German contrastive studies
    Opis:
    The topic of this paper is so-called Partitive Genitive (PG) as a verbal compliment, which is one oft the most characteristic syntactic constructions of the Polish language and of the others Slavic languages. PG is typical of spoken language and compatibel only with restricted class of perfective verbs. Different frames and a short characteristic of the subject in the Polish linguistic literature were presented. Reflections in the main part of the article are limited to a selected morphological, syntactic and semantic phenomenon of PG with perfective and imperfective verbs. The possible equivalents of Polish PG in German were also presented.
    Źródło:
    Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft; 2021, 10; 43-69
    2299-4122
    2657-4799
    Pojawia się w:
    Beiträge zur allgemeinen und vergleichenden Sprachwissenschaft
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Українсько-польські синтаксичні паралелі у сучасних мовознавчих дослідженнях
    Ukrainian-Polish syntactic parallels in the contemporary linguistic studies
    Autorzy:
    Magas, Nataliya
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343289.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    синтаксис
    українська мова
    польська мова
    семантика
    syntax
    Ukrainian language
    Polish language
    semantics
    Opis:
    У статті зроблено огляд наукових досліджень останнього періоду у сфері зіставного синтаксису української і польської мов. Висвітлено проблематику вивчення синтаксичних паралелей у двох мовах у монографічних працях відомих славістів. Здійснено аналіз праць за тематикою синтаксичних зв’язків української та польської мов, здійснених у монографіях, навчальних посібниках, численних статтях.
    Reviews of the latest research papers on the comparative syntax of Ukrainian and Polish languages are discussed in the article. The syntactic parallels in two languages are described in the monographic works of famous Slavicists. The analysis of scientific works on syntactic connections of Ukrainian and Polish languages is worked out in monographs, textbooks, numerous articles.
    Źródło:
    Studia Ucrainica Varsoviensia; 2021, 9; 39-51
    2299-7237
    Pojawia się w:
    Studia Ucrainica Varsoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane zagadnienia składni regionalnej w polszczyźnie „Kuriera Wileńskiego” z lat 1924–1939
    Autorzy:
    Joachimiak-Prażanowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676914.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    regional syntax
    social-political and cultural situation
    the Polish language
    north boundary dialect
    Opis:
    Selected issues in regional syntax questions in the language of Kurier Wileński from the years 1924–1939The article presents issues of choice in the scope of regional syntax. These are characteristics the most characteristic for the syntax of north and east Borderland.The analysis of the collected syntax characteristics was conducted by means of Kurier Wileński material.48 types of specific syntax structures were excerpted from the questioned newspaper (29 of them were chosen in this article for presentation). In Kurier Wileński one finds north Borderland syntax questions (ones the most often described in the literature of the subject), and several specific constructions functioning in the post-war Vilnius newspapers, however not registered earlier on the Borderland.The text frequency of the structures was diverse. One noted the most often specific constructions with the preposition dla (127 certifications), and adjectival predicatives in ablative (111), as well as nominal sentences without copula (49), and the following structures: w Białorusi / do Białorusi (34), łotewska i estońska delegacje (28), chronić od czegoś (27), czekać czegoś (22). However the greatest amount of syntax characteristics occasionally occurred in the questioned texts (1–2 certifications).As it was proved by the analysis, more than 70% of the syntax characteristics found in Kurier Wileński are the loan translations of Russian structures (at the same time nearly all the remaining constructions are based on Russian language). In the subsequent newspapers the percentage of Russicisms was even higher. On these grounds the north Borderland syntax was and is highly Russificated. Избранные явления синтаксических особенностей регионального польского языка в газете «Kurier Wileński» 1924–1939 годовВ настоящей статье представлены избранные синтаксические явления регионального варианта польского языка в период двадцатилетия между первой и второй мировыми войнами. Это нaиболее характерные особенности синтаксиса северо-восточных районов польского государства. Анализ синтаксических явлений проведен по текстам ежедневной газеты «Kurier Wileński». В исследуемом журнале автором обнаруженo 48 типов своеобразных региональных синтаксических конструкций – 29 из них показаны в настоящей статье. В газете «Kurier Wileński» появились характерные синтаксические явления (чаще всего описываемые в литературе предмета), а также немало конструкций, функционирующих в послевоенной вильнюсской прессе и в письменном польском языке межвоенного периода в Советской Беларуси, которые на территории бывших северо-восточных районов польского государства раньше не регистрировались. Текстуальная частотность своеобразных синтаксических структур различна. Чаще всего отмечались особенные конструкции с предлогом для (127 примеров) и именные части составного именного сказуемого, употребляемые в форме творительного падежа (111), а также предложения с нулевой связкой (49) и следующие конструкции: w Białorusi / do Białorusi (34), łotewska i estońska delegacje (28), chronić od czegoś (27), czekać czegoś (22). Большинство, однако, синтаксических особенностей в исследуемых текстах, засвидетельствованы единичными примерами (1–2 примера). Как показал анализ, свыше 70% синтаксических явлений в газете «Kurier Wileński» это кальки русских структур. Почти все остальные конструкции поддерживались влиянием русского языка. В журналах позднейшего периода процент русизмов еще больший. Таким образом, синтаксис севернокресовой польской прессы был и в дальнейшем остается под очень сильным влиянием русского языка.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznym
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678666.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    semantic classes of verbs
    syntax
    lexicography
    contrastive studies
    Bulgarian language
    Polish language
    Russian language
    Opis:
    Mental and emotional verbs in semantic and syntactic descriptionThe main issue of this article concerns relations between the semantic plane of the sentence, which is presented by means of notions of predicate argument structure, and the plane of formal realisation of this structure. The existing attitudes to the studied verb classes are presented. Then rules governing the model of description used are specified (the article has been written within an elaborate scientific grant concerning Bulgarian, Polish and Russian). Obligatory semantic features of both classes are pointed out, followed by an elaboration on the scope of analysis of semantic and syntactic phenomena. This scope is determined by basic semantic sentence categories on which comparative, including contrastive, research is based. Drawing on examples of particular units studied, I then discuss the effectiveness of the analysis which enables comparing differences between sets of sentence structures allowable for each class studied. Those differences stem from semantic differences typical of those classes. Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznymTematyka artykułu dotyczy relacji między płaszczyzną semantyczną zdania, ujętą w terminach struktury predykatowo-argumentowej, a płaszczyzną realizacji formalnej tej struktury. Zarysowane zostały dotychczasowe podejścia do opisu badanych klas czasowników oraz sprecyzowano ustalenia dotyczące zastosowanego w artykule modelu opisu (artykuł powstał w związku z realizacją obszernego grantu dotyczącego języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego). Wskazano obligatoryjne dla obu klas cechy semantyczne oraz scharakteryzowano zakres analizy zjawisk semantyczno-składniowych. Zakres ten wyznaczają podstawowe semantyczne kategorie zdaniowe, których badanie stanowi podstawę dla porównań, także porównań konfrontatywnych. Zaprezentowane zostały przykłady opracowania wybranych jednostek oraz wskazana skuteczność analizy, która pozwala ukazać różnice między zbiorami dopuszczalnych dla każdej z badanych klas struktur zdaniowych. Różnice te wynikają z charakteryzujących te klasy różnic semantycznych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Einige Fragen der Pro-drop-Konfigurationen im Jiddischen mit syntaktischen Merkmalen des Deutschen und Polnischen
    Some aspects of the pro-drop configurations in Yiddish in comparison with syntactic features of German and Polish
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1596737.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Vergleichssyntax: Jiddisch-Deutsch-Polnisch
    Generative Syntax
    Pro-drop-Konfigurationen
    pro-drop configurations
    generative syntax
    Yiddish-German-Polish comparison
    comparative syntax
    składnia porównawcza języka polskiego
    niemieckiego i języka jidysz
    składnia generatywna
    konfiguracje pro-drop
    Opis:
    Der Artikel beschäftigt sich mit der Frage nach den Pro-drop-Konfigurationen im Rahmen der Prinzipien- und Parameter-Theorie (PPT) sowie des Minimalistischen Programms in Bezug auf die Satzanalyse im Deutsch-Polnisch-Jiddischen-Vergleich. Es wird davon ausgegangen, dass die Auslassung des Subjekts nicht nur flexionsbedingt, sondern auch konfigurationsabhängig ist. Die Pro-drop-Konfigurationen stellen eine notwendige Bedingung für die Betrachtung des Polnischen als Pro-drop-Sprache dar. Die polnischen Beispiele werden mit den Sätzen des Deutschen als eine Nicht-pro-drop-Sprache verglichen und in Bezug auf das Jiddische untersucht. Es wird gefragt, welche syntaktischen Eigenschaften des Jiddischen sich aus dem Pro-drop-Parameter ableiten lassen und welche Entsprechungen man in der deutschen und welche in der polnischen Sprache findet.
    The paper addresses the issue of pro-drop configurations within the Principles and Parameters framework (P&P) and the Minimalist Program (MP) with respect to comparative syntactic analysis of German, Polish and Yiddish. The point of departure is the assumption that the omission of the subject is not only inflection-conditioned but also configuration-dependent. The pro-drop configurations are a necessary condition to consider Polish as a pro-drop-language. Polish examples are here compared with the sentences in German, a non-pro-drop-language, and analysed with reference to Yiddish. The questions of focus here are: which features of Yiddish can be derived from the pro-drop-parameter and which equivalents can be found in the German and which in the Polish language?
    Artykuł omawia zagadnienie dotyczące konfiguracji pro-drop w ramach Teorii Zasad i Parametrów i Programu Minimalistycznego w odniesieniu do analizy porównawczej zdania języka niemieckiego, polskiego oraz jidysz. Zakłada się, że możliwość rezygnacji z podmiotu w zdaniu zależy nie tylko od potencjału fleksyjnego danego języka, ale również od pewnych cech konfiguracyjnych w tym języku. Cechy te odzwierciedla język polski, należący do języków pro-drop, który stanowi punkt wyjścia dla analizy zdania w języku niemieckim i języku jidysz. Artykuł jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, które cechy syntaktyczne języka jidysz można wyprowadzić z parametru pro-drop. Poprzez porównanie z językiem polskim i niemieckim wykazane są cechy wspólne dla obu języków.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2017, 26; 145-164
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o składni Paterykonu Sylwestra Kossowa (1635)
    Selected Remarks on the Syntactic Aspect of Paterykon by Sylwester Kossow (1635)
    Autorzy:
    Klimek, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902179.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    polszczyzna kijowska
    składnia
    historia języka
    Kossow
    Kievan language variety of Polish
    syntax
    history of language
    Opis:
    The paper discusses a selection of issues relating to the syntactic structure of Paterykon, as translated by Sylwester Kossow. These observations are put in the context of the specialist literature devoted to the status of the Polish language in the 17th century, including its Borderland dialectal varieties. The analysis focuses on the following syntactic structures: causal constructions – with preposition, with infinitive (modelled on the Latin n.c.i and a.c.i. constructions), syntax of negative sentence constructions (single negation after the conjunction ani [either]), syntax of quotes (a merger of reported and direct speech constructions), numerals, and the semantics of the subordinators (iż [that], jeśli [if], skoro [if/unless]). A more important part of the analysis concerns the use of grammatical tenses in the text. The analysis shows that tenses are not always ordered logically in the complement sentences with the adverbial of time as well in the complex complement sentences (the present tense expresses an action taking place prior to the one signalled by the perfect tense). The examination helps to discover the systemic parallelism between the analysed text and the 17th-century Northern Borderland Polish language variety. At the same time, by pointing out to the systemic discrepancies between the text and the above-mentioned language variety, the author indicates that Paterykon should be classified as representative of a regional variety of Polish.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 6; 43-56
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekwiwalencja pozycyjna konstrukcji składniowych w teorii i praktyce glottodydaktycznej
    Positional equivalence of syntactic structures in language teaching theory and practice
    Autorzy:
    Gębka-Wolak, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679942.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    składnia
    nauczanie języka polskiego jako obcego
    walencja
    alternatywne konstrukcje składniowe
    ekwiwalencja pozycyjna
    syntax
    teaching Polish as a foreign language
    valency
    alternative syntax structures
    positional equivalence
    Opis:
    The article discusses the problem of alternative connectivity of lexical units. This phenomenon, which we called positional equivalence, is analyzed from the perspective of teaching Polish as a foreign language (PFL). The paper consists of two parts. The first defines the concept of positional equivalence. The second part analyzes the way positional equivalence is presented and explained in teaching practice. The analysis of PFL teaching materials clearly shows the need to systematize and update the descriptions of syntactic features of different lexical units, taking into consideration their communicative function and stylistic features. It also seems necessary to enrich the existing language exercises with tasks allowing the students to practice their knowledge of alternative syntactic structures and the ability to adjust the structures they use to the type of communicative situation.
    Przedmiotem opisu w artykule jest zagadnienie alternatywnej łączliwości jednostek leksykalnych. Zjawisko to, nazywane w tekście ekwiwalencją pozycyjną, widziane jest z perspektywy nauczania języka polskiego jako obcego. Artykuł składa się z dwóch części. Najpierw zapoznano czytelnika z przyjętym rozumieniem ekwiwalencji pozycyjnej. Następnie przedstawiono uwagi dotyczące zakresu i jakości prezentacji zagadnienia ekwiwalencji pozycyjnej w praktyce glottodydaktycznej. Analiza materiałów do nauczanie jpjo prowadzi do wniosku, że w ramach glottodydaktyki polonistycznej istnieje potrzeba usystematyzowania i uwspółcześnienia opisów dyspozycji składniowych jednostek leksykalnych w powiązaniu z ich funkcją w ramach komunikacji i przynależnością do stylistycznej odmiany polszczyzny. Równocześnie należałoby zadbać o wzbogacenie typów ćwiczeń kształcących aktywną znajomość alternatywnej łączliwości składniowej, przede wszystkim przez dodanie zadań kształcących umiejętność dobierania wariantu składniowego do sytuacji komunikacyjnej.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2018, 25; 97-110
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcje składniowe leksemu radość i jego rosyjskie ekwiwalenty przekładowe
    The syntax functions of the lexeme „radość” and its Polish translational equivalents
    Autorzy:
    Rudyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665443.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    radość
    język polski
    język rosyjski
    odpowiedniki tekstowe
    składnia
    joy
    Polish language
    Russian language
    textual equivalents
    syntax
    Opis:
    The article shows the Russian equivalents of the emotion name of joy extracted from the contemporary Polish prose and its translation into Russian. The dictionary equivalent радость appeared in most of the examples.
    Artykuł prezentuje rosyjskie ekwiwalenty nazywającego emocję rzeczownika radość. Jako źródło materiału faktograficznego posłużyły teksty współczesnej prozy polskiej i jej rosyjskiego przekładu. W większości przypadków wystąpił słownikowy odpowiednik радость.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2017, 14; 135-143
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybór i nieokreśloność jako komponenty semantyczne przymiotnika dowolny
    Autorzy:
    Grochowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459326.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    semantyka
    składnia
    współczesny język polski
    przymiotnik
    zaimek nieokreślony
    semantics
    syntax
    contemporary Polish language
    adjective
    indefinite pronoun
    Opis:
    The choice and indefiniteness as semantic features of the adjective dowolny ‘any’
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 104-111
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Efekty kształcenia na pulpicie językoznawcy
    The educational results on the linguist’s desk
    Autorzy:
    Zatorska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965818.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    educational results
    objectives
    academic discourse
    Polish, stylistics
    syntax
    efekty kształcenia
    dyskurs akademicki
    język polski
    stylistyka
    składnia
    Opis:
    The article is devoted to the part of the academic discourse dedicated the educational results. The aim of the study is to present the linguistic means which serve for such purpose. The analyze encompasses such formal realization of the predicate structures as nominal phrases including nominalizations, nouns and adjectives. Special attention is paid to mental predicates which are realized by intellectual verbs on the formal level. The conducted study is placed among the works from the fields of stylistics, semantics, syntax as well as in the area of the discourse analyses.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2015, 049
    0208-6077
    2450-0119
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Selected issues of nominalizations as propositional arguments in Polish and Slovene sentences with psych-verbs
    Wybrane problemy zjawiska nominalizacji w języku polskim i słoweńskim jako wykładnika argumentów propozycjonalnych przy czasownikach sfery psychicznej
    Autorzy:
    Zatorska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117917.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    semantyka
    składnia
    nominalizacje
    język polski
    język słoweński
    czasowniki sfery psychicznej
    Semantics
    syntax
    nominalizations
    Polish
    Slovene
    Psych-Verbs
    Opis:
    In this paper a hypothesis concerning the occurrence of nominalizations in the position of the propositional argument assigned by a psychological predicate was tested with sets of 60 (30 + 30) Polish and Slovene verbs from the semantic field of thinking and feeling. In line with Semantic Syntax Methodology, the semantic and the syntactic (formal) levels of representation were separated. Predicates and arguments are elements of the Predicate-Argument Structure on the semantic level of representation. The observations demonstrate that the typical way of the realization of the propositional argument in the place opened by Psych Verbs, in the place of complex predicates, is nominalization. Such a manner of explication covers 90% of the tested 2- and 3-argument verbal units in Polish and Slovene from the field of the intellect as well as emotions. The analysis shows that only 10% of the examined verbs in each language (Polish and Slovene) do not allow the realization of the propositional argument as nominalization. The results in this respect are similar in Polish and in Slovene.
    Celem artykułu jest udokumentowanie tezy, że czasowniki sfery psychicznej (odnoszące się do intelektu i do uczuć) przejawiają tendencję, aby w ich otoczeniu jako wykładnik argumentu propozycjonalnego pojawiały się nominalizacje. Analizę przeprowadzono w oparciu o założenia składni semantycznej, w której płaszczyzna treści i poziom językowy traktowane są jako odrębne. Badaniem objęto 60 czasowników – 30 polskich i 30 słoweńskich, które zilustrowano w postaci bogatej egzemplifikacji zdaniowej. Badane verba podzielono na dwu- i trójargumentowe. Obserwacje potwierdziły wyjściową tezę o obecności nominalizacji przy werbalnych wykładnikach predykatów mentalnych i emotywnych, które w artykule objęto wspólnym terminem czasowniki sfery psychicznej. Nieliczne czasowniki stanowiące 10% materiału nie dopuszczają nominalizacji w pozycji wewnętrznej predykacji (argumentu zdarzeniowego). Oba badane języki wykazują znaczące podobieństwo odnośnie skali dopuszczalności nominalizacji.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 477-490
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Czy to stosowne>?” O cechach składniowych i semantycznych jednostek „stosowny" i „stosownie"
    „Is it stosowne (appropriate)?” About the syntactic and semantic features of the units "stosowny" (appropriate) and "stosownie" (appropriately)
    Autorzy:
    Maryn-Stachurska, Dagmara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158340.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    the Polish language semantics
    syntax
    adjective
    adverb
    metatext
    appropriateness
    język polski semantyka
    składnia
    przymiotnik
    przysłówek
    metatekst
    stosowność
    Opis:
    Artykuł zawiera szczegółową analizę syntaktyczno- semantyczną słów stosowny, stosownie w języku polskim. Autorka stawia hipotezę, że analogicznie do jednostek odpowiedni / odpowiednio można wyróżnić homonimiczne jednostki leksykalne o kształcie przymiotnika i przysłówka reprezentujące różne poziomy języka (należące do jego poziomu przedmiotowego i poziomu meta). Jednostki leksykalne o kształcie stosowny i stosownie reprezentują odpowiednio przymiotnik i przysłówek, a także operator metapredykatywny stosowny i operator metapredykatywny stosownie. Stosownie nie może natomiast pełnić funkcji operatora wyliczenia, którą pełni ciąg odpowiednio.
    The article presents a detailed syntactic and semantic analysis of the words stosowny [appropriate], stosownie [appropriately] in the Polish language. The author sets a hypothesis that by analogy with the units odpowiedni / odpowiednio one can distinguish homonymous lexical units in the shape of an adjective and an adverb representing different levels of the language (belonging to its subject level and meta level). The lexical units having the shape of stosowny and stosownie represent the adjective and the adverb, respectively, as well as the meta predicative operator stosowny and meta predicative operator stosownie. Accordingly, stosownie cannot perform the function of an enumeration operator, which is performed in turn by the sequence odpowiednio.
    Źródło:
    Polonica; 2021, 41; 81-95
    0137-9712
    2545-045X
    Pojawia się w:
    Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polski język humanistyczny dla cudzoziemców mniej i bardziej zaawansowanych
    Polish for less and more advanced humanists
    Autorzy:
    Sabela-Dymek, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/680120.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    język specjalistyczny
    polski język humanistyczny
    cechy
    teksty
    terminologia
    składnia
    specialized language
    Polish for humanities
    features
    texts
    terminology
    syntax
    Opis:
    Taking into account the tasks that foreign students at Polish universities face, the author attempts to discuss those language characteristics that are common for various domains in the humanities and which make Polish for humanities particular. She draws attention to the properties of the language in academic and popular science texts (objectivism, intellectualism, or depersonalization) and discusses the linguistic means used for their creation. She points out the linguistic aspects which foreigners who intend to study in Poland should get familiarized with. She also discusses the sources of texts used for working with the students who attend professional language courses, ranging from academic textbooks (for the most advanced) to the media and online texts and textbooks for foreigners.
    Autorka, biorąc pod uwagę zadania, przed jakimi stają studenci obcokrajowcy studiujący na polskich uniwersytetach, podejmuje próbę omówienia wspólnych dla różnych nauk humanistycznych właściwości językowych, decydujących o specyfice humanistycznej odmiany języka polskiego. Zwraca uwagę na cechy języka humanistycznych tekstów akademickich oraz popularnonaukowych (obiektywizm, intelektualizm czy depersonalizacja) i omawia środki językowe, za pomocą których się je tworzy. Wskazuje na zagadnienia językowe, z jakimi powinni zapoznać się cudzoziemcy zamierzający studiować w Polsce. Wskazuje też źródła tekstów do pracy ze słuchaczami kursów języka specjalistycznego – od podręczników akademickich (dla najbardziej zaawansowanych), poprzez teksty prasowe i internetowe, do podręczników dla cudzoziemców.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2016, 23; 141-154
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przejawianie się cech struktury semantycznej verba sentiendi w procesach nominalizacyjnych (na podstawie języka polskiego i bułgarskiego)
    Manifestation of traits of semantic structure of the verba sentiendi in nominalization processes (based on the Polish and Bulgarian languages)
    Autorzy:
    Korytkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375752.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    semantics
    syntax
    verba sentiendi
    causality
    Polish language
    Bulgarian language
    semantyka
    składnia
    verba sentendi
    kauzacja
    język polski
    język bułgarski
    Opis:
    The component of the cause for the emotional state of the person experiencing the emotion is built into the structure of the class of verba sentiendi. Most emotive verbs can be classed as P(x, q) predicates, where q is the position of the propositional argument in which the content qualifying the causal component is expressed. The syntactic characteristics of sentences (conjunctions, prepositions) often do not communicate unequivocally the causal function. This paper demonstrates the existence in languages of contextual syntactic conditions which foster the use of explicit exponents of causality (e.g., Pol. ponieważ / bo // z powodu; Bulg. защото / понеже // поради / заради / по повод), appearing in alteration with the exponents of cohesion typical of the given verb. Also brought to attention is the use in sentence structures of other lexical means serving a similar function, like Pol. wynikający / płynący; Bulg. причинен / предизвикан. In conclusion it is stated that the research which takes into account the semantic structure of the predicate allows for analyzing phenomena that are usually not included in descriptions of case government of verbs.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 25-38
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Forma i pragmatyka aktów mowy informujących o zdziwieniu mówiącego w języku polskim
    The form and pragmatic features of speech acts communicating a speaker’s surprise in Polish
    Autorzy:
    Dzienisiewicz, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38080936.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    pragmatyka językowa
    akty mowy
    emocje
    zdziwienie
    składnia
    język polski
    linguistic pragmatics
    speech acts
    emotions
    surprise
    syntax
    Polish language
    Opis:
    Celem artykułu jest zbadanie struktury i cech pragmatycznojęzykowych aktów mowy informujących o zdziwieniu mówiącego w języku polskim. Materiał badawczy obejmuje około 300 replik wyekscerpowanych z XX- i XXI-wiecznych utworów prozatorskich. Analiza prowadzi do wniosku, że rozpatrywane akty mowy najczęściej przybierają formę pytań ułomnych oraz konstrukcji pytajnych, które są samodzielne pod względem gramatycznym. Zaobserwowano także akty mowy realizowane w postaci zdań oznajmujących, niewielki udział w badanym materiale mają zaś interiekcje. Analizowane akty mowy oprócz funkcji konstatowania i zarazem wyrażania zdziwienia mogą pełnić między innymi także rolę aktów sterujących, wyrażać inne odcienie emocjonalne oraz uściślać przyczyny zdziwienia.
    The aim of this article is to analyze the form and pragmatic features of speech acts communicating the speaker’s surprise in Polish. The collected research material includes approximately 300 statements extracted from 20th- and 21st-century prose works. The study leads to the conclusion that the analyzed speech acts most often take the form of defective questions and grammatically independent interrogative structures. Speech acts in the form of declarative sentences are also encountered. Interjections, in turn, have a small share in the examined material. In addition to informing about surprise and expressing it, the analyzed speech acts may also, among others, perform the directive function, simultaneously express other emotional states and specify the causes of surprise.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 129-149
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Social Media and Changes in the Language of Polish and Korean Youth
    Autorzy:
    Juszczyk, Stanisław
    Yongdeog, Kim
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036231.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    social media
    language of Polish and Korean youth
    semantics and syntax of language of the youth
    virtual cultural institutions
    Opis:
    Currently, quick and profound changes occur in the sphere of language. The reasons for this are frequent and longterm interactions of the contemporary teenagers with social media, such as: Facebook, My Space, Flickr, online computer games and virtual realities, such as Club Penguin, Second Life and the Sims; websites collecting videos and pictures, such as YouTube; blogs (e.g. blogger, microblogger, Twitter), as well as the use of mobile telephony and smartphones, namely mobile phones and pocket computers, including iPod touch – a multifunctional computer with access to the Internet or iPhone – being a combination of a mobile phone with an entertainment platform and online messenger, as well as email. The aforementioned media offer teenagers a place to meet and quickly communicate with each other, and this phenomenon is growing exponentially. Social media encourage to experiment with language in order for everyday language to better reflect reality. This results, to a great extent, in depletion of language of the youth, simplification and introduction of new codes. This article is an attempt to describe this “new” language of Polish and Korean youth, as well as answer the following questions: Do the analyzed changes threaten the Polish and Korean language identity and orthography? Have English phrases become a permanent code of communication between teenagers in the two countries?
    Źródło:
    Kultura i Edukacja; 2015, 4 (110); 50-65
    1230-266X
    Pojawia się w:
    Kultura i Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)
    Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego)
    Autorzy:
    Kiklewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33317070.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    explicative syntax
    valency
    verb syntax
    sentential actant
    conjunction
    asyndetic complementation
    Bulgarian language
    Polish language
    Ukrainian language
    składnia eksplikacyjna
    walencja
    składnia czasowników
    aktant syntaktyczny
    spójnik
    dopełnienie asyndetyczne
    język bułgarski
    język polski
    język ukraiński
    Opis:
    The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.
    Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Typologia wypowiedzeń w ujęciu polskim i słoweńskim
    Typology of utterances in Polish and Slovenian context
    Autorzy:
    Wtorkowska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594255.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    składnia
    wypowiedzenie
    zdania
    typologia wypowiedzeń
    język polski
    język słoweński
    syntax
    utterance
    sentence
    typology of utterances
    Polish language
    Slovenian language
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest porównaniu typologii wypowiedzeń w języku polskim i słoweńskim. Przedstawiono w nim polską typologię wypowiedzeń ze względu na wybrane kryteria podziału: (1) obecność i formę orzeczenia, (2) liczbę ośrodków predykacji, (3) postawę nadawcy wobec treści wypowiedzenia, oraz wyjaśniono wybrane terminy z tej dziedziny i porównano polską typologię i polskie terminy składniowe z ujęciem słoweńskim. Porównanie wykazało różnice nie tylko między językami, ale również wewnątrz obu języków, co wynika z użycia różnych kryteriów podziału lub z cech charakterystycznych dla poszczególnych systemów językowych i pomoże w lepszym, a przede wszystkim prawidłowym rozumieniu wybranych problemów składniowych obu języków oraz będzie pomocne w polsko-słoweńskich studiach porównawczych z zakresu składni.
    The article compares typologies of utterances in the Polish and the Slovenian language. It presents the typology of Polish utterances according to selected criteria, namely according to: (1) presence and form of the statement, (2) number of centers of predication, (3) position of the sender of the utterance content. The article also explains selected terminology from this field and compares Polish typology and Polish syntactic terms with their Slovenian equivalents. The comparison showed differences not only between languages, but also within these two languages, which results from the use of different division criteria or the characteristics of the different language systems. It will also improve understanding and, above all, ensure the correct meaning of some syntactical problems in both languages and will be helpful for Polish-Slovenian comparative studies in the field of syntax.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 203-213
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edycja fryburska „Rozmyślania przemyskiego” a obraz składni polszczyzny XV wieku
    Freiburg edition of “Rozmyślania przemyskie” and the image of syntax of the fifteenth-century Polish
    Autorzy:
    Stramczewska, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943847.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    historical syntax
    transcription
    rules for the Old Polish texts
    delimitation of sentences
    składnia historyczna
    transkrypcja
    zasady wydawania tekstów staropolskich
    delimitacja zdaniowa
    Opis:
    Article reflects selected syntactic differences in the two transcriptions of “Rozmyślanie przemyskie” and attempt to answer the question of how to change the image of Old Polish syntax depending on the transcription. RP is a comprehensive, medieval apocrypha. In view of the fact that this text comes from the Old Polish, and for her there is not enough text credentials, researchers often use it as a source of knowledge about inflection, vocabulary or syntax of the fifteenth-century Polish. In the studies on the history of syntax there are many examples of RP to be an illustration of syntactic phenomena Old Polish period. They are cited as transcription, which - as it turns out - is a form of presentation of the text is different from the original: publisher transcription must make arbitrary decisions that are syntax.
    Artykuł ma na celu zobrazowanie wybranych różnic składniowych w dwóch transkrypcjach „Rozmyślania przemyskiego” („Chrestomatii staropolskiej” i tzw. wydania fryburskiego) i próbę odpowiedzi na pytanie: jak zmienia się obraz składni staropolskiej w zależności od transkrypcji, po którą sięgnie badacz. RP to obszerny, średniowieczny apokryf. W związku z tym, że zabytek ten pochodzi z tego okresu rozwoju polszczyzny, dla którego istnieje niewiele poświadczeń tekstowych, badacze często korzystają z niego, jako ze źródła wiedzy na temat fleksji, leksyki czy też składni XV-wiecznej polszczyzny. W opracowaniach na temat historii składni pojawia się wiele przykładów z RP, które mają być ilustracją zjawisk składniowych epoki staropolskiej. Przytaczane są one w postaci transkrypcji, która – jak się okazuje – jest formą prezentacji tekstu znacznie już przetworzoną w stosunku do oryginału: wydawca transkrypcji musi podjąć arbitralne decyzje, które mają charakter składniowy.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
    2451-1153
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Valency Rearrangement Phenomena and Their Limitations with Polish ‘Clear’ Verbs
    Przeszeregowania walencji i nałożone na nie ograniczenia w grupie polskich czasowników dotyczących ‘czyszczenia’
    Autorzy:
    Malicka-Kleparska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1900796.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    morfo-syntaksa
    walencja czasownikowa
    leksykon
    struktura zdarzenia
    polski
    angielski
    grecki
    hebrajski
    morpho-syntax
    verbal valency
    lexicon
    event structure
    Polish
    English
    Greek
    Hebrew
    Opis:
    Artykuł daje odpowiedzi na bardzo podstawowe pytania dotyczące reprezentacji leksykalnej czasownika i podziału zadań między tę reprezentację a operacje gramatyczne w odniesieniu do morfo-syntaksy czasowników, których argumenty wewnętrzne mogą być realizowane różnorodnie. Analizowana jest grupa polskich czasowników dotyczących ‘czyszczenia’, które przydzielają dwa argumenty wewnętrzne – w formie dopełnienia wyrażonego frazą rzeczownikową w bierniku i frazą przyimkową z elementem głównym z, w przypadku których zamianie struktury syntaktycznej nie towarzyszy zmiana znaczenia. Autorka zastanawia się, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy, że tylko część czasowników o odpowiednim znaczeniu pozwala na tę alternację. Jednocześnie stara się ustalić, jaka reprezentacja leksykalna może wyjaśnić zróżnicowane zachowanie tych czasowników i jakie towarzyszą jej zjawiska gramatyczne. Znajduje związek między elementami prefiksalnymi w takich czasownikach a ich właściwościami alternacyjnymi. Dane dla języka polskiego porównuje z danymi z angielskiego, greckiego i hebrajskiego.
    The paper is concerned with very basic questions concerning the nature of lexical representation of verbs which take part in valency rearrangement alternations and the contribution of grammar to the morpho-syntactic phenomena involved in this rearrangement. We analyze a group of such valency rearrangement verbs which are referred to as ‘clear’ verbs in Polish and compare their behaviour and properties with the corresponding material from English, Greek and Hebrew. In particular we try to establish which properties enable some verbs to undergo the alternation, while some others accept only one of the alternants. We propose lexical representations for alternating and non-alternating verbs and establish a connection between these representations and the alternating propensity of prefixed verbs in Polish.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 67-88
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Językowy obraz świata zamknięty w składni? Hipotezy na podstawie badań błędów popełnianych w pracach pisemnych przez uczących się języka polskiego na Ukrainie
    Linguistic worldview trapped in the syntax? The hypothesis based on the analysis of errors made by ukrainian learners of Polish in their essays
    Autorzy:
    Kowalewski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/47237034.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    język polski na Ukrainie
    studenci ze Wschodu
    błędy w polszczyźnie
    stereotyp uczących się
    składnia
    Polish language in Ukraine
    students from the East
    errors in the Polish language
    stereotype of the learners
    syntax
    Opis:
    Autor artykułu stawia hipotezę, że na podstawie cech składniowych języka można określić mentalność (językowy obraz świata) jego użytkowników. W pierwszej części została przedstawiona obecna sytuacja języka polskiego na Ukrainie, druga część stanowi próbę budowy stereotypu uczącego się języka polskiego na Ukrainie na podstawie refleksji nauczycieli oraz teorii opisu zachowań kulturowych mieszkańców różnych stron świata. Trzecia część to próba dopasowania błędów językowych do zbudowanego teoretycznie stereotypu kulturowego uczących się.
    The article makes a hypothesis that, based on the syntactic characteristics of a language, we can define the mentality (the linguistic worldview) of language users. In the first part of the article, the author presents the current situation of the Polish language in Ukraine. The second part of the article attempts to present the stereotype of a Polish language learner in Ukraine, based on teacher observations and the theory of cultural behaviour description of people around the world. The third part is an attempt to match language errors (resulting from the remains of the dialect of the south-eastern borderlands of Poland and from the interference of the Russian and Ukrainian languages) with theoretically created cultural stereotype of Polish language learners.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2012, 19; 83-91
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Das Valenzmodell und die Existenzialkonstruktionen. Eine Untersuchung zu den polnischen Entsprechungen der es gibt‑Sätze im Deutschen
    Valency model and existential constructions. An analysis of the Polish equivalents of the German “es gibt” sentences
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1288541.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Dependezielle Verbgrammatik
    Existenzialkonstruktionen
    Deutsch-Polnische-Syntax
    Informationsstruktur
    Unakkusative Verben
    Kongruenz
    Funktionssubjekt
    dependency grammar
    existential constructions
    German-polish comparison
    information
    structure
    unaccusative verbs
    agreement
    functional subject
    Opis:
    Im Artikel werden polnische Existenzialkonstruktionen untersucht, die den deutschen es gibt‑Sätzen entsprechen. In Betracht werden folgende Schwerpunkte gezogen: die syntaktische Funktion des Pronomens es in den existenzialen es gibt‑Sätzen, die syntaktische Bestimmung der NP in den polnischen Entsprechungen, die satzfinale Position der verfügbaren NP bei der existentialen Lesart in der Informationsstruktur sowie die Kongruenzmarkierungen in den Verneinungsformen der es gibt‑Entsprechungen im Polnischen. Es wird überlegt, welche Möglichkeiten für die Erklärung das DVG‑Modell anbietet und durch welche andere Vorschläge es ergänzt werden kann.
    The paper presents an analysis of the Polish existential constructions equivalent to the German “es gibt” sentences. The focus lies on the following aspects: the syntactic function of the pronoun es in the existential “es gibt” sentences, syntactic determination of the nominal phrase (NP) in the Polish equivalents of the German sentences, the explanation of the sentence‑final position of the NP in the information structure (in case of existential reading), as well as the agreement markers in the Polish equivalents of the “es gibt” sentences with negation. The author of the paper gives consideration to the possible explanations offered by the dependency grammar model and to how these explanations can be supplemented and enhanced by other approaches.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2018, 39; 134-147
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Operation Merge in den unpersönlichen się ‚sich‘-Konstruktionen im Polnischen
    The operation Merge in impersonal ‘się’-constructions in the polish language
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1596930.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Vergleichssyntax: Deutsch-Polnisch
    Generative Transformationsgrammatik
    Prinzipien- und Parameter-Theorie
    Minimalistisches Programm
    Subjektauslassung
    subject deletion
    Minimalist Program
    generative grammar: Principles and parameters theory
    Comparative syntax of Polish and German
    składnia porównawcza języków polskiego i niemieckiego
    gramatyka generatywna: teoria zasad i parametrów
    program minimalistyczny
    brak podmiotu
    Opis:
    Den Gegenstand der Untersuchung im Artikel bilden die unpersönlichen Konstruktionen des Polnischen, in denen statt einer Subjekt-NP das Pronomen ‚się‘ ‚sich‘ eingesetzt wird. In Anlehnung an den deutsch-polnischen Vergleich verschiedener Satzbeispiele werden die syntaktischen Eigenschaften der unpersönlichen ‚się‘ ‚sich‘-Konstruktionen dargestellt. Es werden Überlegungen zu den strukturellen Konfigurationen angestellt, in denen das Subjekt als Handlungsträger oder als Handlungsteilnehmer impliziert ist. Es wird eine Antwort auf die Frage gesucht, auf Grund welcher semantischen Informationen das Agens bzw. der Experiencer in den ‚się‘ ‚sich‘-Konstruktionen interpretiert werden kann und welche grammatischen Regeln seine Auslassung steuern. Den theoretischen Rahmen für die Untersuchung bildet die Generative Transformationsgrammatik, insbesondere die Prinzipien- und Parameter-Theorie sowie das Minimalistische Programm. Es wird von der Annahme der Generativen Transformationsgrammatik ausgegangen, dass die fehlende morphologische Markierung des Subjekts sowie der Aufbau von der Satzstruktur einer unpersönlichen ‚się‘ ‚sich‘-Konstruktion durch die Operation ‚Merge‘ konstituiert wird, die durch Operationen Agree (Agreement) und Move α (Bewege α) unterstützt wird.
    The paper contains an analysis of impersonal constructions with the reflexive pronoun ‘się’ in the Polish language in comparison with their equivalents in the German language. On the basis of numerous sentence examples an observation can be made that such constructions imply a subject with the role of an agent or experiencer for which there is no phonological or morphological marker. We seek answers to following questions: Which semantic and syntactic features allow for an interpretation of the subject as agent or experiencer and what is the role of the pronoun ‘się’ in the constructions under analysis? What syntactic rules regulate the blocking of phonological and morphological markers of the subject? What generative mechanism structures the ‘się’-constructions and lies at the source of the interpretation of the ‘się’-element? The theoretical basis here is the TGG as originated by Chomsky, in particular the operations ‘Merge’, ‘Move α’ and ‘Agree’ stemming from the Principles and Parameters framework and Minimalist Program (MP). The aim is to show, how the operation Merge (combining two elements to form a complex syntactic object) together with the operations Move α (creating syntactic relations between individual constituents) and ‘Agree’ (checking of agreement and case) affect the marking of the agent or the experiencer role in the ‘się’-constructions in Polish.
    W artykule omawiane są nieosobowe konstrukcje z zaimkiem zwrotnym ‘się’ typu: ‘W Hiszpanii tańczy się flamenco’. Analizując konstrukcje z ‘się’ w oparciu o liczne przykłady z ich odpowiednikami w języku niemieckim można zauważyć, że implikowany jest w nich podmiot będący osobowym sprawcą czynności (Agens) lub doświadczającym danej czynności (Experiencer), dla którego nie występuje w zdaniu wykładnik fonologiczno-morfologiczny. Poszukuje się odpowiedzi na następujące pytania: Jakie cechy semantyczne i syntaktyczne pozwalają na interpretacje podmiotu i jaka jest rola zaimka ‘się’ w omawianych konstrukcjach? Według jakich reguł syntaktycznych następuje zablokowanie wykładnika fonologiczno-morfologicznego dla podmiotu? Jaki mechanizm generatywny leży u podstaw struktury konstrukcji z ‘się’ i interpretacji elementu ‘się’. Podbudowę teoretyczną stanowi Gramatyka Transformacyjno-Generatywna w ujęciu Noama Chomskiego, a w szczególności operacje ‘Merge’, ‘Move α’ i ‘Agree’, wyprowadzone z Teorii Zasad i Parametrów oraz Programu Minimalistycznego. Celem jest pokazanie, w jaki sposób operacja ‘Merge’ wpływa na ustawienie i interpretacje elementów w nieosobowych konstrukcjach z ‘się’.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2016, 25; 299-320
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krótko o kilku współczesnych tendencjach, obserwowanych w polskiej ortografii, leksyce i składni, obecnych w komunikacji medialnej
    A summary of some contemporary tendencies observed in Polish spelling, lexis, and syntax present in media communication
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192181.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-21
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    współczesna
    medialna komunikacja językowa
    język polski
    ortografia
    neologizmy
    okazjonalizmy
    współczesne tendencje językowe
    leksyka
    składnia
    contemporary media communication
    Polish language
    spelling
    lexis
    syntax
    neologism
    occasionalism
    contemporary language tendencies
    Opis:
    W artykule zwrócono uwagę na kilka tendencji obserwowanych ostatnio w polskiej, współczesnej komunikacji medialnej. Przedmiot rozważań dotyczy zjawisk składniowych, leksykalnych i ortograficznych, które dotychczas najczęściej nie miały odzwierciedlenia w polskiej normie językowej. Część z nich z pewnością ma charakter przejściowy, część najprawdopodobniej pozostanie we współczesnym języku polskim na dłuższej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w ostatnich miesiącach w sieci wpisów internetowych, blogów, twittów, artykułów, i filmów opublikowanych na You Tube.
    The paper shows several contemporary trends in Polish contemporary media communication. Syntactic, lexical, and spelling phenomena (mostly not reflected in the Polish language standard) are discussed. Some of them are certainly temporary, some will most likely remain in contemporary Polish longer. The linguistic data was gathered over a period of months from online sources such as Twitter, YouTube, blogs, articles.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 37-48
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przekraczanie granic składni semantycznej Stanisława Karolaka
    Autorzy:
    Kleszczowa, Krystyna
    Termińska, Kamilla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567880.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    syntax
    predicative-argumentative structure
    model of the concept of persuasion
    contemporary Polish language
    language evolution
    składnia
    struktura predykatowo-argumentowa
    model pojęcia nakłaniania
    współczesny język polski
    ewolucja języka
    Opis:
    The authors – participants of the seminar devoted to the “Comparative syntax of predicative expressions in Polish, French and Italian”, conducted by Stanisław Karolak in the 1970s – decided to suggest an extension of the PSPA concept of syntax (podstawowa struktura predykatowo-argumentowa – the basic predicativeargumentative structure). They selected the predicates of persuasion because they studied them during their work with Professor Karolak (consult the Bibliography). For this purpose, they developed the abstract predicative-argumentative structure for a greater class, thus nullifying the requirement of the identity of the root as well as the differences in the content of the particular predicates. Therefore we may say that it is a model of the concept of persuasion. The validity of linking the exponents of the abstract predicate which have dissimilar roots is accounted for by the semantic morphological-syntactic restrictions, therefore the model that is put forward may be referred to as the conceptual model which is supported by the paradigmatic syntax. The model covers powodować ‘to cause something’, which is a clear indication that the predicates of persuasion belong to a more general class of causatives. In order to reject the plethora of various types of causation, the authors applied a morphologicalsyntactic filter.In the further part of the text the authors put forward an internal division of the concept of persuasion on the basis of syntactic and morphological exponents. Therefore a separate class is constituted by the predicates of the benefit for x (prosić ‘to ask for something’, błagać ‘to beg’, the former modlić kogoś o coś); a different group is constituted by the predicative expressions such as the following radzić ‘to advise somebody to do something’, zalecać ‘to recommend somebody to do something’, podszeptywać ‘to suggest something to somebody’, in which the resultative event is beneficial to y; the class of predicates with the meaning ‘x acts intentionally so that y does not do Z2’ (odciągać ‘to dissuade from’, odwodzić ‘to discourage from’, ostrzegać ‘to warn against’, wyperswadować ‘to reason somebody out of something’, zabraniać ‘to forbid’, powstrzymywać ‘to keep somebody from doing something’). The focus of the authors is on the class of predicates which takes into account evaluation, especially negative evaluation: podpuszczać ‘to lead somebody on’, judzić ‘to incite’, podżegać ‘to instigate’ etc.The model that is presented in the article enables us to establish and interpret the area of language in question not only in the modern Polish language, but also in the historical Polish language. Moreover, the model may be applied to comparative studies.
    Autorki, uczestniczki konwersatorium nt. „Składnia konfrontatywna wyrażeń predykatywnych w języku polskim, francuskim i włoskim”, prowadzonym przez Stanisława Karolaka w latach siedemdziesiątych, postanowiły zaproponować rozszerzenia koncepcji składni PSPA (podstawowej struktury predykatowo-argumentowej). Wybrały predykaty nakłaniania, bo takimi zajmowały się w czasie prac z Profesorem Karolakiem (zob. bibliografia). W tym celu zbudowały abstrakcyjną strukturę predykatowo-argumentową dla większej klasy, uchylając wymóg identyczności rdzenia, także różnice w treści poszczególnych predykatów, powiedzieć zatem można, że to model pojęcia nakłaniania. Zasadność wiązania różnordzennych wykładników abstrakcyjnego predykatu tłumaczą semantyczne restrykcje morfologiczno-składniowe, zatem zaproponowany model można nazwać schematem myślowym podpartym składnią paradygmatyczną. W modelu mieści się powodować, co jest wyraźnym sygnałem, że predykaty nakłaniania należą do ogólniejszej klasy kauzatywów. Żeby odrzucić bogactwo różnych typów kauzacji, stosują filtr morfologiczno-składniowy.W dalszej części tekstu autorki proponują wewnętrzny podział pojęcia nakłaniania na podstawie wykładników składniowych i morfologicznych. Tak więc osobną klasę tworzą predykaty korzyści dla x-a (prosić, błagać, dawne modlić kogoś o coś); inną grupę tworzą wyrażenia predykatywne typu radzić, zalecać, podszeptywać, w których zdarzenie skutkowe jest korzystne dla y-a; wyraźnie kształtuje się klasa predykatów znaczeniu ‘x działa intencjonalnie, aby y nie robił Z2’ (odciągać, odwodzić, ostrzegać, wyperswadować, zabraniać, powstrzymywać). Najwięcej uwagi poświęcają klasie predykatów uwzględniających wartościowanie, zwłaszcza wartościowanie negatywne: podpuszczać, judzić, podżegać itd. Zaproponowany w artykule model pozwala zakreślić i zinterpretować interesujący nas obszar języka nie tylko we współczesnej polszczyźnie, ale również w polszczyźnie historycznej, co więcej - daje się stosować do studiów konfrontatywnych.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2017, 14
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O nominalizacji na polsko-bułgarskim przykładzie na podstawie książki Jakuba Banasiaka, Procesy nominalizacyjne w zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową (na materiale języka polskiego i bułgarskiego)
    Processes of nominalization in sentences expressing a cause-effect relationship as discussed by Jakub Banasiak (on the material of the Polish and Bulgarian languages)
    Autorzy:
    Satoła-Staśkowiak, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2085389.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-11
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    relacja przyczynowo-skutkowa
    język polski
    język bułgarski
    semantyka
    składnia
    struktura predykatowo-argumentowa
    nominalizacja
    gramatyka konfrontatywna
    causal relation
    Polish language
    Bulgarian language
    semantics
    syntax
    predicate-argument structure
    nominalization
    confrontative grammar
    Opis:
    Tekst dotyczy wydanej przed dwoma laty książki Jakuba Banasiaka. W książce Jakub Banasiak opisuje interesujące dla bułgarystów, i slawistów w ogóle, procesy nominalizacyjne w określonych zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową. Poza prezentowanymi w monografii przykładami oraz ich omówieniem warte uwagi są rozważania teoretyczne, będące niejako przypomnieniem i wprowadzeniem do części praktycznej.
    This article considers Jakub Banasiak’s book, published two years ago. Banasiak describes the nominalization processes in sentences expressing a causal relation drawing on material from the Polish and Bulgarian languages that are interesting for Bulgarists and Slavists. In addition to the examples presented in the monograph and their discussion, the theoretical considerations are noteworthy, and constitute a reminder and introduction to the practical part.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2022, 16, 1; 79-85
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ZUR IP-STRUKTUR DES JIDDISCHEN IM DEUTSCH-POLNISCHEN VERGLEICH
    INFL PHRASE IN YIDDISH IN COMPARISON WITH THE POLISCH AND THE GERMAN LANGUAGE
    Autorzy:
    Pilarski, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1597139.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Vergleichende Syntax des Jiddischen, Deutschen und Polnischen
    Generative Transformationsgrammatik: Prinzipien- und Parameter-Theorie
    Minimalistisches Programm
    die Struktur der INFL-Phrase
    Verbstellung im Satz
    Verb in the sentence
    INFL phrase structure
    Minimalist Program
    Generative grammar: Principles and parameters theory
    Comparative syntax of Yiddish, Polish and German
    składnia porównawcza języków jidysz, polskiego i niemieckiego
    gramatyka generatywna: Teoria zasad i Parametrów
    Program Minimalistyczny
    struktura frazy INFL
    czasownik w zdaniu
    Opis:
    Der Beitrag handelt von den Verbstellungsbesonderheiten im Jiddischen und ihren Auswirkungen auf die interne Struktur der INFL-Phrase. Man beobachtet Gemeinsamkeiten und Unterschiede in der syntaktischen Positionierung des Verbkomplexes im jiddischen Satz im Vergleich zum Deutschen und zum Polnischen. Das Jiddische wird als eine V2-Sprache klassifiziert, aber die Grundwortstellung im Nebensatz weist eine SVO-Reihenfolge auf und die einzelnen Teile des Verbs können voneinander getrennt werden. Die widersprüchlichen Annahmen in der typologischen Einordnung des Jiddischen können zur unterschiedlichen Gliederung der internen IP-Struktur des Jiddischen führen. Diese wird im Beitrag einer gründlichen Analyse unterzogen. Die Untersuchung erfolgt im Rahmen der generativen Grammatik. Relevant sind hier die Regeln der Prinzipien- und Parameter-Theorie (Chomsky 1981) sowie des Minimalistischen Programms (Chomsky 1995). Es wird von der Annahme ausgegangen, dass die nachweisbaren systematischen Distributionsunterschiede der Verben auf die Existenz eines generellen Bewegungsprozesses zurückzuführen sind.
    The aim of the paper is to determine the structure of the INFL phrase in the Yiddish language sentence within the Principles and Parameters framework as well as the Minimalist Program, both formulated by Noam Chomsky. The article contains a syntactic analysis of the Yiddish language sentence in relation to the Polish and the German language with the focus on the verb and its position in the sentence. The aim of the analysis is to find features similar with these of the INFL phrase in the Polish and the German language, as well as parametrical features typical for the Yiddish language. In the syntax of Yiddish the verb in the main sentence has the V 2 feature. It can also take the sentence-initial position. In contrast to the German language the subordinate sentence in Yiddish is developed symmetrically with respect to the main sentence. On the basis of sentence examples taken from selected languages and their analysis conclusions are drawn as to the INFL phrase structure in the Yiddish language.
    Artykuł skupia uwagę na określeniu struktury frazy INFL w zdaniu języka jidysz w ujęciu Teorii Zasad i Parametrów oraz Programu Minimalistycznego Noama Chomsky’go. W artykule przeprowadzono analizę składniową zdań w języku jidysz w odniesieniu do języka polskiego i niemieckiego pod kątem czasownika i zajmowanej przez niego pozycji w zdaniu. Celem analizy jest znalezienie cech zbieżnych z frazą INFL dla języka polskiego i niemieckiego oraz cech parametrycznych, jakie wykazuje język jidysz. W składni jidysz czasownik w zdaniu głównym wykazuje cechę V 2. Może on również zajmować pozycję inicjalną. W odróżnieniu od języka niemieckiego w składni jidysz zdanie podrzędne rozwijane jest symetrycznie do zdania głównego. W oparciu o przykłady zdań zaczerpnięte z wybranych języków oraz ich analizy wysunięto wnioski odnośnie układu frazy INFL języka jidysz.
    Źródło:
    Colloquia Germanica Stetinensia; 2015, 24; 191-208
    2450-8543
    2353-317X
    Pojawia się w:
    Colloquia Germanica Stetinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich
    The didactics of polish declension and syntax in groups of east slavic students
    Autorzy:
    Izdebska-Długosz, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2034552.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    język polski jako obcy
    kontrast językowy
    nauczanie kontrastywne
    deklinacja
    składnia
    osoby rosyjskojęzyczne
    studenci ze Wschodu
    Polish as a Foreign Language
    linguistic contrast
    contrastive teaching
    declension
    syntax
    Russian-speaking students
    students from the East
    Opis:
    W niniejszym tekście omówiono nauczanie deklinacji i składni polskiej w ujęciu kontrastywnym na przykładzie nauczania osób dorosłych ze Wschodu, znających język rosyjski jako język pierwszy lub drugi. Przedstawiając kontekst teoretyczny nauczania J2 w kontraście z J1, akcentuje się, że współcześnie korzystamy zarówno ze zdobyczy analiz kontrastywnych J1 i J2, jak i analizy błędów i znajomości zjawiska interferencji. Przedstawia się postulat konfrontatywności w nauczaniu JPJO osób ze Wschodu, który przewija się przez całą polskojęzyczną literaturę glottodydaktyczną.  W artykule zaprezentowano techniki dydaktyki polskiej deklinacji i składni w kontraście z językiem rosyjskim zaczerpnięte z książki autorki Polski dla nas 1. Польский для нас1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2). Podzielono je na dwie grupy: ćwiczenia jednojęzyczne i dwujęzyczne. Zwrócono przy tym uwagę, iż znajomość J1 grupy uczących się przez lektora znacząco wspomaga nauczanie w kontraście, jednak nie jest warunkiem sine qua non tego typu dydaktyki.
    In this paper, teaching Polish as a Foreign Language to adults from the east, that is, the inhabitants of former Soviet republics speaking Russian as their first or second language is used an example of the didactics of Polish declension and syntax from the perspective of contrastive linguistics. While presenting the theoretical context of didactics contrasted with L1, it is stressed that nowadays that the contrastive analyses of L1 and L2, error analysis and the knowledge of the phenomenon of interference are all employed in teaching. The postulate of applying a confrontative approach in teaching PFL to people from the east, which is which is supported by Polish research tradition, is presented in the article. In the article, the techniques of the Polish didactics of declension and syntax contrasted with the Russian language have been derived from the book Polski dla nas 1 [Polish for us 1]. Польский для нас 1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2-B2) [Declension and syntax for East Slavic students from the contrastive perspective (A2-B2)]. The techniques have been divided into two groups: monolingual exercises and bilingual exercises. It has been stressed that the knowledge of L1 of the students taught by a tutor is significantly facilitated by teaching with the use of the contrastive approach, yet it is not a condition sine qua non for such type of didactics.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2021, 28; 117-132
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-46 z 46

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies