Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Oznaczanie palatalności l w drukach polskich z XVI wieku
Marking of Palatal l in Polish Sixteenth-century Printed Texts

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044151.pdf

Data publikacji:

2020-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish 16th-century language
16th-century prints
orthography
phonetics

Opis:

The article presents the results of an analysis of marking of palatal l in prints from the source database of Słownik polszczyzny XVI wieku (16th-century Polish language dictionary). The analysis takes into account the various conditions of this phenomenon: functional, frequency, contextual, textual, regional and publishing ones. The analysis shows that the rare records of the consonant l’ certified in the papers originated from the spelling of manuscripts. Most often, they appear in printed texts from the first half of the sixteenth century, mainly in the earliest texts and dictionaries, as well as in texts originating from southern Poland and southern Borderlands. Marking of palatal l in printed materials is characterised by a high degree of lexicalisation and dependence on the phonetic context and less dependent on the place of publication.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 113-128
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

O kryteriach wyodrębniania terminów z XVI-wiecznych tekstów
On the Criteria for Extracting Terms from Sixteenth-century Texts

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044237.pdf

Data publikacji:

2020-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language
Polish 16th-century terminology
Polish 16th-century terms

Opis:

The article aims to present a method for identifying and extracting terms from sixteenth- century texts based on four criteria: a) textual – assuming that if a semantic unit’s meaning is confirmed only in texts characteristic of a specific field of science or knowledge, then it is a term of that period; b) linguistic – based on the information about the semantic unit originating from prestigious languages (Latin or/and Greek)and provided by the author; c) disciplinary – based on the information about the semantic unit being used by a specific professional group and provided by the author; d) linguistic and disciplinary (which combines criteria 2 and 3).

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 33-52
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

REZYDENCJA STANISŁAWA GÓRKI W KÓRNIKU (OK. 1557–1592). PROPOZYCJA REKONSTRUKCJI
Count Stanisław Górka’s residence in Kórnik (ab. 1557–1592). Proposal of a reconstruction

Autorzy:

Janicka, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/510266.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN

Tematy:

Kórnik in the 16th century
Kórnik Castle in the 16th century
the Górka family
Stanisław Górka (1538–1592)
16th century architecture

Opis:

Between about 1414 and 1592, the castle in Kórnik belonged to the Górka family – representatives of the Polish Crown’s power elite in the Early Modern era. In the third quarter of the 16th century, on the initiative of its then-owner, Count Stanisław Górka, the castle and its surroundings were modernised and extended. This article seeks to reconstruct and interpret the resulting residence complex, with particular focus on the castle, but also the private town, family church and hunting lodge. Some basic questions are asked concerning the new architectural solutions appearing at the time, the provenance of the formal-ideal models, and the author of the modernization design. In the adopted research method, assuming an interdisciplinary approach, the residence is seen as resultant of the investor’s needs and possibilities arising from his social, political and financial position.

Źródło:

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2019, 36; 73-97
0551-3790

Pojawia się w:

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

KU ŹRÓDŁOM KATASTROFY GEOPOLITYCZNEJ NA WSCHODZIE EUROPY W POŁOWIE XVII WIEKU – GRAMOTA BORYSA GODUNOWA DO KOZAKÓW Z 1592 ROKU
Towards the sources of geopolitical cataclysm in the Eastern Europe of the mid-sewenteenth ceuntry – Boris Godunov’s charter of 1592 to the Cossaks

Autorzy:

Lepyavko, Serhiy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/510186.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN

Tematy:

the Ukrainian Cossacks in the 16th century
16th century Muscovy
Boris Godunov (1551-1605)

Opis:

The letter of Muscovy ruler Boris Godunov which is held in the Library of Kórnik, is the earliest historical document that testifies about the relations between the government of Muscovy and Ukrainian Cossacks since the end of the sixteenth century. In the article are reviewed the historical context of such contacts and their long term consequences. At that time, led by Krzysztof Kosynskyi, Cossacks entered into conflict with powers of Commonwealth. Godunov informed Cossacks that his government invites them for military service. It was the first time when Cossacks obtained the opportunity to make a choice between the service to the Polish King or Muscovy Tzar. During the next a half of the century, Ukrainian Cossacks transformed into a powerful military corporation, which influenced on the balance of powers in international relations of the region. Later on, when in the consequence of the war with Poland, Cossacks switched themselves to the side of Muscovy in 1654, this change provided a foundation for the hegemony of Muscovy in East Europe

Źródło:

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2019, 36; 63-69
0551-3790

Pojawia się w:

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Demorfologizacja rodzaju w liczbie mnogiej rzeczowników w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna (Kraków 1549, Helena Unglerowa)
Demorphologization of gender in plural nouns in the Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Krakow 1549, Helena Unglerowa)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044494.pdf

Data publikacji:

2019-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
16th-century prints
linguistic variance
linguistic norms
historical inflexion

Opis:

The article is a continuation of the research on linguistic variance in the first Polish edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Krakow 1549, Helena Unglerowa). The inflectional forms were analyzed: the dative, instrumental and locative of plural nouns. The investigated issues included: textual differentiation, scope and degree of normalization of the particular alterations. The results of the analysis were compared with the results of research on other texts from the first half of the 16th century. The conclusions are: a) the books certify the initial but advanced stage of the demorphologization process of gender in plural nouns; b) the text distribution of most variants is even, the discontinuous textual distribution is characterized by only three inflectional forms: koniem and ludziom in the dative case, -och in the instrumental of the plural form of masculines; c) the state certified in the books is in most categories convergent with the state certified in other texts, the exception is the form of the instrumental and locus of masculine and neuter nouns; d) in the analyzed area, Księgi show little convergence with the language of Glaber’s texts (preferring the forms: ludziem in the dative case, -ami in the instrumental case, occasional end-case -och in the locative of masculines).

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2019, 26, 2; 175-194
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Zróżnicowanie tekstowe, zakres i stopień normalizacji wariantywności fonetycznej w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, Helena Unglerowa)
Textual differentiation, scope and degree of normalization of the phonetic variance in Księgi o gospodarstwie (Kraków 1549, H. Unglerowa)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045013.pdf

Data publikacji:

2016-12-04

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
16th century prints
linguistic variance
linguistic norms
historical phonetics

Opis:

The article summarize a number of analysis of the phonetic variance acknowledged in the first Polish edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Kraków 1549, H. Unglerowa). Investigated issues included: textual differentiation, scope and degree of normalization of the particular alternations. In a sample of 11 analyzed phonetic oppositions the biggest textual differentiation demonstrate: mdl- || -mgl-, jestli || jesli, biał- || białł- oraz miedzy || między. The most clearly seen border of textual forms differentiation runs between column 384 and 381a and is already known from the graphic and typographic analyses. The degree of normalization of the particular variants, diversified in terms of textual localization, allows to divide the examined antique print on 9 textual areas. Among these, two areas distinguish: Cresc61–137, with the lowest degree of normalization and the highest level of the regressive form usage, and Cresc573–605, characterized by high rates of the norm-setting variants occurrence and the progressive forms preference. Quite numerous dialect words from Wielkopolska, the most likely adopted from handwritten basis for print, appeared in the text. The results of analysis substantiate the hypothesis which attributes the translation authorship to Andrzej Glaber from Kobylin.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 2; 135-158
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Oboczność mię cię się // mie cie sie w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
The mię cię się // mie cie sie alternation in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045625.pdf

Data publikacji:

2013-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language in the 16th century
16th century prints
linguistic variants
linguistic standard
historical phonetics

Opis:

The goal of this article is to provide a detailed description of the mię cię się // mie cie sie alternation as presented in Księgi o gospodarstwie from 1549. In the analysis, four aspects have been taken into consideration: 1) the alternation’s position range, 2) the textual lack of continuity of the alternation’s state, 3) identification of the extent to which a compositor affected a text, 4) the extent of normalization of the mię cię się // mie cie sie opposition in all identified parts of the text against the background of other texts from the time under scrutiny. In the text, the variants were reflected only in the forms of the się reflexive pronoun. A majority of the text is evidence of a status typical of Krakow prints from the first half of the 16th century referred to as the Lesser Poland standard: a verb + sie, a preposition + się. A different status is confirmed in the initial columns of the book: adjacent to a verb – columns 113–248, following the w, przed, na and nad prepositions – columns 48–78, following the za preposition – columns 1–112. This alternation is most diversified with respect to the text when it accompanies a verb. The distribution of modes of marking the forms of the reflexive pronoun provides evidence that this phenomenon could be affected by the compositor.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 1; 127-148
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Nunnery Life in 16th Century Wallachia – Muşa/Magdalina before and after Taking Vows

Autorzy:

Ilie, Liviu Marius

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31331571.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

monasticism
Wallachia
16th century
donation
charter

Opis:

The Wallachian monasteries are very well documented in the 16th century, but the life of nuns or monks after joining the monastery is a lesser-known aspect. Various details can be found in the life of a noblewoman (taking the name of Mușa), who decided to become a nun (Magdalina) during the first years of the 16th century. Mușa’s life before entering the monastery is not very well known. Although many researchers tried to link her to the Craiovescu family, one of the most influential families in Wallachia at that time, this paper argues against this opinion. The historical sources describe her as a relative of a Wallachian nobleman, Cârjeu, and as the wife of Hamza, another important nobleman from the first decades of the 16th century. Mușa took vows in the monastery, which she built, and even after she became a nun, she preserved some of her former habits. Thus, the nun Magdalina kept in her possession villages and Roma families, which she donated to different monasteries, a widespread situation in the Byzantine monasticism. Although the sources did not describe her everyday life as a nun, they documented her relations with the political and ecclesiastical elites.

Źródło:

Studia Ceranea; 2022, 12; 443-454
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Od ewangelika do protestanta. Dzieje leksemów w polszczyźnie
From Evangelic to Protestant. The history of lexemes in the Polish language

Autorzy:

Michalska-Górecka, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2117328.pdf

Data publikacji:

2016-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Reformation
Evangelic
Protestant
16th century lexis

Opis:

Lexemes Evangelic and Protestant appeared in the Polish language in the middle of the 16th century. The name Evangelic was first used by Stanislaw Orzechowski in the work Rozmowa około egzekucyjej of 1563. The name Protestant was created in connection with the protest of Martin Luther’s followers at the Diet of Speyer and its only 16th century attestation comes from Marcin Kromer’s work Mnicha z dworzaninem rozmowa trzecia of 1553. This lexeme also functioned in the meaning not related to religious issues but resulting from the Latin basis. A general name applied in the 16th c. in relation to the Reformation’s followers was the lexeme Evangelic used, among others, by Bielski, Wujek or Skarga. At that time, apart from Evangelic, names reflecting internal diversity of the movement were in use such as, among others, luteran, luteryjan, luter, kalwinista, kalwinita, kalwin or auszpurczanin as well as general names such as konfessyjonista. In subsequent centuries the lexeme Protestant popularized in the first non-religious meaning as a synonym of an opponent. Dictionary resource material from the 17th and 18th centuries concerning the above mentioned lexemes does not allow to claim whether they became synonyms already in the Middle Polish period. The process of semantic identification of the lexemes finished in the Modern Polish period, which is confirmed by both the Polish language dictionaries and the most recent Polish language included in the National Corpus of Polish. It appears that such identification is a result of expiration of the first sub-meaning of the lexeme Protestant as well as an effect of the manner of defining this lexeme involving separation of a religious meaning from specified historical events. When the lexemes appeared in the 16th century, the lexeme Evangelic prevailed whereas currently the lexeme Protestant is more popular.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 213-229
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy (1532 i 1544). Stan badań i perspektywy badawcze
Dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz (1532 and 1544). State of Research and Research Perspectives

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044884.pdf

Data publikacji:

2017-08-10

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
lexicography of the 16th century
dictionaries of Bartholomew of Bydgoszcz

Opis:

The purpose of this article is to recall the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz. The article describes the figure of the monk, the history of his works as well as their structure and contents. The interest in the lexicons grew in the 70s of the 20th century when a manuscript dated 1532 (considered to be lost after the second world war) was found and a dictionary dated 1544 was unexpectedly discovered. A decision was made then to (jointly) publish both lexicons in the reversed version (Polish-Latin). This project still has not been completed which certainly has had its effect on the researchers’ weakening interest in the dictionaries and a small number of publications. Therefore the article presents possibilities of the analysis of the Polish and Latin lexical material.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 1; 11-26
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
Different Textual Scope of Phonetic Variant Forms in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045503.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
16th-century printed material
linguistic variance
language norm
historical phonetics

Opis:

The article is a continuation of studies concerning textual differences in distribution of variant phonetic forms. The analysis covers the forms being a part of four variances: jestli // jesli, -mdl- // -mgl-, miedzy // między and -mieszk- // -mięszk-. Different textual distribution of the studied forms proved to be significant – not only revealed the segmentation of text known from previous analysis (graphical and phonetic), but also 3 new, previously unknown text boundaries extending between the columns 510/511, 591/592 and 612/613. The strongest relationship with the job of a compositor is indicated by textual repartition of forms belonging to two variances: miedzy // między i jestli // jesli. With regard to the analysed forms the central part Cresc is most standardized, contained in the columns 138-384, whereas the most progressive (containing the greatest number of progressive variants) – is the section of text including the columns 381a–R10v. The completed study has also demonstrated that the boundary between the cluster Q and R established by Kazimierz Piekarski on the basis of a typographical analysis is also the boundary of occurrence of certain phonetic phenomena.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 1; 75-94
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Oboczność ir || er (≤*ir, yr) w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, Helena Unglerowi)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/776800.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

the Polish language of the 16th century
16th century prints
linguistic variance
linguistic norm
historical phonetics

Opis:

This article presents a subsequent stage of research into the textual variability of alterations of the phonetic forms in the first Polish edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Krakow 1549). The ir || er group has been analysed as continuants of the Proto-Slavic conjunctions *ir, yr. The status of the discussed phonetic alternation depends on the core location and the textual distribution. It has been established that within the specific cores, the status of the alternation attested in Cresc is related to the status identified in other printed texts of that time and is considerably progressive. The second part of the text (CrescII) tends to be much more normalized where the innovative forms are preferred. However, this part of the text also tends to be most diversified with respect to the analysed phonetic alternation. A differentiation of the textual distribution of the opposite forms has also revealed two new text boundaries stretching between columns 409/410 and 524/525.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2015, 72/1; 159-176
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Jana Kalwina zarys nauki o Kościele w świetle Institutio Religionis Christianae z 1543r.
The outline of John Calvin`s teaching on the Church in the light of Institutio Religionis Christianae from 1543

Autorzy:

Wodziński, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/449794.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

John Calvin
The Reformed Church in 16th century
Institucio Religionis Christianae
Protestantism in 16th century

Opis:

One of the main postulates of the reformation movement, apart from the theological questions, was a proposal of the internal reform of the church institution. The Father of the Reformation, as Rev. Martin Luther is called in the source literature, raised the questions concerning the mission of the Church, its role in the magisterium, and also and perhaps above all its hierarchical structure and about the role of the clergy in the process of the eternal salvation. As a result of his reflections and probably his observations and his own experiences Luther undermined in succession different dogmatic, theological questions as well as those regarding the organization of the Roman Catholic Church. Slogans of renewal and reforms of the church structure spread very rapidly through the territory of German Reich, gaining numerous supporters among European nations. One of those for whom the Reformation ideas became the main field of activity was French man John Calvin. That well-rounded, well educated and well-read lawyer, knowing the main works of the German monk, acquired his principal theses postulating the changes in the functioning of the Church. Additionally, Calvin made a division of the Church between the earthly – the visible and the heavenly – the invisible one, and the person who bonds it, guarantees its unity and permanency, the indivisibility is the only and the highest Priest – Jesus Christ. In the work of his life Institucio Religionis Christianae Calvin embodied a full picture of the Christian Church as, in his opinion, it should be. Analysing particular issues regarding the function of the clergymen, the pope, celebrating the sacraments, penance and conversion, and also the eternal salvation, we are given the basic compendium of knowledge concerning the ecclesiology by John Calvin. His teaching about the Church, although in some points different in from the preaching of Rev. Martin Luther, however oscillates within the principal slogans of Reformation: Sola Fides – the man is saved solely by faith, Sola Gratia – God’s grace is necessary for salvation, Sola Scriptura – the only source of faith is the Holy Bible. He also added the idea: Solus Christus - only Christ saves, He is in the centre of The Church, we can observe Calvin’s Christ centred attitude in his preaching and in building ideological basics of the reformed denomination.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2017, 24; 119-127
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Oboczność ir // er (≤ *ŕ̥) w Księgach o gospodarstwie (Kraków 1549, Helena Unglerowa)
The ir // er (≤ *ŕ̥ ) alternation in Księgi o gospodarstwie (Krakow 1549, Helena Unglerowa)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045164.pdf

Data publikacji:

2015-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
16th century prints
linguistic variants
linguistic standard
historic phonetics

Opis:

This article is a continuation of research into the textual differentiation of the distribution of the variant phonetic forms in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn of 1549. The analysis includes forms with the ir // er (≤ *ŕ̥) groups. While the diversity of the textual distribution of the surveyed forms pertains to only six roots: -ḿ_řv-, -v́_řb-, -ṕ_rv-, -č_rń, -tv́_rʒ-, -v́_řx-, it is quite considerable as it encompasses 10 textual areas coinciding with the text segmentation typical of previous (graphic and phonetic) analyses. Three text layers indicate the typesetter’s intervention. As for the analysed form, the part containing the 381a–R10v quarts was the most standardised chunk of the text; it is also quite conservative with respect to the solutions in the area analysed. The analysis also demonstrates that the demarcation line between the Q and R quarts, as indicated by Kazimierz Piekarski on the basis of a typographic analysis, coincides with the demarcation line of phonetic phenomena.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 2; 103-128
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Leksykografia Andrzeja Calagiusa. Uwagi wstępne
The Lexicography of Andrzej Calagius. Introductory Remarks

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2035338.pdf

Data publikacji:

2021-12-27

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
lexicography of the 16th century
lexicography of Andrzej Calagius

Opis:

The aim of this article is to review the lexicography of Andrzej Calagius, to present a list of his dictionaries of synonyms and to correct the misinformation about his dictionaries. The article describes three German-Polish-Latin editions (1579, 1595, 1602), one German-Latin edition (1597), and two Latin editions (1592 and 1594). It also proves that these multilingual editions are not revised versions of the 1579 edition but independent dictionaries.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 43-73
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Pokorna, skromna, cicha… mądra? Literatura parenetyczna dla kobiet w szesnastowiecznej Anglii
Humble, Chaste, Silent... Educated? Courtesy Books for Women in the 16th-Century England

Autorzy:

Giza, Natalia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/955135.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

books for women, England, 16th Century

Opis:

Renaissance in England is frequently referred to as the „Golden Age”, but despite countless innovative views and ideas, many aspects of social life did not develop simultaneously. The analysis of the 16th-century courtesy books for women enables readers to have a closer look at the Renaissance ideal of a perfect woman and the upbringing process, to which she was subjected in order to reach perfection. The most valued traits, defined mainly by men, still did not let women free themselves from stiff etiquette rules imposed on them several centuries earlier. While a man was spreading his Renaissance wings, a woman was silently staring at the ground beneath her feet.

Źródło:

Biuletyn Historii Wychowania; 2012, 28; 79-92
1233-2224

Pojawia się w:

Biuletyn Historii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

La fonction créative du stéréotype dans le récit bref en France au XVIe siècle
Creative Function of Stereotype in French Sixteenth’s Century Short Story

Autorzy:

Pietrzak, Witold Konstanty

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1368345.pdf

Data publikacji:

2021-02-09

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

stereotype
short story
16th century
France

Opis:

In premodern literature, stereotype, called locus communis, had to play an important role inherited from Greek and Latin Antiquity’s rhetorics. In particular, it served as source of convincing arguments appropriate to discuss philosophical, theological or moral questions. The concept of common place has also found its use in short stories of 16th century. Firstly, in the realm of invention, when authors adapted narrative plots taken from written tradition; secondly, in the realm of elocution, when they employed topic images and sentences. The aim of this paper is to elucidate those two meanings of stereotype in French nouvelles published in that time.

Źródło:

Romanica Silesiana; 2019, 16, 2; 29-39
1898-2433
2353-9887

Pojawia się w:

Romanica Silesiana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Typographical Variants of the Brest Bible

Autorzy:

Siess-Krzyszkowski, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2030566.pdf

Data publikacji:

2021-02-21

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Brest Bible
typographical variants
16th century
Polska

Opis:

The issue that is the main focus of this paper has not been of great interest to bibliology scholars. Even though one version of the Brest Bible, marked as B, was described quite thoroughly by Feliks Bentkowski already two hundred years ago, the catalogue descriptions have until today been based upon the scheme formulated by Karol Estreicher (senior). He identified three versions of the Brest Bible, which differ only in the title page. The fact is that there are only two versions, A and B, in existence, which differ in the first gathering (*) or (very rarely) in the first two gatherings (*, **). The gatherings of version B were established to have been printed in the 1580s or 1590s in Jan Karcan’s press in Vilnius. Apparently, a certain number of the Old Testament gatherings A–Y were typeset and printed in Brest in 1563. There is only one extant complete copy of it with the newly printed gatherings, whereas in the remaining dozen or so copies that have survived it is only one, or rarely, two gatherings, and sometimes only single leaves. The search for versions of the Bible also made it possible to compile a list of 135 copies of the Brest Bible stored today in public, monastic and church collections in Europe and North America.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2020, 1; 74-104
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Określenia beneficjentów Kościoła katolickiego w szesnastowiecznej polszczyźnie
Designations of the Beneficiaries of the Catholic Church in the 16th-Century Polish

Autorzy:

Migdał, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/911068.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

16th-century Polish
religious lexis
church beneficiaries

Opis:

The article discusses ten 16th-century designations of the beneficiaries of the Catholic Church, that is the persons endowed with offices, which were connected with specific profits. These names have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“The Dictionary of the 16th-Century Polish”). The article presents their origin and subsequent history. It is worth noting that the majority of the names of church beneficiaries that were confirmed in the 16th-century Polish language appeared just in that century. Despite the disappearance of offices and posts designated by them, the greater part of those lexemes have survived until today, if not in general Polish, than in its ecclesiastical variety as obsolete or historical lexemes. 

Źródło:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2014, 27
2082-9825
2450-0259

Pojawia się w:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Rebellion on Hvar island (1510–1514). People’s revolt or Venetian manipulation?

Autorzy:

Wróbel, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32320717.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

rebellion
Venice
16th century
Dalmatia
Hvar (Lesina)

Opis:

In the extensive work of the Dubrovnik-born Benedictine Lodovico Tuberon de Crieva, „Commentaria de temporibus suis” describing the events in the Mediterranean in the years 1490–1522, there is a small passage about the events on the island of Hvar (ital. Lesina). The island was then, together with most of the Dalmatian coast, under the rule of the Venetian Republic. On Hvar in 1510, a popular uprising against the local nobles broke out, which lasted with varying intensity until 1514. The Venetian authorities then sent considerable armed forces, which, after defeating the rebels at sea and on land, suppressed the rebellion. It is surprising, however, that Tuberon suggests in the above-mentioned passage that the outbreak of the revolt could have been provoked by the Venetians themselves, who feared the nobility allegedly favoring the King of Hungary. He also mentions the leading role of a clergyman who was supposed to encourage the plebs to act and initiate a revolt. Taking the mentioned text of Tuberon as a starting point, the author analyzes the political and social situation on the island of Hvar as well as the background and course of the events in the years 1510–1514. The author's goal is to establish what the grounds for Tuberon's presumptions were and to what extent they are true.

Źródło:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2023, 30; 53-72
0239-4278
2450-3177

Pojawia się w:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Wtórna nosowość antycypacyjna w Księgach o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku
Secondary Anticipatory Nasality in Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045407.pdf

Data publikacji:

2014-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish language of the 16th century
16th-century prints
linguistic variance
linguistic norm
historical graphy
historical phonetics

Opis:

The article is a continuation of research concerning textual differences of the distribution of variant graphic and phonetic forms in the first Polish-language edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn (Helena Unglerowa, 1549). The analysis comprised the markings of the secondary anticipatory nasality. The article proposes a graphic interpretation of this phenomenon. Such interpretation results from the recognition as common a phenomenon of nasalization of labial vowels before nasal consonants. Different distribution of the studied forms in the text proved significant – it revealed not only the segmentation of text already known from previous analyses (graphic and phonetic – boundaries 429/430 and 485/486), but also three new, previously unknown text boundaries running between columns 477/478, 501/502 and 531/532. The convergence of the separated boundaries with a division of text into typesets was confirmed three times. This attests to a strong dependence of the discussed phenomenon on the type-setting factor. A comparative analysis demonstrated that as far as marking the secondary nasality is concerned, Księgi bear witness of the condition unknown in other prints from this period, which is closer to some 16th-century manuscripts, especially the letters of Stanisław Koszucki.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2014, 21, 2; 71-92
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

The Ordination of Religious in the Kuyavian Diocese in the First Half of the Sixteenth Century

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1806991.pdf

Data publikacji:

2019-10-23

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

16th century; Kuyavian Diocese; ordination; religious; monks

Opis:

The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 62 (2014), issue 2. The presented work makes reference to results of research on the ordination of religious clergy by bishops of the dioceses of Gniezno and Płock in the 15th and 16th centuries. The analysis of the contents of the books of pontifical acts of the Kuyavian bishops issued in the first half of the 16th century and the survey of selected books of the Włocławek Consistory permits the identification of more than 100 previously unknown members of the religious clergy originating chiefly from monasteries situated in the area of the Kuyavian Diocese, who received minor or major holy orders from their ordinaries and suffragans.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2 Selected Papers in English; 7-29
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Антропонимикон «cлужилых людей» Ивана Грозного. (О формальных показателях социального статуса носителей имен)
The Anthroponymycon of Ivan the Terrible’s «Service Class People». (On Formal Exponents of the Social Status of Name Holders)

Autorzy:

Dorczuk, Olga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2032742.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

anthroponymy
onomastics
16th century
oprichniki’s names

Źródło:

Slavia Orientalis; 2017, LXVI, 4; 636-650
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Kształtowanie narodowej wspólnoty w świetle XVI-wiecznego piśmiennictwa historiograficznego. Rekonesans

Autorzy:

Hawrysz, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/683869.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

identity discourse
historiography
the 16th century
text studies

Opis:

The development of national community in the light of the 16th century historiographic writing. Reconnaissance The paper constitutes an element of a large scale project whose aim consists in the reconstruction of the identity discourse of the First Republic of Poland in historiographic writing. The sketch presents selected linguistic and extra-linguistic mechanism used in historiography for the purpose of developing national community (at that time understood as the nation of the gentry) and strengthening its internal bonds. The mechanisms used to be referred to as cognitive or visual propaganda. The goal of the paper is achieved by means of the presentation of the linguistic means used for the purpose of shaping historical consciousness as the foundation of national community or expressions referring to the basic concepts related to the national community, i.e. names of the country (kingdom, crown, homeland, state, Poland, republic, the Sarmatia), citizens (Polanie, Polacy, Lechy, Lachy, the Sarmatians) and finally – indication of the role of the graphic code. The source documentation includes 16th century Polish language catalogues of monarchs treated as a tool of social communication and the strategic element of state policy.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2014, 048
0208-6077
2450-0119

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Un livre de cuisine du XVIe siècle dans la collection berlinoise – une cuisine originale ? une cuisine nouvelle ?

Autorzy:

Wilkiewicz, Sara

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/638454.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

berlin collection, French cuisine, recipes, manuscripts, 16th century

Opis:

The manuscript gall. fol. 220 belongs to the Berlin Collection of Jagiellonian Library in Cracow. It is a French-speaking set of recipes from the 16th century. This old cookbook is not well known and has never been published. In this manuscript can be found plenty of dishes, products popular in the Middle Ages, but also such recipes that indicate the presence of new renaissance French cuisine.

Źródło:

Romanica Cracoviensia; 2014, 14, 3
2084-3917

Pojawia się w:

Romanica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Piotr Skarga – “Swordsmen of the Counter-Reformation” towards other confessions

Autorzy:

CHYNCZEWSKA-HENNEL, Teresa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/517438.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Tematy:

History
History of ideas
Political history
16th Century

Opis:

Piotr Skarga was a Jesuit theologian, preacher, hagiographer, Catholic polemicist, one of the greatest prose writers of the Polish Renaissance, the author of, among others, famous the Kazania sejmowe. Thanks to the historical and literary legend created during the partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth and surviving to modern times, he became a symbol of a great priest – a patriot. There is a black legend of Piotr Skarga, in which he appears as a huge nietolerant and almost eager for blood of dissidents. There is no lack of objective studies on the other hand, along with a critical analysis of the works of Piotr Skarga.

Źródło:

Historia i Świat; 2018, 7; 177-186
2299-2464

Pojawia się w:

Historia i Świat

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Świętosław Orzelski – XVI-wieczny działacz parlamentarny, mówca i historyk
Świętosław Orzelski – a 16th-century parliamentary activist, orator and historian

Autorzy:

Kaczorowski, Włodzimierz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/697422.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Opolski

Tematy:

16th-century Poland
Świętosław Orzelski
parliamentarian
historian
orator

Opis:

Świętosław Orzelski (1549–1598), Starost of Radziejów, actively participated in the political life of the noblemen’s Republic of Poland as a parliamentary activist and Member of Parliament. As a deputy he participated in 13 sessions of Parliament, including 6 sessions during the rule of Stefan Batory and 7 ones in the reign of Sigismund III Vasa. He was a talented politician, continuing the best traditions of the execution faction. As one of the seniors of the Augsburg denomination, he belonged to the group of leaders in the fight for religious tolerance. His historical work under the title Acta interregni post obitum nimirum Sigismundi Augusti remained in the form of manuscript for many years. It was not published in the Polish translation until the 19th century by Włodzimierz Spasowicz, and in its original form by Edward Kuntze in 1917. At present, a new edition of the work by Świętosław Orzelski is being prepared. In the first place, an introductory volume will be published, containing Orzelski’s biography, his speeches and letters dedicated to public matters.

Źródło:

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2019, 17, 2; 55-81
2658-1922

Pojawia się w:

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Two Karaim religious poems by Isaac ben Abraham Troki

Autorzy:

Jankowski, Henryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/916434.pdf

Data publikacji:

2014-12-31

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Isaac b. Abraham Troki
Karaim poems
16th century

Opis:

This article presents two Karaim religious hymns attributed to the famous Lithuanian Karaite sage, Isaac ben Abraham Troki (1533–1594), the best known Lithuanian Karaite scholar in Europe, author of Ḥizzuk Emuna ‘The strengthening of faith’, which was translated into a number of European languages. The poems were found in two Karaite manuscripts, one undated, the other dated 1686.

Źródło:

Karaite Archives; 2014, 2; 35-57
2353-2327

Pojawia się w:

Karaite Archives

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Terminologia w pierwszym napisanym po polsku podręczniku geometrii, geodezji (Geometria to jest miernicka nauka Stanisława Grzepskiego, 1566)

Autorzy:

Biniewicz, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2084108.pdf

Data publikacji:

2020-05

Wydawca:

Towarzystwo Kultury Języka

Tematy:

mathematical terminology
Stanisław Grzepski
educational discourse
16th century

Opis:

Geometria, to jest miernicka nauka (Geometry or the science of measurement) by Stanisław Grzepski was published in 1566. A look at the examined treaty from the angle of the discourse theory makes it possible to notice a living communication process leading to the formation of the paradigm designated by the expert – layman roles in the 16th century scientifi c, educational literature. When sharing information with a novice, an expert reaches for the specialised register vocabulary including, most of all, scientifi c terms being in operation in the field of the 16th-century science. Terminology is a tool for creating a clear worldview, it combines the abstractness of the message with the observation of the practical sphere. The occurrence of terms in a text fulfi lling an educational function legitimises the author as an expert, proves the effectiveness of the solutions dictated by science. Moreover, terms in an educational text, as a record of knowledge, are a functional instrument of ensuring that the reasoning is consistent, making it a logically designed structure that is recipient-friendly in terms of cognition.

Źródło:

Poradnik Językowy; 2020, 774, 5; 18-34
0551-5343

Pojawia się w:

Poradnik Językowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Leksyka związana z przygotowaniem piwa w poznańskich inwentarzach mieszczańskich z lat 1528-1601
Lexis related to beer production in Poznań bourgeois inventories from the years 1528-1601

Autorzy:

Müller, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/39783132.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

inventory
lexis
history of language
16th century
brewing

Opis:

The article aims to show Poznań bourgeois inventories as a source for studying lexis related to beer production. The excerpted vocabulary has been classified into lexical-semantic fields by means of textual and lexical meanings derived from the Dictionary of Polish Language of the 16th century. The possibility of supplementing the dictionary resources by lexical material obtained from the inventories has also been indicated – these are new meanings and numerous new attestations, especially relevant for lexemes recorded in the dictionary several times. The analysis was supplemented by a commentary on the origin of the lexica.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 139-149
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Contrafacta. Modes of music re-textualization in the late sixteenth and seventeenth century, eds. Marina Toffetti, Gabriele Taschetti, Kraków 2020 Musica Iagellonica, pp. 358. ISBN 978-83-7099-239-2

Autorzy:

Ferrari, Nicolò

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850463.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

kontrafaktura
XVI wiek
XVII wiek
contrafactum
16th century
17th century

Źródło:

Muzyka; 2021, 66, 1; 185-189
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Primoz Trubar: ein zentraler Zeuge und Zeitgenosse der Reformation, Vermittler und Gestalter einer volksnahen Theologie im slovenischen Sprachraum
Primož Trubar: A Contemporary and Principal Witness of the Reformation, Mediator and Maker of National Theology in the Slovene-Speaking Region

Autorzy:

Giesemann, Gerhard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/968421.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Slovene
evangelisch
16th Century
Evangelical
Trubar XVI Jh

Opis:

Im Werk Trubars spiegeln sich alle Prozesse der mitteleuropäischen Reformation des 16. Jahrhunderts. Der Slowene beteiligt sich in erster Linie jedoch nicht an den theologischen Diskussionen der Zeit. Sein Ziel ist die Umsetzung evangelischer Erkenntnisse in das Verständnis seiner Landsleute. Einige Beispiele verdeutlichen dieses pädagogische Bestreben.
The work of Primož Trubar reflects all processes of the Central European Reformation. However, the Slovene minister hardly engages in theological discussions. His aim is to make his fellow countrymen aware of the Evangelical teachings. In the paper several examples are discussed which illustrate his pedagogical efforts.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2015, Zeszyt specjalny 2015; 103-115
1427-9681
2353-4834

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Socjolekt szlachecki w Pacholęciu hetmańskim Wincentego Pola (rekonesans)
Sociolect of the Nobility in Pacholęcie hetmańskie by Wincenty Pol (General Examination)

Autorzy:

Bryła, Władysława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045329.pdf

Data publikacji:

2015-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

sociolect of the nobility
16th century
poem
Jan Tarnowski

Opis:

The author discusses the manifestations of the ways in which noblemen talked about and evaluated social and family life. He brings attention to the cult of a family home, respect for home tradition, brotherhood of the nobility and the will to get to know the world.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 55-68
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Określenia chrześcijańskich duchownych Kościołów innych niż katolicki w polszczyźnie XVI wieku
The Names of Christian Clergymen from Churches Other than Catholic in the Polish Language of the 16th Century

Autorzy:

Migdał, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/911174.pdf

Data publikacji:

2015-02-05

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

16-th century Polish
religious lexis
clergyperson
Orthodox Church
Protestantism

Opis:

The article discusses 21 designations for Christian clergymen from Churches other than Catholic from the 16th century. They are general names of Orthodox and Protestant clergymen as well as the names of high-ranking priests and dignitaries of those Churches. The names mentioned have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“Dictionary of the 16thcentury Polish Language”). The article presents their origin and a consecutive history. What must be noted is quite big variety of the names of clergypersons of the denominations other than Catholic in the Polish language of the 16th century. Additionally, we can notice stability of those basic, most common designations. They are generally continued in contemporary Polish, not only in its specialist ecclesiastical variety.

Źródło:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2015, 30
2082-9825
2450-0259

Pojawia się w:

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Katalog prałatów i kanoników metropolitalnych oraz Aniwersarz archikatedry gnieźnieńskiej z roku 1568/1569
Der Katalog der Prälaten und Metropolitankanoniker und das Anniversarium der Gnesener Archikathedrale aus dem Jahr 1568/1569

Autorzy:

Prokop, Krzysztof R.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040091.pdf

Data publikacji:

2007-12-19

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

archiwum
Gniezno
rękopis
XVI wiek
archiv
manuscript
16th century

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2007, 88; 237-249
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Translating the Slavonic Present Participles in the Early Romanian Psalters (16th Century)

Autorzy:

Felea, Ion-Mihai

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31328058.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Psalter
Present Participle
Church Slavonic
Old Romanian
16th century
translation

Opis:

It is often said that early Romanian biblical translations from Church Slavonic follow the source texts slavishly. This is believed to be especially true about the 16th century Romanian Psalters, a group of seven texts (both printed and hand-copied) descending from a single translation. Indeed, these texts stay close to their Church Slavonic originals in topic, lexical content, and orthographical rules. However, we aim to describe how the 16th century translators and redactors dealt with Church Slavonic structures that could not be easily adapted into Romanian by means of formal equivalence. The Slavonic present participle, which appears plenty in the Slavonic Psalter, was chosen as litmus test. While theoretically having a formal correspondent in Old Romanian (the gerund), the Slavonic present participle has a range of uses and meanings that the Old Romanian gerund lacks. Thus, Romanian scribes must depart from the comfort of formal equivalence that calques and loans provide and choose the translation that convey meaning. The dynamic equivalence is obtained by selecting different solutions: gerunds, adjectives, objects and, most often, clauses, especially relative ones. Rendering participles with clauses (i.e. adjectives with verbs) forces the translator to make decisions going beyond the Slavonic participle itself. The analysis shows a tension between betraying the Slavonic text as little as possible and rendering it to the best of the redactor’s ability.

Źródło:

Studia Ceranea; 2023, 13; 287-319
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Hasło LUTER w słownikach Bartłomieja z Bydgoszczy 1532 i 1544
Entry LUTER in dictionaries by Bartlomiej of Bydgoszcz of 1532 and 1544

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044629.pdf

Data publikacji:

2019-04-08

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

16th century Polish language
lexicography
Polish religious vocabulary (the Reformation)

Opis:

This paper discusses the first 3 mentions of the entry LUTER, as a common word, in the Polish language. They were recorded by Bartlomiej of Bydgoszcz in his dictionaries dated 1532 and 1544. According to the analysis made in the article, these are the examples of extremely quick registration of a new word in the Polish language, and most probably the only confirmations of this lexeme in dictionaries in 16th century and two subsequent centuries. The detailed write-up of the location of the entry LUTER in both dictionaries by Bartlomiej allowed the recollection of the lexicographic method applied by the monk and – in comparison with other religious Polish vocabulary – emphasizing the uniqueness of recording the entry LUTER as a common word, only a dozen years after the Reformation.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 61-76
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Jezuici a kultura polska, pod red. Ludwika Grzebienia i S. Obirka, Kraków 1993

Autorzy:

Pelczar, Roman

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041913.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

XVI wiek
zakon
recenzja
historia
16th century
order
review
history

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1997, 67; 417-418
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Nazwy innowierców w Iudicium (1570) Jakuba Wujka na tle zróżnicowania religijnego XVI-wiecznej Rzeczpospolitej Obojga Narodów
Names of religious dissenters in Jakub Wujek’s Iudicium (1570) against the backdrop of confessional diversity in 16th-century Commonwealth of Poland and Lithuania

Autorzy:

Michalska-Górecka, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2109439.pdf

Data publikacji:

2017-12-30

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Jakub Wujek
Jesuit Counter-Reformation
dissenters
Reformation
16th century lexis

Opis:

The paper thus aims to answer the question whether designations for religious dissenters used by Jakub Wujek reflect the actual multiplicity of reformed confessions existing at the time. The material has been excerpted from the first edition of Iudicium available from the Lower Silesian Digital Library. Jakub Wujek’s Iudicium employs 16 various appellations of followers associated with the Reformation movement. Taking into account lexical doublets, such as luteran and luteryjan, witemberczanin and witemberczyk, zwinglijan and zwinglijanin as well as more comprehensive terms such as heretyk, kacerz, nowowiernik, odszczepieniec and sektarz, the catalogue of names increases to 25 items.

Źródło:

Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 135-150
1641-6961

Pojawia się w:

Białostockie Archiwum Językowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

The polyphonic hymns of Valentin Triller’s 'Ein Schlesich singebüchlein' (Wrocław 1555), ed. Antonio Chemotti, Warsaw 2019 Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, pp. X+157. ISBN 978-83-65630-79-7, available online at https://epub.uni-regensburg.de/38328

Autorzy:

Desmet, Marc

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28096597.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

edycje krytyczne
muzyka XVI wieku
critical editions
16th-century music

Źródło:

Muzyka; 2020, 65, 1; 151-154
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Oficyny drukarskie pierwszej połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie
Printing workshops of the first half of the 16th century in the collection of Library of Wiktor Baworowski Foundation in Lviv

Autorzy:

Ogierman, Leonard

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/541392.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

Tematy:

Lwów
Wiktor Baworowski
Baworovianum
typografia
XVI w.
Lviv
typography
16th century

Opis:

W zbiorach bibliotecznych Wiktora hr. Baworowskiego z XVI wieku dominują druki z krakowskich warsztatów. Jan Haller zajmuje uprzywilejowaną pozycję, jako drukarz 38 książek. Najstarszy druk pochodzi z 1506 r., a ostatni w tej kolekcji z 1522 r. Równie liczne są książki z warsztatów Hieronima Wietora. Najstarsze, z lat 1611-1512, pochodzą z wiedeńskiego okresu działalności drukarza. Ostatni krakowski druk tłoczono w 1545 r. Zachowało się we Lwowie aż 48 tekstów, pochodzących z pracowni Floriana Unglera oraz jego wdowy i spadkobierców. Najstarsze sięgają 1512 r., a ostatni krakowski druk ma datę 1550 r. Kolekcja zawiera również 39 książek, prasowanych w krakowskiej oficynie Macieja Scharffenberga. Najstarsza została wydana w 1527 r., a ostatnia z tej tłoczni wyszła w 1547 r. Pozostałe druki pochodzenia krakowskiego były dziełami Marka i Hieronima Scharffenbergów, Jana Halicza i Łazarza Andrysowica. Dwie najstarsze książki, z 1504 i 1505, to dzieło warsztatu Kaspra Hochfedera. Baworovianum gromadziło również 50 książek, wykonanych w cenionych wówczas centrach drukarskich. Były to (w kolejności alfabetycznej): Augsburg, Bazylea, Kolonia, Lipsk, Magdeburg, Metz, Norymberga, Paryż, Rzym, Strasburg, Wenecja i Wittenbergia.
The library collection of Wiktor Baworowski from the 16th century is dominated by prints from Cracow workshops. Jan Haller finds a privileged position there as a printer in 38 places. The oldest is from 1506, and the last in this collection dates at 1522. Prints coming from Hieronim Wietor workshops are equally numerous. The oldest items from 1611-1512 come from the Viennese period of the printer‘s activity. The last Cracow print is dated 1545. There are 48 prints that come from the workshop of Florian Ungler and the one run by the widow and other heirs. The oldest objects come from 1512. The last Cracow print signed with the address of the widow Unglerowa is dated 1550. The collection also contains 39 prints pressed at the Cracow publishing house of Maciej Scharffenberg. The oldest of them appeared in 1527. The last item by this printer comes from 1547. The remaining prints of Cracow ‚s origin are supposed to be the work of Marek and Hieronim Scharffenberg, Jan Halicz and Łazarz Andrysowic. The oldest two items from 1504 and 1505 are represented by the workshops of Kasper Hochfeder. Baworovianum also contains 50 prints made in the then-valued printing centers. They are (in alphabetical order): Augsburg, Basel, Cologne, Leipzig, Magdeburg, Metz, Nuremberg, Paris, Rome, Strasbourg, Venice and Wittenbergia.

Źródło:

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2018, 4(54); 101-107
2084-5464

Pojawia się w:

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Jeszcze jedno świadectwo święceń duchownego z diecezji płockiej
Another Testimony of the Holy Orders of a Priest from the Diocese of Płock

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2139278.pdf

Data publikacji:

2022-10-03

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

XVI w.
diecezja płocka
Gostynin
święcenia
16th century
Płock diocese
ordination

Opis:

Jan z Płocka pojawia się w źródłach w 1506 r. jako student Uniwersytetu Krakowskiego. W następnych latach swojego życia osiągnął na tej uczelni stopnie bakałarza i mistrza „sztuk”. Wstąpił także w szeregi stanu duchownego i w latach 1511-1521 przyjął wszystkie stopnie święceń. Po ordynowaniu go do stopnia prezbitera objął beneficjum altarysty w jednym z płockich kościołów. Należał zapewne do tej grupy średniowiecznego kleru, która – nie mając oparcia w rodzinie i nie posiadając własnego majątku – liczyła na to, że osiągnie znaczącą pozycję w strukturach Kościoła dzięki własnym zdolnościom i zdobytemu wykształceniu.
Jan of Plock appears in sources in 1506 as a student at the University of Kraków. In the following years of his life he achieved bachelor's and master's degrees at this university. He also joined the clergy and was ordained between 1511 and 1521. After his ordination to the rank of presbyter, he took the altarist benefice in one of the churches in Płock. He probably belonged to that group of medieval clergy who, having no family support and no property of their own, hoped to achieve a significant position in the Church structures thanks to their own skills and education.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 1; 123-134
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Seasonal pastoral exploitation of forests in the area of Subcarpathia in the 15th and 16th century

Autorzy:

Jawor, Grzegorz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/909995.pdf

Data publikacji:

2016-02-28

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Ius Valachicum
Wallachian pastoralism
transhumance
Poland in the 15th-16th century

Opis:

The arguments included in the article were based on a small number of information preserved in the sources, which concern a seasonal presence of the Wallachian shepherds in the areas situated north of the line designating the scope of permanent (year-round) rural settlements founded on the Wallachian law. It was practised both in forests belonging to the king as well as in private estates throughout all seasons. This research resulted in the thesis stating that groups of the Wallachian shepherds led a seasonal grazing of their herds in the submontane areas already in the 15th century. Various factors, primarily of an economic nature, made these pastoral activities disappear or, at least, made them significantly limited at the turn of the 16th and 17th century. Pastoralism of a transhumance type existed throughout the entire period under discussion, in modern sources referred to as koszarnictwo (transhumance herding), consisting in periodic migrations of pastoral groups from permanent villages. Similarly to what I have claimed in my previously published research on the Wallachian pastoralism in the Carpathian areas, there are no indications in the sources, which would justify a thesis for a long time widespread in historical studies, on the presence of a nomadic phase in the history of the Wallachian colonization in the Polish areas. Also in the case of the areas currently studied, its existence can be given no confirmation.

Źródło:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2016, 23, 1; 175-181
0239-4278
2450-3177

Pojawia się w:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

La parola e il gesto: alcune considerazioni sulle tecniche di recitazione nel teatro italiano del Cinquecento

Autorzy:

Surma-Gawłowska, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/638458.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

theater, 16th century, commedia dell’arte, declamation, declamatory technique, Italian literature

Opis:

Word and Gesture: a Few Remarks about the Declamatory Technique in the 16th Century In her essey the author focuses her attention on the technics of acting in the very first period of the Italian theatre, reborn in XVI century. Analysing the tractat of A. Ingegneri, the dialog of L. de’Sommi and other testimonies devoted to the scene practice of those days, the author of the essay describe the main rules of acting, on the one hand refered to the court theatre, on the other to the commedia dell’arte. In the court theatre decorations and the text of the play used to count much more than in commedia dell’arte and were thought to compensate for – as even in part – the poor level of acting of the interpreters – courtiers. On the other hand the basis of the commedia dell’arte theatre was acting, whilst the role of decorations was very limitated. Nevertheless the main rules of acting seem similar in both types of theatre.

Źródło:

Romanica Cracoviensia; 2012, 12, 4
2084-3917

Pojawia się w:

Romanica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Księgozbiór Kapituły Kieleckiej w świetle inwentarza z 1598 roku
The library of the Kielce Chapter in light of the inventory of 1598

Autorzy:

Kwaśniewski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023924.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

zbiory biblioteczne
inwentarz
Kielce
XVI wiek
library collection
inventory
16th century

Opis:

The article was based on the archival inventory of the Chapter Library of 1598 and on the surviving manuscripts and historical printed documents of the library of the Kielce Chapter. The paper consists of an analytical part and an annex, which includes the edition of the archival source – the inventory. Thanks to the fact that a large part of the manuscripts and printed documents from a historical book collection survived, appropriate titles can be found in the footnotes of the annex. In addition, surviving documents allowed to perform calculations with regard to publishing centers. Most out of the 28 incunabula came from the land of the German language. Only 4 out of the 35 sixteenth-century printed documents came from domestic production (Cracow). The dominance of German printed documents was still maintained. The analysis of the manuscripts revealed links with the area of Czech and national culture. The invention of printing led to the influx of Western authors. In 1598 the chapter library contained liturgical books: missals, breviaries, agenda, antiphonaries, graduals. The liturgical books came from the tradition of the Diocese of Cracow and show the character of the Divine Office before introducing the books of the reformed Roman liturgy. In addition to liturgical books, the Chapter library contained typical branches of theology of the time: the Bible and biblical commentaries, texts of the Fathers of the Church, law, theology, pastoral manuals and others. Comparison of manuscripts and printed documents indicates that with the invention of printing the texts of the Fathers of the Church are more numerous, which is also a hallmark of the Renaissance and modern theology. The library of the Kielce Chapter presents interests and changes in theology at the turn of the Middle Ages and modern times.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2013, 99; 43-92
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Expressions in the Description of Orthodox Christianity in Kronika, to jest historyja świata by Marcin Bielski (1564)

Autorzy:

Kozaryn, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/35187207.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

diachronic linguistics
16th-century Polish
religious vocabulary
Marcin Bielski’s idiolect

Opis:

The article examines the linguistic ways of describing Orthodoxy by Marcin Bielski in the third edition of his Chronicle, dated to 1564. The analyses show that Bielski uses various names for this religion, distinguishing between the Greek and Ruthenian faith, that he names the Orthodox in many ways, provides details about the manner of baptism, the Eucharist, places of worship and the veneration of saints, and the mission of St. Cyril and Methodius, and evokes the reasons for the split of both churches or attempts to resolve it.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 61-78
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

The Role of Biography in Maria Bogucka’s Academic Oeuvre

Autorzy:

Kościelak, Sławomir

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28703310.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

gender studies
culture and economy of the 16th century
dynasties
urban elites

Opis:

Biography was a prominent component of Maria Bogucka’s research output, encompassing reviews, encyclopaedic entries and extended articles. She would also publish four biographical monographs. Bogucka was very eager to include in her biographies, especially those relating to women rulers, colourful accounts, expressive assessments and controversial opinions. Her biographical writing was ‘journalistic’ in essence, and looked to make emotive links with the heroes and heroines of her studies. Sensitive to economic issues and changes which had taken place in the mentality of societies, Bogucka was also interested in writing biographical accounts of representatives of the bourgeois elites. Biography in Bogucka’s oeuvre allowed her to analyse historical figures’ lives insightfully, thus exploring outstanding individuals’ personal fates.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2023, 127; 97-115
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Marcin Kromer, 'Musicae elementa', ed. and trans. into Polish by Elżbieta Witkowska-Zaremba, English trans. by Calvin M. Bower. Warsaw 2019 Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (= Monumenta Musicae in Polonia, seria C: Tractatus de musica), pp. 92. ISBN 78-83-65630-82-7

Autorzy:

Pirani, Giacomo

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28328077.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Marcin Kromer
edycja krytyczna
XVI wiek
traktat
critical edition
16th Century
treatise

Źródło:

Muzyka; 2020, 65, 2; 189-195
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

The Function of the Thaler in Determining the Exchange Rates of European Currencies in the Second Half of the 16th Century
Funkcja talarów w ustalaniu kursów walut europejskich w 2. połowie XVI wieku

Autorzy:

Vorel, Petr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16068129.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN

Tematy:

coin
thaler
currency
16th century
Europe
moneta
talar
pieniądz
XVI w.
Europa

Opis:

The author summarizes the origin and development of the thaler since its emergence in Central Europe in the 1520s to the general spread of the term “thaler” for large silver coins in the 1540s as well as the attempts to replace the thaler with another type of coin in the Roman-German Empire under the Second and Third Imperial Coin Order. The year 1566 was a major turning point. The “imperial thaler” was redefined in metrological terms and the collection of custom duties in the North Sea straits was regulated, which (instead of gold coins) continued to be collected in silver thalers. This move spurred the expansion of the thaler coins in those countries of continental Europe that used the North Sea trade route. At that time, the thaler also became the equivalent for mutual conversions of the most important monetary systems. This is evidenced by the exchange rates from the end of the 16th century from Hamburg. In them, the ”imperial thaler” serves as a tool for the mutual conversion the seven major currencies used in the North Sea and Baltic trade areas (the Lübeck mark, the Hamburg pound, the Antwerp pound, the Amsterdam pound, the imperial Rhine gulden, the Lisbon milreis and the Polish gulden).
Autor zwięźle podsumowuje genezę i rozwój talara od jego pojawienia się w Europie Środkowej w latach 20. XVI w. po powszechne rozprzestrzenienie się terminu „talar” na określenie dużej, srebrnej monety w latach 40. XVI stulecia, jak też próby zastąpienia w cesarstwie rzymsko-niemieckim talara monetą innego typu Drugą i Trzecią Cesarską Ordynacją Menniczą. Najważniejszym punktem zwrotnym był rok 1566. „Talar imperialny” został na nowo zdefiniowany pod względem metrologii, jak też uregulowano pobór ceł w cieśninach Morza Północnego, które (zamiast monet złotych) nadal pobierano w srebrnych talarach. To posunięcie pobudziło ekspansję monety talarowej w krajach Europy kontynentalnej korzystających ze szlaku handlowego Morza Północnego. W tym czasie, talar stał się także jednostką obrachunkową najważniejszych systemów monetarnych. Świadczą o tym kursy walut z końca XVI w. z Hamburga. „Talar imperialny” służy w nich jako narzędzie do przeliczania siedmiu najważniejszych walut używanych na obszarach handlowych Mórz Północnego i Bałtyckiego (marka lubecka, funt hamburski, funt antwerpski, funt amsterdamski, cesarski gulden reński, lizboński milreis i polski złoty).

Źródło:

Wiadomości Numizmatyczne; 2022, 66; 283-306
0043-5155

Pojawia się w:

Wiadomości Numizmatyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Praktyki kwestarskie dominikanów z Brzegu

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1954956.pdf

Data publikacji:

2022-01-07

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Dominicans
Silesia
Brzeg
charity collecting
16th century
dominikanie
Śląsk
kwesta
XVI w.

Opis:

Dominikanie z klasztoru w Brzegu prowadzili intensywną działalność kwestarską w mieście i innych miejscowościach na Śląsku położonych w granicach należącego do nich okręgu. Praktyki kwestarskie zakonników można odtworzyć na podstawie wykazów dochodów oraz wydatków konwentu zachowanych w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Ich lektura pokazuje, że dominikańska kwesta była intensywna, dobrze zorganizowana i prowadzona przez zakonników wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu datków pieniężnych oraz naturaliów.
The Dominicans from the monastery in Brzeg held intensive charity collecting activity, both in that city and in other localities of Silesia, within the boundaries of the area belonging to them. The collecting practices can be reconstructed on the basis of the accounts of revenues and expenditures of the convent preserved in the Department of Manuscripts of the Wrocław University Library. They show that the Dominican collecting was intensive, well organised and carried out by monks specialising in acquiring monetary donations and natural goods.

Źródło:

Roczniki Historyczne; 2021, 87; 107-145
0324-8585

Pojawia się w:

Roczniki Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 51.

Tytuł:

Mszał z XVI wieku z Laskowic Oławskich w języku polskim

Autorzy:

Urban, Wincenty

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1048117.pdf

Data publikacji:

1971

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

mszał
XVI wiek
Śląsk
zabytki liturgiczne
missal
16th century
Silesia
liturgical antiquity

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1971, 22; 289-291
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 52.

Tytuł:

Najstarsze zabytki rękopiśmienne języka polskiego w zbiorach bernardyńskich (do połowy XVI w.)

Autorzy:

Grudziński, Kajetan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1048458.pdf

Data publikacji:

1962

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

rękopis
XVI wiek
język polski
bernardyni
manuscript
16th century
Polish
Bernardine monk

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1962, 4; 357-362
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 53.

Tytuł:

The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates

Autorzy:

Woźniak, Ewa

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of the Polish language – 16th century
religious lexis
Reformation vs language

Opis:

The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 54.

Tytuł:

O pewnym typie haseł w XVI-wiecznych słownikach Bartłomieja z Bydgoszczy

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/567974.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK

Tematy:

Polish language of the 16th century
lexicography of the 16th century
dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz
język polski XVI wieku
leksykografia XVI wieku
słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy

Opis:

The article presents one of the types of the Polish entries in the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz, i.e. the Polish words and word combinations included in these lexicons more than once. One can distinguish 4 major types of the recurring Polish entries: 1) entries occurring simultaneously in the dictionary of 1532 and of 1544; 2) entries recurring in the major parts of the dictionaries and in the enclosed thematic dictionaries, 3) entries recurring on the same sheet of the dictionary (recto side and verso side), 4) entries recurring on the same page of the dictionary. The recurrences of the Polish entries have various reasons, including the dictionary structures, using a variety of sources, a long period of time over which the dictionaries were created and Bartholomew’s mistakes.
Artykuł przedstawia jeden z typów polskich haseł w XVI-wiecznych łacińsko-polskich słownikach Bartłomieja z Bydgoszczy, tzn. polskie wyrazy i połączenia wyrazowe zapisane w tych leksykonach więcej niż raz. Można wyróżnić 4 zasadnicze typy powtarzających się polskich haseł: 1) hasła występujące jednocześnie w słowniku z 1532 r. i 1544; 2) hasła powtarzające się w częściach zasadniczych słowników i dołączonych do nich słowniczkach tematycznych, 3) hasła powtarzające się na tej samej karcie słownika (recto i verso), 4) hasła powtarzające się na tej samej stronie słownika. Powtórzenia polskich haseł wynikają z różnych przyczyn, m.in. z budowy słowników, z korzystania z różnych źródeł, z długiego czasu powstawania obu słowników i pomyłek Bartłomieja.

Źródło:

Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768

Pojawia się w:

Linguistica Copernicana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 55.

Tytuł:

Przypomnienie słowników Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 i 1544
The reminder of the dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy from 1532 and 1544

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1591803.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

16th century Polish language
16th century Latin-Polish lexicography
dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy
język polski XVI wieku
leksykografia łacińsko-polska XVI wieku
słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy

Opis:

Celem artykułu jest przypomnienie XVI-wiecznych łacińsko-polskich słowników Bartłomieja z Bydgoszczy. Nasilenie zainteresowania leksykonami nastąpiło w latach 70. XX wieku, kiedy odnaleziono (uznany po drugiej wojnie światowej za zaginiony) rękopis z 1532 roku i niespodziewanie odkryto słownik z 1544 roku. W artykule kolejno opisano sylwetkę zakonnika, losy jego dzieł, jak również ich budowę i zawartość. Ponadto omówiono dotychczasowe wydania słowników Bartłomieja (B. Erzepkiego oraz nową, łączną, edycję w wersji polsko-łacińskiej). Kolejną kwestią zaprezentowaną w artykule są działania w XX i XXI wieku na rzecz upowszechnienia materiału leksykalnego słowników.
The purpose of the article is reminding the readers of the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy. The interest in the lexicons increased in the 1970s, when the manuscript from 1532, believed to be lost after the World War II, was found, and unexpectedly the dictionary from 1544 was discovered. The article briefly portraits the monk, outlines the fortunes of his works, and presents their construction and content. Moreover, the editions of the dictionaries published to date are described (Bolesław Erzepki’s edition and the new, joint edition in the Polish-Latin version). The attempts are also discussed undertaken in the 20th and 21th centuries to propagate the lexical material of the dictionaries.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2017, 16; 107-133
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 56.

Tytuł:

Sędziowie sądów szlacheckich w województwie płockim 1576–1600. Próba rekonesansu badawczego
Judges in nobles’ courts of law in the Voivodship of Płock in 1576–1600. An attempt at investigation

Autorzy:

Moniuszko, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/533145.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Tematy:

16th-century Mazovia
16th-century Voivodship of Płock
16th-century nobility in the Voivodship of Płock
16th-century nobles’ courts of law
judges in the 16th-century nobles’ courts of law
16th-century offices in Polish Kingdom
16th-century officials in Voivodship of Płock
Stanisław Kryski the Voivode of Mazovia
Stanisław Miński Deputy Chancellor of the Crown
Paweł Garwaski the Castellan of Płock
Mazowsze XVI w.
województwo płockie XVI w.
szlachta płocka XVI w.
sądy szlacheckie XVI w.
sędziowie szlacheccy XVI w.
urzędy ziemskie XVI w.
urzędnicy województwa płockiego XVI w.
Stanisław Kryski wojewoda mazowiecki
Stanisław Miński podkanclerzy koronny
Paweł Garwaski kasztelan płocki

Opis:

The article concerns the issue of judges in nobles’ courts of law (Forum Nobilium) in the Voivodship of Płock in 1576–1600. The study focused on judges nominated by the king, i.e. chamberlains (succamerarius), starosts (capitaneus), and land court judges: judges (iudex terrestris), deputy judges subiudex terrestris), and recorders (notarius terrrestris) holding jurisdiction over nobility. Altogether 16 such judges were found, and their social and economic status, public functions held on the power of being elected by the nobility, denomination, education, and careers were examined as part of the study. Social background, family connections, economic status, public service, and strong local roots can be listed as typical factors favourable for being granted the office of a judge. Another important element was the support of relatives ranking as bishops, as at that time discussed it seems to have played a greater role than the clientary relations operating in the Voivodship of Płock. The list with of the judges with detailed data is provided in the appendix to the article.
Szkic poświęcony jest sędziom sądów szlacheckich w województwie płockim w latach 1576–1600. Badaniami objęto osoby z nominacji królewskiej sprawujące funkcje jurysdykcyjne wobec szlachty (sędziów, podsędków i pisarzy ziemskich, starostów i podkomorzych). Łącznie ustalono 16 takich sędziów, których poddano analizie pod kątem: pochodzenia społecznego, statusu majątkowego, wypełniania funkcji publicznych z wyboru szlachty, wyznania, wykształcenia i przebiegu karier urzędniczych. Typowymi czynnikami mającymi wpływ na objęcie urzędu sędziowskiego były: pochodzenie i koligacje, pozycja majątkowa, służba publiczna, długa osiadłość rodu w danej ziemi. Ważnym elementem było również poparcie krewnych-biskupów, które w omawianym okresie wydaje się dużo istotniejsze od funkcjonowania w ramach układów klientalnych. Artykuł uzupełnia Aneks z wykazem sędziów i bardziej szczegółowymi informacjami na ich temat.

Źródło:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2016, 19; 39-67
1733-0335

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 57.

Tytuł:

Uprzywilejowane drukarnie we Lwowie doby staropolskiej
Privileged Printing in Lviv day old Polish

Autorzy:

JUDA, Maria

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/681046.pdf

Data publikacji:

2015-05-21

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Drukarstwo
Lwów
Przywilej
Prawo
Polska
16 wiek - 18 wiek
Printing
Lviv
Privilege
Law
Polska
16th century - 18th century

Opis:

As in many cities of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the owners of some printing houses in Lwów benefited from privileges granted by the King and catholic or orthodox authorities. Printing houses took advantage of royal rather than city jurisdiction as it made them exempted from certain obligations of citizenship (taxation, fees), guaranteed copyright protection and provided with monopoly power. Among the most prominent privileged printers and booksellers in Lwów were: Paweł Józef Golczewski, Jan Filipowicz, Józef Mościcki, Szlichtyn brothers, Michał Śloska and “Stauropigialna” printing house.

Źródło:

Folia Bibliologica; 2013-2014, 55-56; 11-18
2449-8246
1230-2376

Pojawia się w:

Folia Bibliologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 58.

Tytuł:

Rody w Pacholęciu hetmańskim Wincentego Pola
Noble families in Pacholę hetmańskie by Wincenty Pol

Autorzy:

Bryła, Władysława

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1046359.pdf

Data publikacji:

2020-10-20

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Wincenty Pol
rody szlacheckie
XVI wiek
Jan Tarnowski
16th century
noble families

Opis:

Autorka omawia sylwetkę pisarza i przedstawia analizowany poemat pt. Pacholę hetmańskie. Głównym przedmiotem prezentacji jest ród Tarnowskich i osoba hetmana Jana Tarnowskiego, który żył w XVI wieku. W tle ukazany jest ród Bobolów, Odrowążów i Rożanki – narratora poematu. Członków wszystkich rodów cechuje patriotyzm, katolicyzm, mądrość i życzliwość dla innych ludzi. Pol wykreował tu obraz wyidealizowany szlachty polskiej w XVI wieku.
The author provides information about the writer and presents the narrative poem Pacholę hetmańskie, which is further analysed. The main focus of the presentation is the Tarnowski family and the hetman Jan Tarnowski who lived in the 16th century. The Bobol, Odrowąż and Rożanka families are also mentioned, with the last one being the poem’s narrator. The members of all these families are characterised by patriotism, Catholicism, wisdom and warm-heartedness towards other people. Pol presented an idealized picture of the Polish nobility of the 16th century.

Źródło:

Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 463-474
0044-4405
2543-9715

Pojawia się w:

Zeszyty Naukowe KUL

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 59.

Tytuł:

Georg Pencz (†1550), norymberski malarz krakowskiego ołtarza, spoczął we Wrocławiu
Georg Pencz (†1550), Painter of Cracow Altar From Nuremberg, Was Interred in Wrocław

Autorzy:

Morawiec, Adam

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2185159.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny

Tematy:

Georg Pencz
biography
16th century
Wrocław
St. Mary Magdalene Church
account books

Opis:

The article is a comment in a long debate on the place of interment of Georg Pencz, a painter from Nuremberg who created paintings in the altar of Sigismund’s Chapel at the Wawel Castle. Decisive character of the presented stand is based on information found in sources preserved in State Archive in Wrocław.

Źródło:

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka; 2019, 74, 2; 127-136
0037-7511
2658-2082

Pojawia się w:

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 60.

Tytuł:

Renaissance music in the Slavic World, eds. Marco Gurrieri, Vasco Zara, Turnhout 2019 Brepols, pp. 304. ISBN 978-2-503-58242-9

Autorzy:

Chemotti, Antonio

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850462.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

muzyka renesansowa
XVI wiek
kraje słowiańskie
Renaissance music
16th century
Slavic countries

Źródło:

Muzyka; 2021, 66, 1; 181-185
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 61.

Tytuł:

O sygnecie drukarskim Iwana Fiodorowa - polemicznie
On the printer’s mark of Ivan Fiodorov – polemically

Autorzy:

WIERUCKA, Ewa.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/681142.pdf

Data publikacji:

2015-05-21

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Fiodorov Ivan
Sygnet drukarski
Drukarstwo
Ruś
16 wiek
Printer`s mark
Printing
Rus
16th century

Opis:

The printer’s mark was used for the first time in 1457 (Mainz Psalter), and rapidly found numerous followers. Initially its function was to protect the printer against profits being taken over by dishonest competitors. Over time, it has become a symbol of beliefs, outlook on life, and the sense of aesthetics of the printer/editor. Ivan Fiodorov designed his typographic mark in the 70 s of the 16th century for prints that were issued from his first own printing shop in Lviv. That mark, as well as the person of the master of the black art and his publications have been extensively described in the rich literature of the subject. This paper is an attempt at polemics with certain determinations of Russian and Ukrainian researchers on the subject of that mark, trying to prove that Ivan Fiodorov designed only one printer’s mark (and not two or three as it is claimed by some of the researchers), the differences observable in the Lviv and Ostrog prints being insignificant enough to justify the thesis of two variants of the same printer’s mark. Then the author presents numerous, some fairly controversial, hypotheses concerning the genesis and symbolism of Fiodorov’s printer’s mark. Most researchers assume that the iconographic motif placed on the mark – an inverted Latin letter “S” (the symbol of a river) with the arrow pointing upwards refers to the words of Nestor: Great are the benefits from book learning [. . . ] as we gain wisdom and moderation through the words of the books, as those are like rivers feeding the whole world. . . That interpretation is argued against by A. Gusieva who maintains that the ideological centre of the printer’s mark of Fiodorov was the shovel plough – a simple agricultural implement, seeking a similarity to it (the mark) in the shape of one of its elements. To support her thesis the Russian researcher cites the Postscriptum to the Lviv Apostol (Acts of the Apostles) which includes words of key importance for her argument: “shovel plough”, “sowing”, “grain”. In that manner, according to her, the printer refers to be Biblical phrase: “The Sower sows the Word”, perceiving there an analogy to the mission of education and culture proliferation among the people. The paper presents specific facts from the life of Fiodorov and demonstrates that the fragment cited in the text by Gusieva had been taken out of a broader context which totally changed the intent of the printer’s expression. The paper argues in favour of the aquatic symbolism of the iconographic motif placed on the printer’s mark of Ivan Fiodorov as the most adequate to the message it carries.

Źródło:

Folia Bibliologica; 2013-2014, 55-56; 19-32
2449-8246
1230-2376

Pojawia się w:

Folia Bibliologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 62.

Tytuł:

La vicenda della morte di Carlo e Giovanni Carafa in alcuni testi di fine Cinquecento e Seicento
The death of Carlo and Giovanni Carafa in a few texts from the 16th and 17th century

Autorzy:

Boni, Fabio

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/701119.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Carlo Carafa
Giovanni Carafa
Paolo IV
Silvio e Ascanio Corona
the 16th century
the 17th century

Opis:

The article presents the story of the death of Carlo and Giovanni Carafa, leading figures at the papal court, condemned to death by Pius IV, in 1561. Article analyses three unpublished texts (from the 16th and 17th century) that reconstruct the facts, focusing on their different perspectives and functions.

Źródło:

Romanica Silesiana; 2020, 17, 1; 17-29
1898-2433
2353-9887

Pojawia się w:

Romanica Silesiana

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 63.

Tytuł:

Lublin Sejmik Instruction for the Warsaw Sejm Delegates in 1570
Instrukcja sejmiku lubelskiego dana posłom na sejm walny warszawski 1570 r.

Autorzy:

Jaworski, Rafał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1374236.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

parliamentarism
Lublin sejmik
instructions
16th century
parlamentaryzm
sejmik lubelski
instrukcje sejmikowe
XVI wiek

Opis:

A critical edition of the oldest Lublin sejmik instruction for the Warszawa Sejm delegates in 1570. The edition is based on a copy of a 16th-century manuscript made in 1943 by Stanisław Bodniak. It was stored in the Krasiński Library at that time and destroyed during World War II. The catalogue of matters mentioned in the instruction by the regional council of Lublin is wide: issues of border disputes with the Grand Duchy of Lithuania, financial problems (taxes, coin and treasury reform), systemic problems (organisation of the state during the interregnum, the issue of securing the property of the royal offspring) and foreign policy. Much space has been devoted in the instruction to the legal situation of the supporters of the Reformation. The nobility of Lublin was clearly in favour of depriving Church courts of jurisdiction over laity. The instruction of the regional council of Lublin is an important source of information about the moods and opinions of the nobility in the early 1570s.
Edycja krytyczna najstarszej instrukcji sejmiku lubelskiego dla posłów na sejm walny warszawski w 1570 r. Podstawą edycji jest kopia sporządzona w 1943 r. przez Stanisława Bodiaka, na podstawie szesnastowiecznego rękopisu przechowywanego wówczas w Bibliotece Krasińskich w Warszawie, a zniszczonego podczas II wojny światowej. Katalog spraw poruszonych w instrukcji przez sejmik jest szeroki: kwestie sporów granicznych z Wielkim Księstwie Litewskim, problemy finansowe (podatki, reforma monety i skarbu), ustrojowe (organizacja państwa podczas bezkrólewia, sprawa zabezpieczenia majątkowego królewskiego potomstwa) oraz polityka zagraniczna. Szczególnie wiele miejsca poświęcono w instrukcji sytuacji prawnej zwolenników Reformacji. Szlachta lubelska wyraźnie opowiadała się m.in. za odebraniem sądom kościelnym jurysdykcji nad świeckimi. Instrukcja sejmiku lubelskiego jest ważnym źródłem do poznania nastrojów i opinii szlacheckich na początku lat siedemdziesiątych XVI w.

Źródło:

Res Historica; 2020, 50; 607-623
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 64.

Tytuł:

Święcenia zakonników w diecezji kujawskiej w pierwszej połowie XVI wieku
Ordaining monks in the Kujawy Diocese in the first half of the 16th century

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1887531.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

XVI wiek
diecezja kujawska
święcenia
zakonnicy
16th century
Kujawy Diocese
holy orders
monks

Opis:

Niniejsza praca nawiązuje do ogłoszonych wcześniej wyników badań nad zjawiskiem święceń duchowieństwa zakonnego przez biskupów w diecezjach gnieźnieńskiej oraz płockiej w XV i XVI wieku. Analiza zawartości ksiąg czynności pontyfikalnych biskupów kujawskich z pierwszej połowy XVI wieku, a także kwerenda przeprowadzona w wybranych księgach włocławskiego konsystorza pozwoliła zidentyfikować ponad 100 nieznanych wcześniej przedstawicieli kleru zakonnego, pochodzących głównie z klasztorów położonych na terenie diecezji kujawskiej, którzy odebrali z rąk tamtejszych ordynariuszy i sufraganów niższe oraz wyższe święcenia.
The present paper follows the already published results of research on ordaining monastic clergy by bishops in the Gniezno and Płock Dioceses in the 15th and 16th centuries. Analysis of the contents of the Books of Pontifical Acts of the Kujawy Bishops of the first half of the 16th century as well as a survey of selected books of the Włocławek Consistory has allowed identification of over 100 earlier unknown representatives of monastery clergy coming mainly from monasteries situated in the area of the Kujawy Diocese, who took minor and major holy orders from their Ordinaries and Suffragans.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 2; 5-27
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 65.

Tytuł:

Kaznodziejski spór o Marię między Jakubem Wujkiem a Grzegorzem z Żarnowca. Przyczynek do dziejów dogmatyki i polemiki wyznaniowej w Rzeczpospolitej XVI wieku

Autorzy:

Czyz, Renata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/641135.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

DOGMATIC THEOLOGY
GREGORY OF ZARNOWIEC
JACOB WUJEK
POLISH REPUBLIC OF THE 16TH CENTURY

Opis:

(Polish title: Kaznodziejski spór o Marie miedzy Jakubem Wujkiem a Grzegorzem z Zarnowca. Przyczynek do dziejów dogmatyki i polemiki wyznaniowej w Rzeczpospolitej XVI wieku). This article, constituting a contribution to the history of dogmatic theology and religious polemic in the Polish Republic of the 16th century, is devoted to the dispute of the Jesuit priest Jacob Wujek and the Calvinist minister Gregory of Zarnowiec. Subjected to analysis were the texts of sermons from Marian feast days found in the authors' postillas as well as their polemical works praising or defending theses stated earlier. Mariology, as one of the subjects of religious polemic, was examined in terms of both dogmatic theology and religious practices. In the dispute in question Wujek attacked the Protestant articles of faith announced by Mikolaj Rej and taught Catholic learning on Mary. Gregory of Zarnowiec responded in defence of the views of Rej and his postillas, sharply opposing the interpretation of Catholic theologists of certain passages from the Bible referring to the Mother of Christ. In their dispute, mostly based on the Bible, the adversaries availed themselves of quotations from the works of Doctors and Fathers of the Church, as well as other sources. The patristic argument, however, was subordinate in relation to the biblical one, although in the field of Mariology it appeared often, especially in Wujek's work. The polemic took in the whole of the Mariological teaching of the Church. The Calvinist minister questioned the legitimacy of the majority of the titles granted to Mary as well as the celebration of certain feasts, such as the Nativity, Sacrifice and Assumption of Mary. He also condemned Catholic religious customs and practices. His radical view and the Christology in his sermons on Marian feast days contradict the theses of some historians and theologists on the submissive tolerance of Polish Protestants concerning the Marian cult in the 16th century.

Źródło:

Studia Religiologica; 2010, 43; 123-134
0137-2432
2084-4077

Pojawia się w:

Studia Religiologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 66.

Tytuł:

Oddziaływanie spółgłosek płynnych na poprzedzaj ące je samogłoski wąskie nietylne (na materiale listów polskich z I połowy XVI wieku)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/776768.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of the Polish language
Polish language of the 16th century
historical phonetics

Opis:

This article attempts to prove the hypothesis on the “processual homogeneity” of the changes iR (*ŕ̥ *ir *yr) ≥ eR i iL ≥ eL. The source material for the following analysis has been excerpted from letters written in Polish between 1525–1550. Within the specified time brackets, the most dynamic is the process of the extension of the groups iR ≤ *ŕ̥ , whereas the extended combinations eR ≤ *ir *yr are characterized by far lower intensity. The extensions within the groups of the type eL are not numerous and rare. Textual extensions of the combinations eR and eL show a significant convergence: forms with eL are to be found mostly in those letters that consistently demonstrate and provide evidence of the occurrence of the group eR; while they are virtually non-existent in the texts that document exclusively the combination iR. This fact confirms the hypothesis that combines both types of change into one process. The author does not associate the dependencies in the different pace of both phenomena and their different outcome with phonetic factors, but with the sensitivity to phonotactic and phonostatistical provisions and patterns, as well as with the morphological placement of the dyads under scrutiny. This interpretation, in turn, provides a new insight into the nature of the process of shaping linguistic norms: all the contributing processes have random (non-purposeful) origins, and their constraints involve a necessity to retain the necessary minimum of the internal balance.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2012, 69; 185-198
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 67.

Tytuł:

Zróżnicowanie ekstensji tekstowej fonetycznych form obocznych w Księgach o gospodarstwie z 1549 roku (oboczność biał- || białł- oraz wariantywność w zakresie kontynuantów grup *sŕ, *zŕ, *žŕ, *(s)tьc i *(z)dьc)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/777020.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of language
Polish language of the 16th century
historical phonetics
printing
typesetter

Opis:

A material basis for the study is the first Polish language edition of Księgi o gospodarstwie by Piotr Krescentyn from 1549 (Cracow, Helena Unglerowa). The study led to the formulation of the following conclusions: 1) the variancy biał- // białł- is most likely of Great Polish origin; 2) the variancy miestce // miesce confirmed in the prints from the 16th century has a graphical character motivated by technical factors (typesetting); 3) the distribution of the analysed phonetic variants in Księgi… is not equal; 4) the supreme degree of normalization of the studied variancies has been confirmed in the combinations R–Cc; 5) variant conditions, non-normalized, appeared in the parts: Cresc293–384 and CrescDd–[0]C; 6) a greater part of the textual space of the historical text–from the combination A to the combination Cc– reveals Great Polish features; the remaining part–the combination Dd–Ii and the initial chapters–reveal evident Little Polish features.

Źródło:

Slavia Occidentalis; 2014, 71/1; 55-78
0081-0002

Pojawia się w:

Slavia Occidentalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 68.

Tytuł:

"Słowarz" z 1532 roku na tle innych słowników z rodziny Introito e porta
Słowarz (Dictionarius) from 1532 Against the Background of Other Derivatives of Introito e porta

Autorzy:

Grzeszak, Anna Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695758.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Słowarz (Dictionarius)
Introito e porta derivatives
Solenissimo vocabulista
16th-century lexicography
polyglot dictionaries

Opis:

The 1532 Dictionarius seu nomenclatura quatuor linguarum (Cracow), one of the oldest known printed dictionaries of Polish, belongs to an extremely popular dictionary family. The aim of this article is to answer the following questions: (1) which elements of the general structure of the Dictionarius distinguish it from other Introito e porta derivatives, (2) to whom it is addressed and whether its purpose is the same as that of the other wordlists, (3) what function the Polish language plays in the dictionary and to what extent the linguistic solutions adopted in it differ from those used in other editions. The results indicate that the Dictionarius, unlike the editions published outside Poland, is addressed to school learners, and that the languages included in the dictionary are not treated equally, with Latin occupying a special position.
Słowarz z 1532 roku, jeden z najstarszych znanych drukowanych słowników języka polskiego, należy do niezwykle popularnej w Europie rodziny słowników. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na następujące pytania: 1) które elementy ogólnej struktury Słowarza z 1532 roku wyróżniają go na tle innych słowników z rodziny, 2) do kogo jest adresowany i czy jego przeznaczenie jest takie samo jak przeznaczenie pozostałych opracowań, 3) jaką funkcję pełni w Słowarzu polszczyzna oraz w jakim stopniu przyjęte w nim rozwiązania językowe różnią się od rozwiązań zastosowanych w innych wydaniach. Z analizy wynika, że Słowarz, w przeciwieństwie do wersji wydawanych poza Polską, jest adresowany do osób uczęszczających do szkół oraz to, że uwzględniane w nim języki nie są traktowane równorzędnie, a szczególną pozycję zajmuje łacina.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 69.

Tytuł:

Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVI–XVIII wieku – możliwości źródłowe i perspektywy badawcze
Childhood in a Town in the Polish Territories in the 16th–18th Centuries – Available Sources and Research Perspective

Autorzy:

Żołądź-Strzelczyk, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/955182.pdf

Data publikacji:

2011

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Childchood, Poland, 16th–18th Century

Opis:

The issues of a child and childhood in the Polish territories have been neglected by historians for a long time. One of the reasons for this situation was the lack of appropriate sources for such studies. On one hand, the sources for analysing the history of childhood are relatively scarce; on the other hand, the sources that exist do not often provide much information. Thus, in order to reconstruct the functioning of a child in those times a researcher must confront numerous sources concerning various aspects of town life. The sources include the legal sources (statutes, constitutions) as well as court, iconographic, school, personal/private, statistical, archeological and material sources. Their diversity and informative value depends on the size and wealth of a particular town. Bigger and more affluent cities produced more sources but they also did more for children, especially those who found themselves in a difficult situation – abandoned, orphaned or harmed.

Źródło:

Biuletyn Historii Wychowania; 2011, 27; 7-17
1233-2224

Pojawia się w:

Biuletyn Historii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 70.

Tytuł:

Dokumenty fundacyjne parafii Baworów, Bruchnal i Kopyczyńce (archidiecezja lwowska)
Die Gründungsdokumente der Pfarreien Baworow, Bruchnal und Kopyczynce (Erzbistum Lemberg)

Autorzy:

Tylus, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041933.pdf

Data publikacji:

1997

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Geschichte
Dokumentation
Lemberg
16. Jahrhundert
historia
dokumentacja
Lwów
XVI wiek
history
records
Lviv
16th century

Opis:

Der Autor stellt zwei bisher unveröffentlichte Gründungsdokumente vor, die er im Archiv des Lemberger Erzbistums in Lubaczów fand. Das eine stammt aus dem Jahre 1443 (Kopyczynce), das zweite von 1514 (Bruchnal), das dritte von 1522 (Bowarów). Vom ersten Dokument gibt es einige Kopien, die der Autor in Konsistorialbüchern, Visitationsakten und in der eine Unterabteilung der Rektifikate enthaltenden Konsistorialregistratur fand. Der Autor ist der Meinung, daß der vorliegende Artikel einen Beitrag zur Erforschung der Geschichte des Erzbistums Lemberg bzw. der einzelnen Pfarreien im Mittelalter leistet.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1997, 67; 235-244
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 71.

Tytuł:

Regesty do dziejów szkolnictwa parafialnego w pierwszej połowie XVI w. z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Die Regesten zur Geschichte des Pfarrschul Wesens in der ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts aus dem Archive der Metropolitankurie in Krakau

Autorzy:

Urban, Wacław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041994.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Schulwesen
Pfarrbezirk
Krakau
16. Jahrhundert
szkolnictwo
parafia
Kraków
XVI wiek
education
parish
Krakow
16th century

Opis:

Die Regesten zur Geschichte des Pfarrschulwesens im 16. Jahrhundert aus dem Archiv der Metropolitankurie in Krakau betreffen zu über 90% die frühere Diözese Krakau, d.h. Kleinpolen ( das Lubliner Gebiet ist nur sporadisch repräsentiert) und ein Stück von Oberschlesien. Die Jahre 1500-1549 umfassen ungefähr zwei Generationen - etwa 1250 Nummern, d.h. über 2000 Akten. Der Autor liefert Zusammenfassungen aus dem Lateinischen und beläßt nur die Fragmente im Originaltext, deren Übersetzung neue Zweifel schaffen könnte. Die vom Verfasser verwendeten Materialien nennen konkrete Schulen und ihre Funktionäre wie die Schulrektoren (rector scholarum, magister scholae, baccalarius, dann ludimagister, moderator Ludi litterarii und scholirega), die Helfer des Rektors (locatus, socius, minister scholae), die Schulkantoren und -vizekantoren (succentor, subsignator) und sogar die an der Schule körperlich Arbeitenden. Manchmal wird der Lehrer als Bakkalaureus bezeichnet, was nicht immer vom wissenschaftlichen Grad eines baccalaureus artium unterschieden werden kann. Der funktionierende Titel eines mit der Schule verbundenen Menschen (aber nicht nur eines solchen) war discretus, aber wir begegnen auch honorabilis und venerabilis, als Priester wiedergegeben, und was die nichtschulischen Kreisen betrifft - honestus und famatus (ehrlich und berühmt - Bürger), providus (vorsehend -arbeitende Intelligenzler, kleine Beamte), nobilis und generosus (edel und wohl-geboren - Adlige) bzw. laboriosus (fleißig - Bauern). Die präsentierten Regesten sind Fachmaterial für die Geschichte der Schulen, der Lehrer und der Schüler; sie handeln von Nachhilfestunden, vom Umsatz von Büchern sowie von den Einflüssen der Reformation. Die Erfassung aller akademischen Gerichtsmaterialien würde das vorgelegte Material einige Male vervielfachen; daher haben wir uns auf die charakteristischsten Dinge auf dem Gebiet des Schulwesens beschränkt. Die vorliegende Arbeit bildet eine hervorragende Ergänzung der Visitationsbücher aus der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts. Am Ende der Regesten findet man ein einzigartiges kleines Tagebuch eines kleinpolnischen Pfarrschullehrers aus der Mitte des 16. Jahrhunderts.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1996, 66; 207-390
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 72.

Tytuł:

Antonio Chemotti, Polyphonic music ‘pro mortuis’ in Italy (1550–1650). An introduction, Lucca–Warszawa 2020, Libreria Musicale Italiana–Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (= Studi e Saggi 32), ss. 278. ISBN 978-83-66519-06-0; 978-88-5543-034-0

Autorzy:

Bebak, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850468.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

muzyka żałobna
polifonia
pompa funebris
XVI wiek
XVII wiek
funeral music
polyphony
16th century
17th century

Źródło:

Muzyka; 2021, 66, 1; 195-202
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 73.

Tytuł:

Inwentarz łacińskich ksiąg metrykalnych Archiwum Diecezjalnego w Częstochowie

Autorzy:

Związek, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044693.pdf

Data publikacji:

1998

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Częstochowa
źródła
księgi metrykalne
XIX wiek
XVI wiek
kościół
sorces
metrical books
19th century
16th century
church

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1978, 37; 175-220
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 74.

Tytuł:

Koheletowa "marność" według Marcina Bielskiego na tle wybranych XVI-wiecznych przekładów biblijnych

Autorzy:

Kozaryn, Dorota

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/29520138.pdf

Data publikacji:

2022-12-20

Wydawca:

Uniwersytet Bielsko-Bialski

Tematy:

diachronic linguistics
Marcin Bielski’s idiolect
16th-century translations of the Book of Ecclesiastes

Opis:

"Vanity" in the Ecclesiastes according to Marcin Bielski against the background of selected 16th‑century biblical translations The article concerns a selected aspect of the translation of the Book of Ecclesiastes by Marcin Bielski and included in the Kronika wszytkiego świata (1554) and the Kronika, to jest historyja świata (1564). The meanings were compared with the ways of speaking about vanity in other 16th-century translations of the Book of Ecclesiastes (Hieronim z Wielunia, Biblia Leopolity, Biblia brzeska, Biblia nieświeska, Biblia Jakuba Wujka) and the Vulgate. The conducted analysis showed the lack of a confessional justification for the choice of the lexeme vanity in Bielski’s translation.

Źródło:

Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 105-116
1731-3317

Pojawia się w:

Świat i Słowo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 75.

Tytuł:

La imagen de Polonia y de los polacos en los libros de caballerías españoles
The image of Poland and Poles in Spanish chivalric romances

Autorzy:

Setkowicz, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2080538.pdf

Data publikacji:

2021-12-23

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

Polska
Poles
16th century
chivalric romances
toponyms
Polska
Polacy
toponimy
XVI wiek
romanse rycerskie

Opis:

Geografia świata przedstawionego w hiszpańskich romansach rycerskich zwykła łączyć przestrzenie prawdziwe bądź takimi inspirowane z innymi, całkowicie zmyślonymi, czystymi owocami fantazji autorów. Z reguły toponimy stosowane w kronikach przygód błędnych rycerzy nie służą poinformowaniu czytelnika o cechach charakterystycznych miejsca akcji. Gdziekolwiek dzieje się przygoda: zatonięcie, bitwa, pojedynek czy magiczna próba, najważniejszy pozostaje bohater, nie miejsce. Jednakże autorzy romansów rycerskich nie tylko stosują liczne toponimy, ale nie wahają się przed przywołaniem krajów mniej znanych swoim czytelnikom w celu wprowadzenia pewnej różnorodności i wyodrębnienia swojego dzieła na tle pozostałych. W ten sposób toponim „Polska” pojawia się w historiach błędnych rycerzy, określając niekiedy przestrzeń przygody, ale przede wszystkim ojczyznę wojowników, którzy najczęściej są przyjaciółmi głównego bohatera. W niniejszym artykule przeanalizowany został obraz Polski i Polaków nakreślony przez autorów romansów rycerskich, zarówno w przypadku gdy przestrzeń ta pełni funkcję czysto epizodyczną, jak i wtedy gdy staje się jedną z najważniejszych dla geografii świata przedstawionego. Autorka stawia także hipotezę dotyczącą możliwych źródeł inspiracji dla opisu terytoriów Polski i zamieszkujących je ludzi.
The geography of the world presented in Spanish chivalric romances combines real spaces or areas inspired by them with others, completely made-up, purely born in the author’s imagination. As a rule, toponyms used in the chronicles of adventures of knights-errant are not meant to inform the reader about the characteristics of the place in which the action unfolds. Wherever the adventure happens: a sinking ship, a battlefield, a duel location or a magical trial, the focus point is the protagonist, not the place. However, authors of chivalric romances use numerous toponyms and do not refrain from mentioning countries that are less familiar to their readers in order to introduce a certain diversity and make their work stand out in the swarm of other publications. In this way, the toponym “Poland” appears in the stories of knights-errant, sometimes as the location of the adventure, but most often as the homeland of warriors who are frequently becoming friends with the main character. This article analyses the image of Poland and Poles as outlined by the authors of chivalric romances, both where the area performs a purely episodic function and when it becomes one of the most important places in the geography of the fictional world. The author also hypothesises about the possible sources of inspiration for describing the territory of Poland and her inhabitants.

Źródło:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2021, 21; 32-47
2081-1853

Pojawia się w:

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 76.

Tytuł:

Warianty typograficzne Biblii brzeskiej
Typographical Variants of the Brest Bible

Autorzy:

Siess-Krzyszkowski, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/942913.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Brest Bible
typographical variants
16th century
Polska
Biblia brzeska
warianty typograficzne
XVI wiek
Polska

Opis:

The issue that is the main focus of this paper has not been of great interest to bibliology scholars. Even though one version of the Brest Bible, marked as B, was described quite thoroughly by Feliks Bentkowski already two hundred years ago, catalogue descriptions have until today been based upon the scheme formulated by Karol Estreicher Sr. He identified three versions of the Brest Bible, which differ only in the title page. The fact is, there are only two versions A and B in existence, which differ in the first quire (*) or (very rarely) in the first two quires (*, **). The quires of version B were established to have been printed in the 1580s or 1590s in Jan Karcan’s press in Vilnius. Apparently, a certain number of the Old Testament quires A–Y were typeset and printed in Brest in 1563. There is only one extant complete copy of it with the newly printed quires, whereas in the remaining dozen or so copies that have survived it is only one, or rarely, two quires, and sometimes only single sheets. The search for the Bible versions also made it possible to compile a list of 135 copies of the Brest Bible stored today in public, monastic and church collections in Europe and North America.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 36-59
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 77.

Tytuł:

Włocławskie Seminarium Duchowne na przestrzeni czterech stuleci

Autorzy:

Librowski, Stanisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1048138.pdf

Data publikacji:

1970

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

seminarium duchowne
Włocławek
fundacja
zakony
XVI wiek
divinity school
seminary
foundation
orders
16th century

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1970, 20; 203-216
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 78.

Tytuł:

Nadawca i odbiorca w Dzienniku wyprawy Stefana Batorego pod Psków Jana Piotrowskiego
An addresser and a recipient in Jan Piotrowski’s Journal of Stefan Batory’s campaign against Pskov

Autorzy:

Ślęczka, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1401152.pdf

Data publikacji:

2019-01-09

Wydawca:

Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny

Tematy:

The Russo-Polish Wars of the 16th century
wojny polsko-moskiewskie w XVI wieku

Opis:

Praca poświęcona jest śladom obecności autora i wizerunkowi odbiorcy w Dzienniku wyprawy Stefana Batorego pod Psków Jana Piotrowskiego. Autor, kanonik gnieźnieński i sekretarz królewski, sporządzał na zlecenie marszałka wielkiego koronnego, Andrzeja Opalińskiego, sprawozdania z postępów wyprawy i w regularnych odstępach czasu wysyłał swemu mocodawcy, informując go o postępach walk z Moskalami. Piotrowski kryje się za swoją relacją i niewiele można o nim powiedzieć na podstawie tego, co napisał. Jest bystrym obserwatorem, umiejętnie zbiera informacje, jednak rzadko pozwala sobie na prywatne i osobiste uwagi. Wizerunek odbiorcy ujawnia się wyłącznie pośrednio, poprzez to, co autor wybiera i mu przesyła. Andrzej Opaliński jest panem wymagającym, jednak potrafi zadowolić się tym, co jego agent zbiera w obozie Batorego. Interesują go nie tylko sprawy bezpośrednio związane z wojną, ale i postępowanie najważniejszych w Rzeczypospolitej osób (np. kanclerza Jana Zamojskiego).
The work is dedicated to the traces of the author’s presence and the image of the recipient in Jan Piotrowski’s Journal of Stefan Batory’s campaign against Pskov. The author, a canon of Gniezno and the royal secretary, prepared, on behalf of the royal marshal, Andrzej Opaliński, reports on the progress of the expedition and at regular intervals he sent them to his principal, informing him of the progress of the struggle with the Muscovites. Piotrowski hides behind his relations and there is little to say about him on the base of what he wrote. He is a keen observer who collects information skilfully but rarely allows himself for private and personal remarks. The image of the recipient is revealed only indirectly, through what the author chooses and sends to the addressee. Andrzej Opaliński is a demanding master but he can be content with what his agent collects in Batory’s camp. He is interested not only in matters directly connected with the war, but also in the actions of the most important persons in the Republic of Poland (eg. Chancellor Jan Zamojski).

Źródło:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2018, 4; 23-37
2450-3584

Pojawia się w:

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 79.

Tytuł:

Jakub Niemojewski i jego biografia Jana Husa, czyli o przekształcaniu się tekstu polemicznego w historiograficzny
Jakub Niemojewski and his biography of Jan Hus, that is, about the transformation of the polemical text into a historiographic text

Autorzy:

Hanczakowski, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038125.pdf

Data publikacji:

2018-11-05

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

16th century
religious polemics
reformation
Jakub Niemojewski
Jan Hus
XVI wiek
polemiki religijne
reformacja

Opis:

W artykule niniejszym staram się przedstawić niemal zapomnianą postać Jakuba Niemojewskiego, ważnego przedstawiciela polskich ruchów reformacyjnych z połowy XVI wieku. Skupiam się na polemice religijnej zatytułowanej Odpowiedź na książki… które pisał przeciwko Conffesiej bracie naszej krześciańskiej… Przy tym odpowiedź na historią kacerzstwa Hussowego, którego ten pobożny człowiek nigdy nie by winien, w której Niemojewski przedstawia biografię Jana Husa. W efekcie Niemojewski tworzy podstawy protestanckiej pamięci historycznej, przy równoczesnym odwoływaniu się do humanistycznych wartości. 
In this paper I focus on Jakub Niemojewski’s book Odpowiedź na książki… które pisał przeciwko Conffesiej bracie naszej krześciańskiej… Przy tym odpowiedź na historią kacerzstwa Hussowego, którego ten pobożny człowiek nigdy nie by winien in which Niemojewski tries to present Jan Hus biography in context of early modern confessional discusses between Catholics and Protestants. Niemojewski’s book is one of the first attempts to construct Protestant historiography in Polish language, yet it remains a typical example of humanistic historic writing at same time typical. It leads to conclusion that Niemojewski is interesting but almost completely forgotten author, who played important role in Polish Reformation. 

Źródło:

Bohemistyka; 2018, 4; 412-426
1642-9893

Pojawia się w:

Bohemistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 80.

Tytuł:

Strach jako narzędzie władzy w Antymakiawelu Innocentego Gentilleta
Fear as an Instrument of Power in Antimachiavel by Innocent Gentillet
La peur comme un outil du pouvoir dans l’Antimachiavel d’Innocent Gentillet

Autorzy:

Materka, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31339716.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

peur
XVIe siècle
Innocent Gentillet
Machiavel
anti-machiavélisme
fear
16th century
Machiavelli
anti-machiavellianism

Opis:

Cet article explore la question de la peur comme un outil du pouvoir dans le Discours sur les moyens de bien gouverner d’Innocent Gentillet. Cet auteur protestant a été un témoin du massacre de la Saint-Barthélemy dont il a accusé les catholiques. Dans son ouvrage, Gentillet entre dans la polémique avec Le Prince de Machiavel. Il s’oppose aux idées développées par l’Italien en en donnant plusieurs contre-arguments. Quant à la peur, il évoque une maxime de Machiavel disant que le Prince peut être cruel s’il se fait obéir alors que, pour le Français, la cruauté est la cause de la peur et à l’aide des exemples historiques il prouve que le Prince cruel ne peut pas gouverner longtemps. Le deuxième aspect sur lequel l’auteur se concentre c’est la relation entre l’amour et la crainte. Gentillet n’est pas d’accord avec l’auteur italien qui dit qu’il est impossible de susciter les deux alors il vaut mieux être craint qu’aimé. Le discours d’Innocent Gentillet s’inscrit dans l’ambiance de l’anti-italianisme de l’époque.
This article explores the issue of fear as an instrument of power in Discours sur les moyens de bien gouverner by Innocent Gentillet. This protestant author was a witness to the St. Bartholomew’s Day massacre, which he blamed on Machiavellians. In his book, Gentillet enters into polemics with Machiavelli’s The Prince. He opposes the ideas proposed by the Italian and gives many counterarguments. As for fear, he evokes a maxim of Machiavelli’s that the Prince can be cruel if he is obeyed, whereas, for the Frenchman, cruelty is the cause of fear, and with the help of historical examples he proves that the cruel Prince cannot govern for long. The second aspect on which the author focuses is the relation between love and fear. Gentillet disagrees with the Italian author who says that it is impossible to pot both so it is better to be feared than loved. Innocent Gentillet’s discourse follow the anti-Italianisme of the time.

Źródło:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2022, 17, 2; 113-124
1505-9065
2449-8831

Pojawia się w:

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 81.

Tytuł:

O przynależności wyznaniowej „Psałterza Dawidowego” Mikołaja Reja w świetle nowych ustaleń chronologii pierwodruku (1543)
The religious background of Psalterz Dawidow by Mikolaj Rej in the light of new chronological findings of its first edition

Autorzy:

Kowalska, Danuta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/32083716.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny

Tematy:

Mikołaj Rej
Psałterz Dawidów
Reformation in Poland
16th century
reformacja w Polsce
XVI w.

Opis:

W artykule podjęto problematykę związaną z przynależnością wyznaniową Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja w kontekście odkrytego przez S. Siessa-Krzyszkowskiego w 2019 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Erlangen w Niemczech kompletnego egzemplarza pierwodruku, z wytłoczoną datą i miejscem wydania (1543). Przedstawiono dotychczasowy stan badań w tym zakresie oraz wskazano nowe fakty, które mogą być pomocne w ustaleniu cech konfesyjnych przekładu.
The article discusses religious belonging of Psalterz Dawidow by Mikolaj Rej in the light of a complete original copy discovered by S. Siess-Krzyszkowski in 2019 in the University Library of Erlangen in Germany, which contains impressed date and place of publication (1543). It also presents existing research in this area as well as points to new facts, which might be useful in establishing the religious background of the translation.

Źródło:

Język - Szkoła - Religia; 2022, 17; 35-50
2080-3400

Pojawia się w:

Język - Szkoła - Religia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 82.

Tytuł:

Okręg klasztoru dominikanów w Świdnicy w XVI wieku

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33337471.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Silesia
Świdnica
Dominicans
mendicant orders
monastery
16th century
Śląsk
dominikanie
mendykanci
klasztor
XVI wiek

Opis:

Klasztor Dominikanów pw. Świętego Krzyża w Świdnicy powstał pod koniec XIII wieku. W okresie poprzedzającym reformację bracia działali aktywnie zarówno na terenie miasta, jak i w jego okolicy. Dokładny zasięg ich wpływów był dotąd nieznany; wiadomo było tylko, że w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru świdnickiego znajdowało się kilka innych domów zakonnych braci kaznodziejów (Wrocław, Brzeg, Ząbkowice, Legnica). Wypowiedzianą przed wielu laty przez Jerzego Kłoczowskiego opinię, iż nie da się wyznaczyć dokładnych granic okręgów klasztornych śląskich dominikanów, można zweryfikować dzięki informacjom z księgi rachunkowej konwentu w Świdnicy, która została założona w latach 30. XVI wieku przez jego ówczesnego przeora, brata Jerzego Leopoldiego. Do księgi tej został wpisany wykaz miejscowości, w których świdniccy dominikanie prowadzili kwestę, a także spis ośrodków, w których pod ich patronatem działały konfraternie różańcowe. Naniesienie na mapę tych miejscowości pozwoliło wyznaczyć granice okręgu klasztoru Krzyża Świętego. Terytorium tego okręgu było rozległe: na osi północ-południe jego średnica sięgała około 60 km, zaś na linii wschód-zachód przekraczała 70 km. Uwzględniając położenie klasztoru świdnickiego wobec innych fundacji dominikańskich na Śląsku oraz wyniki wcześniejszych badań nad okręgiem klasztoru Braci Kaznodziejów w Brzegu, można wyznaczyć dokładny zasięg okręgów klasztornych w Świdnicy, Ząbkowicach oraz Brzegu, a także przybliżony przebieg granic okręgów klasztorów z Wrocławia oraz Legnicy. Prezentowane w artykule wyniki badań mają istotne znaczenie dla studiów nad działalnością dominikanów z kontraty śląskiej u schyłku średniowiecza i pozwalają wyznaczyć granice duszpasterskiego oraz ekonomicznego oddziaływania poszczególnych konwentów.
The Holy Cross Dominican Monastery in Świdnica was founded at the end of the 13th century. In the period leading up to the Reformation, the brothers were active both in and around the city. The exact extent of their influence was so far unknown; it was only evident that there were several other monastic houses of the preaching brothers in the immediate vicinity of the Świdnica monastery (Wrocław, Brzeg, Ząbkowice, Legnica). The opinion, voiced many years ago by Jerzy Kłoczowski, that it is impossible to determine the exact boundaries of the monastic districts of the Silesian Dominicans, can be reviewed thanks to information from the account book of the Świdnica convent, which was drawn up in the 1530s by its then prior, Brother Jerzy Leopoldi. The book includes a list of towns and cities where the Dominicans of Świdnica conducted fund-raising, as well as a list of centres where rosary confraternities operated under their patronage. By plotting these localities on the map, the determining of the boundaries of the district of the Monastery of the Holy Cross became possible. The territory of this district was vast: along the north-south axis, its diameter reached about 60 km, while along the east-west line it exceeded 70 km. Taking into account the location of the Świdnica monastery in relation to other Dominican foundations in Silesia and the results of earlier research on the district of the Monastery of the Order of Preachers in Brzeg, it is possible to determine the exact extent of the monastic districts of Świdnica, Ząbkowice and Brzeg, as well as the approximate course of the districts of the monasteries of Wrocław and Legnica. The results of the research presented in the article are important for the study of the activities of the Dominicans of the Silesian Province at the end of the Middle Ages and allow us to determine the boundaries of the pastoral and economic influence of individual convents.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 181-208
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 83.

Tytuł:

Z warsztatu leksykograficznego Bartłomieja z Bydgoszczy. Powtórzenia haseł

Autorzy:

Jankowiak, Lucyna Agnieszka

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38631560.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Polish language of the 16th century
lexicography of the 16th century
dictionaries by Bartłomiej of Bydgoszcz
lexicographic method
język polski XVI wieku
leksykografia XVI wieku
metoda leksykograficzna
słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy

Opis:

The aim of this article is to describe 280 examples of recurrences of Polish entries in the Latin-Polish dictionaries by Bartholomeus de Bydgostia of 1532 and 1544. The first researchers considered these recurrences to be mere mistakes resulting from a long time taken to prepare the dictionaries or from other causes. However, the scale of this phenomenon (4.3%) and its peculiar regularity make one think of another way of interpreting it – as Bartholomeus’ lexicographic method.
Niniejszy artykuł opisuje 280 przykładów powtórzeń haseł polskich w łacińsko-polskich słownikach Bartłomieja z Bydgoszczy (1532 i 1544). Pierwsze badaczki traktowały je wyłącznie jako pomyłki spowodowane między innymi długim czasem przygotowywania słowników. Jednakże skala tego zjawiska (4,3%) i jego regularność oznaczają, że można je interpretować inaczej – jako jedną z metod leksykograficznych Bartłomieja z Bydgoszczy.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 84.

Tytuł:

Cain’s rhetorical artfulness: Erasmus’ Biblical spoof
Retoryczna przebiegłość Kaina. Biblijny apokryf Erazma

Autorzy:

Ryczek, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2089948.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Early Modern European history
16th-century Latin-language writers
16th century humanism
rhetoric
Biblical mythopoeia
Cain
Desiderius Erasmus (1466–1536)
wczesna nowożytność
literatura nowołacińska
humanizm
retoryka
apokryfy biblijne
Erazm z Rotterdamu (1466–1536)

Opis:

This article contains a bilingual, Latin-Polish, edition of a letter written by Erasmus to John Sixtin (Ioannes Sixtinus), a Frisian student he met in England. In it Erasmus describes a dinner party at Oxford to which he was invited as an acclaimed poet. In the presence of John Colet, leader of English humanists, table talk turned into learned conversation. Erasmus’s contribution to the debate was an improvised fable (fabula) about Cain who, in order to become farmer, persuades the angel guarding Paradise to bring him some seeds from the Garden of Eden. His speech, a showpiece of rhetorical artfulness disguising a string of lies and spurious argument, is so effective that the angel decides to steal the seeds and thus betray God’s trust. Seen in the context of contemporary surge of interest in the art of rhetoric, Erasmus’ apocryphal spoof is an eloquent demonstration of the heuristic value of mythopoeia and the irresistible power of rhetoric.

Źródło:

Ruch Literacki; 2018, 5; 531-544
0035-9602

Pojawia się w:

Ruch Literacki

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 85.

Tytuł:

Napierśniki husarii obrony potocznej w połowie XVI w.
Breastplates permanent defence hussars in the mid 16th century
Нагрудники гусарии маневренной обороны в середине XVI в.

Autorzy:

Plewczyński, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482793.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Muzeum Wojska w Białymstoku. Ośrodek Badań Historii Wojskowej

Tematy:

Polish Hussars
cavalry
body armour
breastplate
16th century
Гусaрия
кавалерия
доспехи
нагрудник
16 век

Opis:

In the popular scientific literature the image of the 16th century hussars is limited to light armour warriors from the beginning of the century and Batorian hussars from the late 1570s. Recent scientific research fulfilled the gap between the second and third quarters of the 16th century. Nevertheless, studies devoted to protective arma¬ments are still not common, especially research devoted to Polish hussar armours from the mid 16th century. Research devoted to old Polish warfare techniques are to be based on written, iconographic and material sources. As far as the 40s and 50s are concerned, however, one faces exceptionally low level of materials as well as iconographic and museum records with determined chronology and origin are rare. Nevertheless, based on few and partial traces left by the Jagiellonian generation liv¬ing in the mid 16th century, the author attempted at re-establishing the model of the protective armour used by the hussar and the changes concerning the armaments of this type as regards cavalry at the turn of the first and second half of the 16th century.
В научно-популярной литературе образ гусарии XVI в. сводится к легково¬оруженным рацам начала столетия и гусарам Батория конца 70-х гг. Современ¬ные научные исследования заполнили пробел второй и третьей четвертей XVI в., но работы, посвященные защитному вооружению, прежде всего, происхож¬дению польского гусарского вооружения середины XVI в., – все еще редкость. Исследования старопольской военной техники должны базироваться на пись¬менных, иконографических и материальных источниках. По 40-м и 50-м гг. XVI в. имеется беспрецедентно мало источников, а иконографические и музейные предметы, строго датированные и известного происхождения, – большая ред¬кость. Несмотря на это, основываясь на немногочисленных следах, оставленных ягеллонским поколением, жившим в середине XVI в., автор попытался воссоз¬дать модель пластинчатого защитного вооружения гусарии, а также изменения в вооружении этого рода кавалерии на рубеже первой и второй половины XVI в.

Źródło:

Studia z Dziejów Wojskowości; 2017, 6; 161-178
2299-3916

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Wojskowości

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 86.

Tytuł:

Uposażenie duchowieństwa dawnego dekanatu Wysocice na podstawie tzw. z 1529 roku
Die Versorgung der Geistlichkeit des früheren Dechanats Wysocice nach dem sog. Liber retaxationum von 1529

Autorzy:

Poniewozik, Leszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1041984.pdf

Data publikacji:

1996

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Geistlichkeit
Kirche
Stiftskirche
16. Jahrhundert
duchowieństwo
kościół
kolegiata
XVI wiek
clergy
church
collegiate church
16th century

Opis:

Der vorliegende Artikel behandelt die jährlichen Einkünfte der verschiedenen im Dechanat Wysocice tätigen Gruppen von Geistlichen, wobei es nicht nur darum geht, die globale Höhe der Einkünfte aufzuzeigen, sondern uns interessiert auch die Herkunft dieser Einnahmen sowie der Kaufwert der vereinnahmten Summen. Ein Vergleich ergab, daß die Ordensgeistlichkeit am besten versorgt war. Die drei auf dem Gebiet des Dechanats Wysocice liegenden Klöster vereinnahmten insgesamt 64% der Gesamtsumme aller Einnahmen aus diesem Dechanat. An zweiter Stelle standen die Pfarrherren mit 32%, während auf die Pfründe der übrigen Geistlichen nur 4% entfielen. In der Gruppe der Ordensgeistlichkeit sowie der in den Pfarreien tätigen Geistlichen, die selbst keine Pfarrherren waren, stammten diese Einkünfte vorwiegend aus dem Zehnten sowie verschiedenartigen, zusammengenommen als „Zins" klassifizierten Gebühren. Dagegen bildete bei den Pfarrherren der Zehnte mit einem beträchtlichen Anteil der Gebühren für seelsorgerische Dienste die Grundlage der Einkünfte. Wenn wir die Angaben aus dem 14. Jahrhundert mit denen von 1529 vergleichen, können wir feststellen, daß die nominelle Versorgung fast aller kirchlichen Institutionen in dieser Zeit beträchtlich gestiegen ist. Aber ein Vergleich der Kaufkraft der entsprechenden Summen aus dem 14. und dem 16. Jahrhundert zeigt, daß global von einer Stagnation oder höchstens von einer geringen Verbesserung die Rede sein kann. Nur im Falle der Klöster können wir entweder eine starke Zunahme der Einkünfte oder aber einen genauso deutlichen Rückgang derselben feststellen.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1996, 66; 449-458
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 87.

Tytuł:

Nazwy sekwatywne w Słowniku języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego nienotowane w Słowniku polszczyzny XVI wieku
Names of Reformation-related Religious Dissenters in S. B. Linde’s Słownik języka polskiego not Listed in Słownik polszczyzny XVI wieku

Autorzy:

Michalska-Górecka, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044160.pdf

Data publikacji:

2020-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

names of Reformation-related religious dissenters
16th-century vocabulary
the Reformation
Linde’s dictionary

Opis:

The article aims to discuss the names of Reformation-related religious dissenters included in Samuel Bogumił Linde’s Słownik języka polskiego (Polish language dictionary) which are not listed in Słownik polszczyzny XVI wieku (16th-century Polish language dictionary). The analysis of the material shows that Linde’s dictionary is a valuable, multi-layer complement to the sixteenth-century vocabulary listed inSłownik polszczyzny XVI wieku in the area of names of Reformation-related religious dissenters. First, Linde records sixteenth-century vocabulary related to the religious fractions of the time that is missing from Słownik polszczyzny XVI wieku even though it was in use at the time. Importantly, whenever he provides the source of a given lexeme, it is rarely from the sixteenth century. The lexicon also includes feminine forms of believers missing from Słownik polszczyzny XVI wieku that originated from the masculine forms listed in both dictionaries. Finally, Linde’s work presents the evolution of each religion and the emergence of new fractions, especially in the Orthodox Churchand post-Reformation churches, hence it includes the names of believers of religions that emerged after the sixteenth century.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 99-111
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 88.

Tytuł:

Graficzne i fonetyczne warianty techniczne w polskiej edycji Żywotów filozofów Mikuláša Konáča (F. Ungler, Kraków 1535)
Graphic and phonetic technical variants in the Polish edition of the Żywoty filozofów by Mikuláš Konáč (F. Ungler, Kraków 1535)

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044850.pdf

Data publikacji:

2017-08-10

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of language
Polish language of the 16th century
orthography
history of printing
typesetting

Opis:

The article attempts the technical determination of the graphic and phonetic variance acknowledged in the Polish edition of the Żywoty filozofów by Mikuláš Konáč. The method used was to analyze the distribution of oppositional graphic forms. It has been determined that the technical nature of the print is 9 variants: 4 graphic variants („j” = /j/ in position before consonant, „j” = /j/ in the voice-over position, „u” = /v/ i /v/ in the midpoint position, „th” = /t/) and 5 phonetic variants (miesce, miejsce, miejstce; wszystko; wieliki); among them are both regressive and progressive forms. The analysis also shows that, using the disclosed technical variants, zecer manipulated the graphical content of the lines in both possible ways: narrowing or widening.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 1; 117-128
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 89.

Tytuł:

Najwcześniejsze (szesnastowieczne) rejestry archiwalne szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego
The earliest registers of the private archives of the nobility of the Grand Duchy of Lithuania in the 16th century

Autorzy:

Ragauskienė, Raimonda

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1193925.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

the Grand Duchy of Lithuania
the 16th century
archives of nobility
registers of archives

Opis:

This article is devoted to the earliest registers of the private archives of the Grand Duchy of Lithuania nobility of the 16th century. The custom of drafting such documents developed throughout this century. Very few original noblemen’s document registers have survived, and our knowledge of them mainly comes from inscriptions in court books and from the Lithuanian Metrica acts. At the very outset of the century, books of document copies (cartularies) were written in the courts of the GDL magnates. Document inventories of the representatives of the minor nobility and gentry started appearing in the second half of the 16th century. The last quarter of the century witnessed the final formation of the inventory characteristics typical of later years. Based on the typology of documents described in the registers, registers are grouped into either general – covering the basic documentation – or partial. However, even in the general registers only the documents most important to the owner were listed. Hence, the registers of the private archives can turn into a “reality trap” reflecting but a part of the archivalia. The article also analyses the purposes of the drafting of registers.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2016, 81, 1; 131-150
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 90.

Tytuł:

Miasta w Atlasie historycznym Polski XVI wieku
Towns and cities in the Historical Atlas of Poland of the Sixteenth Century

Autorzy:

Noga, Zdzisław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/18055654.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

atlas
16th century
cities
city plans
historical cartography
XVI wiek
miasta
plany miast
kartografia historyczna

Opis:

Artykuł zawiera analizę zakończonej edycji ośmiu tomów Atlasu historycznego Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku z perspektywy historii miast. Przy omawianiu map głównych i komentarzy zwrócono uwagę na kryteria kwalifikacji osiedli do kategorii miast, nie tylko prawnoustrojowe, ale również funkcjonalne. Osobne miejsce poświęcono opublikowanym planom 34 miast i komentarzom do nich. Stwierdzono zachowanie ciągłości metodologicznej i w miarę jednolitego kwestionariusza badawczego w tomach, które ukazywały się w latach 1958– 2021. Seria ukazała się też jako wydanie zbiorcze (2021) i anglojęzyczne (2014).
The article analyses the completed eight-volume edition of the Historical Atlas of Poland. Detailed Maps of the 16th Century from the perspective of the history of towns and cities. In discussing the main maps and commentaries, special attention has been paid to the criteria for classifying settlements as towns, not only legal and systemic but also functional. A separate section is devoted to the published plans of 34 towns with the commentaries on them. It can be stated that methodological continuity and a relatively homogeneous research questionnaire were maintained in the volumes published between 1958 and 2021. The series has a collected edition (2021) and an English-language edition (2014).

Źródło:

Studia Geohistorica; 2022, 10; 215-223
2300-2875

Pojawia się w:

Studia Geohistorica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 91.

Tytuł:

Cztery świadectwa święceń duchownych z diecezji krakowskiej z XV i XVI wieku

Autorzy:

Kaczmarek, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/560351.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

certificate
holy orders
Krakow diocese
15–16 th century
święcenia
duchowieństwo
diecezja krakowska
XV–XVI wieku

Opis:

There are few records showing the practice of the holy orders taken by local clergy in medieval Krakow diocese. With the exception of two short lists of acolytes ordained by bishop Jan Rzeszowski, we do not have any name lists of clergymen ordained by local ordinaries and suffragans. Consequently, studies on the holy orders of clergy from the diocese should refer to certificates of the holy orders bestowed upon individual clerics identified in studies to date. The archival search, performed in bishops’ files and consistory books from several dioceses belonging to late medieval Polish church organization, led to the retrieval of certificates of three clergymen from the Krakow diocese from the years 1460–1531: Andrzej (probably from MęcinaMała), Grzegorz from Olkusz and Jan from Jakimowice. The content of the certificates is of significance for studies on the prosopography of the Krakow clergy in 15th and mid-16th century.
Z terenu średniowiecznej diecezji krakowskiej posiadamy niewiele materiałów pokazujących praktykę święceń tamtejszego duchowieństwa. Z wyjatkiem dwóch krótkich wykazów akolitów ordynowanych przez bp. Jana Rzeszowskiego nie znamy też żadnych imiennych wykazów duchownych wyświęconych przez tamtejszych ordynariuszy i sufraganów. Z tego względu w badaniach nad święceniami kleru w tej diecezji warto sięgać do zapoznanych w dotychczasowych badaniach świadectw święceń poszczególnych duchownych. Kwerenda przeprowadzona w aktach biskupich i księgach konsystorskich kilku diecezji należących do polskiej organizacji kościelnej późnego średniowiecza pozwoliła na odnalezienie świadectw trzech duchownych z diecezji krakowskiej z lat 1460–1531: Andrzeja (prawdopodobnie z Męciny Małej), Grzegorza z Olkusza oraz Jana z Jakimowic. Zawartość tych materiałów ma znaczenie dla studiów nad prozopografią krakowskiego kleru w XV i pierwszej połowie XVI wieku.

Źródło:

Folia Historica Cracoviensia; 2018, 24, 1
0867-8294

Pojawia się w:

Folia Historica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 92.

Tytuł:

O możliwości technicznego uwarunkowania oboczności albo // abo w drukach polskich z XVI wieku
On the Possibility of Technical Conditioning of Variant Forms albo // abo in Polish Printed Material from the 16th Century

Autorzy:

Osiewicz, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1045232.pdf

Data publikacji:

2015-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

history of language
Polish language in the 16th century
orthography
phonetics
history of Polish printing
typesetting

Opis:

The article presents evidence of the use of variant forms albo // abo for typesetting purposes. To demonstrate this, the illustration material was used originating from five 16th-century prints in verse in which the form abo or albo appears only in long verses, brought to the right margin – which proves that the form was utilized because of its graphical and not linguistic features.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 185-202
1233-8672
2450-4939

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 93.

Tytuł:

Studenci z Polski dopuszczeni do prowadzenia zajęć na Uniwersytecie Bolońskim na początku XVI wieku

Autorzy:

Sroka, Stanisław A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/949347.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

University of Bologna
Polish physicians of the 16th century
dubia
Uniwersytet Boloński
polscy lekarze XVI w.

Opis:

Artykuł omawia zachowane w Archiwum Państwowym w Bolonii podania polskich studentów (tzw. dubia) o dopuszczenie do prowadzenia zajęć na uniwersytecie w ramach kursów zwanych lecturae universitatis. Byli to: Maciej Sieprawski, Walenty ze Starogardu, Mikołaj z Wieliczki, Jakub Marcinus oraz Joannes Polonus. Zajęcia zwane lecturae były prowadzone w Bolonii przez ubogich studentów, a zarobione pieniądze miały pokryć koszty uzyskania stopnia doktorskiego. 
The paper discusses applications of Polish students (the so-called dubia) to be allowed to lecture at the university within the frame of courses called lecturae universitatis. They were Maciej Sieprawski, Walenty of Starogard, Mikołaj of Wieliczka, Jakub Marcinus and Joannes Polonus. The courses called lecturae were run in Bologna by poor students and the money earned by them served to cover the costs of obtaining the doctoral degree.

Źródło:

Roczniki Historyczne; 2018, 84
0324-8585

Pojawia się w:

Roczniki Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 94.

Tytuł:

Etos rycerski w XVI-wiecznych kazaniach na pogrzeby królów Polski
Chivalric ethos in 16th century sermons for the funerals of kings of Poland

Autorzy:

Teusz, Leszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2086817.pdf

Data publikacji:

2021-10-23

Wydawca:

Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny

Tematy:

etos rycerski
kazanie
pogrzeb
król
Polska
XVI wiek
chivalric ethos
sermon
funeral
king
Polska
16th century

Opis:

Przedmiotem artykułu jest ukazanie obecności etosu rycerskiego w XVI-wiecznych kazaniach na pogrzeby królów Polski: Zygmunta Augusta i Stefana Batorego. Prezentacja oraz analiza fragmentów mów pogrzebowych ks. Marcina Białobrzeskiego i ks. Hieronima Powodowskiego z jednej strony ukazuje żywotność idei związanych z obrazem i cechami rycerza, z drugiej – dokumentuje aktualizowaną w XVI w. strategię konstruowania topiki pochwalnej zmarłego władcy w jej powiązaniu z tradycją starożytnej retoryki oraz z wymogami kompozycyjnymi antycznej oracji pogrzebowej. Kontekstem dla prowadzonych rozważań jest usytuowanie rycerskich wartości w perspektywie przekształcania się rycerstwa w stan szlachecki oraz dokonującej się ich transformacji w sarmackiej kulturze i sarmackiej wizji świata oraz „barokowej idei wojny”.
The subject of the article is to show the presence of the chivalric ethos in 16th century sermons for the funerals of the kings of Poland: Sigismund Augustus and Stephen Báthory. The presentation and analysis of fragments of funeral speeches by Fr. Marcin Białobrzeski and Fr. Hieronim Powodowski shows, on the one hand, the vitality of the ideas related to the image and features of the knight, and on the other – it documents the strategy, updated in the sixteenth century, of constructing the topoi in eulogies of deceased rulers in connection with the tradition of ancient rhetoric and the compositional requirements of the ancient funeral oration. The context for the considerations is the location of chivalric values in the perspective of the transformation of knights into the noble class and the transformation of these values in Sarmatian culture and in the Sarmatian vision of the world as well as the “baroque idea of war”.

Źródło:

Język - Szkoła - Religia; 2021, 16; 199-215
2080-3400

Pojawia się w:

Język - Szkoła - Religia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 95.

Tytuł:

Der Dominikanerklosterkreis Brzeg (Brieg) im 16. Jahrhundert. Versuch einer Rekonstruktion
District of the Dominican Monastery in Brzeg in the 16th century. A Reconstruction Attempt
Okręg klasztoru dominikanów w Brzegu w XVI wieku. Próba rekonstrukcji

Autorzy:

Krzysztof, Kaczmarek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1602486.pdf

Data publikacji:

2021-06-30

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

Brzeg
Dominikaner
Kloster
Klosterkreis
16. Jahrhundert
dominikanie
klasztor
XVI wiek
Dolny Śląsk
Dominicans
monastery
16th century
Lower Silesia

Opis:

Das Dominikanerkloster in Brieg endstand in der Mitte des 14. Jahrhundert. Das Heilig-Kreutz-Kloster war die letzte Stiftung des Dominikanerordens in mittelalterlichen Schlesien. In der Nähe dieses Klosters wurden auch andere Klōster gegrūndet (Breslau, Schweidnitz, Franckenstein, Löwen un Oppeln). Alle diese Klöster hatte Bezierke, in denen pastorale und wirtschaftliche Tätigkeit ausübten. Die Grenzen des Klosters in Brzeg umfasten des Gebiet am linken Ufer der Oder, zwischen Oława und Nysa Kłodzka, sowie Städte und Dōfer am rechten Ufer der Oder, zwischen Widawa und Prosna.
Klasztor dominikanów w Brzegu powstał w połowie XIV w. Był ostatnią fundacją Braci Kaznodziejów na terenie średniowiecznego Śląska i sąsiadował z kilkoma innymi konwentami dominikańskimi: we Wrocławiu, Świdnicy, Ząbkowicach Śląskich, Lewinie Brzeskim i Opolu. Dla rozgraniczenia wpływów tych klasztorów wytyczono należące do nich okręgi, w których mogły one prowadzić działalność duszpasterską i gospodarczą. Wiadomości o zasięgu okręgu klasztoru w Brzegu czerpiemy z XVI-wiecznych wykazów dochodów i wydatków konwentu. Wytyczone na ich podstawie granice okręgu klasztoru brzeskiego obejmują tereny na lewym brzegu Odry położone w widłach Olawy i Nysy Kłodzkiej; dominikanie z Brzegu działali też w niektórych miastach i wsiach na prawym brzegu Odry położonych między Widawą oraz Prosną.  
The Dominican monastery in Brzeg was established in the mid-fourteenth century. It was the last foundation of the Order of Preachers in medieval Silesia and was adjacent to several other Dominican convents: in Wrocław, Świdnica, Ząbkowice Śląskie, Lewin Brzeski and Opole. To establish the range of authority of these monasteries, separate districts were marked out for each to carry out their pastoral and economic activities in. Information on the range of the monastery district in Brzeg is extracted from the 16th-century records of revenues and expenses of the convent. The territory of the Brzeg monastery district, with borders delineated on the basis of records, include the areas on the left bank of the Oder, located at the confluence of the Oława and Nysa Kłodzka; Dominicans from Brzeg were also active in some towns and villages on the right bank of the Oder, located between Widawa and Prosna.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 115; 149-174
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 96.

Tytuł:

Obraz zarazy w świetle traktatu medycznego Piotra Umiastowskiego pt. Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona (1591)
The Plague In Piotr Umiastowski’s Medical Treatise Nauka o Morowym Powietrzu na Czwory Księgi Przełożona (1591)

Autorzy:

Kowalska, Danuta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1929052.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Piotr
Nauka o morowym powietrzu
traktat medyczny
obraz choroby w polszczyźnie XVI wieku
słownictwo medyczne XVI wieku
leksyka wartościująca
Piotr Umiastowski
medical treatise
disease description in 16th-century Polish
medical terminology in 16th century
evaluative lexicon

Opis:

Celem artykułu jest ukazanie obrazu zarazy wykreowanego przez Piotra Umiastowskiego w traktacie medycznym pt. Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona (1591). W tym celu omawia się synonimię związaną z nazwami choroby, cechy i atrybuty zarazy oraz towarzyszących jej objawów, genezę epidemii, a także ukazuje metaforyczne sposoby postrzegania choroby. Analizy zmierzają do odtworzenia dawnego sposobu konceptualizowania choroby, który warunkowany jest z jednej strony ówczesnym poziomem sztuki medycznej, z drugiej zaś utrwalonym w języku potocznym wyobrażeniem choroby. W toku analiz uwagę zwraca się także na wybrane zabiegi językowe, kształtujące obraz choroby, zwłaszcza udział leksyki wartościującej oraz wybrane środki stylistyczne, związane z funkcją artystyczną (porównania, przenośnie, epitety).
This article aims to show the picture of the plague as created by Piotr Umiastowski in his medical treatise entitled Nauka o morowym powietrzu na czwory księgi przełożona from 1591. It discusses the synonymy connected with the names of illnesses, the features of the plague and its symptoms, the origins of the epidemic, as well as the ways illness can be perceived in metaphorical terms. The analyses are intended to show the past methods of conceptualising an illness, which was, on the one hand, determined by the medical science of sixteenth century, and, on the other, by the idea of illness as preserved in colloquial language. The research also points to chosen linguistic devices which form the image of an illness, in particular the evaluative lexicon and given stylistic devices that perform the artistic functions of language (comparison, metaphor, epithets).

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 85-104
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 97.

Tytuł:

Obce nazwy winorośli występujące w poradniku Piotra Krescencjusza (1571)
Foreign names of grapevine from Piotr Crescentius’ Guide (1571)

Autorzy:

Kamper-Warejko, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1595628.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

the 16th century Polish language
borrowings
the names of grapevine
XVI-wieczna polszczyzna
zapożyczenia
nazwy winorośli

Opis:

The subject of the article are foreign names of grapevine from the second edition of the Polish version of Crescentius’ guide (1571) which were adopted by the Polish language. The material analyzed embraces 41 names, none of which appears in other texts. The aim of the work is to examine the appearance of foreign words in the Polish language and their possible incorporation into Polish. More than half of the words (58,5%) were taken from the Latin text with no alterations; the remaining words were submitted to adaptation, which was not always consistent. Only two words underwent the phonetic and infl ectional assimilation (labruszki, arbusta), but only labruszki became common in this meaning in the 16th century Polish language. In the Old Polish language and in later periods there appeared the word muszkatela, which was submitted to communization. The names analyzed here are not common in Polish, which is probably due to their originality and their highly specifi c narrow meaning.

Źródło:

Studia Językoznawcze; 2013, 12; 73-81
1730-4180
2353-3161

Pojawia się w:

Studia Językoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 98.

Tytuł:

Spis ludności Diecezji Krakowskiej prymasa M. J. Poniatowskiego z 1787 roku

Autorzy:

Kumor, Bolesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044711.pdf

Data publikacji:

1977

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

diecezja krakowska
prymas
duszpasterstwo
XVI wiek
katolicyzm
diocese of Krakow
Primate
Christian ministry
16th century
Catholicism

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1977, 35; 255-283
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 99.

Tytuł:

Zasób sekwencji Mszału z Kraśnika z przełomu XIV/XV i XV/XVI wieku

Autorzy:

Bochyński, Mieczysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1044204.pdf

Data publikacji:

1983

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

XIV-XVI wiek
średniowiecze
liturgia
kościół
materiały źródłowe
14th-16th century
Middle Ages
liturgy
church
source reference

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1983, 47; 175-238
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 100.

Tytuł:

Elity w Imperium Osmańskim w XVI w. w świetle traktatu Teodora Spandounesa pt. O pochodzeniu Cesarzy Osmańskich
The Elites in the Ottoman Empire in the 16th Century in the Light of Theodor Spandounes’ Treatise On the Origin of the Ottoman Emperors

Autorzy:

Wróbel, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1597275.pdf

Data publikacji:

2021-07-01

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

Turcja
Osmanowie w XVI w.
elity
Teodor Spandounes
Turkey
Ottomans in the 16th century
elites
Theodore Spandounes

Opis:

Teodor Spandounes urodził się w połowie XV w. w rodzinie greckich emigrantów, która po upadku Konstantynopola znalazła schronienie we Włoszech. Ród Spandounesów nie odegrał znaczącej roli w historii Cesarstwa Bizantyjskiego, ale matka Todora, Eudoksja, pochodziła ze znanej rodziny Kantakuzenów. Teodor nawiązał bliskie stosunki z papieżami Klemensem VII i Pawłem III, którym doradzał w sprawach osmańskich. Prawdopodobnie około 1515 r. Spandounes napisał pierwszą wersję traktatu: O pochodzeniu Cesarzy Osmańskich. W 1538 r. zadedykował ostateczną wersję delfinowi Francji Henrykowi. Jak sugeruje tytuł, głównym celem traktatu Spandounesa było wyjaśnienie, w jaki sposób Turcy, w stosunkowo krótkim czasie, rozbudowali swe państwo od skromnych początków do obecnego, potężnego stanu. W artykule dokonano analizy przydatności traktatu Spandounesa jako źródła do badań nad elitami w Imperium Osmańskim. Autor doszedł do następujących konkluzji: 1) Traktat jest obfitym źródłem wiadomości na temat szeroko pojętych elit w Imperium Tureckim. 2) Autor jest dobrze poinformowany i jednocześnie krytycznie podchodzi do informacji, jakie uzyskał. Przedstawiając dzieje sułtanów, opiera się nie tylko na wiadomościach ze źródeł zachodnich, ale zdaje się znać (przynajmniej w jakimś stopniu) historyczną tradycję turecką. 3) Dzieło Spandounesa dostarcza szczególnie cennych wiadomości na temat organizacji dworu sułtańskiego, struktury, kompetencji urzędników dworskich i państwowych oraz organizacji wojskowej. 4) Bardzo cenne są spostrzeżenia Teodora na temat życia codziennego elit w państwie sułtańskim (wystrój wnętrz, ubiór, posiłki itp.).
Theodore Spandounes was born in the middle of the 15th century to a family of Greek exiles who had found shelter in Italy after the fall of Constantinople. The Spandounes family had not played any significant role in the history of the Byzantine Empire but his mother Eudotia came from the famous Kantakouzenos family. Theodore established close relationships with Popes Clement VII and Paul III, who he advised on Ottoman affairs. Probably around 1515, Spandounes wrote the first version of the treatise: On the Origin of the Ottoman Emperors. In 1538 he dedicated the final version to Dauphin Henry from France. As suggested by the title, the main objective of Spandounes’s treatise was to explain how the Ottomans rose in a relatively short time from humble beginnings to their current mighty state. The article presents the usefulness of Spandounes’ treatise as a source for the study of the elite in the Ottoman Empire. The author came to the following conclusions: 1) The treaty is a very rich source of information on the broadly understood elite in the Turkish Empire. Spandounes is well informed and at the same time is critical of the information he has obtained. 2) When presenting the history of the sultans, the author seems to be relying not only on information from Western sources, but also seems to know (at least to some extent) the historical Turkish tradition. 3) The work of Spandounes provides particularly valuable information on the organization of the Sultan’s court, structure, competences of court and state officials, and military organization. 4) Theodore’s observations on the everyday life of the elite in the Sultan state (interior design, clothes, meals, etc.) are very valuable.

Źródło:

Perspektywy Kultury; 2021, 33, 2; 9-30
2081-1446
2719-8014

Pojawia się w:

Perspektywy Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce