Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Morlachs" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Morlachs, or Slavs from Dalmatia in French encyclopedias and dictionaries of the 18th and 19th century
    Autorzy:
    Sajkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951593.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Balkans
    Morlachs
    Dalmatia
    imagology
    Enlightenment
    streotypes
    Opis:
    The Western view of the Balkans is, according to many researchers, synonymous with a stereotypical approach and ignorance regarding the history and culture of the nations inhabiting the Balkan Peninsula. The controversies could even refer to the names of individual Balkan communities that were and still are understood very differently. One example of such ambiguity is the name “Morlachs” i.e. “Black Vlachs”, which in reality was used to describe the Slavs of Dalmatia. This paper investigates the abovementioned issue on the example of the French encyclopedic sources, which are representative of the times in which they were created, as they were synthetic, and were intended for a wide audience. The form of the encyclopedic definition assumed synthesis, the gathering and summarizing the existing information. However, the French dictionaries and encyclopedias in the 18th and 19th century were not really able to synthesize known information about Dalmatian Slavs called by the name of Morlachs. Besides few exceptions, the explanations given by the dictionaries were imprecise, sometimes erroneous, referring to the past rather than to the present. In the light of the above, the statement that the French Enlightenment was one of the foundations on which the later stereotypical image of the Balkans emerged, seems justified.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15; 207-218
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neighbourhood of the City and the Provinces in Dalmatia in the Light of Chosen Examples of Early Modern French Travel Literature
    Autorzy:
    Sajkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/508862.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Dalmatia
    enlightenment
    travelogue
    Morlachs
    Balkans, city
    province
    Opis:
    Neighbourhood of the City and the Provinces in Dalmatia in the Light of Chosen Examples of Early Modern French Travel LiteratureIn early modern period Dalmatia was a region which was culturally diversified. Such cities as Zadar or Split were the centres of Italian culture, while province was a part of the Slavic world. Their location on the route to Turkey made of them a frequent stop for such French travellers as Jacob Spon (1675) or Louis-François Cassas (1782), which testimonies became a basis for printed publications. In their testimonies readers could find the information about Dalmatian cities and province and differences between then. The latter issue is important, yet often neglected addition to the discussion on the shaping of the image of the Balkans.In this study we concentrate on this French approach to this problem, because it can be considered as representative for the other Western European perspectives. The French look at the issue of neighbourhood of the city and the province was characterized by a distance, which is rarely found in Venetian sources. This wide chronologic scope will allow to show changes which occurred in the French image of Dalmatia during the age of Enlightenment.The paper tries to analyse the travel literature in the perspective of the issue of image of neighbourhood of the city and province in Dalmatia and proves that this image had two perspectives. The first related to the neighbourhood of the sophisticated Italian culture (synonymous with the city) and the province, equated mostly with little known in the West Slavic world. The second perspective, which appeared in the second half of the eighteenth century dealt with these relationships in the wider context of the neighbourhood civilization and backwardness. Sąsiedztwo miasta i prowincji w Dalmacji w świetle wybranych przykładów francuskiej literatury podróżniczej z czasów nowożytnychDalmacja stanowiła w epoce nowożytnej niezwykle zróżnicowany kulturowo obszar, w którym miasta takie, jak Zadar czy Split, stanowiły przede wszystkim ośrodki kultury włoskiej, podczas gdy prowincja przynależała do świata słowiańskiego. Położenie na szlaku do Turcji sprawiało, że do miast trafiali podróżnicy tacy, jak Jacob Spon (1675), czy Louis-François Cassas (1782), którzy opisywali ich zabytki (w tym te z czasów Cesarstwa Rzymskiego), a także obyczaje ich mieszkańców. Bardzo często zwracali uwagę na kulturowy i etniczny kontrast miasta z prowincją, większy niż w przypadku zachodnioeuropejskich centrów i ich okolic – bo dotyczący również kwestii etnicznych. Francuskie spojrzenie na kwestię sąsiedztwa miasta i prowincji na obszarze Dalmacji jest o tyle istotne, że charakteryzuje się dystansem, który rzadziej spotykamy w źródłach weneckich. W owych opisach już na wstępnym etapie badań można wydzielić  dwie  perspektywy – pierwsza dotyczy spotkania wyrafinowanej kultury włoskiej (utożsamianej z miastem) i prowincji, utożsamianej najczęściej z mało znanym na Zachodzie światem słowiańskim. Druga perspektywa, która pojawiła się w drugiej połowie XVIII wieku, rozpatrywała te relacje w szerszym kontekście sąsiedztwa cywilizacji i zacofania, które łączyło wspominaną refleksję dotyczącą stosunków włosko-słowiańskich  z historyczną refleksją nad sąsiedztwem rzymskiej cywilizacji (której wiele świadectw zachowało się miastach dalmatyńskich) z barbarzyństwem – które doprowadziło do jej kresu. Szersza perspektywa chronologiczna umożliwi uchwycenie zmiany, jaka zaszła w we francuskim spojrzeniu na Dalmację, a której katalizatorem były nie tylko coraz większe zainteresowanie tym regionem (mające swoje apogeum w krótkim okresie napoleońskich rządów w Dalmacji w okresie istnienia Prowincji Iliryjskich), lecz również oświeceniowa refleksja dotycząca cywilizacji i prymitywizmu.
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2015, 4
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Honesty as a Trait of Non-Civilized Man in the French Image of Southern Slavs at the Turn of the 18th and 19th Centuries
    Autorzy:
    Sajkowski, Wojciech
    Bednarek, Stefan
    Rabiej, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/1013001.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-10
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Illyrian Provinces
    sincerity
    falseness
    Morlachs
    Montenegrins
    Enlightenment
    Dalmatia
    Opis:
    The paper deals with the French view on the morality of peoples considered uncivilized, specifically Southern Slavs inhabiting the territories of today’s Croatia and Montenegro. The problem of morality is analyzed first of all in the context of natural honesty, which was attributed to peoples considered uncivilized. The analysis uses not only the testimonies of French authors, but also French-language descriptions that were popular in France during the Enlightenment, especially the works of Alberto Fortis and Stefano Zannowich. These sources shaping the image of the Morlachs (Slavic shepherds living in provincial Dalmatia) or Montenegrins, which were popular in the second half of the 18th century, are compared with documents related to French rule in Dalmatia (1806–1813). The analysis has allowed to show what place the Slavic communities living in the peripheries of Europe at the time had in the Enlightenment’s discussions on the morality of civilized and savage people.
    Źródło:
    Truth and Falsehood in Science and the Arts; 90-100
    9788323542209
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Considerations regarding the Morlachs migrations from Dalmatia to Istria and the Venetian settlement policy during the 16th century
    Autorzy:
    Caciur, Dana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909921.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-19
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Morlachs
    Dalmatia
    Istria
    settlement policy
    spontaneous and organized migrations
    privileges
    obligations
    Opis:
    The Turkish offensive in the Balkans often determined various human groups to search for a new life outside the borders of the Ottoman Empire. In the Dalmatian hinterland, administrated by Venice since the beginning of 16th century, the Morlachs are those who, together with Serbs, Croatians, Bosnians, etc. chose to accept the Venetian protection against the non-Christian danger. On its side, St. Mark′s Republic needed more and more new people to repopulate various regions that had hardly been affected by wars, plagues and drought. During the 16th century Serenissima established the rules of internal migrations (from one region to another of Stato da Mar) and its settlement policy for the poorly inhabited areas and their new colonists. The encouragement and the development of the population transfer from Dalmatia to Istria represented an aspect of the Venetian policy in balancing the demography of the state. Arrived from the inner Balkans, the Morlachs accepted quite often to settle in south – western Istria, because the benefits and the exemptions offered by the Republic were not to be ignored: exemptions from fees for using public pasturelands, the right to build settlements in empty spaces, exemptions from fees for transport or reductions from some of the administrative taxes. Even if these benefits were temporary or permanent, they used to increase the number of Morlach migrations from Dalmatia in Istria. In effect, as the documents attest, during the 16th century plenty of Morlach settlements appeared in the hinterland of the Istrian cities, like: Rovigno, Umago, Pinguente, Montona, Cittanova, Villanova, Raspo, Parenzo etc. Despite the fact that sometimes the Morlachs chose to leave the new settlements and turn back in Turchia, the numerous settlements colonized and inhabited by them justify, up to some extent, the existence of an Istrian Morlacchia.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 57-71
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Morlachs of Dalmatia during the 15th and 16th century. A Venetian perspective
    Autorzy:
    Caciur, Dana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1490538.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-18
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Morlachs
    Dalmatia
    flexible identities
    mobile communities
    Venetian perspective
    Venetian-Ottoman border areas
    flexibke identities
    Opis:
    The article aims to present the main features of the character of the Morlachs living in the Venetian Dalmatia during the Fifteenth and Sixteenth centuries. The research approach focuses on Venetian sources, published and unpublished, therefore the portray of the Morlachs built up in this study is an external one. According to it the Morlachs appear as nomadic people who develop occasional or permanent activities in the Venetian hinterland of Dalmatia. Either they are presented by the sources as shepherds, soldiers, immigrants, merchants, criminals or in many other situations, the Morlachs became agents of coexistence in the permeable area of the Venetian-Ottoman border. This is why, one of the ideas promoted by this study is that the survival of the Morlach`s presence in Dalmatia was assured by the political instability.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2021, 28, 1; 149-176
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludność zamieszkująca Prowincje Iliryjskie znana pod mianem Morlaków – definicja etnonimu w literaturze francuskiej
    Autorzy:
    Sajkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631656.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the Illyrian Provinces, Morlachs, the Balkans, French Enlightenment, Balkan peoples, stereotypes
    Prowincje Iliryjskie, Morlacy, Bałkany, francuskie oświecenie, ludy bałkańskie, stereotypy
    Opis:
    The paper will analyse various representations of people called by an ethnonym Les Morlaques (Morlachs), which was used by French observers to describe various populations inhabiting Croatia and Dalmatia which were a part of the Illyrian Provinces (1709–1713). The ethnonym “Morlachs” comes from Greek (Mavro Vlasi – the Black Vlachs), however, since the 16th century it was used not only to describe the Vlachs, but also the Slavs, or even other groups. French observers took over its use from the Italians, however, in the 18th century they started to investigate the Balkan peoples by themselves. Those first attempts resulted in a very inconsistent ethnic cartography of the Balkan peoples, based mainly on the Byzantine, German and Italian testimonies. This inconsistence is visible especially thanks to the comparison between relevant articles in the encyclopaedic publications. However, within the rise of the French political interest in the Balkans and creation of the Illyrian Provinces by Napoleon, the French administrators started to concretize their image of the Balkan peoples. This concerned also Morlachs, who were described by the authors such as Balthasar Hacquet or Charles Nodier, and others. The paper will show how the identity of Vlachs and Slavs inhabiting Illyrian Provinces, known under the name of Morlachs, was changing in the eyes of the external observers. This problem is a part of a wider question of shaping the image of the Balkans by the western observers.
    Artykuł stanowi analizę różnych przedstawień ludności określanej etnonimem Les Morlaques (Morlacy). Był on używany przez francuskich obserwatorów do opisania różnych populacji zamieszkujących Chorwację i Dalmację, które były częścią Prowincji Iliryjskich, istniejących w latach 1709–1713. Etnonim „Morlacy” pochodzi od greckiego wyrażenia oznaczającego „Czarnych Wołochów” (Mavro Vlasi), ale od XVI w. był używany nie tylko do opisywania Wołochów, ale również Słowian. Francuzi zapożyczyli stosowanie tego terminu od Włochów, chociaż od XVIII stulecia sami zaczynają badać Bałkany. Owe pierwsze próby skutkowały bardzo niespójną kartografią etniczną ludów Bałkańskich, opartą na źródłach włoskich, niemieckich, czy bizantyjskich. Owa niespójność jest możliwa do prześledzenia między innymi dzięki przestudiowaniu odpowiednich haseł w wydawnictwach encyklopedycznych. W związku z coraz większym politycznym zaangażowaniem Francji na Bałkanach i utworzeniem Prowincji Iliryjskich przez Napoleona, Francuzi zaczęli konkretyzować swoje wyobrażenia dotyczące ludów Bałkańskich. Dotyczyło to również Morlaków, o których wypowiadali się między innymi tacy autorzy jak Balthazar Hacquet, czy Charles Nodier. Artykuł stara się pokazać, w jaki sposób tożsamość Wołochów i Słowian, mieszkańców Prowincji Iliryjskich znanych pod mianem Morlaków zmieniała się w oczach zewnętrznego obserwatora. Problem ten jest istotny w kontekście szerszej perspektywy kształtowania się zachodnioeuropejskiego obrazu Bałkanów.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludność zamieszkująca Prowincje Iliryjskie znana pod mianem Morlaków – definicja etnonimu w literaturze francuskiej
    Autorzy:
    Sajkowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631981.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the Illyrian Provinces, Morlachs, the Balkans, French Enlightenment, Balkan peoples, stereotypes
    Prowincje Iliryjskie, Morlacy, Bałkany, francuskie oświecenie, ludy bałkańskie, stereotypy
    Opis:
    Artykuł stanowi analizę różnych przedstawień ludności określanej etnonimem Les Morlaques (Morlacy). Był on używany przez francuskich obserwatorów do opisania różnych populacji zamieszkujących Chorwację i Dalmację, które były częścią Prowincji Iliryjskich, istniejących w latach 1709–1713. Etnonim „Morlacy” pochodzi od greckiego wyrażenia oznaczającego „Czarnych Wołochów” (Mavro Vlasi), ale od XVI w. był używany nie tylko do opisywania Wołochów, ale również Słowian. Francuzi zapożyczyli stosowanie tego terminu od Włochów, chociaż od XVIII stulecia sami zaczynają badać Bałkany. Owe pierwsze próby skutkowały bardzo niespójną kartografią etniczną ludów Bałkańskich, opartą na źródłach włoskich, niemieckich, czy bizantyjskich. Owa niespójność jest możliwa do prześledzenia między innymi dzięki przestudiowaniu odpowiednich haseł w wydawnictwach encyklopedycznych. W związku z coraz większym politycznym zaangażowaniem Francji na Bałkanach i utworzeniem Prowincji Iliryjskich przez Napoleona, Francuzi zaczęli konkretyzować swoje wyobrażenia dotyczące ludów Bałkańskich. Dotyczyło to również Morlaków, o których wypowiadali się między innymi tacy autorzy jak Balthazar Hacquet, czy Charles Nodier. Artykuł stara się pokazać, w jaki sposób tożsamość Wołochów i Słowian, mieszkańców Prowincji Iliryjskich znanych pod mianem Morlaków zmieniała się w oczach zewnętrznego obserwatora. Problem ten jest istotny w kontekście szerszej perspektywy kształtowania się zachodnioeuropejskiego obrazu Bałkanów.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad statusem Morlaków z prowincji Trogir w połowie XVI wieku: poddani Imperium Ottomańskiego i dzierżawcy ziemscy Republiki Weneckiej
    Autorzy:
    Caciur, Dana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631610.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Dalmatia, Morlachs, Venetian administration, subjects of the Ottoman Empire, land tenants, public contracts, border negotiations
    Dalmacja, Morlacy, administracja wenecka, poddani Imperium Ottomańskiego, dzierżawcy ziemscy, kontrakty publiczne, negocjacje graniczne
    Opis:
     W połowie XVI stulecia prowincja Trogir, podobnie jak cała Dalmacja, odczuwała znaczący spadek gospodarczy i demograficzny. Opuszczone ziemie i wsie regionu przygranicza, oddzielające posiadłości Imperium Ottomańskiego i Republiki Weneckiej stały się nowym domem dla półkoczowniczych pasterzy Morlaków. Niektórzy spośród wcześniejszych właścicieli opuszczonych posiadłości wyprowadzili się w czasie konfliktu z Ottomanami do miast na wybrzeżu i zdecydowali się wydzierżawić swoje ziemie Morlakom, którzy przybyli tu spoza granicy. Tak stało się w przypadku wsi Radosich, Triloque i Suchi Dol, wydzierżawionych rodzinom Morlaków, które – w świetle dokumentów państwowych – musiały wywiązać się z obowiązków nałożonych na dalmatyńskich właścicieli. Rodzaje powinności, które miały być świadczone przez Morlaków na rzecz weneckich panów, jak również ottomańskich władców, nie różniły się tak bardzo od zobowiązań wypełnianych przez inne społeczności wołoskie zidentyfikowane w środkowej części Półwyspu Bałkańskiego. Biorąc pod uwagę fakt, że zadaniem wenecko-ottomańskiego regionu pogranicznego było utrzymanie pokoju między nimi na terenie Dalmacji, wenecka decyzja o wydzierżawieniu ziem ottomańskim poddanym jawi się jako rozwiązanie korzystne dla wszystkich zaangażowanych stron: mieszkańców Dalmacji, władz ottomańskich na Bałkanach i półkoczowniczych Morlaków.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad statusem Morlaków z prowincji Trogir w połowie XVI wieku: poddani Imperium Ottomańskiego i dzierżawcy ziemscy Republiki Weneckiej
    Autorzy:
    Caciur, Dana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632117.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Dalmatia, Morlachs, Venetian administration, subjects of the Ottoman Empire, land tenants, public contracts, border negotiations
    Dalmacja, Morlacy, administracja wenecka, poddani Imperium Ottomańskiego, dzierżawcy ziemscy, kontrakty publiczne, negocjacje graniczne
    Opis:
    In the middle of the 16th century the hinterland of Trogir, like the entire Dalmatia, suffers a significant economic and demographic decrease. The abandoned lands and villages from the border region established between the Ottoman Empire and the Venetian Republic became a new home for the semi-nomadic Morlach shepherds. Some of the former owners of the abandoned properties moved during the military conflict with the Ottomans to the coast cities and decide to rent their lands to these Morlachs who arrived from beyond the border. This happens with the villages of Radosich, Triloque and Suchi Dol that were rented to some Morlach families which, according to some public documents, had to fulfill a list of obligations established by the Dalmatian owners. The types of duties that must have been accomplished by the Morlachs for the Venetian landlords and also for the Ottoman rulers were not so different from the obligations fulfilled by other Vlach communities identified in the inner part of the Balkan Peninsula. Considering that the goal of the Veneto – Ottoman border region was to maintain the peace between them in Dalmatia, the Venetian decision of renting lands to the Ottoman subjects appears as an advantageous solution for all the parties involved: the inhabitants of Dalmatia, the Ottoman authorities from the Balkans and the semi-nomadic Morlachs.
     W połowie XVI stulecia prowincja Trogir, podobnie jak cała Dalmacja, odczuwała znaczący spadek gospodarczy i demograficzny. Opuszczone ziemie i wsie regionu przygranicza, oddzielające posiadłości Imperium Ottomańskiego i Republiki Weneckiej stały się nowym domem dla półkoczowniczych pasterzy Morlaków. Niektórzy spośród wcześniejszych właścicieli opuszczonych posiadłości wyprowadzili się w czasie konfliktu z Ottomanami do miast na wybrzeżu i zdecydowali się wydzierżawić swoje ziemie Morlakom, którzy przybyli tu spoza granicy. Tak stało się w przypadku wsi Radosich, Triloque i Suchi Dol, wydzierżawionych rodzinom Morlaków, które – w świetle dokumentów państwowych – musiały wywiązać się z obowiązków nałożonych na dalmatyńskich właścicieli. Rodzaje powinności, które miały być świadczone przez Morlaków na rzecz weneckich panów, jak również ottomańskich władców, nie różniły się tak bardzo od zobowiązań wypełnianych przez inne społeczności wołoskie zidentyfikowane w środkowej części Półwyspu Bałkańskiego. Biorąc pod uwagę fakt, że zadaniem wenecko-ottomańskiego regionu pogranicznego było utrzymanie pokoju między nimi na terenie Dalmacji, wenecka decyzja o wydzierżawieniu ziem ottomańskim poddanym jawi się jako rozwiązanie korzystne dla wszystkich zaangażowanych stron: mieszkańców Dalmacji, władz ottomańskich na Bałkanach i półkoczowniczych Morlaków.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies