Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Historical consciousness" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Świadomość historyczna, poczucie patriotyzmu, edukacja obywatelska i proobronna żołnierzy zawodowych Wojska Polskiego
Historical awareness, patriotism, citizen and prodefense education of the Polish Army
Autorzy:
Zauer, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/465441.pdf
Data publikacji:
2017-12-27
Wydawca:
Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej
Tematy:
żołnierze zawodowi
patriotyzm
świadomość historyczna
edukacja proobronna
kształcenie obywatelskie
professional soldiers
patriotism
historical consciousness
pro-social education
civic education
Opis:
Artykuł prezentuje socjologiczno-empiryczną analizę poziomu patriotyzmu, świadomości historycznej i kształtowania morale wśród żołnierzy zawodowych Wojska Polskiego oraz diagnozę procesu edukacji obywatelskiej i proobronnej, prowadzonego w strukturach resortu obrony narodowej. Aspekty te implikują stosunek wojskowych do służby, a w konsekwencji rzutują na bezpieczeństwo państwa i narodu. Postawy patriotyczne i proobronne wiążą się ze znajomością historii Polski i świadomością historyczną żołnierzy, a zaangażowanie obywatelskie wyrażane jest poprzez stosunek żołnierzy do munduru, symboli wojskowych i narodowych, ich zainteresowanie sprawami publicznymi, a także aktywność społeczną w ramach służby wojskowej i poza nią. Cechy te kształtowane są wśród kadry zawodowej Wojska Polskiego poprzez ustawicznie realizowany w wojsku proces kształcenia obywatelskiego, który jest jednym z elementów szkolenia żołnierzy. Podstawą do analizy poruszanych zagadnień są wyniki badań przeprowadzonych przez Wojskowe Biuro Badań Społecznych, działające w ramach Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej, które zrealizowano w marcu i kwietniu 2017 r. na reprezentatywnej próbie żołnierzy zawodowych Wojska Polskiego. Wyniki sondażu udowadniają, że realizacja zajęć z zakresu kształcenia obywatelskiego w środowisku wojskowym przyczynia się do świadomego poszerzania wiedzy historycznej, jak również pomaga żołnierzom internalizować właściwe postawy obywatelskie, oparte na silnym poczuciu patriotyzmu i odpowiedzialności, zarówno w życiu zawodowym, jak i społecznym. Trzeba jednak zauważyć, że jest to efekt procesu ciągłego, dlatego warto kontynuować programy edukacyjne wśród kadry zawodowej, które przyczyniają się, jak dowodzą dane empiryczne, do budowania i podtrzymywania poczucia patriotyzmu i zaangażowania obywatelskiego żołnierzy. Należy podejmować działania wpływające na poprawę takich postaw, zwłaszcza w korpusie szeregowych zawodowych. Wynikiem tego może być wyższe morale, silniejsza więź z wojskiem i społeczeństwem, a przez to większe zaangażowanie w sprawy kraju i wzmacnianie jego bezpieczeństwa.
Analysis of issues brought up is based on findings conducted by the Military Bureau of Public Examinations, acting as part of the Military Centre of Civil Education which was carried out in the March and April 2016 on the representative test on regular soldiers of Armed Forces of the Republic of Poland. Results of the survey are proving that constantly classes conducted in the environment for servicemen in the scope of the civil education are contributing to recognize values by his civil, dictated members of real conducts with strong feeling the patriotism and the responsibility, both in the working life as well as social. However although empirical data are an indicator of enough big feeling the patriotism and civil employing regular soldiers, one should take action affecting the improvement in such attitudes, especially in the corps of professional privates. With result of it a higher morale can be, stronger bond with the army and the society, and because of that bigger involving in matters the country and is strengthening The article presents a sociological and empirical analysis of the level of patriotism, historical awareness and forming of the morale among professional soldiers of the Polish Army, as well as the diagnosis of the process of civic and aimed at defense education conducted within the structures of the Ministry of National Defense. These aspects imply the attitude of the soldiers to military service and, as a consequence, affect the security of the state and nation. Patriotic and aimed at defense attitudes relate to the knowledge of Polish history and the historical consciousness of the soldiers. Civic engagement is expressed through the attitude of soldiers to uniform, military and national symbols, their interest in public affairs, and social activity within the military service and beyond. These characteristics are shaped by the professional cadres of the Polish Army through the continuously implemented civic education in the army, which is one of the elements of training soldiers. The analysis of the discussed issues based on the results of a study conducted by the Military Social Research Office, operating within the Military Civic Education Center, which was carried out in March and April 2017 on a representative sample of professional soldiers of the Polish Army. The results of the survey demonstrate that the implementation of civic education in the military environment contributes to a conscious enrichment of historical knowledge, as well as helps the soldiers to internalize proper civic attitudes, based on a strong sense of patriotism and responsibility, both in their professional and social lives. It is important to note, however, that this is a continuous process, so it is important to continue educational programs among professionals that contribute, as empirical studies prove, to building and sustaining a sense of patriotism and civic engagement of the soldiers. Action is needed to improve such attitudes, especially in the professional corps. This all can gives a result in higher morale, stronger ties with the military and society, and therefore greater involvement in the affairs of the country and strengthening its security.
Źródło:
Bezpieczeństwo Obronność Socjologia; 2017, 7/8; 24-85
2450-8489
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Obronność Socjologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Torn between patriotic, civic and disciplinary aspirations. Evolving faces of Belgian and Flemish history education, from 1830 to the future
Autorzy:
Van Nieuwenhuyse, Karel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678188.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history education
Belgium
nation-building
democratic participation
global citizenship
identity-building
historical consciousness
historical thinking
Opis:
Torn between patriotic, civic and disciplinary aspirations. Evolving faces of Belgian and Flemish history education, from 1830 to the futureHistory education worldwide faces competing, rival visions and even contrasting expectations. Those expectations can be clustered in three main groups, each pursuing a different main goal for and a different approach towards studying the past: ‘nation-building and social cohesion’, ‘democratic participation and civic behavior’, and ‘disciplinary understanding’. This contribution examines how secondary school history education in Belgium (since its establishment in 1830) has been given shape, and how its main goals have evolved. Belgium (and later on Flanders) serves as an interesting case study, as the country testifies to a difficult, contested past, has evolved into a nation-state in decline, and is increasingly characterized by intercontinental immigration. Using the three clusters of rival expectations as an analytical framework, it is analyzed what the consecutive main goals for the school subject of history have been, which changes occurred throughout the past two centuries and why, and what have been the effects of these different types of history education on young people. The analysis allows to discern three main stages in the history of history education in Belgium/Flanders. For all three, the main goals are explained, and their effects examined. This contribution concludes with critically discussing the different aims, and, while reporting on the current reform of the school subject of history in Flanders, setting a fourth aim to the fore. Rozziew pomiędzy aspiracjami patriotycznymi, obywatelskimi i zrozumieniem dyscypliny. Ewolucja oblicza nauczania historii w szkołach Belgii i Flandrii od 1830 roku i jego przyszłośćNa całym świecie nauczanie historii napotyka konkurujące i rywalizujące ze sobą wyobrażenia, a nawet rodzi sprzeczne oczekiwania. Oczekiwania owe można ująć w trzy kompleksy zasadniczych zagadnień, przy czym każdy z nich ma inny główny cel studiowania przeszłości i inaczej do niego podchodzi; są to: „budowanie narodu i spójność społeczna”, „demokratyczna partycypacja i postawy obywatelskie” oraz „rozumienie dyscypliny”. Artykuł omawia, w jaki sposób kształtowało się nauczanie historii w szkołach średnich w Belgii (od jej powstania w 1830 roku) i jak ewoluowały jego główne cele. Belgia (a później Flandria) służy jako interesujący przypadek badawczy, gdyż kraj ten doświadczył trudnej, kontestowanej przeszłości, stał się państwem jednonarodowym w upadku i coraz bardziej właściwa mu jest międzykontynentalna imigracja. Wykorzystując wspomniane wyżej trzy kompleksy złożonych oczekiwań jako analityczne ramy badawcze, autor analizuje najistotniejsze zadania, które stoją przed przedmiotem szkolnym historia, następnie omawia zmiany, które zaszły w tym zakresie w minionych dwóch stuleciach i wyjaśnia ich przyczyny, a wreszcie docieka, jaki wpływ odmienne rodzaje nauczania historii wywarły na młodych ludzi. Analiza pozwala wyróżnić trzy zasadnicze etapy w dziejach nauczania historii w Belgii / Flandrii. Autor objaśnia, jakie główne cele stały przed wszystkimi trzema grupami i jakie przyniosły efekty. Artykuł zamyka krytyczna ocena omawianych celów oraz przedstawienie aktualnie mającej miejsce reformy przedmiotu szkolnego historia we Flandrii, a na końcu wskazanie czwartego celu: edukacji na przyszłość. [Trans. by Jacek Serwański]
Źródło:
Sprawy Narodowościowe; 2018, 50
2392-2427
Pojawia się w:
Sprawy Narodowościowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Developing Learning Media of Indonesian History to Raise Students’ Historical Consciousness
Autorzy:
Saripudin, Didin
Tarunasena, -
Darmawan, Wawan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1969320.pdf
Data publikacji:
2018-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
learning media
Indonesian history
replica
prehistory
Hindu Buddhist Kingdom Era
Islamic Empire Era
historical consciousness
Opis:
The research team sought to develop learning media of Indonesian history based on the historical reproduction of replicas of historical heritage objects and electronic pen (e-pen) maps. In general, the objective of this research is to develop and produce learning media of Indonesian history to raise students’ historical consciousness. An instructional media company, “Pudak Scientific,” is involved in aiding in developing and producing history learning media. A multi-year research and development approach was adopted, in which the first year focused on developing the model/prototype of the learning media in question, whereas the second year was concerned with building the product prototypes, production trials and field validation in high school. The learning media under development is in the form of i) replicas of historical objects in prehistoric era, ii) replicas of historical objects during the Hindu Buddhist era, iii) replicas of historical objects during the Islamic Empire, and e-pen maps of three historical periods of Indonesia. Replicas and e-pen maps serve as a medium to assist students in raising their historical consciousness.
Źródło:
The New Educational Review; 2018, 53; 163-176
1732-6729
Pojawia się w:
The New Educational Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagrożenia wybranych obiektów przestrzeni historycznej a stan wiedzy o regionie na przykładzie powiatów wodzisławskiego i lublinieckiego
The dangers to the selected sites of historical space and the knowledge of the region as exemplified by Wodzisław and Lubliniec District
Autorzy:
Pukowiec, K.
Kurda, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87911.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
świadomość historyczna
dziedzictwo kulturowe
zagrożenia obiektów historycznych
wiedza o regionie
tożsamość lokalna
historical consciousness
cultural heritage
threats to historic buildings
knowledge about the region
local identity
Opis:
W obliczu postępującego nurtu działań w zakresie ochrony kultury materialnej, w tym zabytków historycznych należy zwrócić uwagę na możliwe zagrożenia w kwestii dbałości o ich dobry stan i utrzymanie. Artykuł prezentuje różne podejście do kwestii konserwacji i ochrony obiektów zabytkowych na podstawie regulacji prawnych krajowych i międzynarodowych. Celem artykułu jest identyfikacja zagrożeń obiektów historycznych, wynikających z braku kompleksowego podejścia do rekonstrukcji i konserwacji zabytków. Przy zastosowaniu badań ankietowych, przeprowadzonych wśród młodzieży licealnej określono stan wiedzy historycznej (świadomości historycznej). Anonimowa ankieta dotyczyła wydarzeń historycznych, postaci historycznych, związanych z miejscem, w którym była przeprowadzana. Na podstawie jej wyników można wnioskować o niezadowalającym stanie wiedzy o regionie, co może skutkować zatraceniem odrębności kulturowej i zanikiem patriotyzmu lokalnego.
In the face of progressing actions toward conservation of material culture, including historical monuments, we should pay attention to possible threats to their good condition and maintenance. The paper presents various approaches to maintenance and protection of historic buildings based on national and international legal regulations. The aim of this paper is to identify the threats to historic sites, which result from lack of comprehensive approach to reconstruction and conservation of monuments. Knowledge of history among secondary school students has been tested using questionnaire research. The anonymous questionnaire concerned historic events and historic characters related to the place of testing. On the basis of the results, unsatisfactory knowledge of the region can be identified, which causes threats: perdition of cultural distinctiveness and vanishing of local patriotism.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2014, 25; 121-129
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczając historii: melancholia przeszłości w kulturach peryferyjnych na przykładzie Polski i Portugalii
Autorzy:
Partyka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031005.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Portugal
Union of Lublin
Iberian Union
historical consciousness
peripheral culture
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Portugalia
unia lubelska
unia iberyjska
świadomość historyczna
kultura peryferyjna
Opis:
In this paper I combine several different notions from broadly conceived humanities and two histories: of Poland and of Portugal at the turn of the 16th and 17th centuries. I comprehend here the experiencing of history as a way of treating one’s own, national past. The metaphor of experiencing history is related to the question of what the historical circumstances and situations are, what the purpose is and what history is referred to by the elites who are instrumental in shaping national identity. Melancholy of the past is already a partial answer-thesis to the question: In what way? The notion of peripheral cultures seems to be useful when we attempt to answer the question: in what situations and for what purpose we (the Portuguese and the Poles) referred, but also still continue to refer, to the past/history. Some considerations on the experience of history will have the following two Unions in the background: the Iberian Union (1580) and the Union of Lublin (1569).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 109-115
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świadomość historyczna studentów Politechniki Rzeszowskiej na temat najważniejszych dla Polski wydarzeń XX wieku
The historical awareness of those events most important to Poland of the previous century among university students
Autorzy:
Moczuk, Eugeniusz
Ostasz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340762.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Historical consciousness
historical awareness
sociological research
history
sociology
badania socjologiczne
historia
socjologia
świadomość historyczna
Opis:
Świadomość historyczna jest zjawiskiem włączania przeszłości do aktualnej świadomości społecznej. Będąc sumą wyobrażeń o przeszłości i sposobem myślenia o niej, jest także świadomością istnienia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości oraz poczuciem posiadania własnej, niepowtarzalnej i przynależnej tylko danemu społeczeństwu historii. W niniejszym opracowaniu zawarto wyniki badań dotyczących analizy świadomości historycznej respondentów na temat wydarzeń historycznych z ostatnich 100 lat, które były najważniejsze dla historii Polski i szczególnie utkwiły w świadomości badanych. Badania pokazują, że świadomość historyczna respondentów jest na dosyć niskim poziomie, a wybory dotyczące wydarzeń z przeszłości Polski warunkowane są medialną kampanią związaną z rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r.
Historical consciousness is a phenomenon of incorporating the past into the current social consciousness, being the sum of ideas about the past and the way of thinking about it; it also entails awareness of the existence of the past, present and future and a sense of having one's own, unique history, attributed to any given society. This study presents the results of research analyzing the respondents’ historical awareness of such historical events of the last century, which are considered the most important for Polish history and have particularly stuck with their consciousness. The research shows that the respondents’ historical consciousness is on a rather low level, and the choices of the events from Poland’s past are conditioned by the media campaign connected with the anniversary of Poland regaining independence in 1918.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 23, 2; 73-98
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie średniowieczne tradycje lubelskie oraz ich wpływ na poczucie tożsamości lokalnej wspólnoty (XIII? – początek XVII w.)
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607565.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
medieval local traditions
Lublin – history, 13th–14th century
Lublin community, 13th–16th century – sense of identity
Lublin community – historical consciousness
traditions about Tatar siege of Lublin castle in the winter of 1340/134
1 St. Michael’s p
Lublin – średniowieczne tradycje lokalne
Lublin – historia, XIII–XIV w.
Lublina – świadomość historyczna
społeczność Lublina, XIII–XVII w. – poczucie tożsamości
tradycje o oblężeniu zamku lubelskiego przez Tatarów zimą 1340/1341 r.
Fara św. Michała w.
Opis:
The article presents the medieval accounts of the two short stories about the past of Lublin, concerning the siege of its castle by Tatars in the winter of 1340/1341 and the apparition of St. Michael to prince Leszek Czarny and the ruler’s subsequent victory over pagan Jatvings (1282). Following the traces of the familiarity of these narratives in the town up to the turn of the 16th century, it is argued that they were well recognized local traditions. They conveyed ideas of particular importance and attractiveness to theLublin community and provided a distinct way of perceiving of the important elements of townscape. Thus the stories about legendary history ofLublin influenced the sense of identity of theLublin community in several significant ways.
Artykuł przedstawia średniowieczne wersje dwóch opowieści o przeszłości Lublina, dotyczące oblężenia miejscowego zamku przez Tatarów na przełomie 1340 i 1341 r. oraz ukazania się świętego Michała księciu Leszkowi Czarnemu i zwycięstwa władcy nad Jaćwingami w 1282 r. Przyglądając się śladom znajomości tych narracji w mieście nad Bystrzycą do początku XVII w., autor dowodzi, że były to wówczas dobrze znane tradycje lokalne. Wyrażały one idee szczególnie ważne i atrakcyjne dla społeczności Lublina. Za ich sprawą członkowie miejscowej wspólnoty postrzegali ważne elementy miejskiej przestrzeni w swoisty dla swej grupy sposób. Można zatem dostrzec, że opowieści z kręgu legendarnych dziejów Lublina oddziaływały na poczucie tożsamości członków społeczności Lublina w kilku ważnych aspektach.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2017, 72
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ Ziem Zachodnich na kształtowanie kultury politycznej społeczeństwa polskiego
WESTERN LANDS' INFLUENCE ON THE FORMATION OF POLISH SOCIETY'S POLITICAL CULTURE
Autorzy:
Markiewicz, Wladyslaw
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/427490.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
GEOPOLITICS
HISTORICAL CONSCIOUSNESS
NATIONAL IDENTITY
POLITICAL CULTURE
SOCIAL CHANGE
WESTERN LANDS (POLAND)
Opis:
The author aims at both reviewing the previous sociological studies devoted to the Western Lands as well as proposing the project for the future studies on this area. According to the author, the major drawback of the previous research is its strict focus to the region. The up to date research was primarily considering the two groups of factors: the ones contributing to the emergence of an integrated community at the Western Lands or the ones influencing the acceleration of the Western Lands' integration with the rest of the country. In these studies the key categories were normalization, stabilization, adaptation and assimilation. Yet, the author contends that by far more intriguing research agenda lies in the question of if and how the novel post-war shape of the Polish state has been internalized by the society. This research agenda is of particular relevance to the students of political culture. The research on the Western Lands has to be brought onto national level. In new research focused on political culture the issues of the transformation of historical consciousness and Polish national identity shall gain the prime importance.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2011, 1(200); 395-406
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Интерпретация образа России как элемент формирования польской национальной идентичности
Autorzy:
Lykoshina, Larisa S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568548.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Polska
Russia’s image
national identity
political struggles
historical consciousness
Польша
образ России
национальная идентичность
политическая борьба
историческое сознание
Opis:
The article discusses the role of the image of Russia as a factor of the formation of the Polish national identity at the present stage of development. The paper notes that in the dichotomy of “friend or foe” image of Russia rather looks like “foe” – not in conformity with Polish values. At the same time, the article emphasizes the idea of the complexity and diversity of the Polish society, the lack of unity of perception of the image of Russia and Russian–Polish relations.
В статье рассматривается роль образа России как фактора формирования польской национальной идентичности на современном этапе развития страны. В работе отмечается, что в дихотомии «свой-чужой» образ России скорее играет роль «чужого», не соответствующего польским ценностям. Вместе с тем, в статье акцентируется мысль о сложности и многогранности польского общества, отсутствии единства восприятия образа России и российско-польских отношений.
Źródło:
Nowa Polityka Wschodnia; 2017, 2(13); 146-156
2084-3291
Pojawia się w:
Nowa Polityka Wschodnia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ta Ukraina, to ona w wojnie i w wojnie…”. Wyobrażenia o przeszłości w życiu społecznym Zachodniej Ukrainy po 1991 roku
‘This Ukraine, It’s Always at War and at War…’: Concepts of the Past in Social Life in Western Ukraine after 1991
Autorzy:
Linkiewicz, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373600.pdf
Data publikacji:
2015-05-12
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
historical consciousness
local narratives about the past
ethnographic materials
folk eschatology
Ukrainian nationalist discourse
świadomość historyczna
lokalne narracje o przeszłości
materiały etnograficzne
ludowa eschatologia
Ukraiński dyskurs nacjonalistyczny
Opis:
Research by students of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Warsaw, conducted in the years 1992–2010 in various regions of western Ukraine, shows that in rural communities and in areas with low levels of urbanization local ties and knowledge transmitted within the family circle and the neighborhood community play a large role in maintaining identity and a strong group separateness. An important element of local knowledge is imagining about the past. This article describes selected ideas about past and recent history. The author suggests that knowledge about the past is read and interpreted within the framework of a religious worldview, which constitutes the basis of the common cosmology of the communities examined. Hence local narratives about the past have a different nature, and vary both from historiography and from the dominant transmissions in the western Ukrainian national discourse of collective memory. They are actualized in daily life and serve to build adaptive social strategies.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2015, 59, 2; 147-164
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
En finir avec le fétichisme de l’œuvre, surmonter le mythe de l’artiste. Pratique populaire et œuvre reproductible chez Ad Reinhardt
Autorzy:
Leszek, Brogowski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487704.pdf
Data publikacji:
2019-08-04
Wydawca:
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Tematy:
AD REINHARDT
MIT ARTYSTY
REPRODUKOWALNOŚĆ DZIEŁA + PARADYGMAT SZTUKI NOWOCZESNEJ
HISTORYCZNA ŚWIADOMOŚĆ SZTUKI
MYTH OF AN ARTIST
REPRODUCTIVITY OF AN ART WORK + PARADIGM OF MODERN ART
HISTORICAL CONSCIOUSNESS OF ART
Opis:
Ad Reinhardt (1913–1967) znany jest zwłaszcza jako malarz czarnych ob- razów, wysokich na pięć stóp i szerokich na pięć stóp – jedynych obrazów, jakie malował przez ostatnie siedem lat swego życia. Jest to bez wątpie- nia jedna z najbardziej radykalnych w historii sztuki praktyk malarskich. Otoczony w latach sześćdziesiątych aurą wyjątkowego prestiżu, zarówno artystycznego, jak i etycznego, zwłaszcza w kręgach pokolenia młodych artystów, którzy tworzyli w tamtych latach sztukę konceptualną, pozo- stawał on w krytycznym dystansie wobec ekspresjonizmu abstrakcyjne- go. Jego postawa w stosunku do artystów-kompanionów swego pokole- nia nie wynikała jednak z negatywnej oceny estetycznej ich malarstwa: ostrze jego krytyki zwrócone było przeciwko temu, co na jego temat mó- wili, a także przeciwko ich postawom wobec rynku sztuki i handlu sztuką. Reinhardt uważał, że dzieło nie jest autonomicznym przedmiotem, ale że ma sens i wartość ze względu na projekt sztuki, jaki realizuje, na idee, jakim służy oraz na polityczne i intelektualne źródła, z jakich wypływa. Nikt chyba nigdy nie był surowszy niż on w ocenie poetyckich pseudo- uzasadnień, często o motywach romantyczno- i mistyczno-religijnych, jakimi artyści – a w szczególności malarze ekspresjonistyczni – próbo- wali uprawomocnić swe malarskie praktyki. Jego lewicowa wrażliwość polityczna pozwalała mu jasno oceniać użyteczność tego fetyszyzującego dyskursu dla potrzeb promocji rynkowej; czytelnik Marksa, rozumiał sens pojęcia fetyszyzmu towaru rynkowego. Zaskakujące pisma Reinhardta są właśnie jednym z najbardziej radykalnych przyczynków do krytyki dzieła- -fetyszu jako towaru na rynku sztuki. W publikowanych począwszy od lat czterdziestych pismach, często krótkich i o szczególnej, ostrej i niepozba- wionej poetyckiego uroku retoryce, w formach manifestów, opracowywał on jednocześnie nie mniej radykalną koncepcję sztuki-jako-sztuki, która jest nawiązaniem do rozmaitych antysubiektywistycznych tradycji sztuki i twórczości artystycznej, oraz próbą uaktywnienia tego typu dyskursu o sztuce. Sztuka konceptualna wiele zawdzięcza tej Reinhardtowskiej pracy u podstaw. Mimo że jego pozycja w historii sztuki nowoczesnej jest niekwestio- nowalna, niewiele poświęcono jego pracy poważnych analiz, a teksty jego zbywane są milczeniem; niejednokrotnie – zaprzeczając najbardziej podstawowej uczciwości – próbowano podporządkować Reinhardta fe- tyszyzującym i mistycyzującym koncepcjom sztuki, nazywając go „czar- nym mnichem”, dopatrując się w jego trójdzielnych obrazach symbolu krzyża, podkreślając jego przyjaźń z trapistą Thomasem Mertonem itp. Trudno o lepsze dowody aktualności jego krytycznej postawy wobec ide- ologii rynku sztuki i wobec intelektualnej i politycznej dymisji aktorów obecnego systemu instytucji artystycznych. Przedrukowany tutaj roz- dział z książki Ad Reinhardt. Nowoczesne malarstwo i odpowiedzialność estetyczna, która ukazała się w roku 2011 w éditions de la transparence, przynosi kilka przykładów niekompatybilności projektu sztuki Reinhardta z dominującą ideologią i powszechnie akceptowanym dyskursem na jej temat oraz szkicuje kilka najważniejszych pojęć jego teorii, związanych w szczególności z historyczną świadomością artystyczną. W istocie, o ile malarzowi ekspresjonistycznemu wydawać się może, że niepowtarzalna oryginalność jego obrazów jest efektem subiektywnego wyrazu ich form, o tyle, porównane z innymi seriami obrazów z danego okresu jego twór- czości, obrazy jego wpisują się w ciągłość form, którą nazywamy sty- lem i którą trudno wyjaśnić subiektywnymi źródłami ekspresji; a kiedy porównuje się twórczość malarzy danego okresu historycznego, trudno oprzeć się wrażeniu, że wszystkie są trochę do siebie podobne i że poję- cie oryginalności poddać trzeba krytycznej analizie. Dlatego oryginalność twórczości artystycznej ujawnia się w całkiem innym świetle świadomo- ści, która sztukę ujmuje jako zjawisko historyczne. W książce, z której pochodzi przedrukowany poniżej fragment, po raz pierwszy podjęta została próba mówienia o pracy Ada Reinhardta jako o nierozłącznej całości, to znaczy łącząc sens i zmysłową postać jego malarstwa z pojęciami, które konstruują się w jego pismach. Starałem się w niej dogłębnie przeanalizować teoretyczną spójność i intelektualną dynamikę tego pisarstwa. Naznaczone charakterystyczną retoryką, czę- sto powtarzającą jeden schemat frazeologiczny, pisma te zawierają wiele cytatów, ale nieliczne tylko podane są w cudzysłowach, z rzadka jedynie wskazując na autora. Jest to znak antysubiektywnego projektu Reinhard- ta, który unikać chciał zbyt łatwej, jego zdaniem, oryginalności subiek- tywnej, traktując ją jako rodzaj kaprysu; przeciwnie, chciał konstruować oryginalność na poziomie intelektualnym i w horyzoncie historycznym. Oryginalność jest dla niego oryginalnością koncepcji sztuki, gdzie myśle- nie i malowanie łączą się spójnie w jednym dziele. Reinhardt pragnął po- wtarzać jedynie to, co zostało już wypowiedziane przez innych artystów, ale artystów-jako-artystów, to znaczy przez artystów, których wypowie- dzi dają się pogodzić z ich historyczną misją, a nie są wypowiedziami jed- nostek; usiłował ogarnąć spoistym horyzontem całość tych wypowiedzi. Analiza tekstów Reinhardta pozwoliła mi zidentyfikować dwa główne źródła intelektualne, z których zdają się pochodzić wspomniane cytaty lub kryptocytaty. W artykule Ad Reinhardt: la peinture et l’écrit, opubli- kowanym w piśmie Recherches poïétiques (n° 5, hiver 1996, s. 106–129), analizowałem, porównując jedne z drugimi, fragmenty jego tekstów z wy- branymi fragmentami Georga W.F. Hegla. Na tej podstawie starałem się określić rolę filozofii historii oraz teorii postępu w myśleniu Reinhardta, a zwłaszcza w jego koncepcji sztuki. Kiedy dziesięć lat później studium to zostało przełożone na język amerykański i opublikowane w piśmie „The Open Space Magazine”, n° 7, fall 2005, 199–224, pt. Ad Reinhardt: Painting and Writing, sygnalizowałem już konieczność poszerzenia tego porów- nawczego studium dyskursów o całe pole intelektualne, które odpowiada tradycji i filozofii lewicy, a zwłaszcza anarchizmu. W istocie, zaskakujące podobieństwa odkryć można porównując teksty Ada Reinhardta z wy- branymi fragmentami pism Pierre-Joseph Proudhona, Michała Bakunina, Benjamina Péreta, Alberta Camusa, Oscara Wilde’a itd. Z porównania tego wyciągnąłem wniosek o centralnej roli całej serii wartości, wokół których konstruują się u Reinhardta takie pojęcia, jak twórcza jednostka i jej nieograniczony rozwój w popularnych praktykach sztuki, a zatem filo- zofia działania, a wreszcie bunt i rewolta. Jak pisał Joris-Karl Huysmans, zastosowana do sztuki, teoria środowiska Taine’a jest słuszna, ale słuszna na wspak, gdy idzie o wielkich artystów, gdyż środowisko działa na nich poprzez sprzeciw i nienawiść, jaką w nich wyzwala1. U swych źródeł lewica to projekt przezwyciężania pasywności i „brania w ręce rzeczywistości” w imię nieograniczonego szacunku dla każdej jednostki. Nakładanie się u Reinhardta tych dwóch tradycji, heglizmu i anarchi- zmu, nadaje sens modernistycznemu modelowi sztuki: studium historii uczy artystę mówić „nie”, tak jak fotografia wskazywała Picassowi na wszystko to, czego nie było już sensu malować. Historia jest bowiem je- dyną miarą prawdziwej nowości w sztuce, czyli miarą twórczych wyna- lazków. Taka zarysowuje się w pismach Reinhardta i w jego malarstwie filozofia sztuki: rekapitulować całą powszechną historię form (Reinhardt wiele podróżował po świecie i realizował tysiące slajdów, które organi- zował według typów form), zacząć malować byle co, stopniowo odrzu- cać wszystkie zbędne elementy (przedstawienie, gest, teksturę, zmienne formaty, kolor itp.), aby zrealizować w ten sposób ostatnią i ostateczną w historii postać malarstwa. Reinhardt oznajmia, że robi po prostu ostatnie obrazy, jakie ktokol- wiek może zrobić2. Czy jest to wyraz zarozumiałości? Z pewnością nie, jeśli przyjąć punkt widzenia historycznej świadomości sztuki. Zacyto- wane powyżej jego trzy krótkie teksty zdają się antycypować protokoły sztuki konceptualnej: w najistotniejszym sensie tego słowa, twórczość nieuchronnie związana z analizą historyczną i wynalazkami wprowadza- jącymi nowe wartości w kulturową tkankę. Dokonuje się ona zawsze i je- dynie w materii języka. Cała pierwsza część wywiadu Reinhardta z Bruce Glaserem z roku 1967 poświęcona jest pytaniom, czy ktoś inny mógłby malować dla niego te czarne obrazy. Odpowiedź jest skomplikowana, ale jasna. Oczywiście, że mógłby: tylko w jakim celu i jaki byłby takiego za- biegu sens? Każdy powinien malować swoje własne malarstwo, tak jak Reinhardt maluje swoje. Zacytowany opis czarnych obrazów mógłby być instrukcją dla kogoś, kto mimo wszystko chciałby wykonać takie same czarne obrazy... tyle, że nie będą one w żadnym wypadku dziełami Re- inhardta, bo przedmioty te wynikać będą z całkiem innych motywacji i z innej świadomości artystycznej. Dzieło zostałoby wówczas sprowa- dzone do przedmiotu, gdy tymczasem jest ono całością projektu sztuki i przedmiotu, który zeń wynika, nierozdzielnym stopem malarskiego ob- razu i jego znaczenia (jak u Hegla). W tym Reinhardt różni się od koncep- tualistów, którzy, jak Sol LeWitt czy Lawrence Weiner, wprowadzili te językowe ekwiwalenty dzieła w obieg rynku sztuki. Otóż nawet jeśli ktoś namalowałby takie same czarne obrazy z taką samą świadomości arty- styczną, jak Ad Reinhardt, praca ta i tak nie miałaby już sensu dla sztuki: tego, co już raz zostało dokonane nie ma sensu powtarzać. Reinhardt cy- tuje Gauguina: w sztuce jest się rewolucjonistą albo plagiatorem. W pracy nad tą poświęconą Reinhardtowi książką poza tekstami opublikowanymi przez Barbarę Rose korzystałem z wielu dotychczas nie- publikowanych dokumentów: listów, notatek, konferencji i wywiadów, które udostępniła mi Ad Reinhardt Foundation. Miałem także dostęp do katalogu biblioteki artysty, który (katalog) nie pozwolił mi wszelako po- twierdzić hipotez na temat źródeł Reinhardtowskich koncepcji i pojęć; nie znalazłem w nim książek3, z których pochodzą cytaty, na podstawie których ustalałem intelektualne pokrewieństwa. Po pierwszym rozczaro- waniu stwierdziłem jednak, że tym lepiej broni się przyjęta przeze mnie metoda analizy, bo zbiegają się tym sposobem pojęciowe logiki autorów i całych pól teoretycznych, unieważniając zarazem ewentualny argument przypadkowego cytatu. Ad Reinhardt. Peinture moderne et responsabilité esthétique to pierw- sza, jak dotąd, próba ujęcia twórczości artysty w horyzoncie jego wypo- wiedzi teoretycznych. Pierwsza także, która jako ilustracjami posłużyła się jego komiksami i rysunkami satyrycznymi, jakich równolegle do pracy malarskiej wykonał olbrzymie ilości i które stanowią całe spektrum roz- ciągające się od zaangażowanych karykatur politycznych po wspaniałą serię How to Look at..., (How to Look at Modern Art itd.). Książka moja nie zawiera ani jednej reprodukcji obrazów Reinhardta, zaś jego satyry o sztuce, często śmieszne i trafne, ale także krytyczne i złośliwe, potraktowałem jako interesującą przeciwwagę dla radykalnej „idealności” jego malarstwa, nie- reprodukowalnego, jak sam twierdził; są one także malowniczym i trafnym komentarzem na temat sytuacji sztuki w przestrzeni społecznej; sytuacji, na którą, jak widzieliśmy, Reinhardt był bardzo wrażliwy. Oto główne tezy mojej książki. Według Reinhardta, to nie sfera prze- życia, uczuć i „doświadczenia wewnętrznego”, lecz wiedza historyczna i transmisja kulturowa są źródłami sztuki: artyści pochodzą od artystów, formy sztuki pochodzą od form sztuki, malarstwo pochodzi od malarstwa4. Są to jednak źródła w szczególnym sensie – „ na wspak”, jak mówił Huy- smans – źródła odrzucone lub odnowione. Sztuka to selektywnie skon- struowana tradycja przez nowoczesnych artystów, którzy nauczyli się mówić jej „nie”. Bycie twórczym to wytwarzanie nowych wartości, a za- tem nieuchronna konfrontacja z historią. Ale po to, by interpretować hi- storię, trzeba przejść przez doświadczenie języka, który staje się właści- wym „miejscem” twórczości i wynalazczości, nawet w malarstwie. Taki jest głęboki sens desubiektywizacji procesów twórczych opracowanych i stosowanych przez Ada Reinhardta. Nie pozwala ona uniknąć pewnej formy powtórzenia, a nawet – jak widzieliśmy – plagiatu5. Potępienie nad- miernego subiektywizmu to przyjęcie punktu widzenia sztuki-jako-sztuki, czyli podporządkowanie się jej historycznej – i zmiennej – istocie. Nie bez pewnej ironii i prowokacji, wielokrotnie Reinhardt przyznawał, że powta- rza jedynie to, co artyści już wcześniej mówili, jako artyści-jako-arty- ści. Ta istota sztuki, to – w tamtych czasach – jej nowoczesność; pojęcie, schemat i metoda Reinhardta są właśnie jej ilustracją, a nawet uciele- śnieniem. Sztuka Reinhardta jest paradygmatem sztuki nowoczesnej. Nowoczesność jest, jego zdaniem, epoką rozumu, a zatem etyki: ujmowa- nie historii jaki całości otwiera perspektywę spójnego i konsekwentnego myślenia, nie tylko na temat sztuki, ale także na temat rzeczywistości. Nowoczesność domyka bowiem historyczny proces emancypacji i rozu- mienia świata i otwiera epokę wolności i odpowiedzialności. Takie są też zadania artystów, takie były Reinhardta liczne boje... przede wszystkim z artystami. W takim właśnie kontekście wprowadził on pojęcie estetycz- nej odpowiedzialności artysty. Bowiem sztuka to doświadczenie autono- mii, czyli wolności – ale dzieła sztuki nie są autonomiczne. Nie są one autonomiczne, bo nie da się ich oddzielić ani od historii, ani od znaczenia. 48 Leszek Brogowski jakie nadał im artysta. Z tej ich dwuwartościowości wynikają najbardziej wywrotowe, często przemilczane, aspekty sztuki Ada Reinhardta: — przekonanie, że malarstwo mogłoby się stać praktyką popularną — przemalowywanie czarnych obrazów, kiedy powracały one do atelier, naznaczone aktami wandalizmu lub materialnymi śladami transportu i wystaw — założenie, że malarstwo jest realizacją idei6 pociąga za sobą to, że jak każda idea, i ta może – a nawet powinna – zostać wyrażona słownie... — ... ale w przeciwieństwie do konceptualistów, nikt inny nie mógłby za- miast Reinhardta realizować dzieł-przedmiotów według opisanych przez niego protokołów — reprodukowanie w katalogach i pismach jego czarnych obrazów jest zatem czczym pragnieniem, bo skoro nie da się ich nawet sfotografować, to są siłą rzeczy niereprodukowalne.
Źródło:
DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 6-48
1733-1528
Pojawia się w:
DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
В.Б. Аксëнов. Слухи, образы, эмоции. Массовые настроения россиян в годы войны и революции (1914–1918). Монография, Новое литературное обозрение, Москва 2020. 992 с. с ил.
Wiaczesław B. Aksionow. Plotki, obrazy, emocje. Masowe nastroje Rosjan w czasie wojny i rewolucji (1914–1918)]. Novoye literaturnoye obozreniye, Moscow 2020. 992 p., ill.
Vyacheslav B. Aksyonov. Rumours, Images, Emotions. The Mass Sentiment of Russians during the Years of the War and the Revolution (1914–1918). Novoye literaturnoye obozreniye, Moscow 2020. 992 p., ill.
Autorzy:
Leskinen, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085359.pdf
Data publikacji:
2021-10-22
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
Российская империя
Первая мировая война
революция 1917 г.
общественное сознание
массовые настроения
слухи
историческая антропология
Imperium Rosyjskie
I Wojna Światowa
Rewolucje Rosyjskie 1917
świadomość społeczna
nastroje masowe
plotki
antropologia historyczna
the Russian Empire
the Great War
Russian Revolutions 1917
public consciousness
mass sentiment
rumours
historical anthropology
Opis:
Рецензия представляет книгу, посвященную исследованию массового сознания Российской империи в период накануне и во время Первой мировой войны и революции 1917 г. Вячеслав Аксенов анализирует роль и функции слухов в настроениях различных социокультурных групп российского общества. Он описывает ситуацю трагического непонимания, отражающую конфликт между традиционной культуры и культуры модерна. Массовые настроения россиян реконструированы на обширной источнковой базе методами социально- исторической антропологии.
The review presents the study of mass consciousness in Russian Empire before and during World War I and the 1917 Revolution. Vyacheslav B. Aksyonov analyses the role and functions of rumours in various groups of Russian society at this period. He describes the situation of dramatic misunderstanding, signifying the conflict between traditional culture and culture of modern. The mass sentiment of Russians are reconstructed on a numerous sources by methods of historical anthropology.
W recenzji przedstawiono badanie świadomości masowej w Imperium Rosyjskim przed i podczas I Wojny światowej oraz rewolucji 1917 roku. Autor książki Wiaczesław B. Aksionow analizuje rolę i funkcje plotek w różnych grupach społeczeństwa rosyjskiego w tym okresie. Historyk opisuje sytuację dramatycznego nieporozumienia, który świadczy o konflikcie między kulturą tradycyjną a kulturą moderna. Masowe nastroje Rosjan są rekonstruowane na licznych źródłach metodami antropologii historycznej.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 4 (176); 239-245
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in the structure of historical consciousness and the perception of architectural style: A case study in the popular perception of Brutalism from 1945 to 2019
Autorzy:
Lack, Anthony
Korynta, Jackson
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1828601.pdf
Data publikacji:
2020-07-09
Wydawca:
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
Historical consciousness
conceptual history
temporality
mood
aesthetic perception
Brutalism
Opis:
This study investigates changes in the popularity of Brutalist buildings from the 1940’s to present. Our methodological framework is derived from three sources: (1) Reinhardt Koselleck’s work on historical consciousness in the field of conceptual history; (2) Martin Heidegger’s phenomenological approach to temporality, mood, and perception, and: (3) Ernst Becker’s work on the denial of death and the quest for immortality. Our thesis is that changing perceptions of Brutalist architecture, in many cases radically different evaluations of the same buildings, are the effects of historically specific cultural, political, and social structures. In phenomenological terms, these structures form fairly discrete systems of relevance. That which is held to be profoundly interesting, or exciting, or progressive in one system of relevance can appear dull, menacing, or foolish in another. The systems that we identity, describe, and explain, are: (1) Collective mobilization in the service of progress (1941- 1978); (2) In the Shadow of the Tyranny of the State 1978-2001; and (3) Seeking Certainty and Security in the Ambiguity of Global Risk: 2001 to 2019. We show how each system has produced a distinct perspective on brutalist architecture which influences the popularity of the style, or lack thereof.
Źródło:
Świat i Słowo; 2020, 34, 1; 176-210
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Factors Shaping the Historical Consciousness of Pupils, Students and Teachers in Czech Schools
Autorzy:
Labischová, Denisa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45634386.pdf
Data publikacji:
2012-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
history didactics
quantitative and qualitative research on historical consciousness
history teaching
factors shaping historical consciousness
Opis:
This study presents the partial results of empirical research on historical consciousness among pupils, students and teachers in Czech schools implemented in 2011. Mixed qualitative and quantitative research was performed (focus groups, questionnaires, in-depth interview) with a group of 2524 respondents from 9 regions in the Czech Republic. This article clarifies its theoretical and methodological basis, and presents findings related to the factors shaping historical consciousness, especially incentives leading to interest in history, preferred sources of information about history, subjective evaluation of influences determining the development of human history, and respondents’ concepts of historical development. Research results are being compared with the results of previous studies, including international studies.
Źródło:
The New Educational Review; 2012, 29; 148-161
1732-6729
Pojawia się w:
The New Educational Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historical consciousness and its role in teaching regional history
Autorzy:
Kopeček, Pavel
Krákora, Pavel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311980.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Regional History
Historical Consciousness
Teachers
Students
Schools
Field Didactics
Contemporary History
Opis:
This text deals with the basic concepts of historical consciousness and regional history and analyses their relationship. Moreover, it deals with the possibilities, challenges, and opportunities offered by regional history concerning the educational process. In conclusion, some research projects focused on this theme are briefly presented. The partial results of the research into the historical consciousness of regional history can also become a platform for a broader discussion focused on the issue of educational standards and the form of the history curriculum in primary and secondary schools.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2023, 15; 182-190
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies