Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Indo‑European" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-48 z 48
    Tytuł:
    Gruit grus: The Indo-European names of the crane
    Autorzy:
    Gąsiorowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700132.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Indo-European
    crane
    Opis:
    The purpose of this article is to show that the variety and irregularity of the Indo-European ‘crane’ words is apparent rather than actual, and that their derivational history is in fact quite simple. In brief, they can be reduced to only a couple of related PIE lexemes, rather than a whole constellation of “dialectal” forms.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 1; 51-68
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa indoeuropejskie rdzenie werbalne oznaczające czynność zbierania
    Two Indo-European Verbal Roots Denoting ‘To Pick, Gather, Collect’
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892208.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    morfologia indoeuropejska
    rdzenie indoeuropejskie
    determinanty
    Indo-European morphology
    Indo-European roots
    determinatives
    Opis:
    There are two verbal roots *sleĝ- (not *leĝ-) and *les- denoting ‘to pick, gather, collect’ in the Indo-European languages. The former root is attested in the central group of the Indo-European languages (Albanian, Greek, Indic, Italic), the latter one represents an Anatolian-Baltic-Germanic isogloss of archaic origin. The root *leĝ- (included in most dictionaries and monographs) should be correctly reconstructed as *sleĝ-. The initial cluster is confirmed by the Albanian phoneme l representing an earlier geminate (Alb. l < Proto-Albanian *ll < IE. *sl), as well as by the Old Indic deverbal form, cf. Sanskrit sraj- f. ‘garland, wreath’, originally ‘collection (of flowers)’ = Lat. lex, legis f. ‘law’, orig. ‘collection (of legal rules, principles)’ (< IE. *sleĝs f. ‘gathering, collection’). The internal evidence taken from the Greek data is noteworthy. Firstly, Aeolic ἐπίλλογος (= Attic-Ionic ἐπίλογος) contains the geminate -λλ-, which can be hardly explained, if the word in question derives from IE. *epi-loĝos. This is why we must suggest the Indo-European archetype *epi-sloĝos, as well as the verbal root *sleĝ-. Secondly, the perfect verbal form εἴλοχα seems to derive regularly from the reduplicated archetype *se-sloĝ-h2e, which points exclusively to IE. *sleĝ- and not to the suggested verb *leĝ-. Thirdly, Doric ἀμφιλλέγω ‘to dispute about, to dispute, to question’ (= Attic ἀμφιλέγω) seems to document a derivation from IE. *ambhi-sleĝō. The verbal root *les-, attested in Anatolian (cf. Hittite lešš- ‘to pick, gather’), Baltic (cf. Lithuanian lèsti ‘to pick up’) and Germanic (cf. Gothic lisan ‘to pick, gather’), should be treated as primitive and Proto-Indo-European (Indo-Hittite). The extended root *sleĝ- (orig. *ls-e-ĝ-) represents an innovation, being derived from the root *les- by means of the verbal suffix -ĝ-. The observed metathesis of initial cluster (*sl- < *ls- < *les- ‘to pick, gather, collect’) is acceptable.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 7-27
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The “New Image” of Indo-European and the Nostratic Hypothesis: a possible reconciliation of reconstructions
    Autorzy:
    Shields, Kenneth
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700004.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Indo-European
    linguistic history
    protolanguage
    Opis:
    According to what Adrados (1992: 1) calls the “new image” of Indo-European, the proto-language originally lacked the inflectional complexities associated with traditional Brugmannian reconstruction. Such complexities were acquired only at later stages of development, including the immediately predialectal period. On the basis of this perspective, I argue in Shields (2001) that there exists an incompatibility between reconstructions proposed by Nostraticists and by those espousing the “new image” of Indo-European. However, in this brief paper, I present a possible means of reconciling the two theoretical viewpoints.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 129-139
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The embarrassment of riches: ‘Head’ words in the Indo-European family
    Autorzy:
    Gąsiorowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1121045.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Indo-European; 'head' words;
    semantics;
    Opis:
    The notion of HEAD is reflected in the basic lexicon of all known languages; the identification of the head as a distinct and vitally important body part, labelled with a simplex word, seems to be a cross-cultural universal. Thanks to their high frequency of use and their “basic concept” status, words meaning ‘head’ tend to be diachronically stable and therefore important for comparative reconstruction. Their expected retention rate – as estimated on the basis of data from several uncontroversial language families – is on a par with words meaning ‘heart’ or ‘foot’. On the other hand, culture-specific factors may lead to the proliferation of secondary meanings, the rise of stylistically marked near-synonyms, and consequently to locally accelerated lexical evolution. This seems to have happened repeatedly in the Indo-European family, in which not only the oldest reconstructible ‘head’ word, *ḱreh₂- but also secondary, branch-specific terms have often been subject to lexical replacement. This unusual variability of words for head in Indo-European contrasts with the remarkable conservatism of words for several other body-part concepts, such as eye, ear, tooth and heart. In this paper, we shall attempt to identify recurrent patterns of semantic change in the emergence of new synonyms and the polysemic development of inherited ‘head’ words. Insights derived from recent studies of “embodiment” will be used to explain the observed tendencies.
    Źródło:
    Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting; 2017, 3, 1; 101-115
    2449-7525
    Pojawia się w:
    Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Der uralte Hirsch- bzw. Rentierkult bei den Jenissejern im Lichte des Wortschatzes
    THE ANCIENT YENISEIAN DEER AND REINDEER CULT IN THE LIGHT OF THE VOCABULARY
    Autorzy:
    Werner, Heinrich
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700158.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Yeniseian languages
    Indo-European
    shaman
    etymology
    Opis:
    The old Yeniseian deer and reindeer cult is not connected in any way to reindeer herding. There are interesting and far-reaching cultural parallels in the Turkic and Indo-European worlds, linked to the words for ‘deer (doe)’ and ‘fawn’. The cervid attributes of the Yeniseian shamans permit us to separate a cervid type of shamans in general. The word for ‘shaman’ itself can be connected to the word for ‘reindeer’, and thus derived eventually from the Yeniseian languages.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 141-150
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Allein auf weiter Flur? Die indogermanische Pronominalflexion im typologischen Vergleich
    Autorzy:
    Brosch, Cyril
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634456.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    typology, Indo-European, pronominal inflection, allomorphy
    Opis:
    The article gives an outline of the inflectional peculiarities of Proto-Indo-European and its daughter languages, comparing it with unrelated languages, which show hardly any parallels to its pronominal inflection. The latter, constituting a functionally unmotivated divergence from the nominal paradigms, is presented as a probably recent development, which on the other side later leads to a levelling of nominal and pronominal endings in many Indo-European languages, although in some of them inflectional differences may persist until the present day. It is argued that the fusional morphosyntax of Indo- European faciliates linguistic changes of that kind.
    Źródło:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2013, 130, 2
    2083-4624
    Pojawia się w:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jr.: Linguistic typology and the Indo-European causative
    Autorzy:
    Shields, Kenneth
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699908.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Indo-European
    causative
    dative
    typology
    Opis:
    On the basis of formal correspondences and typological data, it is argued in this brief paper that an etymological connection probably exists between the Indo-European dative suffix *-ei and the Indo-European causative element *-ei- via a morpheme which Song (1996) describes as “PURP.” Most significantly, the paper demonstrates how typological data can serve a primary role in reconstruction rather than a merely evaluative one.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 3; 147-152
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Proto-Indo-European root for ‘apple’ and the problem of comparative reconstruction
    Autorzy:
    Piwowarczyk, Dariusz R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699976.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Proto-Indo-European, Wanderwort, loanwords
    Opis:
    This article investigates the problem of the lexeme for ‘apple’ in the reconstructed Indo-European for which there are two roots possible, namely *meh2-lo and *h2ebol-, both meaning ‘apple’ or a fruit similar to it. The former has been usually taken as a borrowing while the latter as a true PIE root for ‘apple’. However, there are problems with this assumption – the presence of the vowel */a/ and the consonant */b/, both of marginal status, and the attestation of this lexeme mostly in the North-West Indo-European languages. It is shown that the lexeme in question might actually be an ancient Wanderwort.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sur l’étymologie du latin virgō « vierge »
    Autorzy:
    GARNIER, Romain
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700052.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Latin, Hittite, Proto-Indo-European
    Opis:
    The following paper is intended to explain the etymology of Lat. uirgō ‘virgin’, which serves both as adjective and sub- stantive. There is a synchronic opposition in Latin between uirgō and mulier ‘woman’, the last of which clearly alludes to sexuality, in such a locution as mulierem reddere ‘to make someone a woman’. According to the Hittite formula natta=arkant- ‘not-covered, unmounted’, which is used for sheep and cows, this puzzling Latin word could be ac- counted for by a PIE privative compound *h1 í-h1 h-ō n ‘not-covered, unmounted’. This inherited vocable would eventually belong to the PIE root *h1 er h- ‘to mount, cover’ which is likely to have been used by cattle-breeders.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Proto‑)Indo‑European heritage in Slavic folk zoonymy
    Dziedzictwo (pra)indoeuropejskie w ludowej zoonimii słowiańskiej
    Autorzy:
    Bednarczuk, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084383.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Indo‑European
    Slavic
    Polish
    heritage
    zoonymy
    Opis:
    The subject of this review is the monograph of Professor Stefan Warchoł on the (pre)history of the Indo‑European peoples in the light of Slavic archaic vocabulary: appellativa and zoonymy (mainly names of cows), which occurs on the whole Slavic territory.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 189-192
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gk. λέπω, Lith. lùpti, Ru. lupít’ ‘to peel’
    Autorzy:
    VILLANUEVA SVENSSON, Miguel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700002.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Greek, Lithuanian, Slavic, Proto-Indo-European
    Opis:
    The Balto-Slavic root *leup- ‘to peel’ (Lith. lùpti, lùpa, Sl. *lupti) can be derived from the root *lep- ‘id.’ (Gk. λέπω) by assuming an original paradigm pres. *lep-e/o- : aor.-inf. *p-. The aorist-infinitive stem developed as follows: *p- > *ulp- → *lup- (after pres. *lep-) → new full grade *leup-.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Slavic *tъrgъ, Old Church Slavonic trъgъ. Their origin and distribution in postclassical times
    Autorzy:
    Paliga, Sorin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677760.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Illyrian language
    Thracian language
    tъrgъ
    Indo European language, Pre Indo European language
    ‘Mediterranean language’
    Sumerian language
    Opis:
    Slavic *tъrgъ, Old Church Slavonic trъgъ. Their origin and distribution in postclassical timesSlavic *tъrgъ, Old Church Slavonic trъgъ, preserved in the modern Slavic languages  as well, has had an impressive distribution in both vocabulary and place‑names, to note just Bulg. Tărgovište (also an important archaeological site), Rom. Târgoviște, also spelled Tîrgoviște (the political centre of Wallachia for some time, approx. 80 kms north-west from Bucharest) and as far as Finnish Turku (gen. Turun). See also the discussion regarding the Polish place-name Toruń. The origin has been debated, but it cannot be analysed independently from ancient Illyrian town of Tergitio, later Tergeste, the precursors of modern Slovene Trst, Italian Trieste. The ultimate origin has been  looked for even in remote areas like Sumer, e.g. Václav Machek, who quotes Assyro-Babylonian tamgaru ‘trader’, in fact following a suggestion of the orientalist Bedřich Hrozný, the decipherer of Hittite (he published the study in August 1915). The author assumes that the origin of the word must be accepted as ‘Balkanic’ or, in a perhaps better phrasing, as a common Illyrian and Thracian ‘technical term’ referring to trade and commerce. Its spread from south to north is entirely normal, following the spread of economic relations from the Roman, then the Byzantine world northwards at a date difficult to determine, but definitely prior to the Slavic expansion, i.e. before the 6th century C.E. It is unlikely  that we have to do here an Oriental term. If indeed that were so, the term should have spread first to Classical Greek, then should have migrated northwards at an earlier date. It is rather likely that we have  here a ‘Mediterranean’, perhaps even a Pre-Indo-European term, in Machek’s terminology, ‘praevropský původ’ (of Old European origin). Słowiański *tъrgъ, staro-cerkiewno-słowiański trъgъ. Pochodzenie i dystrybucja w epoce nowożytnejSłowiański *tъrgъ, scs. trъgъ to nazwa zachowana także we współczesnych językach słowiańskich. Ma wiele derywatów zarówno wśród nazw apelatywnych, jak i nazw własnych, by wymienić choćby bułg. Tărgovište (także ważne stanowisko archeologiczne), rum. Târgoviște, zapisywane także jako Tîrgoviște (przez pewien czas polityczne centrum Muntenii, ok. 80 km na północny zachód od Bukaresztu) czy fin. Turku (gen. Turun), czy też dyskusje na temat pochodzenia polskiej nazwy Toruń.Pochodzenie targu było wielokrotnie przedmiotem dyskusji, jednak nazwy nie można analizować niezależnie od starożytnej nazwy iliryjskiego miasta Tergitio, późniejsze Tergeste, poprzednik współczesnego słoweńskiego Trst i włoskiego Trieste. Václav Machek rozpatrywał nawet tak archaiczne pochodzenie jak sumeryjskie, przywołując asyryjsko-babilońskie tamgaru ‘handlowiec’, idąc za sugestią orientalisty Bedřicha Hrozného, który odczytał pismo hetyckie (1915). Autor ten  stwierdza, że pochodzenie rozpatrywanego słowa trzeba uznać za bałkańskie lub raczej wspólne iliryjsko-trackie jako termin techniczny związany z handlem. Jego rozpowszechnienie z południa na północ jest całkowicie zrozumiałe, jeśli wziąć pod uwagę północny zasięg stosunków ekonomicznych Imperium Rzymskiego, a później Bizancjum, w czasach trudnych do sprecyzowania, jednak zdecydowanie wcześniejszych od słowiańskiej ekspansji, tj. sprzed VI w. n. e. Pochodzenie orientalne jest mało prawdopodobne. Jeżeli jednak brać je pod uwagę, to należy przyjąć, że wcześniej słowo to pojawiło się w klasycznej grece, a następnie, w dość wczesnym okresie, z niej rozpowszechniło się w kierunku północnym. Bardziej prawdopodobne wydaje się pochodzenie śródziemnomorskie, a być może nawet przedindoeuropejskie, według Macheka praevropský původ.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2015, 15
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La racine *u̯eh2 - en Sanskrit : vāma-, vāra-°, vayati
    The root *u̯eh2- in Sanskrit: vāma-, vāra-°, vayati
    Autorzy:
    Jacques, Guillaume
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699980.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Sanskrit
    Indo-European
    typology
    left
    prostitute
    weave
    Opis:
    This article discusses the remnants of the root *u̯eh2- ‘to turn’ in Sanskrit. First, vāma- ‘left’, an etymon which we analyse from a typological point of view, bringing comparative data from various languages; the etymology of its synonym savyá- is also discussed. Second, the noun vāra-° ‘prostitute’ which, although isolated in Sanskrit, presents an exact Latin cognate. Third, the verb vayati ‘to weave’, whose paradigm and derived noun include some forms that must originate from *u̯eh2-
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 2; 69-82
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozum i serce. Pamięć w wybranych językach indoeuropejskich
    Mind and heart - memory in selected Indo-European languages
    Autorzy:
    Wyrwas, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/615309.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    Indo-European languages
    etymology
    memory
    mind
    emotions
    remembering
    Opis:
    The article discusses the subject of memory-related pie. etymons in Indo-European languages. In the group of dictionary data which was collected, memory is an ability of the human mind and ability located in the heart. Remembering is one of the functions of the human mind, a cognitive ability that is communicated in the Indo-European language verbs from the mental group based on the pie. etymons: *men- ‘think; mind, spirituals activities,’*(s)mer- ‘mourn, remember with sadness,’ ‘remember, think, take care,’ and *tong- ‘think, feel’. Numerous derivatives of these etymons in particular language groups referred to different features and states of mind: thinking, reflecting, contemplating, consulting, debating, remembering, experiencing sadness, grief, pleasure, kindness, gratitude, etc. Less numerous are the forms referring to remembrance based on the pie. etymon*k̑r̥ d- ‘heart’, which, according to the beliefs of ancient Greeks, is the seat of intelligence and memory, as well as of emotions. In European conceptualisations, there are also references to human characteristics, such as moral and mental strength, courage, mercy, purity of heart, pride, faith and mercy. Indo-European lexemes related to memory in their meanings and etymology show a linguistic image of how our distant ancestors understood the human phenomenon of knowledge storage. The source from which the lexemes were obtained was the etymological dictionaries of Indo-European languages.
    Źródło:
    Stylistyka; 2019, 28; 65-78
    1230-2287
    2545-1669
    Pojawia się w:
    Stylistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indo-European middle verbs formed with -r- as a phonetic archaism
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050916.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    archaisms
    Indo-European phonology
    Indo-Hittite
    middle voice
    r-endings
    Opis:
    The paper discusses the primary and secondary endings of the Indo-European middle. It is suggested that, rather than being a local (Italo-Celtic) innovation, the r-endings of the middle voice represent a Proto-Indo-European archaism. Numerous middle forms containing the element -r- are found not only in the Tocharian languages, but also in most of the Anatolian languages attested in the second millennium BC (including Hittite, Palaic, Cuneiform Luvian and Hieroglyphic Luvian). Other IndoEuropean languages (including Greek and Indo-Iranian) display a zero marker, whereas the oldest Hittite texts attest the primitive feature -t-. The Old Hittite middle marker *-ti, it is claimed, was more archaic than its late variants *-ri as well as *-i. The original primary middle endings in non-Anatolian Indo-European should be reconstructed as follows: 1 sg. pres. *-mh2eŘi, 2 sg. *-sh2eŘi, 3 sg. *-toŘi, 1 pl. pres. *-mesdhh2oŘi, 2 pl. *-sdh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-ntoŘi for transitive verbs and 1 sg. *-h2e/oŘi, 2 sg. *-th2eŘi, 3 sg. *-oŘi, 1 pl. *-medhh2oŘi, 2 pl. *-dh(u)u̯eŘi, 3 pl. *-roŘi for intransitive verbs. The Indo-European phoneme *Ř seems to be a reflex of a Proto-Indo-European (i.e. Indo-Hittite) dental stop *Ď, probably identical with the Indo-European dental spirant *đ.
    Źródło:
    Linguistica Silesiana; 2018, 39; 47-61
    0208-4228
    Pojawia się w:
    Linguistica Silesiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On converse lability and its decline from Vedic to Epic Sanskrit: The verb juṣ- ‘to enjoy’ and ‘to please’
    Autorzy:
    Pooth, Roland A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135325.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-25
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Converse lability of psych verbs
    Indo-European middle polysemy
    decline of lability in Sanskrit
    Indo-European middle to active shift
    Opis:
    In the Early Vedic language, we encounter two different systems of active vs. middle voice and valency oppositions. The emergence of many thematic Vedic transitive active forms (e.g. īráya-ti ‘to raise sth. or so.’) is obviously innovative and secondary when compared to labile, and formally more archaic athematic active forms (e.g. íyar-ti ~ iyár-ti ‘to rise, to raise sth. or so.’). On this basis, it has been claimed that the original voice distinction was mainly driven by agency (i.e., volition, control, responsibility and animacy), whereas the secondary voice opposition was driven by transitivity distinctions and direct and indirect reflexive middle semantics (Pooth 2012, 2014). In this article, another verb in question, namely the psych verb juṣ- ‘to enjoy, to please’, will be examined as a parallel case to further discuss the general developments in the Vedic verb system, which are part of the general decline of lability and the increase of verb forms specified for transitive vs. intransitive behavior within Vedic (Kulikov 2014, 2012, 2006). This article will show that the Sanskrit psych verb juṣ- ‘to enjoy’ and ‘to please’ exhibits converse lability in Early Vedic Sanskrit, whereas it does not behave like this in Epic Sanskrit. The syntactic and semantic behavior of forms of juṣ- in both periods of Sanskrit will thus be compared.
    Źródło:
    Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting; 2021, 7, 1; 217-252
    2449-7525
    Pojawia się w:
    Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Latin tree names and the European substratum
    Autorzy:
    Leschber, Corinna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634385.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Indo-European languages, substratum words, Latin languager
    Opis:
    Generally, we can observe in European languages a high percentage of plant names among the words with unclear etymology. Many designations for plants – like for trees – derive from pre-Indo-European languages. Latin tree names are in most cases far from an unambiguous etymological assignment.
    Źródło:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 2
    2083-4624
    Pojawia się w:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hittite etymologies and notes
    Autorzy:
    Woodhouse, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634536.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Hittite, etymology, Proto-Indo-European, historical phonology, semantics
    Opis:
    Discussed are the etymologies of twelve Hittite words and word groups (alpa- ‘cloud’, aku- ‘seashell’, ariye/a-zi ‘determine by or consult an oracle’, heu- / he(y)aw- ‘rain’, hāli- ‘pen, corral’, kalmara- ‘ray’ etc., māhla- ‘grapevine branch’, sūu, sūwaw- ‘full’, tarra-tta(ri) ‘be able’ and tarhu-zi ‘id.; conquer’, idālu- ‘evil’, tara-i / tari- ‘become weary, henkan ‘death, doom’) and some points of Hittite historical phonology, such as the fate of medial *-h2n- (sub §7) and final *-i (§13), all of which appear to receive somewhat inadequate treatment in Kloekhorst’s 2008 Hittite etymological dictionary. Several old etymologies are defended and some new ones suggested.
    Źródło:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 3
    2083-4624
    Pojawia się w:
    Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indoeuropejski słownik etymologiczny dla użytkowników języka polskiego (wyrazy na literę *O)
    Indo-European Etymological Dictionary for Poles (Words beginning with *O)
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32304171.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Fundacja PSC
    Tematy:
    etymology
    Indo-European languages
    lexical loanwords
    vocabulary
    Polish
    Opis:
    The paper presents numerous Indo-European roots and words beginning with *o-, whose continuantsare attested in the Polish language as both native reflexes from Proto-Slavic or loanwords from other Indo-European languages, especially from Greek, Latin or German. The study demonstrates a fragment of lexical work carried out in the Indo-European Lexicon Project at the Faculty of Philology in the University of Lodz.
    Źródło:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne; 2023, 3(15); 19-53
    2719-9851
    Pojawia się w:
    Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The story of Caesar revisited
    Autorzy:
    Piwowarczyk, Dariusz R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699912.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Latin
    Indo-European
    Caesar
    diphthong
    monophthongization
    spelling
    borrowing
    Opis:
    This article investigates the story of the origin and the expanse of the term caesar in the Indo-European languages. A hypothesis on the non-existence of the diphthongs /ai/ and /au/ in Gothic is used to show that the borrowing into Gothic occurred from Greek and renders the Greek spelling practice. Due to additional facts concerning the monophthongization of the diphthong /ai/ in Greek and Latin it is hypothesized that they might already represent not a diphthong but a single vowel. Counter-evidence is also stated, as the precise way of the borrowing still remains unknown.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 3; 105-110
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some Greek etymologies
    Autorzy:
    Woodhouse, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699992.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Greek language, etymology, Slavic languages, Proto-Indo-European language
    Opis:
    Five short articles are presented offering, in some, new etymological suggestions (§§ 1. μάχομαι ‘fight’, μισθός ‘reward’, 2. βούλομαι ‘want, wish’ : Slavic *gòlъ ‘bare, naked’, 4. εἵλη ‘warmth, heat of the sun’), in others, comments on existing etymologies (§§ 1. μισθός ‘reward’, 3. οὖτα ‘wound’, 5. ὄνυξ ‘nail’ and delabialization by *l in North and East Germanic). Two of the items present alternatives to reconstructions with PIE *a (§§ 1, 3).
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Note on the Balto-Slavic and Indo-European Background of the Proto-Slavic Adjective *svętъ ‘Holy’
    Autorzy:
    Majer, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682403.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    saint
    etymology
    Proto-Slavic
    Proto-Indo-European
    Caland System
    Opis:
    The standard etymological explanation of the Proto-Slavic adjective *svętъ ‘holy, saint’ – a word of extreme literary, cultural and religious importance in the Slavic world – concentrates on the formal match with Lithuanian šventas ‘id.’ and Avestan spəṇta‑ ‘life-giving, holy’ (PIE *ḱwen‑to‑, from the root *ḱwen‑). This article highlights the verbal formation seen in Latvian svinêtsvin svinẽjo ‘celebrate, venerate’, generally recognized as another reflex of the root *ḱwen‑ in Balto-Slavic, but without due attention to the formal implications. It is argued that both in Av. and in BSl. the adjective spəṇta‑/*svętъ behaves as an item participating in the so-called ‘Caland System’ (a set of arbitrary morphological alternations reconstructible for Proto-Indo-European).  
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2017, 7; 139-149
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grecki bóg Hermes i bogini wedyjska Saramā w aspekcie porównawczym
    Greek Good Hermes and Vedic Goddess Saramā in Comparative Aspect
    Autorzy:
    Skarbek-Kazanecki, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/648621.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Hermes
    Saramā
    ie. root *ser-
    herm
    Indo-European languages
    Opis:
    Following the suggestions of nineteenth-century linguists (Max Müller, 1838, Monier-Williams, 1898) the author, basing on the linguistic and mythological comparative analysis, shows that the Greek good Hermes can be related to the Vedic goddess Sarama. The article firstly gives on overview of the different conceptions regarding the etymology of the theonym “Hermes”. The most popular and probable of them is the one proposed by Martin P. Nilsson (1949), who connects it with the greek noun ἕρμα ‘prop, support, reef, rock under water’. Some difficulties, which this hypothesis has given rise to, show that the problem of etymology of the name Hermes is long standing and unsolved. Thereafter, the author proves that etymologies of Hermes and Sarama can connect to the same Indo-European root *ser-. Also the oldest Greek and Vedic literature, primarily Homer’s poems, Homeric Hymn to Hermes and Rigvedic Hymn X. 108, demonstrates numerous similarities between both deities.
    -
    Źródło:
    Collectanea Philologica; 2017, 20; 21-35
    1733-0319
    2353-0901
    Pojawia się w:
    Collectanea Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Out of the woodwork or, the vicissitudes of the Polish language. Review: Leszek Bednarczuk, Początki i pogranicza polszczyzny. – Kraków: LEXIS, 2018. – 212 p.
    Autorzy:
    Danylenko, Andrii
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084646.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Indo-European
    Polish
    Belarusian
    language contact
    tribal names
    borderland Polish
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 189-198
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geopolitical dimension of thinking in the Albanian language supports the Euro-Atlantic integration
    Autorzy:
    Abedinaj, Bujar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036504.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Academicus. International Scientific Journal publishing house
    Tematy:
    Albanian language
    Indo-European languages
    synthetic
    analytic
    Albania
    geopolitics
    European Union
    Opis:
    This work starts with the premise that the Albanian language is one of most ancient languages in the world and stands in the root of the common trunk of the Indo-European languages. The common pre-Indo-European origin is preserved in the present Albanian language almost in the same conditions that this language was spoken 2-3 thousand years ago. Further in the work arguments are set forth regarding Albanian language priorities as a synthetic-analytic type language and the role of the Albanian language as the key in analyzing the Indo-European language system is presented. Regardless the tendencies toward analytic features the Albanian language, at the same time, preserves also useful elements from the synthetic features. Continuing, the Albanian language geopolitical positioning is presented from the point of view of the Indo-European languages differentiation and concentration in the EU context and Euro-Atlantic countries integration, supposing the conditions of each language in relation to the specific way of thinking in that language. Closing, some concrete examples are presented about where and how the different ways of thinking may be applied and harmonized, either with the synthetic or analytic domination, and a concrete example is analyzed about how Albanian language can be invested in the improvement of the Indo-European linguistic system, drawing some conclusions in this direction.
    Źródło:
    Academicus International Scientific Journal; 2015, 11; 77-96
    2079-3715
    2309-1088
    Pojawia się w:
    Academicus International Scientific Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Concept of ‘Rhetoric’ in a Linguistic Perspective: Historical, Systematic, and Theoretical Aspects of Rhetoric as Formal Language Usage
    Autorzy:
    Haase, Fee-Alexandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679035.pdf
    Data publikacji:
    2014-11
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
    Tematy:
    etymology
    linguistic concept
    Indo-European languages
    historical linguistics
    conceptualization of rhetoric
    Opis:
    Rhetoric is commonly known as an old discipline for the persuasive usage of language in linguistic communication acts. In this article we examine the concept ‘rhetoric’ from 1. the diachronic perspective of historical linguistics showing that the concept ‘rhetoric’ is linguistically present in various Indo-European roots and exists across several language families and 2. the theoretical perspective towards the concept ‘rhetoric’ with a contemporary defi nition and model in the tradition of rhetorical theory. The historical and systematic approaches allow us to describe the features of the conceptualization of ‘rhetoric’ as the process in theory and empirical language history. The aim of this article is a formal description of the concept ‘rhetoric’ as a result of a theoretical process of this conceptualization, the rhetorization, and the historical documentation of the process of the emergence of the concept ‘rhetoric’ in natural languages. We present as the concept ‘rhetoric’ a specifi c mode of linguistic communication in ‘rhetoricized’ expressions of a natural language. Within linguistic communicative acts ‘rhetoricized language’ is a process of forming structured linguistic expressions. Based on traditional rhetorical theory we will in a case study present ‘formalization,’ ‘structuralization,’ and ‘symbolization’ as the three principle processes, which are parts of this process of rhetorization in rhetorical theory.
    Źródło:
    Res Rhetorica; 2014, 1, 1; 27-45
    2392-3113
    Pojawia się w:
    Res Rhetorica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O możliwej indoeuropejskiej etymologii wyrazu „pies
    On a possible Indo-European etymology of the word pies ‛dog’
    Autorzy:
    Piwowarczyk, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2158332.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    etymology
    inherited lexicon
    Indo-European linguistics
    etymologia
    słownictwo odziedziczone
    językoznawstwo indoeuropejskie
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie możliwej etymologii polskiego wyrazu pies jako kontynuacji praindoeuropejskiej formy na określenie ‛psa’. Większość dotychczas postulowanych hipotez dotyczących pochodzenia tego leksemu określa go jako innowację słowiańską zastępującą odziedziczony z praindoeuropejskiego wyraz. Zdaniem autora najnowsze modele indoeuropejskiego słowotwórstwa rzeczownikowego mogą jednak wskazywać na indoeuropejską proweniencję tego słowa, związaną z nazwą ‛psa’ oraz ‛bydła’.
    The purpose of this article is to present a possible etymology of the Polish word for ‛dog’ as a continuation of the Proto-Indo-European form. The majority of the hypotheses postulated so far concerning the origin of this lexeme considers it to be a Slavic innovation which superseded the inherited Proto-Indo-European word. The author argues that current models of Indo-European nominal derivation permit a connection of the Slavic word with the Proto-Indo-European forms for ‛dog’ and ‛cattle’.
    Źródło:
    Polonica; 2021, 41; 51-59
    0137-9712
    2545-045X
    Pojawia się w:
    Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Indo-European Roots of the Helen of Troy
    Autorzy:
    Jaszczyński, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682499.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Helen
    Greek mythology
    comparative mythology
    Indo-European religion
    Greek etymology
    Greek religion
    Opis:
    As a part of the series on female deities and demons in the Indo-European culture, the article begins by establishing Helen’s divine character in the Greek tradition and religion. The first area where the Indo-European character of Helen is displayed concerns the etymology of her name, which has been the subject of discussion and controversy throughout several decades. The most prominent theories are presented, including the concept of Pokorny and West to explain her name as ‘Lady of Light’ from the Proto-Indo-European root *swel- or *swelh1-, the idea of Skutsch to connect Helen with Vedic Saṛanyū, the etymology by Clader relying on the local Greek ritual practices and finally the new etymology provided by Pinault explaining the name as ‘having a year like a thread’ from Proto-Indo-European *suh1-l̥-h1eno. The second part of the article deals with the cultural, literary and religious attributes of Helen which connect her with the Indo-European world, especially with the Vedic tradition. The most interesting aspects include the issue of Helen’s parenthood and her birth, her relationship with her brothers – the Dioskouroi – the prototypical Indo-European Divine Twins, as well as similarities with Vedic goddesses Uṣās – Dawn and Sūryā́ – the Sun Princess. The final part of the article establishes Helen as the Greek representation of the Indo-European myth of an abducted wife. Relying heavily on the analysis of Jamison, it draws on the similarities between the passages in the book III of the Mahābhārata and the book III of the Iliad, which from the comparative perspective explains well the inclusion of this scene in the Homeric epic and Helen’s role in it as well as sheds more light on the Indo-European practices regarding marriage. Lastly, the article mentions a connection between Helen and Vedic Saṛanyū by the story of eidolon – a phantom, which both characters created at certains points in some literary traditions.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2018, 8; 11-22
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nierozpoznane collectivum w językach tocharskich: toch. A pratri ‘bracia’
    An Unrecognized Collective Noun in the Tocharian Languages: Toch. A pratri ‘brothers’
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879582.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    collectiva
    indoeuropejska morfologia
    języki tocharskie
    collective nouns
    Indo-European morphology
    Tocharian languages
    Opis:
    Forma tocharska A pratri ‘bracia’ nie posiada jednoznacznej interpretacji. Jedni badacze interpretują ją jako mianownik liczby podwójnej, urobiony od apelatywu pracar (m.) ‘brat’ (= toch. B procer), inni jako mianownik liczby mnogiej, a kolejni dopuszczają możliwość, że forma ta została wywołana błędem pisarskim. Autor niniejszej pracy dowodzi, że w językach indoeuropejskich funkcjonował rzeczownik o znaczeniu zbiorowym: *bhrātriyā (f. coll.) ‘brać, bractwo’, por. gr. att. φρᾱτρίᾱ, dial. φᾱτρίᾱ (f.) ‘braterstwo; ród, plemię, klan; związek rodowy, fratria’; lit. brotìja (f.) ‘krąg najwierniejszych przyjaciół’; stsłe. bratria, stczak. (XV w.) bratrja, strus. братрия (f. coll.), stpol. (rzadkie) bratrza (f. coll.) (< psł. *bratrьja f. coll. ‘brać, bractwo’). Do tego samego archetypu sprowadza się toch. A pratri ‘bracia’, która reprezentuje dawne nomen collectivum, użyte w funkcji liczby mnogiej. Podobne zjawisko pojawia się też w językach słowiańskich, por. pol. bracia (nom. pl.) ‘fratres’, dawniej f. coll. ‘brać, bractwo’.
    The interpretation of Tocharian A pratri ‘brothers’ is highly controversial. Some re-searchers interpret it as the nominative dual of the East Tocharian noun pracar (m.) ‘brother’ (= Toch. B procer), others as an irregular form of the nominative plural, and yet others suggest that the form in question should be treated as a scribal error. The present author demonstrates that the collective noun *bhrātriyā (f. coll.) ‘brotherhood’ is securely attested in the Indo-European languages, cf. Attic Greek φρᾱτρίᾱ, dial. φᾱτρίᾱ (f.) ‘brotherhood; people of kindred race, tribe, clan’; Lithuanian brotìja (f.) ‘circle of the most faithful friends’; Old Slovenian bratria, Old Chakavian bratrja, Old Russian братрия (f. coll.) ‘brotherhood’, Old Polish (rarely) bratrza (f. coll.) ‘brotherhood, brothers’ (< Proto-Slavic *bratrьja f. coll. ‘brotherhood’). Toch. A pratri ‘brothers’ derives from the same Indo-European archetype and represents a nomen collectivum used as the nominative plural. A similar phenomenon is attested in the Slavic languages, cf. Pol. bracia (nom. pl. ← f. coll.) ‘brothers’, earlier ‘brotherhood.’
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 9; 119-133
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad etymologią gromu
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1680427.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Balto-Slavic languages
    etymology
    Greek-Slavic isoglosses
    Indo-European languages
    semantics
    word-formation
    Opis:
    The Polish appellative grom m. ‘thunderclap’ (< Proto-Slavic *gromъ m. ‘thunder, thunderclap, roar of a thunder’) should be associated with Greek βρόμος m. ‘any loud noise; crackling of fi re; roar of a thunder; roaring of a storm; rage, fury’. Both these nouns derive from the Proto-Indo-European archetype *gu̯rómos m. ‘loud noise; thunder, thunderclap, roar of a thunder’ (originally nomen actionis with the meaning ‘roaring; thundering’, derived from the root *gu̯rem- ‘to roar, to thunder’, cf. Gk. βρέμω ‘to roar; to clash, ring (of arms); to shout, rage (of men)’, pol. grzmieć ‘to thunder’). The comparison of PSl. *gromъ with Gk. χρόμος m. ‘neighing or whinnying (of horse)’ is semantically doubtful.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2020, 779, 10; 9-19
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kozmologické dimenzie pravdy a klamstva v ľudových rozprávkach
    Autorzy:
    Gábor, Ľubomír
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1826488.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    truth
    lie
    Christ
    St. Peter
    cosmological duality
    folk tale
    Indo-European mythology
    Mitra – Varuna
    Opis:
    The order analyses west Slavic folk tales about Jesus Christ and St. Peterʹ s wandering on the Earth, which does not correspond with the Holy Bible. The paper attempts to prove, that there may be found some functional similarities between couples Jesus Christ – St. Peter and Mitra – Varuna as representants of the Indo-European mythological tradition. They had represented the cosmologi-cal connection of antagonistic elements – day and night, life and death, truth and lie etc. Jesus Christ and St. Peter as figures – functions in the folk tales should symbolize difficult relationships between the truth and lie.
    Źródło:
    Conversatoria Litteraria; 2016, 10; 423-431
    1897-1423
    Pojawia się w:
    Conversatoria Litteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag na temat idei prawdy w klasycznych Chinach. Część pierwsza: Rozważania metodyczno-metodologiczne
    A Few Remarks upon the Idea of Truth in Classical China. Part One: Reflections on Method and Methodology
    Autorzy:
    Wesołowski, Zbigniew
    Siqi, Wei
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480563.pdf
    Data publikacji:
    2013-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    prawda
    kultura chińska
    kultura indoeuropejska
    historia
    the truth
    Chinese culture
    Indo-European culture
    history
    Opis:
    W powyższym artykule autor omawia ideę prawdy w Chinach klasycznych w perspektywie komparatystycznej. W podejściu do idei prawdy kultury zachodnia i chińska różnią się: dla pierwszej kategoria prawdy jest samo przez się zrozumiała, w drugiej zdaje się ona prawie nie występować. Autor stara się najpierw (pierwsza część artykułu) wypracować metodyczno-metodologiczny horyzont spojrzenia na ideę prawdy w Chinach klasycznych, a potem (druga część) na przykładzie Dialogów konfucjańskich przedstawić konfucjański ideał junzi – ludzi szlachetnych – jako nosicieli dao-prawdy. Pierwsza, metodyczno-metodologiczna część artykułu zawiera zarówno problematykę filozoficzną (np. różnicę pomiędzy pojęciem a ideą / teorią a poglądem, historyczność rozumienia jako zasadę hermeneutyczną, pojęcie egzystencji autentycznej jako pierwszorzędną zasadę heurystyczną, potrójny wymiar pojęcia prawdy w zachodniej tradycji filozoficznej jako drugorzędną zasadę heurystyczną, koncepcję prawdy w hermeneutyce jako najbardziej uniwersalną zasadę heurystyczną), jak również sinologiczną problematykę (natura klasycznego języka chińskiego według tradycji chińskiej i sinologów, problem kandydatów leksykalnych problematyki prawdy w klasycznych Chinach, wybór tekstów do analizy i interpretacji idei prawdy w Chinach klasycznych oraz pojęcie Chin klasycznych). Wszystkie te metodycznometodologiczne kroki służą do stworzenia pomostu pomiędzy dwiema odmiennymi ideami prawdy, które powstały na zachodzie i w Chinach.
    In the present article, the author describes the idea of truth in the classical China in the comparative perspective. The Western and Chinese cultures differ in their attitudes towards truth: while the former’s understanding of the category of truth is self-evident – in the latter, truth almost seems not to occur whatsoever. The author attempts first to (in the article’s part one) work out the methodical and methodological horizon to look at the idea of truth in classical China, then (part two), on the example of the Analects of Confucius – to introduce the Confucian ideal of junzi, the noble people as the dao-truth bearers. The first, methodical and methodological, part of the article contains both philosophical problems (eg. the difference between a notion and an idea / theory and attitude, the historicity of understanding as the hermeneutic rule, the notion of authentic existence as the primary hermeneutic rule, the triple dimension of the notion of truth in the Western philosophical tradition as the secondary hermeneutic rule, the concept of truth in hermeneutics as the most universal heuristic rule) – as well as the problems of sinology: the nature of the classical Chinese according to the Chinese tradition and sinologists, the problem of the lexical candidates of the questions concerning truth in classical China, selected texts to analyse and convey the idea of truth in classical China and the notion of classical China. All these methodical and methodological steps serve to create a bridge between two different ideas of truth that came into being – one in the West and one in China.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2013, 1; 7-34
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A moura: a deusa traducida
    The Moura: The Goddess Translated
    Autorzy:
    Rodríguez-Saavedra, Alba
    Castellano Martínez, José María
    Nalewajko, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/1032375.pdf
    Data publikacji:
    2020-07-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    paratradución
    mouras
    lendas de tradición oral
    deusa preindo-europea
    paratranslation
    folktales
    pre-Indo European goddness
    Opis:
    Na nosa tese de doutoramento, actualmente en curso, analizamos a orixe das mouras, personaxes femininos protagonistas de lendas galegas de tradición oral. Considerámolas o resultado de continuados procesos de tradución e paratradución cultural derivados dos diferentes cambios nos sistemas sociais e relixiosos, a partir dun concepto primixenio que identificamos cunha ancestral deidade feminina preindoeuropea. Neste sentido, concordamos con Vladimir Propp en que, cando unha relixión morre, o seu contido intégrase na mitoloxía. Este sería, desde o noso punto de vista, o acontecido coas mouras. A partir dun completo corpus no que recollemos aquelas lendas protagonizadas por mouras ou encantos –unha das variantes denominativas máis comúns–, analizamos os aspectos semánticos, formais e pragmáticos que vinculan os personaxes destes relatos coa antiga deidade. Servímonos dos achados antropolóxicos e etnográficos que revelan a súa frecuente representación como serpe, e mais da súa asociación simbólica coa auga, a terra e a pedra, elementos hierofánicos que, como paratextos que complementan o texto principal, amplían o seu significado. As achegas de Claude Lévi-Straus, Marija Gimbutas e Mircea Eliade sobre antropoloxía, e as do Grupo T&P da Universidade de Vigo e de Itamar Even-Zohar verbo da paratradución e das interferencias entre polisistemas, repectivamente, sérvennos de apoio teórico para a defensa da nosa hipótese de que a orixe das mouras se remitiría a unha deidade feminina indoeuropea ancestral, cuxa deturpación foi produto dunha alteración do sistema orixinal logo continuada mediante sucesivos procesos de tradución e paratradución cultural.
    Our currently ongoing PhD research focuses on the origin of the mouras, the female leading characters in Galician folktales. We consider them as the result of a number of translating and paratranslating cultural processes derived from several changes within social and religious systems from an original concept we identify with a pre-Indo European ancient female deity. Thus, we agree with Vladimir Propp that when a religion dies, its content becomes mythology. We think this would have been what happened with the mouras. Through our comprehensive corpus compiling these legends about the mouras or encantos – one of the most common variations of this form – we analyze semantic, formal and pragmatic aspects that link the characters of these current folktales to the ancient deity. Our study relies on anthropological and ethnological findings that reveal her frequent snake-like representation, and her symbolic association with water, earth and stone, hierophanic elements that, like paratexts complementing the main text, enhance its meaning. Our theoretical ground is built on the contributions made by Claude Lévi-Strauss, Marija Gimbutas and Mircea Eliade on Anthropology, as well as on the T&P Group at the Universidade de Vigo on paratranslation and Itamar Even-Zohar’s proposals on interferences among polysystems, in order to support our thesis. We sustain that the origin of the mouras would go back to an Indo-European ancient female goddess, whose distortion in the primary system would have been continued through successive cultural translating and para-translating processes.
    Źródło:
    La traducción literaria en el contexto de las lenguas ibéricas; 288-303
    9788323542841
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Cultural and Historical Legacy of Acad. Stefan Mladenov (1880-1963)
    Autorzy:
    Trifonova, Iva
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14291634.pdf
    Data publikacji:
    2023-09-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    archive - comparative and Indo-European linguistics - etymology - Bulgarian-
    Polish scientific relations - Mladenov Stefan (1880-1963)
    Opis:
    The article is dedicated to the life and professional path of Acad. Stefan Mladenov (1880-1963) as commemoration of the 60th anniversary of his death. It summarizes the cultural and historical dimensions of his research, which has remained eternal in time. The emphasis is placed on his personal documents kept at the Scientific Archive of the Bulgarian Academy of Sciences (SA-BAS). They are described and analyzed in historical and research perspectives with a focun on those that are directly related to the Bulgarian-Polish scientific relations in the ifrst half of the 20th century. A list of the selected studies dedicated to the memory of Acad. Mladenov can be found after the article.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2023, 17, 2; 211-229
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przejawy ekskluzywizmu religijnego w tradycjach indoeuropejskich
    Autorzy:
    Kowalski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2132135.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-01
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Religioznawcze
    Tematy:
    Indo-European religion
    Dumézil’s tripartite ideology
    religious exclusivism and obligations
    social forms of beliefs
    Opis:
    Primitive and tribal religions were not ideologically consistent. There was no concept of the only true faith and apostasy. The article is devoted to religious exclusivism in its veiled forms. In Indo-European tradition, religious differences emerged from a social organization. According to G. Dumézil's theory, each caste had its gods and its own variety of religion. Also, some tribes, e.g. Goths, shaped their ethnic identity on the basis of myth, rituals and taboo. In totem groups, religion was defined by the clan. Each member of a given family had to follow their own customs and reject foreign religions. The price was the life of the whole community. Indo-European mythology, literary and archaeological data suggest the religious authority of the clan. Studies on the specificity of religious exclusivity in ancient traditions are possible, but they must be implemented with methodological caution.
    Źródło:
    Przegląd Religioznawczy; 2020, 4/278; 5-12
    1230-4379
    Pojawia się w:
    Przegląd Religioznawczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag na temat idei prawdy w klasycznych Chinach. Część druga: Wyjaśnienie idei prawdy na przykładzie Dialogów konfucjańskich (Lunyu 論語): Junzi 君子 jako nosiciele prawdy
    A Few Remarks on the Idea of Truth in Classical China. Part two: The Explanation of the Idea of Truth on the Example of The Analects of Confucius (Lunyu 論語): Junzi 君子 as Truth-Bearers
    Autorzy:
    Wesołowski, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480714.pdf
    Data publikacji:
    2014-06-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    prawda
    kultura chińska
    Konfucjusz
    kultura indoeuropejska
    historia
    the truth
    Chinese culture
    Confucius
    Indo-European culture
    history
    Opis:
    W powyższym artykule (część pierwsza i druga) autor objaśnia problematykę idei prawdy w klasycznych Chinach. W tym zakresie obydwie kultury, tzn. zachodnia i chińska, różnią się od siebie tym, iż dla pierwszej kategoria prawdy jest samo przez się zrozumiała, w drugiej zdaje się ona prawie nie występować. Autor starał się najpierw (część pierwsza) wypracować metodyczno-metodologiczny horyzont spojrzenia na ideę prawdy w Chinach klasycznych, a potem (część druga), na przykładzie Dialogów konfucjańskich, przedstawił junzi – ludzi szlachetnych – jako nosicieli dao-prawdy. Nie ulega wątpliwości, iż konfucjańska idea prawdy, podobnie jak to miało miejsce w starożytnej Grecji, opierała się na kategorii zgodności (korespondencyjna teoria prawdy). Mamy tutaj przede wszystkim korespondencyjną ideę prawdy indywidualno-moralnej, tzn. życie junzi jako zgodność z ren-człowieczeństwem (naturą człowieka) i li-rytuałem (adekwatnie wyrażaniem ren-człowieczeństwa) oraz korespondencyjną ideę prawdy społeczno-politycznej, tzn. jako zgodność z Tiandao – niebiańskim porządkiem / ładem, który według Konfucjusza był już zrealizowany w starożytnej historii chińskiej. Obydwie formy tej korespondencyjnej idei prawdy należą do etyczno-moralnego wymiaru prawdy. Ponadto z punktu widzenia filozofii języka, tzw. rektyfikacja imion (zhengming 正名) jest kategorią pragmatyczną, a nie semantyczną. Oznacza to, iż uważa się tu język za szczególnie pożyteczną konwencję przekazaną za pomocą kopiowania działań „ekspertów”. Poprzez dokładne modelowanie językowych różnic, społeczno-polityczne autorytety starają się o to, żebyśmy postępowali według tradycyjnych kodów kulturowych. Jeśli zaś rektyfikacja imion oznacza wiedzę o własnej roli społecznej, która to wiedza, jak wierzył Konfucjusz i jego uczniowie, wypływa z porządku niebiańskiego (Tiandao 天道), a jej realizacja prowadzi do harmonii społecznej – to mamy tutaj do czynienia z socjologią wiedzy, a nie epistemologią czy logiką.
    In the present article (part one and two), the author explains the problem of the idea of truth in classical China. In this, the two cultures, the Western and the Chinese, differ from each other in this sense that the for the former the category of truth is self-evident, while in the latter it seems not to occur whatsoever. Therefore, the author of this contribution first (part one) attempted to work out the methodical and methodological horizon to look at the idea of truth in classical China, then (part two), on the example of the Analects of Confucius – to introduce the Confucian idea of junzi, the noble people as the dao-truth bearers. It is beyond doubt that the Confucian idea of truth, similarly to ancient Greece, was based upon the category of compliance (the correspondence theory of truth). What we deal here with is first of all the correspondence theory of individual and moral truth, that is junzi as a compliance with ren-humanity (human nature) and li-ritual (the appropriate expression of ren-humanity and other moral attitudes in a society) as well as with the correspondence theory of social and political truth, that is the compliance with Tiandao – the heavenly order which, according to Confucius, was executed as soon as in the ancient Chinese history. The both forms of this correspondence idea of truth belong to the ethical and moral dimension of truth. Moreover, from the language philosophy’s point of view, the so-called rectification of names (zhengming 正名) is a pragmatic – not semantic category. That means that the language is perceived here as an especially functional convention passed on by copying the “experts’” activities. By the exact modelling of linguistic differences, the social and political authorities make efforts so that we would act according to traditional cultural codes. If, however, the rectification of names means the knowledge of one’s own social role, with the knowledge (as Confucius and his disciples believed) resulting from the heavenly order (Tiandao 天道) and its execution leads to the social harmony – then what we deal here with is the sociology of knowledge which means sociology – not epistemology or logic.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2014, 1; 53-73
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Зауваження до етимології лексеми grzech – гріх – грех на матеріалі польської, української та російської мов
    Observations on the Etymology of Lexemes grzech-гріх-грех Based on the Polish, Ukrainian and Russian Languages
    Uwagi do etymologii leksemów grzech-гріх-грех na materiale języków polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego
    Autorzy:
    Piaseczny, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886699.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    grzech
    etymologia
    praindoeuropejski
    bałtosłowiański
    chrześcijaństwo
    okres przedchrześcijański
    sin
    etymology
    Proto-Indo-European
    Balto-Slavic
    Christianity
    The pre-Christian era
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony etymologii leksemu grzech (ps. *grěxъ, ukr. гріх, ros. грех). Przeprowadzona analiza, oparta na szerokim materiale słownikowym (słowników etymologicznych, gwarowych, poprawnościowych) trzech języków słowiańskich (polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego), wykazała, iż najpopularniejsze dotychczasowe propozycje wiążące pochodzenie tego leksemu z ps. *grěti należy w zupełności odrzucić, a także pozwoliła powiązać etymologię owego leksemu ze zrekonstruowanym bałtosłowiańskim leksemem *groi̭s-os, którego pierwotne znaczenie można rekonstruować jako „krzywizna, odchylenie od czegoś”, co w późniejszym okresie dało znaczenie przenośne „pomyłka”. Pogłębiona analiza etymologii leksemu grzech pozwoliła powiązać wskazany powyżej korzeń z praindoeuropejskim rdzeniem *gers-/*ǵers- o znaczeniu m.in. „obracać; giąć, wyginać, zginać”. Przyjąwszy powyższą etymologię leksemu grzech, należy włączyć go do zasobu prasłowiańskich słów, odziedziczonych przez chrześcijańską leksykę konfesyjną w krajach słowiańskich. A zatem zaproponowany przez E. Klicha, S. Rosponda i S. Dubisza zasób słów należy powiększyć do pięciu i odtąd winien on być przedstawiany w sposób następujący: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
    The article is devoted to the etymology of the lexeme grzech (ps.*grěxъ ukr. гріх, rus. грех). The analysis based on an extensive dictionary material (etymological, dialect, and monolingual dictionaries of three Slavic languages: Polish, Ukrainian, and Russian) has shown that this lexeme’s hypothetical connection with *grěti  should be entirely rejected. The research has also revealed a connection of this lexeme’s etymology with the reconstructed Balto-Slavic lexeme *groi̭s-os. The original meaning of that latter lexeme can be reconstructed as “curve, bending.” In time, the meaning altered to “mistake”. An in-depth analysis of the etymology of the lexeme grzech allowed the author to connect the above-mentioned root with the Proto-Indo-European core gers-/*ǵers-, which means “to turn, to twist, to bend”. In accord with this etymology, the lexeme grzech should be included in the group of Proto-Slavic words that were inherited by the Christian religious lexis in the Slavic countries. Thus, the group of words proposed by E. Klich, S. Rospond and S. Dubisz should now contain five words: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 6; 19-31
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwie germańskie nazwy śledzia
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036130.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    etymology
    Finno-Ugric borrowings
    fish terminology
    Germanic vocabulary
    language contact
    marine animals
    Northern Europe
    Proto-Indo-European
    Uralic languages
    Opis:
    The paper discusses the origin of two Germanic terms for ‘Atlantic herring, Clupea harengus L.’. The Proto-Germanic noun *siled- m. ‘herring’, attested in most North Germanic languages (e.g. ON. sild, Far. síld, OSv. sild, Sv. sill, Norw. sil), cannot be treated as inherited. It seems to represent a Saami (or Laponian) borrowing, cf. Saa. (Northern) sâlled, (Lule) sallēt ‘herring’ < Proto-Saami *silä-tɜ ‘herring’ (orig. ‘fat fish’) < Ur. *śilä ‘fat, grease, esp. fish grease’). The competing Germanic appellative *hēringaz (< *hairingaz) m. ‘Clupea harengus L.’ is well-attested in the West Germanic languages (cf. E. herring, Du. haring, G. Hering), as well as in Romance (cf. It. arenga, Fr. harenge, Prov. arenc, Sp. arenque). It cannot be excluded that the Old Frisian word hēreng represents the original source of the European borrowing. The word in question is a Proto-Germanic innovation derived from the adjective *hairaz ‘gray’ by means of the common suffix *-ingaz, cf. the two old appellatives *bukkingaz m. ‘hot-smoked herring’ (< PG. *bukkaz m. ‘he-goat’) and *hwītingaz m. ‘whiting, the marine fish Merlangius merlangus L.’ (< PG. *hwītaz adj. ‘white’).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2020, 15; 9-18
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Short Research in Danish Cardinal and Ordinal Numerals on Indo-European Background
    Autorzy:
    Garczyński, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1164677.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Indo-European numerals
    Danish numerals
    vigesimal counting system
    decimal counting system
    liczebniki duńskie
    dwudziestkowy system liczbowy
    dziesiątkowy system liczbowy
    liczebniki indoeuropejskie
    Opis:
    The article focuses on the Danish numerals 1-1000. It presents their Proto-Indo-European, Proto-Germanic, Old Danish and present forms whilst providing additional information on their development and corresponding numerals in other European languages. It focuses primarily on the vigesimal counting system, whose traces can be found in Danish, and which is the source of some unique forms unseen in other languages. Therefore, special attention is paid to the numerals of the series 50-90. Though these appear to be unique and exotic, the article shows that they are not to be perceived as an anomaly but rather a different path of development within the language Moreover, a brief explanation of the origins of the vigesimal system in Danish is provided. Also, several units of measurement showing traces of the vigesimal, duodecimal and sexagesimal systems are discussed. Finally, language reforms aimed at changing the numeral forms will be shortly portrayed.
    Źródło:
    Folia Scandinavica Posnaniensia; 2014, 16
    1230-4786
    2299-6885
    Pojawia się w:
    Folia Scandinavica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Volk” i „volkolak” v slavjanskoj tradicii v svjazi s archaičeskim ritualom
    THE CONCEPT OF WOLF AND WERE WOLF IN ARCHAIC RITUALS OF THE SLAVONIC TRADITION
    Autorzy:
    Balušok, Vasilij
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611758.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Indo-European peoples tradition
    transition from adolescence to adulthood
    wolf [volk]
    werewolf [volkolak]
    tradycja ludów indoeuropejskich
    przejście od wieku młodzieńczego do dorosłości
    wilk
    wilkołak
    Opis:
    W artykule podjęto próby wykazania związku między pojęciem wilka i wilkołaka a archaiczną inicjacją (wejściem w nową rolę społeczną przez zyskanie praw i obowiązków) w tradycji ludów indoeuropejskich. Na podstawie bogatej dokumentacji folklorystycznej, językoznawczej i etnograficznej pokazano, że zmiana człowieka w wilka (bądź w psa) dokonywała się w momentach przełomowych. Takim okresem było przejście od wieku młodzieńczego do dorosłości. Młodzieńcy, stając się dorosłymi, musieli udowodnić przed daną społecznością swoje męstwo, odwagę i bezwzględny stosunek do wroga. Te cechy warunkowały w przyszłości egzystencję jednostki i grupy. W różnych źródłach słowiańskich najwyraźniej ten inicjalny wątek wyrażający się w zamianie człowieka w wilka można obserwować w tradycji weselnej, wyprawach wojennych, pospolitych grabieżach, przyjmowaniu do określonych grup zawodowych.
    The article is an attempt to reveal the correlation of the concepts of wolf and werewolf and the ritual of initiation in Indo-European peoples. Rich folklore-oriented, linguistic and ethnographic documentation has revealed that the transformation of a person into a wolf or a dog took place in critical moments of one’s life, such as the transition from adolescence to adulthood. On becoming adults, young men had to prove their valour, courage and unyielding attitude towards an enemy. The features constituted the basis of the future existence of an individual and the whole community. In various sources relating to Slavonic cultures, the motif of initiation, manifested by the transition of a person into a wolf, is present in the tradition of the wedding reception, in war campaigns, in the practice of looting or in admission to particular professional circles.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2001, 13; 215-226
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie
    An old woman, a frog and a cow, or reflections on the centuries’ long beliefs about milk-sucking amphibians or reptiles
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2103000.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Albanian
    Anatolian
    animals
    cow-suckers
    etymology
    frogs
    Honorata Skoczylas- Stawska
    Indo-European culture
    Latin
    lizards
    Polish folk beliefs
    Slavic languages
    snakes
    toads
    vocabulary
    Opis:
    The aim of this paper is to demonstrate the archaic status of the Polish folk beliefs about certain amphibians (frogs, toads) and reptiles (snakes, lizards, salamanders) believed to have sucked milk from cows. Some Polish peasants were even convinced that milk cows loved suckers (esp. snakes, frogs) more than their calves. There are many folk tales where a witch or a mythical creature assumes the form of a armful animal to suck cow’s milk. The author demonstrates that the oldest part of these beliefs can be traced to the Proto-Indo-European cultural heritage. In fact, some Indo-European languages have preserved a clear indication of animal cow-suckers in their vocabulary, e.g. Ukr. молокосúс m. ‘lizard, salamander’ (literally ‘milk-sucker’); Lith. žaltỹs, žalktỹs m. ‘a not-venomous snake, esp. the grass snake, the slow worm’, Latv. zalktis, zaltis m. ‘snake’, Latg. zalkts m. ‘the grass snake’ (< PIE. *ĝolh2ktii̯os adj. ‘delighting in milk’ < PIE. *ĝl̥h2kt- n. ‘milk’); OInd. gōdhā́- f. ‘a big lizard’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dheh1- f. ‘a cow-sucker’, cf. PIE. *gu̯h3eu̯s f. ‘cow’ and *dheh1- ‘to suck’); Lat. būfō m. ‘a toad’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dhh1-ōn- m. ‘a cowsucker’); Alb. thithëlopë, also blloçkëlopë f. ‘common toad’ (literally ‘sucking/ chewing cows’); Hitt. akuu̯akuu̯aš c. ‘a toad’ (literally ‘sucking cows’, cf. Hitt. aku- ‘to drink’). It is assumed that the Indo-European beliefs were associated with breeding of cattle and were an attempt at a rational (or not) explanation of the alleged cause of poor lactation or cows’ milk loss. It is likely that the ailing animal was perceived as possessed by a demonic character, although the association of an animal with a witch or a devil was made relatively late and probably under the influence of beliefs from Western Europe.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2020, 77/1; 135-153
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Externalisierung der Flexion in der indogermanischen Ursprache
    The externalization of inflection in Indo-European
    Eksternalizacja fleksji w prajęzyku indoeuropejskim
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878592.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    augment
    czasownik duratywny
    eksternalizacja fleksji
    indoeuropejska morfologia
    infiksy nosowe
    praeterita z długim wokalizmem
    durative verb
    externalization of inflection
    Indo-European morphology
    long-vowel preterits
    nasal infix
    Opis:
    Im vorliegenden Beitrag wird der Externalisierung der Flexion im Indogermanischen nachgegangen, und zwar (1) am Beispiel der Externalisierung des ursprünglich infixalen präteritalen Augments *h1e sowie (2) des durativen Protonasalinfixes *-n-. Bislang waren sich die Indogermanisten ziemlich einig darüber, dass das vorangestellte präterital markierte Augment *h1e eine Neuerung späteren Datums sei. Der Verfasser stellt indes an konkreten Belegen unter Beweis, dass das besagte Augmentalpräfix sich aus einem im Verbparadigma der Ursprache infigierten Augmentmarker entwickelt hat – man denke etwa an uridg. *sed- ‘sitzen’ (Präsens) → uridg. *se-h1e-d- (Präteritum) > idg. *sēd-, vgl. lat. sedeō, Perf. sēdī. Der topologische Wechsel von der Inlaut- zur Anlautpositionierung war durch Analogie zu recht frequenten Verbstämmen *h1es- ‘sein’, *h1ei- ‘gehen’ sowie *h1ed- ‘essen’ motiviert, deren phonetische Affinität zum *h1e-Augment diesen Umstrukturierungsprozess plausibilisiert. Die primäre Struktur *h1e- + (infigiertes Augment) -h1e- + -d- wurde wie folgt neu restrukturiert: *h1e- + *h1ed- (d.h. unflektierbares Augment + Stamm). Dies führte nachgerade zu anlautender Positionierung des Augments, d.h. vor dem Verbalstamm. Hybride präteritale Übergangsformen vom Typ *h1e-me-h1e-d- (← uridg. *med-) sind auch im Zentrum der indogermanischen Sprachen nachweisbar. Verbale Präsensformen mit dem Infix *-n- wurden bislang weder formal noch semantisch plausibel hinterfragt. Der Verfasser plädiert für seine durative Funktion. Infolge der Externalisierung infixaler Formantive erfuhr dieses Nasalmorphem eine auslautende Positionierung, wie sie seitdem an Durativverben (aber auch an abgeleiteten Durativsubstantiven) in anatolischen Sprachen bereits im 2. Jahrtausend v. Chr. nachweisbar ist – vgl. heth., pal. iyanna- ‘marschieren, lange wandern’ ← heth. i- ‘gehen’, luw. i-, hier. luw. i- ‘gehen’, lat. eō, īre ‘gehen’, lit. eĩti, aksl. iti ‘gehen’ < uridg. *h1ei- ‘gehen’. Zahlreiche griechische Verbformen (z.B. agr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι u.a.m.) bezeugen das Nasalmorphem sowohl am Verbstamm als auch am suffixalen Anhang. Derart hybride Übergangsformen stehen für anhaltende Tätigkeitsdauer.
    The article discusses the problem of the diachronic externalization of inflection in Indo-European on the basis of (1) the externalization of the augment and (2) the externalization of the durative (nasal) morpheme. Indo-Europeanists have generally followed the traditional theory according to which the augment, i.e. the initial particle *h1e expressing past tense, represents a relatively late innovation attested in the central group of Indo-European languages. The present author demonstrates that the particle *h1e was an old morpheme originally infixed within the verbal root, e.g. PIE. *sed- ‘to sit’ (praesens) → PIE. *se-h1e-d- (praeteritum) > IE. *sēd- (past tense), cf. Lat. sedeō, perf. sēdī. The translocation of the augment from medial to initial position was probably motivated by analogy to the very frequently used verbal roots PIE. *h1es- ‘to be’, *h1ei- ‘to go’ and *h1ed- ‘to eat’, which were phonologically similar to the augment *h1e. In these roots, the original structure, namely PIE. *h1e- + (infixed augment) *h1e + -C-, was reinterpreted differently, viz. as the indeclinable augment preceding the verbal root (*h1e- + *h1eC-). By analogy, the particle *h1e started to be placed in initial position (i.e. before the verbal root) in other cases too. Intermediate (hybrid) forms of the past tense, like *h1e-me-h1e-d- (← PIE. *med-), may also be found in some Indo-European languages belonging to the central group. The Indo-European nasal infix presents have not been explained so far from the semantic point of view. The present author proves that the infix *-n- originally expressed the feature of durativity. Due to the diachronic externalization of inflection this nasal morpheme later evolved into a suffix added to the verbal root. Verba durativa with the nasal marker -an- are attested as early as in the 2nd millennium BC in the Anatolian languages, cf. Hittite iy-ann-a/i- ‘to march, to go long’, Palaic iyannnai ‘he marches (long)’ vs. Hitt. i- ‘to go’, Luw. i-, Hier. Luw. i-, Lat. eō, īre, Lith. eĩti, OChSl. iti ‘id.’ < PIE. *h1ei- ‘to go’. The durative verbs in question, as well as the related nouns with the durative suffix *-ano-, also appear in other Indo-European languages, cf. Toch. B yaneṃ ‘they walk, go long’. Numerous Greek presents (e.g. Anc. Gk. ἁνδάνω, θιγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι and so on) document the same nasal morpheme not only infixed into a verbal root, but also in the form of the suffix -αν-. These verbal forms, indicating the durativity of the action, should be treated as intermediate, i.e. hybrid.
    Artykuł przedstawia zagadnienie diachronicznej eksternalizacji fleksji w języku indoeuropejskim na przykładzie (1) eksternalizacji augmentu oraz (2) eksternalizacji nosowego morfemu duratywnego. Do tej pory indoeuropeiści zakładali, że augment, czyli umieszczana w pozycji inicjalnej partykuła *h1e, pokazującą czas przeszły, jest relatywnie późną innowacją wprowadzoną do części języków indoeuropejskich. Autor dowodzi na konkretnych przykładach, że *h1e była pradawną cząstką infigowaną w środek rdzenia werbalnego, np. pie. *sed- ‘siedzieć’ (praesens) → pie. *se-h1e-d- (praeteritum) > ie. *sēd-, por. łac. sedeō, perfectum sēdī. Przeniesienie augmentu z części centralnej na początek rdzenia było motywowane analogią do bardzo popularnych rdzeni czasownikowych: *h1es- ‘być’, *h1ei- ‘iść’ oraz *h1ed- ‘jeść’, w stosunku do których augment *h1e wykazywał podobieństwo pod względem fonetycznym. W tych rdzeniach pierwotna struktura pie. *h1e- + (infigowany augment) -h1e- + -d- została zreinterpretowana jako nieodmienny augment plus rdzeń: *h1e- + *h1ed-. Ta sytuacja doprowadziła stopniowo do umieszczania augmentu w pozycji inicjalnej, tj. przed rdzeniem werbalnym. Pośrednie (hybrydalne) formy czasu przeszłego typu *h1e-me-h1e-d- (← pie. *med-), są także poświadczone w językach indoeuropejskich grupy centralnej. Prezentywne formy werbalne z infiksem *-n- nie zostały dotychczas objaśnione pod względem formalnym i semantycznym. Autor dowodzi, że infiks nosowy wskazywał na duratywność czynności. Później na skutek diachronicznej eksternalizacji fleksji morfem nosowy przeniesiono na koniec rdzenia i w ten sposób stworzono verba durativa (a także nomina durativa) z cechą -an- poświadczone w językach anatolijskich już w drugim tysiącleciu p.n.e., por. het., pal. iyanna- ‘maszerować, iść długo’ ← het. i- ‘iść’, luw. i-, hier. luw. i- ‘iść’, łac. eō, īre ‘iść’, lit. eĩti, stcsł. iti ‘iść’ < pie. *h1ei- ‘iść’. Liczne greckie formy czasownikowe (np. stgr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι itd.) poświadczają morfem nosowy zarówno w rdzeniu czasownikowym, jak i w części sufiksalnej. Są to formy pośrednie, „hybrydalne”, dokumentujące długotrwałość czynności.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 93-109
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологическое гнездо *dati в праславянском языке: реконструкция, словообразование, семантика
    The etymological nest *dati in the Slavonic language: reconstruction, word formation, semantics
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665449.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    этимологическое гнездо
    индоевропейский корень
    реконструкция
    словообразование
    семантика
    семантико-словообразовательный центр
    деэтимологизация
    праславянская языковая картина мира
    etymological nest
    Indo-European root
    reconstruction
    word formation
    semantics
    semantic-derivational center
    deetimologization
    ProtoSlavic language picture of the world
    Opis:
    The article presents the results of a study of vocabulary from Indo-European root *dō- in the Proto-Slavonic language. As a result, the following was performed: 1) reconstruction of etymological nest with vertex *dati ‘give; the process of transferring of an object to another person in relation to the pre-Slavic state based on the use of materials of etymological dictionaries comprising the later Slavonic language – «Etymological dictionary of Slavic» edited by O. Trubachyov and «Słownik prasłowiański» edited by F. Slavsky; 2) description of the methodology for etymological nests built by the type of a word-forming nest, principles of the making and design were developed by A. N. Tikhonov in “Word-formation dictionary of the Russian language”; 3) lexicographical parameterization of an etymological nest in the form of a diagram, which shows the word-formation and semantic relations of the words; 4) description in terms of various aspects housing cognate words in terms of semantics, derivation, their morphemic composition and morphological characteristics; 5) in the Slavonic nest, there are 4 semantic word-building centers, which underwent deetymologization in the old Russian language and formed the independent word-formation nests: verbial: *dati, *damъ ‘give’, and three nominal: *danь ‘tribute to file’ as the obligatory transfer of the object as a ransom fee, tax, *darъ ‘gift’ as a voluntary transfer of an object as a gift, remuneration and a noun nomen acti *datja ‘giving, bringing a gift’. The author hopes that this list of major lexical associations in successive historical levels in the language development can play an important role in the system view on the formation and dynamics of the world picture of the native speakers of this language.
    В статье представлены результаты изучения словарного корпуса индоевропейского корня *dō- в праславянском языке. В результате было выполнено следующее:  1) реконструировано этимологическое гнездо с вершиной *Dati ‘процесс передачи объекта другому лицу’ по отношению к праславянскому лингвохронологическому уровню на основе использования материалов этимологических словарей, включающих лексику позднепраславянского периода – «Этимологический словарь славянских языков» под редакцией О. Н. Трубачёва и «Słownik prasłowiański» под редакцией Ф. Славского; 2) дано описание методики реконструкции этимологического гнезда, построенного по типу словообразовательного гнезда, принципы составления и матрица лексикографического представления которого были разработаны А. Н. Тихоновым в «Словообразовательном словаре русского языка»;  3) представлена схема этимологического гнезда, на которой показаны последовательные словообразовательные и семантические отношения между родственными словами; 4) дано разноаспектное – семантическое, морфемное и морфологическое – описание корпуса слов, образующих этимологическое гнездо;  5) в реконструированном этимологическом гнезде выявлено 4 семантико-словообразовательных центра, которые деэтимологизировались на древнерусском лингвохронологическом уровне и образовали самостоятельные словообразовательные гнёзда: глагольное *dati, *damъ ‘давать’ и три именных – *danь ‘дань, подать как объект обязательной передачи в качестве выкупа, налога, дара’, *darъ ‘дар, подарок как объект добровольной передачи в качестве подарка, вознаграждения’ и существительное nomen acti *datja, обозначающее действие передачи дани, вручения подарка. Автор надеется, что реконструированное в виде диахронического словообразовательного словаря этимологическое гнездо и разработанная схема (матрица) разноаспектного исследования и лексикографического представления крупных лексических объединений могут сыграть важную роль в системном описании динамики формирования картины мира носителей языка.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2017, 14; 113-123
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Nepomucen Józef Braun (1926–2015), filolog klasyczny, orientalista, kartwelista, sumerolog
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028240.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-28
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Filologia klasyczna w Polsce
    metodologia porównawcza
    językoznastwo diachroniczne
    etruski
    historia klasyki
    indoeuropejski
    języki świata starożytnego
    Uniwersytet Łódzki
    Classical philology in Poland
    comparative methodology
    diachronic linguistics
    Etruscan
    history of classics
    Indo-European
    languages of the ancient world
    University of Lodz
    Opis:
    Jan Braun, born on 15th May 1926 in Łódź, studied classical philology and classical archaeology at the University of Lodz (years 1947–1951). His MA thesis (1951) was devoted to the ethnogenesis of the Etruscans. He also worked as junior assistant at the Department of Classical Archaeology, University of Lodz (from May 1949 do September 1950) and later as junior lecturer at the Department of Classical Philology of the same university (from October 1950 to September 1951). In October 1951, Braun left for Georgia in order to complete his doctoral studies. From there he returned to Poland as PhD, specializing in Georgian and other oriental languages, especially the ancient languages of the Near East. In the years 1955–2002, he worked at the University of Warsaw, initially as assistant professor. In 1970, he became associate professor. In 1991, he received the higher doctoral degree (habilitation), and in 1995 he obtained the position of full professor. He studied the genetic relations of ancient and modern languages, including a suggested Basque-Kartvelian connection. During his habilitation colloquium, he gave an interesting lecture entitled Basic problems of historical-comparative research over the ancient languages of the Mediterranean area (Warsaw, May 28th, 1991), which is presented in Appendix No. 1 (with some comments and bibliographical references). The paper presents Braun’s main fields of research and his achievements made in Łódź (Poland), Tbilisi (Georgia) and Warsaw. According to Braun’s view, suggested as early as 1951, Etruscan represents an external member of the Anatolian languages (deriving from Luwian), so that it belongs to the Indo-European language family. In his opinion, Basque is a western member of the South Caucasian (or Kartvelian) family.
    Źródło:
    Collectanea Philologica; 2021, 24; 203-227
    1733-0319
    2353-0901
    Pojawia się w:
    Collectanea Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Unia Europejska i Indie w najbliższej dekadzie: wzmocnienie strategicznego partnerstwa
    The European Union and India in the Next Decade: Enhancing the Strategic Partnership
    Autorzy:
    Bonikowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038447.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Centrum Europejskie
    Tematy:
    European Union;
    India;
    Strategic Partnership;
    Indo-Pacific;
    Eurasia;
    Opis:
    European Union and Indian Union signed the cooperation agreement in 1994 and a strategic partnership 10 years later. Europe was feeling safe and secure, which was well-described in 2003 in the European Security Strategy, so the approach to the relations with India stressed their economic aspects. In 2007, both sides have started negotiations of the Free Trade Agreement. They still have not concluded but in the meantime the world has changed dramatically. In the current international “disorder” both India and Europe are looking for new partners and vectors of influence, defending multilateralism and democratic values. The paper analyses 5 factors which severely influence these relations. They can bring both sides closer and make the strategic partnership stronger: Rise of China as a global power, Increase of American-Chinese competition and rivalry, Russia’s coming back to the international game of power, Rise of India as a regional power and global player, the world largest democracy and a counterbalance to China, Brexit and internal dynamics in the EU. The text is based, among others, on research and discussions taken under umbrella of the India–EU Think Tank Twinning Initiative – the project implemented by 10 best European and Indian think tanks.
    Źródło:
    Studia Europejskie - Studies in European Affairs; 2020, 24, 1; 27-44
    1428-149X
    2719-3780
    Pojawia się w:
    Studia Europejskie - Studies in European Affairs
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Аб магчымым уплыве грэцкай мовы на развіццё дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу ў славянскіх мовах
    On the Possibility of Greek Influence on the Development of Slavic Present Passive Participles
    O możliwym wpływie języka greckiego na rozwój imiesłowu biernego czasu teraźniejszego w językach słowiańskich
    Autorzy:
    Багдзевіч, Анатоль
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1932703.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    participle
    category of voice
    Slavic languages
    passive voice
    Indo-European languages
    Proto-Slavic language
    Russian language
    Belarusian language
    Imiesłów przymiotnikowy
    Imiesłów przymiotnikowy bierny
    języki słowiańskie
    kategoria strony
    języki indoeuropejskie
    język prasłowiański
    język rosyjski
    język białoruski
    дзеепрыметнік
    залежны стан
    славянскія мовы
    індаеўрапейскія мовы
    праславянская мова
    руская мова
    беларуская мова
    катэгорыя стану
    Opis:
    The passive participles of the present tense have been actively used only in Russian out of all Slavic languages since the 19th century and are a grammatical category that is not accepted by all native speakers of the standard Belarusian language as a normative one. During the development of Slavic languages, it has been experiencing two opposite tendencies: decline and revival. The article examines extralinguistic and intralinguistic factors that could have influenced the development of this verb form in a number of Slavic languages. According to the author, the bilingual Slavic-Greek consciousness of the creators of Slavic writing could have influenced the strengthening of these forms in the Russian language. The article analyzes possible connections of the Slavic participles of the present tense with the medial and passive participles of the Greek language in the light of their common origin from the Indo-European participle, as well as the process of development of participles during the restructuring of the voice category and in connection with the development of the aspect category.
    Imiesłowy bierne czasu teraźniejszego, które ze wszystkich języków słowiańskich były aktywnie używane tylko w języku rosyjskim od XIX wieku i są kategorią gramatyczną, która nie jest akceptowana przez wszystkich rodzimych użytkowników białoruskiego języka literackiego jako normatywna, doświadczają dwóch przeciwstawnych tendencji w rozwoju języków słowiańskich: schyłku i odrodzenia. W artykule omówiono czynniki pozajęzykowe i intralingwistyczne, które mogły wpłynąć na rozwój tej formy imiesłowa w wielu językach sło-wiańskich. Zdaniem autora dwujęzyczna świadomość słowiańsko-grecka twórców pisma słowiańskiego mogła wpłynąć na utrwalenie form w języku rosyjskim. Możliwe związki imiesłowów słowiańskich czasu teraźniejszego z imiesłowami przyśrodkowymi i biernymi języka greckiego w świetle ich wspólnego pochodzenia z imiesłowu indoeuropejskiego, procesu rozwoju imiesłowów podczas przekształcenia kategorii strony i w związku z rozwojem kategorii aspektu są analizowane w niniejszej publikacji.
    Дзеепрыметнікі залежнага стану цяперашняга часу, якія з усіх славянскіх моў актыўны ўжытак знайшлі толькі ў рускай мове з ХІХ стагоддзя і з’яўляюцца граматычнай катэгорыяй, якая прымаецца не ўсімі носьбітамі беларускай літаратурнай мовы як нарматыўная, на працягу развіцця славянскіх моў зведваюць дзве супрацьлеглыя тэндэнцыі: заняпад і актывіза-цыю. У артыкуле разглядаюцца экстралінгвістычныя і інтралінгвістычныя фактары, што маглі паўплываць на развіццё дадзенай дзеяслоўнай формы ў шэрагу славянскіх моў. На думку аўтара, актывізацыя форм у рускай мове магла адбывацца пад уплывам білінгвальнай славяна-грэцкай свядомасці стваральнікаў славянскай пісьмовасці. Аналізуюцца магчымыя сувязі славянскіх дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу з медыяльнымі і пасіўнымі дзеепрыметнікамі грэцкай мовы ў святле іх агульнага паходжання з індаеўрапейскага дзеепрыметніка, разглядаецца працэс развіцця дзеепрыметнікаў у ходзе перабудовы катэгорыі стану славянскіх дзеепрыметнікаў і ў сувязі з развіццём катэгорыі трывання.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2021, 21; 165-175
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The European Union Strategy for Partnership in the Indo-Pacific Region
    Strategia Unii Europejskiej na rzecz partnerstwa w regionie Indo-Pacyfiku
    Autorzy:
    Bharti, Mukesh Shankar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25806053.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    European Union
    Indo-Pacific
    strategic partnership
    maritime politics
    geoeconomics
    Unia Europejska
    Indo-Pacyfik
    partnerstwo strategiczne
    polityka morska
    geoekonomia
    Opis:
    The aim of the paper is to study the European Union’s geoeconomics policy for cooperation in the Indo-Pacific region. In recent times, the Indo-Pacific has been gaining attention of the global economic powers. On this issue, the EU has launched a cooperation policy in the IndoPacific. This study examines the EU’s comprehensive strategy for the expansion of its presence in the Indian Ocean and the South China Sea. The EU wants economic and security partnerships among the Indo-Pacific countries. Among the EU member states, the French government is much enthusiastic about strategic cooperation in the Indo-Pacific. The European Union’s policy has been operating in the regions as an instrument of soft and hard power. The research highlighted that the EU implies the construction of structural strategic networks to intensify the high capacities in the projection of power. The EU uses the key approaches of hard and soft power to achieve transatlantic goals. The comparative case study method is useful to know the objectives and results of the research. In conclusion, the EU needs to establish a much stronger relationship among the pacific countries to counter the Chinese aggression and expansion in maritime diplomacy.
    Celem artykułu jest zbadanie polityki geoekonomicznej Unii Europejskiej (UE) dotyczącej współpracy w regionie Indo-Pacyfiku. W ostatnim czasie Indo-Pacyfik zaczął przyciągać uwagę światowych potęg gospodarczych, w związku z czym UE uruchomiła w tym regionie politykę współpracy. W niniejszym artykule przeanalizowano kompleksową strategię UE dotyczącą rozszerzenia jej obecności na Oceanie Indyjskim i Morzu Południowochińskim. UE dąży do zawarcia partnerstw gospodarczych i w zakresie bezpieczeństwa między krajami Indo-Pacyfiku. Spośród państw członkowskich UE bardzo entuzjastycznie nastawiony do współpracy strategicznej w regionie Indo-Pacyfiku jest rząd francuski. Polityka Unii Europejskiej funkcjonuje w tych obszarach zarówno jako instrument soft power, jak i hard power. W badaniu podkreślono, że działanie UE pociąga za sobą budowę struktury sieci strategicznych w celu zintensyfikowania zdolności w zakresie projekcji siły. Unia wykorzystuje podejścia ugruntowane w soft i hard power, aby osiągnąć cele transatlantyckie. Dla osiągnięcia celów badania i poznania jego wyników korzystne okazuje się zastosowanie w studium przypadku metody porównawczej. Reasumując, UE musi ustanowić znacznie ściślejsze stosunki między krajami Pacyfiku, aby przeciwstawić się chińskiej agresji i ekspansji w dyplomacji morskiej.
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2023, 80; 191-210
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    New European Strategy for the Indo-Pacific Region
    Nowa europejska strategia wobec regionu Indo-Pacyfiku
    Autorzy:
    Potera, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2163368.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    European Union
    ASEAN
    Asia
    IndoPacific
    international order
    Unia Europejska
    Azja
    Indo-Pacyfik
    porządek międzynarodowy
    Opis:
    The main consequence of rapidly progressing globalization is the strengthening of new, dynamically developing economies. The paper includes the author’s reflections on the European Union’s strategy for the Indo-Pacific region, which is responsible for 60% of global GDP and 2/3 of global economic growth. As a result, this makes that neighborhood an area of conflicting interests and rivalry between the economically strongest state entities. Despite the relatively late involvement of other foreign players in the region, the European Union is also trying to strengthen its position in this area. On September 16, 2021, the “EU Cooperation Strategy in the Indo-Pacific Region” was established. The author of the paper will try to answer two main research questions: (1) What influences the shape of the European strategy towards the Indo-Pacific region? and (2) What obstacles does the European Union face in the process of shaping its relations with representatives of this region?
    Główną konsekwencją szybko postępującej globalizacji jest umacnianie się nowych, dynamicznie rozwijających się gospodarek. Artykuł zawiera rozważania autorki na temat strategii Unii Europejskiej wobec regionu Indo-Pacyfiku, który odpowiada za 60% globalnego PKB i 2/3 światowego wzrostu gospodarczego. W efekcie obszar ten staje się areną sprzecznych interesów i rywalizacji pomiędzy najsilniejszymi gospodarczo podmiotami państwowymi. Mimo stosunkowo późnego zaangażowania się pozostałych zagranicznych graczy w regionie Unia Europejska również stara się umocnić swoją pozycję na tym terenie. 16 września 2021 roku została opublikowana „Unijna strategia współpracy w regionie Indo-Pacyfiku”. Autorka artykułu spróbuje odpowiedzieć na dwa główne pytania badawcze: (1) Co wpływa na kształt europejskiej strategii wobec regionu Indo-Pacyfiku? oraz (2) Jakie przeszkody napotyka Unia Europejska w procesie kształtowania relacji z przedstawicielami tego regionu?
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2022, 76; 263-278
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-48 z 48

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies