Torn between patriotic, civic and disciplinary aspirations. Evolving faces of Belgian and Flemish history education, from 1830 to the future

Torn between patriotic, civic and disciplinary aspirations. Evolving faces of Belgian and Flemish history education, from 1830 to the futureHistory education worldwide faces competing, rival visions and even contrasting expectations. Those expectations can be clustered in three main groups, each pursuing a different main goal for and a different approach towards studying the past: ‘nation-building and social cohesion’, ‘democratic participation and civic behavior’, and ‘disciplinary understanding’. This contribution examines how secondary school history education in Belgium (since its establishment in 1830) has been given shape, and how its main goals have evolved. Belgium (and later on Flanders) serves as an interesting case study, as the country testifies to a difficult, contested past, has evolved into a nation-state in decline, and is increasingly characterized by intercontinental immigration. Using the three clusters of rival expectations as an analytical framework, it is analyzed what the consecutive main goals for the school subject of history have been, which changes occurred throughout the past two centuries and why, and what have been the effects of these different types of history education on young people. The analysis allows to discern three main stages in the history of history education in Belgium/Flanders. For all three, the main goals are explained, and their effects examined. This contribution concludes with critically discussing the different aims, and, while reporting on the current reform of the school subject of history in Flanders, setting a fourth aim to the fore. Rozziew pomiędzy aspiracjami patriotycznymi, obywatelskimi i zrozumieniem dyscypliny. Ewolucja oblicza nauczania historii w szkołach Belgii i Flandrii od 1830 roku i jego przyszłośćNa całym świecie nauczanie historii napotyka konkurujące i rywalizujące ze sobą wyobrażenia, a nawet rodzi sprzeczne oczekiwania. Oczekiwania owe można ująć w trzy kompleksy zasadniczych zagadnień, przy czym każdy z nich ma inny główny cel studiowania przeszłości i inaczej do niego podchodzi; są to: „budowanie narodu i spójność społeczna”, „demokratyczna partycypacja i postawy obywatelskie” oraz „rozumienie dyscypliny”. Artykuł omawia, w jaki sposób kształtowało się nauczanie historii w szkołach średnich w Belgii (od jej powstania w 1830 roku) i jak ewoluowały jego główne cele. Belgia (a później Flandria) służy jako interesujący przypadek badawczy, gdyż kraj ten doświadczył trudnej, kontestowanej przeszłości, stał się państwem jednonarodowym w upadku i coraz bardziej właściwa mu jest międzykontynentalna imigracja. Wykorzystując wspomniane wyżej trzy kompleksy złożonych oczekiwań jako analityczne ramy badawcze, autor analizuje najistotniejsze zadania, które stoją przed przedmiotem szkolnym historia, następnie omawia zmiany, które zaszły w tym zakresie w minionych dwóch stuleciach i wyjaśnia ich przyczyny, a wreszcie docieka, jaki wpływ odmienne rodzaje nauczania historii wywarły na młodych ludzi. Analiza pozwala wyróżnić trzy zasadnicze etapy w dziejach nauczania historii w Belgii / Flandrii. Autor objaśnia, jakie główne cele stały przed wszystkimi trzema grupami i jakie przyniosły efekty. Artykuł zamyka krytyczna ocena omawianych celów oraz przedstawienie aktualnie mającej miejsce reformy przedmiotu szkolnego historia we Flandrii, a na końcu wskazanie czwartego celu: edukacji na przyszłość. [Trans. by Jacek Serwański]