Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Urbanek, A" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 46
Tytuł:
Automated Fare Collection Systems based on check-in and check-out-premises of implementation in Urban Public Transport
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/393683.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Telematyki Transportu
Tematy:
Automated Fare Collection System
e-ticket
smart card
urban transport
public transport
CICO
system automatycznego pobierania opłat
karta inteligentna
e-bilet
transport miejski
transport publiczny
Opis:
In the era of dynamic development of ICT and its increasingly common use in every aspect of life, automated fare collection systems in the public transport became a standard in large cities throughout the world. The systems implemented worldwide, including Poland, differ in assumptions and technologies used. A part of the solutions already implemented is based on the so-called Check-In and Check-Out model, which raises a lot of social fears. The aim of the paper is to present premises that are decisive for the implementation of e-ticket systems in urban public transport, which are based on the registration of the entry to and exit from a vehicle.
Źródło:
Archives of Transport System Telematics; 2017, 10, 3; 40-45
1899-8208
Pojawia się w:
Archives of Transport System Telematics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phyletic evolution of the latest Ludlow spinose monograptids
Autorzy:
Urbanek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20243.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ewolucja zwierzat
paleontologia
Monograptus
fauna graptolitowa
Neocucullograptinae
Opis:
The spinose latest Ludlow (Ludfordian) graptolite Monograptus (Uncinatograptus) spineus is not related to the lobate-spinose monograptids of the late Wenlock. It developed independently as a result of phyletic evolution from hooded M. (U.) acer, M. (U.) protospineus sp. n. being a transient link. Cumulative effects of gradual and directional changes within this lineage resulted probably in feeding specializations that enabled separation of niches. Previously described M. (U.) acer and M. (U.) aculeatus are defined as chronosubspecies, the latter representing a more advanced stage of evolution. A biostratigraphic subdivision of late Ludfordian in graptolite facies is suggested.
Rozpoznana na podstawie głębokiego wiercenia Mielnik IG-1 (E Polska) sekwencja fauny graptolitowej, wskazuje na wyraźną dwudzielność najwyższego ludlowu (piętro ludford). Dominujące we wczesnyrn ludfordzie monograptidy z podrodziny Neocucullograptinae wymierają pod koniec poziomu N. kozlowskii w wyniku jednoimiennego zdarzenia (kryzysu biotycznego). Miejsce zubożałego zespołu reliktowego zajmuje następnie zróżnicowana fauna, wsród której szczególne znaczenie przypada przedstawicielom Monograptus opatrzonych tekami typu "uncinatus". Pojawiają się one po dłuższej przerwie w zapisie paleontologicznym (tzw. "Lazarus effect"). Powyżej tego poziomu rozwija sie linia filogenetyczna, zlożona z następstwa: M. (Uncinatograptus) acer acer - M. (U.) acer aculeatus - M. (U.) protospineus sp. n. - M. (U.) spineus. Ten ostatni posiada obok płatów aperturalnych także długie kolce i jest charakterystycznym gatunkiem przewodnim poinego ludfordu. Stopniowa i kierunkowa ewolucja w obrębie tej pojedynczej linii stanowi przykład tzw. "ewolucji filetycznej". Zmiany ewolucyjne miały charakter kumulatywny i nowe elementy strukturalne były dodawane do już istniejących (hypermorfoza). M. (U.) protospineus sp.n. reprezentuje ogniwo pośrednie i ma platy aperturalne opatrzone zaczątkowymi wyrostkami, na których w dalszym przebiegu filogenezy powstały prawdziwe kolce aperturalne. Niezwykłe podobieństwo M. (U.) spineus do "kolczastych" monograptidow poinego wenloku jest wiec wyrazem homeomorfii.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studies on graptolites 1. Development and structure of Pristiograptus gotlandicus (Perner)
Badania nad graptolitami 1. Rozwój i budowa Pristiograptus gotlandicus (Perner)
Razvutie i stroenie Pristiograptus gotlandicus (Perner)
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21317.pdf
Data publikacji:
1959
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
This paper describes the astogeny and structure of Pristiograptus gotlandicus (Perner), etched from Silurian erratic boulders. This species differs from typical pristiograptids in certain characters of the thecal aperture whose morphological significance is discussed.
W pracy opisano budowę i rozwój astogenetyczny Pristiograptus gotlandicus (Perner ) na podstawie okazów, wypreparowanych metodami chemicznymi z dwu głazów narzutowych (S. 120 - z Rewala , woj. koszalińskie i S. 162 - z Czarnkowa , woj. poznańskie). Graptolit ten, opisany dotychczas z dolnego ludlowu wyspy Gotland, Czechosłowacji, W. Brytanii, Turyngii i Polski, był jednak słabo poznany pod względem morfologicznyrn. Rozwój astogenetyczny, wyjaśniony prawie kompletnie, reprezentuje normalny typ monograptidowy. Dorosła sikula jest prawie prosta i ma 2,04-2,08 mm długości. Prosikula ma 0,36-0,44 mm długości , metasikula zas około 1,70 mm. Rabdozom jest prosty, przy czym w części proksymalnej na 10 mm przypada 11-12 tek. Wysokość rabdozomu waha się od około 0,80 mm przy pierwszej tece - do około 2,00 mm w pomierzonych częściach dystalnych. Budowa tek, w zasadzie typu pristiograptusowego, odznacza się obecnością pewnych cech, odróżniających ten gatunek od typowych pristiograptusów (por. fig .2). Teki proksymalne (3- 5 pierwszych tek) maja początkowo apertury gładkie, następnie zaś podlegają pewnej modyfikacji przez dodanie z obu stron apertury dodatkowego fuzellusa (fig.3). Jest on łukowato wygięty i wyklinowuje się stopniowo w kierunku wentralnym i dorsalnym. Tworzy on rodzaj skrzydełkowatego wyniesienia, nadającego tekom charakterystyczny wygląd. W miarę dalszego wzrostu, wyniesienie to nie akcentuje się, a nawet ulega niwelacji przez pojawienie się w kącie dorsalnym wyrostka nowego krótkiego fuzellusa, który autor nazywa "kątowym". Nadaje to tekom proksymalnym postać definitywna. Teki dystalne sa pozbawione łukowato wygiętych fuzellusów. O ile można było ustalić, są one początkowo gładkie, następnie zaś przyjmują postac definitywną przez pojawienie się jednego lub dwu fuzellusów kątowych. Ścianki tek stają się przez to skośne w stosunku do osi rabdozomu, co stanowi charakterystyczną cechę tego gatunku. Różnice w budowie apertury tek proksymalnych i dystalnych ilustruje diagram (fig. 2). Znaczenie opisanych tu zróżnicowań aperturalnych Pristiograptus gotlandicus (Perner) nie jest jasne. Można je traktować zarówno jako specjalną modyfikację tek typu pristiograptusowego, nie mającą związku z innymi typami apertury monograptusów, lub uważać za pierwsze stadia tworzenia się parzystych wyrostków aperturalnych Saetograptinae, zwłaszcza zaś typu Colonograptus. Dokładne porównanie budowy fuzellarnej tych obu typów wyrostków aperturalnych skłania autora do przyjęcia pierwszej alternatywy. Zróżnicowania aperturalne Pristiograptus gotlandicus nie stanowiłyby zatem zaczątkowych wyrostków prowadzących do Colonograptus, ale byłyby raczej wyrazem specjalizacji typowych pristiograptusow, Wskazuje na to kształt ostatniego fuzellusa aperturalnego, obecność fuzellusów katowych, a także występowanie P. gotlandicus, stwierdzane stale w poziomie P. nilssoni, obok przedstawicieli Colonograptus. W obu zbadanych głazach, opisanemu tu gatunkowi nie towarzyszyły odpowiednie formy przewodnie, pozwalające ustalić poziom graptolitowy, z którego pochodziły głazy. Towarzyszące formy retiolitesowe wskazują jednak na dolny ludlow, jako najprawdopodobniejszy ich wiek.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1959, 04, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the morphology and evolution of the Cucullograptinae (Monograptidae, Graptolithina)
Morfologia i ewolucja Cucullograptinae (Monograptidae, Graptolithina)
Morfologija i ehboljucija Cucullograptinae (Monograptidae, Graptolithina)
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22204.pdf
Data publikacji:
1966
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
morphology
evolution
Cucullograptinae
Monograptidae
Graptolithina
paleontology
terminology
systematics
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1966, 11, 3-4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morphogenetic gradients in graptolites and bryozoans
Autorzy:
Urbanek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23410.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Bilateria
clone
graptolite
morphogenetic gradient
colony
bryozoan
paleontology
Hox gene
Opis:
Despite independent evolution of coloniality in hemichordates and bryozoans, their colonies show common features. In both instances colony is a genet or clonal system composed of zygotic oozooid and a number of blastozooids (= modules) integrated by physical continuity of tissues, sharing a common genotype and subject to common morphogenetic control. In some groups of graptolites and bryozoans, colonies display a regular morphological gradient. Simple graptoloid and bryozoan colonies consist of a proximal zone of astogenetic change and a distal zone of astogenetic repetition. Observed morphological gradient may be attributed to diffusion, along the colony axis, of a morphogen produced by the oozooid; in the zone of astogenetic change the morphogen is above certain threshold level and drops below it in the zone of astogenetic repetition. This model is supported by observations on regeneration of fractured graptoloid colonies. Regenerative branch never displays astogenetic change. The same rule is valid for regeneration of fractured bryozoan colonies. While the early astogeny of simple bryozoan colonies may be explained within the framework of the gradient theory, the late astogeny of more complex ones involves multiple succession of zones of change and repetition, without analogy in astogeny of graptoloids. Thus, late astogeny in bryozoan colonies may be controlled by cyclic somatic/reproductive changes, probably independent of the primary morphogen. Evolutionary changes in the graptoloid colonies involve both the spreading of the novelties over a greater number of zooids (penetrance) and an increase in the degree of phenotypic manifestation of a given character (expressivity). In the phylogeny of bilaterian colonies morphogenetic gradient probably originated as a sort of a side effect of sexual process leading to the appearance of the oozooid. The latter contaminated the neighbouring blastozooids with the products of its own morphogenesis. The resulting morphogenetic gradient could be used by selective forces to produce various effects of adaptive significance. Morphogens responsible for patterning of bilaterian colonies are probably related to the products of genes responsible for the anteroposterior control of embryos in all solitary Bilateria (Hox, zootype genes).
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2004, 49, 4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On generation and regeneration of cladia in some Upper Silurian monograptids
O rozwoju i regeneracji gałązek w koloniach pewnych górno-sylurskich Monograptidae
O razvitii i regenereracii vetok v kolonijakh verkhne-silurijjskikh Monograptidae
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23490.pdf
Data publikacji:
1963
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
generation
regeneration
Upper Silurian
monograptid
Linograptinae
structure
development
paleontology
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1963, 08, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Risk sharing in the paper ticket distribution system on the example of Municipal Transport Union of the Upper Silesian Industrial District in Katowice
Podział ryzyka w systemie dystrybucji biletów papierowych na przykładzie Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/374130.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
public urban transport
ticket distribution system
risk sharing
distribution agreements
paper ticket
Upper Silesian Industrial District
transport publiczny miejski
system dystrybucji biletów
podział ryzyka
umowy dystrybucyjne
bilet papierowy
Górnośląski Okręg Przemysłowy
Opis:
Properly organized ticket distribution is a crucial tool to realize tariff policy of public passenger transport provider in the given area, as well as the factor influencing the ticket sale profits. Providing the proper accessibility of public communication ticket sale network requires signing contracts with third parties, which is consequently connected with the necessity to divide the tasks and responsibilities among them, which generates certain risk for each of the parties. In the article the types of risks have been discussed, as well as the methods of its sharing in case of agreements concerning public communication paper ticket distribution. Based on the example of the Municipal Transport Union of the Upper Silesian Industrial District in Katowice, the types of such agreements have been presented as well as their influence on organizing urban communication ticket distribution system in Silesian agglomeration. The paper presents a new approach to risk management as an important part of integration strategy of urban transport organizer.
Odpowiednio zorganizowana dystrybucja biletów to ważne narzędzie realizacji polityki taryfowej organizatora miejskiego transportu zbiorowego na danym obszarze oraz czynnik wpływający na dochody ze sprzedaży biletów. Zapewnienie właściwej dostępności sieci sprzedaży biletów komunikacji miejskiej wymaga zawarcia umów z podmiotami zewnętrznymi, co z kolei wiąże się z koniecznością podziału zadań i odpowiedzialności pomiędzy stronami umowy i generuje określone ryzyko dla każdej z nich. W artykule omówiono rodzaje ryzyka oraz sposoby jego podziału w przypadku umów na dystrybucję papierowych biletów komunikacji miejskiej. Na przykładzie Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach zaprezentowano typy takich umów i omówiono ich wpływ na organizację systemu dystrybucji biletów komunikacji miejskiej w aglomeracji śląskiej. Artykuł prezentuje nowe podejście do zarządzania ryzykiem, jako ważnego narzędzia realizacji strategii integracji organizatora transportu miejskiego.
Źródło:
Transport Problems; 2015, 10, 1; 45-54
1896-0596
2300-861X
Pojawia się w:
Transport Problems
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Neocucullograptinae n. subfam. (Graptolithina)-their evolutionary and stratigraphic bearing
Neocucullograptinae n. subfam. (Graptolithina)-ich ewolucyjne i stratygraficzne znaczenie
Neocucullograptinae n. subfam. (Graptolithina)-ikh ehvoljucionnoe i stratigraficeskoe znachenie
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20083.pdf
Data publikacji:
1970
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1970, 15, 2-3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ultrastructure of microfuselli and the evolution of graptolite skeletal tissues
Ultrastruktura utworów mikrofusellarnych i ewolucja tkanek szkieletowych graptolitów
Ultrastruktura mikrofjuzelljarnojj tkani i ehvoljucija formirovanija skeleta u graptolitov
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20543.pdf
Data publikacji:
1976
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1976, 21, 4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An attempt at biological interpretation of evolutionary changes in graptolite colonies
Próba interpretacji biologicznej zmian ewolucyjnych w koloniach graptolitów
Popytka biologicheskojj interpretacii ehvoljucionbykh izmenenijj v kolonijakh graptolitov
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20761.pdf
Data publikacji:
1960
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
Problems of morphological organization in graptolite colonies are discussed and suggestions made as to the supposed genetic mechanisms of their evolution. The regular astogenetic succession of thecae is interpreted as an effect of morphophysiological gradients, The spreading of new thecal types in forms constituting successive evolutionary stages of a lineage are believed to be manifestations of the penetrance and expressivity of respective genetic factors.
Analiza budowy kolonii w wielu grupach Graptoloidea pozwala stwierdzić, że teki wykazują wzdłuż rabdozomu regularną sukcesję morfologiczną. Różnice morfologiczne tek mogą polegać zarówno na braku lub obecności określonych segmentów teki , jak i na modyfikacjach budowy tego samego segmentu. Te ostatnie wyrażają się stopniem manifestowania się szeregu cech, określających wielkość, kształt i symetrię przydatków aperturalnych . Analiza zmian ewolucyjnych w poszczególnych liniach filogenetycznych wykazuje, że polegają one na stopniowym rozprzestrzenianiu się nowego typu teki , który początkowo występuje tylko w części proksymalnej lub dystalnej . Sposób początkowego manifestowania się nowej cechy nic jest jednak zależny od tego, czy jest ona z morfologicznego punktu widzenia cechą "progresywną" lub " regresywną”.Hipotezy Elles (1922) i Westolla (1950), wysunięte dla objaśnienia zjawisk ewolucji kolonii graptolitów, nie mogą być wiec uznane obecnie za wystarczające. Opierając się na nowych badaniach nad graptolitami oraz na danych fizjologii, mechaniki rozwoju i genetyki , autor wysuwa nową hipotezę robocza, objaśniającą organizację morfofizjologiczną kolonii graptolitów i przypuszczalne mechanizmy zmian genetycznych, jakim podlegały one w procesie ewolucji. Z biologicznego punktu widzenia, kolonie graptolitów mogą być uważane za całości zwarcie zintegrowane. Integracja osobników zachodziłaby przez dominowa nie fizjologiczne ośrodka sikularnego, Dominowanie to realizowałoby się przez rozprowadzanie wytworzonych przez sikulozoida substancji morfogen etycznie aktywnych, zbliżonych do hormonów. Substancje te byłyby rozprowadzane wzdłuż osi kolonii , przypuszczalnie przy pomocy stolonu. Stężenie tych substancji wykazywałoby regularny spadek, czyli gradient wzdłuż osi kolonii. Określona sukcesja astogenetyczna tek, tak charakterystyczną dla wyższych Graptoloidea , znajdowałaby wyjaśnienie w świetle teorii gradientów fizjologicznych, wypowiedzianej przez Childa (1915, 1941) i podjętej przez szereg badaczy. Postać zooida, a co za tym idzie - także teki , byłaby zależna od ilości substancji morfogenetycznych, działających w danej części rabdozomu. Tłumaczy to zarazem regularna sukcesję astogenetyczną tek , w szczególności wśród graptolitów o koloniach dwukształtnych ("biform"). Proces kladogenezy u Cyrtograptus Carruthers, zbadany przez Thorsteinssona (1955), pozwala zanalizować sukcesję astogenetyczną tek przy powstawaniu odgałęzień bocznych rabdozomu. Stwierdzono, że pierwsze teki gałęzi bocznej odpowiadają swym typem morfologicznym tekom bardziej dystalnym , niż wynikałoby to z ich odległości od sikuli. Zjawisko to można zrozumieć przez analogię ze zjawiskami hamowania wzrostu gałęzi bocznych przez pęd główny u roślin. Podobne przyczyny powodowały opóźnienie w tworzeniu się gałęzi bocznej w stosunku do głównej u Cyrtograptus. Ponadto rozwijałaby się ona dopiero po osiągnięciu równowagi w stężeniu substancji aktywnych na wierzchołkach obu gałązek, Tłumaczy to z kolei jednakową postać tek , pączkujących jednocześnie na obu gałązkach. Boczne gałązki stanowiłyby odpowiednio ośrodki dominujące I, II i ewentualnie wyższych rzędów ; hamowałyby one tworzenie się pączków na pewnej odległości od siebie, warunkując mniej lub bardziej stałe wzajemne odległości gałązek bocznych dla poszczególnych gatunków Cyrtograptus. Z genetycznego punktu widzenia, kolonia graptolitow może być uważana za pewnego rodzaju klon, tj. zespół organizmów mających ten sam genotyp. Zróżnicowanie astogenetyczne osobników kolonii stanowiłoby zatem jedynie wyraz różnego fenotypowego przejawiania się tego samego genomu. Ewolucja graptolitów polegałaby na modyfikacjach astogenezy, przy czym (z genetycznego punktu widzenia) odpowiadałyby one zmianom stopnia penetracji i siły przejawiania się (ekspresywności) poszczególnych cech w obrębie kolonii, Zmiany te wywołane byłyby mutacjami genów, kontrolujących powstawanie określonych cech teki, lub zmieniających ilość produkowanych przez sikulozoida substancji morfogenetycznych. Te ostatnie pod względem genetycznym wpływają stymulująco lub hamująco na przejawianie się fenotypowe określonych genów. Materiał kopalny, w szczególności obraz zmian astogenezy w liniach filogenetycznych dokładniej poznanych , potwierdza w zupełności te założenia teoretyczne. W konkretnych liniach rozwojowych, kolejno po sobie następujące formy różnią się stopniem penetracji i ekspresywności określonych cech. Gdy nowe cechy pojawiają się u przodków początkowo tylko w części dystalnej , obejmując dopiero następnie część proksymalną, należy przyjąć, że modyfikatory warunkują wytwarzanie przez sikulozoida substancji morfogenetycznej, zachowującej się w stosunku do tych cech hamująco. W filogenezie, w wyniku kolejnych mutacji, wzrastałaby aktywność genów lub malałaby aktywność inhibitora. Gdy, przeciwnie, nowa cecha pojawia się u przodków początkowo tylko u tek w części proksymalnej, aby następnie dopiero objąć także teki dystalnej części rabdozomu, należy przyjąć, że modyfikator i zarazem substancja produkowana przez sikulozoida zachowuje się jak stymulator danych cech. W ewolucji takich form wzrastałaby aktywność genów odpowiedzialnych za powstanie odpowiednich cech, lub wzrastałaby aktywność stymulatora. Analiza zmian ewolucyjnych w konkretnych liniach filogenetycznych wykazuje, że przejawiają się one w określonym zespole cech i utrzymują określony kierunek zmian. Zachowują się one przeto podobnie jak 1) czynniki kumulatywne (modyfikatory), lub też jako 2) allelomorfy wielokrotne, tj. mutacje jednego genu (locus), tworzące serie z różnym efektem fenotypowego przejawiania się i różną aktywnością alleli. Ogólny mechanizm genetyczny zmian kolonii graptolitów sprowadzałby się zatem do występowania mutacji początkowo słabo przejawiających się fenotypowo, a następnie dopiero zwiększających swą penetracje i ekspresywność. Obraz ten skłania do przyjęcia wniosku , że w wielu szczepach graptolitów ewolucja dokonywała się przez mikromutację o stopniowo zwiększającym się w szereg u potomków efekcie fenotypowym. Regularną zmianę postaci kolejnych osobników kolonii, która zdawała się stanowić cechę swoistą graptolitów, można w świetle naszych rozważań zrozumieć jako przejaw bardziej ogólnych prawidłowości biologicznych. Stanowi ona przypuszczalnie wyraz odpowiednich gradientów morfofizjologicznych. Tak jak przyczyny zmian filogenetycznych organizmów osobniczych zdają się polegać na modyfikacjach ich ontogenezy, tak ewolucja graptolitów jako organizmów kolonijnych zachodziła na drodze modyfikacji astogenezy , tj. przez zmiany sposobu rozwoju kolonii , wyrażające się: zmianami poszczególnych osobników. W ostatecznym ujęciu, przyczyny tych modyfikacji dają się sprowadzić do zmian penetracji i ekspresywności czynników genetycznych, przejawiających się w koloniach, stanowiących jednostki podlegające wspólnej kontroli genetycznej . Z naszych rozważań wynika, że w wielu liniach ewolucyjnych graptolitów,z form pierwotnie uniformicznych powstają formy cechujące się różnym stopniem biformizmu, a z nich - formy wtórne uniformiczne. W związku z tym, specjalnego rozważenia wymagają rodzaje, grupujące gatunki cechujące się silnym biformizmem - Demirastrites Eisel i Pernerograptus Pribyl. Proponuje się raczej utrzymać te rodzaje jako reprezentujące określone stadium morfologiczne, poprzez które przechodziła ewolucja wielu linii filogenetycznych, lecz nie wydzielać tych rodzajów w odrębne podrodziny (jak to proponował Pribyl, 1946). Biformiczne rodzaje mniej się różnią od swych wtórnie uniformicznych potomków (Pernerograptus Pribyl od Monogruptus Geinitz, Demirastrites Eisel od Rastrites Barrande), niż od swych pierwotnie uniformicznych przodków. W pierwszym przypadku różnice są raczej ilościowej natury (stopień penetracji i ekspresywności danych cech), w drugim zaś - bardziej jakościowej (obecność lub zupełny brak danych cech). Odpowiednio do tego proponuje się zaliczenie Pernerogruptus Pribyl do podrodziny Monograptinae, zaś Demirastrites Eisel - do podrodziny Rastritinae. Do tekstu dodano opis nowych gatunków graptolitów: Lobograptus simplex n.sp., L.exspectatus n.sp ., Cucullogruptus hemiaversus n.sp , oraz Cucullograptus aversus rostratus n. subsp.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1960, 05, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ultrastructure ot the sicula in the tuboid graptolite Kozlowskitubus erraticus (Kozlowski, 1983)
Ultrastruktura sikuli graptolita tuboidowego Kozlowskitubus erraticus (Kozłowski, 1983)
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20932.pdf
Data publikacji:
1979
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1979, 24, 4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oligophyly and evolutionary parallelism: A case study of Silurian graptolites
Oligofilia i paralelizm ewolucyjny: przyklad graptolitow sylurskich
Autorzy:
Urbanek, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21919.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
sylur
wymieranie gatunkow
grupy monofiletyczne
graptolity sylurskie
taksony
domeny genealogiczne
ewolucja zwierzat
fauna monograptidowa
paleontologia
oligofilia
paralelizm ewolucyjny
potencjal ewolucyjny
Opis:
Oligophyly may be defined as a restrictive factor in evolution leading to minimization of the number of phyletic lines owing to an occasional reduction by means of mass extinction as well as to their recovery from scanty survivors. The monophyletic origin of the vast majority of taxa finds its explanation in this succession of events, namely in the diversity reduction (DR) - rediversification (RD) sequence. In turn, the recovery from a few or a single ancestral species (near-monophyly or monophyly) causes a number of consequences for the evolution of emerging new taxa. They produce a particular class of systematic groups called genealogical domains. Such groups display an exceptionally close affinity and a similar evolutionary potential exhibited i-.e. an abundant parallelism. In other words, the paucity of ancestry (oligophyly) explains why both the monophyletic origin and evolutionary parallelism are such common features of the phylogeny in most fossil groups. Parallelism is caused by the similarity of apomorphic tendencies (known as 'underlying synapomorphy' in phylogenetic systematics), which are among the most characteristic features of evolution within a genealogical domain. It is now evidenced that the vast majority of Late Silurian monograptid faunas are descendants of only two species - survivors from the severe lundgreni Event. Numerous cases of heterochronic parallelism and evolutionary repetitions observed within the repertoire of the Late -Silurian monograptid faunas may be explained as a far reaching effect of oligophyly. Each ancestral species established its own genealogical domain displaying certain apomorphic tendencies. The same is true for the monophyletic origin and early radiation of Llandovery monograptids. Whilst graptolites provide numerous graphic examples substantiating the oligophyly concept, it is clear that the phenomena discussed are of a much more general nafure.
Jednym ze skutków wymierania masowego było zmniejszanie się liczby przeżywających linii ewolucyjnych, z reguły reprezentowanych także przez nieliczne gatunki. Odradzanie się faun następowało więc od nielicznych przedstawicieli danej linii ewolucyjnej i w konsekwencji tworzące się nowe grupy taksonomiczne miały monofiletyczne lub prawie monofiletyczne pochodzenie. Ten czynnik systematycznię ograniczający ilość równolegle rozwijających się linii filogenetycznych otrzymał nazwę "oligofilii'' (od gr. oligos - skąpy, nieliczny i phylon - ród, plemię, Urbanek 1997). W wyniku działania oligofilii odtadzające się taksony stanowią szczególnie blisko spokrewnione grupy monofiletyczną określane we współczesnej systematyce filogenetycznej jako domeny genealogiczne. Znamiennym rysem ewolucji takich grup jest powszechny paralelizm ewolucyjny, świadczący o istnieniu określonych tendencji apomorficznych. Znajduje to wyraz w mozaikowym pojawianiu się danej cechy apomorficznej w różnych kladach należących do tej samej domeny genealogicznej (zjawisko "ukrytej synapomorfii'', ang. "underlying synapomorphy'' Saether 1979, 1983). Historia odradzania się faun monograptidowych późnego syluru po zdarzeniu lundgreni, daje się dobrze zinterpretować w świetle koncepcji oligofilii i domen genealogicznych. Chociaż graptolity dostarczają szczególnie interesujących faktów na poparcie koncepcji oligofilii, nie ulega wątpliwosci, że zasada ta ma ogólne znaczenie. Wskutek działania oligofilii odradzające się fauny złożone są z grup monofiletycznych, z których każda składa sie z blisko spokrewnionych gatunków obdarzonych podobnym potencjałem ewolucyjnym. Warunkuje to częsty paralelizm ewolucyjny, stanowiący charakterystyczny rys zapisu paleontologicznego, odnoszącego się do historii różnych grup. Jednakże dalsze działanie oligofilii zapobiega polifiletycznemu powstawaniu potomnych taksonów, bowiem większość równoległych linii ulega eliminacji w wyniku wymierania masowego, Zasada oligofilii pozwala zrozumieć paradoksalny związek między monofiletycznym pochodzeniem większości taksonów szczebla ponadgatunkowego, ich w znacznym stopniu równoległą ewolucją oraz również monofiletycznym pochodzeniem powstających z nich grup potomnych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 4; 549-572
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studies on graptolites II. On the development and structure of graptolite
Badania nad graptolitami II. O rozwoju i budowie graptolitów z rodzaju Gymnograptus bulman
O razvitii i stroenii graptolitov roda Gymnograptus bulman
Autorzy:
Urbanek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22065.pdf
Data publikacji:
1959
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
This paper describes the astogeny and structure of Gymnograptus linnarssoni (Moberg) and G. retioloides (Wiman) and also the structure of Gymnograptus sp. The material has been etched from erratic boulders of Scandinavian origin, which are of Middle Ordovician age. The systematic position of the genus Gymnograptus is discussed.
W pracy opisano astogenezę i morfologię Gymnograptus linnarssoni (Moberg) i G. retioloides (Wiman) oraz fragment rabdozomu Gymnograptus sp. Materiał wypreparowano z pięciu głazów narzutowych wieku środkowo-ordowickiego, pochodzenia skandynawskiego. Gymnograptus linnarssoni (Moberg) jest charakterystyczną formą dla dolnej części środkowego ordowiku Bałtoskandii. Jednakże dotychczas nie poznano dokładnie budowy i rozwoju tego graptolita, gdyż znany był jedynie w stanie spłaszczonym, lub wypreparowany był ze skał ze zbyt silnie zwęgloną perydermą . Na podstawie okazów znalezionych w Polsce (głazy 0.94 i 0.96 z Jarosławca , Pomorze Zachodnie) gatunek ten można okreslić jako graptolita biserialnego z tekami proksymalnymi, zbliżonymi do lasiograptusowych, dystalnymi zaś - prawie ortograptusowymi. Pierwsze dwie teki pozbawione są wyrostków aperturalnych , następne opatrzone są kolcami subaperturalnymi, podwójnymi lub potrójnymi, o bardzo zmiennym kształcie. Krawędzie tek tworzą silne zgrubienia perydermv, dające w rezultacie rodzaj clathrium, na którym rozpięta jest ścieniała błona perydermalna . Sikula opatrzona jest wirgellą i kolcem dorsalnym. Rozwój diplograptidowy ; cztery lub pięć pierwszych tek alternuje, pozostałe począwszy od tek 31 i 32 tworzyły dwie niezależne serie. Jednakże septum medialne, we właściwym tego słowa znaczeniu, tu nie istnieje; brak bowiem błony perydermalnej, rozdzielającej obie serie tek . Wirgula przytwierdza się do rabdozomu przy pomocy beleczek, mających kształt litery "U " i stanowiących odpowiedniki pierścieni abaperturalnych. Budowa taka odpowiada formom septalnym; ponieważ jednak właściwego septum brak, proponuję zastosować tu termin "kryptoseptum" . Gymnograptus retioloides (Wiman) nie jest znany " in situ" , a poprzednio opisany był na podstawie fragmentarycznego okazu, pochodzącego z głazu narzutowego (Wiman, 1895). Obecnie, na podstawie materiału wypreparowanego z dwu głazów narzutowych (0.26 i 0.31 z przedmieścia Poznania - Czerwonak), można było wyjaśnić jego astogenezę i budowę. Jest to graptolit biserialny, z tekami zbliżonymi do typu lasiograptusowego. Pierwsze dwie teki opatrzone są nieparzystymi kolcami subaperturalnymi, pozostałe rozdwojonymi wyrostkami subaperturalnymi w postaci podwójnej pętli, na której rozpięta jest cienka błona perydermalna. Clathrium silnie rozwinięte, peryderma natomiast cienka. Sikula opatrzona tylko wirgellą, rozwój diplograptidowy septalny. Pięć pierwszych tek alternuje ; pączkowanie tek 11 i 12 oraz 21 i 22 - jak w stadium " dentatus", lecz zarówno teka 31, jak i 32 powstają z teki 22 Gatunek ten zaliczony był przez Wimana do rodzaju Climacograptus Hall. Różni się jednak od klimakograptusów budową tek, obecnością clathrium, przekrojem rabdozomu i budową wyrostków. Najwięcej cech zdaje się zbliżac go do Gymnograptus Bulman, choć i tu występują dość znaczne różnice w typie rozwoju i budowie wyrostków subaperturalnych. Być może różnice te można by uznać za wystarczające dla ustanowienia nowego podrodzaju lub rodzaju. Autor jednak uważał za stosowne zaliczyć te formę prowizorycznie do Gymnograptus, kierując się ogólnym pokrojem rabdozomu i kształtem tek oraz unikając tworzenia monotypowej jednostki taksonomicznej. Gymnograptus sp. opisany został na podstawie tylko jednego fragmentu części dystalnej rabdozomu (głaz 0.181 z Mocht, 40 km NW od Warszawy). Zbliża się on do Lasiograptus retusus Lapworth i może być nawet identyczny z nim gatunkowo. Do rodzaju Gymnograptus Bulman, dotychczas monotypowego, należy - zdaniem autora - zaliczyć obecnie także " Climacograptus" retiolides Wiman i prawdopodobnie " Lasiograptus" retusus Lapworth. Rodzaj ten winien być zaliczony do rodziny Lasiograptidae Bulman, w obrębie której stanowi prawdopodobnie ogniwo cechujące się niższym stopniem specjalizacji, niż Lasiograptus Lapworth. Przypuszczenie to opiera autor na analizie porównawczo-anatomicznej opisanych form i innych dotychczas poznanych graptolitów, należących do zbliżonych grup systematycznych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1959, 04, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 46

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies