Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Szostak-Wegierek, D." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Health outcomes of vitamin D. Part I. Characteristics and classic role
    Autorzy:
    Wranicz, J.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/873318.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    health outcome
    vitamin D
    vitamin D3
    mineral homeostasis
    homeostasis
    vitamin deficiency
    pleiotrophic effect
    calcium deficiency
    phosphate deficiency
    Opis:
    Vitamin D is a compound responsible for maintaining mineral homeostasis. It protects against calcium and phosphate deficiency through the effects on the intestine, kidney, parathyroid gland and bone. All mechanisms that help maintain mineral homeostasis of the body are regulated by the vitamin D hormonal form - calcitriol. Synthesis of vitamin D starts in the skin as a non-enzymatic process, which begins during exposure to sunlight, when the absorption of ultraviolet B (UVB) radiation results in convertion of 7-dehydrocholesterol, a metabolite of cholesterol that is stored in the skin, to precholecalciferol (previtamin-D3) that is immediately converted into cholecalciferol (vitamin D3). After the skin synthesis cholecalciferol is transported to the liver where it undergoes hydroxylation, what results in formation of calcidiol (25(OH) D3). The second metabolic process takes place in the kidney, where calcidiol undergoes hydroxylation at the C-1 position to the hormonal, the most active metabolite - 1,25-dihydroxyvitamin D (calcitriol). Vitamin D deficiency may result in bone diseases, such as rickets in children and osteomalacia and osteoporosis in adults. Symptoms of osteomalacia affect mainly the skeletal system and are similar to that observed in rickets. It concerns thoracic kyphosis, pelvis deformities and also the varus knee. Osteoporosis is another condition that is related to abnormalities of mineral homeostasis. It is characterized by the progressive loss of bone mass, impaired bone microarchitecture, and consequently increased fragility and susceptibility to fracture. For the last several years other, non-classic actions of vitamin D3 have been discussed. It was engendered by the discovery of vitamin D3 receptor (VDR) in the most of body tissues and cells. Hence, there are many hypotheses which suggest the inverse relationship between vitamin D status and various diseases, such as cancer, autoimmune diseases, diabetes mellitus and others.
    Witamina D jest związkiem chemicznym odpowiedzialnym za utrzymanie homeostazy mineralnej organizmu. Poprzez wpływ na jelita, nerki, przytarczyce i kości zapobiega niedoborowi wapnia i fosforanów. Aktywną formą witaminy D3 o właściwościach hormonalnych jest kalcytriol, który odpowiada za utrzymanie homeostazy mineralnej organizmu. Pierwszy etap syntezy witaminy D zachodzi w skórze, pod wpływem ekspozycji na światło słoneczne (UVB). Polega on na nieenzymatycznej przemianie 7-dehydrocholesterolu do prowitaminy D (pre-D3), która natychmiast ulega przekształceniu do cholekalcyferolu (witaminy D3). Wyprodukowana w skórze witamina D3 jest następnie transportowana do wątroby, gdzie ulega hydroksylacji, w wyniku której powstaje kalcydiol (25(OH)D3). Drugi proces metaboliczny zachodzi w nerkach, gdzie kalcydiol ulega hydroksylacji w pozycji C-1 do hormonalnie najbardziej aktywnego metabolitu witaminy D - 1,25-dihydroksywitaminy D (kalcytriol). Niedobór witaminy D może prowadzić do chorób kości, takich jak krzywica u dzieci oraz osteomalacja i osteoporoza u osób dorosłych. Objawy osteomalacji dotyczą głównie układu kostnego i są zbliżone do tych obserwowanych w krzywicy. Są to m.in.: kifoza piersiowa, deformacje miednicy i szpotawość kolan. Osteoporoza to choroba, która także związane jest z zaburzeniem homeostazy mineralnej. Charakteryzuje się postępującą utratą masy kostnej, uszkodzeniami mikroarchitektury kości, i w konsekwencji zwiększoną ich kruchością i podatnością na złamania. Na przestrzeni ostatnich lat pojawiły się doniesienia dotyczące innych, nieklasycznych działań witaminy D3. Stwierdzono obecność receptora witaminy D (VDR) w wielu tkankach organizmu, które nie biorą udziału w utrzymaniu homeostazy wapniowo-fosforanowej. Świadczy to o wielokierunkowym działaniu tego związku. Pojawiło się wiele hipotez sugerujących związek między niedoborem witaminy D a występowaniem wielu różnych chorób, takich jak: nowotwory, choroby autoimmunologiczne, cukrzyca i inne.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Health outcomes of vitamin D. Part II. Role in prevention of diseases
    Autorzy:
    Wranicz, J.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/871663.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    health outcome
    vitamin D
    prevention
    human disease
    diabetes mellitus
    vitamin deficiency
    cancer
    cardiovascular disease
    muscle physiology
    Opis:
    Apart from the classic role of vitamin D, its hormonal active form, calcitriol is also characterized by pleiotropic effects on various organs and tissues. For the last several years, many researchers have shown an association between deficiency of vitamin D and the risk of type 2 diabetes mellitus (T2DM). Recent investigations suggested the need of vitamin D supplementation in T2DM prevention. It was shown that vitamin D deficiency decreases insulin secretion. It was also observed that proper vitamin D supplementation may improve the ability of the cells of the islets of Langerhans to synthesize many proteins de novo and to convert proinsulin to insulin. Apart from regulating bone metabolism and also calcium and phosphate homeostasis, 1,25(OH)2D3 exerts antiproliferative and pro-differentiating effects on a wide variety of cell types. It also induces apoptosis of cancer cells and slows their proliferation. In a number of major studies the relationship between low vitamin D levels and increased risk of various cancers was observed. It concerns colorectal, lung, prostate, breast and ovarian cancer. It was observed that in patients with low serum vitamin D concentrations such disorders as ischemic heart disease, heart attack, stroke, cardiac arrhythmia, and hypertension were more frequent and mortality was significantly higher. These results led the researchers to consider vitamin D deficiency as a potential risk factor for cardiovascular diseases. The possible mechanism in the pathogenesis of cardiovascular diseases that may be related to low levels of vitamin D, is its adverse effect on the renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS). Calcitriol is also an important determinant of muscle cell proliferation and differentiation, as well as inhibition of apoptosis. Vitamin D is synthesized in the skin. However, there are only a few food products that are rich in vitamin D3, e.g.: fish oils, fish and fortified-products, such as dairy products and margarines. Individuals who are vulnerable to vitamin D deficiency should be supplemented.
    Poza klasyczną rolą witaminy D, jej hormonalna postać – kalcytriol wykazuje plejotropowe działanie na różne tkanki i narządy w organizmie. W ciągu ostatnich lat, wielu badaczy wykazało związek pomiędzy niedoborem witaminy D a ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 (T2DM). Wyniki badań sugerują potrzebę jej suplementacji w profilaktyce T2DM. Udowodniono związek między niedoborem witaminy D a upośledzonym wydzielaniem insuliny. Zaobserwowano również, że prawidłowa jej suplementacja poprawia zdolność komórek wysp Langerhansa do syntezy de novo wielu białek oraz przekształcania proinsuliny w insulinę. Poza regulowaniem metabolizmu kości i utrzymaniem homeostazy wapniowo-fosforowej, 1,25(OH)2D3 reguluje procesy proliferacji i różnicowania różnych komórek. Ponadto indukuje apoptozę komórek nowotworowych i zwalnia tempo ich proliferacji. W wielu badaniach zaobserwowano związek pomiędzy niskim poziomem witaminy D a zwiększonym ryzykiem wystąpienia różnych nowotworów. Dotyczyło to raka jelita grubego, płuc, prostaty, piersi i jajników. U pacjentów z niskimi stężeniami witaminy D w surowicy zaobserwowano częstsze występowanie schorzeń takich jak choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze oraz wyższą umieralność. Wyniki tych badań skłoniły do uznania niedoboru witaminy D za potencjalny czynnik ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Możliwym mechanizmem w ich patogenezie, mogącym tłumaczyć omawiane zjawisko, jest wpływ witaminy D na układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAAS). Kalcytriol jest także ważnym czynnikiem, który determinuje proliferację i różnicowanie komórek mięśniowych, jak również hamowanie ich apoptozy. Witamina D jest syntetyzowana w skórze. Niewiele jest jednak produktów spożywczych, które są dobrymi jej źródłami. Są to głównie: oleje rybne, ryby oraz produkty wzbogacane w witaminę D, takie jak produkty mleczne i margaryny. Osoby, które są szczególnie narażone na niedobór tej witaminy powinny stosować jej suplementację.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Differences in food consumption in regions of Poland that had been previously under Austrian, Prussian and Russian annexations
    Autorzy:
    Ukleja, A.
    Szostak-Wegierek, D.
    Waskiewicz, A.
    Aranowska, A.
    Drygas, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877662.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Background. It seems that one of the factors affecting the way of nutrition in Poland was the dietary habits of countries that in the late 18th century made partitions, ie. Russia, Prussia and Austria. Therefore, nutrition models in the areas of individual partitions have undergone significant changes. Objective. The aim of the study was to check whether after 85 years after regaining independence there were still differences in the way of feeding indigenous inhabitants of areas previously under Austrian, Prussian and Russian annexation. Material and methods. The data collected during the WOBASZ survey carried out in the years 2003-2005 were used for the analysis. Results. The greatest differences in the way of feeding were found in the area that was previously under the rule of Prussia. The nutrition model was still largely reminiscent of typical German cuisine. There was a large consumption of sausages and spreads, and small vegetables and fruit. Nutrition models in other areas were less characteristic. Conclusions. The way of feeding indigenous people living in areas that were once partitions of Poland is still diverse and similar to the cuisine of the occupying country.
    Wprowadzenie. Wydaje się, że jednym z czynników oddziałujących na sposób żywienia w Polsce były zwyczaje żywieniowe krajów, które w końcu XVIII wieku dokonały rozbiorów, tj. Rosji, Prus i Austrii. Dlatego modele żywienia na obszarach poszczególnych zaborów uległy istotnym zmianom. Cel. Celem badania było sprawdzenie czy po 85 latach po odzyskaniu niepodległości nadal istniały różnice w sposobie żywienia rdzennych mieszkańców obszarów będących wcześniej pod zaborem austriackim, pruskim oraz rosyjskim. Materiał i metody. Do przeprowadzonej analizy wykorzystano dane zebrane w toku badania WOBASZ przeprowadzonego w latach 2003-2005. Wyniki. Największe odrębności w sposobie żywienia stwierdzono na obszarze będącym wcześniej pod panowaniem Prus. Model żywienia nadal w dużej mierze przypominał typową kuchnię niemiecką. Duże było spożycie kiełbas i tłuszczów do smarowania pieczywa, a małe warzyw i owoców. Modele żywienia na pozostałych obszarach były mniej charakterystyczne. Wnioski. Sposób żywienia ludności tubylczej mieszkającej na terenach, które kiedyś stanowiły zabory polskie, jest wciąż zróżnicowany i podobny do kuchni okupującego kraju.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2019, 70, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Every second adult inhabitant of Poland (aged 18–64) is overweight – results of representative cross-sectional studies conducted in 2017-2020
    Autorzy:
    Traczyk, I.
    Kucharska, A.
    Sińska, B.I.
    Panczyk, M.
    Wronka, L.
    Raciborski, F.
    Szostak-Węgierek, D.
    Samoliński, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762675.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Wsi
    Źródło:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2023, 30, 2; 322-330
    1232-1966
    Pojawia się w:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metabolic disorders in women at procreative age living in Warsaw
    Autorzy:
    Szostak-Wegierek, D.
    Waskiewicz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877077.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    female
    metabolic disorder
    woman
    procreation effectiveness
    human age
    body mass
    lipid
    disturbance
    glucose
    human metabolism
    metabolic syndrome
    inhabitant
    Warsaw city
    Opis:
    Background. Abnormal body mass and related metabolic disorders may affect female reproductive health. Objectives. To determine the prevalence of under- and overweight, and also related metabolic disorders, among women at procreative age in Warsaw. Materials and Methods. 164 non-pregnant women at procreative age (20-49 years) living in Warsaw, who in 2011-2012 participated in the WAW-KARD cross-sectional study of the Warsaw population, assigned to 3 age groups: 20-29 years (n=17), 30-39 years (n=78) and 40-49 years (n=69). Results. Under- and overweight, obesity and abdominal obesity was found in respectively 1.2%, 25%, 12.2% and 37.2% of the participants. Prevalence of excessive body mass tended to increase with age. Hypercholesterolemia was shown in 42.7% of the whole group and was particularly widespread in the oldest females (56.5%). Prevalence of low serum HDL-cholesterol levels (found in 13.4% of the whole group) tended to increase with age, on the borderline of statistical significance. The mean fasting glucose level was 5.0 ± 0.4 mmol/l and tended to increase with age. Impaired fasting glucose concerned 7.7% and 10.6% of females in age groups of 30-39 and 40-49 years respectively, and diabetes 4.4% of females 40-49 years old. Prevalence of arterial hypertension and metabolic syndrome (MS) in the whole group was 10.4% and 7.3% respectively; prevalence of MS tended to increase with age, on the borderline of statistical significance. Conclusions. Overweight and obesity, especially of abdominal type, are prevalent in women at procreative age in Warsaw. Disturbances of lipid and glucose metabolism, as well as arterial hypertension and MS, are also frequent. Prevalence of many of them tended to increase with age. Some of the women exhibited diabetes.
    Wprowadzenie. Nieprawidłowa masa ciała kobiety i wiążące się z nią zaburzenia metaboliczne mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie prokreacyjne. Cel. Zbadanie częstości występowania niedowagi i nadmiernej masy ciała, a także zaburzeń metabolicznych u kobiet w wieku rozrodczym mieszkających w Warszawie. Materiał i metody. 164 nieciężarne kobiety w wieku rozrodczym (20-49 lat) zamieszkałe w Warszawie, które w latach 2011-2012 wzięły udział w przekrojowym badaniu populacji Warszawy WAW-KARD, podzielone na 3 grupy wiekowe: 20-29 lat (n=17), 30-39 lat (n=78) oraz 40-49 lat (n=69). Wyniki. Niedowaga, nadwaga, otyłość i otyłość brzuszna dotyczyły odpowiednio 1,2%, 25%, 12,2% i 37,2% badanych. Występowanie nadmiernej masy ciała wykazywało tendencję wzrostową wraz z wiekiem. Hipercholesterolemia występowała u 42,7% ogółu kobiet i była szczególnie częsta w najstarszej grupie wiekowej (56,5%). Rozpowszechnienie niskich stężeń HDL-chol w surowicy (obecne u 13,4% ogółu badanych), wykazywało tendencję wzrostową wraz z wiekiem, na pograniczu znamienności statystycznej. Średnie stężenie glukozy na czczo wynosiło 5,0 ± 0,4 mmol/l i wykazywało tendencję wzrostową wraz z wiekiem. Nieprawidłowa glikemia na czczo występowała u 7,7% i 10,6% kobiet odpowiednio w wieku 30-39 i 40-49 lat, natomiast cukrzyca u 4,4% kobiet w wieku 40-49 lat. Występowanie nadciśnienia tętniczego i zespołu metabolicznego (ZM) w całej grupie wynosiło odpowiednio 10,4% i 7,3%, przy czym rozpowszechnienie ZM wykazywało tendencję wzrostową wraz z wiekiem, na pograniczu znamienności statystycznej. Wnioski. Nadwaga i otyłość, zwłaszcza brzuszna, są częste u kobiet w wieku rozrodczym w Warszawie. Częste są również zaburzenia metabolizmu lipidów i glukozy, nadciśnienie tętnicze i zespół metaboliczny. Rozpowszechnienie wielu z tych zaburzeń wykazuje tendencję wzrostową wraz z wiekiem. U części kobiet stwierdzono już występowanie cukrzycy.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of dietary fats for preventing cardiovascular disease. A review
    Autorzy:
    Szostak-Wegierek, D.
    Klosiewicz-Latoszek, L.
    Szostak, W.B.
    Cybulska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877691.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    dietary fat
    cardiovascular disease
    prevention
    human disease
    saturated fatty acid
    omega-3 fatty acid
    n-6 fatty acid
    human nutrition
    Opis:
    At the present, there is a pandemic of chronic non-communicable disease (NCD) affecting most countries of the world. The World Health Organisation (WHO) has identified the main contributing determinants to be cardiovascular disease (CVD), diabetes, malignant cancer and chronic disease of the respiratory system. Unhealthy nutrition, as well as other adverse lifestyle health behaviour are recognised to be part of the prime factors responsible. According to WHO guidelines, a healthy lifestyle should include substituting saturated fatty acids (SFAs) with polyunsaturated fatty acids (PUFAs) together with eliminating trans-fatty acids from the diet and limiting the intake of refined carbohydrates in conjunction with increasing the consumption of fruit, vegetables, nuts and wholegrain cereal products. Recent studies on the relations between CVD prevention and dietary fats have been however unclear. The present study thus aims to provide a review of current evidence and opinion on the type of dietary fat most appropriate for preventing arteriosclerosis. The adoption of dated recommendations on the need to increase dietary PUFA in both Northern Europe and America has led to n-6 PUFAs being predominant in diets as compared to n-3 PUFAs. This disproportion may have caused mortality to rise, due to CVD, as a result of arteriosclerosis in these countries. In contrast, a traditional Mediterranean diet yields a PUFA n-6/n-3 ratio of 2:1, which is much lower than for the aforementioned northern countries. Some authors however consider that assessing this ratio is irrelevant and that decreasing n-6 PUFA may be harmful. Such differences of opinion leads to confusion in adopting an effective approach for arteriosclerosis management regarding dietary n-6/n-3 ratios. Moreover, recent studies have added much controversy to the notion that the characteristics of SFAs are responsible for arteriosclerosis. These found that replacing dietary SFAs with carbohydrates did not reduce the risk of ishaemic heart disease (IHD). Furthermore, changing to monounsaturated fatty acids (MUFAs) gave equivocal findings, but only changing to PUFAs reduced the risk of IHD. This last statement however requires qualification in that dietary n-6 PUFAs increases the risk of IHD. It is only the n-3 PUFAs that are beneficial. Up till now these controversies remain unsolved. It is however noteworthy that adopting a Mediterranean diet reduces IHD mortality. This is explained by a low consumption of SFAs but high intake of unsaturated fatty acids including n-3 PUFAs, and is linked to choosing the right vegetable fats. Oils that contain a-linoleic acid (ALA) are to be preferred in the diets of northern countries.
    Pandemia przewlekłych chorób niezakaźnych, do których Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zalicza głównie choroby sercowo-naczyniowe (CVD), cukrzycę, nowotwory złośliwe i przewlekłe choroby układu oddechowego, obejmuje obecnie prawie wszystkie kraje świata. Niezdrowe żywienie, oprócz innych niezdrowych cech stylu życia, jest ważną przyczyną tych chorób. Zgodnie z wytycznymi WHO zdrowy sposób żywienia powinien charakteryzować się między innymi zastępowaniem nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) kwasami wielonienasyconymi (PUFA), eliminacją kwasów tłuszczowych trans, ograniczaniem spożycia rafinowanych węglowodanów i soli, a zwiększaniem owoców, warzyw, orzechów i pełnoziarnistych produktów zbożowych. W świetle badań przeprowadzonych w ostatnich latach dużo nie jasności wiąże się z wyborem tłuszczu w diecie w prewencji CVD. Celem naszej pracy jest przegląd aktualnych poglądów i wyciągnięcie wniosku odnośnie wyboru tłuszczu właściwego w profilaktyce miażdżycy. Przyjęty dawniej pogląd o potrzebie zwiększania udziału PUFA w diecie krajów Europy Północnej i Ameryki Północnej doprowadził do znacznej przewagi udziału PUFA n-6 w stosunku do PUFA n-3 w żywieniu. Ta dysproporcja może być jedną z przyczyn wysokiej umieralności na choroby sercowo-naczyniowe powodowane miażdżycą w krajach północnych. W tradycyjnej diecie śródziemnomorskiej stosunek PUFAn-6/n-3 wynosi jak 2:1. Jest to wartość znacznie niższa niż w krajach północnych. Część autorów uważajednak, że obliczanie tego stosunku jest niecelowe, a obniżanie spożycia PUFA n-6 może być szkodliwe. Ta rozbieżność poglądów utrudnia zajęcie stanowiska w sprawie proporcji PUFAn-6/n-3 w diecie pożądanego w profilaktyce miażdżycy. Także przyjęty dawniej pogląd o miażdżycotwórczych właściwościach SFA jest kontrowersyjny w świetle ostatnich badań. Wykazano bowiem, że zastępowanie w diecie SFA przez węglowodany nie zmniejsza ryzyka choroby niedokrwiennej serca (IHD). Zamiana na jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA) daje wyniki niepewne. Dopiero zamiana na PUFA zmniejsza ryzyko IHD. Ta ostatnia informacja wymaga jednak uściśleń w świetle poglądu, że PUFA n-6 zwiększają ryzyko IHD. Tylko PUFA n-3 są pod tym względem korzystne. Te kontrowersje pozostają dotychczas niewyjaśnione. Pozytywną informacją w kontekście tych rozbieżności poglądów jest fakt, że dieta śródziemnomorska cechuj e się niską umieralnością na IHD. Tłumaczone to jest małym spożyciem SFA a dużym nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym PUFA n-3. Dlatego za rozsądne przyjmuje się zalecenie zastępowania w diecie krajów północnych SFA przez PUFA, z dużym udziałem PUFA n-3. Wiąże się to z odpowiednim wyborem tłuszczów roślinnych. Oleje o dużym udziale kwasu alfa-linolenowego (ALA) zasługują na preferencję w diecie krajów północnych.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2013, 64, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Personality profile of dietetics students from medical universities in the context of efficacy of prospective dietetic counseling – a Polish study
    Autorzy:
    Skrzypek, M.
    Turska, D.
    Ostrowska, L.
    Szostak-Węgierek, D.
    Krzyszycha, R.
    Szczygieł, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762697.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Wsi
    Źródło:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2021, 28, 4; 639-644
    1232-1966
    Pojawia się w:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Diet and selected elements of lifestyle in the Polish population before and during the COVID-19 pandemic – a population study
    Autorzy:
    Kucharska, A.
    Sińska, B.
    Panczyk, M.
    Szostak-Węgierek, D.
    Raciborski, F.
    Samoliński, B.
    Borowicz, J.
    Wronka, L.
    Traczyk, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28761673.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Wsi
    Źródło:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine; 2023, 30, 1; 118-126
    1232-1966
    Pojawia się w:
    Annals of Agricultural and Environmental Medicine
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Flavonoids - food sources and health benefits
    Autorzy:
    Kozlowska, A.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/872802.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    flavonoids
    plant metabolite
    antioxidant effect
    human disease
    cancer
    cardiovascular disease
    neurodegenerative disease
    nervous system
    human nutrition
    diet
    anticancer effect
    Opis:
    Flavonoids are a group of bioactive compounds that are extensively found in foodstuffs of plant origin. Their regular consumption is associated with reduced risk of a number of chronic diseases, including cancer, cardiovascular disease (CVD) and neurodegenerative disorders. Flavonoids are classified into subgroups based on their chemical structure: flavanones, flavones, flavonols, flavan-3-ols, anthocyanins and isoflavones. Their actions at the molecular level include antioxidant effects, as well the ability to modulate several key enzymatic pathways. The growing body of scientific evidence indicates that flavonoids play a beneficial role in disease prevention, however further clinical and epidemiological trials are greatly needed. Among dietary sources of flavonoids there are fruits, vegetables, nuts, seeds and spices. Consumption of these substances with diet appears to be safe. It seems that a diet rich in flavonoids is beneficial and its promotion is thus justifiable.
    Flawonoidy to grupa związków bioaktywnych występujących powszechnie w żywności pochodzenia roślinnego. Aktualne dane literaturowe wskazują, że substancje te, spożywane wraz z dietą człowieka, wykazują działanie ochronne przed wieloma chorobami przewlekłymi, w tym przed niektórymi nowotworami oraz schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, a ponadto pozytywnie wpływają na układ nerwowy. W zależności od struktury chemicznej wyróżnia się takie podklasy flawonoidów jak: flawony, flawanony, flawonole, flawanole, antocyjany i izoflawony. Przypuszcza się, że mechanizm działania tych substancji opiera się na ich silnych właściwościach antyoksydacyjnych oraz innych mechanizmach, takich jak zdolność do modulowania licznych szlaków enzymatycznych. W wielu badaniach wykazano ich korzystne działanie w prewencji chorób przewlekłych. Jednakże poznanie dokładnego metabolizmu tych substancji wymaga prowadzenia dalszych badań. Źródłami flawonoidów w diecie człowieka są warzywa, owoce, orzechy i nasiona, a także niektóre przyprawy. Spożywanie tych substancji wraz z dietą człowieka wydaje się być bezpieczne. Uzasadnionym zatem wydaje się promowanie diety bogatej we flawonoidy.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 2
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Flavonoids intake among Polish and Spanish students
    Autorzy:
    Kozlowska, A.
    Przekop, D.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/874667.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    flavonoids
    intake
    student
    Polish student
    Spanish student
    consumption
    human nutrition
    Opis:
    Background. Flavonoids are a group of bioactive compounds that are extensively found in foodstuffs of plant origin. Their regular consumption plays an important role in the prevention of degenerative diseases, particularly cardiovascular disease, and cancer. Objective. The purpose of the study was to estimate dietary flavonoid intake among Polish and Spanish students and to establish the main dietary sources of flavonoids. Material and Methods. This study included 91 Polish and 60 Spanish students. Dietary data were collected using a food frequency questionnaire. The dietary USDA Database for the flavonoid content of selected foods was used to calculate daily and weekly flavonoid intakes by the subjects. Results. The average flavonoid consumption in the Polish students was 801 mg/day, and in Spanish students 297 mg/day. Food categories such as beverages, vegetables and fruits were found to be significant sources of flavonoids, of which tea, oranges, orange juice, dried parsley and oregano were the main contributors among Polish students and oranges, tea, chickpeas, orange juice and dried parsley were the main sources of flavonoids among Spanish students. Conclusions. Flavonoid consumption in Polish students was more than two times higher than in Spanish students. Compared to other population studies consumption of flavonoids in both students groups was adequate.
    Wprowadzenie. Flawonoidy to grupa antyoksydantów występująca powszechnie w roślinach. Substancje te wykazują wielokierunkowe działanie protekcyjne na organizm człowieka, budząc tym samym zainteresowanie naukowców, którzy w licznych pracach badają pobranie tych związków u ludzi. Cel . Celem badań była ocena spożycia wybranych flawonoidów spożywanych wraz z dietą przez polską i hiszpańską młodzież akademicką oraz wskazanie głównych źródeł tych substancji w diecie badanych. Materiał i Metody. W badaniach wzięło udział łącznie 151 osób: 91 Polaków oraz 60 Hiszpanów. Studenci zostali poproszeni o podanie tygodniowego spożycia produktów spożywczych będących istotnym źródłem flawonoidów. Spożycie tych związków obliczono na podstawie informacji zawartych w bazie danych opracowanej przez Departament Rolnictwa USA (USDA United States Department of Agriculture). Wyniki. Średnie spożycie flawonoidów przez polskich studentów wynosiło około 801 mg/dzień, podczas gdy wśród hiszpańskich studentów wyniosło około 297 mg/dzień. Napoje, warzywa, oraz owoce były głównymi grupami produktów dostarczających flawonoidów wśród badanych z obydwu grup. Najistotniejszym źródłem tych związków wśród polskich ankietowanych była czarna herbata, a wśród hiszpańskich pomarańcze. Wnioski. Analiza udzielonych odpowiedzi wykazała, że polscy studenci spożywali ponad dwukrotnie więcej flawonoidów niż hiszpańscy badani. Konsumpcja flawonoidów w obu grupach była zadowalająca, na tle danych z innych badań populacyjnych.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Current and past adherence to the World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research recommendations in survivors of breast cancer
    Autorzy:
    Kaledkiewicz, E.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/876222.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Background: Breast cancer is the first in the structure of the incidence of neoplastic diseases in women, with the number of affected individuals becoming higher every year. The risk of breast cancer is influenced not only by genetic factors, but also by the lifestyle. Proper dietary habits, a high level of physical activity and normal body weight not only reduce the risk of developing a primary neoplastic lesion, but also a recurrence. In 2007 the World Cancer Research Fund (WCRF) and American Institute for Cancer Research (AICR) published their recommendations concerning lifestyle in the prophylaxis of neoplasms. Objective. The aim of the study was to assess whether the adherence to WCRF/AICR recommendations influenced the risk of developing breast cancer in women. Materials and methods: A case control study included 108 women aged over 50 with a history of breast cancer. The study group was divided into two subgroups: women who completed oncological treatment and experienced no recurrences for at least 5 years (group I, n=82) and women who had a recurrence (group II, n=26). The control group included women with no history of breast cancer (n=74). The adherence of lifestyle was assessed by assigning points for 8 WCRF/AICR recommendations. The results were compared in the study and control groups, both in all participants and separately in those who declared no changes in dietary habits after being diagnosed with breast cancer. Results. The adherence of lifestyle to WCRF/AICR recommendations was significantly lower in the group of women with a history of cancer compared to the control group. It was reported both in the study group as a whole (5.5 ± 1.34 vs 6.4 ±1.48 points) and in those who declared no changes in dietary habits after being diagnosed with breast cancer (5.3 ± 1.24 vs 6.6 ± 1.38 points). The differences in the lifestyles of the participants with breast cancer and those in the control group were associated predominantly with the adherence to recommendations concerning appropriate physical activity, avoiding the consumption of sweetened drinks and limiting the consumption of processed and red meat. Conclusions. The results of the study confirmed the benefits of complying with WCRF/AICR recommendations in the prevention of breast cancer.
    Wprowadzenie. Nowotwór piersi zajmuje pierwsze miejsce w strukturze zachorowań na nowotwory u kobiet, a z roku na rok liczba chorujących kobiet rośnie. Na ryzyko raka piersi wpływ mają nie tylko czynniki genetyczne, ale także styl życia. Prawidłowy sposób odżywiania, wysoki poziom aktywności fizycznej i utrzymywanie prawidłowej masy ciała zmniejszają ryzyko nie tylko pojawienia się pierwotnej zmiany nowotworowej, ale także wznowy. W roku 2007 Światowy Fundusz Badań nad Rakiem (WCRF) oraz Amerykański Instytut Badań nad Rakiem (AICR) wydały zalecenia dotyczące stylu życia w profilaktyce nowotworów. Cel. Celem badań była ocena czy stosowanie zaleceń WCRF/AICR ma wpływ na ryzyko powstania raka piersi u kobiet. Materiał i metody. Badanie kliniczno-kontrolne objęło 108 kobiet po 50. roku życia z rakiem sutka w wywiadzie. Badane podzielono na dwie grupy: kobiety, które zakończyły leczenie onkologiczne oraz pozostawały bez wznowy przez minimum 5 lat (grupa I, n=82) i kobiety, u których wystąpiła wznowa choroby (grupa II, n=26). Grupę kontrolną stanowiły kobiety, u których nigdy nie rozpoznano raka piersi (n=74). Metodą punktową oceniono zgodność stylu życia z 8 zaleceniami WCRF/AICR. Porównano uzyskaną punktację w grupie badanej i kontrolnej, zarówno u wszystkich uczestniczek, jak i osobno u tych, które deklarowały brak zmiany sposobu żywienia po zachorowaniu na raka piersi. Wyniki. Kobiety z historią nowotworową cechowały się istotnie mniejszą zgodnością stylu życia z zaleceniami WCRF/AICR w porównaniu z grupą kontrolną. Dotyczyło to zarówno całej grupy badanych kobiet (5,5 ± 1,34 vs 6,4 ± 1,48 punktów), jak i tych które deklarowały brak zmian sposobu żywienia po zachorowaniu na raka piersi (5,3 ± 1,24 vs 6,6 ± 1,38 punktów). Różnice w stylu życia między uczestniczkami z rakiem piersi w wywiadzie w porównaniu z grupą kontrolną dotyczyły przede wszystkim przestrzegania zalecenia dotyczącego odpowiedniej aktywności fizycznej, unikania spożycia słodzonych napojów, a także ograniczenia spożycia przetworzonego i czerwonego mięsa. Wnioski. Wyniki badania potwierdziły korzyści płynące z przestrzegania zaleceń WCRF/AICR w zapobieganiu rakowi piersi.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2019, 70, 3
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dietary practices and nutritional status in survivors of breast cancer
    Autorzy:
    Kaledkiewicz, E.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/874275.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Background. Wrong dietary practices and excessive body mass may not only influence the risk of primary breast cancer but also the risk of its recurrence. Objective. Evaluation of dietary practices and identification of nutritional factors which may influence the risk of tumor recurrence in women with prior breast cancer. Materials and methods. The case-control study involved 108 women aged 50 years and older with history of breast cancer who were divided into two categories: women after completed cancer treatment with no recurrence for minimum 5 years (group I, n=82) and women with diagnosed breast cancer recurrence (group II, n=26). A control group (n=74) constituted of subjects with no breast cancer diagnosis. In every subject anthropometric measurements were taken and dietary practices were evaluated by means of an original questionnaire. Results. Average BMI and hip circumference values were higher in the group II than in the group I. In both study groups the percentage of high WHR values was significantly higher than in the control group. Women with history of cancer consumed significantly fewer vegetable and fruit and more refined cereals, dairy products, meat and cold cuts than women in the control group. Group I responders more often declared implementation and maintenance of changes in their diet after diagnosis of cancer than women from group II. Subjects with cancer history consumed more alcohol and more often used supplements than females in the control group. Conclusion. Avoiding overweight and obesity along with following the principles of a healthy diet seems to reduce the risk of both breast cancer incidence and its recurrence.
    Wprowadzenie. Sposób żywienia i nadmierna masa ciała mogą wpływać nie tylko na powstawanie raka piersi lecz również na ryzyko wystąpienia nawrotów choroby. Cel. Ocena sposobu żywienia oraz identyfikacja czynników żywieniowych mogących mieć wpływ na ryzyko nowotworu u kobiet po przebytym raku piersi. Materiał i metody. Badanie kliniczno-kontrolne objęło 108 kobiet po 50. roku życia z rakiem piersi na podstawie wywiadu. Kobiety zostały podzielone na dwie grupy: grupa I, (n=82) - kobiety po zakończonym leczeniu, u których przez minimum 5 lat nie wystąpiło wznowienie choroby i grupa II, (n=26) - kobiety z wtórnie zdiagnozowanym rakiem piersi. Grupę kontrolną (n=74) stanowiły kobiety bez raka piersi w wywiadzie. Wykonano badania antropometryczne oraz przeanalizowano sposób żywienia kobiet przy użyciu autorskiego kwestionariusza. Wyniki. W grupie II kobiet zaobserwowano wyższe średnie wartości BMI oraz obwodu bioder niż w grupie I. W obu grupach badanych odsetek wysokich wartości WHR był istotnie wyższy niż w grupie kontrolnej. Kobiety z historią nowotworową spożywały istotnie mniej warzyw i owoców oraz więcej nabiału, mięs i wędlin niż kobiety z grupy kontrolnej. Respondentki z grupy I istotnie częściej deklarowały wprowadzenie i utrzymanie zmian w sposobie żywienia po rozpoznaniu choroby niż kobiety z grupy II. Kobiety z historią nowotworową wypijały większe ilości alkoholu i częściej stosowały suplementy diety niż kobiety onkologicznie zdrowe. Wnioski. Unikanie nadwagi i otyłości oraz przestrzeganie zasad zdrowej diety wydaje się zmniejszać ryzyko zarówno zachorowania na raka piersi jak i wystąpienia jego nawrotów.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2018, 69, 2
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of two different methods of nutrition education on the quality of life in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus - a randomized study
    Autorzy:
    Dluzniak-Golaska, K.
    Panczyk, M.
    Szypowska, A.
    Sinska, B.
    Szostak-Wegierek, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/874777.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Opis:
    Background. Nutrition education is one of the most important factors determining the effectiveness of treatment and maintaining an adequate quality of life (QoL) in children and adolescents with type 1 diabetes. Objective. The primary objective was to compare the influence of two methods of nutrition education on the QoL. The secondary objective was to identify other determinants of the QoL. Material and Methods. A randomized single-blind study was conducted between October 2017 and April 2019 at the Children’s Clinical Hospital in Warsaw. The study included 170 patients (aged 8-17) with at least 1-year history of type 1 diabetes, treated with insulin pumps. The participants were randomly divided into two groups: a control group (C) – traditional/ informative education methods, and an experimental group (E) – modern/interactive methods. PedsQL Diabetes Module 3.0 questionnaire was used in the assessment of the QoL. Total PedsQL score was the primary outcome. The secondary outcomes included the results obtained in five subscales of the questionnaire. The relationships between selected variables and changes in scores were also verified. Results. Data obtained from 136 patients were analyzed. In both groups no significant changes regarding total PedsQL were noted 6 months after the intervention. However, a significant reduction occurred as regards the scores of ‘Communication’ subscale in group C. Analyzing other determinants of the QoL, significant dependencies were observed between: the level of physical activity and a change in ‘Diabetes symptoms’ subscale, and the level of parents’ education and a change in ‘Treatment barriers’ subscale. Conclusions. Both methods of nutrition education exerted a comparable influence on the total QoL. However, modern methods were more effective in terms of the improvement in the aspect of communication. Additionally, moderate physical activity and parents’ tertiary education constituted valid determinants of various aspects of the QoL in children and adolescents with type 1 diabetes.
    Wprowadzenie. Edukacja żywieniowa stanowi jeden z najważniejszych elementów warunkujących skuteczność leczenia oraz utrzymanie odpowiedniej jakości życia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Cel badań. Głównym celem badania było porównanie wpływu dwóch metod edukacji żywieniowej na jakość życia. Cel drugorzędny stanowiło zidentyfikowanie pozostałych czynników determinujących jakość życia. Materiał i metody. Przeprowadzono badanie randomizowane, pojedynczo zaślepione. Badanie było realizowane od października 2017 r. do kwietnia 2019 r. w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie. Do badania zakwalifikowano 170 pacjentów (w wieku 8-17 lat) z cukrzycą typu 1 rozpoznaną przynajmniej rok wcześniej, leczonych za pomocą pomp insulinowych. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy: kontrolną (C), w której zastosowano tradycyjne/informacyjne metody edukacji oraz eksperymentalną (E), w której wdrożono metody nowoczesne/interaktywne. Do oceny jakości życia wykorzystano kwestionariusz PedsQL Diabetes Module 3.0. Pierwszorzędowy punkt końcowy stanowiła całkowita punktacja uzyskana w kwestionariuszu. Do drugorzędowych punktów końcowych należały rezultaty osiągnięte w pięciu podskalach kwestionariusza. Zweryfikowano również występowanie zależności pomiędzy wybranymi zmiennymi a zmianami w punktacji. Wyniki. Przeanalizowano dane 136 pacjentów. Po upływie 6 miesięcy od zastosowanej interwencji w obydwu grupach nie odnotowano istotnych zmian w zakresie całkowitej punktacji. W grupie C stwierdzono jednak znamienne pogorszenie wyników w podskali „Komunikacja”. Analizując inne determinanty jakości życia pacjentów, zaobserwowano znamienne zależności pomiędzy: poziomem aktywności fizycznej a zmianą w podskali „Objawy cukrzycy” oraz stopniem wykształcenia rodziców a zmianą w podskali „Bariery związane z leczeniem”. Wnioski. Obydwie metody edukacji żywieniowej miały porównywalny wpływ na ogólną jakość życia. Metody nowoczesne były jednak skuteczniejsze w zakresie poprawy aspektu komunikacji. Co więcej, umiarkowany stopień aktywności fizycznej oraz wyższe wykształcenie rodziców stanowiły istotne determinanty różnych aspektów jakości życia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2020, 71, 2
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies